Fokus Moderne Stad

D I T D O SS I E R W O R D T G E P U B L I C E E R D D O O R S M A R T M E D I A E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E R E D AC T I E VA N K N AC K

MEI ‘18

MODERNE STAD Pieter Ballon De weg naar een slimme stad vraagt een slimme aanpak

Burgerparticipatie Een fijne neus voor communicatie

Joachim De Vos Steden van morgen voeden op een duurzame manier

KARL-HEINZ LAMBERTZ ”Een ‘smart city’ gaat efficiënt om met stedelijke publieke diensten en verbetert de levenskwaliteit van zij die er wonen.”

Lees meer op Fokus-online.be. #fokusmodernestad

We never settle for just ‘OK’.

MUSEUMSTRAAT 14B

I

2000 ANTWERPEN

I

03 237 48 00

I

INFO@PROVAS.BE

02

EDITORIAL PIETER BALLON

FOKUS-ONLINE.BE

De weg naar een slimme stad vraagt een slimme aanpak Volgens de VN is België voor 97 procent verstedelijkt. Met alle bijbehorende problemen: verkeersellende, slechte woonkwaliteit, luchtvervuiling, geluidsoverlast, ongelijkheid en onveiligheid. Hoog tijd dus voor een slimme aanpak.

Maar wat is dat, een smart city?

E

Die nieuwe technologieën zorgen in de eerste plaats voor heel veel data over je omgeving. Dankzij smartphones, GPS, slimme camera’s en sensoren hebben we eindelijk real time informatie. Waar de files staan, welke bus eraan komt, waar achtergelaten huurfietsen staan, waar er een burenruzie is, een fijnstofpiek of energieverspilling wordt allemaal gemeten.

Burgers en overheden kunnen al die informatie gebruiken om de stad efficiënter, duurzamer en leefbaarder te maken.

Een slimme organisatie is daarbij noodzakelijk. Dat betekent niet alleen dat datastromen goed beveiligd en georganiseerd worden, maar ook dat de stad haar inwoners, plaatselijke handelaars, bedrijven en organisaties actief betrekt en laat meewerken.

In een slimme stad pakken we de problemen aan op het niveau waar ze zich stellen: dat van de hele stadsregio.

Het betekent ook dat we de problemen aanpakken op het niveau waar ze zich stellen: dat van de hele stadsregio. De Brusselse metropool telt 2 tot 3 miljoen inwoners, niet 1 miljoen. Je kunt de problemen van Aalst, Mechelen, Leuven en Ottignies niet oplossen als je geen aanpak hebt op het

B I KE BRUSS E L S FIETS & ACTIEVE MOBILITEIT

08

14

04 Een fijne neus voor communicatie 06 Water brengt leven in de brouwerij

Als we slimme technologie en organisatie combineren, hebben we een kans om de noodzakelijke ambities waar te maken. Het is immers voor iedereen duidelijk dat onze stedelijke omgeving een pak duurzamer, veiliger en aangenamer moet worden. Bijvoorbeeld door de openbare ruimte terug te geven aan de mensen. 50 tot 70 procent van de publieke ruimte in de binnenstad is nu exclusief terrein van de auto. Dat cijfer moet drastisch naar omlaag. De voetgangerszone in Brussel en het circulatieplan in Gent bewijzen dat het kan.

Ook het terugdringen van de leegstand, een groene infrastructuur met minstens één boom per inwoner, een halvering van het aantal verkeersslachtoffers: de mogelijkheden zijn er.

Slimme stadsontwikkelingen bleven tot nog toe vaak beperkte, geïsoleerde projecten. Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht kunnen we echter ingrijpende wijzigingen verwachten. Vele steden en gemeenten zullen naar verwachting niet alleen de ambities maar ook voldoende budgetten voorzien voor het ‘verslimmen’ van hun werking. Zij die dat niet doen, dreigen hun afspraak met de geschiedenis te missen. Eerder dan over schandaaltjes, personen en perceptie, is dat de échte inzet van de komende kiesperiode.

08

Profielinterview: Karl-Heinz Lambertz

10

Groene revolutie

12 Van huisje, tuintje, boompje naar

appartementje, balkonnetje, plantje?

14

Joachim De Vos: Steden van morgen voeden op een duurzame manier

COLOFON. PRODUCTIELEIDER: Christian N. Pemba HOOFDREDACTIE: Astrid Goossens TEKST: Hilde Van Raemdonck Thijs Roelen, Birgit Van De Wijer COVERBEELD: Frederik Hamelynck LAYOUT: Baïdy Ly DRUKKERIJ: Roularta

SMART MEDIA AGENCY SMART STUDIO Leysstraat 27, 2000 Antwerpen Tel +32 3 289 19 40 redactie@smartmediaagency.be studio@smartmediaagency.be

TEKST PIETER BALLON, DIRECTOR IMEC-SMIT, VUB

BEURS

06

LEES MEER...

niveau van de hele hoofdstedelijke regio. Ook Antwerpen, Gent en andere steden moeten een voortrekkersrol spelen voor het gebied rondom hen.

en smart city of slimme stad stelt ambitieuze doelstellingen om het stadsleven te verbeteren. Dat varieert van het stimuleren van gebruik van de fiets en het openbaar vervoer, een aantrekkelijke winkelbeleving met gerichte acties en thuisbezorging, tot stadslandbouw en energiezuinige stadswoningen. Slim wordt het pas door de combinatie van nieuwe technologieën met een slimme organisatorische aanpak.

04

Veel leesplezier Sophie Van Hulsen Project Manager

15 > 17 SEPT

TOUR & TAXIS

2 018

10.000 M2 GEW I J D A A N DE U R BA N-B I K E 15 0 M ERKEN , INFOR MATI E , RA A DGEV I NG, A NI MATI E S IN D OO R & OU TDOOR P ROEFP I STE TOEGANG OP

WWW.BIKE-BRUSSELS.BE

ADVERTORIAL

Maak deel uit van het Internet of Things Word onderdeel van het dagelijkse leven van de stedelijke connected consumer.

Dankzij uw app of uw slimme technologie.

Marlon bouwt die voor u: intuĂŻtief, efficiĂŤnt, krachtig en esthetisch. Helemaal op maat van uw wensen, uw noden en uw doelgroep.

Uw klant beheert zijn leven vandaag de dag via de smartphone en het web dankzij de oplossing die wij voor u ontwikkelen.

Zo bouwen wij een parkeerplatform voor Be-Mobile voor straatparkeren, parkeergarages, bustickets en oplaadpunten. Hiermee kunnen stadsbewoners hun mobiliteit beheren via SMS, website of app.

Voor Sibelga maken wij het mogelijk om online elektriciteits- en gasaansluitingen aan te vragen en defecte straatlampen te melden.

Het Internet of Things is de nieuwe realiteit.

Contacteer Marlon want wij maken de tools waarmee u een onmisbaar deel wordt van de I.o.T.

www.marlon.be +32 (0)9 329 06 76

ADVERTORIAL

Antwerpen - Antwerp Tower

Uniek wonen in de stad Hasselt - Quartier Bleu

Evere - Leopold Views

Matexi ontwikkelt jouw stad van morgen

Vilvoorde - 4 Fonteinen

Oude panden en verlaten sites transformeren tot bruisende woonbuurten waar het fantastisch leven is. Matexi is marktleider in unieke stedelijke reconversieprojecten, waar jong en oud samenleven, waar je heerlijk shopt en geniet. Vlak bij je werk, het openbaar vervoer, de school. We zetten tientallen jaren ervaring in op het gebied van stedenbouw, architectuur, betaalbaar wonen, duurzaamheid en ecologie.

Ontdek al onze buurten op matexi.be

04

UITGELICHT BURGERPARTICIPATIE

FOKUS-ONLINE.BE

Een fijne neus voor communicatie De slimme stad van de toekomst zal zich alleen vlot kunnen ontwikkelen met inspraak en actieve betrokkenheid van haar inwoners. Al haar inwoners.

Maar hoe pak je dat aan? Hoe bereik je iedereen? Ook de oudere, zwakkere, anderstalige of digitaal analfabete burger?

E

en stad of regio heeft er alle belang bij haar burgers te betrekken bij het overheidsbeleid, de ruimte en laagdrempelige platforms te bieden voor inbreng, ideeën en initiatieven en zo tot een heuse ‘doedemocratie’ te komen. Dat doen ze ook in Genk. Genk is een stad met zo’n 66.000 inwoners en telt maar liefst 108 nationaliteiten.

“Dat is historisch zo gegroeid toen in de jaren 50 massaal gastarbeiders aangetrokken werden om in de mijnen te gaan werken”, vertelt Gianni Cacciatore (sp.a), schepen voor Wijkontwikkeling, Participatiebeleid, Gelijke Kansen, Leefmilieu en Duurzaamheid van Genk. Het gaat vooral om Italianen, Turken, Marrokanen maar ook Polen, Grieken... “In het begin waren taal- en cultuurverschillen wel eens knelpunten in communicatie maar intussen zijn we aan de derde en vierde generaties toe en speelt dat veel minder”, zegt Cacciatore, die zelf Italiaanse roots heeft.

Rocco Granata destijds zijn eerste singletje verkocht. Het pand had een prachtige tuin met oude fruitbomen en heel wat mensen vonden het jammer dat dit pareltje van groen zou verloederen. Vandaag is ‘De Tuin van Betty’, genoemd naar de vroegere eigenares van het pand, een (h)echt buurtproject, waar vrijwilligers elke eerste zaterdag van de maand samen komen tuinieren en socializen.” De stad zet ook overal wijkwerkers in, organiseert huis-aan-huisbezoeken, blogt met ‘Samen

Stad Maken’... “Genk doet veel voor zijn bewoners, maar liefst via kleinschalige projecten en maatwerk”, besluit Cacciatore.

“Dat werkt hier het beste”.

Het mooiste voorbeeld van burgerparticipatie op grote schaal, wellicht het grootste ooit, is CurieuzeNeuzen Vlaanderen. Het is het grootste burgeronderzoek naar luchtkwaliteit dat ooit in Vlaanderen of zelfs in Europa gevoerd is. “Hier was het opzet om een

Genk doet veel voor z’n bewoners, maar liefst met kleinschalige projecten en maatwerk.

— GIANNI CACCIATORE

Een van de voornaamste en meest gekende projecten dat inwoners maar ook studenten, toeristen, kunst- en designliefhebbers samenbrengt, is C-mine, op de vroegere mijnsite van Winterslag. Met een hogeschool voor diverse artistieke richtingen, een incubator voor jonge ondernemers. “Een ander mooi project is De Andere Markt, een open werkplek waar iedereen welkom is om na te denken over de toekomst van werk in Genk”, aldus Cacciatore. “Een positieve benadering van tewerkstelling in Limburg, na de sluiting van de mijnen en recenter de vroegere Fordfabrieken.” Het project loopt in samenwerking met de universiteit van Hasselt en onderzoekt slaagkansen voor toekomstige tewerkstelling.

“Maar mensen geven vaak ook zelf aan dat ze graag de handen uit de mouwen steken en hun sociaal steentje willen bijdragen”, gaat Cacciatore verder. “Zo was er vroeger een platenwinkeltje in de Vennestraat, waar

zo groot en breed mogelijke doelgroep te bereiken”, legt Katrien Smet van de Vlaamse MilieuMaatschappij, één van de intiatiefnemers naast De Standaard en de UA, uit. “We wilden meer dan 50.000 gezinnen vinden die bereid waren om twee meetbuisjes aan hun raam te hangen om de luchtkwaliteit in hun straat te meten, om er uiteindelijk 20.000 uit te selecteren, geografisch verspreid over heel Vlaanderen, met voldoende variatie tussen landelijke locaties en drukke stadskernen.”

Bij VMM waren ze zich heel goed bewust dat ze zo laagdrempelig en duidelijk mogelijk moesten communiceren en zelfs het taalgebruik dat voor de actie gehanteerd werd, werd daarbij onder de loep genomen. “In ons geval waren we wel verplicht om digitaal te communiceren, omdat dat nu eenmaal het goedkoopst en bovendien het milieuvriendelijkst is.

De grootschaligheid zou de groep die we misschien niet rechtstreeks konden bereiken dan wel compenseren.” Inschrijven voor CurieuzeNeuzen kon tot 20 maart, in april werden de meetpakketten verdeeld en van eind april tot eind mei, vier weken lang, deden de buisjes hun werk. “Tot nu toe was de actie een succes. Nu nog hopen dat de metingen correct verlopen zijn en dan is het wachten op de analyse”, aldus Smet. In september krijgen alle deelnemers de resultaten van hun persoonlijke metingen in de bus en in oktober worden de resultaten bekendgemaakt. “Opmerkelijk bij dit project is dat we er blijkbaar niet alleen in geslaagd zijn mensen te motiveren maar hen ook te enthousiasmeren”, besluit Smet.

“Ik denk niet dat het allemaal milieubewuste mensen waren die meededen, maar we hebben wel iedereen benieuwd gemaakt naar de luchtkwaliteit in zijn straat.”

TEKST HILDE VAN RAEMDONCK

ADVERTORIAL

De dagelijkse dosis file van je werknemers omzetten tot productieve werktijd, klinkt goed niet?

Office On Wheels maakt met haar kantoorbussen van deze utopie een werkelijkheid.

“Een kantoorbus, wat is dat?”

Kantoorbussen voor iedereen

Een kantoorbus is een tot rijdend kantoor getransformeerde autocar die een 25-tal bedienden naar en van het werk brengt en waarbij elke reiziger over een volwaardige werkplek beschikt:

Om zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de steeds groeiende mobiliteitsproblemen, pakt Office On Wheels uit met 9 kantoorbuslijnen die vanaf september 2018 richting Antwerpen en Brussel zullen rijden:

Voldoende persoonlijke ruimte; Een ruim werkblad; Sanitaire voorzieningen; Koffievoorzieningen; Stopcontacten en usb-poorten; Een sterke internetconnectie...

Kortom, Office On Wheels kantoorbussen bieden bedrijven de mogelijkheid om hun werknemers hun verloren reistijd te laten omzetten tot werkelijk gepresteerde werktijd.

Gent – Diegem/Zaventem | Gent – Antwerpen | Turnhout – Antwerpen | Hasselt – Antwerpen Brussel – Antwerpen | Halle – Anderlecht – Diegem/Zaventem | Hasselt – Diegem/Zaventem Antwerpen – Diegem/Zaventem | Antwerpen - Anderlecht

Enkel directe wins!

Een kantoorbus heeft zowel voor werknemer als voor werkgever veel onmiddellijke voordelen: WERKNEMER Betere werk-privébalans Minder stress en grotere werktevredenheid Besparing op privé brandstofverbruik Minder verkeersongevallen

WEKGEVER Voordeel in “the war for talent” Minder burn-outs en hogere jobretentie Besparing op brandstofverbruik en parkeerinfrastructuur 100% fiscaal aftrekbaar

Voor meer praktische informatie kan u terecht op www.officeonwheels.be of kan u Elise Raman contacteren via e-mail (info@officeonwheels.be) of via telefoon (+32 (0) 51 22 60 60).

ADVERTORIAL

Smart Belgium Services: bruggenbouwers voor slimme oplossingen Hoe verbeter je de mobiliteit in een gemeente?

Hoe maken steden slim gebruik van data? Of hoe maken ze de energieomwenteling? Elke stad of gemeente staat voor tal van uitdagingen. En die gaat Belfius, samen met dochter Smart Belgium Services, graag samen met hen aan. Hoe ze dat doen?

We vroegen het aan Arnaud Frippiat, Directeur Marketing Public & Corporate Banking en Karmen Wijnant, Head of Client Development bij Belfius.

“Alleen door alle partijen – overheden, bedrijven en de academische wereld – samen te brengen, komen baanbrekende projecten tot leven”, motiveert Arnaud Frippiat. “Door hen samen te brengen en op te leiden, ontstaan automatisch nieuwe oplossingen.

Vandaag zien we dat onze Smart Belgium-strategie is uitgegroeid tot een krachtig ecosysteem waarin bedrijven samen met ons en onze partners volop innoveren. Met welk doel? Oplossingen en alternatieve financieringsmogelijkheden aanreiken om een duurzame en slimme toekomst te verzekeren.”

“Onze Smart Belgium-strategie is uitgegroeid tot een krachtig ecosysteem waarin bedrijven samen met ons en onze partners volop innoveren.”

Arnaud Frippiat Directeur Marketing Public & Corporate Banking Belfius

Het Belfius Energy Efficiency Package (BEEP) is daarvan een mooi voorbeeld. Het stimuleert overheden en ondernemingen om te investeren in energie-efficiënte oplossingen voor gebouwen. Een Energy Service Company stelt een waaier aan energiediensten, inclusief financiering, voor. “Een kant-en-klaar milieuvriendelijk besparingspakket dat we onze klanten aanbieden. Een echte win-win voor alle partijen. Organisaties en overheden zien hun energiefactuur fors dalen en moeten zelf niet investeren”, aldus Arnaud Frippiat.

“Steden en gemeenten onderzoeken vandaag ook intensief wat digitalisering en artificiële intelligentie

belfius.be/smartbelgium

voor hun werking kunnen betekenen”, gaat Karmen Wijnant verder. “Onder meer daarvoor ontwikkelden we Smart Belgium Services. Om lokale overheden te helpen bij het scherpstellen en waarmaken van hun smart ambities. Want door proactief samen te werken, kunnen alle belanghebbenden goedkoper en sneller slimme oplossingen identificeren, opzetten, uitrollen en onderhouden. Smart Belgium Services zorgt voor de marketplace, events gericht op de verschillende doelgroepen en de juiste tools en innovatieve processen”, somt Karmen Wijnant op.

De lokale aandachtspunten in kaart brengen In het kader van de meerjarenplannen 2020-2025 staan steden en gemeenten voor de volgende legislatuur voor belangrijke strategische beleidskeuzes.

Voor deze omgevingsanalyses moeten ze hun lokale aandachtspunten in kaart brengen: afval, vrije tijd, wonen, zorg, economie, veiligheid… “En Smart Belgium Services is er om strategisch te helpen bij het leggen van de lokale accenten: bij de data-inzameling, het oplijsten van de relevante gegevens en het formuleren van de uitdagingen. Want als historische partner wensen wij, als geen ander, de publieke sector bij te staan om zijn uitdagingen aan te gaan”, argumenteert Arnaud Frippiat.

Voor zijn ondersteuning hanteert Smart Belgium Services in regel een vierstappenplan. “We starten met een smart city scan: hoe is de situatie nu en wat kan er beter?”, start Karmen Wijnant. “Om vervolgens een strategie uit te tekenen: waar willen we naartoe?

En hoe kunnen we die financieren? Belangrijk hierbij is dat we de situatie van de stad of gemeente aftoetsen aan eigen ervaringen of andere pilootprojecten.

Bestaat de oplossing nog niet, dan zoeken we die via cocreatie of prototyping. Om uiteindelijk samen met de juiste profielen de strategie te implementeren en het project te realiseren.”

Slimmer en beter Aan slimme technologieën geen gebrek. Maar het is een grote uitdaging om al die technologieën efficiënt op elkaar af te stemmen. Ook hier puurt de bank-verzekeraar uit eigen ervaringen en deelt zijn efficiëntiewinsten met zijn partners. “De amper 1

jaar oude Belfius-spin-off BrightKnight bijvoorbeeld, ontwikkelt digitale automatiseringsprocessen (RPA) op maat van gemeenten, bedrijven en organisaties.

Die zogenaamde softwarerobots automatiseren op eenvoudige wijze repetitieve administratieve processen”, licht Arnaud Frippiat toe. “Het gaat om softwaretechnologie die we zelf al voor een 10-tal processen in de bank inzetten en nu ter beschikking stellen van onze partners. Op die manier creëren we ruimte voor creativiteit en menselijk inzicht.”

“Steden en gemeenten onderzoeken intensief wat digitalisering en artificiële intelligentie voor hun werking kunnen betekenen.”

Karmen Wijnant Head of Client Development Public & Corporate Banking Belfius

Smart City Managers van morgen “Alleen door slim samen te werken, maken we de Belgische maatschappij slimmer en beter”, stelt Karmen Wijnant. En Belfius wil verder blijven inspireren met slimme concepten. In zo een ‘smart’ ecosysteem vormt de academische wereld een onmisbare schakel. “Daarvoor wisselen we ervaringen uit met scholen en universiteiten uit alle hoeken van het land, zoals het Luikse Smart City Institute van de HEC Management School”, illustreert Karmen Wijnant. “En werken we actief mee aan de Leerstoel Smart Cities, die opgericht is aan de Vrije Universiteit Brussel. Onder leiding van professor Pieter Ballon wisselen deskundigen en belangstellenden uit de publieke en private sector tijdens deze masterclasses kennis en ervaringen uit, theorieën worden er wetenschappelijk onderzocht en nieuwe initiatieven komen tot leven. Op die manier werken we mee aan de vorming van ‘smart city managers’.”

Benieuwd hoe we ook u kunnen helpen?

Mail naar smartbelgium@belfius.be.

06

TOPIC WATERBELEID

FOKUS-ONLINE.BE

Water brengt leven in de brouwerij Water is een belangrijk ingrediënt voor heel wat voedingsproducten en dranken, onmisbaar voor het telen van natuurlijke ingrediënten en bovendien broodnodig tijdens productieprocessen om te koelen, te reinigen, te spoelen... We zullen er alleen duurzamer mee moeten leren omspringen.

3 VRAGEN AAN...

JURGEN VAN ROMPAEY ZAAKVOERDER NATURE SOLUTIONS

Hoe belangrijk is het hanteren van een duurzaam waterbeleid?

België is één van de landen met watertekort. Omdat we toegang hebben tot goedkoop leidingwater, zijn we ons nog niet bewust genoeg van mogelijke verspilling. Dit terwijl bruikbaar water gewoon gratis uit onze lucht valt. Een beleid waarbij je regenwater benut in je bedrijfsprocessen is dus een goede oplossing om dit watertekort tegen te gaan.

Hoe kunnen bedrijven een duurzaam beleid implementeren?

Bedrijven moeten voor zichzelf uitmaken hoeveel leidingwater ze nu gebruiken en het gebruik van regenwater in hun productieproces overwegen. Deze stap wordt nu nog te traag gezet door bedrijven. Om deze omschakeling naar regenwater te stimuleren, sporen we bedrijven aan onderling samen te werken. Door bijvoorbeeld het regenwater in een industriepark gemeenschappelijk op te vangen en deze te verdelen over de cluster bedrijven, kan elk bedrijf gebruikmaken van regenwater, en besparen op leidingwater. Dat is ons doel.

Wat zijn de voordelen?

Momenteel is het financiële voordeel nog te klein, maar op lange termijn betekent werken met regenwater natuurlijk minder waterverbruik. Dit compenseert de kost van installaties en aanpassingen aan bestrating of riolering. Daarnaast speelt dit ook in het marketingverhaal van een bedrijf. Een klant koopt liever van een producent die wel duurzaam omspringt met water.

E

ind 2019 zal de Vlaamse regering een derde Waterbeleidsnota opstellen met haar visie op integraal waterbeleid voor de periode 2020-2025. Aspecten als kwaliteit, duurzaam waterbeheer, waterzuivering en de financiering ervan, wateroverlast... zullen daarbij zeker aan bod komen.

Er zijn ook andere, waterbedreigende factoren. Zo kampen we elk jaar weer, en steeds frequenter, met wateroverlast. Door de opwarming van de aarde krijgen we steeds nattere winters én wateroverlast, en zien we lange periodes van droogte in de zomer. Iedereen herinnert het

laat staan om nog auto’s te wassen, gazons te sproeien of zwembadjes te vullen met drinkwater. We moeten er ons allemaal bewuster van worden dat water schaars, kostbaar en eindig is. Zeker als we nog lang willen genieten van België’s trots: onze plaatselijk gebrouwen bieren.

“Het grootste probleem in Vlaanderen is dat we met z’n allen te veel drinkbaar water verbruiken, ook voor zaken die perfect kunnen met regenwater of gezuiverd afvalwater”, zegt Jan Goossens, CEO van Aquafin. “Leidingwater is in Vlaanderen overal beschikbaar en eigenlijk vrij goedkoop. Maar het wordt gedeeltelijk gewonnen uit grondwater en die voorraden zijn niet onuitputtelijk.”

Bij Ter Dolen wordt jaarlijks drie miljoen liter leidingwater verbruikt.

Om één liter bier te brouwen, heb je zes liter water nodig. Er gaat een deel verloren tijdens het productieproces, men kookt ook het wort en daarbij verdampt een gedeelte, maar een groot deel is nodig om de installaties schoon te maken. “Een brouwproces moet in uiterst hygiënische omstandigheden gebeuren, want bier is een product dat gevoelig is voor contaminatie”, legt Desplenter uit.

In Vlaanderen zijn huishoudens de grootste drinkwaterverbruikers (56 procent), de industrie neemt zo’n 40 procent voor zijn rekening en 2 procent gaat naar de landbouw.

“Vooral grote bedrijven zoeken naar oplossingen om waterverbruik terug te dringen, hergebruik te bevorderen en te streven naar een gesloten circuit. Er zijn zeker nog mogelijkheden, maar het is duidelijk dat we allemaal ons steentje bij te dragen hebben.”

Als het over watervervuiling gaat, wijst iedereen altijd meteen naar de industrie, maar dat beeld klopt niet. Verre van zelfs. Bedrijven hebben vaak een eigen waterzuivering die aan strenge normen moet voldoen. De directe milieudruk van de industrie op het water bedraagt daarom amper 3 procent. “Al is er daarnaast ook een indirecte impact”, nuanceert Goossens.

“Bijvoorbeeld door farmaceutische restproducten die via het huishoudelijk afvalwater in het oppervlaktewater terechtkomen.” (En vaak moeilijk te verwijderen zijn in een klassieke waterzuivering, red.)

voor de smaak van het bier”, vertelt Mieke Desplenter, CEO van Kasteelbrouwerij Ter Dolen in Houthalen-Helchteren. “Want dat is nu net het wonderlijke aan bier. Over heel de wereld wordt bier gebrouwen, met in grote lijnen precies dezelfde vier ingrediënten – water, hop, mout en gist – maar net zoals de ene hop de andere niet is, is ook het ene water het andere niet.”

Sommige streken hebben sterk kalkhoudend water, elders is het water zachter. Ook de aanwezige mineralen beïnvloeden de smaak.

“Moesten wij onze Limburgse bieren ergens, zeg maar, aan de kust brouwen, waar veel meer kalk in het water zit, dan zouden die heel anders smaken.”

De directe milieudruk van de industrie op het water bedraagt amper 3 procent.

— JAN GOOSSENS zich ongetwijfeld nog van vorige zomer. Toen was het tekort aan water zo nijpend dat de overheid een totaalverbod oplegde om oppervlaktewater op te pompen,

Want laat water nu net één van de vier basisingrediënten zijn om bier mee te maken. “De smaak van water is uiteindelijk ook zeer bepalend voor het eindresultaat,

Bij Ter Dolen zijn ze zich bewust van hun waterverbruik en kijken ze waar het eventueel beter kan.

Zo wordt afvalwater van de brouwerij wel gecorrigeerd maar gaat het terug naar het reguliere circuit waar ook huishoudelijk afvalwater heen gaat. “Een eigen waterzuiveringssysteem hebben we nog niet, daar zijn we nog te kleinschalig voor, maar mochten we op termijn toch fors groeien, dan zullen we zeker investeren in productie, rendement én ecologie.”

TEKST HILDE VAN RAEMDONCK

Het slimme huis van morgen is er vandaag al dankzij Niko Home Control Een energiezuinig huis met Niko Home Control Denk aan een elektrische installatie die je leven eenvoudiger maakt. Een installatie waarmee je centraal de elektrische toepassingen in je huis bedient. Waarbij je op het ecodisplay je energieverbruik thuis afleest en meteen actief energie bespaart. Je brengt bij het buitengaan met één druk op de ecotoets de woning naar een zuinige status. De verlichting en stopcontacten schakelen uit en de verwarming en ventilatie gaan naar een lager niveau.

Een snelle blik op het scherm leert meteen wat de woning aan energie verbruikt.

Je huis werkt beter met de slimme oplossingen van Niko

Een slim huis wordt pas echt intelligent als alle verschillende systemen met elkaar communiceren. Niko Home Control is een betaalbare huisautomatisering die toelaat heel wat systemen te koppelen en centraal te bedienen. Zo win je niet enkel aan comfort, je huis wordt er veiliger én energiezuiniger door.

Meer informatie: www.niko.eu/nikohomecontrol

Ramen, zonwering, luchtkwaliteit: regel alles vanuit je luie zetel Zo kan Niko Home Control gekoppeld worden aan kwaliteitsmerken als VELUX, Renson en Reynaers. De zonwering vanuit je luie zetel bijregelen, een dakraam vanop het gelijkvloers openen of de luchtkwaliteit op gelijk welk moment van de dag controleren: met Niko Home Control kan het allemaal via een touchscreen op een centrale plek in je woning. Of via je smartphone, overal ter wereld.

Er zit muziek in Niko Home Control, met Sonos en Bose Nu komt daar ook de integratie van geluidsinstallaties van Sonos en Bose bij. ’s Ochtends gehaast en geen tijd om overal de verlichting en muziek uit te schakelen? Geen probleem: één klik volstaat. Niet gehoord dat er iemand aan de deur belt omdat je muziek te luid staat? Verleden tijd: Niko Home Control draait de volumeknop automatisch wat zachter. Hectische dag achter de rug op het werk? Met één druk op de knop zet je meteen de juiste, ontspannende muziek op als je thuiskomt.

Veiligheid Niko zet niet enkel in op een slim huis, maar ook op een veiliger huis.

Niko Home Control laat toe om altijd te weten wie er aan de deur belt, zelfs al ben je niet thuis. Is zoonlief zijn sleutel vergeten en staat hij voor een gesloten deur? Geen paniek, met je smartphone laat je hem zo binnen.

Ervaar Niko Home Control Wil je met je eigen ogen zien hoe Niko Home Control in zijn werk gaat? Maak een afspraak in het Niko Inspiration Center, de showroom van Niko in Antwerpen, waar je een totaalbeeld krijgt van de eindeloze mogelijkheden van het systeem.

Niko Inspiration Center Steenhouwersvest 54, 2000 Antwerpen inspirationcenter@niko.eu

Door de integratie van Sonos en Bose kan je ook de alarmfunctie van Niko Home Control koppelen aan je geluidsinstallatie. Wordt er beweging gedetecteerd in je woning terwijl je niet thuis bent? Het systeem zet automatisch muziek op, om zo ongewenste gasten af te schrikken.

Wie is Niko?

Niko ontwerpt elektr(on)ische oplossingen die gebouwen beter laten werken voor iedereen die erin leeft en werkt. Door minder energie te verbruiken, lichtcomfort en veiligheid te verhogen en door alle toepassingen naadloos te laten samenwerken. Gebouwen met Niko zijn efficiënter, laten zich controleren vanop afstand en interageren binnen grotere ecosystemen. Niko is een Belgisch familiebedrijf uit Sint-Niklaas met 750 werknemers en 10 Europese vestigingen.

Bij Niko stellen we ons elke dag slechts één vraag: ‘Hoe kunnen we gebouwen beter laten werken voor jou?’

PA-xxx-01_Adv_NHC_Knack.indd 1

25/05/18 16:22

08

INTERVIEW KARL-HEINZ LAMBERTZ

FOKUS-ONLINE.BE

T

ussen het Europees Parlement, het hoogste Europese beslissingsniveau, en ieder individueel stads- of regiobestuur, staat het Europese Comité van de Regio’s.

Het Comité wil de rol van bruggenbouwer vervullen tussen de Europese leiders, die in tijden van Brexit en nationalisme voor sommige burgers te ver buiten beeld zijn geraakt, en de lokale bevolking. De leden van het Comité zijn allemaal lokaal verkozen politici die hun regio vertegenwoordigen.

Voorzitter Karl-Heinz Lambertz (65) is een Belg die in het verleden 15 jaar lang ministerpresident van de Duitstalige Gemeenschap van ons land was.

In zijn Brusselse kantoor heeft Karl-Heinz Lambertz een klein uurtje de tijd voor ons.

Als voorzitter van het Comité van de Regio’s en senator van de Duitstalige Gemeenschap

De banen die innovatieve bedrijven als Uber of Deliveroo opleveren, moeten stabiel zijn.

‘Steden moeten deel uitmaken van totstandkoming van Europees beleid’ Als voorzitter van het Europees Comité van de Regio’s, vormt hij de link tussen lokale besturen en het Europees Parlement.

Karl-Heinz Lambertz gelooft dat het Europees beleid veel meer bottom-up dan top-down gestuurd moet worden.

“Steden zijn de eerste plekken waar veranderingen in beleid zichtbaar zijn.”

TEKST THIJS ROELEN

BEELD FREDERICK HAMELYNCK

zijn werkdagen van 14 uur geen uitzondering voor hem. Een uur van zijn tijd is dus kostbaar. Met uitzicht over het Leopoldspark, vertelt hij gepassioneerd over de toekomst van Europese steden, regio’s en de rol die de EU speelt in de ontwikkeling daarvan. Vragen stellen was haast overbodig.

Hoe ziet u de stad van de toekomst?

“Hoe steden er in 2050 uit zullen zien, is onmogelijk te voorspellen. Wat wel duidelijk is, is dat steden, meer nog dan nu, een cruciale rol zullen spelen in de wereld van morgen. In steden zijn veranderingen in beleid ook het eerste zichtbaar. De urbanisatie neemt alleen maar toe, maar die brengt ook problemen met zich mee. De stad van de toekomst zal inclusief moeten zijn. Dat wil zeggen dat alle bewoners van de stad mee moeten kunnen profiteren van de kansen die er zijn: onderwijs,

ADVERTORIAL

De overheid heeft een plan op tafel liggen om Vlaanderen asbestveilig te krijgen tegen 2040. Wat dit afbouwbeleid inhoudt en waarom asbest zo gevaarlijk is, vroegen we aan Peter Nagels, asbestdeskundige bij studiebureau Kiwa Oesterbaai.

Dhr. P. Nagels, Operational Manager Kiwa Oesterbaai

Asbest in particuliere woningen.

Wat verandert er binnenkort voor u?

Wat is asbest?

Asbest is een verzamelnaam voor een reeks natuurlijke vezelachtige mineralen. Het gebruik ervan was enorm populair tussen WOII en de jaren ‘90. Asbest was namelijk vochten hittebestendig, brandwerend en bovendien goedkoop. Het werd o.a. gebruikt in dakbedekking, gevelbekleding, tegels, lijm, cement,

machines, vloerbekleding, leidingen, verwarmingsketels, golfplaten...

Waarom is asbest zo gevaarlijk?

Asbestvezels kunnen zich in zeer fijne fracties opsplitsen en zo tot diep in de longen doordringen.

Vooral een frequente blootstelling resulteert vaak in de ontwikkeling van agressieve kankers die zich pas na

enkele tientallen jaren manifesteren.

Helaas met onomkeerbare schade.

Welke regels gelden er nu?

Ter bescherming van werknemers verplicht het KB van 2006 werkgevers om in het bezit te zijn van een asbestinventaris.

Particulieren en zelfstandigen vallen hier niet onder. Voor hen bestaat er op Vlaams niveau het VLAREM II. Hierin wordt voor het verwijderen van asbest een verschil gemaakt tussen hechtgebonden asbest (die je zelf mag verwijderen onder bepaalde voorwaarden) en niethechtgebonden asbest. Deze laatste moet altijd verwijderd worden door een erkend asbestverwijderaar.

Wat verandert er binnenkort?

OVAM heeft een afbouwbeleid voorgesteld dat hoogstwaarschijnlijk geconcretiseerd zal worden door de Vlaamse Overheid. Dit betekent dat een asbestinventaris vermoedelijk zal worden opgenomen in de nieuwe Vlaamse woningpas - een soort digitaal paspoort van een woonst - en dat er stimuli uitgewerkt zullen worden om asbest in woningen correct te laten verwijderen.

Een gouden tip?

Vermoed je asbest? Tracht het verdachte materiaal dan zo weinig mogelijk te beschadigen. Informeer je goed en vraag bij twijfel altijd raad aan een gespecialiseerde firma.

Kiwa Oesterbaai NV • Kontichsesteenweg 42 • 2630 Aartselaar • sales@kiwaoesterbaai.be • +32 (0)3 871 97 50 • www.kiwaoesterbaai.be SmartMedia_ModerneStad3.indd 1

24/04/2018 12:13:19

#FOKUSMODERNESTAD training en andere publieke diensten. Nieuwe, digitale zakelijke initiatieven moeten een plaats krijgen in steden. Uber of Deliveroo zijn daar nu al voorbeelden van, maar de banen die dat soort van ondernemingen oplevert, moeten stabiel zijn. De stad moet duurzaam en leefbaar zijn. Klimaatverandering is een globaal thema dat zich lokaal laat voelen.

Bij transport in en rondom steden is het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en daarnaast files een grote uitdaging. Verder is veiligheid een belangrijk thema in de stad van de toekomst. Niet alleen fysiek maar ook mentaal. Het is belangrijk om bijvoorbeeld radicalisering op een lokaal niveau te kunnen vaststellen en vervolgens aan te pakken. De nieuwste technische mogelijkheden kunnen voor een aantal van die zaken een oplossing bieden. Een smart city gaat efficiënt om met stedelijke publieke diensten en verbetert de levenskwaliteit van zij die er wonen. Met name op het vlak van communicatie, energie en transport zie ik grote mogelijkheden.”

Wat zijn de grootste uitdagingen die de stad van de toekomst te wachten staan?

“De zaken die ik hiervoor noemde, zijn volgens mij de vijf belangrijkste uitdagingen.

Maar de aanpassingen die nodig zijn om die uitdagingen aan te gaan, zullen niet zonder strategische investeringen tot stand komen.

Een goed Europees voorbeeld daarvan is het metrosysteem van Sofia waar, naast 160 miljoen van het nationale en stedelijke budget, 350 miljoen euro Europees geld mee gemoeid is.

De stad kan daarmee een echte groene stad van de toekomst worden, met een verdubbeling van het metronetwerk en een vermindering van het overige verkeer met twintig procent. Ik vind dat een perfect voorbeeld van een cohesieve aanpak tussen de verschillende beleidsniveaus, waarbij duurzaamheid en jobcreatie hand in hand gaan. Dat is wat de stad van de toekomst nodig heeft.”

De EU kan dus een actieve rol spelen in de ontwikkeling van onze steden?

“De EU kan een kader, doelen en investeringen bieden waarmee alle Europese steden en regio’s zichzelf samen kunnen ontwikkelen.

Dat gebeurt bijvoorbeeld met het gezamenlijk aanpakken van klimaatverandering, waarbij de EU samen met steden en regio’s tot

KARL-HEINZ LAMBERTZ INTERVIEW

09

3 VRAGEN AAN...

INGRID ROODHOOFT

Om steden toekomstbestendig te maken, zullen strategische investeringen gedaan moeten worden. concrete doelen richting 2030 is gekomen. Het belangrijkste is dat de steden en regio’s die dat Europese beleid moeten implementeren deel uitmaken van de totstandkoming van dat beleid. Er bestaan Europese fondsen als het European Innovation Partnerschip for Smart Cities and Communities (EIP-SCC), bedoeld om steden, ondernemingen en burgers samen te brengen. Het EIP-SCC wil het stedelijk leven met meer geïntegreerde, duurzame oplossingen verbeteren. Parallel daaraan bestaat de Stairway to Excellence (S2E), dat zich vooral richt op regio’s.”

Kunt u voorbeelden noemen van stedelijke projecten die hierdoor tot stand gekomen zijn?

“In Kortrijk en in steden in Litouwen en Denemarken is het ECO-Life programma uitgerold. Verschillende energiebesparende innovaties werden toegepast op bestaande, oudere sociale huurwoningen. In totaal werd ruim 4 miljoen geïnvesteerd in Kortrijk. Op een gebied van zo’n 24 vierkante kilometer bedraagt het gemiddelde energieverbruik per jaar nu slechts 117 kilowattuur per vierkante meter. De planning en uitvoering van het project is ook toepasbaar op andere, vergelijkbare steden of wijken. Een ander project is het ‘STEP-UP’-programma, dat een kleine 4 miljoen subsidie kreeg en Gent, Gotenborg, Glasgow en Riga samenbracht voor een project om hun actieplannen rondom hernieuwbare energie te verbeteren. Hun geïntegreerde aanpak

van energieplanning, projectontwerp en implementatie focuste op drie thema’s: energie en technologieën, economie en organisatie en stakeholders. De lessen die daaruit getrokken werden, zijn ook op andere Belgische of Europese steden toepasbaar.”

Maar er zijn ook andere problemen die opgelost moeten worden. De laatste eurobarometer wees uit dat immigratie de grootste zorg is van Europese burgers. Wat kan de EU volgens u doen om die zorg weg te nemen?

“Er moet meer solidariteit zijn: de ongelijkheid tussen verschillende Europese regio’s moet verkleind worden. Er moet een oplossing voor de vluchtelingencrisis komen en een Europese consensus over het managen, verspreiden en integreren van de migranten.

Op stedelijk niveau geeft de stad Mechelen, met zijn 138 verschillende nationaliteiten, een perfect voorbeeld van hoe een integratieplan het leven in een zeer diverse stad zeer aangenaam kan maken.”

SMART FACT. Wat zou u zijn geworden als u geen politicus zou zijn?

“Professor of onderzoeker aan een universiteit.”

ZAAKVOERDER PROVAS

Hoe evolueert ‘wonen’ in de moderne stad?

“De woonoppervlakte wordt steeds kleiner.

Een appartement van 50 à 70 m2 is vandaag heel normaal. Jonge mensen kiezen voor een goede locatie en meer comfort in plaats van grotere, onbenutte woonoppervlaktes.

Compacter wonen is dan ook betaalbaarder en geeft meer ruimte voor vrije tijd, waarin veel meer uitstapjes of reisjes worden gemaakt dan vroeger. Deze visie zien we zowel bij kopers als huurders en maakt ook het investeren in een compact appartement zeker interessant.”

Blijft vastgoed een goede investering?

“Vastgoed blijft zeker een goede investering, gezien de huidige lage rentes.

Mensen die iets kopen om te verhuren hebben een direct rendement van 2 à 4 procent, dat krijg je bij banken niet. En niet te vergeten: de meerwaarde op lange termijn. Jonge kopers zien de aankoop van hun appartement als een ‘springplank’, vaak met de idee om er een interessant opbrengstpand aan over te houden.”

Waarop ligt de focus bij het huren of kopen van een woning?

“Mensen focussen steeds meer op duurzaamheid: EPC, E-peil, K-waarde…

Onze nutsvoorzieningen, denk aan gas en elektriciteit, worden alsmaar duurder.

‘BEN’ (Bijna-Energieneutraal) wonen wordt daardoor echt wel belangrijk. Dit wordt ook enorm gestuurd door de overheid, die voorziet in tegemoetkomingen voor kopers van zo’n BEN-woning. Zo wordt voorzien in een korting tot zelfs vrijstelling op de jaarlijkse onroerende voorheffing als bonus.”

Waterdichte service in duurzaam waterbeleid en infrastructuur ∙ Waterbehandeling ∙ Hergebruik regenwater ∙ Innovatieve projecten ∙ ...

Nijverheidsstraat 58 (industriezone Oost) · BE-2570 Duffel T +32 15 63 75 53 · E info@naturesolutions.be

www.naturesolutions.be

010

TOEKOMST GROENE REVOLUTIE

Groene revolutie Groene energie en energie-efficiënt werken is voor iedereen een prioriteit. Dit tonen het Vlaams klimaat- en energiepact, burgerpanels, universitaire testprojecten en plannen binnen bedrijven goed aan. Enkele bedrijven spelen alvast een voortrekkersrol.

H

eel wat Belgische bedrijven leverden al inspanningen om hun energieverbruik te verminderen en groener te maken. Zo slaagde bijvoorbeeld de coöperatieve groenten- en fruitveiling BelOrta erin om maar liefst 80 procent te besparen op de verlichting in een van haar loodsen en dit dankzij een omschakeling naar ledverlichting, het gebruik van lichtdimmers en bewegingsdetectie. Marc Cools, Technisch bedrijfsleider licht toe: “Die bewegingsdetectie is nuttig omdat we ook ’s nachts werken en we nu enkel de werkplekken verlichten, terwijl vroeger de hele loods baadde in het licht. De bedoeling is om ook de overige loodsen op die manier energiezuiniger te maken, want verlichting is voor ons een van onze grootste uitgavenposten. Gelukkig beschikken we al over 30.000 zonnepanelen op de daken van onze loodsen op de verschillende sites, zo ook op ons 4ha grote distributiecentrum.”

Een andere groene oplossing die hier toegepast wordt, is het hergebruik van de warmte die bij koeling vrijkomt. Cools vervolgt: “Bij onze nieuwe koelinstallaties recupereren we die vrijgekomen warmte als vloerverwarming in onze geconditioneerde loodsen. Voor onze oude installaties bestudeert een student van de KU Leuven Campus De Nayer momenteel de manier waarop die warmte in de grond kan opgeslagen worden, zodat onze loodsen en kantoren er daarna mee verwarmd kunnen worden.” Daarnaast denkt BelOrta er al 10 jaar aan om windmolens te plaatsen. Die leveren ook ‘s avonds elektriciteit en tijdens de nacht wanneer de koeling de meeste energie vraagt. In samenwerking met Encon en Energyville zijn ze sinds begin vorig jaar met hun site te Borgloon lid van het Vlaamse Lerende Energie-efficiënte Netwerken (VLEEN), samen met 8 andere Limburgse bedrijven. Cools besluit: “We leren er van elkaar hoe energie te besparen en hoe

we het nog beter kunnen doen. Ik noem het een beetje gluren bij de buren.”

Terwijl windmolenparken en zonnepanelen op onze daken al deel uitmaken van het Belgische landschap, zijn met

zonnepanelen geplaveide autowegen en fietspaden door het hoge prijskaartje nog niet voor morgen. Intussen loopt er op de campus Groenenborger van de UA wel een interessant fietspad-project waarbij gebruikgemaakt wordt van nieuwe

Bij onze nieuwe koelinstallaties recupereren we de vrijgekomen warmte als vloerverwarming in onze loodsen.

— MARC COOLS - BELORTA

technologieën. Dr. Ing. Wim Van den bergh, Docent Infrastructuurwerken & Asfalttechnologie licht toe: “Voor de aanleg van het fietspad werd milieuvriendelijk asfalt gebruikt dat aan een lagere temperatuur geproduceerd wordt, wat al een energiewinst opleverde. Daarnaast wordt ook energie gewonnen uit het asfalt via de HEALtechniek, die ervoor zorgt dat het wegdek minder onderhevig is aan scheur- en spoorvorming. Onder de toplaag van het asfalt wordt er namelijk een raster gelegd met daarin een buisjesnetwerk waardoor water stroomt dat in de zomer warmte opneemt en via een warmtewisselaar in de bodem wordt opgeslagen. In de winter wordt dan een deel van die warmte opgepompt om het fietspad sneeuw- en ijsvrij te houden, terwijl de rest kan dienen om nabijgelegen gebouwen te verwarmen.”

Een primeur voor België is dat er sensoren in het asfalt geplaatst werden waarmee de asfaltvervorming nauwkeurig opgevolgd wordt zodat eventuele herstellingen tijdig ingepland worden. Van den bergh vervolgt: “Naast de voordelen is het prijskaartje voorlopig wel een struikelblok, een fietspad met buisjes is dubbel zo duur als een ‘normaal’ fietspad. Als steden zo’n fietspad of weg willen aanleggen, is het zaak dat dit gebeurt op basis van een weldoordachte planning waarbij de diverse stadsdiensten (riolering, gas…) goed op elkaar afgestemd zijn.”

Er blijven nog heel wat vragen: in hoeverre is groene energie haalbaar voor alle bedrijven, van wie is de gewonnen energie bij groene wegen en zou de wegbeheerder (stad of gewest) geïnteresseerd zijn om ook energieleverancier te worden? Op deze vragen krijgen we hopelijk de komende jaren antwoord.

TEKST BIRGIT VAN DE WIJER

ADVERTORIAL

Duurzame brandbescherming Het nastreven van duurzaamheid heeft zich geleidelijk ontwikkeld naar een noodzaak voor iedereen. De impact van de bouwsector op het milieu en de algemene volksgezondheid moet dan ook zo beperkt mogelijk blijven. Dit doen we door als mens, maatschappij en bedrijf zorgvuldig om te springen met grondstoffen, onze productieprocessen steeds verder te verduurzamen en “slimme” bouwkundige oplossingen te ontwikkelen.

De veiligheid van mensen blijft voor Promat de absolute prioriteit.

De levensduur van een gebouw valt of staat met de keuze van kwalitatieve en duurzame materialen. In het geval van brand is een gebouw voor een bepaalde periode onbruikbaar voor de gebruikers of bewoners. Bij bouwkundige brandpreventie, wordt onder meer de draagconstructie brandwerend bekleed, zodat de brand geen schade kan toebrengen aan de structurele stabiliteit van het gebouw. In vele gevallen wordt het gebouw onderverdeeld in brandcompartimenten, om zo omringende verdiepingen en ruimtes te vrijwaren van de negatieve gevolgen van brand.

Al deze maatregelen zorgen ervoor dat de financiële implicaties van een brand worden teruggebracht tot een minimum. Bovendien zorgen zij ervoor dat een gebouw na een relatief korte periode weer in gebruik kan genomen worden om de dagelijkse functie te vervullen. Op kantoor kunnen de werknemers snel weer aan de slag, de bewoners van een appartementengebouw kunnen hun woning weer in en goederen kunnen zoals gebruikelijk weer worden opgeslagen. www.promat.be | info@promat.be

ADVERTORIAL

Turn inspiration into sales Let your customers, followers and fans market your brand. UGC (user-generated content) is an effective way to use social media engagement to increase your sales. We’ll show you how.

Request a demo now

getflowbox.com

012

EXPERTPANEL HUISVESTING

FOKUS-ONLINE.BE

Van huisje, tuintje, boompje naar appartementje, balkonnetje, plantje?

Meer mensen, meer eisen, maar ook minder ruimte. De woningbouw in de stad van de toekomst staat voor grote uitdagingen. Hoe zien experts met verschillende posities binnen de stedelijke huisvesting die toekomst?

PETER-PAUL VAN DEN BERG. directeur Kamp C, Centrum voor duurzaamheid en innovatie

SAM DE MAEYER. projectontwikkelaar Triple Living

DAVID DOOGHE. urban designer en architect

Volgens de VN woont driekwart van de wereldbevolking tegen 2050 in een stad. Hoe kijkt u naar de toekomst van huisvesting?

“We zitten momenteel in een transitie naar een duurzame samenleving maar we weten nog niet precies hoe die samenleving eruit gaat zien. We zijn, in alle facetten van het leven, op weg naar een situatie waarvan we nu nog niet weten hoe die er ongeveer uit gaat zien. Het enige wat we op weg naar die nieuwe samenleving kunnen doen, is veel experimenteren en misschien een beetje richting geven. Er is niet één slimme stad van de toekomst. Degene die zegt te weten hoe die eruitziet, focust zich maar op één aspect. Vaak gaat het bij de slimme stad van de toekomst, of smart city, enkel over big data of digitalisering maar dat is slechts een deel ervan. Het gaat ook om circulariteit, inrichting van de publieke ruimte en nog 500 andere aspecten van een stad.”

“We moeten de ruimte die we hebben koesteren en optimaal inzetten: door in de hoogte te werken, niet in de breedte.

Woontorens zullen de toekomst zijn voor grote steden. Niet de anonieme mastodonten van vroeger, maar woontorens zoals op Nieuw Zuid in Antwerpen, met veel meer aandacht voor architectuur, leefbaarheid en identiteit. Grote leefterrassen met verticale tuinen vormen een waardig alternatief voor gazonnetjes. Binnen- en buitenruimtes lopen in elkaar over, wat het ruimtelijk gevoel versterkt. Anderzijds zullen uitzichten ook belangrijker worden. Groen maakt gelukkig, dat is bewezen. Op Nieuw Zuid is in het masterplan opgenomen dat iedereen een mooi uitzicht moet hebben. Op de Schelde of het park, maar evengoed op een binnentuin of plantsoen.”

“Een slimme stad van de toekomst, is een stad die optimaal gebruikmaakt van nieuwe technologieën. Het doel van technologie is dat dit ons leven in alle aspecten beter maakt.

Toch wordt er vaak nogal eenzijdig naar technologische oplossingen gekeken, waardoor het eerder gestelde doel niet altijd volledig bereikt wordt. Bijvoorbeeld de zelfrijdende auto: een ontwikkeling die volop aan de gang is. Maar hebben we wel een auto nodig in de stad van de toekomst? We moeten kritisch blijven over de technologieën die we bedenken en ons steeds afvragen: maakt dit onze toekomst echt kwalitatiever? Wonen we liever in een groene, kindvriendelijke straat of in de huidige straat maar dan met zelfrijdende auto’s?”

Kunnen we de droom van een alleenstaand huisje in het groen nog koesteren?

“Als je vanuit de ruimte naar Vlaanderen en Nederland kijkt, lijkt dat op een grote agglomeratie. We hebben zoveel groene ruimte opgebruikt, dat dat hele gebied eigenlijk een stad is.

Dus: natuurlijk is die droom niet meer realistisch. Niet iedereen kan een huisje in het groen hebben, daar is de aarde niet voor geschikt. We hebben de grenzen van het systeem bereikt. Wat je kunt doen om dat groen toch dichtbij te houden, is het groen in de wijk een prominente plaats geven. Op werkplekken en in de openbare ruimte moet je slim omgaan met groen en natuur.

Zorg dat je, in de stad, een omgeving creëert waarin mensen zich prettig voelen. En als je dan toch behoefte hebt aan de echte natuur, dan ga je daarheen om te wandelen of wat dan ook, maar je gaat daar niet wonen. Dat kan niet meer.”

“Ik vrees dat dit een utopie is. De bevolkingsgroei laat dat simpelweg niet toe. Daarvoor is Vlaanderen te klein. Ik geloof sterk in cohousing, in de stad en daarbuiten: families of vrienden die samenwonen, en gemeenschappelijke ruimtes delen. Dat kan een tuin zijn, maar ook een gastenkamer of een ontspanningsruimte. Delen zal in het algemeen nog toenemen. Auto’s worden al gedeeld, maar waarom ook niet kinderfietsen, een barbecue of een grasmaaier? Zo gaan we ook het groen moeten behandelen: als kostbare ruimtes, waar we met z’n allen samen van genieten. Die trend zien we nu al.

Bouwpromotoren mogen bijvoorbeeld een grote villa omvormen tot appartementen, op voorwaarde dat de tuin van het landgoed voor een deel publiek gemaakt wordt.”

“In Vlaanderen heb je eigenlijk maar drie typen woningen: een huis in het groen, een rijhuis of een appartement.

Er zouden veel meer tussenvormen moeten bestaan die stedelijk wonen en groene ruimtes combineren. Veel van ons belastinggeld wordt in water, riolen of ons elektriciteitsnetwerk gestoken. Maar eigenlijk is het vreemd dat iemand die in de stad woont, waar die infrastructuur veel efficiënter georganiseerd is, meebetaalt aan de infrastructuur voor die ene persoon die graag in het groen woont. Met nieuwe technologieën kunnen woningen in het groen steeds meer zelfvoorzienend zijn. Het daarmee uitgespaarde publieke geld zou worden besteed aan het creëren van een groene, kindvriendelijke leef- en woonkwaliteit in steden.”

Hoe ziet een slim huis er volgens u uit?

“Een huis heeft volgens de traditionele benadering maar één functie en dat is wonen. Dat is achterhaald. Gebruik voor alle ruimtes in je huis nu eens big data. Dan kom je erachter dat je 70 procent van het huis amper 5 procent van de tijd gebruikt.

Al die grotendeels onbenutte ruimte moet wel verwarmd en verzorgd worden. Moeten huizen niet anders zijn? Kun je niet beter functiegericht kijken? Je moet een omgeving creëren waar je al je woonwensen kunt vervullen en ook een interactie met je omgeving hebt. Er is veel mogelijk, maar je moet het huis niet meer zien als een statisch blok bakstenen, maar als een ruimte om te wonen en te leven. Elk huisje is nu zijn eigen koninkrijk, dat moet anders.”

“Een slim huis is een huis dat in de plaats van de bewoners denkt. Het is menselijk om een licht te laten branden, of de verwarming vergeten af te zetten. Een slimme woning moet dat kunnen detecteren en corrigeren. Een ander voorbeeld, zijn slimme sloten: sloten met een camera en codes die je kunt aanpassen afhankelijk van de bezoeker. Zo kun je vanop afstand de poetsvrouw binnenlaten, maar ook de pakjesleverancier.

Verder is een slimme woning uiteraard zo energiezuinig mogelijk. Een intelligente woning zou ook de luchtkwaliteit moeten kunnen detecteren, en bijreguleren waar nodig.”

“Ik focus meer op een slimme stad dan een slim huis. Het een kan ook niet zonder het ander bestaan. De stad wordt eigenlijk een extra kamer van het huis: Je ziet dankzij sociale media beter waar je moet zijn om je te amuseren. In New York worden er al appartementen zonder keuken verkocht, want eten laten bezorgen of gaan eten in de goede buurtrestaurants is goedkoper dan een keuken. Via deelauto’s, -fietsen of het openbaar vervoer kan mobiliteit beter worden georganiseerd. Onze woning wordt kleiner, maar onze leefwereld wordt groter dankzij die stad. In onze eigen woning speelt ons privéleven zich af, maar alles wat we verder doen, kan daarbuiten. De mens wordt steeds meer een stadsbewoner en daar zal ongetwijfeld een nieuwe levenswijze mee samengaan.”

We never settle for just ‘OK’.

MUSEUMSTRAAT 14B

I

2000 ANTWERPEN

I

03 237 48 00

I

INFO@PROVAS.BE

CREATING TOMORROW’S CITY TOGETHER OPENDEURDAG: ZATERDAG 23/06 VAN 11U TOT 15U

+32 (0)2 340 24 73 new@trevi.be

+32 (0)2 318 18 08 new@weinvest.be

A N D E R L E C H T - w w w. NA UTI LUSbyea g lestone.be

+32 (0)2 777 15 10 immobilierneuf@victoire.be

+32(0)2 777 19 14 new@latouretpetit.be

+32 (0)2 318 18 08 new@weinvest.be

S I N T - L AM B R E C H T S - WOLU WE - www.ELYXbyeaglesto ne.be Developed by

www.eaglestone.be

Meer informatie? www.project-leopold.be of bel 03 285 95 00

014

CHRONICLE JOACHIM DE VOS

FOKUS-ONLINE.BE

Steden van morgen voeden op een duurzame manier De wereld verandert aan lichtsnelheid. Steden groeien en evolueren tot wereldwijde centra van communicatie, handel en cultuur.

Ze zijn onze toekomst: 70 procent van de wereldbevolking woont weldra in steden. Maar steden zijn even kwetsbaar als ze sterk zijn.

70

procent van de steden voelt de gevolgen van klimaatopwarming al, 90 procent van alle steden wereldwijd ligt in een kustgebied.

Grootsteden verbruiken samen meer dan twee derde van alle nodige energie op aarde en stoten 70 procent van alle CO2 uit. Daarom moeten smart cities meer zijn dan steden die zich uitsluitend focussen op slimme mobiliteit of veiligheid.

Steden kunnen wel degelijk het verschil maken in de strijd tegen de klimaatverandering: burgemeesters staan oog in oog met de burgers voor de beslissingen die ze nemen.

Ze kunnen ook, veel meer dan regionale, nationale of Europese overheden, meteen de impact zien van hun daden.

Steden dienen zich te verenigen tot sterke regionale samenwerkingsverbanden die samen investeren, met slimme technologie, in ieders toekomst. En dat gaat vooral over de vijf grote schaarstes die we op deze planeet rijk zijn en die onder druk staan van de bevolkingstoename: water, gezondheid, voedsel, energie en natuurlijke grondstoffen.

Slimme waternetwerken kunnen tot 30 procent water besparen. Vergeet niet, water is de belangrijkste reden waarom we nu dubbel zo lang leven als 100 jaar geleden.

Moedige maatregelen voor autonome e-mobiliteit en slimme logistiek kun-

De impact van innovatie laat zich meten dankzij één gemeenschappelijke taal: data.

nen de levenskwaliteit sterk verbeteren: minder vervuilde lucht, minder lawaai, meer vrije ruimte, efficiënter en veiliger verkeer. Korte voedselketens en stadslandbouwinitiatieven kunnen de steden van morgen voeden op een duurzame en gezonde manier. Alternatieve energie, slimme energie- en warmtenetwerken kunnen ons helpen om minder energie te verbruiken en fossielarm te produceren. Oplossingen rond recyclage en slim afval kunnen onze voetafdruk op aarde gevoelig verkleinen.

Maar om al deze initiatieven goed te kunnen sturen en de impact van innovatie te meten, moeten we werken aan één gemeenschappelijke taal tussen steden en haar inwoners: data. Vroege initiatieven, zoals S-LIM in Limburg, zijn veelbelovend. Data zorgen namelijk voor samenwerking en kennis. Deze kennis zetten we om in wijsheid. Wijsheid zorgt ervoor dat we een toekomst kunnen bieden aan duurzame steden waar ook onze kinderen en kleinkinderen veilig, gezond en verantwoord kunnen leven. Daarom dient er met een strategisch inzicht te worden geinvesteerd in de slimme stad van morgen. Daar helpen wij in Vlaanderen reeds meer dan 50 steden mee.

TEKST JOACHIM DE VOS, CEO LIVING TOMORROW EN TOMORROWLAB

ADVERTORIAL

www.kurt.mobi Urban e-mobility reinvented

Flexibele last-mile logistiek en vervoer voor stedelijke omgevingen Compacte City-KURTs en grotere Shuttle-KURTs voor een continu transport en vervoer tussen parkings en depots buiten de stad, en het centrum.

Innovatieve Mobiliteit en Transport als een Dienst KURT voertuigen kunnen verhuurd of gedeeld ingezet worden voor vervoer van personen en goederen. Met mobiele wacht en laadstations wordt mobiliteit terug een ontmoeting.

Optioneel Fleet management op afstand.

Efficiënt vervoer voor campussen en parken Leefbare en energie zuinige mobiliteit. Klantgericht en uitermate geschikt voor geluidsarm en veilig transport van mensen en goederen.

Het KURT platform is modulair en schaalbaar Dankzij een laag eigengewicht is het stevige metalen platform niet alleen energie en kost efficiënter, het is ook volledig milieuvriendelijk en aanpasbaar voor alle toepassingen.

Made in Vlaanderen!

info.request@kurt.mobi

Software driven electric mobility

ADVERTORIAL

Het duurzame en subtiele rolluik van Wilms Een rolluik of screen mooi wegwerken in de gevel en toch de e-waarde van uw woning op peil houden?

Lange tijd leek het onhaalbaar om die zaken met elkaar te verenigen, maar nu is er een duurzame oplossing die zowel esthetisch als ecologisch tot tevredenheid stemt. En ze is nog Belgisch ook.

Iedereen die in zijn leven al eens gebouwd of verbouwd heeft, weet ervan: een rolluik of screen integreren in de spouwmuur betekent isolatieverlies.

Of beter: betekende. Wilms, een ruim veertig jaar oud familiebedrijf uit de Kempen dat gespecialiseerd is in rolluiken en zonwering, ontwikkelde een oplossing.

CEO Erik Wilms licht toe.

Wat hebben jullie exact ontwikkeld?

“Wanneer je een rolluik gaat inbouwen in de spouwmuur, moet je daarvoor isolatie wegnemen. Op die manier creëer je koude bruggen. Wij hebben een composiet profiel ontwikkeld dat die weggenomen isolatie opvangt, waardoor je tegelijk het rolluik mooi kunt wegwerken en toch de e-waarde van je huis op peil houdt.

Ons gepatenteerde ShutterX rolluik in combinatie met dit profiel en een ander profiel onder de vensterbank, biedt een totaaloplossing voor klanten die kiezen voor esthetiek en duurzaamheid. Koude vensterbanken in de winter zijn hierdoor verleden tijd en het volledige systeem wordt lucht- en waterdicht afgewerkt.”

Voor meer info bezoek www.wilms.be

Een slimme woning die zich aanpast aan jouw leven.

Automatiseer je woning en bedien al je apparaten via één handige app. Zo controleer je op afstand of je ramen en deuren dicht zijn, bespaar je energiekosten.

info@sentesia.com 03/808.22.79

www.sentesia.com

Waarom zou ik rolluiken of screens toepassen in mijn woning?

“De zon buiten houden, levert in de zomermaanden een behoorlijke energiebesparing op. Een airco laten draaien kost veel energie en geld, terwijl zonwering al een groot deel van de opwarming van het huis kan voorkomen. In de winter zorgen rolluiken er dan weer voor dat de warmte binnenblijft, waardoor het huis minder verwarmd hoeft te worden. Rolluiken renderen het hele jaar door en dragen bovendien bij tot een verhoogd veiligheidsgevoel in huis.”

De zon buiten houden, levert in de zomermaanden een behoorlijke energiebesparing op.

Waar moet ik rekening mee houden, wanneer ik dit systeem zou willen laten installeren?

“Onze rolluiken en zonwering mogen alleen geïnstalleerd worden door erkende dealers die bij ons een cursus hebben gevolgd. Op die manier weten wij zeker dat onze systemen op de juiste manier geplaatst worden. Verder is het systeem geschikt voor zowel grondige renovatie als nieuwbouw. Het is belangrijk om de keuze van de rolluiken of zonwering al in een zo vroeg mogelijk stadium te bespreken met de architect.

Omdat deze systemen in de spouwmuur geïnstalleerd moet worden, volgt de plaatsing ervan heel wat vroeger in het bouwproces dan voordien.”

ADVERTORIAL

Moderne stad springt wijs om met water Opvallend toch hoe water plots weer overal opduikt in verstedelijkt gebied? Nu het water dat door vlieten en waterlopen stroomt niet meer vervuild wordt door huishoudelijk afvalwater, leggen veel steden het weer bloot. Een goede evolutie, want ruimte geven aan water is een belangrijke stap in een slimme omgang met water.

De Vlaamse rioolwaterzuiveraar Aquafin helpt lokale besturen om nog enkele stappen verder te gaan.

De klimaatverandering zorgt voor een verschuiving van de neerslagpatronen. Voor Vlaanderen betekent dat meer regen in de winter, met hogere waterstanden in beken rivieren als gevolg. In de zomer valt er minder neerslag maar als het regent, zijn het korte en zeer intense buien. In combinatie met het hoge percentage verharde oppervlakte in Vlaanderen stijgt daardoor het risico op wateroverlast omdat het water onvoldoende in de bodem kan dringen.

Tijdens lange droge periodes verdroogt diezelfde bodem dan weer.

Bij de aanleg van nieuwe riolering wordt nu al rekening gehouden met grotere neerslaghoeveelheden. Toch is het economisch niet realistisch om overal buizen aan te leggen die de meest extreme buien aankunnen. Bovendien is volgens Aquafin het afvoeren van regenwater de laatste optie. “Het is veel duurzamer om regenwater op te vangen en te gebruiken of om het te laten infiltreren in de bodem,” legt directeur Business Development uit. “De waterbeschikbaarheid via neerslag in Vlaanderen is erg laag door de hoge bevolkingsdichtheid. Daarom moeten

aquafin.be operatieperforatie.be

we elke druppel die valt als een geschenk uit de hemel zien en er ons voordeel uit halen.”

Lokaal maatwerk De hemelwaterplannen die Aquafin voor gemeenten maakt, zijn altijd maatwerk omdat de situatie nu eenmaal overal anders is. Danny Baeten: “We maken bijvoorbeeld gebruik van digitale terreinmapping en rioolmodellen.

Die theoretische benadering vullen we verder aan met de resultaten van ons veldwerk. Via bevraging van de gemeentediensten, brandweer en bewoners komen we te weten welke locaties in de praktijk gevoelig zijn voor wateroverlast. Doordat we voor het Vlaamse Gewest waterzuiveringsinfrastructuur over gans Vlaanderen beheren, beschikken we zelf ook over een unieke gebiedskennis.

Bovendien zullen we dankzij dat helikopterzicht nooit oplossingen voorstellen in één gemeente die het probleem verplaatsen naar een buurgemeente.”

Op basis van de verzamelde gegevens werkt Aquafin voor de gemeente een ruimtelijke visie uit op middellange en lange termijn. De maatregelen die worden voorgesteld, passen allemaal in die visie, maar de gemeente bepaalt zelf welke prioriteiten ze stelt. Infiltratie en buffering zijn twee belangrijke pijlers in de hemelwaterplannen die Aquafin opmaakt. Ze houden beide het water ter plaatse, wat niet alleen een oplossing kan zijn voor wateroverlast maar tegelijk bodemverdroging tegengaat. Door creatief te ontwerpen, kunnen deze maatregelen bovendien extra belevingswaarde opleveren voor de buurt.

Meer ruimte geven aan water verhoogt vaak ook de belevingswaarde, zoals hier in Overijse.

Operatie Perforatie doorbreekt het grijs Wil je zelf iets doen om water meer ruimte te geven?

Met de Vlaamse campagne Operatie Perforatie zetten Infopunt Publieke Ruimte en Aquafin iedereen aan om overbodige verharding te verwijderen waar het kan en de ruimte anders in te richten, met meer groen. Dat zorgt er niet alleen voor dat regenwater kan infiltreren, het geeft ook meer kansen aan biodiversiteit. En daar vaart onze fysieke én mentale gezondheid dan weer wel bij! Tot eind oktober kan je met je projectvoorstel meedingen naar de Aquafin-prijs: een budget dat je helpt om je idee te realiseren.

Alle informatie: www.operatieperforatie.be