DIT
DOSSIER
WORDT
GEPUBLICEERD
DOOR
SMART
MEDIA
AGRI & FOOD GOED(E) BOEREN IN ONS LAND
AUGUSTUS 2015
EN
VA LT
NIET
ONDER
Huub Broers Landbouw innoveert in mestbeheer
DE
VERANTWOORDELIJKHEID
VA N
Lieve Vercauteren Echt duurzame landbouw
DE
REDACTIE
VA N
KNACK
Voedingslabels Wegwijs door de wildgroei
Innovatie
Broodnodig in landbouw
Korte keten Alternatieve voedingsprojecten
Opleiding
PIET VANTHEMSCHE
‘Als we het Amazonewoud niet willen rooien, moet de beschikbare landbouwgrond méér opbrengen.
Hefboom naar de toekomst
PR
EMIUM
PA R T N E R
Lees meer online op fokusagrifood.be
Q
ORIGIN
QUALITY
RESPECT
CREATIVITY
Meer Info!
Verstegen Spices & Sauces nv • Wayenborgstraat 12 • 2800 Mechelen • tel. +32 (0)15 21 09 75 • specerijen@verstegen.be • www.verstegen.be
2 Editorial Huub Broers Veel leesplezier Hendrika Janssen, Project Manager
Landbouw innoveert in mestbeheer Innovatie ontstaat waar mensen vanuit heel verschillende achtergronden bij elkaar worden gebracht. De laatste 25 jaren hebben de Vlaamse landbouwers heel wat stappen gezet in het verduurzamen van hun mestmanagement. Maar vandaag de dag blijven potentiële innovaties spijtig genoeg nog te veel in de kast liggen.
D
e Vlaamse landbouwers zijn niet blind voor nieuwe ontwikkelingen. Innoveren is ook voor hen van groot belang. Vooral in hun mestmanagement werd er in het begin sterk geïnvesteerd in de opslag van dierlijke mest om die op het gepaste moment, in het voorjaar, te kunnen gebruiken als meststof voor de gewassen. Ook hebben zij werk gemaakt van het emissiearm aanwenden van mest op de velden via gespecialiseerde apparatuur. Daarnaast worden varkens en pluimvee sinds een tiental jaren meer en meer in emissiearme stallen gehuisvest. Samen met het emissiearm aanwenden van mest op de velden, zorgt dit ervoor dat de uitstoot van verzurende ammoniak sterk gereduceerd wordt.
De transportsector op zijn beurt heeft geïnvesteerd in AGR-GPS-systemen waardoor een groot deel van de meststromen gedetailleerd opgevolgd kan worden. Daarnaast kende de mestverwerking een sterke opmars door de mest om te zetten in betere producten die ook buiten Vlaanderen hun afzet vonden. Deze evoluties hebben de landbouwers veel geld gekost, maar zo is de sector er toch in geslaagd om in een sterk intensieve regio duurzamer te zijn door innovatie. En de druk van nutriënten als stikstof en fosfor naar grond- en oppervlaktewater en lucht is de laatste jaren sterk verminderd. De laatste jaren spitst het duurzaam nutriëntenbeheer zich meer toe op het uitvoeren van goed afgewogen bemestingsstrategieën. Het verder verbeteren van mestproducten en het recupereren van stikstof en fosfaat in duurzame toepassingen zijn nog belangrijke uitdagingen voor de toekomst. De VLM helpt de land- en tuinbouwers hierbij, door interactieve bemestingsinstrumenten te ontwikkelen die vrij beschikbaar zijn. Het voordeel van zulke instrumenten is dat ze voorzien in een
PREMIUM PARTNER
COLOFON
integrale aanpak van bemestings- en bodemmanagement.
FOKUSAGRIFOOD.BE
Belangrijk is om mensen uit de praktijk en het onderzoek samen te brengen, de kloof tussen praktijk en onderzoek te dichten en netwerking tussen beiden te stimuleren. Daarom ondersteunt de VLM het Europese ‘Innovation Partnership’ in de landbouw, ofwel EIP-AGRI. Dat project laat landbouwers, begeleiders, ondernemingen en onderzoekers samen projecten ontwikkelen, prototypes uittesten en verbeteren zodat het resultaat beter aansluit bij de noden van de praktijk. En dat binnen alle lidstaten van de Europese Unie. Dat beleid rond meer samenwerken tussen praktijk en onderzoek wordt Europees ondersteund door Horizon2020, het subsidiekanaal voor wetenschappelijk onderzoek van de Europese Commissie en de programma’s voor plattelandsontwikkeling van de Europese lidstaten en regio’s, via subsidies voor samenwerking in projecten. Samenwerking is dan ook de sleutel voor innovatie en groei, ook voor de Vlaamse landbouw. ■
Belangrijk is om de kloof tussen praktijk en onderzoek te dichten
Project Manager: Hendrika Janssen hendrika.janssen@smartmediaagency.be Productieleider: Ellen D’hondt Hoofdredactie: Elke Ramsdonck, redactie@smartmediaagency.be Tekst: Senne Starckx, Karen Schabregs Coverbeeld: Nico Van Dam Vormgeving: Baïdy Ly Drukkerij: Roularta Smart Media Publishing Belgium BVBA Leysstraat 27, 2000 Antwerpen, Tel +32 3 289 19 40, meerinfo@smartmediaagency.be www.smartmediapublishing.com
DIT IS SMART MEDIA Smart Media is een topspeler op het gebied van content marketing en native advertising. Onze campagnes worden zowel digitaal als in belanghebbende kranten verspreid. Onze basisgedachte is een sterke focus op het onderwerp. Door creatieve media-oplossingen helpen we u uw merk versterken en creëren
Huub Broers Voorzitter raad van bestuur, Vlaamse Landmaatschappij
we waarde voor uw doelgroep. Door kwalitatief hoge content zorgen wij ervoor dat uw klanten, onze lezers, actie ondernemen.
Controle- en certificeringsorgaan voor biologische landbouw, veeteelt en voedingsindustrie Ervaring: Reeds meer dan 30 jaar gespecialiseerd in biocontroles Referenties: Eerste Belgische controleorgaan erkend voor biocontrole Nabijheid: De controles worden uitgevoerd door controleurs uit uw streek www.certisys.eu of info@certisys.eu
LEES MEER OVER
12 Hefboom voor een betere landbouwtoekomst
06 Just in time, all the time 08 Profielinterview: Piet Vanthemsche
14 Echt duurzame landbouw
04
05
06 CH
RIS
RA
AG
MS
05 Kwaliteit, originaliteit, veiligheid
AA
10 Wegwijs in de wildgroei
VL
04 Van transactie- naar relatie- economie
CENTRUM
WAAR BOEREN THUIS ZIJN
Het is onze missie om een onafhankelijke en deskundige dienstverlening, voorlichting en belangenverdediging uit te bouwen voor de autonome familiale landbouwbedrijven. De persoonlijke aandacht naar de landbouwer en tuinder speelt een centrale rol in onze werking. Onze enthousiaste, vakkundige en uitstekend opgeleide medewerkers ijveren voor een duurzame en optimale samenwerking met de boer in wederzijds vertrouwen.
Vlaams Agrarisch Centrum | Ambachtsweg 20 - 9820 Merelbeke - vac@vac.eu - tel. (09)252 59 19 - fax (09)252 40 66
INGRIZO.COM
+32(0)9 224 20 25
Het screenen, testen, selecteren en verdelen van ingrediënten voor voeding en gezondheid is onze business, met topkwaliteit als hoogste doel. Het is een vak dat we door en door kennen en waar we goed in zijn. Bij ons bent u zeker van de meest natuurlijke ingrediënten voor uw voedingsproducten of gezondheidstoepassingen, met bijzondere aandacht voor clean label.
Ingrizo Food Intelligence NV | Polderdreef 133, B-9840 De Pinte, Belgium +32 (0) 9 224 20 25 | contact@ingrizo.com | www.ingrizo.com
VERTROUWEN EN INNOVATIE DOOR CERTIFICERING DNV GL is wereldwijd de vertrouwde certificeringspartner voor organisaties actief in alle domeinen van de samenleving
Een certificaat van DNV GL staat voor integriteit, verbetering, duurzaamheid en innovatie
DNV GL heeft de nodig expertise oa. op het vlak van
kwaliteit, veiligheid, milieu om uw partner in certificering, auditing en training te zijn. Ook voor volgende voedselveiligheidsnormen kunt u bij DNV GL terecht: BRC Food, BRC–IoP, BRC S&D, IFS Food, IFS Broker, IFS Logistics, IFS Cash & Carry, ISO 22000, FSSC 22000,GMP+, FAMI-QS, MSC Chain of Custody, MSC Visserijen, Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.
Contacteer ons vrijblijvend voor meer info: dnv.certificationbelgium@dnvgl.com | +32 3 206 65 30
SAFER, SMARTER, GREENER
4 Actueel Korte keten
Van transactie- naar relatie-economie De roep om duurzame voeding en landbouw klinkt almaar luider. Steeds meer consumenten, boeren en overheden willen inzetten op een veerkrachtige, milieubewuste en transparante voedingseconomie, gebaseerd op eerlijke handelsprincipes. TEKST KAREN SCHABREGS
De boerenstiel staat onder druk. Nog niet zo lang geleden voerden de boeren actie omdat ze hun landbouwproducten aan of zelfs onder de kostprijs moeten verkopen. De landbouwers hebben af te rekenen met onduidelijke regelgeving, hoge investeringen, de onvoorspelbaarheid van opbrengsten, importproducten en de prijzenoorlog in de supermarkten. En meer:“Verkopers begrijpen de boeren vaak niet van wie ze producten verkopen”, meent Simon Clissold, initiatiefnemer van The Foodhub, een biovoedingswinkel met focus op lokale producten. “En consumenten hebben minder voeling met wat ze eten.” Tegen deze sombere achtergrond tekenen zich echter ook positieve verhalen af. Er waait een frisse wind door het voedingslandschap, met duurzame voedingsprojecten, die gebaseerd zijn op de basisprincipes van eerlijke handel waar zowel producent als consument de
vruchten van plukken: de korte keten, waarbij de weg die het voedsel aflegt tot een minimum wordt beperkt. Die heeft sociale, ecologische en economische voordelen en is een prima alternatief voor een productie-, distributie- en consumptiesysteem dat winst als enig uitgangspunt heeft. De invulling van korte keteninitiatieven is divers. Er zijn de hoevewinkels en boerenmarkten waar landbouwers hun eigen producten verkopen. Er bestaan automaten waarin één hoeveproduct of een uitgebreider assortiment wordt aangeboden. Of je kunt je inschrijven voor een wekelijks af te halen groente- of fruitpakket. Bij CSA-boerderijen (Community Supported Agriculture) koopt de consument in het begin van het seizoen een oogstaandeel en ontvangt hij een deel van de opbrengsten van het landbouwbedrijf. In een zelfpluktuin of zelfoogstboerderij kun je zelf gaan
plukken of oogsten. Leuk? Ja. De korte keten is echter niet dé globale oplossing voor de problemen die boeren en consumenten verbinden. De korte
De korte keten verkleint de afstand tussen boer en consument keten zorgt voor veranderingen op microniveau, niet op macroniveau. Niet elke boer kan een plek vinden of is gebaat bij een rechtstreekse verkoop aan de consument. Wat de verschillende korte keteninitiatieven, zoals ook The
Foodhub vooral gemeenschappelijk hebben is de voorrang aan aankoop, verkoop en consumptie van lokaal geproduceerde producten en het directe contact tussen landbouwer en consument. “De ontmoeting tussen boer en consument staat centraal. We willen ook proberen twee keer per jaar de voedselproducenten uit te nodigen voor een contactmoment met de klanten”, aldus Clissold. De producten van de landbouwer worden niet verdeeld via grootdistributie of voedselverwerkende industrie, maar rechtstreeks of met zo weinig mogelijk tussenhandel aan de consument verkocht. Op deze manier kan de boer zelf zijn aanbod, zijn prijzen en productiemethodes bepalen. “De prijs van bioproducten is soms moeilijk te bepalen, waardoor ze soms duurder uitvallen dan die in de supermarkt. Maar je weet waar je voedsel vandaan komt en de kwaliteit en versheid is niet te vergelijken met
het assortiment in de supermarkt. De prijs is eerlijk.” Lokale voedselprojecten zijn vaak succesverhalen. Korte keteninitiatieven winnen aan belang, maar vragen ook een mentaliteitswijziging bij de consument die voeding weer naar waarde moet leren schatten. Gelukkig groeit de groep consumenten die op zoek gaat naar 'voedsel van bij ons' en kiest voor lokale en seizoensgebonden producten en een persoonlijke band met de boer, gestaag. Steeds meer consumenten zijn bewust van de impact van ingevoerde of verwerkte voeding op het milieu, op hun gezondheid en hun portemonnee. Clissold: “De prijs mag niet doorslaggevend zijn om voor biovoeding uit de korte keten te kiezen. Respect voor mens, milieu, kwaliteit en versheid én een persoonlijkere relatie tussen producent en consument wel.”
...is voor iedereen ! No food to waste is een plant-aardig en dier-vriendelijk kookboek. Duurzaam, vegetarisch, ecologisch, maar vooral: lekker. “Dit boek helpt je alvast om leuke weetjes en recepten met ‘duurzaamheidslabel’ te leren kennen. Zo promoveer je alvast jezelf tot meester in het ecologisch koken én leven. “ Auteur en zaakvoerder Vegabites Jorun Verheyden.
Vegabites kiest bewust voor niet-gemanipuleerde, natuurlijke grondstoffen voor haar producten. Bij ons vind je een waaier aan (bio) VEGGIE en (bio) VEGAN alternatieven, boordevol vitamines, mineralen en vezels. Het aanbod is zo gevarieerd dat een vegetarisch alternatief elke keer opnieuw een verrassende ervaring is. Elk product is bereid met gevoel voor creativiteit en duurzaamheid. We gebruiken seizoensgebonden producten en steunen de lokale en Belgische landbouw.
...omdat duurzaamheid het langst meegaat.
Innovatie Toekomst
5
Kwaliteit, originaliteit, veiligheid In België houden heel wat administraties en organisaties zich bezig met vernieuwingen in de landbouw voor voedselproductie. De focus van die innovatie is in de loop van de jaren wel verschoven. terwijl de nadruk vroeger meer op automatisering lag, ligt hij nu op kwaliteit, originaliteit en veiligheid. TEKST SENNE STARCKX
“De agro-voedingssector is in Vlaanderen vooral een zaak van kleine en middelgrote bedrijven”, zegt Benedikt Sas van de vakgroep Voedselveiligheid en –kwaliteit van de Universiteit Gent. “De meeste dergelijke bedrijven zijn gevestigd in de provincies Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen en tellen minder dan vijftig medewerkers. De bedrijfsleiders en hun familieleden steken er doorgaans de handen mee uit de mouwen, zodat ze weinig tijd hebben om de markttrends op de voet te volgen of lange termijn innovaties te plannen en te implementeren.” Volgens Sas stappen kmo’s wel mee in de algemene evolutie van verdere automatisering, maar voor meer innovatie zijn ze aangewezen op proactieve steun. Sas: “Zo komen ze in contact met ons.” Ons is Food2Know, een excellentiecentrum rond dierenvoeding, voeding en gezondheid, dat de wetenschappelijke expertise van de universiteiten van Gent en Antwerpen, de Vrije Universiteit Brussel en het Instituut voor Landbouw en Visserij Onderzoek (ILVO) bundelt. Via Food2Know kunnen bedrijven, beroepssectoren, consumentenorganisaties of overheidsinstellingen rechtstreeks toegang krijgen tot expertise en geavanceerde beschikbare apparatuur. Die apparatuur kan gebruikt worden voor zowel analyses, wetenschappelijk of zakelijk advies, als voor het opzetten van onderzoeksprojecten. Sas weet goed genoeg dat innoveren voor voedingsbedrijven een noodzaak is. Zeker op internationaal gebied.
Anders zullen we snel terrein verliezen, zelfs op onze eigen traditionele specialiteiten, zoals bier en chocolade. “Nog niet zolang geleden waren bieren uit onder meer de Verenigde Staten en Italië nauwelijks drinkbaar. Intussen hebben deze landen door innovatie een aantal smakelijke bieren ontwikkeld, die ze vermarkten als Belgian style bier.” Daarnaast kan innoveren ook het teruggrijpen naar het verleden betekenen. Zo werkt Food2Know mee aan een project om de historische Gallische hammen in ere te herstellen. “Er zijn niet alleen bio-ingenieurs bij betrokken, maar ook dierkundigen, historici en archeologen”, legt Sas uit. De Gallische hammen zijn goed bekend uit de literatuur. Rijke Romeinen waren er verzot op en hadden er veel geld voor over. Maar na de Romeinse tijd gingen de tradities verloren. “We willen nu opnieuw de gedomesticeerde wilde varkens kweken, zoals de Menapiërs dat indertijd deden. We weten ook
goed waar de Menapiërs woonden – het gebied ten westen van de Schelde – zodat we de hammen als streekproduct kunnen profileren.”
De V.S. en Italië hebben door innovatie 'Belgian Style' bieren kunnen ontwikkelen Benedikt Sas
En dat kmo’s wel degelijk vernieuwen, is een zekerheid. Erwin Lamot, directeur bij innovatiecluster Flanders’ Food zegt daarover: “Vlaanderen houdt op dit vlak gelijke tred met andere Europese
regio's. Al gaat het vooral om bescheiden innovaties. Voor kleine spelers is het niet zo eenvoudig om ingrijpende nieuwe ideeën te vermarkten. De meeste innovaties zijn productinnovaties, terwijl er veel meer potentieel zit in procesinnovaties.” Lamot denkt daarbij aan verdere digitalisering, het inzetten van nieuwe, maar al bewezen technologieën, zoals het gebruik van sensoren, het beperken van het water- en energieverbruik en het opwaarderen van reststromen. Zodat deze volumes in grotere hoeveelheden gebruikt worden voor menselijke in plaats van dierenvoeding of andere lagere gekwalificeerde toepassingen. De voedingsbedrijven en ook de distributie hebben hiervoor al ernstige inspanningen geleverd. “Helaas gaat er nog veel voedsel verloren op het niveau van de consument.” Benedikt Sas ziet in de verdere ontwikkeling van ‘intelligente’ verpakkingen – in kleinere volumes – een mogelijkheid om dit probleem aan te pakken. “Innovatie mag echter niet alleen binnen de sector gebeuren”, onderstreept hij. “Ooit waren wij voortrekkers op het vlak van automatisering. De voorbije jaren is de Europese omzet in automatische systemen sterk teruggevallen, terwijl meer en meer machines uit China komen. Wel gebleven, is het vertrouwen in de veiligheid en de kwaliteit van onze voeding, omdat we hiervan altijd een prioriteit hebben gemaakt.”
Retailers lusten insectenburgers De INN Award bekroont elk jaar het meest innovatieve voedingsproduct. Dit jaar is het productgamma Insecta met de prijs gaan lopen. Dit dankzij hun burgers, schnitzels en nuggets op basis van meelwormen. Een uitvinding van Damhert Nutrition uit Heusden-Zolder. Opvallend aan de vleesvervangers is dat de wormen zodanig fijn vermalen zijn, dat de insecten niet meer te herkennen zijn. In vergelijking met traditionele vleesproducten kost de kweek van insecten veel minder aan voeder en aan ruimte. Bovendien worden tijdens de productie veel minder broeikasgassen uitgestoten. Lekker en goed voor de wereld.
‘Vlees-in-the-box’ Tweeverdieners kunnen erover meespreken: het is niet evident om iedere avond een verse, warme, huisbereide maaltijd op tafel te toveren. Die gedachte zette Katrien Janssens, zaakvoerder van GMG Versmarkt uit Sint-Truiden, ertoe aan een nieuw, innovatief concept te lanceren: vlees-inthe-box. Vlees kan online besteld worden, waarbij de dagverse producten onmiddellijk in kleine porties worden verdeeld en vacuüm verpakt. Nadien worden ze gekoeld bij de klanten aan huis geleverd in heel België. “Zo kan elk huisgezin dagelijks genieten van vers vlees van hoge kwaliteit”, aldus Katrien Janssens.
SmartFlow Europe and Gamma Wopla are manufacturers of plastic pallets, plastic crates & plastic containers
Rue de la Royenne 78, B 7700 Mouscron info@smart-flow.com | +32 56 28 26 90 info@gammawopla.com | +32 56 85 20 85
6 Focus Logistiek 3 vragen aan...
©AGORIA
Ann Dhont voorzitter van de Food Technology Club, een comité binnen Agoria dat de producenten van agrofoodmachines groepeert. Met welke uitdagingen worden voedingsproducenten geconfronteerd? “Zoals in zoveel industrietakken zijn de productiviteit en de continue beschikbaarheid van procesinstallaties belangrijke thema’s. Een ander hot topic is duurzaamheid. Op het vlak van energiebesparing en afvalreductie kan met behulp van technologie veel vooruitgang worden geboekt. En bovenop die trends, komt nog dat de voedselketen bijzonder streng gereglementeerd is.” En hoe spelen uw leden daarop in? “De leden van de Food Technology Club spelen daarop in door steeds betere machines en processen te ontwikkelen, of door automatiseringsoplossingen voor te stellen die alsmaar gesofisticeerder worden. De strenge reglementering heeft voor ons, machinefabrikanten, tot gevolg dat we aan zeer hoge eisen op het vlak van onder andere traceerbaarheid, kwaliteit & houdbaarheid en hygiënisch ontwerp moeten voldoen.”
De logistieke keten die ervoor zorgt dat onze voeding van bij de producent tot in ons winkelmandje belandt, staat onder druk door tal van ontwikkelingen. De sterke opkomst van e-commerce is er daar een van. “Door het online winkelen moeten retailers blinde orders plaatsen. En alles moet honderd procent correct geleverd worden.” TEKST SENNE STARCKX
Klant is koning. En in de wereld van vandaag staat de consument nóg centraler dan vroeger. Winkelketens kunnen daar maar beter rekening mee houden of de wispelturige consument gaat bij de concurrentie kijken. De tijd dat mensen nog trouw bleven aan hun supermarkt of retailer is dan ook al lang voorbij. De opmars van de moderne consument is een feit.
Welke rol speelt de Food Technology Club bij dit alles? “De Food Technology Club ondersteunt zijn leden bij business development op het internationale toneel. We helpen bedrijven hun expertise en knowhow onder de aandacht van de grote voedingsconcerns te brengen, zodat ze hun marktaandeel in hun specialisatiegebied kunnen vergroten. Concreet organiseren we elk jaar een aantal bedrijfsbezoeken bij voedingsproducenten, of lunchmeetings waar een high level vertegenwoordiger van een belangrijk internationaal concern de (technologie)behoeften van zijn organisatie toelicht. Dat zijn uitstekende gelegenheden om nieuwe contacten te leggen en zich, onder de vlag van de Food Technology Club, te profileren als ‘leverancier uit de eredivisie’.”
GROUP VANLOOT
Just in time, all the time
Die moderne consument koopt alsmaar meer vanop afstand – ook als het om voedingsproducten gaat. “Terwijl de markt in de retailsector slechts met enkele procenten per jaar groeit, noteren we voor e-commerce de laatste twee jaar dubbele cijfers”, vertelt Marc Pochet, commercieel directeur van Colfridis, een grote toeleverancier van verschillende supermarktketens in België.” Dat brengt flink wat veranderingen teweeg, zowel voor de supermarkten waar de klant zijn bestelling plaatst en waar hij zijn bestelling – vooralsnog – komt afhalen, als voor ons. De order picking moet bijvoorbeeld 100 procent kloppen. Als een klant twee flessen cola light, één tros bananen en een bus wasverzachter bestelt, dan moeten de hoeveelheden juist zijn. Als een winkel vroeger bij ons een bestelling plaatste, dan maakte het niet zoveel
uit als er 100 in plaats van 98 bussen shampoo werden geleverd.” Nog een gevolg van de steile opgang van e-commerce is de ongelimiteerde tijd waarin je je bestelling kunt plaatsen. Een klant kan bij wijze van spreken om één minuut vóór middernacht bestellen. Zelfs dan moet de
De inkoper plaatst blinde orders bij zijn leveranciers, in de hoop dat die orders voldoen aan de late online bestellingen Marc Pochet
supermarkt garanderen dat zijn pakketje de volgende dag klaarstaat. Pochet: “Maar de winkel heeft zijn bestellingen voor de volgende dag dan al lang geplaatst. En dus moet de inkoper blinde orders bij zijn leveranciers plaatsen, in de hoop dat die orders voldoen aan de late online bestellingen.” Kost geld.
Al draagt de prijs voor logistiek verrassend genoeg meer bij tot de prijs op de verpakking dan de productie van het voedingsproduct. Pochet: “Over het algemeen ligt het aandeel van de logistiek tussen de 50 en 60 procent. Het grootste deel komt van de distributie, gevolg door order picking en de kosten voor tijdelijke opslag.” E-commerce is echter slechts één ontwikkeling. Hoe zit het eigenlijk met de duurzaamheid van de logistieke keten achter onze voeding? Zit daar nog beweging in? ”Ik merk daar de laatste jaren weinig bezorgdheid over”, aldus Pochet. “Het leeft in ieder geval niet meer als pakweg tien jaar.” Wat de commercieel directeur van Colfridis wel heeft gemerkt, is dat consumenten over het algemeen veel bewuster winkelen dan vroeger. “Je zou dat ook een duurzaam bewustzijn kunnen noemen. Mensen letten er meer op dat wat ze kopen ook effectief wordt opgebruikt thuis – zodat het niet in de vuilnisbak verdwijnt. In plaats van een bakje van 500 gram aardbeien kopen ze bijvoorbeeld een bakje van 250 gram. Zo zijn ze er zeker van dat alle aardbeien worden opgegeten.” Die voorkeur voor kwaliteit boven kwantiteit
GEGARANDEERDE KWALITEIT VOOR EEN SCHERPE PRIJS
ziet Pochet ook in de verkoop van diepvriesproducten – waarin Colfridis betreffende de toelevering gespecialiseerd is. “Ook hier kiezen mensen steeds meer voor duurdere bioproducten, of gewoon producten van een hogere kwaliteit. Dat heeft allemaal gevolgen voor onze zaakvoering, natuurlijk.” Colfridis kijkt daarom zelf ook naar innovaties die hun zaakvoering bevordert. “Wij werken nauw samen met de grote retailers”, vertelt Pochet. “Momenteel zoeken zij naarstig naar een oplossing voor een typisch probleem van de Belgische e-commerce: een klant bestelt iets en er wordt een tijdstip van levering afgesproken. Maar als de leverancier toekomt, staat hij voor een gesloten deur. Blijkbaar ontberen wij Belgen toch de discipline om thuis te blijven, want in Nederland en Duitsland speelt dit probleem veel minder.” De oplossing die hij ziet is de zogenaamde ‘gecumuleerde levering’. “Daarbij worden bijvoorbeeld een vaatwasmachine van Vandenborre, een paar schoenen van Zalando, een boek van Bol.com en een winkelmandje van de Collishop tezamen afgeleverd.” Alles juist, alles op tijd en alles op hetzelfde moment.
contactgegevens :
A.Rodenbachstraat 55 8908 Vlamertinge web: www.vl-trac.be mail: info@vl-trac.be
BEWAARLOODS INDUSTRIEBOUW STAALCONSTRUCTIES https://www.facebook.com/Vltrac
FRIGO-TRANSWEST
Fax: 057 / 21 85 16 Tel: 057 / 20 07 98
EIGEN ONTWERP EN STUDIEDIENST, BEGELEIDING EN REALISATIE VAN UW VOLLEDIG PROJECT
Loei Lekkere meLk
UW TOEKOMST ONZE ZORG!
mede mogelijk gemaakt door onze veehouders
•
Aanvraag vergunningen en opmaak milieustudies
•
Begeleiding en ondersteunen diverse administratieve verplichtingen
•
Partner in innovatie, ontwikkeling en uitbouw voor uw bedrijf.
•
Duurzaam en kwalitatief bedrijfsgebonden advies
•
Uw gids naar en met een visie voor morgen
Lekker, zo’n heerlijk koel, romig glas melk. Zo’n glas melk, daar werken onze veehouders elke dag vol trots aan. Op fantastische, moderne en duurzame melkveehouderijen maken zij met behulp van onze expertise het elke dag mede mogelijk dat iedereen kan genieten van zo’n heerlijk vers glas melk. Wij zijn trots dat zulke ondernemers klant zijn bij Agrifirm Belgium. Wilt u meer weten over onze veehouders, www.agrifirm.be
creafarm.be
link to success
Vierschaar 4 te Bavikhove – 056/72 28 14 AFB ADV EINDPRODUCTEN MELK 180x125 08-15.indd 1
14-08-15 11:28
270 g/l Maleinehydrazide
ns op
Erkenningsnr. : 10372P/B
o Bezoek
urope Potato E 015 9/2 2 en 3/0 ) te Kain
(Doornik
Aardappelen, een gecontroleerde productie ! Vloeibaar - Gemakkelijk te gebruiken
Remming van de kiemkracht tijdens de bewaring Alternatief voor CIPC poeder/vloeibaar. Geen schilbrand Opslag met vertrouwen. Werking gedurende Vervangt de eerste vergassing Beperkt de risico’s van interne kieming 3-4 maanden opslag
Onderdrukken van de aardappelopslag in de volg teelt = minder aardappelopslag = minder ziekten of plagen = teeltrotatie wordt gerespecteerd = stopt de ontwikkeling van aardappelcystenaaltje
Meer dan 80% efficiëntie
Stopt doorwas 15 percelen in 2010
Agropolis-Kinrooi, uw ideale vestigingslocatie Infrastructuur en netwerking voor innovatieve land- en tuinbouwbedrijven
9 54,9 19,1
24 45,1 18,2
Minder misvormde knollen - meer regelmaat Beperking van de negatieve gevolgen van stress (droogte, hoge temp.)
Een hoger productie rendement
Vervangt de eerste vergassing Geen extra kosten!
Minder gewichtsverlies gedurende lange bewaring 1-2% 40 km 45 km 50 km 60 km 80 km 100 km 110 km
Verdeeld door:
Erkenningshouder: Ontwerp: www.vicomedia.be
PhytoSystem NV Poelkapellestraat 73A 8920 Langemark Belgium
www.kregkinger.com
Tel: +32 57 400 360 Fax: +32 57 400 364 http://www.phytosystem.be/ melissa.willemyns@phytosystem.be Vervaardigd door:
www.drexchem.com
Itcan SL270 juli 2015
www.agropolis-kinrooi.be Kristof Das (Business Development Manager) 0499 28 03 82 kristof.das@agropolis-kinrooi.be
Kinrooi - Eindhoven Kinrooi - Maastricht Kinrooi - Hasselt Kinrooi - Luik/Aken Kinrooi - Düsseldorf Kinrooi - Antwerpen / Brussel Kinrooi - Keulen
Drijvers OWG Nettorendement Geen hergroei van de plant
Getuige
Drijvers (%) Netto rendement MS (%)
8 Profielinterview Piet Vanthemsche
'We moeten blijven inzetten op innovatie' De Russische boycot van Europese producten maakt het pijnlijk duidelijk: de gewenning van de Belgische landbouw aan de grillige wereldmarkt verloopt niet zonder slag of stoot. Voor Piet Vanthemsche, voorzitter van de Boerenbond, blijft marktgericht produceren dé grote uitdaging. ‘Innovatie kan ons daarbij helpen.’ TEKST SENNE STARCKX BEELD NICO VAN DAM
D
e Europese landbouw gaat momenteel door zwaar weer, ook de Belgische. De crisis in de melkveehouderij eind juli maakte het nog maar eens duidelijk. Tegelijk gaat het productietechnisch heel goed met de Belgische landbouw. De productiviteit is hoog, net als de veiligheid en kwaliteit van het geproduceerde voedsel. Daarnaast is ook de impact op het leefmilieu en de volksgezondheid de voorbije decennia sterk verbeterd. Maar er is nog veel werk aan de winkel, weet ook Piet Vanthemsche, die sinds twee jaar bezig is aan zijn tweede ambtstermijn als voorzitter van de Boerenbond.
Wat hebt u het hardst zien veranderen de afgelopen jaren? “De marktsituatie van de Belgische landbouw is helemaal omgeslagen. Er is een zeer grote prijsvolatiliteit ontstaan. Daardoor worden we gedwongen om na te denken over innovatie en het vermarkten van onze producten. Vroeger, toen het Europees landbouwbeleid een aantal sectoren afschermde door een markten prijzenbeleid, speelde dat minder. Onze boeren hebben bijvoorbeeld prijsgaranties en grenzen zien wegvallen, waardoor ze nu worden blootgesteld aan schommelingen op de Europese en wereldmarkt. Voor vele bedrijven, waarvan de meeste familiebedrijven zijn, is dat wennen.” Het komt er dus op aan te innoveren. Op welke gebieden?
“Innovatie heeft voor mij vele gezichten: boeren kunnen hun positie in de waardeketen herbekijken, bijvoorbeeld door zich meer te focussen op de korte keten en rechtstreeks te verkopen aan de consument. Ze kunnen andere vormen van inkomensgarantie verkrijgen
Met big data kunnen we de impact van de voedselproductie op onze omgeving zo klein mogelijk houden door stabiele contractuele afspraken te maken, ze kunnen uitsluitend marktgericht gaan werken of zich gaan bezighouden met e-commerce.” Wat met export? “We voeren veel van onze producten uit, de meeste binnen de Europese Unie, maar voor sommige producten ligt de focus op verdere markten. De crisis met Rusland heeft aangetoond dat we hier flexibeler in moeten zijn. Dat we zeker niet afhankelijk mogen zijn van één handelspartner. Je zou dat naïef kunnen noemen, en
ja, we hebben er een hoge prijs voor betaald. Maar tegelijk moeten we ons realiseren dat we door het conflict in Oekraïne nu met iets geconfronteerd worden dat we sedert de Tweede Wereldoorlog niet meer hebben gekend: een handelsboycot.” Hebben we daar iets uit geleerd? “Diversificatie, niet alleen binnenin ons productassortiment maar ook in onze afzetmarkten. Onze fruittelers zoeken nu volop nieuwe markten op, zoals China en India. Markten waar er voldoende ruimte is voor groei en waar we relatief nieuwe producten, zoals peren, kunnen lanceren.” Hoe verdedigt u dat we massaal soja invoeren uit Brazilië als veevoeder en we het rund- en varkensvlees dan naar de andere kant van de wereld sturen? “Tja, als je zo redeneert, dan moet je ook de auto-industrie in ons land aan de kaak stellen: die importeert ook massaal onderdelen uit het buitenland en de afgewerkte auto's gaan opnieuw naar verre bestemmingen. Onze landbouw produceert voedsel uit grondstoffen en meer dan de helft daarvan wordt geëxporteerd. Wat is het probleem daarvan? Het is de kracht van de Belgische agrovoedingsketen. In België beschikken we over een uitermate compact landbouwsysteem, met enorm veel waarde en knowhow geconcentreerd in een zeer klein gebied. Daardoor is onze productiviteit, ondanks onze
De crisis van Rusland heeft aangetoond dat we zeker niet afhankelijk mogen zijn
A D V E R TO R I A L
Humin Plus: Ook glyfosaat wordt aangepakt. Het negatieve effect van glyfosaat op dieren wordt stilaan duidelijk. Meer en meer onderzoeken uitgevoerd door gerenommeerde universiteiten en laboratoria, tonen aan dat glyfosaat bij dieren tot een mindere vruchtbaarheid leidt, een slechtere gezondheid en slechtere technische prestaties in het algemeen.
Regel nu alvast uw Kerstpakket
Belgische streekproducten Levering aan huis en aan bedrijven
Wil je een offerte aanvragen voor een bijzonder, uniek pakket? Wij bedenken graag een leuk, verrassend concept voor u.
WIN 50 X EEN PROEFPAKKET Surf voor 15/09/2015 naar www.streekmarkt.be/nl/wedstrijd Waag je kans en schrijf je in!
Het product Humin Plus bestaat hoofdzakelijk uit huminezuren, waarvan algemeen bekend is dat zij gifstoffen (o.a. glyfosaat) kunnen binden. Door deze binding wordt glyfosaat niet opgenomen in het bloed en in de organen, maar verlaat het het lichaam via de ontlasting zonder schade aan te richten. Het evenwicht tussen de verschillende micro-organismen in de
darm wordt bewaard, de organen en spiercellen worden niet aangetast, en het gehalte aan de noodzakelijke mineralen in het lichaam blijft gewaarborgd. Naast glyfosaat bindt Humin Plus ook endotoxines; i.e. celwandbestanddelen van gramnegatieve bacteriën die vrijkomen na het afsterven van deze bacteriën, bijvoorbeeld na het toedienen
van antibiotica. De gekende gevolgen van endotoxines in het lichaam zijn oorrandnecrose, een bruine streep op de rug van de zeug, paarse verkleuringen op de voetzool van de biggen... Door Humin Plus met het eindvoeder te mengen, kunnen de gevolgen van glyfosaat en endotoxines sterk gereduceerd tot geneutraliseerd worden.
www.nutrika.be
9
Meer dan de helft van onze landbouwproducten wordt geëxporteerd. Wat is daar het probleem van?
loonhandicap, ook zo hoog en slagen we er ook in relatief duurzaam te produceren. Zeker als je ons model vergelijkt met Noord-Amerika, Brazilië of andere delen van Europa. Op het vlak van duurzaamheid hebben we trouwens al veel bereikt: met WKK’s hebben we de broeikasuitstoot in de glastuinbouw gevoelig teruggedrongen, we hebben de uitstoot van ammoniak verminderd, het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is op korte termijn gehalveerd en het gebruik van antibiotica is verminderd. Zonder onze productiviteit aan te tasten.” Wat zijn de meest beloftevolle ontwikkelingen volgens u? “Het kweken van insecten als veevoer. Ik denk wel dat daar toekomst in zit. Of de consument ooit insectenvlees zal lusten, weet ik niet, maar als veevoeder heeft het zeker toekomst. Ook de productie van algen boeit mij. Het kweken van algen op het land kan ons helpen bij het tot stand komen van een biobased economy. De gevolgen daarvan gaan trouwens ver voorbij de agro-voedingsketen: uit algen worden hoogwaardige componenten gehaald, die nuttig kunnen zijn in de chemie of de farmaceutische industrie.”
n van één handelspartner.
Welke technologische innovatie gaat onze landbouw veranderen? “Als ik er één moet kiezen, dan wel de het gebruik van big data. De toepassing van werkelijk alle data die beschikbaar zijn. Data over de bodemgesteldheid, de gezondheid van dieren, het weer
en klimaat, noem maar op. Als je die data slim gebruikt, kunnen we aan precisielandbouw gaan doen. Daarin wordt net voldoende water gebruikt, worden alleen bestrijdingsmiddelen ingezet als ze écht nodig zijn en worden antibiotica alleen gegeven als dieren er niet zonder kunnen.” Is precisielandbouw ook duurzamer? “Ik denk het wel. In ieder geval hebben big data het potentieel om de impact van onze voedselproductie op de omgeving zo klein mogelijk te houden. Dat is een grote uitdaging, want de wereldbevolking groeit verder en alles wijst erop dat de voedselproductie de komende decennia moet verdubbelen. De beschikbare grond en water zijn echter beperkt. Als we het Amazonewoud niet willen rooien, zullen we er dus voor moeten zorgen dat de beschikbare landbouwgrond in de wereld méér gaat opbrengen. Inzetten op innovatie blijft dus de boodschap.”
Smart Facts Als u geen dierenarts was geworden, wat dan wel? “Ik wilde aanvankelijk psycholoog worden, maar mijn vader zag dat niet zitten en wilde niet voor die studies betalen. Dus ben ik maar dierenarts geworden. Ik kom uit een familie van boeren en veeartsen. Ik heb zes jaar als dierenarts gewerkt. Daarna is het anders gelopen.”
Drones op de wei Drones zijn niet uit het nieuws te slaan. De autonoom opererende luchtvaartuigjes kunnen worden ingezet voor postbezorging, spionage, oorlogsvoering en... zelfs landbouw. Uitgerust met gevoelige camera’s, die de reflectie van gewassen en velden meten, brengen drones percelen nauwkeurig in kaart. In tegenstelling tot satellieten ondervinden ze daarbij geen last van wolken en zijn ze op vraag eenvoudig inzetbaar. Momenteel zijn ze nog wel beperkt in vliegtijd, en daardoor zijn ze – met enkele tientallen euro’s per hectare – nog altijd duurder dan satellietbeelden. Bovendien ontbreekt er in België nog een duidelijke wetgeving omtrent de inzetbaarheid van drones door boeren.
Smart farming Om alle monden in de toekomst te blijven voeden, moeten er dingen veranderen. Smart farming zou een grote stap voorwaarts kunnen zijn. Data die wordt verzameld door bijvoorbeeld drones, komen de landbouwers écht van pas en moeten dus slim geïnterpreteerd en geanalyseerd worden. Moet je meer of minder bemesten? Waar moet je dichter bij elkaar zaaien? Hoe kun je onkruid of zieke planten het beste verwijderen? Je kunt dan andere relevante en historische gegevens er perfect mee integreren, zodat precisielandbouw mogelijk wordt.
HOF TEN BOSCH, BELGIË
DUURZAME LANDBOUW TOEGEPAST Bayer brengt duurzame landbouw in de praktijk op de demo-boerderij: de Bayer Forward Farm Dit levert een schat aan inzichten op over onder andere: • nuttige insecten • aanpak erosie • afvalwaterverwerking • moderne technologieën (GPS, …) De verzamelde kennis delen we graag met allerhande bezoekers met een gezonde interesse in landbouw. www.cropscience.bayer.be
K42712_BFF_Belgium_AZ_255x120mm_060815_RZ.indd 1
06.08.15 13:04
ROL
10 Verdieping Voedingslabels
Discipline van deelnemers is een noodzaak om het vertrouwen in een keurmerk te behouden Sharon Lagast
Wegwijs in de wildgroei
B
B
Om de consument te helpen bij het herkennen van biologische en andere voedingsproducten, zijn er voedingslabels. Sommige labels zijn Europees, andere nationaal of sommige zijn huismerken. En het aantal groeit. “Het blijft moeilijk om door de bomen het bos te zien.” TEKST SENNE STARCKX
Voedingslabels of keurmerken vormen de officiële bevestiging dat een product en een productieproces aan bepaalde vereisten voldoen. Maar er bestaan grote verschillen tussen: sommige beperken zich tot producteigenschappen, andere geven ook mee of de productieprocessen, de grondstoffen, de verrichte arbeid en het transport voldoen aan bepaalde ecologische en sociale voorwaarden.
QU
Er bestaat ook een tendens waarbij distributiebedrijven hun leveranciers hun eigen kwaliteitseisen opleggen en al dan niet via een huislabel bevestigen. De distributiebedrijven en de organisaties achter de voedingslabels daarentegen, laten controles uitvoeren door onafhankelijke specialisten. Het kan gebeuren dat de betrokkenen na een negatieve audit hun erkenning – om hun producten te voorzien van het label – of hun status als leverancier verliezen. “De sanctie hangt af van de zwaarte van de overtreding”, zegt Sharon Lagast van Certus, het Belgische keurmerk voor varkensvlees. “Om het vertrouwen in een label te behouden, moeten de dragers een strikte discipline hanteren.”
A L I T Y CO N T R O L
Een voedingslabel is herkenbaar, maar bevat nauwelijks informatie. Die moet je elders zoeken. Dat kost tijd en moeite. Sommige producenten spelen hier op in en hanteren eigen logo’s die sterk op voedingslabels lijken, maar het niet helemaal zijn. Zo worden er veel vragen gesteld over het label ‘Dolfijnvriendelijk’ op visproducten – bij tonijn bijvoorbeeld, die op een manier gevangen zou zijn zonder dat dolfijnen in de netten verstrikt kunnen raken.
Discipline, oké. Maar waarom zo’n voedingslabel? De belangrijkste reden is dat veel belangrijke verdelers of eindklanten er nadrukkelijk om vragen.
B QU
A L I T Y CO N T R O L
“Wij worden vaak geraadpleegd door professionele aankopers en lokale overheden, maar ook door eindconsumenten”, vertelt Clara Moeremans van Labelinfo, een initiatief van het
zoals Velt en Vredeseilanden inspraak in de koers die we varen. Aan onze duurzaamheidseisen is een debat in onze algemene vergadering voorafgegaan, waaraan onder meer de Bond Beter Leefmilieu, Velt en Vredeseilanden actief deelnamen. De Biogarantie-bereider koopt bij voorkeur lokale ingrediënten aan. Voor exotische producten gaat hij op zoek naar fair trade-gecertificeerde producten.”
Netwerk Bewust Verbruiken wees uit dat een aantal voedingslabels, zoals de biolabels, goede tot zeer goede duurzaamheidsgaranties bieden”, legt Sabrina Proserpio van Bioforum uit. Dat Belgische biolabel stelt naast de wettelijke eisen voor bioproducten ook eisen inzake sociale, ecologische en economische duurzaamheid. “Bij ons krijgen maatschappelijke organisaties
bij elk label anders”, weet Moeremans. “Sommige besteden extra aandacht aan het aspect fair trade, andere aan de voedselkilometers, de ecologische voetafdruk van het transport. Zelf hechten we bijvoorbeeld veel belang aan de traceerbaarheid van de keten. Al is een van onze eerste bekommernissen natuurlijk de consument een wegwijs te bieden in de wildgroei aan labels.”
QUALITY QUALITY Biolabels bieden CONTROL goede tot zeerCONTROL goede duurzaam- Er bestaan daarnaast ook verschillende labels voor duurzaam geproduceerEen waaier aan labels en allemaal de producten. “Onderzoek door het heidsgaranties verschillend. “De prioriteiten liggen Sabrina Proserpio
Netwerk Bewust Verbruiken. Het belang van een label is ook volgens Lagast niet te onderschatten: “Certus is geëvolueerd naar een business-to-bussinesslabel. De eindconsument kan het label niet meer zien op de verpakking,
QUALITY CONTROL
Komen uw producten of diensten ook in aanmerking voor het Quality Control-label? www.qualitycontrol.be
AD-agripost-QC_2.indd 1
maar specifieke aankopers hechten er veel belang aan. Zeker dankzij de uitvoer van Belgisch varkensvlees naar Duitsland, groeien we nog altijd.” Elke bij Certus aangesloten varkenshouder wordt standaard om de drie jaar gecontroleerd. “Daarbovenop komen nog eens wettelijke controles door het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen.”
Quality Control Laarbeeklaan 79 1731 Zellik Tel. 02-466.30.21 info@qualitycontrol.be
12/08/15 10:07
ADVERTORIAL
Certificatie door Biologische productie
In België maakt Tüv Nord Integra al meer dan 25 jaar werk van betrouwbare audits en certificatie in de biologische productie. Deze jarenlange ervaring is een pluspunt: we kennen de sector door en door. Elk bedrijf (landbouwers, bereiders en winkels), krijgt jaarlijks minstens 1 keer een auditor over de vloer. Dankzij bijkomende onverwachte audits, hebben we zicht op de gehele keten en weten we dat elk bio product het label ook verdient. Tüv Nord Integra kan ook bio certificering aanbieden in een aantal derde landen buiten Europa.
Sociale en duurzaamheidsstandaarden
Naast vereisten rond voedselveiligheid, worden meer en meer vereisten gesteld of de producten op een duurzame manier werden geproduceerd. Duurzaam voor de natuur maar ook duurzaam op menselijk vlak. Deze lastenboeken bieden garanties dat normen inzake milieu en sociale bescherming werden gerespecteerd. Ook hier kan Tüv Nord Integra u van dienst zijn, zowel in de landen waar de landbouwproducten geproduceerd worden, als bij de verwerking van deze producten overal ter wereld.
Beheersen van voedselveiligheid in de voedingsindustrie
Veilige voeding aanbieden is belangrijk. Zowel uw klanten als de consument hechten veel belang aan een veilig product en vragen hierbij garanties. Wij kunnen u certificatie aanbieden op maat van uw productie zodat u de nodige garanties kan bieden aan uw klanten maar ook aan de overheid.
international® featured standards
IFS
Food Safety System Certification 22000
Food
Meer dan 20 autocontrolegidsen in de voedingsindustrie
HACCP Landbouw
In België kent men een kwalitatieve en duurzame landbouwproductie. De afnemers van de landbouwproducten en de consument hechten veel waarde aan de teeltwijze van hun voeding. Om dit te kunnen garanderen, bieden wij de belangrijkste schema’s aan voor certificatie van uw productie. autocontrolegidsen voor de primaire productie
Toelevering aan de landbouw
Om een kwalitatief product te kunnen produceren, moet ook de landbouwer kunnen beschikken over kwalitatieve grondstoffen. De leveranciers aan de landbouw spelen zodoende ook een belangrijke rol in de hele keten van de voedselproductie. Zo wordt in de dierlijke productie ook aandacht geschonken aan de kwaliteit van de voeders afkomstig van de toeleverancier. Met de aangeboden certificatieschema’s kunnen de gecertificeerde bedrijven het nodige vertrouwen geven aan de afnemers van de producten. autocontrolegidsen voor dierenvoeders en agro-toelevering
Tüv Nord Integra is een certificeringsorganisatie, gespecialiseerd in de land- en tuinbouw en de voedingsindustrie, internationaal actief en wereldwijd erkend. We bieden een breed gamma aan certificatieschema’s aan, zowel in België als een groot aantal Europese en niet-Europese landen. Dankzij dit brede aanbod kunnen we u zeer klantgericht onze diensten aanbieden. Deze schema’s kunnen apart of in combinatie worden aangeboden, op die manier kunnen we een centraal aanspreekpunt zijn voor al uw vragen. Dankzij ons gemotiveerd team van hoog opgeleide medewerkers, bieden we een kwaliteitsvolle certificatie aan die de nodige garanties biedt voor u en uw klanten. Met voeding neem je geen risico’s. Daarom is het belangrijk om de kwaliteit van onze voeding te waarborgen van veld tot op uw bord. Tüv Nord Integra kan in deze hele keten uw partner zijn en u op de juiste plaats het juiste certificatie schema aanbieden. Hierbij vindt u een greep uit ons aanbod. Ontdek hoe we ook voor u van dienst kunnen zijn via onze site, of neem rechtstreeks contact op met onze medewerkers.
www.tuv-nord-integra.com info@tuv-nord-integra.com | +32 3 287 37 60
12 Expertpanel Opleiding
Hefboom voor een betere landbouwtoekomst De agrarische sector staat voor grote uitdagingen: inspelen op technologische en economische ontwikkelingen, de organisatie van duurzame landbouw die ook rekening houdt met het milieu, de eisen van de consument en de leef- en weerbaarheid van het landbouwbedrijf. De landbouw vereist vakmanschap, technische kennis en bekwaam ondernemerschap. En speelt het onderwijs een cruciale rol in de toekomstperspectieven van de landbouw? TEKST KAREN SCHABREGS
THOMAS MOORS student Agro- en biotechnologie, specialisatie intensieve veehouderij
KOEN VRANCKEN runt met zijn vader een gemengd veebedrijf
BART NEVEN leerkracht akkerbouw, veeteelt en toegepaste economie aan PIBO
"Ik wist al dat ik iets in de sector wilde doen toen ik nog maar drie jaar was. Mijn droom was veehouder worden, net als mijn ouders. Het clichébeeld van de zoon die het landbouwbedrijf van zijn vader overneemt, klopt nog steeds. Je kunt je passie pas ontdekken als je er mee geconfronteerd wordt. En laat ons eerlijk zijn, ook in de landbouw is het niet eerlijk verdeeld. Zeker de beginsituatie van een landbouwbedrijf is moeilijk. Van nul beginnen, is een echt huzarenstuk. Maar als je het landbouwbedrijf van je ouders kunt overnemen, is dat een opportuniteit."
"Ik heb eigenlijk nooit bewust landbouwer willen worden. Ik hielp wel altijd graag mee thuis en uiteraard heeft het opgroeien op een landbouwbedrijf me geïnspireerd. Na mijn studies heb ik eerst voltijds gewerkt op de cel proefveldonderzoek van het PIBO. De beslissing om landbouwer te worden, nam ik pas na mijn studies en een eerste werkervaring. Maar toen was het ook echt een bewuste en doordachte keuze. Mijn vader is veearts en nam ook pas het vee- en akkerbouwbedrijf van zijn ouders over nadat hij meer dan tien jaar een veeartsenpraktijk had."
"Ik ben opgegroeid op het veeteeltbedrijf van mijn ouders. Op een tractor zitten en dieren verzorgen, dat vond ik geweldig. Maar de keuze om landbouw te gaan studeren, maakte ik pas tijdens het middelbaar. De landbouw is een passie die vaak wordt gedeeld binnen een familie. En als je wilt boeren, heb je gronden, ruimte en stallen nodig, een goed plan en veel centen. Het is een stuk moeilijker als je van nul moet beginnen. Ik ken wel mensen die niet uit een landbouwfamilie komen en landbouwer willen worden, maar zij nemen meestal ook een bestaand landbouwbedrijf over."
Is jouw opleiding een meerwaarde voor de job?
"Met het boeren, is veel kapitaal gemoeid. Boeren zijn ondernemers en managers geworden. Op het einde van mijn studies wilde ik een landbouwbedrijf overnemen, maar het toeval heeft anders beslist: ik werd leerkracht aan de landbouwschool. De praktijk heb ik niet tijdens mijn studies geleerd, maar ik had wel voeling met de praktijk door op te groeien in een landbouwbedrijf. Enerzijds zijn er weinig hoogopgeleiden met praktijkervaring in onze sector. Zij werken meestal bij administraties en overheden. Daardoor houdt de regelgeving weinig rekening met de realiteit van de boerenstiel. Anderzijds zijn er nog steeds te weinig boeren hoog opgeleid."
"Tijdens mijn studies bio-ingenieur heb ik natuurlijk geen bieten leren telen. Maar je krijgt er wel een manier van denken mee. Ik durf te stellen dat ik heb leren denken aan de universiteit en leren boeren bij mijn eerste job. Door te studeren, deed ik kennis op, werd mijn wereld en visie breder en heb ik veel contacten kunnen leggen. Dat maakt van mij een betere ondernemer. Landbouwers moeten vandaag meer kunnen dan vroeger. Hogere studies worden belangrijker. En het kan een verschil maken als je bij de bank een lening wilt afsluiten om te investeren en je kunt een een diploma voorleggen."
"Mijn ouders hebben me nooit gepusht om in hun voetsporen te treden. Maar een degelijke opleiding vinden ze wel belangrijk. Zelf heb ik soms getwijfeld om na mijn technische opleiding verder te studeren. Maar ook mijn vader volgt nog regelmatig opleidingen. Onze samenleving, de markten, de regelgeving, het klimaat en de behoeften van de consument zijn onderhevig aan veranderingen. De stiel van landbouwer verandert dus ook constant. Boeren moeten steeds meer kunnen. Als je wilt bijblijven, moet je ook blijven bijleren. Kennis opbouwen, is de basis, en een goede basis is belangrijk voor een toekomstige boer."
Hoe zie je de toekomst en kan een opleiding hier meer op inspelen?
"Veel boeren zeggen: ‘Ze willen ons hier weg’. Maar zolang de wereldbevolking toeneemt, moet er meer voedsel geproduceerd worden. De landbouwsector staat voor uitdagingen op het vlak van milieu, leefbaarheid en eerlijke handel. Hier heeft het landbouwonderwijs een belangrijke rol te vervullen. Op technisch vlak voldoet het secundair onderwijs. Het zwakke punt in onze opleiding zijn bedrijfseconomische aspecten. Als je na een beroepsopleiding als boer aan de slag gaat, loop je daar tegenaan. De vraag is of het secundair onderwijs hierop moet inspelen. Veel jongeren weten namelijk dan nog niet wat ze met hun leven willen en hebben er nog geen interesse voor."
"Het landbouwmodel stuurt aan op schaalvergroting. Minder landbouwers, grotere bedrijven. Maar er zit zeker toekomst in de landbouw. De landbouw is belangrijk voor de economie als schakel in de voedselketen en het AgroBusinessComplex. Het ABC omvat ook de agrarische toelevering en handel, de voedingsindustrie en groothandel, samen goed voor meer dan 35.000 bedrijven en de tewerkstelling van bijna 150.000 Vlamingen. Een landbouwer kan vandaag binnenshuis meer verdienen dan buiten. Je moet op de hoogte blijven van de regelgeving, je producten kunnen vermarkten en ook kennis hebben van administratie en bedrijfseconomische boekhouding. Het secundair onderwijs zou op deze trend nog meer moeten inspelen."
"De agrarische sector heeft altijd ups en downs gekend. Vandaag beleven we wel een dieptepunt. De economische ontwikkelingen en de boycot van Rusland maken het de boeren niet makkelijk, maar ik denk dat het weer zal beteren. Een praktijkgerichte middelbare opleiding zou moeten volstaan. Maar tegenwoordig zit een landbouwer meer in de papieren en besteedt hij het boerderijwerk uit aan derden. Het gaat toch die richting uit. Of ik dan ooit mijn passie zal kunnen omzetten in de praktijk? Ik zie het ondernemerschap als een uitdaging en geloof wel in de combinatie."
Expect more. Smartmedia_250x50_Marie.indd 1
N
LES D A G
XL
OPE
Waarom wil(de) je landbouwer worden?
Student voor één dag Volg op woensdag 18 februari een (halve) dag les op Thomas More. Je stelt zelf je XL-programma samen! Onze studenten zorgen wel voor extra sfeer, dat doen ze altijd ...
openlesdagXL.thomasmore.be
29/01/15 15:35
ADVERTORIAL
PROFESSIONELE LAND- EN TUINBOUWOPLEIDINGEN
Nationaal Agrarisch Centrum H. Consciencestraat 53A - 8800 Roeselare info@nacvzw.be - 051/26.08.30 - 0475/78.45.94 “Het leiden van een rendabel agrarisch bedrijf heeft heel wat voeten in de aarde. Om goed op de hoogte te blijven van het reilen en zeilen, moet de landbouwer van vandaag zich blijven onderwijzen. Landbouwondernemers moeten continu op de hoogte kunnen blijven van de laatste evoluties op vlak van beleid, techniek, markt- en prijsontwikkelingen, arbeidsveiligheid, … Om juiste beslissingen te kunnen nemen en een goede strategie te bepalen, moet een land- of tuinbouwer ook over voldoende onafhankelijke, technische en financiële informatie beschikken. Het bijhouden van die informatie over de diverse productietakken op het bedrijf is op zich niet voldoende, de cijfers moeten ook bestudeerd worden om te zien waar er nog verbeteringen mogelijk zijn en waar het bedrijf “speciaal” is ten opzichte van andere bedrijven. Door jezelf te vormen, ben je in staat om betere beslissingen te nemen voor de verdere uitbouw van je bedrijf. Continue vorming zorgt ook voor contacten en gedachtewisselingen met collega-landbouwers, waardoor je het eigen bedrijf verder kan optimaliseren.” Geert Clarebout | directeur Nationaal Agrarisch Centrum
Landbouw Informatica Met steun van de Vlaamse Overheid en Europese Unie Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland
Paarden
Neptune Krill Oil Licaps, de evolutie van beter naar beste omega-3!
Het ene krillolie preparaat is het andere niet…
70 JAAR
VERREIKENDE RESULTATEN
De capsule (licap) van Neptune krill oil is ondoordringbaar voor zuurstof en water, waardoor de capsule volledig geurloos is en er geen oxidatie kan gebeuren in de capsule. Dit garandeert een grote stabiliteit van de krillolie en een maximaal behoud van omega-3 vetzuren.
Neptune Krill Oil Licaps is een 100 % natuurlijk en zuiver omega-3 vetzurencomplex dat rijk is aan EPA en DHA in fosfolipidenvorm. Hierdoor ontstaat een betere opname van de omega-3 vetzuren (EPA en DHA) waardoor een lagere daginname volstaat. DHA helpt hersenfunctie en gezichtsvermogen gezond houden. EPA en DHA helpen een normale bloeddruk, normale triglyceridenspiegel en goede werking van het hart behouden.
ACTIE
Ontvang een gratis doos NKO licaps!* * Koop een doos Neptune krill oil 180 licaps, knip de barcode uit en stuur deze op naar Nutrisan, Egide Walschaertsstraat 22 bus i, 2800 Mechelen, samen met uw adres, en ontvang een gratis doos NKO 60 licaps!
Voor meer informatie JCB Belgium N.V. T: +32 89 69 50 50 | E: info@jcb.be
Verkrijgbaar bij uw apotheek! Voor meer info zie www.nutrisan.com
NKOlicaps_advertentie255x180.indd 1
17/08/15 16:15
14 Chronicle Lieve Vercauteren
Echt duurzame landbouw Bioproducten scoren goed in de winkel. Als ook de productie deze trend volgt, kan de landbouw een noodzakelijke verduurzaming realiseren om uit de huidige crisis te groeien. TEKST LIEVE VERCAUTEREN, DIRECTEUR BIOFORUM
L
andbouw levert voedsel en geeft vorm aan onze bodem, ruimte en landschappen. Landbouw voedt het sociale weefsel van de omgeving. Ze leeft in het hart van onze geschiedenis en cultuur. De hele landbouwketen is fundamenteel voor onze gezondheid en ontwikkeling. Maar de landbouw is in crisis en kampt met verschillende uitdagingen: sociaal, economisch, ecologisch. De consument is grotendeels vervreemd van de productie van zijn voedsel, al begint hier en daar een kleine kentering op gang te komen en gaat hij op zoek naar meer lokaal en duurzaam geproduceerde producten. Het is zeker haalbaar om een agroecologische landbouw te ontwikkelen in Europa, België en Vlaanderen. Eén die de draagkracht van het ecosysteem respecteert, mee de socio-economische voedselketen duurzaam ontwikkelt én lokaal, lekker en divers voedsel aanbiedt aan een eerlijke prijs. De biologische voedingssector vervult hierin een voortrekkersrol.
Biolandbouw is veel beter bestand tegen klimaatsveranderingen ©FRANK TOUSSAINT
Die biedt namelijk antwoorden op verschillende actuele maatschappelijke uitdagingen. Biolandbouw is inputarm en zet in op zichzelf vernieuwende kringlopen. De afhankelijkheid van eindige kunstmest wordt vermeden, waardoor de bodem vruchtbaar wordt en een betere structuur meekrijgt. Gewassen worden zo beschermd tegen erosie en uitspoeling van mineralen. Uitgekiende teelttechnieken maken chemische pesticiden overbodig. Natuurwaarden worden door biolandbouw in agrarisch gebied gerealiseerd met als resultaat een meer divers en aantrekkelijk landschap en maakt biolandbouw beter bestand tegen klimaatsverandering. Een betere bodem betekent een grotere weerbaarheid tegenover extreme weersomstandigheden. Biologische veeteelt is duurzame veeteelt, die zorgt voor een groter dierenwelzijn en die minder antibiotica gebruikt. Via korteketenverkoop, focus op lokale markten, meerwaardecreatie en sociale innovatie slaagt de biosector er ook beter in om de inkomens van de boeren op peil te houden. Als samenleving moeten we voluit durven kiezen voor agro-ecologische landbouw en voeding omdat iedereen recht heeft op voldoende, veilig, volwaardig, divers en authentiek voedsel aan een eerlijke prijs. ■
“
We zijn écht landbouwers. We plukken onze appels met plezier, dat proef je.
“
Bio-Planet koopt zijn appelen aan via BFV, de Belgische Fruitveiling. Die organisatie verenigt fruittelers van over het hele land, waaronder Reinroods Bio fruit. Deze Hagelandse fruittelers leveren zo al meer dan tien jaar appelen aan Bio-Planet. Het bedrijf houdt het bewust liever lokaal en klein: “Zo blijven we dicht bij ons fruit, bij onze passie. Bio is voor ons meer dan telen zonder chemie. Het is 100 % kiezen voor je product en voor een lokale aanpak. Daar halen we ook het meeste plezier uit.”
B IO
NIC
ORGA
BISCUITS SINCE 1965
100% G ERT I FI C E E R D B I O
Sinds 1965 bakt Belkorn heerlijke koekjes, die al het beste van de natuur bevatten. En dat op een verantwoorde manier. Belkorn gebruikt ingrediënten die op een natuurlijke en milieuvriendelijke wijze zijn verkregen. Daardoor hebben de koekjes van Belkorn meer smaak en zijn ze vrij van bewaarmiddelen, smaak- en kleurstoffen. Dankzij het gebruik van pure ingrediënten bevatten de koekjes van Belkorn veel vezels en mineralen en behouden ze alle belangrijke voedingsmiddelen. Belkorn gebruikt daarenboven enkel plantaardige margarine zonder palmolie. Belkorn Biskids worden gezoet met graanstroop, geconcentreerde fruitsappen of ruwe rietsuiker.
BON-10%
Op alle aankopen! Geldig tot 30/09/2015 Enkel op vertoon van deze bon! -10% korting op alle aankopen, uitgezonderd producten in promotie of in combinatie met kwantumkorting.
www.belkorn.com
Maak van bio je beroep ! 2-JARIG LEERTRAJECT BIO- EN BIODYNAMISCHE LANDBOUW
Instappen in de biolandbouw via praktijkgerichte lesdagen en stages begeleid door bezielde en realistische lesgevers.
CURSUSSEN Uniek aanbod voor wie professioneel actief is of aan de slag wil in biologische landbouw en voeding.
BIOLOGISCHE VOEDING, HERBORISTERIE, LICHAAMSVERZORGING EN ZOVEEL MEER... www.hetnatuurhuis.be
Kooktips, kortingen, nieuwsbrief, ...
www.natuuraanhuis.be
24/24 Online Biologisch shoppen
www.natuurlijkmooier.be
Schoonheidssalon en Kapsalon
HET NATUURHUIS MERKSEM
HET NATUURHUIS ANTWERPEN
Eethuisstraat 130-140 2170 Merksem Tel.: 03/645 50 42 Fax: 03/645 66 17 merksem@hetnatuurhuis.be
Ottoveniusstraat 29 2000 Antwerpen Tel.: 03/233 23 56 Fax: 03/233 24 38 antwerpen@hetnatuurhuis.be
Openingsuren:
Openingsuren:
Maandag tot zaterdag: 09u00 tot 18u00 Zondag gesloten
Maandag tot vrijdag: 09u30 tot 18u30 Zaterdag: 09u30 tot 18u00 Zondag gesloten
SHOWROOM
WELDRA OPENING 3de WINKEL TE ANTWERPEN ZUID! 985m2 aan Biologische producten en meer...
Natuurlijk imkeren / jaarcursus / start januari Duurzaam en respectvol imkeren zonder de bijen te belasten. Inspiratiecursus / 5 dagen / start oktober Ontmoeting met de biologische landbouw voor al wie werkt in de omkadering van de sector (beleid, onderzoek, handel, ...)
Meer info: www.landwijzer.be / 03 281 56 00
Pont De Pierre kazen vallen in de prijzen op de Nantwich International Cheese Awards Dat de kazen van Fromagerie Du Pont De Pierre heel divers en bijzonder van smaak zijn, werd op de prestigieuze Nantwich Cheese Awards nogmaals bevestigd. Zoals de exclusieve verdeler van de kazen, Dupont Cheese België, reeds overtuigd was van de smaak en de kwaliteit van de geitenkaasjes, bleek nu ook de professionele jury even enthousiast te zijn. De ‘PDP Speculoos,’ een zacht geitenkaasje met krokante speculoosvulling, werd bekroond met een “Supreme Gold Award.” Verder werd de ‘PDP Oliviana Fijne Kruiden met Olijventapenade, ’ een frisse geitenkaas met olijventapenade, beloond met een gouden medaille én ontving de ‘PDP Tapenade Zwarte Olijf’ een zilveren medaille in dezelfde categorie. Tenslotte sleepte de
‘PDP Zongedroogde Tomaten Olie’ eveneens een zilveren medaille in de wacht. De Internationale Cheese Awards in Nantwich worden jaarlijks uitgereikt en behoren tot de oudste kaasevenementen ter wereld. De Awards worden door de echte kaaskenners en – producenten als de grootste en beste ‘Awards’ ter wereld beschouwd. Met zo’n 220 professionele juryleden en meer dan 4600 inzendingen van 274 verschillende zuivelproducten van over de hele wereld, kunnen de ‘Awards’ op een spectaculaire recordeditie terugblikken. Dupont Cheese België en Fromagerie Du Pont De Pierre zijn dan ook erg trots op de verscheidene prijzen die ze voor de PDP kazen in ontvangst mochten nemen.
Voor meer informatie over het Pont De Pierre assortiment:
www.dupontcheese.be
Het overheerlijke aroma van Oudendijk is het resultaat van een eeuwenoude traditie: een authentieke en artisanale rijping op houten planken, met veel geduld, liefde en met de allerbeste melk uit Noord – Holland bereid. De OudenDijk – kazen dragen met trots het BOB – label (Beschermde Oorsprong Benaming) “Noord – Hollandse Gouda”. Dit label bevestigt de unieke eigenheid van deze streek met zijn koppig klimaat en vruchtbare grond. OudenDijk kazen zijn er in verschillende smaken en stuk voor stuk verpletterend lekker. Van een zachte jonge kaas waar je echt van kan genieten, een smeuïge ‘light’ variant vol smaak, een belegen pittige kaas puur voor het plezier van de smaak tot een krachtige oude kaas voor kenners, … Bovendien hebben de kaasmakers van OudenDijk een heerlijke lactosevrije gouda ontwikkeld!
www.oudendijk.be