maga z in e SEPTEMBER OKTOBER 2019
Bond Moyson Oost-Vlaanderen
180° STIG BROECKX STAAT ER WEER ZIJ AAN ZIJ DE KRACHT VAN RACE FOR THE CURE
MET DE S VAN STERK! EEN MAGAZINE VAN
LIEFDESVERDRIET, LAAT MAAR TOE
E.R. : P&V Assurances SCRL, Rue Royale 151 à 1210 Bruxelles
DE BESTE MANIER OM DE TOEKOMST VEILIG TE STELLEN, IS DOOR ER SAMEN AAN TE BOUWEN.
DE P&V GROEP IS EEN BELGISCHE COÖPERATIEVE VERZEKERINGSGROEP DIE ZICH INZET VOOR EEN SOLIDAIRE EN DUURZAME MAATSCHAPPIJ
hallo
EDITO
JE BENT STERK GENOEG!
De vakantie ligt stilaan achter ons. De schoolbanken, het werk, sport- en vrijetijdsactiviteiten roepen weer. Sommigen hebben volop energie om er weer in te vliegen, anderen hebben misschien een beetje aanmoediging nodig. Ieder doet het in zijn of haar tempo en met de kracht die er op dat moment is. De ene dag gaat alles je voor de wind, de volgende komt er een uitdaging van jewelste op je pad. Daardoor moet je plots andere keuzes maken. Keuzes die een stevige dosis moed vergen. Sterke keuzes. Zo moesten Yana en Pieter voor gezinsuitbreiding een heel andere weg inslaan dan ze oorspronkelijk dachten (pagina 12). En Tara verloor beide handen en benen door een vreselijke bacterie, maar knokt als geen ander terug (pagina 10). Dat doet ook renner Stig Broeckx, die na een zware val en maandenlange coma weer volop lĂŠĂŠft en toekomstplannen maakt (pagina 30). Maar sterk zijn is niet alleen vechten en de rug rechten. Je bent even sterk als je durft toe te geven dat het wat minder gaat. En de slechtere momenten toelaat. Om er nadien weer te staan, als jij er klaar voor bent. Liefdesverdriet? Je hoeft het niet te verdringen (pagina 24). Neem je tijd om het te verwerken. Of wat dacht je van de Race for the Cure? Geen dag om te rouwen om kanker, maar wel om bij elkaar te komen, elkaar te steunen, er gewoon te zijn voor elkaar (pagina 28). Laten we vooral samen sterk zijn of sterk zijn voor de andere als die dat zelf even niet kan. Veel leesplezier! TEAM S-MAGAZINE
3
Geboortevoordelen buiten alle verwachtingen
Een kindje op komst? Net mama of papa geworden? Bij Bond Moyson genieten jonge ouders exclusieve geboortevoordelen. Vul snel onderstaande bon in voor een gratis informatiepakket en maak kans op een mooie prijs! 09 333 55 00 - reddieteddy.bmovl@bondmoyson.be - www.reddieteddy.be
✃
Info en voorwaarden bij Reddie Teddy, de service van Bond Moyson voor het jonge gezin.
Gratis informatiepakket + maak kans op een mooie prijs! JA, stuur mij gratis het uitgebreide informatiepakket van Reddie Teddy voor toekomstige ouders. Ik neem automatisch deel aan de babywedstrijd en maak kans op een mooie prijs. Naam en voornaam: Straat en nummer: Postcode en woonplaats: Vermoedelijke bevallingsdatum: Telefoonnummer: E-mail: Stop deze bon onder gesloten omslag in een van onze rode brievenbussen of stuur hem op naar Bond Moyson Oost-Vlaanderen, dienst Marketing, Tramstraat 69, 9052 Zwijnaarde. De naam van de winnaar verschijnt in S-magazine. De Socialistische Mutualiteiten en het ziekenfonds Bond Moyson Oost-Vlaanderen verzamelen en verwerken bepaalde persoonlijke gegevens. Dat doen we om onze taak als ziekenfonds (wet van 6 augustus 1990) te kunnen uitvoeren, om jouw dossier te beheren en om je op de hoogte te houden van onze diensten en activiteiten. Een van onze wettelijke doelstellingen is namelijk om de gezondheid en het welzijn te bevorderen. Het is je recht om te weten welke gegevens we van jou verwerken, om te vragen je gegevens te verbeteren of te wissen, om de overdracht aan een derde te vragen, om je te verzetten tegen geautomatiseerde beslissingen en om de verwerking van je gegevens voor direct marketing stop te zetten. Stuur je verzoek naar privacy.311@bondmoyson.be of naar Bond Moyson Oost-Vlaanderen, t.a.v. functionaris voor gegevensbescherming, Tramstraat 69, 9052 Zwijnaarde. Meer informatie vind je op www.bondmoyson.be.
COLOFON JAARGANG 47 september - oktober 2019 VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Paul Callewaert ALGEMEEN HOOFDREDACTEUR Katrien De Weirdt HOOFDREDACTEUR Gwen Muylaert
28 ZIJ AAN ZIJ Lopen voor Race for the Cure. 08 STERKE KEUZES Sommige beslissingen vergen moed. Vraag dat maar aan Yana en Pieter, die kozen voor spermadonatie. En Tara, die terugvecht na amputatie.
30 180° Renner Stig Broeckx vecht sterk terug.
Goed verzorgd!
18 S-INFO Zwanger zonder zorgen
19 HOEZO HPV-vaccin, ook voor jongens
20 GEZOND Hoe scoort je eten?
22 S-INFO Het extra paar oren van Linde
35 DE STOEL Schuif je vlees eens aan de kant.
CONCEPT & REALISATIE HeadOffice
Liefdesverdriet? Rouwen mag!
Kijken door de ogen van je kinderen
16 IN DE KIJKER Na ziekte in eigen tempo weer aan de slag.
27 VOORDELEN Al sportend terugbetaald
32 S-INFO Healthie Evelyn beantwoordt elke vraag over seks
OPLAGE 525 000 exemplaren
33 GETEST App Eerste hulp Rode Kruis
De redactie van dit nummer werd afgesloten op 12 augustus 2019. De inhoud is gebaseerd op informatie die op dat moment verstrekt en bevestigd werd door de betrokken partijen. De aangegeven tegemoetkomingen, producten en prijzen zijn louter indicatief. Voor de precieze voorwaarden en maxima kan je contact opnemen met Bond Moyson provincie OostVlaanderen. Deze kan in geen geval aansprakelijk worden gesteld voor eventuele vergissingen bij de druk van deze uitgave.
24 TABOE
26 S-INFO
ILLUSTRATIES EN FOTOGRAFIE Gudrun Makelberge, Stijn Wils
CONTACT S-magazine Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel T 02 515 05 33 E s-magazine@socmut.be W www.bondmoyson.be/blog
06 NIEUWS 15 SHOPPING
WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Bram Beeck, Tom Bosman, Alain Bourda, Joeri Bouwens, Sarah Brancart, Arne De Backer, Katrien De Ceunynck, Jotie De Meyer, Tatiana De Puysseleyr, Mieke De Smet, Nicolas De Vos, Bart Demyttenaere, Tom Durinck, Siska Germonpré, Evelyne Hens, Silke Hoefkens, Bas Maes, Véronique Mertens, Silvie Mussen, Dimitri Neyt, Sarah Pardon, Carolien Rietjens, Peter Seijnhaeve, Sarah Van Humbeeck, Liesbet Van Tendeloo, Pieter Vandenbroucke, Evi Verstraete, Bieke Volcke, Francis Watteeuw, Carolien Wouters
DRUKKERIJ T’Hooft, Brugstraat 186, 9880 Aalter
EN VERDER
34 AGENDA De sociale toer op
inhoud 5
NIEU WS
GA NAAR DE TANDARTS EN BESPAAR Ben jij in 2019 al langsgeweest bij de tandarts? Zo niet, maak dan zeker nog een afspraak vóór het einde van het jaar. Want ga je niet in 2019, dan betaal je in 2020 meer. Voor kinderen tot 18 jaar wordt een consultatie bij een geconven tioneerde tandarts volledig terugbetaald, maar volwassenen moeten een deel uit hun eigen zak betalen. Als je elk jaar op controle gaat, krijg je een lager tarief. Zo betaal je voor sommige behandelingen slechts de helft. Neem contact op met je tandarts en maak nog een afspraak in 2019. Ging je dit jaar al op controle? Je kan het checken via ons internetloket op www.bondmoyson.be/e-mut
DENK AAN JE GRIEPVACCIN Midden oktober tot midden november is de ideale periode om je te laten vaccineren tegen het griepvirus. Zo ben je gewapend wanneer de griep rond januarifebruari een offensief inzet. Met het vaccin ben je tot 12 maanden beschermd. Haal een voorschrift bij de dokter en koop je vaccin bij de apotheek. Laat het daarna plaatsen door een dokter of thuisverpleegkundige.
GOEDKOPER NAAR JE HUISARTS
Laat je vaccineren als je: ouder bent dan 65 jaar in het 2de of 3de trimester van je zwangerschap zit op het ogenblik van het griepseizoen diabetes of een andere chronische ziekte hebt een verminderde weerstand hebt opgenomen bent in een woonzorgcentrum of ziekenhuis samenwoont met de bovengenoemde risicopersonen of zorgt voor kinderen jonger dan 6 maanden werkt in de gezondheidssector 50+ en gezond bent (bespreek het met je huisarts).
Wist je dat je minder betaalt bij je huisarts als je een globaal medisch dossier (GMD) hebt? Zo’n GMD bevat al je medische gegevens (operaties die je onderging, chronische ziekten, allergieën, lopende behandelingen …). Je huisarts stelt het voor je op en houdt het bij. Een GMD bij je huisarts bespaart je kosten: Je betaalt tot 30 % minder remgeld, dus minder uit eigen zak. Ons ziekenfonds betaalt de kostprijs voor je GMD (30 euro) volledig terug. Ga je bij een specialist? Heb je een GMD en gaf je toestemming om je gegevens online te delen, dan kan de specialist je dossier makkelijk inkijken. Jij bepaalt welke zorgverleners je gegevens mogen inkijken. Dat doe je met de online toepassing MyHealthViewer (www.bondmoyson.be/ myhealthviewer). Om gegevensdeling toe te laten, vink je de geïnformeerde toestemming aan.
Het griepvaccin kost 11 tot 12 euro. Risicogroepen (zwangere vrouwen, mensen met een chronische ziekte of weerstandsproblemen) betalen slechts de helft voor het vaccin. Ben je lid van ons ziekenfonds? Dan krijg je een terugbetaling tot 25 euro per jaar voor erkende vaccins. Meer info: www.bondmoyson.be/vaccin.
6
Voldoende bewegen is goed voor iedereen. Maar als je kanker hebt, lijkt dit plots minder prioritair en minder haalbaar. Nochtans is beweging ook dan van belang. Uiteraard loop je geen marathons, maar gedoseerde beweging op maat van jouw mogelijkheden kan helpen om je beter te voelen. Samen met de Oost-Vlaamse Ziekenhuizen UZ Gent, AZ Jan Palfijn, AZ Sint-Lucas Gent en AZ Oudenaarde maken de personal trainers van Bond Moyson en multisportfederatie S-Sport // Recreas werk van meer beweging tijdens en na de behandeling van kanker. Dankjewel aan de Stichting tegen Kanker voor de financiering van dit project. Een individueel oefentraject nodig dat aangepast is aan jouw mogelijkheden? Maak een afspraak met een personal trainer en word weer fitter. Surf naar www.bondmoyson.be/fit, kies ‘consultaties’.
ravotten
HERFSTVAKANTIES JOETZ EN VFG-JONG BIJNA VOLZET
Nog een herfstkampje boeken voor jouw kind? Wacht niet langer, want de inschrijvingen voor JOETZ en VFG-Jong lopen als een trein. Begrijpelijk, welk kind houdt niet van diertjes ontdekken of bosspelletjes spelen? Dat doen ze naar hartenlust tijdens het vakantiekamp ‘Bosbeest’. Ook ‘Hoera herfst’ speelt zich af in het bos. De focus ligt er op de kleurrijkste tijd van het jaar. Leesfanaten kiezen voor ‘Boekenwurmen en speelvogels’, een kamp vol spel- en knutselactiviteiten rond boekenthema’s. En dat geldt ook voor ‘Boekenavonturiers’, een kampje voor kinderen met én zonder handicap. Je ontdekt het hele aanbod van zowel herfst- als kerstkampen op www.joetz.be. Je kan meteen inschrijven. Bellen kan naar 09 333 57 74 of mailen naar joetz.oost@joetz.be. Lid van Bond Moyson? Dan krijg je korting.
7
PECHBIJSTAND VOOR JE ROLSTOEL OF FIETS Van 16 tot 22 september is Vlaanderen weer #goedopweg tijdens de Week van de Mobiliteit. Ook VFG, de vereniging voor personen met een handicap van Bond Moyson, en VAB slaan de handen in elkaar voor jouw mobiliteit. Rijd je met een rolstoel of scootmobiel, dan zorgen wij ervoor dat je mobiel blijft. Platte band? Problemen met de batterij? Dankzij de VAB-wegenwachters geraak je op je bestemming. Ook voor je fiets kan je pechbijstand aanvragen bij VFG. De VAB-wegenwachters staan paraat om fietsen (ook elektrische) en bakfietsen te herstellen bij pech. Ben je lid van VFG, dan betaal je slechts 70 euro voor de bijstand voor rolstoelen en slechts 30 euro voor pechbijstand voor je fiets. Geen lid van VFG? Het 1ste jaar kan je gratis aansluiten. Daarna betaal je 12 euro lidgeld. Meer info: www.vfg.be.
© Jan Darthet
STICHTING TEGEN KANKER FINANCIERT BEWEGINGSPROJECT
DOSSIER YANA, PIETER EN TARA LATEN ZICH NIET DOEN
ZIJ KIEZEN OM DOOR TE GAAN 8
LINKS Tara > lees pagina 10 RECHTS Yana en Pieter > lees pagina 12
Soms loopt het leven niet zoals je het in gedachten had. Sommige dromen moet je opbergen, sommige wegen moet je noodgedwongen aanpassen. Yana en Pieter gingen resoluut voor een gezin, ook al zijn de kindjes genetisch niet van hen beiden. Tara verloor haar handen en benen, maar bereikte net een nieuwe mijlpaal. 9
DOSSIER
Eind vorig jaar, tussen kerst en nieuw, voelde Tara zich plots onwel. Een vleesetende bacterie zou voorgoed een einde maken aan haar zorgeloze leven. Maar Tara vocht terug, en hoe.
H
“Het was 28 december – die datum vergeet ik nooit meer – toen ik plots veel pijn kreeg in mijn onderrug”, steekt Tara van wal. In de spoedafdeling van het lokale ziekenhuis wordt bloed getrokken en worden foto’s genomen, en Tara keert met pijnmedicatie terug naar huis. De volgende nacht verergert haar situatie en een ambulance brengt haar opnieuw naar het ziekenhuis. Nierfalen, denken de artsen, en Tara wordt in een kunstmatige slaap gebracht. 2 dagen later krijgt haar familie het harde verdict: een vleesetende bacterie blijkt Tara’s lichaam op een erg agressieve wijze aan te vallen.
OVERLEVEN Tara’s nicht Jena maakt de daaropvolgende weken vanop de 1ste rij mee. “Het was vreselijk. We zagen Tara’s armen en benen letterlijk zwart worden. Niemand kon zeggen of ze het zou overleven.” Tara wordt pas enkele weken later wakker. De bacterie had haar hersenen niet aangetast, zo bleek, maar had wel zoveel schade aangericht dat een deel van haar armen en benen geamputeerd moest worden. Jena: “We wisten meteen dat er een loodzware periode van herstel zou aanbreken. Niet alleen emotioneel en fysiek, maar ook financieel. Tara verloor in 1 klap haar job, haar huis moest aangepast worden én we zouden op termijn peperdure prothesen moeten aankopen.”
Tara De Bolle 34 JAAR MAMA VAN EMMA (6) EN PLUSMAMA VAN DYLAN (13) HOUDT VAN CHOCOMOUSSE
van 13. Voor hen en mijn man moest ik me sterk houden.” Sindsdien revalideert Tara van maandag tot vrijdag in Gent en komt ze tijdens het weekend naar huis. “Ik leef van dag tot dag. Vorig weekend kon ik, dankzij een hulpstuk, voor het eerst schrijven. 6 pagina’s heb ik meteen volgeschreven, zo blij was ik.”
MIJN DOEL? MIJN DOCHTER ZELF NAAR HET 1STE LEERJAAR BRENGEN. ZELFSTANDIGHEID VERLIEZEN Maar er zijn uiteraard ook moeilijke momenten. Tara: “Je zelfstandigheid verliezen, dat is het ergste. Ik krijg thuis hulp van een verpleegster, maar het blijft slikken wanneer je voor bijna álles hulp nodig hebt. Ik kan niet alleen een bad nemen of de was doen, en als ik iets laat vallen, dan moet ik ofwel iemand roepen ofwel moet ik het gewoon laten liggen. Voorlopig zit ik in een elektrische rolstoel en op termijn zijn er nog heel wat aanpassingen nodig in het huis. Eigenlijk moet zowat alles aangepast worden, van de voordeur tot de badkamer en de slaapkamer, die naar beneden moet verhuizen.”
TERUGVECHTEN
BENEFIETWEEKEND
Ondanks de nieuwe opdoffer vertrekt Tara midden maart naar het revalidatiecentrum van UZ Gent, waar ze met een intensief dagprogramma start. “Ik was eerder pessimistisch van aard vóór mijn ziekte, maar toch vond ik vrij snel de energie om terug te vechten. Ik had een gezin om voor te zorgen. Ik ben mama van een dochter van 6 en een pluszoon
“Al vrij snel waren we ons ervan bewust dat er veel geld nodig zou zijn. Geld dat er niet meteen was. We hadden ondertussen ook te horen gekregen dat Tara geen baat had bij mechanische prothesen, maar elektronische prothesen nodig zou hebben. Alleen wist de dokter ons tegelijk te vertellen dat 1 beenprothese, zonder knie, al
10
VLEESETENDE BACTERIE, WAT IS HET? De bacterie Streptococcus pyogenes (wetenschappelijke naam) is eigenlijk een gewone bacterie die zich op onze huid en vooral in onze keel bevindt. Ze kan banale aandoeningen veroorzaken, zoals keelpijn, waarover je je geen zorgen hoeft te maken. Maar als de bacterie binnendringt via een wond(je) op de huid, kan ze ontaarden en zorgen voor een ernstige infectie. Dan spreek je van de vleesetende bacterie. Patiënten met de bacterie krijgen enorm veel pijn, beginnen zich ziek te voelen en krijgen koorts. Dat komt doordat het onderliggende weefsel hard wordt aangetast en zelfs na een tijdje afsterft. De huid kleurt blauw of zwart. Het enige wat artsen kunnen doen, is het geïnfecteerde weefsel wegsnijden. De vleesetende bacterie is moeilijk anders te stoppen. Antibiotica kunnen ook helpen, maar in de 1ste uren zijn die niet levensreddend.
gauw 27 000 euro zou kosten en niet terugbetaald zou worden. Dat was slikken. En dus hebben we vzw Hart voor Tara opgericht om geld in het laatje te krijgen”, vertelt Jena. Met resultaat, trouwens. Een benefietverkoop van paaseitjes leverde 46 000 euro op en een weekend met onder meer een quiz, optredens en een kindernamiddag een fikse extra som. Tara kwam tijdens dat weekend 2 keer goeiedag zeggen. “Toen ik al die mensen zag, waaronder vroegere klasgenoten, buren en collega’s, heb ik toch een traantje gelaten”, vertelt Tara. “Het verhaal van een jonge mama met 2 opgroeiende kinderen die van de ene op de andere dag haar armen en benen verliest, raakt mensen”, voegt Jena eraan toe. “Ook omdat zo’n vleesetende bacterie iedereen kan treffen.”
MIJLPAAL 1 september wordt voor Tara een belangrijke mijlpaal. “Mijn dochter gaat dit jaar naar het 1ste leerjaar en is mijn doel om haar zelf te brengen naar de grote school. En dat zal me lukken.” Tara’s revalidatie is voorlopig ‘gepland’ tot eind februari 2020, als alles volgens plan verloopt. “Ik heb er goeie moed in”, besluit ze. “En ja, een heerlijke chocomousse van mijn nichtje Jena, als ik in het weekend naar huis kom, helpt daarbij.” (lacht). www.hartvoortara.be
vechtlust 11
DOSSIER
16 en 17 waren ze toen ze elkaars hart stalen. 17 jaar later vormen Yana en Pieter samen met hun 2 kindjes een prachtig gezin. Al liep dat niet van een leien dakje. Het koppel wist al op jonge leeftijd dat ze een alternatieve weg moesten kiezen.
P
Pieters moeder kreeg tijdens haar zwangerschap een zware koortsaanval. De dokter diende een koortswerend middel toe, maar dat had een invloed op haar ongeboren baby. “Ik produceer geen zaadcellen”, legt Pieter uit. “Al tijdens mijn jeugd wist ik dat. Ik onderging behandelingen, maar die hielpen niet.”
MOEILIJKE AVOND “In het begin van onze relatie wist ik er niets van. Pas toen we enkele jaren samen waren, heeft Pieter het me verteld. Aanvankelijk was het een schok”, pikt Yana in. “Er zijn best wat tranen gevloeid.” Voor Pieter was het minstens even zwaar. “Als je zo jong bent, praat je niet meteen over een gezin. Maar al gauw voelden we dat het goed zat en dat we kindjes wilden. Ik had enorm veel schrik om Yana in te lichten. Stel dat ze me zou verlaten … Voor die bewuste avond liet ik nog een spermaonderzoek doen, om te zien of er echt geen zaadcellen waren. Dat gesprek was een van de moeilijkste dingen die ik ooit heb moeten doen.”
VERWERKINGSPROCES AL DOORGEMAAKT In 2009 ondergaat Pieter een behandeling met inspuitingen om zijn lichaam toch aan te sporen om zaadcellen aan te maken. Helaas zonder resultaat. Er volgen heel wat gesprekken. Om de teleurstelling te verwerken, elkaar te troosten en de knoop door te hakken: kiezen voor een spermadonor. “Het is altijd mijn 1ste keuze geweest”, weet Pieter. “Ik voelde al van in mijn puberteit dat papa worden op een natuurlijke manier niet zou lukken. Toen we ‘ja’ zeiden tegen sperma‑ donatie had ik mijn verwerkingsproces al doorgemaakt. Veel vroeger dan Yana. Zij moest alles nog een plaats geven na de mislukte poging om zaadcellen te produceren.”
12
DE DONOR? EEN OPLUCHTING Het blijft een sterke keuze: gaan voor een kindje dat genetisch niet het jouwe is. “Nochtans was het voor mij vanzelfsprekend. Ik beschouw het niet echt als een moedige keuze. Ik heb me ook nooit afgevraagd of ik mijn kinderen minder graag of anders zou zien, omdat ik ze niet zelf heb verwekt. Het zijn gewoon míjn kinderen”, benadrukt Pieter. “Ik ben iemand die naar oplossingen zoekt. De optie van een spermadonor was een opluchting. We konden kinderen krijgen. Punt. Ik heb het altijd gezien als iets positiefs. Ik vond de zwangerschap even spannend als elke andere papa. En ik kan me niet voorstellen dat de geboorte van mijn kinderen mooier zou geweest zijn, als ze genetisch van mij waren. Bovendien geef ik ze waarden en normen mee, dus ze dragen een groot stuk van mij in zich.”
LANG LEVE IVF Yana en Pieter starten met 6 inseminatiepogingen (zaad wordt in de baarmoeder gebracht), maar die blijken onsuccesvol. “Na de 2de poging had ik écht het gevoel dat ik zwanger was. Ik leefde op een roze wolk. Toen een bloedonderzoek uitwees dat ik toch geen kindje droeg, viel ik in een zwart gat. Na de 6 pogingen konden we kiezen tussen 3 nieuwe inseminaties of ivf (proefbuisbevruchting). We twijfelden geen seconde”, lacht Yana. “Uit de pick-up (verzamelen van de eicellen) kwamen 13 eicellen, waarvan na de bevruchting 5 topembryo’s overbleven. Uit het 1ste dat werd teruggeplaatst, is Anna geboren. Het proces dat voorafgaat is wel niet te onderschatten. Ik hield een dagboek bij. Dat kan ik later delen met de kindjes. Er staat precies in hoe ik alles beleefde, hoe Pieter ermee omging.”
NIET VEEL TIJD MEER Meer dan 3 jaar nadat ze Anna verwelkomen, beslist het koppel om te gaan voor een 2de kindje.
positieve keuze
Yana en Pieter (fictieve namen) IK HEB ME NOOIT AFGEVRAAGD OF IK MIJN KINDEREN MINDER GRAAG ZOU ZIEN, OMDAT IK ZE NIET ZELF HEB VERWEKT Nochtans dachten ze dat dat er niet meer zou komen. “Ik had al een soort rouwproces afgesloten: het zou bij 1 kindje blijven. Toen Pieter toch over een 2de sprak, moest ik nadenken of ík het nog wilde. Bovendien konden we niet meer treuzelen, want de embryo’s blijven maar 5 jaar bewaard. Was het niet gelukt met de overige 4 embryo’s, dan hadden we het hele proces niet overgedaan. Maar bij de terugplaatsing van het 3de embryo, was ik zwanger van Mauro.”
EERLIJK EN OPEN In België is de identiteit van de donor goed beschermd. Pieters kinderen kunnen niet achterhalen wie hun genetische vader is. “Dat vind ik heel belangrijk. Ik zou het erg vinden mochten mijn kinderen hem willen ontmoeten. Je kiest de donor ook niet zelf. Het ziekenhuis zoekt in de spermabank op basis van je profiel de beste match.” Toch zijn Yana en Pieter heel open en eerlijk over de manier waarop de kinderen er gekomen zijn. “We lopen er niet mee te koop, maar hebben er geen probleem mee om het te zeggen tegen de mensen bij wie we ons comfortabel voelen. Ook de kinderen weten het. Soms ben ik wel bang voor hun mogelijke reactie als ze ouder zijn. Ik verwacht ooit een opmerking als ‘wat heb jij te zeggen, je bent mijn papa toch niet’. Dat zal aankomen. Maar ook dan zal ik een oplossing vinden.”
13
33 EN 35 JAAR HOUDEN VAN (UITSTAPJES MET) HUN KINDJES MAURO (3) EN ANNA (7), EN EEN GOEDE FILM
DOSSIER
Hoe sterk van jou! Wees sterk. Sterkte. Het zijn woorden die Yana en Pieter en Tara al vaker hebben gehoord. Wat zij meemaken en de keuzes die ze daardoor moeten maken zijn allesbehalve gemakkelijk. Ze geven aan dat het soms hard op de tanden bijten is. Dat er vaak verdriet bij komt kijken. Dát durven is minstens even sterk. “Het leven werpt sommige mensen onvoorstelbaar harde uitdagingen voor de voeten. De weg die Tara aflegt na een vreselijke beproeving vergt meer doorzettingsvermogen dan velen ooit aan de dag zullen moeten leggen. Maar ze zet door, stap voor stap, van doel naar doel. Ze kiest voor het leven, maar laat ook de moeilijke momenten toe. Want die maken er onvermijdelijk deel van uit.” In de huidige maatschappij moet alles beter, harder, sneller, sterker … “Inderdaad. ‘Stilstaan is achteruitgaan’, dat is zowat het hedendaagse motto. De druk van het werk, gezin, het sociale netwerk … wordt alsmaar groter. We moeten presteren en verdienen. We moeten er elke dag staan. Een tegenslag? Achter je laten en hop, de dag nadien er weer tegenaan gaan. Want de wereld wacht niet. Alleen … maakt die ingesteldheid ons bestaan nog wel leefbaar?” Moeten mensen per se altijd sterk zijn? “Sterk zijn is iets positiefs. Het zorgt ervoor dat je overeind blijft bij tegenslag en miserie. Er zijn verschillende vormen van sterk zijn. Rechtkrabbelen en verder gaan na een moeilijke periode is zeker sterk. Maar een sprong wagen en durven falen getuigt ook van een stevige portie moed en kracht. Of je fierheid aan de kant schuiven en om hulp vragen. Sterk zijn is ook loslaten. Of durven tegen de stroom ingaan. Kortom, je kan op vele manieren tonen dat je sterk bent. Zolang het echt is, zolang je niet ‘doet alsof’, zal het helpen.” Een ander pad kiezen vergt evenveel moed. “Absoluut. Het is niet altijd evident om nieuwe horizonten op te zoeken of een
andere weg in te slaan. Soms bepaalt het leven dat je een keuze moet maken waaraan je vooraf nooit gedacht had. Of die je in 1ste instantie eigenlijk niet wil maken. Maar je moet. Gewoon omdat bepaalde zaken niet meer mogelijk zijn: fysiek, emotioneel, sociaal, financieel. Omgaan met (grote) veranderingen vraagt heel wat draagkracht, flexibiliteit en aanpassingsvermogen. Maar je kan én mag altijd zelf bepalen waar je heen wil. Kies je ervoor om er vol voor te gaan? Top. Kies je om te breken met een vastgeroeste gewoonte? Respect. Of wil je even op de pauzeknop drukken en de zaken op een rijtje zetten? Even goed. Voor al deze sterke mensen doe ik mijn hoedje af. Respect voor hun wilskracht, incasseringsen doorzettingsvermogen. Maar evenzeer voor wie berust en ondergaat, als dat hun wens is. Toegeven vergt soms meer moed dan vechten.” Hoe kan je werken aan dat zelfbeschikkingsrecht? “Met onze sensibiliseringscampagne ‘Ik ben ik, gewoon mezelf’ (www.ikbenik.be) benadrukken we dat je uit moet gaan van je eigen kracht en kunnen. Wat jij aankan, is goed genoeg. Laat niemand voor jou bepalen hoe je in het leven staat. Het belangrijkste is dat je jezelf aanvaardt. Bekijk jezelf met de nodige mildheid, want niemand is perfect. We vergeten al te vaak lief te zijn voor onszelf. Ontdek de kracht van positief denken. Een veerkrachtige attitude heelt je lichaam en geest.”
PAUL CALLEWAERT ALGEMEEN SECRETARIS SOCIALISTISCHE MUTUALITEITEN
14
STERK ZIJN IS OOK JEZELF AANVAARDEN ZOALS JE BENT
V
SHOPPING
1
V VAN VERZORGEN De vakantie is voorbij. Ook jij staat allicht weer in de startblokken, misschien wel letterlijk. Want deze maand zwaaien ook de sportclubs hun deuren weer open. Buiten adem, spierpijn of blessures? Verzorg jezelf: onze mediotheken hebben alles in huis.
1. HOT/COLD PACK Spierpijn of een blessure na het sporten? Dit herbruikbare kompres gevuld met gel gebruik je zowel warm als koud. Opwarmen doe je in de microgolfoven of au bain-marie, koelen doe je in de diepvriezer. Inclusief beschermende hoes. Prijs voorbeeld: 7,84 euro
3
2
2. ZUURSTOF SATURATIEMETER Dit apparaat meet op een eenvoudige en pijnloze manier het zuurstofgehalte in je bloed en de hartslagfrequentie. Inclusief polsriem en riemtas.
Actie: in september voor 48 euro voor leden van Bond Moyson.
3. TENS-APPARAAT OMRON Last van pijnlijke spieren of gewrichten na het sporten? Dankzij de kalmerende warmte en Tens-technologie van HeatTens verlicht je spier- en gewrichtspijn. Het toestel blokkeert het pijnsignaal met elektrische pulsen, zorgt voor de aanmaak van endorfine en verbetert de bloedcirculatie.
Actie: in september voor 113 euro voor leden van Bond Moyson.
15
Meer verzorgende producten voor na het sporten vind je in onze winkels: Geraardsbergsestraat 69, Aalst | Vrijdagmarkt 10, Gent | Leopold II-laan 20, Sint-Niklaas | Buke 21, Zottegem | Tramstraat 69, Zwijnaarde.
M
IN DE KIJKER WEER AAN DE SLAG: GEDEELTELIJKE WERKHERVATTING
Ziek? Da’s niet uitgeteld Na ziekte weer aan het werk gaan is niet altijd gemakkelijk. Toch kan het positief verlopen als je je gesteund voelt en als je het in je eigen tempo kan doen. Verzorgster Hilde (54) ging na een diabetesdiagnose opnieuw aan de slag via gedeeltelijke werkhervatting. 16
M
“Mijn gezondheidsproblemen begonnen in 2012, toen ik voltijds werkte”, vertelt Hilde. “Ik kon niet meer zoveel en was snel moe. Blijkbaar had ik diabetes en plots moest ik 4 keer per dag insuline spuiten. Ik kreeg het ene probleem na het andere als gevolg van mijn diabetes. Ik kon niet lang meer stappen en ik bleek allerlei vernauwingen te hebben. Ik had een ontsteking aan mijn teen, waarvoor verschillende ingrepen nodig waren. Ik had last van een geknelde zenuw in mijn rechterpols. Opnieuw een operatie. Ik ging weer voltijds werken, maar ik voelde snel dat het niet lukte.”
NIET BETALEN BIJ ZIEKTE Hildes werkgever stelde voor om te beginnen werken via gedeeltelijke werkhervatting. Daar ging ze enthousiast op in. Ze is haar werkgever dankbaar, omdat die het mogelijk maakt voor haar om nog professioneel actief te blijven. “Soms weet ik pas ’s ochtends dat ik me niet goed voel, wat niet evident is in de zorgsector. Gelukkig zijn mijn baas en collega’s erg begripvol. Het ‘zwaarste’ werk moet ik niet meer doen en ik sta niet meer op kraamzorg. Omdat ik soms geen gevoel meer heb in mijn hand, is het niet veilig dat ik nog met baby’tjes werk. Omdat ik gedeeltelijk het werk hervatte, moet mijn baas me niet betalen als ik ziek ben. Daardoor is de drempel lager, anders zou ik soms niet durven zeggen dat het eigenlijk niet gaat.”
IETS BETEKENEN Hildes aanvraag voor gedeeltelijke werkhervatting werd net weer goedgekeurd voor 2 jaar. “Het is altijd spannend afwachten. Toch voel ik dat ik niet meer voltijds
kan werken. Ik vind dit een heel zinvol systeem”, zegt ze. “Het is voor mij de best mogelijke oplossing. Als ik ’s ochtends gewerkt heb, voel ik vaak dat ik ’s middags op ben. Ik kan niet meer wat ik vroeger kon. Maar ik heb het gevoel dat ik nog iets kan betekenen voor de samenleving.”
ZORG EERST VOOR JEZELF, DAN PAS KAN JE VOOR ANDEREN ZORGEN
ZORG EERST VOOR JEZELF En de toekomst? “Ik leef altijd op hoop. Ik weet dat ik nog gezondheidsproblemen zal hebben, maar zolang het kan, blijf ik dit werk doen. Verzorgen zit in mijn bloed: ik wil bij mensen zijn en helpen. Het is een roeping.” Aan mensen in een gelijkaardige situatie geeft Hilde het volgende advies: “Probeer opnieuw deeltijds te starten. Je kan nog mee in de maatschappij en je zorgt tegelijk voor je lichaam. Zorg eerst voor jezelf, dan pas kan je voor anderen zorgen.”
RE-INTEGRATIE EN GEDEELTELIJKE WERKHERVATTING: WAT HOUDT HET IN? Als je goed herstelt van een ziekte of letsel, komt er misschien een moment dat je opnieuw (deeltijds) aan de slag wil. Dat kan! Dankzij gedeeltelijke werkhervatting, ook wel ‘medisch deeltijds’ of ‘progressief werken’ genoemd. Daarnaast behoort ook een re-integratietraject tot de mogelijkheden. Gedeeltelijke werkhervatting Je bent ziek gevallen en ontvangt een ziekteuitkering. Maar je voelt je weer iets beter en zou graag opnieuw werk verzetten. Dan kan je een gedeeltelijke werkhervatting aanvragen. Tijdens je werkhervatting combineer je je loon met een uitkering. Je uitkering wordt
17
aangepast op basis van het aantal uren dat je werkt ten opzichte van een voltijdse job bij je werkgever. Werk je 1 dag per week of minder (niet meer dan 20 % van een voltijdse baan), dan behoud je je volledige uitkering. Minstens 1 dag vóór je begint, moet je een aanvraag doen bij de adviserend-arts van ons ziekenfonds. Je hoeft niet te wachten op zijn goedkeuring, maar mag meteen beginnen. Als hij toch niet akkoord gaat met je werkhervatting, moet je natuurlijk wel onmiddellijk stoppen. Zelfstandig? Ook dan is gedeeltelijke werkhervatting mogelijk. Neem wel vooraf contact op met de adviserend-arts! Je hebt namelijk een uitdrukkelijke toestemming nodig. Re-integratietraject Naast gedeeltelijke werkhervatting bestaat het re-integratietraject. Dat geldt voor iedere zieke werknemer en werkzoekende. Na 2 maanden ziekte krijg je een vragenlijst over je gezondheid, loopbaan en plannen. Op basis van je antwoorden onderzoekt de adviserend-arts of en wanneer je weer aan de slag kan. Soms stelt die vast dat je verder moet herstellen, maar in andere gevallen is aangepast werk en een gedeeltelijke werkhervatting mogelijk. Papierwinkel Ons ziekenfonds wil patiënten helpen om de draad op te pikken na een ziekte of ongeval. Jammer genoeg maakt de overheid het er niet makkelijker op. Dat vertelt Paul Callewaert, algemeen secretaris van ons ziekenfonds. “Opnieuw gaan werken is al een uitdaging, en dan komt er nog een stroom documenten op je af. Ons ziekenfonds pleit voor gerichte vragenlijsten, persoonlijke begeleiding en minder paperassen. Met minder administratie wordt het makkelijker voor mensen die weer aan het werk willen en krijgen adviserend-artsen meer tijd om persoonlijk te adviseren.”
WEER AAN DE SLAG Arbeidsongeschikt betekent niet per se uitgeteld. Ontdek al je opties voor deeltijds werk, vrijwilligerswerk en herscholing in onze gratis Wegwijs-brochure ‘Weer aan de slag’. Haal je exemplaar in een kantoor of download het op www.bondmoyson.be/tijdensjeziekte.
S -INFO
ZWANGER ZONDER ZORGEN Valerie en haar partner Jeroen zijn in blijde verwachting van hun 1ste kindje. Het koppel heeft de hulp ingeschakeld van de zwangerschapsconsulente van het ziekenfonds. Wanneer 1 ouder lid is van Bond Moyson, kan je al een beroep doen op deze gratis service. “Voor de 1ste keer een baby verwachten vinden Jeroen en ik heel spannend”, begint Valerie. “Maar er komt wel veel op ons af. Ook al werk ik zelf in de kinderzorg, toch ben ik niet perfect op de hoogte van alle documenten die ik in orde moet brengen voor én na mijn zwangerschap. Waar vraag ik het startbedrag Groeipakket aan, hoe schrijf ik mijn kindje in bij het ziekenfonds, waarop heb ik recht … ? Er komt zo veel bij kijken dat ik door de bomen het bos niet meer zag.”
GEEN NUMMER
Valerie, zwanger van haar 1ste kindje
OP BEIDE OREN SLAPEN “Saskia, onze zwangerschapsconsulente van Bond Moyson, kwam als geroepen. Ze heeft ons echt gerust gesteld met een duidelijk overzicht. Ze legde ons helder uit wat we allemaal in orde moeten brengen en gaf 2 checklists mee: 1 voor mij en 1 voor Jeroen. Nu kunnen we ons volledig focussen op de komst van ons baby’tje. Saskia stond ons niet enkel bij met de noodzakelijke paperassen. Ze hielp ook met de zoektocht naar een vroedvrouw én heeft mij ingeschreven bij de Kraamzorgdienst”, zegt Valerie enthousiast. “Via die dienst van het ziekenfonds krijgen we na de bevalling extra hulp bij ons thuis. Weer een zorg minder!”
Nog een troef van de service van zwangerschapsconsulenten is de opvolging. Na de bevalling zal Saskia Valerie opnieuw opbellen om te vragen hoe de bevalling is verlopen, om na te gaan of de baby al ingeschreven is bij de dienst Bevolking en bij het ziekenfonds, of ze het Groeipakket al hebben ontvangen … “Allemaal zaken waarvan we niet langer wakker hoeven te liggen”, klinkt het bij Valerie opgelucht. “Hebben we toch nog vragen, dan kunnen we Saskia altijd opbellen of mailen. Zij is van het begin tot het einde onze persoon‑ lijke dossierbeheerder. En persoonlijk is letterlijk bedoeld, want voor haar zijn we geen nummer.”
AFSPRAAK MET DE ZWANGERSCHAPSCONSULENTE Zwanger? Ben jij of is je partner lid van Bond Moyson? Maak een afspraak met de zwangerschapsconsulente via 09 333 57 00 of zwangerschapsconsulent.bmovl@bondmoyson.be. Je krijgt meteen een set milestonekaartjes cadeau. Is je baby geboren? Dan mag je als lid tot 550 euro aan kwalitatieve babyproducten uitkiezen in onze webshop. Alle info via www.bondmoyson.be/geboortevoordeel.
18
HOEZO
HOEZO
JONGENS KRIJGEN NU OOK EEN VACCIN TEGEN HPV?
Hoe werken de vaccins? Jongeren in het 1ste middelbaar hebben 2 vaccins nodig, met een tussenpauze van 6 maanden. Je krijgt de inentingen van een arts van het CLB, op school of tijdens onderzoek op het CLB. Voor alle duidelijkheid: het vaccin beschermt je enkel tegen bepaalde types van HPV. Op andere soa’s zoals hiv, chlamydia of hepatitis B heeft het geen effect. Veilig vrijen blijft dus hoe dan ook de boodschap.
Voorkomen is beter dan genezen. Meisjes worden al langer gevaccineerd tegen het besmettelijke HPV. Vanaf het schooljaar 2019-2020 krijgen ook de jongens in het 1ste middelbaar automatisch een HPV-vaccin.
Wat is HPV? Hoe raak je besmet? Ooit gehoord van HPV? Van alle seksueel overdraagbare aandoeningen is het Humaan Papillomavirus een van de meest besmettelijke. Naar schatting 80 % van de mensen die seksueel actief zijn, komt ermee in aanraking. Dat mag je letterlijk nemen, want behalve door te vrijen, kan je een infectie ook overdragen via je handen, mond of de delen die niet bedekt zijn door een condoom. Een condoom gebruiken, is dus niet genoeg om je tegen het virus te beschermen. Het komt bovendien het meest voor bij jongere mannen en vrouwen. Je lichaam is doorgaans in staat om zelf het virus uit te schakelen. Toch is het een goed idee om je te laten vaccineren, want HPV heeft kwalijke kantjes.
Kan ik me als jongen/man ook laten vaccineren als ik ouder ben? Dat kan zeker. Je bespreekt het best met je dokter welk HPV-vaccin het meest geschikt is voor jou. Je kan het vaccin dan gewoon kopen in de apotheek. Als je het 1ste middelbaar al achter de rug hebt, krijg je het nog niet terugbetaald en het is niet goedkoop (tussen 69 en 135 euro per dosis, afhankelijk van het vaccin). Hou er ook rekening mee dat je 3 dosissen nodig hebt, als je ouder bent dan 15 jaar.
19
Waarom moeten jongens nu ook een vaccin krijgen? Tot nu toe kregen enkel meisjes een vaccin, omdat HPV de oorzaak is van baarmoederhalskanker. Daar zijn jongens uiteraard niet gevoelig voor. Maar als jongen kan je het virus wel krijgen en doorgeven. Bij jongens en mannen kan HPV bovendien andere kankers veroorzaken, aan de penis, de anus en de hoofd/ halsregio. Het is dus hoe dan ook een goed idee om jongens te vaccineren in het 1ste middelbaar, voor ze seksueel actief worden. Dan heeft het vaccin een maximaal effect. Net als bij de meisjes is die inenting volledig gratis vanaf het schooljaar 2019-2020.
HPV-VACCIN TERUGBETAALD Ons ziekenfonds geeft een terugbetaling voor het HPV-vaccin voor jongens van 12 of 13 jaar oud die het vaccin niet via de school laten zetten of die de juiste leeftijd hebben maar niet in het 1ste middelbaar zitten. En dat voor een bedrag van 56,96 euro per vaccin. Vraag je apotheker een BVACattest of ‘aankoopbewijs vaccin’ en bezorg dit aan Bond Moyson via het loket of de rode brievenbussen.
GEZOND
A C BD
DE NUTRI-SCORE: 1STE HULP BIJ GEZOND ETEN
Gezond eten is belangrijk. Maar hoe weet je of de producten die je in de winkel vindt gezond zijn? Met de Nutri-Score kom je al een heel eind. Gemakkelijk te lezen en niet mis te verstaan.
Wat is de Nutri-Score?
Je kent het fenomeen. Je gaat naar de winkel om inkopen te doen en je bent vastberaden om gezonde producten te kiezen. Alleen: hoe begin je daaraan? Vooral bij bewerkte en samengestelde producten is het een lastige vraag. Om je te helpen, vind je op de verpakking van sommige producten een Nutri-Score. Het systeem klasseert voedingsmiddelen in 5 categorieën, van gezonde producten met een hoge voedingswaarde (de A-score) tot producten die je het best zo weinig mogelijk eet of drinkt (de E-score). Elke categorie heeft een eigen kleur, van donkergroen (beste score) tot rood (slechtste score). Net zoals de verkeerslichten dus. Let wel:
20
fabrikanten zijn niet verplicht om de Nutri-Score te vermelden.
Hoe wordt de Nutri-Score berekend? Het systeem is gebaseerd op een simpel idee: het neemt 100 gram van een voedingsmiddel zoals het verkocht wordt en weegt de goede inhoud (vezels, eiwitten, vitaminen, mineralen, fruit, groenten, peulvruchten, noten …) af tegenover de slechte elementen (verzadigde vetten, suiker, zout). Elk onderdeel krijgt een cijfer. Als je de som maakt, kom je uit bij een getal dat de algemene voedingswaarde aangeeft. Dat getal tussen -15 en +40 is de Nutri-Score. Vergis je niet: een score onder 0 is juist goed, want het betekent dat het product meer goede dan slechte elementen bevat.
5 TIPS OM GEZOND TE ETEN
E
1. Eet bij voorkeur plantaardig (groenten, fruit, aardappelen, volkorenbrood, volkoren pasta …). 2. Eet nu en dan een vlees vervanger (quorn, soja, noten, peulvruchten) in plaats van vlees of vis. 3. Beperk sterk bewerkte voedingsmiddelen zoals pizza, frieten, chips, gehakt … 4. Let op hoeveel je eet en verspil geen voeding. 5. Drink water. Hoeveel? Volwassenen drinken het best 1,5 liter per dag.
Welke Nutri-Scores bestaan er? A: -15 tot -1 punten, donkergroen B: 0 tot 2 punten, lichtgroen C: 3 tot 10 punten, geel D: 11 tot 18 punten, oranje E: 19 tot 40 punten, rood
Is het beter om enkel producten met Nutri-Score A te eten? EEN PAAR VOORBEELDEN … • Vers fruit en groenten: die scoren altijd A, zelfs relatief calorierijke avocado’s. • Zalm: verse zalm (score A) is beter dan gerookte zalm (score D), omdat er veel minder zout in zit. • Melkdessert: rijstpap op basis van magere melk (score B) is beter dan een dessert op basis van room of mascarpone (score D tot E). • Brood: bruin brood (score A) bevat meer vezels en eiwitten en is dus per definitie beter dan wit brood (score B). • Kaas: beter mozzarella (score C) dan schimmelkazen zoals roquefort (score E).
LEKKERE RECEPTEN Gezond koken hoeft niet moeilijk te zijn. Je hebt er niet eens veel tijd, inspiratie of ingrediënten voor nodig. Op www.lekkernormaal.be vind je gezonde gerechten die je in een handomdraai op tafel krijgt.
21
Nee. De Nutri-Score is vooral interessant om gelijkaardige producten met elkaar te vergelijken. Diepvriesfrietjes zijn bijvoorbeeld niet gezonder dan sardines, ook al scoort het 1ste een A en het 2de een D. Het is ook niet beter om Coca-Cola Zero (score B) te drinken dan olijfolie (score D) te gebruiken. De Nutri-Score geeft in een oogopslag informatie over de voedingswaarde van elk afzonderlijk product. Hoe vaak en hoe veel je iets eet of drinkt, is even belangrijk. Hoe de rest van je maaltijd eruitziet ook. Daar kan de Nutri-Score je niet bij helpen. Ze houdt ook geen rekening met hoe je het product bereidt. Als je de frietketel bovenhaalt om de diepvriesfrietjes klaar te maken en er ook nog eens zout op strooit, blijft er van dat ‘gezond’ maar weinig over. Om gezond te eten, houd je beter de voedingsdriehoek in gedachten en zorg je voor voldoende variatie.
Wat is het nut van de Nutri-Score? De Nutri-Score heeft een dubbel voordeel. Aan de ene kant kunnen we dankzij het systeem makkelijker gezonde keuzes maken in de winkel. Het is ook bewezen dat consumenten meer nadenken over wat ze eten en sneller naar gezondere voeding grijpen als er een Nutri-Score op staat. Daarnaast motiveert het systeem de fabrikanten ook om producten te ontwikkelen die beter scoren (minder zout, minder suiker, meer volle granen …). Ook goed om te weten: goedkopere producten zijn niet per definitie slechter dan duurdere.
S -INFO
Dinsdagochtend, 10.20 uur. De les Latijn begint in het Sint-Jozefscollege in Aalst. Vandaag ontcijfert de 6de klas Grieks-Latijn een tekst van de Romeinse filosoof Seneca. Een kolfje naar de hand van Linde, die onverstoorbaar de les volgt, ondanks het feit dat ze aan beide oren doof is.
DE OREN VAN DE KLAS Linde werd volledig doof geboren en kreeg als kleuter 2 cochleaire implantaten. Dat zijn hoorapparaten die ervoor zorgen dat de geluidstrillingen haar toch deels bereiken. Ze leerde liplezen als de beste en wie met haar praat, merkt niets vreemds op. Pas als er omgevingslawaai is of wanneer verschillende mensen snel na elkaar praten, krijgt Linde het moeilijk om te volgen.
EEN SCHRIJFTOLK, HOEZO? Een klaslokaal is een uitdagende situatie voor een leergierige jongere met gehoorproblemen. Vandaar dat het Centrum
22
voor Leerlingenbegeleiding (CLB) op zoek ging naar een schrijftolk toen Linde startte in het 1ste middelbaar. Wilfried De Coster, net gepensioneerd, diende zich aan, al had hij nog nooit van het concept schrijftolk gehoord. Wilfried: “Als schrijftolk zit ik naast Linde op de schoolbanken. Ik typ op mijn laptop alles wat er gezegd wordt in de klas.” Alles? “Ja, of toch zoveel mogelijk. En zéker de zaken die de leerlingen doen of antwoorden. Alles wat Linde mogelijk niet goed begrepen heeft, kan ze aflezen van mijn scherm.”
© David Legrève
geschiedenis. Ik wil enkele denkers en filosofen bestuderen die me ongelooflijk boeien. Als ik daarvoor naar het buitenland zou kunnen, zou dat helemaal fantastisch zijn.”
geworden”, zegt Linde. “We hebben hem opgenomen in ons jaarboek en in het 100 dagenfilmpje. Hij hoort echt bij het college. Ja, we gaan elkaar wel missen volgend jaar.” Wilfried knikt glimlachend.
Of Wilfried meegaat naar de unief? “Dat mag niet van mijn vrouw”, antwoordt hij lachend. Linde vult aan: “Ik heb via de diensten van de universiteit al een aanvraag ingediend en zij regelen voor mij schrijftolken. Het zijn studenten die zoveel mogelijk dezelfde richting hebben gevolgd als ik.”
GEZOCHT: SCHRIJFTOLKEN M/V
EIGENLIJK ZOU ELKE DOVE LEERLING MOETEN KUNNEN BESLISSEN BIJ WELKE LESSEN EEN SCHRIJFTOLK VAN PAS KOMT WILFRIED GEBETEN DOOR GRIEKEN EN ROMEINEN “Ik kan de lessen vlot volgen”, bevestigt Linde. “In de 1ste plaats omdat Wilfried naast mij zit. Daarnaast richt ik mijn bank schuin naar de klas, waardoor ik beter zie wat er in de klas gebeurt, en wie er antwoordt.” “Linde is een heel vlijtige leerlinge”, weet Wilfried. “Als ze zich ergens in vastbijt, is ze niet te stoppen.” Linde knikt: “Ik ga volgend academiejaar op kot in Leuven om godsdienstwetenschappen te studeren. En daarna misschien ook nog
100 DAGENFILMPJE 6 schooljaren lang zat Wilfried dus aan de zijde van Linde. Als jonge zestiger in een klas tieners. Hoe pakte hij dat aan? “Ik bemoei mij nergens mee. Ik kom niet tussen. Plakt Vincent een aprilvis op de rug van Lucas? Ik zeg niks en observeer. Na 6 jaar is mijn band met Linde wel heel sterk. We vertellen elkaar over onze familie, over wat we zoal hebben gedaan in het weekend. We zijn echte klasmakkers.” Hoe denken de andere leerlingen erover? “Wilfried is een deel van onze klas
23
Het schrijftolken veranderde Wilfrieds leven. Hij zag van dichtbij hoeveel baat een doof of slechthorend kind heeft bij een schrijftolk en zet zich in om het tekort aan schrijftolken onder de aandacht te brengen, zowel bij het brede publiek als bij beleidsmakers en het onderwijs. “Eigenlijk zou elke dove leerling moeten kunnen beslissen bij welke lessen een schrijftolk van pas komt. Nu kan dat niet, door een tekort aan tolken. Het zou ook fijn zijn als leerlingen recht krijgen op een hoger aantal uren tolken. Daarnaast pleiten we voor een soort korte opleiding, waarin je de nuances en finesses van het schrijftolken aanleert. Vandaag volstaat een bachelordiploma, en natuurlijk een goed gehoor, een scherp luistervermogen én vlot kunnen typen. Trouwens, ook in bedrijven zoeken ze regelmatig schrijftolken, voor vergaderingen enzo.” Wil jij net als Wilfried aan de slag als schrijftolk? Alle info vind je op www.cabvlaanderen.be.
RAADPLEEG ONZE AUDIOLOGEN Heb je het gevoel dat je minder goed hoort of wil je je gehoor beschermen? Ga op consultatie bij een gediplomeerde audioloog van Bond Moyson. Meer info: www.bondmoyson.be/ gehoor of in onze kantoren.
TABOE
ROUW MAAR
Liefdesverdriet. Je hart ligt aan diggelen, de wereld mag verdwijnen. Maar niet te lang, je moet er snel weer staan. Waarom eigenlijk? Leen Dendievel pleit voor meer tijd om te rouwen na een gebroken hart.
De meesten kennen haar als Kaat uit de Eénserie ‘Thuis’, maar Leen Dendievel is ook assistent in de psychologie. Ze boog zich over het fenomeen liefdesverdriet. In haar boek ‘Hard’ gaat ze geen taboe uit de weg. Want liefdesverdriet is écht. En het is vooral iets wat er mág zijn.
WAT IS LIEFDESVERDRIET? Liefdesverdriet voel je wanneer je partner, die je graag ziet, je verlaat. “Dat kan zowel bij iemand die kiest om bij je weg te gaan als bij iemand die je verliest aan de dood. Beide vormen van liefdesverdriet zijn erg, maar het verdriet om iemand die een relatie verbreekt, gaat over. Verdriet om de dood heelt, maar verdwijnt nooit volledig”, vertelt Leen. “Liefdesverdriet is niet enkel gereserveerd voor degene die verlaten wordt. Ook de persoon die de keuze maakt om uit een relatie te stappen, kan enorm afzien.” ‘Op een bepaalde manier is een breuk in een relatie emotioneel soms kwetsender dan het verliezen van iemand door de dood’, zei psychiater Dirk De Wachter ooit. “Absoluut!”, beaamt Leen. “Het gevoel op dát moment kan veel erger zijn.
24
Maar liefdesverdriet wordt onderschat. Er is altijd een (drog)reden om je snel te moeten herpakken. Bij een liefdesbreuk krijg je de tijd niet om te rouwen. Mensen vinden snel dat je ‘zaagt’. Bovendien is een liefdesbreuk een persoonlijke aanslag op je zijn. Iemand wíl niet meer bij jou zijn – en misschien zelfs wel bij een ander. Als de dood iemand wegrukt, heb je niet het gevoel dat het aan jou ligt.”
LIEFDE VERLIEZEN = ROUWEN Een gebroken hart kan weer gezond worden, maar je moet door een rouwproces. “Hetzelfde geldt bij een overlijden. Je moet 5 fases doorlopen: ontkenning, woede, onderhandeling, depressie en acceptatie. Een rouwproces is heel individueel, dus de volgorde van de fases kan verschillen. Maar je moet ze álle 5 door. Denk je dat je ervan af bent na fase 4, dan heb je het mis. De 5de fase volgt ooit nog wel. Een rouwproces moet je afsluiten. Waarom duurt liefdesverdriet soms zo lang? Precies omdat mensen het proces nog niet hebben afgerond”, weet Leen. Hoe lang het duurt om liefdesverdriet te verwerken, kan
niemand zeggen. “Voldoende tijd nemen is belangrijk. Ga het rouwproces bewust aan en negeer je verdriet niet. Dat geldt ook voor je omgeving. Maar daar speelt net een deel van het taboe. Je krijgt niet altijd de ruimte om door het rouwproces te gaan. Onze maatschappij laat je niet toe om die tijd te nemen. Afwezig zijn op het werk door liefdesverdriet? Dat wordt niet echt aanvaard.” “Nog een reden waarom het zo’n lastig onderwerp is om over te praten? Als je zelf niet midden in dat verdriet zit, is het moeilijk om het je écht in te beelden. Je hebt al liefdesverdriet meegemaakt, maar je vergeet de zwaarte na een tijdje. Bovendien kunnen mensen niet goed om met verdriet. Terwijl je vaak enkel moet luisteren en niet per se iets moet zeggen.”
bouwd en intieme dingen hebt gedeeld. En dat wordt weggerukt. Dat is een trauma”, knikt Leen. Liefdesverdriet voel je in heel je lijf. Niet alleen mentaal. “Je kan ziek zijn door liefdesverdriet. Of je voelt je hart letterlijk verkrampen. Er bestaat wel degelijk zoiets als het gebroken-hartsyndroom. Je hart loopt een trauma op. Je hebt soms zelfs het gevoel dat je een hartaanval krijgt. Na een aantal uur herstelt het hart zich, dus haast niemand sterft eraan. Tenzij je een heel zwak hart hebt of je jezelf niet goed verzorgt – je slaapt niet meer, eet of drinkt niet meer … Neem de man die zijn vrouw en kind verloor bij de aanslagen in Nice in 2016. Hij kon het niet meer opbrengen om voor zichzelf te zorgen. Hij stierf in juni … van verdriet.”
LOVESICK Mensen zeggen vaak ‘ik ben een deel van mezelf kwijt’. “Het is alsof je een arm of been kwijt bent. Je voelt een soort van fantoompijn. Je bent iemand verloren die deel heeft uitgemaakt van je leven, met wie je herinneringen hebt opge-
‘Hard. Liefde sterft nooit’, Leen Dendievel, Uitgeverij Horizon.
25
Leen Dendievel, actrice, auteur en assistent in de psychologie
S -INFO
Doe ik het goed? Als het over de opvoeding van kinderen gaat, ben je niet de enige met die vraag. Maar opvoeden is te complex en omvangrijk om het helemáál goed te doen. Dat vertelt Jürgen Peeters, auteur van ‘Kinderen zijn geen puppy’s …’. Hij wil ons beter laten kijken door de ogen van onze kinderen.
KINDEREN ZIJN GEEN PUPPY’S “Een groot deel van de tijd hebben we geen idee wat we aan het doen zijn en dat is normaal. Maar we doen allemaal ons best”, zegt Jürgen bemoedigend. “Opvoedingstradities van vorige generaties en achterhaalde mythes geven weinig houvast. Die vind je wel bij jezelf en de unieke relatie met je kind.”
KNEEDBAAR BREIN? Hoe belangrijk is een goede opvoeding eigenlijk? Hebben wij als ouder nog veel invloed op de ontwikkeling van onze kinderen? “Een kind is niet maakbaar”, verduidelijkt Jürgen. “Maar hoe jonger het kind, hoe kneedbaarder het brein. We weten ook dat er in de ontwikkeling zowel belemmerende als helpende factoren zijn. Een belangrijke beschermende factor is hechting. Liefdevolle, sensitieve en responsieve ouders kunnen het verschil maken. Zonder hechting is opvoeden onmogelijk. Het is de basis.” “Hoe wij met stress en emoties omgaan, is een andere belangrijke factor in de ontwikkeling. Als we kinderen leren eten in plaats van huilen als ze verdriet hebben, leren we ze bijvoorbeeld niet op een gezonde manier met gevoelens omgaan. En dat maakt hen later vatbaarder voor verslaving.”
veel kunnen uitzoeken. Ik heb vooral heel veel over mezelf geleerd. Kinderen opvoeden is eigenlijk een grote leerschool voor jezelf als ouder.” Jürgens aanpak richt zich niet op gedragsverandering op korte termijn. “Iedereen wil dat kinderen uitgroeien tot zelfstandige, verantwoordelijke volwassenen die vlot relaties aangaan met anderen en goed in hun vel zitten. Toch blijven we massaal opvoedingsmethodes toepassen, zoals straffen en belonen, die de doelstellingen op lange termijn ondermijnen”, vindt hij. “Op een infoavond probeer ik een herkenbaar verhaal te schetsen, met de uitdaging om eens anders naar opvoeding te kijken. Achteraf hoor ik vaak dat mensen zichzelf en hun kind beter begrijpen. Dat ze meer hoop en zelfvertrouwen gekregen hebben. Ik geef zelden pasklare antwoorden, maar bied wel veel materiaal om mee aan de slag te gaan en zelf betere antwoorden te vinden.”
Jürgen Peeters, auteur en psychotherapeut
OPVOEDEN ZONDER STRAFFEN EN BELONEN Geboeid door de visie van Jürgen Peeters? Kom dan naar de infosessie ‘Opvoeden zonder straffen en belonen’ op 23 oktober in Aalst. Schrijf je in via www.bondmoyson.be/fit of fit@bondmoyson.be.
OPVOEDEN IS LEREN “Zowel in het onderwijs, de jeugdzorg als met mijn eigen kinderen heb ik de voorbije 27 jaar
26
voordelen SAMEN MEER
VOOR JOU
SPORTEN
©Jan Darthet
Het nieuwe sportseizoen staat in de startblokken. Een start die het niet zal missen, want Vlaanderen telt maar liefst 28 000 sportclubs voor recreatie- en competitiesport. Daarnaast kan je nog aan talloze losse lessenreeksen deelnemen. Van aquagym tot zumba. Al ingeschreven of nog op zoek naar een geschikte sport? Bond Moyson krijgt iedereen aan het bewegen.
TOT
15
EUR
TERUGBETAALD
Ga je naar een sport- of fitnessclub? Vraag dan je sportpremie aan. Maar vergeet niet dat sporten ook helemaal gratis kan. Zo is lopen nog altijd de populairste sport in Vlaanderen. Maar liefst 30 % van de sportieve volwassenen doet het! Je hoeft enkel je loopschoenen te veteren en je bent vertrokken. Je wil meer bewegen? De beweegcoach van Bond Moyson analyseert je beweeggewoontes en motiveert je om meer beweging in te plannen en vol te houden. En jij krijgt een mooie korting als lid van Bond Moyson. Of kies voor een concreet trainingsschema op maat en onder professionele begeleiding. Daarvoor maak je een afspraak met een van onze personal trainers.
Als extra motivatie betaalt Bond Moyson tot 12,50 euro per jaar van je lidgeld of beurtenkaart van je erkende sport- of bewegingsactiviteit terug. Leden met verhoogde tegemoetkoming krijgen 15 euro terug.
BEWEGEN MAAR Op zoek naar kind & ouderyoga, watergewenning of andere beweeglesjes voor de kleinsten? Beweegadvies of personal training? Info: www.bondmoyson.be/fit Alle info over de sportpremie: www.bondmoyson.be/ ledenvoordelen of in onze kantoren.
Ook de allerjongsten willen we meer laten bewegen. Daarom organiseren we watergewenning en kinderyoga én geven we alle peuters voor hun 2de verjaardag een loopfiets cadeau.
27
DUBBELINTERVIEW OP 29 SEPTEMBER 2019 VINDT RACE FOR THE CURE PLAATS IN ANTWERPEN EN BRUSSEL. HET EVENT STEUNT DE STRIJD TEGEN BORSTKANKER. LOTGENOTE HEIDI EN SYMPATHISANTE RANI WETEN DAT LOPEN HET VERSCHIL MAAKT.
ZIJ AAN ZIJ
Lotgenote
Heidi, oprichtster en voorzitster van Think Pink, kreeg in 2000 schildklierkanker, met uitzaaiingen naar de lymfe. “Ik begon mijn bucketlist af te werken. Ik wilde iets doen om lotgenoten te helpen. Zo ontstond Think Pink.”
7 STERFGEVALLEN PER DAG De vzw organiseert elk jaar 3 edities van Race for the Cure (Antwerpen, Brussel en Namen). “Het is een wereldwijd evenement voor mensen met borstkanker. Die dag vieren we wie er nog is en herdenken we wie er niet meer is.” “In België krijg je veel kansen als je er snel bij bent. Toch sterven hier elke dag 7 lotgenoten. Onbegrijpelijk. We leven in een luxeland waar preventie voorop staat, waar mensen weten dat borstkanker de meest voorkomende kanker is bij vrouwen. Meer nog: België is wereldkampioen. Nergens ter wereld krijgen meer mensen borstkanker.”
OVERWINNING
Heidi Vansevenant
Race for the Cure is een positief evenement. “Een feest waar lotgenoten centraal staan. Je herkent ze aan de roze T-shirts. Mensen die steunen dragen een wit T-shirt (team captains dragen een blauw T-shirt). Je kan een parcours wandelen of lopen. 3 kilometer wandelen lijkt misschien weinig, maar ik weet dat dat een enorme overwinning kan zijn als je in behandeling of herstellende bent.”
57 JAAR HOUDT VAN WANDELEN, FIETSEN EN REIZEN
HET VERSCHIL MAKEN “Omringd worden door al die witte T-shirts doet deugd. Vorig jaar sprak ik met een lotgenote van 62 jaar. Ze was enorm trots dat ze 6 kilometer had gelopen. Helaas kreeg ik 2 weken geleden haar doodsbrief. Na haar begrafenis stuurde haar man me een foto van haar urne met daaronder haar Think Pink T-shirt. Ik huil soms aan mijn bureau, maar op zo’n moment besef ik: Think Pink kan het verschil maken.” Dat verschil maken ook de deelnemers. “Emotionele steun is ontzettend belangrijk voor lotgenoten. Veel mensen vechten momenteel tegen borstkanker. De solidariteit die ze voelen op zo’n dag, is onbetaalbaar.”
28
Deelneemster
Rani loopt dit jaar met VIVA-SVV vzw voor de 3de keer mee met Race for the Cure. “We willen vrouwen laten zien dat ze niet alleen staan in hun strijd. We vinden het belangrijk dat lotgenoten weten dat ze zoals altijd bij ons terecht kunnen”, vertelt ze.
STEUN VOOR EEN COLLEGA Rani en haar collega’s bij de vrouwenorganisatie hebben nog een andere reden om deel te nemen. “We hebben een collega die jammer genoeg zelf al jaren tegen borstkanker vecht. We wilden haar een hart onder de riem steken. Het is de 1ste keer dat ik het van dichtbij meemaak en het raakt me heel erg.”
HET IS EEN DAG OM TE VIEREN, NIET OM TE ROUWEN ROZE OMRINGD DOOR WIT De 1ste keer dat Rani deelnam aan Race for the Cure was ze zenuwachtig. “Ik dacht dat het een triest evenement ging zijn, want borstkanker blijft een zwaar onderwerp. Maar het was echt een feest. Aangrijpend en inspirerend tegelijk. Ik herinner me dat ik even wat hoger ging staan om een foto te nemen. Ik zag een prachtig schouwspel: overal roze T-shirts, omringd door een groep witte T-shirts om hen aan te moedigen. Het is een dag om te vieren, niet om te rouwen.”
WARM EN ENERGIEK Het jaar erna nodigde ze haar familie uit. “Iedereen zei meteen ja. Het is zo’n warm en energiek evenement, dat iedereen het wil steunen.” Vooral de deelname van haar zusjes van 2 en 4 jaar betekende veel. “Ze vroegen zich af waarom sommige mensen roze T-shirts droegen en sommige witte. Ik heb het hen uitgelegd. We durven vaak niet over kanker praten met kinderen, waardoor het iets engs en onvatbaars wordt. Maar het hoeft niet altijd negatief te zijn, we moeten dat taboe doorbreken.”
Rani Smismans
24 JAAR HOUDT VAN CREATIEF BEZIG ZIJN EN DE NATUUR
KRIJG JE GRATIS TICKET S-Sport//Recreas en ons ziekenfonds geven samen 1000 gratis tickets weg voor de Race for the Cure® Antwerpen en Brussel. Nog niets te doen op zondag 29 september 2019? Steun Think Pink en loop ook mee! Reserveer je gratis ticket(s) op www.s-sportrecreas.be/raceforthecure.
29
180° STIG BROECKX KLIMT UIT DIEP DAL
ZE DACHTEN DAT IK EEN KASPLANTJE ZOU BLIJVEN
H
Wielrenner Stig Broeckx kwam 3 jaar geleden zwaar ten val tijdens de Ronde van België. Lange tijd zag het er niet goed uit. Maar hij liet zich niet kennen: hij begon aan een indrukwekkende revalidatie en vandaag verbaast hij nog elke dag met zijn vooruitgang.
Hij was profwielrenner bij Lotto-Soudal. Die dag, 28 mei 2016, stond de Ronde van België op het programma maar hij zou de eindmeet niet halen. 2 motoren gaan onderuit en nemen een groot deel van de renners mee in hun val. Stig blijkt het zwaarste slachtoffer te zijn. “Brute pech, achteraf gezien. Gelukkig heb ik snel de kracht gevonden om terug te vechten.”
30 KILO KWIJT De kaarten lagen nochtans niet gunstig. Stig wordt na het ongeluk met een traumahelikopter naar het ziekenhuis in Aken gebracht. Hij blijkt 2 hersenbloedingen te hebben en wordt meteen geopereerd. Daarna belandt hij in een diepe coma, die 6,5 maanden zou duren. “Ze dachten dat ik een kasplantje zou blijven, mocht ik het overleven”, vertelt hij. “Ik was 30 kilo verloren, stel je voor. Ik herinner me vooral dat ik een reuzehonger had, toen ik wakker werd. Op een gegeven moment ben ik zelfs naar de ijskast gekropen om een kiwi te kunnen eten.”
30
KLEINE STAPPEN Bijna onmiddellijk na zijn ontwaken start Stig met een doorgedreven revalidatie. De aard van het beestje. “Als profrenner had ik een duidelijk schema en leefde ik van training naar koers, en omgekeerd. Die mentaliteit ben ik gelukkig niet verloren. Ook tijdens mijn revalidatie heb ik altijd van doel naar doel gewerkt. Zolang ik maar het gevoel heb dat ik vooruit ga, ook al gaat het vaak om heel kleine stappen.” En dat is haast letterlijk te nemen. Weinig mensen geloofden er nog in dat Stig ooit terug zou kunnen stappen en toch is hem dat intussen wél gelukt.
EIGEN POTJE KOKEN “Ik vergelijk mezelf graag met een baby. Die moet ook van 0 beginnen. Voor mij voelt dat precies hetzelfde. Ik heb opnieuw moeten leren om mezelf aan te kleden, mijn tanden te poetsen, te praten, te stappen … Ik rijd ondertussen met een auto met – voorlopig – beperkte snelheid en kan ook weer fietsen. Heerlijk voelt dat om mijn
Stig Broeckx
29 JAAR EX-WIELRENNER, HOUDT VAN BOSWANDELINGEN
herstel. En er is niemand die zoveel geduld met me heeft gehad als mijn moeke. Zij verdient echt een standbeeld.”
ACHTERSTE VAN EEN KOE “Mentaal ben ik nog altijd de Stig van vroeger, een doorzetter. Maar ik heb de afgelopen jaren ook veel geleerd. Dat ik me gelukkig mag prijzen met zoveel mensen rond mij die me helpen en motiveren. En dat kleine dingen een mens écht gelukkig kunnen maken. Zo kan ik heel hard genieten van een lange boswandeling. En heb ik ontdekt wat voor een mooi dier een koe is. Ook al staat ze altijd met haar achterste naar je toe.” (lacht)
MENSEN COACHEN DIE IETS GELIJKAARDIGS HEBBEN MEEGEMAAKT, DAT ZIE IK WEL ZITTEN COACH zelfstandigheid stilaan te herwinnen. Onlangs ben ik er ook in geslaagd om mijn eigen potje te koken. Het zijn telkens stappen die me veel moed geven om verder te gaan. Maar ik werk er ook voor, bijna elke dag. Ik ben een trouwe klant in revalidatiecentrum Overpelt.”
STANDBEELD Enkele maanden voor het ongeluk had Stig een huis gekocht, maar hij was daar amper geweest door zijn drukke agenda. Vandaag woont hij er opnieuw, ook al gaat hij nog vaak langs bij zijn ouders om er onder meer aan te schuiven aan tafel. “Mijn ouders zijn superbelangrijk bij mijn
31
Tot slot: hoe hij zijn toekomst ziet? “Ik wil verder revalideren, maar stap per stap, het hoeft niet snel-snel. En misschien wil ik later wel mensen coachen die iets gelijkaardigs hebben meegemaakt. Dan zou ik hen zeggen om niet op te geven. En dat het leven te kort is om te blijven hangen in het verleden.”
HULP BIJ JE THUIS Kan je extra hulp gebruiken? Onze thuiszorgdiensten staan voor je klaar. Ontdek de mogelijkheden op www.bondmoyson.be/thuiszorg.
S -INFO
© David Legrève
‘Wat is een orgasme?’ Meteen een directe vraag, maar studente Evelyn Geerdens (23) geeft er zonder verpinken een antwoord op wanneer ze als ‘healthie’ lesgeeft over seksualiteit aan kinderen van 11 tot 14 jaar.
LET’S TALK ABOUT SEX Healthies zijn vrijwilligers van jongerenorganisatie JOETZ, die in de klas langsgaan om te praten over diverse thema’s. “Jongeren van die leeftijd hebben wel degelijk vragen. Als healthie zien ze me als een ‘gelijke’ en hebben ze minder schrik om die vragen te stellen”, weet Evelyn.
ALLES VRAGEN “Ik schrik ervan hoe hard de kennis van de kinderen varieert”, zegt Evelyn. “Er zijn jongens en meisjes die nog nooit van een soa gehoord hebben. Anderen weten er alles over. Er circuleert ook veel foute informatie, die ze meestal online oppikken. Daarom is het belangrijk dat we die vormingen geven.” “Kinderen mogen me alles vragen. Ik vind het belangrijk om daar tijd voor te maken en een juist antwoord te geven zonder al te veel tierlantijntjes. We praten over homoseksualiteit, online chatten, grenzen stellen ... Bij dat laatste vind ik het zelf belangrijk om mee te geven dat er niet 1 juist antwoord is. Jongeren moeten voor zichzelf een grens bepalen en die leren aangeven aan anderen.”
Of de rol van healthie moeilijk is? “We zijn jonger dan 26 en komen van buitenaf. Leerlingen zien ons meer als een ‘gelijke’. Toch zijn er altijd wel jongens of meisjes die teruggetrokken zijn en vaak hoor ik geroezemoes en gegiechel in de klas. Maar dat is oké. Seksualiteit is voor kinderen een onderwerp waarbij er nog gegiecheld en gelachen kan worden.”
Evelyn Geerdens, healthie bij JOETZ
JONGEREN IETS BIJLEREN EN ZELF GROEIEN “Ik vind dat we vaker het woord ‘seks’ mogen uitspreken zonder al die oh’s en wauw’s. Sommige leerkrachten dúrven gewoon niet praten over seksualiteit en zijn opgelucht dat er een healthie langskomt. De puberteit komt bij iedereen en seks… ja, seks ook. Daar moet niet zo speciaal over gedaan worden”, vindt Evelyn. “Ik zou jongeren absoluut aanraden om healthie te worden. Als je graag met kinderen omgaat en het ziet zitten om over zo’n thema’s met jongeren te praten, moet je er zeker voor gaan. Je leert niet alleen de jongeren iets bij, je groeit er zelf ook in.”
OPENER ZONDER LEERKRACHT
WORD HEALTHIE
“We willen vooral vrij met jongeren over seksualiteit kunnen praten. Ik zal nooit vragen aan de leerkracht om niet aanwezig te zijn in de klas. Maar als de juf of meester er toch niet is, merk ik een groot verschil. De leerlingen zijn veel opener en hebben minder schrik om vragen te stellen”, weet Evelyn.
Ben je tussen 18 en 26 jaar? Zin om healthie te worden? Surf naar www.joetz.be/healthie en schrijf je in. Wil je een van onze healthies in jouw klas? Mail naar healthie@joetz.be of bel 02 515 04 12.
32
DIGITA AL
Weet jij wat je moet doen als iemand in je buurt een hartstilstand krijgt? Of zijn enkel verzwikt? Het Rode Kruis heeft de perfecte oplossing: een gratis app die duidelijk uitlegt hoe je hulp kan bieden.
EEN INNOVATIEVE TOEPASSING ONDER DE LOEP
GETEST EERSTE HULP - RODE KRUIS: DE APP DIE LEVENS KAN REDDEN
HOE ONTDEKT? Een paar jaar geleden kreeg de vader van mijn beste vriendin een beroerte tijdens een familiefeest. Ze vertelde me dat ze zich compleet hulpeloos voelde. Ik nam me voor om een opleiding 1ste hulp te volgen, maar het is er nooit van gekomen. Toen ik in de krant las dat het Rode Kruis een app heeft die uitlegt hoe je 1ste hulp moet bieden, heb ik hem meteen gedownload.
QUOTERING: PRIJS: GRATIS DOELGROEP: IEDEREEN CATEGORIE: GEZONDHEID
Proefkonijn Jolien 46 JAAR LERARES LAGER ONDERWIJS EN FERVENTE LEZER
WAAROM IS DE APP BELANGRIJK? Ik moet er niet aan denken dat iemand zou sterven omdat ik niet weet hoe ik kan helpen. Met de Eerste Hulp-app sta ik veel sterker. De app bevat trouwens ook een kaartje met de plaatsen waar ik in mijn buurt een AED-toestel vind, zodat ik iemand met hartfalen op tijd een stroomstoot kan geven. Daardoor is de kans dat hij of zij het overleeft immens veel groter.
EENVOUDIG TE GEBRUIKEN? De app zit simpel in elkaar. Het gedeelte ‘Doe’ geeft korte instructies bij alle mogelijke soorten ongevallen, licht of zwaar. Zo weet je wat je al kan doen, nadat je het noodnummer 112 gebeld hebt. Het gedeelte ‘Leer’ staat vol informatie die je om het even wanneer kan lezen. Achtergrondkennis is altijd meegenomen.
RED LEVENS, DOWNLOAD DE APP Weet je dat 80 % van de Vlamingen niets doet wanneer vlak naast hen iemand een hartstilstand krijgt? Nochtans overkomt het gemiddeld 30 mensen per dag buiten het ziekenhuis. De gratis nieuwe Eerste Hulp-app geeft duidelijke uitleg en stopt je een onschatbare levenslijn in handen. Download hem!
33
AGENDA
WEEK VAN DE PERSONAL TRAINER Maak kennis met een van de Fit&Well2DAY-beweegcoaches of personal trainers tijdens een gratis consult van 15 minuten. Reserveer vooraf. 18 en 25 september 17 - 19 uur (Aalst) | 19 en 26 september 18 - 20 uur (Dendermonde) | 23 en 30 september 16 - 20 uur (Eeklo) 24 september 8 - 12 uur en 21 en 28 september 14 - 16.30 uur (Gent, Vrijdagmarkt) | 24 september 15 - 20 uur en 26 september 16 - 20 uur (Sint-Niklaas) 26 september 15 - 20 uur (Wetteren) | 23 en 30 september 18 - 20 uur (Zottegem) Info: fit@bondmoyson.be of 09 333 57 22
CURSUS: LEVEN MET DIABETES Diabetes een plaats geven zonder dat het jouw leven beheerst? In deze gratis 12-wekencursus krijg je stap voor stap uitleg. In samenwerking met Arteveldehogeschool. Dinsdagavondreeks: vanaf 24 september | 18.30 - 21.30 uur kantoor Gent, Vrijdagmarkt 10 Vrijdagvoormiddagreeks: vanaf 27 september | 9 - 12 uur kantoor Ledeberg, Hundelgemsesteenweg 7 Info: www.bondmoyson.be/fit, fit@bondmoyson.be of 09 333 57 22
ARM GENT We wijden een themawandeling aan de verschoppelingen en landlopers van vroeger, tot daklozen en leefloners van nu. De gids kadert enkele historische initiatieven ter bestrijding van armoede, terwijl een straathoekwerker terugkoppelt naar de realiteit van vandaag.
GEHEUGENSTEUNTJES Nieuwe inzichten en methodes vergaren tegen het alledaagse vergeten? Dan is deze 3-wekentraining zeker iets voor jou. Kennismaken kan tijdens de voorafgaande infosessie. 10 oktober, 19.30 - 20.30 uur (infosessie), 16, 23 oktober en 6 november, 10 - 11.30 uur (training) Bond Moyson, Vrijdagmarkt 9, Gent | 60 euro leden, 120 euro niet-leden, 30 euro leden met verhoogde tegemoetkoming, de infosessie is gratis | Info: www.bondmoyson.be/fit, fit@bondmoyson.be of 09 333 55 00
28 september | 10 uur | Stadhuis Gent, kant Botermarkt | 6 euro Info: www.viva-svv.be, o-vl@viva-svv.be of 09 333 57 79
CITYTRIP BARCELONA Heb je een fysieke handicap en wil je er samen met een vriend, vriendin of assistent een paar dagen tussenuit? Deze trip is volledig toegankelijk. Nog beter: als deelnemer bepaal je vooraf mee het programma.
SINGLES OP WEEKEND Single en zin in een weekendje aan zee? Petit Rouge Blankenberge biedt je alle comfort en luxe voor een ontspannende vakantie.
5 t.e.m. 9 oktober | Barcelona 279 euro voor leden van Bond Moyson, 379 euro voor nietleden | Info: www.vfg.be, o-vl@vfg.be of 09 333 58 02
25 t.e.m. 27 oktober Blankenberge | 300 euro Info: www.s-plusvzw.be, o-vl@s-plusvzw.be of 09 333 57 76
34
CURSUS ANIMATOR Hoe maak je zelf een spel, hoe verzorg je een geschaafde knie, hoe ga je om met pestgedrag … ? Volg onze cursus en behaal het erkende attest van animator in het jeugdwerk. Als JOETZanimator kan je mee op toffe kinder- en jongerenvakanties of je kan kiezen om op een van onze speelpleinen te helpen. Dankzij onze intense samenwerking met VFG-Jong kan je ook terecht op een kamp of speelplein voor kinderen met en zonder een handicap. 27 oktober t.e.m. 1 november Vormingscentrum Heywijck, Sint-Niklaas | 100 euro voor leden van Bond Moyson, 200 euro voor niet-leden Info: www.joetz.be, joetz.oost@joetz.be of 09 333 57 51
Ontdek nog meer activiteiten op www.s-blog.be/agenda
DE STOEL EEN VISIE DIE ZIT
LAAT JE VLEES EENS STAAN
DE GROOTSTE MISVATTING OVER VLEES ETEN IS DAT HET ALLES OF NIETS MOET ZIJN
“Eet jij elke dag vlees? Je bent niet alleen: Vlamingen eten gemiddeld 115 gram vlees per dag. Dat is ongeveer het gewicht van een braadworst en eigenlijk te veel om gezond te zijn.” “Veel hangt af van het soort vlees dat je eet. Vlamingen zijn dol op charcuterie: 1 op de 6 eet het elke dag. Maar wie dagelijks meer dan 50 gram bewerkt vlees eet, of zo’n 3 sneetjes, heeft een verhoogd risico op darmkanker, beroerte en diabetes type 2. Ook te veel rood vlees eten van bijvoorbeeld rund, varken of schaap, kan ongezond zijn.” “Maar dat wil niet zeggen dat je vlees volledig van je menu moet schrappen. De grootste misvatting over vleesconsumptie is dat het alles of niets moet zijn: je bent ofwel een verstokte dagelijkse vleeseter ofwel een vegetariër. Het is al oké als je niet elke dag vlees eet of maar bij 1 maaltijd per dag. Kleinere porties en variatie zorgen voor een gezonde balans.” “Bovendien kan je nieuwe gerechten ontdekken. Je kan vlees afwisselen met vis, peulvruchten of vleesvervangers zoals tofoe. Je hoeft daarvoor niet aan smaak in te boeten: vleesloze maaltijden zijn ook heerlijk. Zelf ben ik verzot op risotto met groene asperges of erwtjes, en chili sin carne met kidneybonen.” “Naast de voordelen voor je gezondheid, is minder vlees eten ook goed voor het milieu. Vlees heeft een grote impact. Ga voor minder, maar beter vlees. Koop bijvoorbeeld af en toe lokaal vlees, in plaats van elke dag goedkoper vlees te eten. Voor je portemonnee blijft het hetzelfde, maar het is beter van kwaliteit, beter voor het milieu, en garandeert een eerlijke prijs voor de boer en meer dierenwelzijn.” Heb je zin om wat vaker zonder vlees te koken, maar weet je niet goed hoe? Doe inspiratie op via www.lekkernormaal.be, en ontdek makkelijke en vooral lekkere vegetarische recepten!
LOES NEVEN SENIOR STAFMEDEWERKER BIJ VLAAMS INSTITUUT GEZOND LEVEN WWW.GEZONDLEVEN.BE
tot ziens 35
TWEEMAANDELIJKS MAGAZINE I SEPTEMBER - OKTOBER 2019 I GENT X I P919593 EXP. SELECT MAIL, BRUGSTRAAT 182, 9880 AALTER
PB- PP B-04596 B- 00000 BELGIE(N) - BELGIQUE
Schooluitstap? Tot 50 euro terugbetaald.
Gaan je kinderen op themaklassen met overnachting? Of hebben ze een educatieve daguitstap gepland met de school? Bij Bond Moyson krijg je een terugbetaling van 5 euro per dag tot 50 euro per kalenderjaar! Lees meer en ontdek ook onze andere jongerenvoordelen op www.bondmoyson.be/ledenvoordelen.