Fokus Duurzaam Ondernemen by Smart Media Agency

D I T D O SS I E R W O R D T G E P U B L I C E E R D D O O R S M A R T M E D I A E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E R E D AC T I E VA N K N AC K

JUNI ‘18

DUURZAAM ONDERNEMEN

Anneleen Malesevic De SDGs als leidraad voor duurzaam ondernemen

The circle... of life Bedrijven leren circulair ondernemen

Eric de Deckere MVO, een meerwaarde voor elk bedrijf groot en klein

STEF HEYLEN “Bedrijven worden steeds meer geconfronteerd met MVO, vooral als ze het niet doen.” Lees meer op Fokus-online.be. #fokusondernemen

Uw kantoor /winkel op dé groeilocatie in Roeselare?

Nieuwste hotspot voor ondernemers en retailers Oplevering eerste fase: begin 2019 Nog 30% beschikbaar

Vraag uw infopakket aan op www.r-plaza.be

0472 92 99 99 - verkoop@steenoven.be

EDITORIAL ANNELEEN MALESEVIC

FOKUS-ONLINE.BE

De SDGs als leidraad voor duurzaam ondernemen

LEES MEER... 04 The circle... of life

De Verenigde Naties vertaalden de grootste maatschappelijke uitdagingen naar 17 duurzaamheidsdoelstellingen. De Sustainable Development Goals (SDGs) zijn een hoeksteen, om de wereld tegen 2030 weer op een duurzaam spoor te zetten. Ook voor bedrijven openen ze heel wat mogelijkheden.

06 Met duurzaam hrm strategische doelstellingen behalen 08

Profielinterview: Stef Heylen

Ondernemen als antwoord op globale uitdagingen

12 People, Planet en Profit

en onderneming kan niet bloeien in een falende samenleving. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is dus een must in deze tijden van onzekerheid en razendsnelle evoluties op technologisch, economisch, sociaal en ecologisch vlak. De vraag naar maatschappelijke verantwoordelijkheid kwam initieel vanuit de burgers. Civiele bewegingen eisten dat ondernemingen meer rekening hielden met de ecologische en sociale impact van hun activiteiten. Intussen staat België aan de Europese MVO-top met innoverende bedrijven als Umicore, Colruyt Group… die hun duurzame oplossingen delen met de rest van de wereld. De federale overheid zet MVO sinds 2006 hoog op de agenda. Ondernemingen zijn een belangrijke maatschappelijke actor. Het creëren van duurzame economische groei verbetert de levensstandaard, het onderwijs, het politieke klimaat en stabiliseert de samenleving.

een wereldwijd kader voor ondernemingen om bij te dragen aan een duurzamere wereld.

Bedrijven die anticiperen op de SDGs hebben alvast een streepje voor.

Maar hoe kunnen we duurzaam ondernemen in een wereld waar ongelijkheid een realiteit blijft, waar landen steeds meer in zichzelf keren, en waar het klimaat en de biodiversiteit verder aftakelen? In 2015 kwamen de Verenigde Naties met een oplossing. Ze vertaalden de grootste maatschappelijke uitdagingen naar een agenda met 17 duurzaamheidsdoelstellingen en lieten deze ondertekenen door zo’n 193 landen. De Agenda 2030 met zijn Sustainable Development Goals (SDGs) is een universeel antwoord om de planeet te bevrijden van armoede en ongelijkheid. De SDGs vormen

Met deze doelstellingen erkennen de Verenigde Naties dat het bestrijden van armoede en ongelijkheid moet samengaan met strategieën die economische groei verzekeren én beantwoorden aan belangrijke maatschappelijke noden zoals een goede gezondheid, goed onderwijs, werkgelegenheid en bescherming van de ecosystemen. De SDGs vormen een interessante marktopportuniteit voor ondernemingen die inzetten op duurzame innovatie. Uit een recente studie van het Wereld Economisch Forum van Davos blijkt dat de SDGs 60 marktopportuniteiten openen voor een totale waarde van 12.000 miljard euro, vooral in de landbouw-, energie- en gezondheidssector. Intussen zijn de SDGs uitgegroeid tot een begrip in de bedrijfswereld. Liefst 71 procent van de ondernemingen denkt na over hoe ze zich kunnen engageren voor de SDGs en nog eens 41 procent is van plan om ze te integreren in hun globale businessaanpak. Dat is een goede zaak want, hoewel de SDGs juridisch niet bindend zijn, zetten regeringen er massaal hun schouders onder. Zo voeren ze nationale richtlijnen door om de SDGs tegen 2030 te bereiken. Bedrijven die hierop anticiperen hebben alvast een streepje voor.

TEKST ANNELEEN MALESEVIC, COMMUNICATIEVERANTWOORDELIJKE FEDERAAL INSTITUUT VOOR DUURZAME ONTWIKKELING

Eric de Deckere: MVO, een meerwaarde voor elk bedrijf groot en klein

COLOFON. PRODUCTIELEIDER: Christian Nikuna Pemba HOOFDREDACTIE: Astrid Goossens TEKST: Hilde Van Raemdonck Bo Bogaert COVERBEELD: Nico Van Dam LAYOUT: Baïdy Ly DRUKKERIJ: Roularta

SMART MEDIA AGENCY SMART STUDIO Leysstraat 27, 2000 Antwerpen Tel +32 3 289 19 40 redactie@smartmediaagency.be studio@smartmediaagency.be

Veel leesplezier Anthony Peersman Project Manager

Wil je meer weten? Surf naar fokus-online.be.

fokus-online.be | #fokusondernemen @fokusonlineBE | @smartmediaBE

ADVERTORIAL

Als passie en werk elkaar ontmoeten Stel dat je in je job ook je liefde voor de natuur kwijt kon? Alsmaar meer mensen zoeken werk dat aansluit bij wat hen ook in de privésfeer nauw aan het hart ligt. Dat is zeker het geval bij rioolwaterzuiveraar Aquafin, waar werknemers bovendien worden aangemoedigd om hun passie ook in te zetten voor het bedrijf. Flexibele werktijden, satellietkantoren, een fietsleaseplan, ... Aquafin biedt zijn werknemers tal van mogelijkheden om hun werk en privéleven zo goed mogelijk te combineren. Maar de ma-

nier waarop ze betrokken worden bij de bedrijfsvoering, weten de meeste van hen nog meer te waarderen. “We zijn een heel mensgericht bedrijf,” legt HR-directeur Sabine Schellens uit. “Wie hier werkt, moet voldoening kunnen halen uit zijn job en de kans krijgen om er een stukje van zichzelf in te leggen. We moedigen onze medewerkers ook aan om een brede kijk te houden op onze omgeving en wat er op ons afkomt, zodat ze mee onze toekomst vorm kunnen geven. Dat verhoogt de betrokkenheid en daar heeft ook het bedrijf alleen maar voordeel bij.”

Wie dat wil, kan bij Aquafin in verschillende werkgroepen mee nadenken over strategische (bv. digitale transformatie) en minder strategische thema’s die wel een belangrijke maatschappelijke meerwaarde hebben. Sabine Schellens: “Zo kon iedereen, in eender welke functie, mee onze visie op maatschappelijk verantwoord ondernemen vormen. De kracht vanuit de buik van de organisatie is niet te onderschatten en zorgt ervoor dat die visie gedragen wordt binnen het bedrijf.”

Waterzuivering wordt trekpleister voor insecten, vogels en kikkers Door het gebruik van streekeigen groen en de plaatsing van groenschermen, integreerde Aquafin zijn rioolwaterzuiveringsinstallaties altijd al zo goed mogelijk in de omgeving. Gaandeweg kregen ook steeds meer bloemenweides, kikkerpoelen en fruitbomen er een plek. Met de start van een werkgroep rond biodiversiteit wil Aquafin zijn bedrijfsterreinen nog ecologischer inrichten om meer soorten aan te trekken. Techniek en milieu Als projectmanager leidt Stan De Laere bij Aquafin nieuwbouwen renovatieprojecten van rioolwaterzuiveringsinstallaties. Als natuurliefhebber was hij één van de eerste kandidaten voor de werkgroep rond biodiversiteit. Hij is een mooi voorbeeld van hoe techniek en milieu perfect hand in hand kunnen gaan. “In mijn privétijd spring ik geregeld vrijwillig in voor het onderhoud van natuurgebieden in mijn buurt,” vertelt hij. “Ook in mijn eigen tuin probeer ik de natuur alle kansen te geven. Bijvoorbeeld met takkenrillen, ruige zones en bloemenweides die bescherming en voedsel bieden aan allerhande vogels, kleine zoogdieren en insecten. De bijenhotels aan de gevel van ons huis zijn ook zeer goed bevolkt. Dus toen de oproep voor de werkgroep biodiversiteit verscheen, was ik er dan ook als de kippen bij!”

streekeigen struiken en bomen die de installatie volledig omwallen , is de site binnenin ook een bio-diverse oase geworden. Waar er vroeger vooral veel gras stond, werden er bloemenweides van in totaal één hectare ingezaaid en staan er ook verschillende fruitbomen, een bijenhotel, een nestkast voor de torenvalk en bijenkasten van een imker. Het regenwater van het slibgebouw watert af naar de kikkerpoel. En op aanraden van Natuurpunt hebben we ook takkenrillen geplaatst, waarmee we hopen voor de in Vlaanderen met uitsterven bedreigde eikelmuis een aantrekkelijke biotoop te creëren.”

Ideale biotoop Stan vindt het geweldig dat Aquafin zoveel aandacht heeft voor biodiversiteit en al helemaal dat hij daar zelf een actieve rol in kan spelen: “Soms kunnen kleine aanpassingen al een groot verschil maken. Neem nu de zuiveringsinstallatie van Ingelmunster, die recent werd gerenoveerd. Bovenop de groene bermen met

Doorbreek het grijs en maak plaats voor groen en blauw! Het aantal vierkante meters verharde oppervlakte neemt in Vlaanderen nog altijd toe. Daardoor kan regenwater alsmaar minder in de grond infiltreren. Dat zorgt bij felle buien voor wateroverlast en is ook een oorzaak van verdroging van de bodem. Operatie Perforatie, een campagne van Infopunt Publieke Ruimte en Aquafin, wil iedereen aanzetten om bestaande verharding op te breken en anders in te richten, met groen en plaats voor water. Nog tot eind oktober kan je een project indienen en maak je kans op budget om het te realiseren! www.operatieperforatie.be

aquafin.be operatieperforatie.be

Aquafin exploiteert meer dan 300 rioolwaterzuiveringsinstallaties in Vlaanderen waar het huishoudelijk afvalwater afkomstig van onder meer bad, douche en wasmachines gezuiverd wordt voor het naar een waterloop gaat. Behalve het leven in onze beken en rivieren geven ze nu planten en dieren op de site zelf letterlijk meer zuurstof.

Stan De Laere (rechts): “De zuiveringsinstallatie is een bio-diverse oase geworden”

TOEKOMST CIRCULAIRE ECONOMIE

FOKUS-ONLINE.BE

The circle... of life Tegen 2050 leven we met 9,7 miljard mensen op deze planeet. Die zullen allemaal consumeren en daar zijn kostbare grondstoffen voor nodig. We kunnen ze niet langer ongestraft uit de natuur halen. Bedrijven zullen moeten leren om circulair te ondernemen.

eer mensen op de wereld wil zeggen meer productie en meer consumptie. Ons klimaat en de natuurlijke grondstoffen komen daarbij onder druk te staan. We moeten stoppen met waardevolle, eindige materialen uit de grond te halen, en wat we uit de grond gehaald hebben zo lang mogelijk in de economie te houden. Door smart en efficiënt materiaalgebruik, hergebruik en het sluiten van materiaalkringlopen. Door nieuwe businessmodellen in te voeren, zoals deeleconomie en producten/dienstencombinaties. “We moeten de waarde van materialen zo lang mogelijk behouden”, zegt Karel Van Acker, deeltijds hoogleraar en coördinator duurzaam materialenbeheer aan de KU Leuven. “En dat is meer dan recycleren alleen.” Het is ook het fundamenteel herbekijken van aspecten als design, levensloop en de verlenging ervan, assemblage en montage voor herstel, vervanging en hergebruik... “Vlaanderen doet het helemaal niet slecht op het vlak van hergebruik, maar als je het op wereldvlak bekijkt, ziet het plaatje er niet zo fraai uit. Zo wordt amper 12 procent van alle materialen wereldwijd hergebruikt. “Dat is bitter weinig”, aldus Van Acker. We zullen dus een tandje moeten bijsteken. Door bijkomende strategieën, door het maximum uit alles te halen, met een minimum aan waardeverlies. We moeten beter doen dan alleen te zorgen voor downcycling, maar zolang het niet anders kan, moeten we materialen die aan waarde verliezen een andere, zinvolle bestemming geven. Een andere strategie is remanufacturing, waarbij we onderdelen vervangen, de levensduur verlengen en de materialencyclus korter maken.

“Het totale hergebruik van materialen wereldwijd is inderdaad nog te beperkt, maar gelukkig is er bij ons de wetgeving en bewustwording voor”, zegt Marjolein Scheers van Umicore. “Bij ons worden heel wat materialen – autokatalysatoren, batterijen, computerprintplaten, gsm’s... – afgebroken, gerecycleerd en aangeboden

voor een tweede leven.” Van een gsm wordt zowel het toestel, de behuizing als de batterij gerecycleerd. De plastics dienen om het proces te voeden, de gassen die daarbij vrijkomen worden opgevangen en gezuiverd of omgezet met bestemming meststoffenindustrie. De edelmetalen worden opnieuw ingezet, in katalysatoren

Het is een illusie dat we ooit alles 100 procent circulair geproduceerd krijgen. — KAREL VAN ACKER

bijvoorbeeld, en uit de batterijen wordt koper, kobalt, nikkel en lithium gehaald die op hun beurt in nieuwe batterijen gebruikt kunnen worden. “Maar mentaliteit speelt zeker mee om het nog beter te doen”, zegt Scheers. “Zo is het inderdaad jammer dat er maar een klein deel van de naar schatting 1,5 miljard afgedankte smartphones gerecycleerd wordt”, zegt Scheers. “Gewoon omdat mensen ze ergens laten liggen omdat er nog foto’s van de kinderen of kleinkinderen op staan.” En zo gaat heel wat edelmetaal verloren. “Een mentaliteitswijziging en een andere manier van leven zal onontbeerlijk zijn om te komen tot een circulaire economie”, meent ook Van Acker. “Hoeven we echt nog allemaal een eigen auto te bezitten, die meer stilstaat dan rondrijdt en in die zin ook handenvol geld kost?” Als we allemaal een auto zouden delen, zou die efficiënter benut zijn en voor elk van ons minder kosten. En minder verkeersproblemen veroorzaken. We zullen moeten evolueren naar nieuwe businessmodellen, waarbij de producent eigenaar blijft en het gebruik van zijn product als ‘dienst’ aanbiedt. De consument op zijn beurt zal een deelverantwoordelijkheid krijgen of medeeigenaar worden van een product. “Het is een illusie dat we ooit alles 100 procent circulair geproduceerd krijgen”, besluit Van Acker, “zeker als je bedenkt dat we tegen 2050 nog eens 2,5 tot 3 keer meer materialen nodig zullen hebben dan vandaag. Niet alleen in Europa, maar ook in Azië. Gelukkig zijn ze zich ook daar bewust dat ze een circulaire economie moeten uitbouwen...”

TEKST HILDE VAN RAEMDONCK

ADVERTORIAL

Jan De Nul Group: afval wordt grondstof Maatschappelijk verantwoord ondernemen, zorgen

Niet enkel Jan De Nul zelf laat zijn gronden en sedimenten

Een mooi voorbeeld van een herontwikkeling door PSR

Maar hoe gebeurt zoiets in de praktijk? Bijvoorbeeld bij een bedrijf als Jan De Nul Group? Kristof Nachtergaele,

door Envisan saneren, ook derde partijen weten het bedrijf te vinden. Op die manier zijn bodemsaneringen niet alleen

is het project Dac’art in Izegem. Op de terreinen van een voormalig veevoederbedrijf werden verschillende

goed voor mens en milieu, ze houden evengoed zakelijk steek.

woonblokken met ruim zestig appartementen ontwikkeld. In Vilvoorde vormt PSR dan weer de oude gebouwen van

Van Zelzate tot Taiwan

de autokeuring om tot hoogwaardig bedrijfsvastgoed. “Niet onbelangrijk in tijden dat kwalitatieve ruimte almaar

voor korte ketens en de circulaire economie onderschrijven… het zijn ‘hot topics’ in de industrie.

Business Unit Manager van de verwerkingscentra bij de milieudivisie Envisan, en Stijn Arys, QHSSE-advisor en lid van de stuurgroep Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, geven tekst en uitleg.

Een van de projecten waar Envisan mee bezig is, is Terranova in Zelzate. Deze oude gipsstortplaats

De circulaire economie maakt een wezenlijk deel uit

wordt gesaneerd en heringericht als natuurzone en zonnepanelenpark. Voor bouw- en infrastructuurwerken

van de strategie van Jan De Nul Group. Dat bewijzen

wordt dan weer gereinigde grond ingezet voor het

de dochterbedrijven Envisan en PSR. Envisan levert de milieu-expertise. PSR, Partner in Site Reconversion, is gespecialiseerd in het herbestemmen en duurzaam

ophogen en verstevigen van terreinen. Jan De Nul Group houdt deze werkwijze niet enkel in België aan, ook bij de vele buitenlandse projecten leeft die aanpak. In Taiwan

ontwikkelen

vervuilde

bijvoorbeeld gebruikt het bedrijf gebaggerd materiaal uit

industriegronden. Maar ook de andere afdelingen binnen de groep gaan mee in het circulaire gedachtengoed.

de haven van Linkou voor de havenuitbreiding in Taipei. In Zuid-Frankrijk verwerkt het Envisan-centrum van Toulon vervuilde sedimenten uit Monaco, gebaggerd door de

van

brownfields,

voormalige

740.000 ton

schaarser wordt”, besluit Stijn.

Kristof Nachtergaele & Stijn Arys

baggerafdeling.

“Envisan is sinds 1996 deel van Jan De Nul”, vertelt Kristof. “We saneren vervuilde sites, doen aan milieubaggeren (om vervuilde sedimenten te verwijderen en te verwerken),

Vergeten brownfields Ook de activiteiten van PSR volgen het circulaire

richten stortplaatsen in en exploiteren verwerkingscentra

gedachtengoed. “PSR behoort sinds 2012 tot Jan De Nul

voor vervuilde grond of sedimenten. Om een idee te

Group”, zegt Stijn. “Samen met andere afdelingen van

geven: in 2017 verwerkten wij in onze zes centra 740.000 ton grond en baggerspecie. Zeker 80% daarvan wordt hergebruikt voor onze maritieme werken, civiele werken

het bedrijf, bijvoorbeeld de civiele afdeling, ontwikkelen en ontsluiten wij ‘vergeten’ brownfields en maken we er weer bruikbare gebieden van. We saneren de vroegere

en milieuwerken en krijgt zo een tweede leven. Wat

industriegronden en vormen ze, eventueel met de hulp

vroeger werd beschouwd als waardeloos afval, wordt zo opnieuw een kostbare grondstof.”

van onze civiele afdeling, opnieuw om tot woongebieden, KMO-zones of industrieterreinen.”

“Envisan investeerde begin dit jaar in twee fysicochemische installaties voor haar verwerkingscentra in België en Frankrijk, waardoor de output aan secundaire grondstoffen nog zal toenemen.”

www.jandenul.com ADVERTORIAL

Duurzame logistiek: wie doet er iets aan? De sector van transport en logistiek vertegenwoordigt meer dan een kwart van de finale energievraag. Zonder beperkende maatregelen zou de CO2‐uitstoot in de transportsector tegen 2050 kunnen verdubbelen vanwege de groei van het personen‐ en vrachtvervoer.

Samen met het VIL heeft VEA een Lean & Green traject voor logistieke dienstverleners opgestart met als doelstelling om de Antwerpse expediteursgemeenschap internationaal in de markt te zetten als aanbieder van en hoopt op die manier buitenlandse verladers aan te trekken!

Duurzame logistiek is het belangrijkste middel om de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs te helpen bereiken. Nochtans stellen we vast dat noch op federaal niveau noch op Vlaams niveau er momenteel een duidelijk kader bestaat voor de logistieke sector.

Het Lean & Green traject voor expediteurs is er op vraag van VEA gekomen omdat de sterke overtuiging bestaat dat logistieke dienstverleners steeds meer zullen moeten aantonen dat ze duurzame logistiek hoog in het vaandel dragen.

Overheidsmaatregelen zullen bedrijven mee moeten helpen stimuleren om op zoek te gaan naar duurzame oplossingen.

Het is specifiek op maat gemaakt van logistieke dienstverleners, die de logistieke keten organiseren zonder daarbij zelf steeds het transport uit te voeren.

VEA, de Vereniging Expediteurs Antwerpen, die 170 logistieke dienstverleners vertegenwoordigt in de haven van Antwerpen, wil de Antwerpse expediteurs hierin bijstaan en biedt hen nu reeds de mogelijkheid om in hun transport- en logistieke activiteiten de CO2-uitstoot met minstens 20% te reduceren binnen een periode van 5 jaar.

Onlangs ontvingen enkele expediteurs als eerste op Benelux- niveau deze Lean & Green Award: Ahlers Belgium, JAS Forwarding, Gosselin Logistics en Embassy Freight Services Europe.

male benutting van laadruimtes, intermodaal vervoer via spoor en binnenvaart, gebruik van IT- platformen die toelaten gegevens uit te wisselen met andere logistieke spelers en hinterlandstromen beter in te plannen,… De CO2 reductie die hiermee wordt gerealiseerd, komt uiteindelijk de verlader of producent ten goede. Bovendien werd duidelijk aangetoond dat duurzame logistiek niet duurder hoef te zijn voor de klant. Het wordt hoog tijd dat het Klimaatakkoord de toon zet in de logistieke wereld. VEA effent alvast het pad.

Zij deden dit door in te zetten op bundeling van goederenstromen, hergebruik van lege containers en opti-

Deelname aan Lean and Green... • toont aan dat u duurzaam ondernemen hoog in het vaandel draagt; • betrekt en motiveert medewerkers bij logistieke verbeterprocessen; • zorgt voor het verbreden en verdiepen van relaties met klanten en leveranciers; • fungeert als een doorlichting van uw logistiek vanuit een verfrissende invalshoek; • trekt jonge nieuwe medewerkers aan.

Geïnteresseerde bedrijven kunnen contact nemen met: VEA, Vereniging Expediteurs Antwerpen | Brouwersvliet 33/1, 2000 Antwerpen | T 03 233 67 86 | F 03 231 82 02 vea@vea-ceb.be, www.vea-antwerpen.be | Contactpersoon: Olivier Schoenmaeckers

TOPIC HRM

FOKUS-ONLINE.BE

Gelukkige en gezonde werknemers Steeds meer bedrijven zetten in op welzijn en gezondheid op de werkvloer. Veel initiatieven kaderen binnen een goede work-life balance zoals thuiswerken, flexibele werkuren, anti-stressworkshops… Andere bedrijven gaan een stapje verder en organiseren wandelmeetings, installeren standing desks en zitfietsen, laten wekelijks fruit leveren, hebben een veggiedag in de bedrijfskantine, organiseren pinpongtoernooien tussen de middagpauze…

Time4Society Time4Society is een vzw die bedrijven helpt om MVO praktisch en concreet te maken voor hun werknemers. De vzw organiseert onder andere maatschappelijke teambuildings waarbij collega’s zich voor één dag inzetten voor een non-profitorganisatie. Het gaat om zeer uiteenlopende projecten die op maat worden aangeboden. Bijvoorbeeld meedraaien op een zorgboerderij voor mensen met een beperking, blinden begeleiden bij creatieve activiteiten of een popuprestaurant opzetten met gezonde en goedkope maaltijden.

Met duurzaam hrm strategische doelstellingen behalen Bedrijven die op een geloofwaardige manier maatschappelijk verantwoord willen ondernemen, moeten een duurzaam personeelsbeleid voeren. Jarenlang werd de People-component binnen het MVO-verhaal verwaarloosd. Vandaag wint duurzaam hrm terrein op strategisch hrm en daar zijn enkele goede redenen voor.

n de jaren 80, 90 en 2000 focusten veel ondernemingen zich louter op het behalen van hun economische doelstellingen. Een visie die ook in hun personeelsbeleid doorgetrokken werd. Rond 2010 kreeg maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) meer voet aan wal en dat was het sein voor hr-denkers om mee op de kar te springen en meer aandacht te eisen voor het ‘human’-aspect. “Binnen het MVO-denken werd de People-component vaak verwaarloosd ten voordele van de Profit- en Planet-component,” zegt Peggy De Prins, professor aan de Antwerp Management School en auteur van het boek 12 sleutels voor duurzaam HRM. “Daar komt de laatste jaren verandering in. Ik lees steeds meer MVO-rapporten waarin ondernemingen een hoofdstuk wijden aan hoe ze met hun werknemers omgaan, hoe ze inzetten op gezondheid en welzijn, waar ze trots op zijn...” Volgens De Prins moeten we het strategisch hr-denken niet volledig overboord gooien, maar er juist op verderbouwen. “Uiteraard moet een hr-beleid bijdragen aan de strategische doelstellingen van een onderneming, maar het mag niet alleen resulteren in winst voor de organisatie, het moet ook gelukkigere werknemers creëren.”

Een andere, ambitieuze doelstelling van een duurzaam hr-beleid is een maatschappelijke bijdrage te leveren. Heel wat bedrijven zetten steeds meer maatschappelijke thema’s op de agenda zoals mobiliteit, diversiteit op de werkvloer, work-life balance. De Prins beschouwt elke organisatie als een mini-samenleving met dezelfde trends, evoluties en problemen als in de ruime samenleving. “Elke onderneming heeft de opdracht om over bredere maatschappelijke thema’s na te denken binnen haar eigen microkosmos.” Een voorbeeld daarvan is de groeiende trend naar individualisering. Vooral de jongere generatie vindt het belangrijk om eigen keuzes te kunnen maken en niet vast te zitten aan voorgeprogrammeerde levenspaden. Hr-managers moeten nadenken over hoe zij die individualiseringsdrang kunnen doortrekken naar de werkvloer door bijvoorbeeld rekening te houden met ieders talenten, à la carte-beloningen en keuzes aan te bieden rond mobiliteit. “Duurzaam hrm is in de eerste plaats waardegedreven.” Dat zegt Wouter Beel, bedrijfspsycholoog en licentiaat in personeelsmanagement. Hij leidt het advieskantoor CERM-HR dat voornamelijk aan rekrutering, loopbaanbegeleiding en assessments doet, gebaseerd op duurzaam hrm.

“Ondernemingen beseffen dat werknemers een belangrijke stakeholder zijn en willen op een respectvolle en maatschappelijk verantwoorde manier met hen omgaan.” De MVO-principes vertalen naar het personeelsbeleid is nuttig omwille van verschillende redenen. In sommige regio’s bijvoorbeeld hebben ondernemingen het erg moeilijk om de juiste profielen te vinden. Een duurzaam hrm kan dan een troef zijn in hun employer branding. De idee erachter is dat, op een arbeidsmarkt waar schaarste heerst, potentiële werknemers selectiever zullen zijn en zullen kiezen voor een werkgever met dezelfde waarden. “Naar rekrutering toe is het belangrijk dat werkgevers zich authentiek opstellen en een transparant verhaal vertellen dat steek houdt. Zo kunnen ze werknemers aantrekken vanuit hun eigen waarden zoals eerlijkheid en billijkheid, niet-discriminatie of aandacht voor het welzijn van de werknemers”, weet Beel. “Het is dan aan de onderneming om er geloofwaardig over te communiceren en te bewijzen dat ze de waarden ook daadwerkelijk uitdragen.”

balans is. Beel spreekt hier over het psychologisch contract. “Een goede werkgever die de verwachtingen van zijn werknemers inlost, kan rekenen op goede werknemers die op hun beurt de verwachtingen van hun werkgever inlossen.” Door een respectvolle, mensgerichte aanpak te hanteren, worden de strategische bedrijfsdoelstellingen gerealiseerd. Het feit dat iedereen steeds langer, tot 65 jaar en meer, moet werken is nog een reden voor ondernemingen om in een duurzaam hrm te investeren. Ondernemingen moeten nadenken over hoe ze hun werknemers kunnen ondersteunen om die langere loopbaan realistisch te houden. “We zien dat er zich alternatieve loopbaanvisies ontwikkelen waarin het mogelijk is voor werknemers om een periode minder te werken of door te schuiven naar een andere afdeling binnen het bedrijf of zelfs tussen bedrijven. Die nood aan meer flexibiliteit en zuurstof moeten werkgevers en -nemers samen bespreken in een loopbaangesprek. Zo zijn beiden gewapend voor de toekomst”, besluit De Prins.

Het theoretisch uitgangspunt van duurzaam hrm is dat goed werkgever- en werknemerschap in

TEKST BO BOGAERT

ADVERTORIAL

Sociaal ondernemen wordt het nieuwe normaal MAATWERK GEEFT MENSEN ZIN

PIONIERS IN CIRCULAIRE ECONOMIE

INVESTEREN VOOR MEER IMPACT

Maatwerkbedrijven, de voormalige beschutte en sociale werkplaatsen, zijn bedrijven die mensen tewerkstellen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Bijdragen aan een betere wereld is het doel en werk is daartoe het middel. Door jobs te creëren voor kwetsbare doelgroepen in onze samenleving herwinnen we talenten en krijgen deze mensen weer grip op hun leven.

Koekjes van bierdraft, gin van vergeten kruiden of groenonderhoud zonder giftige middelen. Of het nu gaat om voedseloverschotten, het redden van herbruikbare spullen of innovatieve bestrijdingsmethodes, het circulair businessmodel is nooit veraf. Als je impact wil hebben moet je dus ook eerlijke en goede producten en diensten hebben die bedrijven en consumenten willen kopen.

Elke doelgroepmedewerker in een maatwerkbedrijf levert meer dan € 12.000 op aan de samenleving. Het terugverdieneffect manifesteert zich in de hele samenleving. De kost van de werkloosheidsvergoeding valt weg, medewerkers genieten van een hoger inkomen en bedrijven in de buurt krijgen er topleveranciers bij. De opbrengst uit de activiteiten wordt terug geïnvesteerd in meer tewerkstelling.

EEN PUNT MAKEN VAN VERANDERING Samen Sociaal Tewerkstellen is de beweging van 86 sociale werkplaatsen in Vlaanderen. Goed voor een tewerkstelling van bijna 10.000 medewerkers. Wij versterken sociaal ondernemen en werken aan verandering. Begeleid werk is puur vakmanschap. Ontdek onze (talent)expertise op www.samensociaaltewerkstellen.be

ADVERTORIAL

rken e w n é n e t it z d r o o tw Ergonomisch veran Een werkplek die ergonomisch verantwoord ingericht is kan gezondheidsklachten voorkomen. Ergonomisch en ontspannen werken verhoogt de efficiëntie en de productiviteit. Er bestaan geen standaard mensen. Daarom gelooft Ergo-Advice ook niet in standaard ergonomische oplossingen. Bij Ergo-Advice bekijken we de mens, het middel en de organisatie als één geheel. We analyseren uw werkplek, uw behoeften en uw wensen. Op basis daarvan geven we u een goed onderbouwd ergonomisch advies.

www.ergo-advice.be

ADVERTORIAL

De war for talent is weer helemaal terug, waardoor het voor werkgevers erg belangrijk is om de werkomstandigheden voor werknemers blijvend te optimaliseren. Het label ‘Top Employer’ bevestigt deze inspanningen. Hoe moeilijk is het vandaag om de juiste kandidaten aan te trekken? “De War for Talent woedt harder dan ooit. Nu is het moment om proactief in contact te komen en een band te creëren met de jongeren die afstuderen of nog moeten afstuderen, zoals ook wij deden met onze nieuwe rekruteringscampagne “Wij zijn Maesters”.” Hoe slagen jullie erin om verschillende generaties te laten samenwerken? “Mensen moeten langer werken, en wij moeten dit dan ook faciliteren. Daarbovenop is er ook de instroom van de nieuwe generatie. We zitten dus met een divers publiek en diverse noden. Daarom onderzoeken en spelen we in op de noden van iedere specifieke groep, om het welzijn te kunnen maximaliseren. Bij 55-plussers zetten we bijvoorbeeld in op employability zodat ze gemotiveerd en energiek de eindstreep halen. Millennials vinden het daarentegen belangrijk om perspectief te hebben en feedback te krijgen.” Jullie dragen het label ‘Top Employer 2018’. Wat houdt dat precies in? “Top Employer is een instituut dat op basis van een aantal componenten zoals waarden en cultuur, balans tussen werk en het privéleven, opleidingsmogelijkheden,... het HR-beleid van organisaties evalueert en certificeert. Enerzijds geeft het ons een benchmark van waar we staan met ons HR-beleid, zowel que sterktes als zwaktes… Met dit label wordt bevestigd dat mensen bij ons wel degelijk op de eerste plaats komen. Het geeft ook onze externe rekruteringscommunicatie meer credibiliteit. We zeggen al langer dat we een goede werkgever zijn, en het label bewijst dat nu.” Welke maatregelen hebben jullie genomen ter bevordering van het welzijn van de werknemers? “Jaarlijks houden wij een personeelstevredenheidsenquête op basis waarvan we actieplannen opstellen. Al snel kwamen we tot de conclusie dat welzijn sterk verschilt van de ene tot de andere collega. Daarom hebben we een soort van een menukaart opgesteld – opgedeeld in fysiek, mentaal en sociaal welzijn – waaruit mensen zelf kunnen selecteren wat voor hen werkt. Zo wordt welzijn op het werk een gedeelde verantwoordelijkheid.

alken-maes.be

Gesprek met

Eline Van Poeck, HR Director bij Alken-Maes

Wat verstaan jullie onder fysiek, mentaal en sociaal welzijn? “Ten eerste zijn er de zaken die bevorderend zijn voor de fysieke gezondheid. Een belangrijke component daarvan is veiligheid, maar ook beweging en een gezonde voeding maken er deel van uit. Zo zorgen we voor gratis fruit en nemen we deel aan heel wat sportmanifestaties. Daarnaast is er het ‘Fitbees Programma’, waarbij men voor een heel jaar een plan op maat en coaching krijgt. Op het vlak van de mentale gezondheid hebben we in het bijzonder aandacht voor veerkracht. We communiceren duidelijk aan onze mensen wat de prioriteiten zijn. Daarnaast trachten we om door verhoogde efficiëntie stress en frustratie te vermijden. Sociaal welzijn betekent voor ons dat onze mensen met passie en trots komen werken en een goed contact hebben met hun collega’s. We vieren samen onze successen en delen onze trots ook met hen.”

INTERVIEW STEF HEYLEN

FOKUS-ONLINE.BE

jaar geleden schreef Robert W. Johnson, de toenmalige CEO van Johnson & Johnson, het waardencharter ‘Ons Credo’. In 4 paragrafen beschrijft dit document hoe alle medewerkers en bedrijven van Johnson & Johnson, en dus ook Janssen Pharmaceutica, zich moeten gedragen tegenover de patiënten en consumenten, eigen medewerkers, de maatschappij en de aandeelhouders. Zowel op ecologisch, sociaal als op economisch vlak, komt de duurzaamheidsgedachte duidelijk naar voren.

‘MVO is de juiste manier van ondernemen’ Lang voordat maatschappelijk verantwoord ondernemen actueel was, zaten de principes al ingebakken in de bedrijfscultuur van Janssen Pharmaceutica. Stef Heylen, CEO van de geneesmiddelenproducent, is honderd procent overtuigd van deze visie op ondernemen. TEKST BO BOGAERT

BEELD NICO VAN DAM

Wat staat er in dat waardencharter? “De eerste paragraaf stelt dat we het juiste moeten doen voor onze klanten, de artsen, verplegers en patiënten. Alles wat we doen, moet van hoge kwaliteit zijn en onze producten moeten betaalbaar zijn. Ook onze leveranciers en distributeurs moeten een redelijke winst kunnen maken. De tweede paragraaf gaat volledig over onze werknemers. We moeten elke werknemer als persoon behandelen en zijn verdiensten erkennen. We moeten hen correct verlonen, goede arbeidsomstandigheden bieden en gelijke kansen geven op werk, ontwikkeling en promotie. 75 jaar geleden was dit zelfs al een prioriteit, straf toch? Verder staat dat wij verantwoordelijk zijn voor de maatschappij waarin we leven. Als goede burgers moeten we maatschappelijke verbeteringen, betere educatie en gezondheid aanmoedigen en ondersteunen. Daarnaast moeten we het milieu met zijn natuurlijke rijkdommen beschermen. Ook dit stuk over sustainability is vandaag nog steeds springlevend. Tot slot, en dat moet je letterlijk nemen, hebben wij een verantwoordelijkheid tegenover onze aandeelhouders. Als we handelen zoals in het Credo beschreven staat, dan zullen onze aandeelhouders een correcte return realiseren, maar dan wel binnen een MVO-context.” Hoe kijkt u naar dat Credo? “Ik vind dit een heel sterk document. De titel ‘Ons Credo’ mag dan misschien wat religieus klinken, voor mij is het een van de relevantste documenten rond MVO. Ongelooflijk dat dit 75 jaar geleden geschreven werd. Ik sta er zelf helemaal achter. Om te voorkomen dat

ADVERTORIAL

Het belang van inclusieve ondernemingen! Naar een Award Inclusieve Onderneming tegen 29 november 2018. In mei ontvingen meer dan 1400 bedrijven in Vlaanderen en Brussel een Referentiebewijs Inclusieve Onderneming van de Werkplekarchitecten. “Een wat…..?”, denkt u nu allicht. Het gaat om bedrijven die de afgelopen twee jaar hun werkvloer hebben opengesteld om, met kwalitatieve en professionele ondersteuning, werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt een werkervaringskans te bieden als opstap naar een duurzame job. Het referentiebewijs is daarvan de bevestiging. De Werkplekarchitecten willen, onder aansturing van Sterpunt Inclusief ondernemen vzw, deze inclusieve bedrijven aanmoedigen. Diversiteit op de werkplek managen is immers niet enkel in het

www.inclusiefondernemen.be www.dewerkplekarchitecten.be

belang van de werkzoekenden maar ook in dat van het bedrijf zelf. Want de arbeidsmarkt kent een ongeziene krapte, nu en de volgende jaren. Eind september dit jaar kennen we de zestien genomineerde bedrijven. En op 29 november de winnaar van de allereerste Award Inclusieve Onderneming. De Werkplekarchitecten rekenen erop dat deze bedrijven hun collega’s zullen informeren en bemoedigen met succesverhalen. Het zijn immers de concrete verhalen die overtuigen. De Werkplekarchitecten koppelen de werkplekkansen ook aan de duurzame ontwikkelingsdoelen 2030 van de Verenigde Naties. Onderzoeken bevestigen telkens weer dat (het vooruitzicht op) een job het risico op armoede voor werkzoekenden halveert. Levenslang leren. Ongelijkheid verminderen. En bijdragen aan de economische groei door efffectieve tewerkstelling. De inclusieve ondernemingen zijn duidelijk up-to-date wat hun bedrijfsbelang en tegelijk het maatschappelijk belang betreft.

#FOKUSONDERNEMEN

STEF HEYLEN INTERVIEW

het niet bij loze woorden blijft, bevragen we tweejaarlijks onze werknemers over hoe hun leidinggevende de principes van het Credo in de praktijk implementeert. Elke leidinggevende wordt daar jaarlijks op geëvalueerd en moet op basis van die feedback acties ondernemen.”

3 VRAGEN AAN...

Put your money where your mouth is: we houden het niet bij woorden, we ondernemen concrete acties om onze impact op het milieu zo beperkt mogelijk te houden.

Wat vindt u het belangrijkste aspect van MVO? “Onze focus ligt op het ontwikkelen van geneesmiddelen, maar daar stopt het niet bij. Het hele sustainability-verhaal is belangrijk voor mij. In het kader van ecologische duurzaamheid leggen we op onze site in Beerse momenteel een warmtenet met diepe geothermie aan om de volledige site te verwarmen en te koelen. De resterende stroom die we nodig hebben, zullen we uit een windmolenpark in de Noordzee halen waardoor de site volledig op groene energie zal draaien. Ook onze maatschappelijke rol vind ik belangrijk. We stimuleren onze medewerkers om een dag per jaar vrijwilligerswerk ‘dicht bij huis’ te doen. Ze steken de handen uit de mouwen, en gaan zo ook nadenken over wat ze kunnen doen voor mensen in de vierde wereld. We helpen ook socialprofitorganisaties om hun businessmodel uit te werken. Janssen medewerkers delen hun kennis met sociale ondernemers en omgekeerd.”

KRISTOF NACHTERGAELE Hoe belangrijk is het winnen van zo’n award voor u? “Daar ben ik natuurlijk heel fier op. Put your money where your mouth is: we houden het niet bij woorden, we ondernemen concrete acties om onze impact op het milieu zo beperkt mogelijk te houden. Op een innoverende manier bovendien. Het is ook een manier om aan onze medewerkers te tonen dat we duurzaamheid au sérieux nemen. Dus ja, deze award betekent veel voor ons.” Wat zijn volgens u de grootste problemen binnen MVO? “Ik zou niet zozeer spreken van problemen, eerder van uitdagingen. Bedrijven worden steeds meer geconfronteerd met MVO, vooral als ze het niet doen. Zeker bij de jongere generatie neemt de awareness en bezorgdheid errond toe. En terecht! Mensen willen producten die op een eerlijke manier gemaakt zijn, zonder uitbuiting, met aandacht voor het milieu. Bij Janssen Pharmaceutica denken we na over hoe patiënten, die normaal geen toegang hebben tot onze geneesmiddelen, er toch aan kunnen geraken. Dat is onze agenda rond global public health. Wij zijn bijvoorbeeld zeer actief op het vlak van infectieziekten zoals ebola, tuberculose, HIV… Ziekten waar er monetair geen winst uit te halen valt, maar waar we toch in investeren. Daarnaast hebben we onze mainstreamproducten die een antwoord proberen te bieden op de belangrijkste ziekten in de wereld en waar we wel een serieuze return on investment van verwachten. Vandaag is dat onder andere oncologie. Om voort te bestaan, moeten we zorgen dat ons portfolio met producten

Janssen Pharmaceutica won dit jaar ook de Belgian Business Award for the Environment. “Dat klopt. We werden beloond voor 2 innovatieve projecten. Plant on a Truck is een innovatief concept waarbij we water uit ons productieproces on site behandelen in een mobiele zuiveringsinstallatie, zodat het daarna naar de waterzuivering gestuurd kan worden. Zo kunnen we nuttige materialen hergebruiken of toxische bestanddelen vernietigen en het water zuiveren. Dit project wordt gerealiseerd in samenwerking met de partner Inopsys. We werken ook al jaren samen met De Neef Chemical Processing (DNCP) om zoveel mogelijk solventen te recycleren. De afvalstromen worden met jumbo-trucks afgevoerd naar DNCP. Daar worden de solventen gedestilleerd in speciaal voor dit project gebouwde torens tot de gewenste kwaliteit, om daarna weer bij ons te worden teruggeleverd voor algemeen gebruik.”

voor unmet medical needs in balans is met onze global public health-activiteiten. Dat afwegen van op het zicht tegenstrijdige belangen – unmet medical needs versus public global health, productie versus milieu-impact – is de grootste uitdaging.” Hoe ziet u MVO evolueren? “Vandaag is er veel animo rond sustainable development goals. Dat is een evolutie die volgens mij niet meer terug te draaien valt. Wanneer je als bedrijf de dingen in de juiste volgorde doet, dan kom je er beter uit. Ik ben er 100 procent van overtuigd: MVO is de juiste manier van ondernemen.”

SMART FACT. Wat als u geen CEO van Janssen Pharmaceutica was geworden? “Ik ben arts van opleiding: ik heb tropische geneeskunde gestudeerd en heb zelfs een tijd een praktijk gehad. Mocht ik geen CEO van Janssen Pharmaceutica geworden zijn – iets wat ik trouwens nooit verwacht had – dan zou ik toch zeker ergens in de farmaceutische industrie zijn beland. De bijdrage die je daar kunt leveren voor patiënten, vind ik enorm boeiend en sluit nauw aan bij mijn persoonlijke interesses. Ik ben heel gelukkig in mijn huidige rol. Ik vind dat ik veel impact heb op de dingen die ik belangrijk vind: nieuwe geneesmiddelen op de markt brengen die antwoord geven op de unmet medical needs en anderzijds geloof ik hard in de rol die we spelen op het vlak van global public health.”

BU MANAGER VERWERKINGSCENTRA ENVISAN - JAN DE NUL GROUP

Welke ontwikkelingen mogen we nog verwachten in de circulaire economie? “De circulaire economie werd tot nu toe vooral toegepast op ‘klassieke’ afvalstromen, in ons geval bijvoorbeeld vervuilde bodems. In de toekomst zullen ook heel wat andere reststromen volgens een circulair principe benaderd worden. We denken dan onder meer aan energiereststromen, waterreststromen, voeding of zelfs ruimte..” Welke rol moet de overheid hier spelen? “De overheid moet via wetgeving het initiatief nemen, via heffingen sturen, en zo de circulaire aanpak stimuleren. De manier waarop we vandaag grondsanering aanpakken heeft alles te maken met wetgevende initiatieven. Het idee is eenvoudig: wie zijn grond niet reinigt en gewoon stort, betaalt – via heffingen – meer. Daarom is grond storten nu minstens tweemaal zo duur als hem te laten reinigen. ” Kan elke onderneming circulair ondernemen? “Eigenlijk wel. Quasi elk bedrijf heeft afval- en reststromen en kan perfect nagaan hoe deze nog ingezet kunnen worden, zonder ze te storten of weg te gooien. Zoals we al aangaven, zal het aantal stromen dat hiervoor in aanmerking komt, in de toekomst alleen maar toenemen. Dat wil zeggen dat voor elk bedrijf de opportuniteit alleen maar groter zal worden. ”

Optimize your process C O N S U LTA N C Y - L A B O - D E S I G N - T R A I N I N G

• • •

OPVOLGING, BEHEER EN OPTIMALISATIE van de waterhuishouding

ONAFHANKELIJK PROCESADVIES op basis van jarenlange ervaring in binnen- en buitenland

EVALUATIE EN REMEDIËRING VAN SPECIFIEKE WATERZUIVERINGS-, PROCESWATER- of VERGISTINGSPROBLEMEN d.m.v. gericht ONDERZOEK •

Dok Noord 4C bus 003 | B-9000 GENT | BELGIUM +32 (0)9/381 51 30 admin@epas.be www.epasconsultancy.com

PROCESTRAINING algemeen of op maat van de klant

010

FOCUS INVESTEREN

Ondernemen als antwoord op globale uitdagingen Het mooie van duurzaamheid is dat het overal kan zijn. In een buurtproject van een lokale vzw, in een transnationaal project van een multinational en alles ertussenin. Nog mooier is dat dit verbonden wordt door een globale strategie, vervat in de 17 Sustainable Development Goals.

owel publieke als private instanties hebben een rol te spelen. Beter nog, door samen te werken kunnen ze meer bereiken en de zaken ten goede veranderen. Dit zijn geen moeilijke beslissingen, geen soundbites of fotomomenten; dit is een veranderende mentaliteit die aanzet tot actie.

Wijzelf, de Belgische Investeringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden (BIO), dragen deze duurzaamheid al lang in het vaandel, en

investeren enkel na een uitgebreide due diligence. We stimuleren ondernemingen om zich op het vlak van ESG sterk te engageren. Een mooi voorbeeld hiervan is

Een eerste stap is gezet door het integreren van ESG-criteria (Environmental, Social & Governance) in het beleid en de communicatie van ondernemingen. Studies tonen aan dat dergelijke integratie meer is dan het aantrekken van een boetekleed: ondernemingen die goed scoren op ESG-criteria blijken niet alleen een lager risico mee te dragen maar ook betere resultaten op lange termijn te kunnen voorleggen. Ze hebben lagere energiefacturen, zijn aantrekkelijker als werkgever en bedingen nu vaak ook interessantere kredietvoorwaarden. En daar stopt het niet. Duurzame investeerders en maatschappelijk verantwoorde ondernemers bieden met hun goederen en diensten een antwoord op globale uitdagingen zoals armoede, uitbuiting, klimaatverandering en grondstofmisbruik. Duurzame ondernemingen over de hele wereld die doelbewust de gewenste impact genereren, dragen in belangrijke mate bij aan de verwezenlijking van de 17 Sustainable Development Goals (SDGs) en zullen in toenemende mate investeerders aantrekken.

een elektriciteitscentrale in Oost-Afrika die methaangas pompt uit het Kivu-meer. Dit innovatief, state-of-the-art huzarenstukje bewijst dat de handhaving van ESGcriteria investeerders niet afschrikt, en in dit geval zorgt voor duurzaam geproduceerde elektriciteit in een van de moeilijkste regio’s ter wereld. Het introduceren van deze criteria werkt risico-verlagend en het maakt ondernemingen veerkrachtiger – een belangrijke meerwaarde op lange termijn. Dit treedt nog sterker op de voorgrond bij investeringen in lokale kmo’s, die gevoeliger zijn voor economische cycli. Maatschappelijk verantwoord ondernemen voegt een impact-dimensie toe aan investeringsbeslissingen. Ondernemingen die de tests op ESG, SDG en ROI doorstaan, verdienen een kwaliteitslabel dat een belangrijke meerwaarde betekent voor alle stakeholders. Het zijn best-inclass ondernemingen die de leiders van morgen zullen zijn.

Het introduceren van de ESG-criteria werkt risico-verlagend en het maakt ondernemingen veerkrachtiger.

TEKST GERD PHILIPPAERTS, FUND MANAGER DIRECTOR BIJ DE IMPACT INVESTOR BIO INVEST NV

ADVERTORIAL

Provincie Antwerpen verkleint ecologische voetafdruk met For Good app Twee maanden na lancering doen 66 van de 70 gemeenten mee aan Klimaatstrijd provincie Antwerpen Eind maart lanceerde de provincie Antwerpen de Klimaatstrijd, een wervende klimaatcampagne om haar inwoners en gemeenten aan te zetten om met kleine en grote inspanningen hun ecologische voetafdruk te verkleinen. Twee maanden na de lancering doen 66 van de 70 gemeenten mee en hielden alle individuele deelnemers samen 54 931 kg CO2 uit de lucht. De campagne loopt nog tot maart 2019.

Wat is jouw missie? Elke inwoner van de provincie Antwerpen die de gratis For Good app downloadt, kan deelnemen aan de challenge de Klimaatstrijd. De app trackt je transport. Je eetgewoonten en meterstanden geef je zelf in. De app verwerkt alle gegevens en geeft dan aan hoeveel aardbollen er nodig zijn als iedereen leeft zoals jij. En dat is confronterend, maar zet ook aan tot actie. Via de challenge engageer je jezelf om missies te volbrengen om je ecologische voetafdruk te verkleinen. Zo kan je stijgen of dalen in het klassement. De ranking van de gemeenten is een afspiegeling van de resultaten van hun

inwoners. Gedeputeerde voor Leefmilieu Rik Röttger bevestigt: “Deelnemers kiezen zelf hoe ze hun ecologische voetafdruk te lijf gaan: door minder vlees te eten, minder met de auto te rijden, de tv te laten voor wat het is en een boek te lezen, seizoensgroenten te eten, enzovoort.

“Deelnemers kiezen zelf hoe ze hun ecologische voetafdruk te lijf gaan” De Klimaatstrijders volbrachten tot hiertoe 1023 missies. De missie die het vaakst wordt gekozen is: ‘Eet deze week geen rood vlees en probeer alternatieven’. We blijven onze gemeenten

en inwoners aanmoedigen zodat we allemaal samen nog vele tonnen CO2 uit de lucht kunnen houden.”

De cijfers Door al deze missies tot een goed einde te brengen, spaarden de deelnemers op 10 weken tijd dus al 54931 kg CO2 uit. Het eﬀect van deze besparing kan je vergelijken met 7 847 auto’s die voor 1 dag van de baan worden gehaald of 228 403 km dat er minder met de wagen gereden is. Om deze cijfers te berekenen gebruikte For Good formules van erkende adviesbureaus Ecolife en CO2logic. Inspanningen voor een beter klimaat kan je ook vertalen naar een compensatie van aarde-oppervlakte.

EN HALL

APP

Download de gratis app om je ecologische voetafdruk te verkleinen Meer en meer mensen zijn bezorgd om onze planeet, maar weten niet meteen wat ze er zelf aan kunnen doen. Met de For Good app kom je te weten wat je ecologische voetafdruk is op vlak van transport, voeding en wonen. De app geeft je handige tips om op een prettige manier je ecologische voetafdruk te verkleinen.

Verminder de CO2uitstoot van je bedrijf Bedrijven, organisaties, steden, festivals en scholen gebruiken de For Good app om hun community te betrekken bij het verminderen van hun CO2-uitstoot. Met de For Good app strijden departementen, wijken, klassen, ... om ter kleinste ecologische voetafdruk. Are you up for a challenge?

Contacteer ons voor een gratis demo van de For Good Challenge via info@forgood.eco

www.forgood.eco

012

EXPERTPANEL ONDERNEMEN

FOKUS-ONLINE.BE

People, Planet en Profit Bedrijven die bewust kiezen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, maken de, vaak moeilijke, evenwichtsoefening tussen de drie P’s: People, diversiteit in hun personeelsbestand; Planet, respect voor het milieu, en Profit, rendabele producten verkopen.

PHILIP VAN KELST.

ANNEMIEKE DE BRUYNE.

TOM DOMEN.

Stichter Kasteelhoeve Wange en CSR Professional of the Year 2017 in de categorie kmo

marketing- & communicatiemanager schoonmaakbedrijf Care

Global Head Innovation, Ecover

Op het vlak van People, waar is nog het meeste werk aan de winkel bij bedrijven? “Een van de belangrijkste maar voor veel CEO’s ongetwijfeld ook moeilijkste stappen in hun evolutie naar maatschappelijk verantwoord leiderschap is een mentaliteitswijziging. Heel wat leidende figuren zijn ego’s die hun eigen ontwikkeling vooropstellen en topdown kijken. MVO vraagt een totaal andere attitude. Hier is het de leider die moet evolueren naar verbindend leiderschap. Hij moet zorgen voor een sterke teamband en een werkkader creëren waar mensen zich goed voelen en gemotiveerd zijn om het beste uit zichzelf te halen. Een MVO-manager moet zichzelf voortdurend de vraag stellen: wat kan ik mijn mensen bieden om hen aan boord te houden en hen zo goed mogelijk te ontwikkelen zodat ze zelfs mij overstijgen.”

“Aan het verschil tussen beleid en realiteit. Stel dat je als bedrijf de policy voert om oudere werknemers alle kansen te geven. Dan blijft de verleiding groot om toch jonge krachten aan te nemen omdat die goedkoper zijn. De vraag is: hoe kun je de meerwaarde van oudere medewerkers meetbaar maken? Daarnaast moeten bedrijven meer inzetten op de wendbaarheid van hun mensen. Organisaties hebben er nood aan om snel en agile te werken. Medewerkers moeten korter op de bal spelen en op basis van het resultaat bijsturen. Vroeger werd alles meer overdacht om dan pas te handelen. Voor oudere medewerkers betekent dit een fundamentele omslag in hun manier van werken. Ze hebben de maturiteit en de ervaring, maar hebben het vaak lastiger om zich steeds opnieuw aan te passen.”

“Het aspect People is sowieso het zwakste broertje van de drie P’s. Profit staat doorgaans voorop. Misschien ook wel omdat er voor People geen eenduidig meetinstrument bestaat. Aandachtspunten zijn er wel: development goals voor mensen, de groeiende ongelijkheid, de koek is niet altijd eerlijk verdeeld. Als bedrijf is het natuurlijk moeilijk om de grote mondiale problemen aan te pakken, maar begin bij jezelf en je eigen bedrijf. Zorg goed voor je eigen mensen en voor de regio waarin je gevestigd bent, zet in op sociale aspecten en inclusie, bepaal waarden en maak ze bespreekbaar. Met kleine dingen kun je soms veel bereiken: geef kansen aan mensen met moeilijkheden tot de arbeidsmarkt of organiseer vrijblijvend een taalcursus tussen de middagpauze...”

Hoe kunnen bedrijven het aspect Planet eenvoudig integreren in hun businessmodel? “Naar mijn gevoel is dit aspect eigenlijk nog het gemakkelijkste te integreren. Het is bovendien het meest voor de hand liggende, want het is op middellange termijn het goedkoopst. Je moet de principes van circulaire economie voor ogen houden en duurzame keuzes maken. Waarom zou je diesel of gas betalen als zon en wind gratis zijn? Ecologie en economie, het zijn maar twee letters verschil, maar voor je bedrijfsresultaten kunnen ze een wereld van verschil betekenen. Het lijkt alleen ongelooflijk. Maar laat bedrijven gewoon hun cijfers bekijken, daar zijn ze doorgaans nog het makkelijkste mee te overhalen. Zelfs wanneer de investering aanvankelijk hoger ligt, kom je goedkoper uit. En de investeringen haal je er bovendien sneller dan verwacht weer uit.”

“Hou altijd een concreet doel voor ogen, dan weet je waar je naar streeft. Zet bijvoorbeeld ‘schoon water’ of ‘hernieuwbare energie’ als duurzaam doel voorop en werk daarnaartoe. Want er zijn veel kleine dingen die je meteen kunt invoeren: ga waterverspilling tegen, steun een goed doel in deze context en zorg ervoor dat elke werknemer zijn steentje bijdraagt met kleine acties zoals lekkende kranen melden, de lichten uitdoen, deuren sluiten in ongebruikte vergaderruimtes... Alleen moet je beseffen dat ‘elk steentje’ op korte termijn niet genoeg is. Zorg ook voor milieuvriendelijke productieprocessen, stel je verpakking in vraag, voorzie waterzuivering… Dan pas wordt het duurzaam.”

“Als bedrijf is het een goede gewoonte om in je communicatie steeds het aspect Planet mee op te nemen en alle resultaten te meten en te melden, dus niet alleen de financiële. Stel dat je bij tussentijdse meetings telkens een stand van zaken geeft van hoe je bedrijf het het voorbije kwartaal gedaan heeft, geef dan meteen ook aan waar jullie op het vlak van Planet staan. Je kunt dat vrij goed meten en precies door het feit dat je de dingen kunt staven, creëer je ook meer geloofwaardigheid. Je kunt ook per product een puntensysteem hanteren en zo een overzicht van je evolutie geven. Het maakt niet uit waar je precies begint, maar je doet er in elk geval goed aan om naast financiële doelstellingen ook concrete ecologische doelstellingen voorop te stellen.”

Welke impact hebben de drie P’s op korte en op lange termijn? “Alle begin is moeilijk en MVO vraagt een echte ommezwaai. Je moet je oude gewoonten veranderen en ‘anders’ leren denken, rekening houden met mens en milieu. Je moet je bewust worden van alle negatieve aspecten die onze ecologische voetafdruk vergroten. Ik heb er zelf ook bijna dertig jaar over gedaan om in te zien dat die grote biefstuk en die blikjes frisdrank niet de juiste keuze waren. Op lange termijn word je beloond en resulteert MVO in een bedrijf dat sociaal, ecologisch én economisch sterker staat, met meer stabiliteit en betrokkenheid, en minder verloop. Je hoeft dus ook niet telkens opnieuw mensen te zoeken en op te leiden, je levert eerlijke kwaliteit, op de meest milieuverantwoorde manier en dat geeft uiteindelijk een beter gevoel.”

“Voor korte termijn, verwijs ik naar je vorige vraag. Zoals ik al zei, hebben initiatieven pas echt zin wanneer je op lange termijn focust. Je kunt minder verspillen, kleding inzamelen voor minderbedeelden, maar je moet wel de lijn consequent doortrekken in heel je denken en doen. Milieubewuste producten maken en tegelijk nodeloos water verspillen, heeft geen zin. Zodra je als bedrijf die klik hebt gemaakt, komen de 3 P’s er sterker uit: People, Planet én Profit. Je stabiliteit als organisatie vergroot, je imago verbetert, mensen willen bij jou komen werken en mee bijdragen tot het duurzaamheidsverhaal... Het resultaat op lange termijn is je target. Dit werkt pas als het echt in je DNA zit en je als bedrijf een visie hebt over de meetbare impact op langere termijn.”

“De combinatie van de drie P’s heeft beslist een positieve impact op het bedrijfsresultaat. Als je kijkt naar bedrijven die het goed doen, zijn dat doorgaans bedrijven die veel aandacht besteden aan People, Planet en Profit en waarbij die drie P’ gewoonlijk ook goed in evenwicht zijn. Dat spreekt eigenlijk ook voor zich omdat alle partijen er beter van worden: de consument heeft het voordeel dat hij betere, meer verantwoorde en duurzamere producten kan kopen. Voor investeerders is een bedrijf dat op een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt ook aantrekkelijker en het bedrijf zelf wordt er op termijn ook alleen maar sterker door: rendabeler, maatschappelijk aantrekkelijker, stabieler, aantrekkelijker als werkgever, met minder verloop...” TEKST HILDE VAN RAEMDONCK

ADVERTORIAL

Maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Hoe kan mvo een kader bieden om duurzaamheidsuitdagingen aan te gaan? Vind de antwoorden op MVOVLAANDEREN.be Kmo’s moeten steeds meer aan duurzaamheidseisen voldoen. Hoe u duurzaam, oftewel ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ (MVO), precies aanpakt, is dus een groeiende en terechte bekommernis. Eén adres voor alle antwoorden: www.mvovlaanderen.be. Multinationals leggen onze kmo’s, de ruggengraat van onze economie, steeds meer sociale en milieueisen op. Kritische consumenten delen hun ervaringen dan weer via sociale media en investeerders kijken niet meer alleen naar financiële haalbaarheid. Een gezond bedrijf heeft er dus alle baat bij om zijn impact op mens, milieu en maatschappij te kennen en erover te communiceren. Toch hebben kmo’s het dikwijls moeilijk om met een duurzaamheidsbeleid te starten. Met MVO beschikken ze over een kader om hun impact op de maatschappij in beeld te brengen, te managen en te integreren in de strategie. De website mvovlaanderen.be ontsluit op een toegankelijke manier kennis omtrent duurzaamheid in elk facet van de bedrijfsvoering, in uw eigen sector. Nieuws, praktijkvoorbeelden en instrumenten helpen organisaties en kmo’s om MVO in de praktijk te brengen. En dit gaat echt wel verder dan ‘vergroenen’. Hoe start je als bedrijf met MVO? Heel wat bedrijven onderschrijven het belang van duurzaam ondernemen, maar slagen er niet in om zelf een MVO-beleid te integreren in hun dagelijkse werking. Het begint allemaal bij een goed inzicht in de impact van de bedrijfsactiviteiten op mens, milieu en maatschappij en hierover openlijk te communiceren naar de buitenwereld. De volgende stap is om de negatieve effecten op te sporen, te voorkomen en te verminderen. Sommige bedrijven gaan nog verder MVOVLAANDEREN_290x60mm_banner_bis.pdf 1 22/06/17 16:35 en zoeken vanuit hun expertise oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Deze oplossingen kunnen op termijn economische waarde creëren en tegelijkertijd een positieve impact hebben op de maatschappij.

Meerwaarde maximaliseren Waar bedrijven in het verleden voornamelijk gericht waren op hun klanten en aandeelhouders, gaan ondernemingen met een MVO-beleid een stuk verder. Zij willen immers zoveel mogelijk meerwaarde creëren voor al wie betrokken is bij hun bedrijfsactiviteiten: klanten, leveranciers, aandeelhouders, medewerkers en bij uitbreiding de hele maatschappij. Tegelijkertijd trachten ze de negatieve gevolgen van hun werking te beperken door hun ecologische voetafdruk zo klein mogelijk te maken (bv. CO2-uitstoot beperken, energie-efficiëntie verhogen, samenwerken op sociale werkplaatsen, circulaire modellen opzetten…). Zo nemen steeds meer kmo’s de duurzaamheidshandschoen op. Wat is de meerwaarde van MVO voor je bedrijf? MVO biedt marktkansen en concurrentievoordeel. Een positief imago, aandacht voor werkbaarheid en verbetering van de reputatie vergroten immers jouw aantrekkelijkheid als werkgever, niet onbelangrijk met de nakende krapte op de arbeidsmarkt. Een doordacht stakeholderbeleid draagt ook bij tot een betere klantenbinding. Dit wordt steeds belangrijker in een digitale wereld. Waar staat uw bedrijf met MVO? Doe de scan! Vraagt u zich weleens af waar u eigenlijk staat op het vlak van duurzaam ondernemen? Surf dan snel naar mvoscan.be. De MVO-scan wordt volledig afgestemd op uw organisatie. U krijgt een aantal stellingen waaraan uw bedrijf al dan niet beantwoordt. Als resultaat krijgt u een overzicht van uw sterke en zwakke punten waarmee u aan de slag kunt.

eef oplossing? Wat h é d ie m o n o ec le ? Is loka nemen? ersiteit belangrijk duurzaam onder r iv d o io vo b s is ie d m si b ro su aa www.mvovscan.be verleg? Zijn er eet ik mijn CO2drijfswagen? W o m r be e o n o vo H ee ? r n en o m re vo sa se s er ba eholder alternatieven zijn waarop ik me kan opIsdeee mheidsverslag ld breng ik mijn stak rz ee u e u o d H Tip: registreer urb voor de en tweewekelijkse nieuwsbrief en blijf hoogte van de aa MVOo n ? vo en ijk oe ik dat? Welke ak kt I? m ra R p te G m betekeinndet kwestie. atdeelnemen waarbij unook ensenrechten O-scan? Zijn er actualiteit, ? Wkan enactief ies voor duurzaa er emzelf at d is n o an rg m mijn bedrijf met m O-opleiding volgen? Wat is de MV ko aa er rz u w u et d n an er ? Wat is e kan ik MV onder vuur? Besta Bestaan er ook lease-fietsen? Ho elling is realistisch st lie Waar kan je een o el o m al sd p d t ei h in lig m m aa uurz is dat? Waaro Wat is greenwash niet duurder? ? at r el w aa , ab m ie , el m uitstoot? Welke d gi er o n er o am en rz ec n u e u inde duct d baar is ee t? Circulair kwerk? Hoe verm ru e maak ik mijn pro mheidsrapporten? Hoe betrouw d o l wettelijk verplich H aa s? tr er eu ld o tn eh aa ak zijn st n bij klim uurzaa jf betekenen voo ri d be ijn m ondernemen? Wat stensector? Wie controleert die d 26000 Wat moet ik me voorstelle n ka f rd? Wat e dien knemers aan boo aankopen? Wat is er eid? Wat is ISO m h w aa m e rz aa er u d u rz u d uurzaam zijn in d u o u ik d ik n r d o Hoe ka mhe kers? Hoe hou ffer woord vo ‘verduurzamen’? alen voor duurzaa h en st at n ca ie Bestaat er een to ik? Hoe motiveer ik mijn medewer d ifi ik rt n ce n ka e ee ? Ho ie kan bru doe. Kan ik ondernemen? aamheidduurzaam is cradle to cradle dan op papier? W ag? Vragen urzover at er u W d k mijn energiever am d ? n rz ie u ro m u o d ik n at en co w er pe ingloo aamheidsversl line communic rz klanten vragen n u o u ijn d Is M ? n ? n ee rs ge e buurt? Wat is kr n ke lin aa er el ik st ew gin ope be MVOVLAANDEREN.be elke dsdoel Vind de antwoorden er ik mijn med nze duurzaamhei r mijn bedrijf? Ho ren? Innoveren, hoe doe ik dat? W o o n vo aa ade? Hoe motive en n gg ge ra ze d ijd b ei h collega’s mijn bedrijf me VO te stimule wil duurzaam ft M at ee m h W o ? d at ie ei W eg rh Hoe kunnen mijn g? at ve in o tr ss e -s dé oplo met een MVO ag? Wat doet d en? Waar kan je ee lokale economie Is em n ? er ijk d gr n ons op weg zetten del voor mijn duurzaamheidsversl n o la m be aa it rz stel iversite or duu mo ? Waarom is biod jn er subsidies vo uurzaamheidsdoel d Zi en ? ke ag Waar vind ik een eg el rl sw W jf ve ri t? o d o r o be o st n vo it CO2-u s samen er voor ee Hoe meet ik mijn mijn stakeholder ? n ik alternatieven zijn re g n se re ba b n e o ka H e ? maken rop ik m Snel en duurzaam inpakken mensenrechten te ? Zijn er praktijkvoorbeelden waa lgen MVO-opleiding vo met luchtkussens

Maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Verpakken

Sluiten

Beschermen

Verzenden

99% lucht 100% recycleerbaar Duurzaam verpakken Bekijk de mogelijkheden

topapackaging.be

014

CHRONICLE ERIC DE DECKERE

FOKUS-ONLINE.BE

MVO, een meerwaarde voor elk bedrijf groot en klein Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) komt tot stand dankzij dialoog tussen en overleg met werknemers, leveranciers, klanten en de omgeving, Het is essentieel om samen de impact van je activiteiten onder de loep te nemen en te zien hoe je deze op een duurzame manier kunt verbeteren.

VO raakt langzaamaan meer ingeburgerd bij bedrijven. Het besef groeit dat dit niet louter geld kost, maar bij een evenwichtige benadering van de vijf P’s (People, Planet, Prosperity, Peace en Partnership), betere resultaten oplevert. De vijf P’s zijn een weerspiegeling van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties (UN-SDGs).

bedrijf je maatschappelijk draagvlak vergroten door bijvoorbeeld je deuren eens open te zetten voor het publiek, culturele of sportactiviteiten te steunen en door in te zetten op diversiteit. Dankzij een evenwichtig People-beleid is je bedrijf een aantrekkelijke werkgever. Tevens zal dit maatschappelijk draagvlak en je betrokkenheid resulteren in een verhoogde herkenbaarheid.

Het Planet-aspect is het meest bekende: hoeveel water en energie wordt er verbruikt en hoe kan daarop bespaard worden? Tegenwoordig durft men ook verder te kijken. Welke grondstoffen worden er gebruikt, zijn er alternatieven? Een goede analyse levert creatieve en innovatieve inzichten op met nieuwe businessmodellen, die onder meer passen binnen de context van een circulaire en biobased economie. Dat hoeft niet altijd het geval te zijn, maar het zal in ieder geval bijdragen tot een efficiënter en rendabeler grondstoffengebruik.

Een derde aspect is Prosperity. Een betere term dan ‘Profit’ omdat het een weerspiegeling is van de economische effecten op de maatschappij. Economische ontwikkeling is cruciaal om door middel van innovatie de transitie te bewerkstelligen naar een rendabele en maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering op lange termijn. Een analyse van processen en materialen in overleg met leveranciers, werknemers en klanten kan op dit vlak resulteren in een verhoging van de efficiëntie en een betere afstemming op de markt. Een evenwichtig en transparant MVO-beleid (Peace), gedragen door alle betrokkenen (Partnership), mag niet langer ter discussie staan, maar moet integraal deel uitmaken van het ondernemingsplan. Het is enkel op deze wijze dat je als bedrijf klaar bent voor de uitdagingen van de toekomst.

Het People-aspect is zowel op werknemers als op de maatschappij gericht. MVO betekent namelijk dat er aandacht wordt besteed aan de veiligheid en gezondheid van de werknemers, de work-life balance en opleiding. Een gezonde, gemotiveerde werknemer die kansen krijgt om zichzelf te ontwikkelen zal meer betrokken zijn. Daarnaast kun je als

TEKST ERIC DE DECKERE,

CSR-MANAGER PORT OF ANTWERP

Een transparant MVO-beleid, gedragen door alle betrokkenen, mag niet ter discussie staan.

ADVERTORIAL

Pulse stimuleert het engagement in uw teams en zorgt voor sterkere resultaten Betrokken en gemotiveerde medewerkers zijn goud waard: uw productiviteit stijgt met 13%, het ziekteverzuim zakt met liefst 41% en uw organisatie kent 34% minder verloop. Maar opdat uw medewerkers het beste van zichzelf zouden kunnen geven, moet u wel weten wat er bij hen leeft.

+ 13 %

- 41 %

- 34 %

meer productiviteit

minder ziekteverzuim

minder verloop

Stemmen ze in, dan krijgen ze enkele vragen voorgeschoteld. De medewerker beslist waar en wanneer het voor hem het best past en op welk toestel hij de vragen beantwoordt. Het design past zich immers aan elk type scherm aan: pc, smartphone of tablet.

Voortdurend vinger aan de pols Doen uw werknemers hun job (nog) graag? Hebben ze de nodige middelen ter beschikking om goed te functioneren? Zijn alle competenties aanwezig om het team succesvol te maken? Komen de doelstellingen duidelijk en correct over? Kent u daarop het antwoord, dan hebt u de informatie om te werken aan de betrokkenheid van uw ploeg. Maar hoe komt u daarachter?

Pulse: voel wat er leeft bij uw medewerkers Met Pulse hebt u dĂŠ oplossing in handen. Het concept is eenvoudig: de gebruikers krijgen wekelijks een melding met de vraag of ze een paar minuten de tijd hebben om feedback te geven over het reilen en zeilen op de werkvloer.

Door uw medewerkers continu om feedback te vragen, kunt u veel korter op de bal spelen. Via het handige teamdashboard: volgt u de resultaten op de voet op, stuurt u bij waar nodig, ontdekt u al snel welk effect die bijsturing heeft op uw team. Aan de hand van de resultaten kunt u ook issues bespreekbaar maken binnen uw teams. Gebruikers kunnen volledig anoniem hun mening geven, maar ze krijgen ook de kans om de antwoorden met de rest te delen. Die open communicatie komt de teamwerking alleen maar ten goede.

Waardevolle inzichten en beter resultaat Kortom, door de betrokkenheid van uw teams te monitoren en er concrete acties aan te koppelen, slaat u twee vliegen in een klap. Uw medewerkers voelen zich meer betrokken, waardoor ze waardevoller zijn voor uw organisatie. En u hebt een schat aan HR-data ter beschikking om uw teamwerking op continue basis te perfectioneren en wendbaar in te spelen op de uiteenlopende uitdagingen waarvoor u komt te staan.

Interesse? Goed nieuws: u kunt Pulse nu 6 weken lang gratis testen. Surf naar www.sdworx.be/pulse en registreer om de tool uit te proberen.

ADVERTORIAL

11 euro

4 euro

werkingsmiddelen en interbancaire financiering van eigen geldmarkt bedrijfsactiviteiten KBC-groep

5 euro

financiering overheid d.m.v. buitenlandse staatsobligaties

10 euro

financiering overheid d.m.v. Belgische staatsobligaties

100 euro

kredieten aan particulieren

spaargeld

80 euro

vloeit terug naar de samenleving

6 euro

kredieten aan overheidsprojecten

28 euro

Projecten van hier, voor mensen van hier.

Investeren in de samenleving is de mensen van hier vooruithelpen met vernieuwende initiatieven. Dat doen we door van elke 100 euro spaargeld 80 euro opnieuw te investeren in onze economie. Zo zetten

36 euro

kredieten aan zelfstandigen, vrije beroepen en ondernemingen

Ontdek al onze initiatieven op kbc.be/samenkleurgeven

we beginnende ondernemers op weg, maken we ecologisch ondernemen gemakkelijker, geven we onze financiĂŤle kennis door aan kinderen en maken we klanten wegwijs in de digitale wereld.