S-Plus mantelzorg De VoorZorg Antwerpen

S-PLUS MANTELZORG

Zorg je ook voor iemand anders?

Dan ben je ­mantelzorger!

PB- PP B- 04596 BELGIE(N) - BELGIQUE

Afgiftekantoor Brussel X, P918788, driemaandelijks tijdschrift S-Plus Mantelzorg, oktober 2018/nummer 4, Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel - Verantwoordelijke uitgever: Karin Van Mossevelde, Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel

T 02 515 02 63 E mantelzorg@s-plusvzw.be F www.facebook.com/ikzorgvooreenander

“Ga mee in hun ­wereld, probeer ze niet terug te trekken naar de onze” Op een zonnige zondagmiddag sprak ik met ­Jacqueline (69) en haar zoon Jan. Jacqueline is mantel­ zorger voor haar man Francis (71), die aan dementie lijdt.

Jacqueline: “De dementie is bij Francis heel kort na zijn pensioen begonnen. We hadden dat niet direct door. Stilaan werd zijn geheugen slechter en veranderde zijn karakter. Uiteindelijk was het duidelijk dat er iets ernstigs aan de hand was. Het begon ongeveer 10 jaar geleden, maar de ­diagnose werd 5 jaar geleden gesteld.

Francis heeft frontotemporale dementie.”

Meer weten?

Wat is er typisch aan deze vorm van dementie?

Jacqueline: “Een totaal gebrek aan empathie. Ook heel compulsief gedrag. Als hij ’s morgens opstaat en ik blijf liggen, dan kan hij op 1 uur 20 of 30 keer naar de wc gaan, zonder dat hij echt moet. Of als ik de ramen wil openzetten om wat koelte binnen te laten, sluit hij ze onmiddellijk opnieuw. Alles moet dicht, alles moet ordelijk zijn. Francis was altijd wel ordelijk, maar nu is dat extreem.”

Wil je meer ­informatie rond dementie of wil je graag lotgenoten ontmoeten? Bekijk de ­vormingen en mantelzorgcafés van S-Plus ­Mantelzorg via www.s-plusvzw.be/­mantelzorg (klik op activiteiten) of neem contact op:

Jan: “Voor de rest heeft hij veel geheugenverlies. Vooral zijn korte­termijngeheugen is aangetast. Maar zijn oriëntatievermogen is gelukkig lang goed gebleven.”

T 02 515 02 63 E mantelzorg@s-plusvzw.be

Jacqueline: “Francis kan soms nog een sudoku oplossen. Ze zegS-PLUS

445453-S-Plus Mag Mantelzorg apart.indd 1

gen wel eens: “Use it or lose it”.

Af en toe de tafel dekken, lukt hem ook nog.”

Heb je hulp bij de zorg voor Francis?

Jacqueline: “Ik heb al een tijdje een poetshulp, maar de rest doe ik graag zelf. Ik krijg Francis gelukkig ook nog gewassen, met allerlei trucjes. Ik moet hem ‘­vangen’ en krijg hem dan al zingend onder de douche.

Sinds enkele jaren gaat mijn man naar De Wingerd, het dag­ centrum in Leuven. Behalve op zondag, dan blijft hij de hele dag thuis. Jan en mijn zus komen dan ook naar hier. Als we met 3 zijn, gaat dat beter. Dan praat je met elkaar. Het is anders dan er alleen voor staan.”

Wat geeft jou kracht in het m ­ antelzorgen?

Jacqueline: “De opleiding ‘­Dementie, en nu?’ van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen heeft mij geweldig geholpen. Ik stond er eerst wat sceptisch tegenover, maar ­uiteindelijk heeft het zijn nut bewezen. Daarin werd alles over dementie behandeld, maar met een sterke nadruk op de ondersteuning van mantelzorgers.

- oktober-november-december 2018

1

30/08/2018 14:35

S-PLUS MANTELZORG

Ze hebben me naderhand ook gevraagd om die cursus zelf te geven. Ik zou het nooit in mijn hoofd hebben gehaald. Maar dat is eigenlijk heel erg meegevallen.

Er is iemand van het dag­centrum die dagelijks met personen met dementie omgaat en de ­vormingen geeft. Ik spreek daar dan uit persoonlijke ervaring.

Dat overtuigt en mensen horen zo een echt verhaal.”

Kan je voorbeelden geven van dingen die je geleerd hebt?

Jacqueline: “Iemand met dementie kan soms dingen zeggen die niet kloppen. Maar toch moet je de persoon niet verbeteren. Een hele tijd heeft Francis gezegd dat hier het huis van zijn nonkel is.

Als we naar huis reden, zei hij: “We gaan nu naar het huis van nonkel Georges”. Dus dan leg je uit: “Nee, dat is niet waar, dat is ons huis”. Maar wat maakt het ook uit voor ons? Zeg maar: “Ja, we gaan naar het huis van nonkel Georges”, en laat hem maar vertellen over die nonkel. Je moet mee gaan in hun wereld, en hen niet proberen terug te trekken naar de onze.

Door Francis’ ziekte heb ik leren relativeren. Wat ik vroeger verschrikkelijk vond, daarvan denk ik nu: “is het dat maar”. Uiteindelijk leer ik er nog iets uit, al zou ik het natuurlijk liever niet meemaken.

De zorg voor Francis is het zwaarste wat mij ooit is overkomen.”

Hoe is het om voor een persoon met dementie te zorgen?

Jacqueline: “Het is soms oneerlijk. Je geeft veel maar je krijgt niets terug. Francis denkt alleen aan zijn eigen noden. Een tijd geleden viel ik van mijn fiets en hing ik vol bloed. Francis vroeg 2

S-PLUS

'Al zingend krijg ik hem onder de douche' Jacqueline

niet hoe het met me ging, maar vroeg: “Gaan we nu niet eten?”.

Als je met een partner leeft met een andere ziekte dan dementie, is er meestal wel nog affectie en waardering van zijn kant. Dat is bij Francis niet het geval, maar ik mag hem dat niet kwalijk nemen.

Het komt door de dementie.

Jan: “Toch word je soms nog kwaad, zeker in het begin van de ziekte. Als we naar de winkel gaan, wil Francis alles in de winkel opeten wat los ligt. Ik heb geleerd om dan naar de manager van de winkel te gaan en uit te leggen hoe dat gedrag komt. Dus als wij nu naar de winkel gaan, laat ik hem een paar keer doen en neem ik hem daarna rustig mee naar een andere rij.”

Jacqueline: “Je moet van je constante frustratie af geraken.

Weggeefactie Marc Huys tekende een stripboek vol liefde en ­confrontaties over de ­dementie van zijn vrouw Simone. Hij neemt je mee in zijn zoektocht als ­mantelzorger.

Wil je zijn verhaal graag lezen?

Geef ons dan een seintje!

T 02 515 02 63 E mantelzorg@s-plusvzw.be

Het is normaal om dat te voelen, want het is vreemd dat de man die je al je hele leven kent, plots zo’n dingen begint te doen. Maar je moet beseffen dat het door zijn ziekte komt en zorgen dat het je minder raakt.”

Had Francis het er zelf moeilijk mee toen hij besefte wat er zou gebeuren?

Jacqueline: “Ja, maar hij wou er niet over praten. Twee jaar lang werd hij wakker met de zin: “Ik wou dat ik dood was”. Als ik dan om uitleg vroeg, zei hij dat er niets was.”

Jan: “Hij heeft ook 3 jaar niet meer gelachen. Dat zag je ook op foto’s. Nu is dat voorbij, hij lacht weer en lijkt wel gelukkig.”

Heb je tips voor andere ­mantelzorgers?

Jacqueline: “Wacht niet te lang met hulp zoeken, denk niet dat je het allemaal alleen aan kan en voel je daar niet schuldig over.

Als je de hele dag voor iemand met dementie moet zorgen, kan je niks anders doen. Je kan de persoon niet alleen laten. Voor mij is een dagcentrum de ideale oplossing. Zo kan ik een definitieve opname van Francis uitstellen.

Hij is nog altijd graag thuis, maar ik besef dat dit ook zal veranderen. Dat is helaas onvermijdelijk.”

Ann Dewalque

- oktober-november-december 2018

445453-S-Plus Mag Mantelzorg apart.indd 2

30/08/2018 14:35

Hoe verder dementie ­evolueert, hoe moeilijker het contact verloopt met de persoon met d ­ ementie. ­Gelukkig zijn er naast ­woorden ook andere ­vormen van communicatie.

Met een voelschort kan je via ­zintuigen contact maken. ­Gertie Brouwers van S-Plus vzw legt uit hoe dat werkt: “Dankzij een voelschort kan je mensen met ­ernstige dementie uit hun cocon krijgen.”

schort

Een om aan te voelen Hoe maak je contact met iemand met ernstige dementie?

Hoe is het aanbod rond voel­schorten ­eigenlijk ontstaan?

“Een paar jaar geleden leerden we Nadia Hainaut kennen via ‘­Libelle’. Ze werkte voor een dementiekliniek in Antwerpen en maakte voelschorten. Ik ben bij haar een workshop gaan volgen en zo is alles begonnen.

In de afdelingen van S-Plus worden nu voel­ schorten gemaakt door vrijwilligers. De voel­ schorten worden dan ­afgegeven in plaatselijke rusthuizen waar S-Plus een goede samen­ werking mee heeft.”

'Een voelschort maken is niet ­moeilijk. Het effect is wel ­indrukwekkend.'

Kan je een voelschort beschrijven?

“Een voelschort is een schort met daarop genaaide kleurrijke linten, belletjes, zachte en ruwe lapjes … Je kan een keukenschort of zelfs een handdoek als basis gebruiken. Voel­ schorten gebruik je bij mensen in een ver gevorderd stadium van dementie. Meestal gaat het over personen die in zichzelf gekeerd zijn en weinig contact met de omgeving maken.”

Waarvoor dienen voelschorten precies?

“Als je geen prikkels aanbiedt aan personen met dementie, dan gaan ze die prikkels zelf beginnen zoeken. Dan vervallen ze vaak in stereotiep gedrag zoals heen en weer wiegen, constant op tafel tikken of op eenzelfde plek blijven wrijven. Een voelschort is dus één van de manieren die je kan gebruiken om prikkels op een aangename manier aan te bieden.”

Wat bereik je met voelschorten?

“Er zijn heel wat voordelen. Mensen met dementie worden rustiger. Ze gaan op ontdekking en zo komen ze letterlijk uit hun cocon. ­­(Oog)­contact is opnieuw mogelijk en de zin­ tuigen worden gestimuleerd. Er is sneller contact met anderen. Een buitenstaander zal nieuws­ gierig zijn naar de voelschort en zo contact ­maken met de persoon met dementie. Je kan voel­schorten personaliseren. Als je moeder vroeger heel graag paarden zag, kan je bijvoorbeeld een sjabloon van een paard op die schort naaien.”

Kunnen mantelzorgers ook voelschorten maken, Gertie?

“Natuurlijk! Mantelzorgers kunnen veel ­voldoening halen uit het maken van een voelschort, omdat ze de schort speciaal kunnen aanpassen aan de wensen van de persoon voor wie ze zorgen. Het is trouwens niet moeilijk om een voelschort te maken. Dat kan ook thuis.

Je hebt geen kennis naaien of stikken nodig.

Je hebt zelfs geen naaimachine nodig. Als je weet hoe je een knoop moet aannaaien, is dat eigenlijk ­voldoende”, lacht Gertie.

Liliana Nikolova

Meer weten?

Wil je als vrijwilliger of mantelzorger aan de slag met voelschorten? Neem een kijkje op www.voelschorten.be.

Je vindt er een handleiding met tips over kleuren, materialen en prikkels.

Of contacteer S-Plus: T 02 514 22 05 W www.s-plusvzw.be

S-PLUS

445453-S-Plus Mag Mantelzorg apart.indd 3

- oktober-november-december 2018

3

30/08/2018 14:35

S-PLUS MANTELZORG

REGIONALE INFO EN ACTIVITEITEN ANTWERPEN

'Dankzij het mantelzorgcafé ­dementie ­ontmoette ik andere mensen die met dezelfde vragen en ­ervaringen zaten.

Wat een verademing.'

(Filip, 59)

Mantelzorgcafés S-Plus Mantelzorg MANTELZORGER? ZORG OOK VOOR ­JEZELF! In dit mantelzorgcafé kom je alles te weten over zorg dragen voor jezelf als mantelzorger en over ondersteuningsmogelijkheden zodat je er als mantelzorger niet alleen voor hoeft te staan. Hoe kan ik binnen de zorg ook aan mezelf denken? Dat is de centrale vraag.

Wanneer: 17 oktober 2018, 19 tot 21 uur Waar: Sociaal Huis Geel, zaal Polymaxi, J.B Stessen­straat 69, Geel T 014 56 70 70 E kaat.kuipers@geel.be

Infosessies S-Plus Mantelzorg WEGWIJS MANTELZORG Hoe kan je dementie herkennen en wat zijn de ­oorzaken? Wissel ervaringen uit en krijg inzichten in de aandoening en concrete tips.

Wanneer: 15 oktober 2018, 14 tot 16 uur Waar: Dienstencentrum Houtmere, Houtmere 27, Zwijndrecht T 03 250 18 38 E berenice.degendt@zwijndrecht.be LAAT DE ZORG NIET ONTSPOREN Door de voortdurende inspanningen bij een zorgsituatie loop je het risico dat de zorg ontspoort.

Ontdek de signalen van ontspoorde zorg en krijg handvaten om ontspoorde zorg tijdig te voorkomen. Je leert grenzen stellen en we geven tips over een betere balans tussen je job, je privéleven en de mantelzorg.

Wanneer: 6 november 2018, 9.30 tot 11.30 uur Waar: het gemeenschapscentrum, Sint-Jozeflei 26, Westmalle T 03 320 81 57 E wendy.verheyen@malle.be of info@sociaalhuismalle.be Wanneer: 22 november 2018, 13.30 tot 15.30 uur Waar: Lokaal dienstencentrum ’t Ertbrandje, ­Ertbrandstraat 239, Kapellen-Putte T 03 660 68 23 E Mieke.deroeck@kapellen.be

4

S-PLUS

Infosessies S-Plus Mantelzorg i.s.m. Steunpunt Mantelzorg INVACARE: Tilliften en liftmatten, correct gebruik en handige tips Kom tijdens deze actieve workshop alles te weten over hoe je een tillift correct gebruikt en onderhoudt. Je zal er leren hoe je correct een liftmat aanbrengt en hoe je de transfers ergonomisch kan uitvoeren.

Wanneer: 8 november 2018, 13.30 tot 16 uur Waar: Invacare nv, Autobaan 22, Loppem T 050 83 10 50 E mbarazan@invacare.com INVACARE: Decubitus: bedden en matrassen als onderdeel van de behandeling Doorligwonden of decubitus vergen een gedreven behandeling waar ieder aspect zeer belangrijk is.

Kom tijdens deze vorming alles te weten waarom bedden en matrassen een essentieel onderdeel zijn in de behandeling.

Wanneer: 4 oktober 2018, 13.30 tot 16 uur Wanneer: 20 november 2018, 13.30 tot 16 uur Waar: Invacare nv, Autobaan 22, Loppem T 050 83 10 50 E mbarazan@invacare.com INVACARE: ADL hulpmiddelen: overzicht en doel van het gebruik Vind je weg in het overweldigend aanbod van hulpmiddelen. Maak aan de hand van verschillende doelgroepen en leefruimtes kennis met een ruim aanbod van hulpmiddelen en waarom deze handig zijn bij de zorg voor iemand.

Wanneer: 23 oktober 2018, 13.30 tot 16 uur Waar: Invacare nv, Autobaan 22, Loppem T 050 83 10 50 E mbarazan@invacare.com

Similes OMGAAN MET BORDERLINE Borderline, de aandoening confronteert en daagt uit.

Familieleden staan voor een ingrijpend en complex veranderings- en verwerkingsproces waarin ieder zijn weg moet zoeken. Men wordt geconfronteerd met menselijke onmacht ten opzichte van een aandoening waarover nog veel vraagtekens bestaan.

Zowel wetenschappers als hulpverleners en familie­ leden worden uitgedaagd om met deze onmacht om te gaan. Voor familieleden is het belangrijk zich bewust te worden van persoonlijke grenzen en mogelijkheden. Engagement en betrokkenheid op anderen en lotgenoten kunnen helpen om afstand te nemen van de eigen situatie en te relativeren.

Wanneer: 25.09; 2.10; 16.10; 23.10; 6.11; 13.11; 4.12 en 11.12.2018, van 19.30 tot 21.30 uur Waar: CGG De Pont, Lange Ridderstraat 20, Mechelen T 015 30 36 80 of 016 24 42 04 E margo.van.landeghem@emmaus.be of louise.wolfs@similes.be

Voor de meest actuele kalender, surf naar www.s-plusvzw.be/mantelzorg en klik door naar 'Activiteiten'.

- oktober-november-december 2018

445453-S-Plus Mag Mantelzorg apart.indd 4

30/08/2018 14:35