Lief voor je lijf Vergeef me het cliché: voor 2023 wens ik je een goede gezondheid. Die heb je niet volledig zelf in de hand. Onder meer hoe en waar je woont, waar je werkt, je kansen in het onderwijs, je leefomgeving dichtbij en het klimaat bepalen mee je gezondheid. Gezondheid vereist een brede sociale kijk. Wat je wel zelf kan doen? Gezond eten. Dat dat ook met een beperkt budget kan en niet zo moeilijk is, blijkt uit de tips van diëtist en kok Michaël Sels (p. 7).
Lief voor je hoofd Gezondheid is meer dan een fysiek evenwicht, het is ook mentaal welzijn. En dat staat onder druk in onze samenleving. Meer dan 1 op de 3 Belgen die langdurig ziek zijn, heeft mentale gezondheidsproblemen. En toch is het een taboe, zijn er vaak wachtlijsten en een stevig prijskaartje voor geestelijke gezondheidszorg. Gelukkig zijn er al stappen in de goede richting gezet. Zo kan je sinds 2021 onder bepaalde voorwaarden voor 11 euro naar de psycholoog.
Ons ziekenfonds ijvert voor een gezondheidszorg die voor iedereen toegankelijk is. We
JAARGANG 51 januari 2023
verantwoordelijke uitgever Paul Callewaert algemeen hoofdredacteur Katrien De Weirdt
hoofdredacteur
Scan de QR-code en ontdek wat Solidaris jou wenst voor 2023.
maken mentale gezondheid bespreekbaar, zoals in ons interview met reportagemaker Lidewij Nuitten (p. 30). En we zorgen voor een welgekomen aanvullende terugbetaling, naast de wettelijke regeling. Kijk maar op www.solidaris.be/ terugbetaling-psycholoog.
In verbinding met een ander, sta je ook in verbinding met jezelf. Dat vertelt dr. Binu Singh over de ontwikkeling van het zelfbeeld van jonge kinderen (p. 18). Maar voor volwassenen gaat het net zo goed op.
Want gezondheid is ook sociaal welzijn. Ware verbinding met andere mensen. Een vangnet bij tegenslag. Dat hebben we allemaal nodig, toch? Zorg dus niet alleen goed voor jezelf, maar stel je open om ook de problemen van een ander te zien en te benoe men. Reik een hand. En ga hand in hand het nieuwe jaar in.
Paul Callewaert Algemeen secretaris Solidaris
Gwen Muylaert werkten mee aan dit nummer Bram Beeck, Tom Bosman, Alain Bourda, Joeri Bouwens, Sarah Brancart, Bjorn Brysse, Arne De Backer, Aline
De Meyer, Anneleen De Sadeleer, Mieke De Smet, Nicolas De Vos, Bart Demyttenaere, Geert Dieussaert, Tom Durinck, Silke Hoefkens, Véronique Mertens, Dimitri Neyt, Renée Potters, Carolien Rietjens,
We hebben 1 lijf. Daar moeten we het een heel leven mee doen. Dan ben je beter lief voor je lichaam en draag je er zorg voor met gezond eten. 4 voedingsexperten delen tips.
Steven Rombauts, Peter Seijnhaeve, Melissa Tihange, Renée Vansteenwinckel, Pieter Vandenbroucke, Bieke Volcke, Dean Weyn, Carolien Wouters
concept & realisatie HeadOffice
illustraties en fotografie
Laura Janssens, Stijn Wils drukkerij T’Hooft, Brugstraat 186, 9880 Aalter
oplage 530 000 exemplaren
TABOE
Ouderenmis(be)handeling
7 VRAGEN AAN Reportagemaker Lidewij Nuitten
DE REKENING VAN Hoeveel kost logopedie?
HOEZO
De redactie van dit nummer werd afgesloten op 13 december. De inhoud is gebaseerd op informatie die op dat moment verstrekt en bevestigd werd door de betrokken partijen. De aangegeven tegemoetkomingen, producten en prijzen zijn louter indicatief. Voor de precieze voorwaarden en maxima kan je contact opnemen met Solidaris provincie OostVlaanderen. Deze kan in geen geval aansprakelijk worden gesteld voor eventuele vergissingen bij de druk van deze uitgave.
S-magazine valt 4 keer per jaar (januari, april, juli, oktober) in je bus. Lectuur en info voor elk seizoen.
Niks te veel betalen bij de apotheek? Zo doe je dat 18 GEZOND Zelfvertrouwen start voor je geboren wordt 20 VOORDELEN Ontdek onze nieuwe voordelen 22 UITGESPROKEN Geslachtsoperatie: hoe werkt het? 25 SHOPPING Ga zitten en … relax 27 GEZOND De beste tips voor stoppen met roken en vapen 28 AGENDA Trek eropuit! vraag
Scroll je liever 12 keer per jaar online door onze artikels? Wil je sneller nieuws en updates in je mailbox?
Dan is ons digitale magazine iets voor jou. Surf naar www.ikleeszoalsikwil.be. Of scan de QR-code.
Als mantelzorger samen met je dierbare op vakantie gaan, is niet evident. De zorg loopt gewoon door, terwijl je omgeving daar minder op is afgesteld. Op de mantelzorgvakanties van S Plus vzw en Coponcho kom je samen én zonder zorgen tot rust. Onze vrijwilligers staan dag en nacht voor je klaar. En we zorgen voor de juiste zorgomkadering.
Als ziekenfonds staan we voor je klaar wanneer je extra hulp of ondersteuning nodig hebt. We helpen je graag om je zorg te regelen voor jouw specifieke situatie. Wens je de hulp van een verpleegkundige bij je thuis? Nood aan een professionele verzorgende die je thuis komt helpen met je huishoudelijke taken, zoals wassen en strijken, boodschappen doen, maaltijden bereiden of zelfs met je administratie? Solidaris organiseert hulp op maat van elke situatie, samen met onze zorgpartner i-mens.
Je thuisverpleegkundige of gezinszorg aanvragen? Bel 09 333 55 00 (optie 2).
Polderwind (Zuienkerke): 8-12 mei 2023
Bij het ochtend en avondtoilet kan je hulp krijgen van het verpleegkundig personeel.
Vayamundo (Oostende): 12-16 juni 2023
Bij het ochtend en avondtoilet kan je hulp krijgen van het verpleegkundig personeel.
Duneroze (De Haan): 19-23 juni 2023 en 4-8 september 2023
Er is 24 uur per dag zorgkundig personeel aanwezig.
Meer info over de vakanties? Surf naar www.coponcho.be/ mantelzorgvakanties
Vragen? Mail naar gitta.mathijs@solidaris.be of bel naar 02 515 06 81.
Onze vrouwenverening Rebelle wil vrouwen* in een kwetsbare situatie helpen. Want iedereen heeft evenveel recht op een lang, gezond en gelukkig leven. Daarvoor is een regelmatige controle en opvolging bij de gynaecoloog van groot belang. Met het boekje ‘Op bezoek bij de gynaecoloog’ helpen we je op weg met heldere taal en tekeningen. Waarvoor ga je naar de gynaecoloog? Hoe bereid je je voor? Welke onderzoeken kunnen er gebeuren? Hoe stap je tevreden weer buiten?
Bekijk of bestel het boekje op www.rebelle-vzw.be/ op-bezoek-bij-de-gynaecoloog
Binnenkort lanceert Rebelle ook een workshop die inzet op de gynaecologische kennis van nieuwkomers en personen met een lage geletterdheid. De vereniging zoekt nog enthousiaste vrijwilligers die deze workshop willen geven en ondersteunen. Heb jij interesse of wil je meer informatie? Neem contact op via info@rebellevzw.be. Meer info? Surf naar www.rebelle-vzw.be.
Verdien jij minder dan 2500 euro bruto per maand? Dan heb je misschien recht op de jobbonus van de Vlaamse overheid. Dat is een extra bedrag dat je krijgt, tot maximaal 600 euro per jaar.
Heb jij recht op de jobbonus? Dan kreeg je een brief van de overheid, in je brievenbus of in je e-box.
Hoe krijg je de jobbonus? Registreer je rekeningnummer op www.burgerprofiel.be Meld je aan met een digitale sleutel, zoals je eID of itsme. Je vindt alle stappen in de brief die je kreeg.
Meer informatie?
• Surf naar www.vlaanderen.be/ jobbonus of www.burgerprofiel.be.
• Bel naar het gratis informatienummer 0800 61106, elke werkdag van 9 tot 19 uur.
Opgelet voor valse sms’jes! Antwoord er niet op en klik niet op de link. De overheid vraagt je rekeningnummer alleen in een brief (op papier of via e-box).
Als kersverse papa of meeouder kan je vanaf dit jaar meer tijd doorbrengen met je kindje. Het geboorteverlof wordt uitgebreid van 15 naar 20 dagen. Dat is een goede zaak voor alle ouders. Geboorteverlof aanvragen? www.solidaris.be/geboorteverlof
Ontdek wat er nog verandert op
Van 17 tot 20 mei 2023 vinden de Nationale Spelen van Special Olympics plaats in Mechelen, met Solidaris als trotse partner. Tijdens deze spelen geven meer dan 10 000 atleten met een verstandelijke beperking het beste van zichzelf in 23 verschillende sporttakken. Daarnaast kunnen de sporters deelnemen aan gezondheidsscreenings: ogen, oren, voeten, tanden … Sporten en gezondheid stimuleren is het doel. Maar Special Olympics betekent vooral samen zijn en bewegen. ‘Iedereen mee’, niet voor niks de slogan van ons ziekenfonds. Op dit hartverwarmend sportevent voor atleten met een verstandelijke beperking zijn elke dag 1500 vrijwilligers nodig. Van hulp bij catering en logistiek, assistentie bij diverse sporten tot atleten begeleiden ... Daarom doen we een warme oproep om te komen helpen tijdens het event.
Wil jij ook meehelpen?
Trommel ook je vrienden, familie of collega’s op. Schrijf in via www.eventication.com.
NIEUW
1 januari: 20 dagen geboorteverlof voor papa of mee-ouder
Assurances Sc Rue Royale 151, 1210 BruxellesN.E. 0402.236.531Entreprise d’assurances agréée sous le n° de code 0058RPM Bruxelles07.2022
We hebben allemaal maar 1 lijf en het moet een heel leven mee. Daarom is lief zijn voor je lichaam, en er zorg voor dragen, geen overbodige luxe. Gezonde voeding speelt hierin een belangrijke rol. En dat is minder moeilijk dan het soms lijkt: 4 voedingsdeskundigen delen hun tips.
Michaël Sels (33 jaar) Diëtist, chefkok en auteur van de ‘Lekker Lang Leven’kookboeken
Diëtist,
Gezonde voeding duur? Dat hoeft zeker niet zo te zijn, op voorwaarde dat je slim koopt én kookt. “Door zoveel mogelijk plantaardige voeding op het menu te zetten, kan je budgetvriendelijk en goed eten. Maar daarvoor hoef je niet per se volledig vegetarisch of vegan te gaan”, zegt Michaël Sels. “Als je meer groenten, fruit en peulvruchten eet, krijg je meer vitaminen en mineralen binnen. Meer groenten op je bord betekent ook dat je minder andere – ongezondere – dingen eet.”
“En daarin kan je creatief zijn. Als je balletjes maakt, vervang dan bijvoorbeeld de helft van het gehakt door linzen. Of vervang een kwart van je stoofvlees door spruitjes die je in de laatste 15 minuten laat meestoven. Die kleine ingrepen zijn niet alleen gezond, maar ook lief voor je portemonnee. Peulvruchten en groenten zijn een stuk minder duur dan vlees. Zo wordt gezond eten voor
Met het project ‘Aan tafel in 123 euro’ maakt Colruyt gezond en budgetvriendelijk eten toegankelijk voor kwetsbare gezinnen. “Zij worden door een sociale organisatie zoals het OCMW, Huis van het Kind, hun ziekenfonds ... geïnformeerd over het concept en kunnen zich vrijwillig inschrijven”, legt persverantwoordelijke Eva Biltereyst uit.
“Daarna ontvangen ze om de 2 weken een receptenboekje met 6 makkelijke en kindvriendelijke recepten, met de bijhorende
boodschappenlijstjes. Elk recept is goed voor 3 ruime porties. En elke portie kost maximaal 1, 2 of 3 euro. Voor maximaal 3, 6 of 9 euro staat er dus een evenwichtige maaltijd op tafel. Via de Xtrakaart garanderen we de deelnemers die maximumprijs.”
Anonimiteit is belangrijk “Op dit moment zijn er 9000 gezinnen ingeschreven, bijna 300 via sociale organisaties”, weet Eva. “De partners bij wie mensen zich inschrijven, bezorgen de inschrijvingsformulieren aan Colruyt en dan verloopt alles anoniem. Anonimiteit is belangrijk om mensen niet te
stigmatiseren. Het receptenboekje wordt onder de gewone folderomslag gestuurd en niet in een aparte omslag. Ook in de winkel hoeven de deelnemers zich niet te identificeren om te kunnen genieten van de maximumprijzen. Ze moeten enkel hun Xtrakaart scannen en die ziet er bij alle klanten precies hetzelfde uit.”
Iedereen die evenwichtig en budgetvriendelijk wil eten heeft veel aan de receptenboekjes. Toch richt het project zich bewust alleen op kwetsbare gezinnen. “Om een gezin te laten draaien, moet je met veel dingen rekening houden. Als je in armoede
iederéén haalbaar. Want als je jezelf voortdurend van alles ontzegt, houd je het niet vol.”
Ook in de supermarkt kan je heel wat besparen, zonder daarom op de kwaliteit van je voeding in te boeten. “Plan je maaltijden en boodschappen op voorhand”, tipt Michaël. “Dan weet je wat je moet kopen en kom je minder in de verleiding om dingen in je kar te leggen die je niet nodig hebt. Daarom is het ook een goed idee om met een volle maag te winkelen.”
“Kies voor huismerken. Die zijn kwalitatief even goed als de A-merken. Producten van deze merken staan meestal niet op ooghoogte: je gaat er misschien even naar moeten zoeken.” En etenswaren die bijna vervallen? “Die worden vaak afgeprijsd. Daar hoef je helemaal niet bang voor te zijn, ze zijn zeker veilig.”
“Nog een tip: kijk altijd naar de prijs per kilo of per liter. Als je kleinere verpakkingen koopt, kom je meestal duurder uit. Ook voorgesneden producten zijn vaak duurder. Mango in een bakje kost veel meer dan een heel exemplaar. Bovendien verliezen gebruiksklare
groenten ook 5 % van hun voedingswaarde. Weinig tijd om te koken? Dan kunnen voorgesneden producten toch een handige oplossing zijn om verse groenten en fruit op het menu te zetten.”
Wie tijd wil besparen in de keuken, kan met een gerust hart diepvriesgroenten en -fruit kopen. “Dat is vaak ook goedkoper: er is een groot prijsverschil tussen verse en ingevroren frambozen. Maar beide zijn even goed. Op voorwaarde dat je het onbewerkte product koopt. Spinazie met room is ongezonder dan gewone spinazie. Ben je alleen of met 2 en is een volledige pompoen te veel? Maak er dan verschillende gerechtjes van die je invriest. Dat is goedkoper dan elke keer een zakje voorgesneden pompoen te kopen én het is handig op drukke momenten.”
“Let ook op je lunch. Voor de prijs van 1 broodje met kaas en groenten koop je minstens een volledig brood”, aldus de diëtist. “Kies wel volkorenbrood. Dat bevat meer vezels waardoor je sneller verzadigd bent. Daar eet je dus minder van dan van wit brood – wat het goedkoper
maakt. En volkorenbrood is gezonder door de vezels, ijzer en vitamine B. Je kan daarnaast de restjes van je avondmaal verwerken in je lunch. Of eet vis in blik, zoals sardientjes. Dat is gezond en niet duur.”
“Liever een groenteburger? Maak die dan zelf, want de burgers die je in de supermarkt koopt, zijn vaak veredelde frituursnacks waarin amper groenten zitten. Blancheer enkele erwtjes (= kook ze heel kort en koel met koud water), mix ze met een ei en wat feta en voeg een paar schepjes bloem toe. Vorm er burgers van en klaar.”
VOEDINGSMIDDELEN:
1. Peulvruchten
2. Havermout
3. Eieren (gezond alternatief voor vlees en vis)
4. Groenten en fruit
5. Vis in blik
Bekijk gratis ons webinar over cholesterol en voeding met Michaël Sels. www.solidaris.be/webinars
leeft, komen daar nog eens extra zaken bij”, zegt Eva.
“Zoals: hoe zet ik een evenwichtige maaltijd op tafel en kan ik die betalen? Dat is lastiger als je een beperkt budget hebt. We proberen dat makkelijker te maken door in elk ‘Aan tafel in 123 euro’kookboekje een soeprecept, een recept met vlees, eentje met vis en een vegetarisch gerecht aan te bieden. Zo vindt iedereen zijn zin. Daarnaast werken we met seizoensproducten.
Op die manier kan je het hele jaar door iets anders eten én ook dat is goed voor je budget.”
1. Maak een boodschappenlijst.
2. Bepaal een maximumbedrag.
3. Kies producten in functie van wat je écht nodig hebt.
4. Koop meer stuks voor een lagere prijs. Maar koop wel enkel wat zinvol is.
5. Vergelijk prijzen binnen elk assortiment. Vergelijk niet per verpakking, maar per kilo of liter.
6. Koop alles in 1 winkel. Dan kom je niet in de verleiding om in andere winkels ook nog producten mee te nemen die je eigenlijk niet nodig hebt.
7. Kies voor huismerken.
8. Plan je weekmenu slim én rond acties & kortingen.
9. Verbruik minder energie door bijvoorbeeld een deksel op de kookpot te zetten.
10. Koop seizoensfruit en groenten.
Lekkerbekjes is een gezelschapsspel dat bij iedereen in de smaak valt. Je kan het spelen met kinderen vanaf 7 jaar. Samen proeven, beleven, het goede voorbeeld geven en positief belonen zijn de basiselementen.
Zin om het te proberen? Wij mogen 5 Lekkerbekjesspellen weggeven. Stuur vóór 31 januari 2023 een mailtje naar s-magazine@solidaris.be en vertel ons waarom jij het spel graag in huis zou hebben.
10 tips om te besparen op boodschappen en in de keuken
Diepvriespizza, chips, koekjes of charcuterie: het valt allemaal onder de noemer ‘ultrabewerkte’ voeding. “Dat is voedsel dat in het productieproces chemische veranderingen ondergaat. Vaak worden er ongezonde stoffen aan toegevoegd. Deze additieven, denk aan smaakmiddelen of kleurstoffen, hebben geen of weinig voedingswaarde. Meer nog: ze zijn vaak schadelijk voor de gezondheid”, legt dr. Staf Henderickx uit. “Voorbeelden? Denk aan de blauwe kleur van snoepjes, de kleur van surimi (imitatiekrab), paté of confituur.”
“In ultrabewerkte voeding zit vaak ook te veel vet, zout en suiker. Neem chocopasta: dit product bestaat voor 56 % uit suiker en voor 20 % uit palmolie. Die olie is ongezond, want ze is rijk aan verzadigde vetzuren. Uit een studie van Test Aankoop blijkt bovendien dat ook de schadelijke en kankerverwekkende reststoffen van het zuiveren van de palmolie nog in de chocopot zitten.”
Er zijn ook bewerkingsprocessen die een verwaarloosbare invloed hebben op de gezonde eigenschappen van het voedingsmiddel. “Voedingsmiddelen die zonder additieven gedroogd, gemalen, gestoomd, bevroren of gebotteld zijn, blijven zo bewaard. Diepvriesgroenten en -fruit zijn even gezond als hun verse varianten. Het is een van de recepten tegen voedselverspilling.
Bestaat er nog onbewerkte voeding? “Zeker! Denk aan verse groenten of fruit. Of granen zoals havermout. Maar ook pure zuivel, vlees en vis kan je nog onbewerkt kopen. Mijn gouden tip? Bereid zelf je maaltijden met onbewerkte basisproducten.”
Soms kiezen we uit tijdsgebrek voor gemaksvoeding zoals een diepvriespizza. Maar ook dan zijn er gezondere alternatieven. Zelf koken met basisproducten kost tijd. Heb je weinig tijd, bereid dan een grote portie en vries de overschot in.
Vertrek van biologische groenten, fruit, granen en zuivel. Ga voor kwaliteit boven kwantiteit, want we eten sowieso te veel. Zeker wie een zittend leven leidt, heeft niet zoveel calorieën nodig. Beperk radicaal je suiker- en zoutinname. Vermijd zoveel mogelijk verzadigde vetten en kies een gezonder alternatief zoals extra vierge olijfolie.
“Maar hoe belangrijk gezonde voeding ook is, het is maar 1 aspect van een goede gezondheid”, benadrukt de arts nog. “Beweging, contact met de natuur, lekker eten, voldoende slaap en positief sociaal contact: die activiteiten maken ons gelukkiger en dus gezonder.”
Staf Henderickx (73 jaar)
Wie veel ultrabewerkte voeding eet, heeft een grotere kans op onder meer hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en obesitas. “Ik herinner me een patiënt met een te hoge cholesterol. Na een paar maanden kwam ze terug langs voor een nieuwe bloedafname. Wat bleek? Haar cholesterolgehalte was beduidend lager. De oorzaak? Ze had haar dagelijkse boterhammen met choco laten staan”, vertelt dr. Staf Henderickx. Voeding heeft daarnaast ook invloed op de werking van ons brein. “Er zijn 2 vetzuren, omega 3 en 6, en verschillende eiwitten die onmisbaar zijn voor de goede werking van onze hersenen. Die stoffen vind je vooral in vis, eieren, noten, peulvruchten en vlees. Uit recente studies blijkt dat er een verband bestaat tussen ultrabewerkte voeding en concentratiestoornissen. Het wordt zelfs gelinkt aan een verhoogde kans op depressie en dementie.”
Huisarts en auteur van ‘Van Mammoet tot Big Mac’
Helaas kan je de negatieve gevolgen van ultrabewerkte voeding niet wegwerken met medicatie.
“Staf Henderickx (73 jaar) Huisarts en auteur van ‘Van Mammoet tot Big Mac’
Wat telt is dat we gezonder gaan eten, vindt Inge Coene, voedingsdeskundige bij NICE (Nutrition Information Center). “De principes om gezonder en milieuvriendelijker te eten worden goed weergegeven door de voedingsdriehoek. Het advies is om meer plantaardig te eten. Daarvoor hoef je niet per se vegetariër of veganist te worden. Voor de meeste Vlamingen betekent dat in de eerste plaats meer fruit, groenten en volkoren granen eten en eens vaker voor peulvruchten of een handje noten kiezen. Een handige tip: vul de helft van je bord met groenten, een kwart met aardappelen of volle granen en een kwart met vlees, vis, ei of een plantaardige vleesvervanger. Vasthouden aan die gezonde bordverhouding kan al een eerste stap in de goede richting zijn.
In een gezond en evenwichtig eetpatroon kan er ook ruimte zijn voor dierlijke producten, zoals zuivel, vlees en vis. “Die brengen van nature belangrijke voedingsstoffen aan, zoals calcium, ijzer, zink, hoogwaardige eiwitten en omega 3-vetzuren. We moeten er alleen niet méér van eten dan wordt aanbevolen. Er wordt bijvoorbeeld aanbevolen om niet meer dan 300 gram runds-, varkensof schapenvlees per week te eten. Wissel een stukje vlees daarom af met bijvoorbeeld eieren, vis, peulvruchten of tofu. Kies je een kant-enklare plantaardige vleesvervanger?
Evelyne Mertens (33), diëtiste bij EVA (binnenkort ProVeg) en Master of Science in management en beleid van de gezondheidszorg (KU Leuven).
Plantaardige voeding hoeft niet saai te zijn. “Ik raad altijd aan om je koelkast en kasten te vullen met alle mogelijke kleuren groenten, fruit, noten en graanproducten. Elke kleur heeft eigen troeven: groene groenten zijn vooral rijk aan ijzer en calcium, rode bevatten veel vitamine C. Wissel zoveel mogelijk af, zodat je alle voedingsstoffen binnenkrijgt. En werk met kruiden of marinades om je maaltijden smaak te geven. Zoek op internet naar leuke recepten en experimenteer.
Plantaardige voeding is op zich al heel lekker, maar voor elk dierlijk product bestaat er een vervanger. Laat je vooral niet afschrikken door producten waar je misschien nog nooit van hebt gehoord. Het makkelijkste is om te vertrekken van de maaltijden die je gewend bent te eten. En kijk dan welke ingrediënten dierlijk zijn en hoe je ze kan vervangen. Door vegetarisch gehakt, sojaroom of veganistische kaas bijvoorbeeld. Eens je wegwijs bent in het assortiment vervangproducten is het helemaal niet moeilijk. Die plantaardige steak of hamburger kan je immers op dezelfde manier bereiden als de vleesversie.
Beperk wel de hoeveelheid kantenklare plantaardige vervangproducten. Ze zijn vaak bewerkt en ook duur. Wees creatief met gezonde basisproducten. Ga bijvoorbeeld eens voor een bloemkoolsteak of maak pastasaus met linzen in plaats van gehakt. Zo is plantaardig eten lekker én leuk.”
Inge Coene (56 jaar) voedingsdeskundige NICE
Check dan ook het etiket of de NutriScore. Als je vaak vegetarische fastfood met veel vet, zout en additieven eet, ben je ook niet gezond bezig. Ben je veganist en eet je geen vlees, vis en zuivel? Dan heb je supplementen nodig, zeker vitamine B12, maar vaak ook calcium, ijzer, zink en essentiële visvetzuren. Of koop plantaardige producten die verrijkt zijn met deze stoffen.”
Gezonder eten in 10 weken
Wil je meer energie of een gezonder gewicht? En ook nog eens duurzamer koken? Schrijf je dan in voor het online plan ‘Gezonder eten in 10 weken’. Met weetjes, praktische tips, leuke uitdagingen en simpele en betaalbare recepten helpen wij je op weg naar een gezonder en lekkerder leven.
Schrijf je gratis in op www.solidaris.be/ gezonder-eten-10weken-plan.
Bij de apotheek kan een rekening al eens hoog oplopen, zeker als je meerdere medicijnen nodig hebt. Toch kan je de kosten onder controle houden. Bijvoorbeeld door aan je apotheker naar het goedkoopste geneesmiddel te vragen. Enkele handige bespaartips!
VRAAG AAN JE APOTHEKER HET GOEDKOOPSTE GENEESMIDDEL
1 geneesmiddel, 2 prijzen? Dat kan. Voor sommige geneesmiddelen bestaan er goedkopere alternatieven. Die werken even goed.
Alle geneesmiddelen die je zonder voorschrift bij de apotheker krijgt, zijn niet terugbetaald. Die betaal je volledig uit eigen zak. Koop je een medicijn zonder voorschrift van de dokter? Vraag dan zeker het goedkoopste geneesmiddel aan je apotheker. Je kan er tot 40 % mee besparen.
Enkele voorbeelden:
Geneesmiddel Goedkoopste Duurste
Pijnstiller 30 tabletten 3,38 euro 5,11 euro
Hoestsiroop 180 ml 6,93 euro 9,37 euro
Neusspray 10 ml 6,11 euro 8,22 euro
Sommige geneesmiddelen krijg je enkel op voorschrift. Je dokter maakt het voorschrift op als je op consultatie gaat. Vraag dan gerust dat je dokter het geneesmiddel voorschrijft op stofnaam. Dan geeft de apotheker je het goedkoopste alternatief.
Bij een voorschrift op stofnaam vermeldt je dokter alleen het werkzame bestanddeel van het geneesmiddel en de hoeveelheid of dosis die je nodig hebt. Je apotheker is verplicht om je het goedkoopste medicijn op de markt te geven.
Schrijft je dokter een geneesmiddel voor op merknaam? Dan moet je apotheker je verplicht dát middel geven, ook al bestaan er goedkopere alternatieven met dezelfde werking.
Als een fabrikant een geneesmiddel op de markt brengt, heeft die heel wat tijd en geld geïnvesteerd in onderzoek vooraf. Om dat terug te verdienen, vallen merkgeneesmiddelen de eerste jaren onder een patent (het exclusieve recht op een uitvinding waarmee je een ander kan verbieden om je product of uitvinding te maken of verkopen).
Op het moment dat dit patent vervalt, kunnen andere fabrikanten met dezelfde formule een variant maken van het merkgeneesmiddel. Dat geneesmiddel krijgt dan de stofnaam van het werkzame bestanddeel. Als het patent vervallen is, vind je vaak verschillende varianten van hetzelfde geneesmiddel die goedkoper zijn.
Aan de werking verandert niets: het geneesmiddel op stofnaam werkt even goed en is even veilig als het oorspronkelijke medicijn. Het ziet er misschien anders uit (andere kleur, vorm …), maar voldoet aan dezelfde strenge kwaliteitseisen als merkgeneesmiddelen.
Waarom zijn sommige geneesmiddelen goedkoper dan andere?
Wil je weten welke medicatie het goedkoopste is? Zoek het op via onze tool ‘Goedkoopste geneesmiddel’.
Surf naar www.solidaris.be/ goedkoopstegeneesmiddel Of scan de QR-code.
Snel en makkelijk het goedkoopste geneesmiddel opzoeken, waar je ook bent? Download dan onze gratis app via de Play Store of de App Store.
• Check of je arts geconventioneerd is Geconventioneerde artsen werken volgens officieel vastgelegde prijzen, die ze afspreken met de ziekenfondsen. Meer weten over het verschil tussen een geconventioneerde en nietgeconventioneerde zorgverlener, en de tariefafspraken in de medische zorg? Lees het op pagina 1617. Ga na of je dokter geconventioneerd is op www.solidaris.be/conventie
• Laat een globaal medisch dossier (GMD) maken bij je huisarts, want dan betaal je minder.
• Moet je naar het ziekenhuis voor een ingreep of behandeling? Vergelijk de prijzen van verschillende ziekenhuizen, want soms betaal je voor dezelfde behandeling in het ene ziekenhuis meer dan in het andere. Kies voor een tweepersoonskamer Die is beduidend minder duur dan een eenpersoonskamer én je krijgt dezelfde zorg.
• Ga minstens om de 2 jaar naar de tandarts voor een controle. Een probleem is sneller opgespoord én je krijgt een groter deel terugbetaald van je ziekenfonds.
• Kijk na of je recht hebt op de verhoogde tegemoetkoming (VT). Dan betaal je minder bij de dokter, in het ziekenhuis en bij de apotheker. En je krijgt nog andere voordelen.
Betaal niks te veel voor je medische zorg. Ontdek alle tips op www.niksteveel.be
Medicijnen slik je niet zomaar. Bepaalde middelen werken anders als je ze samen slikt. Sommige geneesmiddelen neem je op een nuchtere maag, andere na of met het eten. En met welke voeding gaat bepaalde medicatie niet samen? Check het op onze blog. www.solidaris.be/blog
Feiten en fabels over geneesmiddelenZOEK
Elke week zijn er in Vlaanderen gemiddeld 20 meldingen van geweld tegen ouderen. 1712, de hulplijn bij vragen over geweld, krijgt de meest schrijnende verhalen te horen. Vaak anoniem, want het taboe rond ouderenmis(be)handeling is bijzonder groot.
“Ouderenmis(be)handeling komt voor als zorg ontspoort. Vaak komt dat omdat de mantelzorger (de persoon die zorgt voor de oudere), overbelast is of zich zo voelt”, zegt Wim Van de Voorde, coördinator van 1712. “Het gebeurt als een persoon de zorg heeft onderschat, bijvoorbeeld omdat die langer duurt of intenser is dan verwacht. Vaak komen er ook kennis en vaardigheden bij kijken en niet elke mantelzorger heeft die.” Soms weigeren de zorgvrager of mantelzorger ook hulp van anderen.
“De oproep van Stef* (50) is een goed voorbeeld. Hij maakte zich zorgen over zijn moeder Marlene* (79). Na het overlijden van haar man kiest zij ervoor om thuis te blijven wonen, ook al is ze zeer slecht te been en heeft ze ernstige diabetes. Het huishouden kan ze niet meer aan. Ze kan niet poetsen, niet zelfstandig winkelen, niet meer volledig instaan voor haar persoonlijke hygiëne. Contact met de buitenwereld heeft ze nauwelijks, omdat ze niet mobiel is.”
“Stefs zus komt elke dag langs om haar moeder te verzorgen. Ze kookt voor haar, geeft haar de nodige medicatie en spuiten. Deze situatie duurt al enkele jaren, maar eigenlijk kan de zus de zorg niet aan. Ze heeft 3 jonge kinderen en een erg drukke job. Stef geeft aan dat de toestand soms uit de hand loopt en dat zijn zus zijn moeder uitscheldt of negeert. Zelf kan hij moeilijk bijspringen, want hij woont met zijn gezin op 2 uur rijden.”
“Stef spreekt er zijn zus op aan, maar zij wordt boos en beweert dat hun moeder liegt. Als ‘straf’ moet hun moeder het vaak bekopen. Ze vertelt haar zoon zelfs dat ze bang is van zijn zus. De moeder heeft het gevoel dat zij haar elk moment zal slaan. Maar omdat ze zo afhankelijk is van haar dochter, kan ze niets doen.”
“Ik gebruik dezelfde definitie van Comeijs die ook het VLOCO gebruikt, dat is het Vlaams Ondersteuningscentrum voor Ouderenmis(be)handeling”, vertelt Karine Meire. Zij is interne trainer bij imens met jarenlange expertise over ouderenmis(be)handeling. Ze geeft onder andere vormingen over dat thema aan zorgverleners. “Ouderenmis(be)handeling gaat concreet om het slecht behandelen of nalaten van handelen ten opzichte van een ouder persoon.”
“Tussen het slachtoffer en de pleger van mis(be)handeling is er altijd een relatie. Dat kan een professionele relatie zijn of een familiale band. Het kan bijvoorbeeld een hulpverlener zijn, maar evengoed de zoon of dochter. Er is altijd een gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid tussen pleger en slachtoffer. De mis(be)handeling kan slechts 1 keer gebeuren of kan meerdere malen voorkomen. De pleger kan het bewust doen, maar vaker komt het door een gevoel van onmacht, onkunde of onwetendheid. Dan spreken we van ontspoorde zorg.” Meestal komt er geen kwade wil bij kijken, maar kan de mantelzorger de zorg niet (meer) aan.
“Hoe dan ook: het slachtoffer ondervindt er altijd schade van. Dat kan financiële of psychische schade zijn. Maar lichamelijke mis(be)handeling, fysieke verwaarlozing of materiële schade kan evengoed. Van de financiële volmacht misbruiken tot het nalaten van noodzakelijke zorg van een persoon: ouderenmis(be)handeling is een ruim begrip.”
“Slachtoffers van ouderenmis(be)handeling praten er vaak niet over. Dat kan komen door een gevoel van schaamte, schuldgevoel of sterke loyaliteit naar de verzorger. Nochtans is het belangrijk om het gesprek hierover open te trekken en het taboe te doorbreken. Aan zorgverleners die aan huis komen, maar ook aan familieleden vraag ik om te letten op kleine signalen. Kijk naar het gedrag, luister goed naar wat iemand vertelt. Dan kan je zo verder hulp inschakelen. En onthoud: er zijn altijd mensen bereid om samen met jou een oplossing te zoeken.”
*De namen in de getuigenissen zijn schuilnamen.
Het verhaal van Stefs moeder is lang niet het enige geval van ouderenmis(be)handeling. “We zien lichamelijk en seksueel geweld, maar ook psychische mishandeling”, vertelt Van de Voorde. “Of de basisrechten van de oudere worden niet gerespecteerd. Denk aan post openen, geen bezoek toestaan. Maar ook emotioneel en financieel geweld komen voor.”
“Het gebeurde bij Antoon* (80). Hij verhuist naar een appartement in een stad waar hij niemand kent. Daardoor heeft hij erg weinig sociale contacten en voelt hij zich vaak eenzaam. De enige die nog op bezoek komt, is zijn zoon. Maar die is tijdens zijn bezoeken vaak dronken of onder invloed. Dan scheldt hij Antoon uit en hij vernedert hem. Hij maakt zijn vader verwijten, meestal over vroeger toen ze nog samen thuis woonden.”
“Antoon geeft toe dat hij indertijd geen goede vader was, maar durft niet te reageren op zijn zoon. Die vraagt hem ook vaak geld en dat durft hij niet te weigeren. Hij is bang dat zijn zoon dan niet meer zal langskomen. Ook Antoons situatie is een veelvoorkomende vorm van ouderenmis(be)handeling.”
Bel of chat met 1712, anonieme, professionele en gratis hulplijn. Je kan 1712 elke werkdag telefonisch, via e-mail of chat bereiken. Meer info vind je op www.1712.be Professionals kunnen terecht bij het Vlaams Ondersteuningscentrum
Ouderenmis(be)handeling: www.ouderenmisbehandeling.be.
Voor een ander zorgen kan zwaar zijn. Soms ontspoort de zorg geleidelijk aan, zonder dat je het beseft. Nood aan een gesprek of ondersteuning? Contacteer mantelzorgvereniging Coponcho via 02 515 02 63 of info@coponcho.be. Coponcho organiseert ook infosessies over ontspoorde zorg. Kijk op www.coponcho.be/activiteiten
Gezondheid is geen luxegoed of extraatje. Iedereen heeft recht op goede zorg. Daarom is het belangrijk dat onze zorg geen koopwaar wordt die je zomaar kan kopen en verkopen. Want dan kopen rijke mensen voor zichzelf almaar betere zorg en wordt noodzakelijke zorg onbereikbaar voor wie het geld niet heeft. Om ervoor te zorgen dat gezondheidszorg een recht voor iedereen is, speelt de overheid een belangrijke rol. Ze financiert, maakt regels en controleert.
Toch is het niet de overheid die de prijzen van elke raadpleging of behandeling vastlegt. Dat doen zorgverleners en ziekenfondsen. Samen onderzoeken ze wat de beste besteding is van de begroting, het geld dat de overheid wil uitgeven.
Zorgverleners willen natuurlijk een correcte vergoeding voor hun werk, terwijl ziekenfondsen ijveren voor betaalbare tarieven voor de patiënt. Ze leggen niet alleen tarieven vast, maar maken ook afspraken om de kwaliteit en organisatie van de zorg te verbeteren. Het resultaat van dit overleg is altijd een compromis. Zorgverleners en ziekenfondsen geven allebei wat toe om een akkoord te kunnen bereiken.
Wanneer artsen en ziekenfondsen een akkoord of ‘conventie’ hebben bereikt, is het aan de dokters om dit akkoord al dan niet te ondertekenen. Dat noemen we
als die instemt met de afgesproken tarieven en zich hier dus ook aan zal
• Een niet-geconventioneerde arts rekent mogelijk supplementen aan die de ziekenfondsen niet terugbetalen.
Als dokters zich conventioneren, dan draagt de overheid deels bij aan hun pensioenspaarpotje (het sociaal statuut).
Kies je een nieuwe huisarts, tandarts of andere zorgverlener? Kijk dan altijd eerst of je terechtkan bij een geconventioneerde zorgverlener. Gemiddeld betaal je tot 35 % minder bij een geconventioneerde arts. Vraag aan je zorgverlener of die geconventioneerd is of zoek het vooraf op via www.solidaris.be/conventie.
Sommige zorgverleners zijn gedeeltelijk geconventioneerd. Dat wil zeggen dat zij op bepaalde tijdstippen afwijken van de afgesproken tarieven, bijvoorbeeld bij raadplegingen in de privépraktijk van een specialist.
De meeste huisartsen houden zich aan de tariefafspraken. 93,4 % van de actieve huisartsen is geconventioneerd. Bij andere specialismen is het soms moeilijk om een geconventioneerde arts te vinden. Daarmee komt de betaalbaarheid van zorg in het gedrang.
Door de inflatie werd het leven de laatste maanden veel duurder. Maar de prijs van medische zorg bleef min of meer gelijk. Worden die tarieven dan niet geïndexeerd?
In 2022 heeft iedereen ondervonden wat inflatie betekent. De prijzen slaan op en het leven wordt duurder. Door inflatie is 1 euro minder waard: met diezelfde euro koop je plots minder dan ervoor. Je hebt dus meer geld nodig om in je levensonderhoud te voorzien.
Gelukkig kennen we in België een automatische indexering van onze lonen en sociale uitkeringen. Zodra de inflatie een bepaald niveau bereikt, gaan onze lonen en uitkeringen mee omhoog. Dat mechanisme zorgt ervoor dat mensen met een inkomen niet verarmen door hoge inflatie.
Lang leve de index dus! Toch bestaat ‘de index’ niet. In ons land worden meerdere indexcijfers en systemen gebruikt om tarieven, lonen en uitkeringen aan te passen aan de stijgende levensduurte.
Dit zijn de 3 belangrijkste:
• Het indexcijfer van de consumptieprijzen geeft aan hoeveel duurder het leven wordt. Deze index wordt berekend aan de hand van de indexkorf: een fictief mandje met alle producten die een doorsnee huishouden koopt. Dit cijfer geeft de inflatie het beste weer.
• De gezondheidsindex is gebaseerd op diezelfde korf, maar dan zonder tabak, alcohol, benzine en diesel. Als enkel de brandstofprijzen toenemen, zal je dat dus niet of niet meteen merken aan deze index.
• De spilindex zorgt ervoor dat tarieven of lonen de gezondheidsindex volgen zodra een bepaalde waarde bereikt is. Bedraagt de inflatie minstens 2 %, dan gaan de lonen de volgende maand omhoog met 2 %. Dat wordt in veel sectoren zo toegepast. In 2022 gebeurde dat maar liefst 5 keer. In andere sectoren wordt je loon maar 1 keer per jaar geïndexeerd.
En de prijs van medische zorg? Die wordt ook geïndexeerd, maar zorgverleners en ziekenfondsen bepalen samen de hoogte van de index van bepaalde verstrekkingen of types verstrekkingen. Hoe sterk de prijzen indexeren, is dus niet gelijk voor de hele gezondheidszorg. Omdat zorgverleners en ziekenfondsen de tarieven bepalen voor 1 of 2 jaar, en ze zich daarbij aan een begroting houden, worden de afgesproken tarieven niet aangepast zolang een conventie loopt.
Toch mag je ook hier dus een prijsverhoging verwachten. Als er geïndexeerd wordt, is dat op basis van de gezondheidsindex van juni van het voorgaande jaar. Daardoor is er een zekere vertraging in de indexering. Met die hogere tarieven kunnen zorgverleners beter vergoed worden, maar stijgt de kostprijs voor de patiënt mogelijk ook. Maar niet zonder dat er eerst onderhandeld wordt.
“Zorgverleners willen natuurlijk een correcte vergoeding voor hun werk, terwijl ziekenfondsen ijveren voor betaalbare tarieven.
Is je zorgverlener geconventioneerd?
Op zoek naar een zorgverlener die geen supplementen aanrekent?
Zoek op welke zorgverleners geconventioneerd zijn: www.solidaris.be/conventie
Kinderen met een realistisch zelfbeeld en gezond zelfvertrouwen kunnen de wereld (beter) aan. Kinderpsychiater Binu Singh geeft tekst en uitleg over hoe dat zelfvertrouwen zich ontwikkelt. Dat begint vroeg, héél vroeg.
Binu Singh 43 jaar Kinder en jeugdpsychiater en een van de bezielers van het kinderdagziekenhuis Kleine K binnen UPC KU Leuven
Orthopedagoog Steven Gielis geeft 7 concrete tips over hoe je je kind ondersteunt in de weg naar meer zelfvertrouwen.
Ontdek zijn tips op onze blog. www.solidaris.be/blog
Zelfvertrouwen is ons veilig voelen bij wie we zijn. “Het laat ons toe om onszelf te zijn en met vertrouwen in onszelf te reageren op situaties en gebeurtenissen. Het geeft ons veerkracht. De weg naar zelfvertrouwen en een realistisch zelfbeeld start al vroeg. Zelfs voor de geboorte”, vertelt Binu Singh, kinder- en jeugdpsychiater en psychotherapeut aan het Universitair Psychiatrisch Centrum van de KU Leuven. “Volgens bepaalde stromingen in de psychologie zou het emotionele leven van de baby starten in de baarmoeder. Daar ontwikkelt een kindje een besef van hoe de omgeving omgaat met de zwangerschap”, vertelt ze. “Je gewenst en geborgen voelen, nog voor je geboren wordt, zou positief bijdragen tot het zelfbeeld en zelfvertrouwen dat zich later ontvouwt.”
Na de geboorte ontwikkelt het zelfbeeld, en het daarbij horende zelfvertrouwen, zich verder. “Kinderen worden geboren met een heel open houding. Ze kijken met een open blik naar zichzelf en de wereld”, gaat Binu Singh verder.
“Stap per stap krijgt het zelfbeeld, en dus ook het zelfvertrouwen, vorm. De omgeving speelt hierin een cruciale rol. Je kan het vergelijken met een spiegel. Wat jonge kinderen zien – reacties van anderen op hun gedrag – leert hen veel over wie ze zijn. Ze zien in de ogen van anderen een weerspiegeling van zichzelf.”
Ook eigen succes- en faalervaringen spelen een rol in de verdere ontwikkeling van het zelfbeeld en zelfvertrouwen. “Wat verwacht een kind van zichzelf en de ander? Gebeurt er wat het hoopt dat er gebeurt? Met dit in het achterhoofd leren kinderen de anderen, de wereld en zichzelf beter kennen.”
Om een zelfbeeld en zelfvertrouwen te ontwikkelen, kijkt het kindje heel erg naar zijn omgeving. Het is dus belangrijk om daar als ouder of opvoeder gevoelig voor te zijn. Wat voelt je kindje, wat heeft het nodig? Probeer hier aandacht aan te geven, erop te antwoorden, en benoem het ook. Geef er
woorden aan. Leef je in je kind in. Zo kan je inspelen op wat hij of zij nodig heeft.
“Je kindje zal het gevoel krijgen dat zijn of haar noden, behoeftes en emoties er mogen zijn en ertoe doen. Het voelt dat het waardevol genoeg is zoals het is om die aandacht te krijgen. Hierdoor zal het kind zichzelf ook als waardevol ervaren. Door verbinding met de ander, ontstaat er ook verbinding met zichzelf.”
Dr. Binu Singh schreef het boek ‘Van Hart tot Hart’. Daarin wil ze een stem geven aan kinderen tussen 0 en 6 jaar. Ze nodigt je uit om vanuit het perspectief van jonge kinderen naar je eigen leven te kijken. Inspirerend, makkelijk om te lezen en heel begrijpbaar. Het boek behandelt thema’s als het innerlijke kind, veilige hechting, helen in verbinding, moederkracht, vaderkracht, zelfzorg en sociale steun. Of het een boek alleen voor ouders is? “Helemaal niet”, zegt Binu Singh. “Het is een boek voor iedereen die meer met zichzelf in verbinding wil komen.”
Wil je het boek lezen? Wij geven 3 exemplaren weg. Stuur vóór 31 januari 2023 een mailtje naar smagazine @solidaris.be en vertel ons waarom jij het boek wil winnen.
DE GEZONDE WEG NAAR ZELFVERTROUWEN Vanaf het moment dat je kindje kan kruipen zal het meer durven ondernemen, gesteund door een veilige omgeving. Het gaat steeds meer z’n eigen weg. En dat is goed.
“Je kindje komt los uit de veilige cocon. Het ontdekt dat ik en jij niet 1 zijn. Jij bent jij, ik ben ik. En dat wordt een spel waarbij je kind begint te ontdekken. Het ontdekt de wereld en nog meer zichzelf. Zo evolueert het verder.”
“Tot in de puberteit, wanneer kinderen hun zelfbeeld en zelfvertrouwen nog eens onder de loep nemen. En dan zetten ze weer een paar gezonde stappen. Soms met wat haperingen en strubbelingen gaan ze in de richting van een positief zelfbeeld en meer zelfvertrouwen. Geef als ouder je kind die ruimte om zichzelf te ontdekken.”
“Bouwen aan zelfvertrouwen en een zelfbeeld: doorheen de tijd hebben we daar iets complex van gemaakt. Door de druk in de maatschappij bijvoorbeeld. Je kind moet in vanalles goed zijn, het moet uitblinken. Of we geven ze mateloos veel complimenten en bevestiging of net te weinig. Nochtans is zelfvertrouwen en de weg naar een realistisch zelfbeeld eenvoudiger dan je denkt. Het gaat om een gevoel, iets dat je als ouder doorgeeft. Voor mij is de essentie dat een kind zich van in de buik al waardevol en welkom mag voelen gewoon voor wie het is. Dat wens ik echt élk kind toe”, concludeert Binu Singh.
Meer informatie? Neem zeker een kijkje op de Instagrampagina van Binu Singh (www.instagram.com/dr.binu.singh).
Heb je thuis een bengel tussen 0 en 6 jaar? Dan is onze nieuwsbrief over het jonge kind zéker iets voor jou. Je krijgt interessante info afgestemd op de leeftijd van je kind. Schrijf je gratis in via www.solidaris.be/nieuwsbrief-jonge-kinderen
Als lid sta je sterk in je voordeel. Want als solidair ziekenfonds willen we iedereen mee. Daarom zetten we in op lage bijdragen en snelle terugbetalingen. Met ons uitgebreid kantorennetwerk en onze online dienstverlening kan je ons vlot bereiken. Bovendien maakten we ook ons voordelenpakket nog aantrekkelijker. Dat is helemaal sterk in je voordeel. Deze 8 bewijzen het.
1. Een prachtige start met onze geboortevoordelen*
Een geboortepremie, een geschenkpakket met onder meer een buggy, autostoel, loopfiets, luiers … Meer dan € 1000 geboortevoordelen maken een geboorte nog mooier.
glasses
2. Een optiekvoordeel dat mag gezien worden*
Een bril of lenzen nodig? Of een zonnebril? Met ons optiekvoordeel krijg je tegemoetkomingen en kortingen tot € 125 per jaar voor brillen en lenzen.
tooth
3. Een tandvoordeel om je tanden in te zetten
Met ons tandvoordeel kan je die hoge tandkosten drukken. Voor kinderen betalen we tot € 1050 orthodontie terug. Volwassenen krijgen terugbetalingen tot € 1050 voor kronen, bruggen, implantaten en prothesen.
4. Spraakmakende terugbetalingen voor logopedie*
Heeft je kind last met taal of spraak? Dan kan logopedie helpen. Ons ziekenfonds biedt terugbetalingen aan tot € 1500 logopedie voor jongeren.
5. Remgeld voor doktersbezoek tot en met 11 jaar terugbetaald
Solidaris betaalt het wettelijk remgeld voor kinderen tot en met 11 jaar bij een doktersbezoek terug. Dat maakt een doktersbezoek goedkoper.
6. Mutas, medische reisbijstand, wereldwijd verzekerd
Onverwachts ziek of een ongeval op reis? Onze reisbijstand Mutas regelt de betaling en de papierwinkel van je medische kosten, waar ook ter wereld. Je kan dag en nacht bij de alarmcentrale terecht.
7. DentaPlan, de tandverzekering die nog een tandje bijsteekt Met ons tandvoordeel zit je goed. Maar met DentaPlan erbij zit je misschien nog beter. Onze extra tandverzekering biedt hoge terugbetalingen tot € 1668 per jaar per persoon. Zo spaar je een pak geld uit voor behandelingen bij de tandarts waarvoor de ziekteverzekering weinig tot niets terugbetaalt.
8. KliniPlan, hoge terugbetalingen en lage premies Maak je geen zorgen over onverwachte ziekenhuiskosten. Met onze hospitalisatieverzekering Kliniplan ben je goed verzekerd.
www.solidaris.be/ledenvoordelen
Nog meer voordelen? Wil je weten welke voordelen Solidaris je nog allemaal biedt? Ontdek ze dan allemaal op: *Onder voorbehoud van goedkeuring door de Controledienst voor de Ziekenfondsen.
Heb je het gevoel dat je lichaam niet (volledig) overeenstemt met je genderidentiteit? Dan kan je bepaalde medische, sociale en juridische stappen zetten. Iedereen kiest zelf welke stappen voor meer lichaamscomfort zorgen. Niet elke trans persoon wil een geslachtsoperatie, maar sommigen wel. Hoe gaat dat dan in zijn werk? En hoe lang duurt zo’n transitie? Professor Marlon Buncamper beantwoordt de meest gestelde vragen.
Prof. dr. Marlon Buncamper Kliniekhoofd plastische heelkunde/genderteam UZ Gent
Geslacht: het geslacht van iemand wordt bepaald bij de geboorte op basis van lichamelijke kenmerken.
Gender: een sociale constructie die de positie van personen binnen de samenleving mee bepaalt. Tradioneel delen we op in 2 genders (binair): man en vrouw. Maar vandaag wordt gender gezien als een spectrum.
Genderidentiteit: het innerlijke gendergevoel dat mensen ervaren. Genderidentiteit is een spectrum met veel verschillende genderidentiteiten: niet alleen man en vrouw (binair), maar ook variaties van beide of geen van beide.
Non-binair: mensen die zich niet herkennen in de binaire opdeling van gender (de tweedeling man en vrouw) en alle verwachtingen en rollen van de binaire gendernormen.
Trans man: persoon die bij zijn geboorte wettelijk geregistreerd werd als vrouw op basis van zijn geslachtsdelen, maar een mannelijke genderidentiteit heeft.
Trans vrouw: persoon die bij haar geboorte wettelijk geregistreerd werd als man op basis van haar geslachtsdelen, maar een vrouwelijke genderidentiteit heeft.
Meer lezen? www.cavaria.be/woordenlijst
“Alle mensen die worstelen met het geslacht dat hen is toegewezen bij geboorte. Maar niet iedereen kiest voor een operatie. Patiënten worden altijd via een psycholoog doorverwezen en hebben een verwijsbrief nodig. Vaak hebben ze al een lang traject achter de rug en zijn ze er in hun hoofd al jaren mee bezig. De leeftijdsgrens voor een operatie hangt af van wat je precies wil. Een borstverwijdering kan vanaf 17 jaar. De meeste andere geslachtsbevestigende ingrepen zijn pas mogelijk na 18 jaar. Dat klinkt jong, maar het is geen beslissing die je op 1 dag neemt. Je bespreekt vooraf alle gevolgen van de behandelingen.”
“Nee, er zijn heel wat wensen en mogelijkheden. Er zijn trans personen die enkel hun voornaam en/of geslachtsregistratie officieel laten aanpassen. Anderen willen alleen een hormonale behandeling. En voor wie wel een operatie wil, zijn er heel wat opties. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld nonbinair: ze voelen zich noch man, noch vrouw. Zij vragen bijvoorbeeld om hun borsten te verwijderen of om hun gelaat te verfijnen. Maar we kunnen niet aan alle wensen voldoen. Mensen die tweeslachtig willen zijn, opereren we niet. Ook de reden waarom iemand iets wel of niet wil, is belangrijk.”
“Gemiddeld 2 jaar vanaf het 1ste bezoek aan het Centrum voor seksuologie en gender (UZ Gent). Maar voor dat 1ste bezoek zijn er wel wachttijden van 1 tot 2 jaar. Je start met psychologische begeleiding en een hormonaal traject, voor wie dat wenst. Pas daarna volgen geslachtsbevestigende ingrepen, zoals de reconstructie van een vagina of penis. Het uiteindelijke resultaat bereik je pas na ongeveer 3 maanden, al hangt alles af van persoon tot persoon.”
“Zowel trans mannen als vrouwen kunnen achteraf een gezond seksleven hebben. Trans vrouwen hebben 99 % kans om te kunnen vrijen met penetratie, als ze dat willen. Bij trans mannen ligt het iets moeilijker. Of ze iemand kunnen penetreren, hangt af van het soort operatie. Kiezen ze voor een kleinere penis, dan lukt het vaak niet. Maar seks is meer dan penetratie alleen. Je kan het ook op andere manieren invullen. En seks is sowieso veel beter als je je (eindelijk) goed voelt in je lichaam.”
Bij een transitie kan heel wat zorg komen kijken. Gespreksbegeleiding, medicatie, opnames, operaties … Het is soms moeilijk om zicht te krijgen op het totale kostenplaatje.
“Sommige zaken betaal je zelf, bijvoorbeeld protheses. Maar een groot deel krijg je terugbetaald van het ziekenfonds. In het genderteam van het UZ Gent zit ook de sociale dienst. Zij zeggen je op voorhand hoeveel alles zal kosten”, weet prof. Buncamper. De kostprijs is afhankelijk van:
• de behandeling die je kiest: het aantal operaties, het soort ingreep, producten ...
• hoe je verzekerd bent: heb je een hospitalisatieverzekering, heb je recht op de verhoogde tegemoetkoming (VT) …
• voor welke zorgverlener en ziekenhuis je kiest:
In openbare ziekenhuizen zijn bepaalde chirurgische ingrepen, ontharingssessies … vaak goedkoper dan in privéklinieken.
In een eenpersoonskamer betaal je kamer en ereloonsupplementen. In een tweepersoonskamer zijn supplementen verboden.
“Minder dan 1 %. En dan hebben ze geen spijt van de operatie, wel van de methode die ze hebben gekozen. Vaak door de complicaties die optreden. Als we bijvoorbeeld een plasbuis maken, is de kans op complicaties groter dan wanneer we dat niet doen. Soms is het probleem ook dat sociale aanvaarding uitblijft. Sommige trans personen denken weleens dat de strubbelingen die ze hebben met hun omgeving opgelost zijn door hun operatie. Dat is niet altijd zo.”
Het UZ Gent en CHU Luik (alleen deze 2 ziekenhuizen) volgen de ‘conventie transgenderzorg’. Die geeft je recht op terugbetaalde gesprekken bij de psycholoog of een maatschappelijk werker van het genderteam.
TIP: informeer je vooraf over de kostprijs bij je zorgverlener, het ziekenhuis, het Transgender Infopunt, je ziekenfonds of je verzekeraar. Op www.transgenderinfo.be vind je richtprijzen van behandelingen.
Meer info? Transgender Infopunt: www.transgenderinfo.be, contact@transgenderinfo.be of 0800 96 316.
Wie komt in aanmerking voor een geslachtsoperatie?
Kan je nog seks hebben na een geslachtsoperatie?
Wil iedereen een volledige geslachtsverandering?
Lief zijn voor je lijf, dat is ook eens lekker niets doen. Helemaal ontspannen zijn. Met een relaxzetel van Zorg&Meer zit je comfortabel én goed ondersteund.
Ben je niet meer zo mobiel? Dan is een relaxzetel met elektrische kantelfunctie handig om zonder moeite weer recht te komen. Geen gedoe met hendels of knoppen. Je kan de zetel met de afstandsbediening makkelijk switchen naar verschillende zit- en ligposities. Hij is beschikbaar in verschillende kleuren en past zo mooi in je interieur.
* Actie geldig tot en met 28.02.2023.
Kom helemaal tot rust én zorg goed voor je lijf. Je kan een relaxzetel nu voordeliger kopen bij Zorg&Meer. Bestel op www.zorgenmeer.be, in je Zorg&Meer-winkel of bel 078 153 153.
• Een specialist komt aan huis om je zetel op te meten.
• Jij kiest het materiaal: stof, kunstleer of echt leer, afwasbare, urinebestendige of brandvertragende bekleding …
• Jij kiest de afwerking: pootjes, wieltjes …
• Relaxzetel met uitstaphulp.
• Voet en rugsteun kan je apart bedienen.
• Verkrijgbaar in verschillende kleuren.
Informeer ook naar de andere modellen.
• … er ook relaxzetels zijn met een opklapbare arm? Ideaal voor rolstoelgebruikers.
• Combineer je de zetel met een alternerend kussen, dan voorkom je doorligwonden.
De kans is groot dat het om een virus gaat. Vraag daarom niet om antibiotica bij je dokter, maar neem de tijd om uit te zieken. Je arts zal enkel antibiotica voorschrijven wanneer het echt nodig is. Gebruik zeker geen restjes antibiotica en geef deze ook niet door aan anderen. Volg altijd het advies van je arts.
Word ook een Antibiotic Guardian en surf naar onze website voor meer informatie! www.solidaris.be/antibiotica
Antibiotica werken niet bij virussen zoals een verkoudheid, griep of corona
Heb jij ook goede voornemens gemaakt met nieuwjaar? Misschien was stoppen met roken er een van. Top! Maar wat met de esigaret? Tabacoloog Mark haalt feiten en fabels uit elkaar. En geeft tips waarmee je gezonde voornemens niet in rook opgaan.
Maar liefst 60 % van de rokers wil stoppen met roken. Toch is het niet makkelijk. In 2016 kwam er naast de klassieke ook een elektronische sigaret op de Belgische markt. Hielp die rokers om te stoppen? Of is ze net een extra verslavingsmiddel? En wat is het verschil met een gewone sigaret?
“Met een e-sigaret ga je ‘vapen’ ofwel dampen en dat is al een verschil met roken”, begint Mark Heremans, tabacoloog bij ons ziekenfonds. “Er is geen
Stoppen met roken?
3 tips van Mark
1. Geen enkele puf: als je stopt, stop dan volledig. Met elk klein trekje van een sigaret haal je je aangeleerde rookgewoontes weer naar boven.
2. Breng je vaste rookmomenten in kaart en vervang ze door een ander ritueel.
3. Je verlangen naar een sigaret duurt maar een paar minuten. Het is een golf die voorbijgaat Doe daarom sigaretten, aanstekers en alles wat je aan het roken kan zetten weg. Nog voor je aan de winkel staat voor een pakje sigaretten, is de zin al over.
verbranding, waardoor het gezondheidsrisico kleiner is. Toch komen er ook schadelijke stoffen vrij. Een e-sigaret beperkt de schade, maar is geen gezonde oplossing. De effecten op lange termijn kennen we vandaag zelfs nog niet.”
Rook je al, dan kan de e-sigaret wel een hulpmiddel zijn om te stoppen. “De meest aanbevolen manier is om de e-sigaret zonder nicotine te gebruiken in combinatie met nicotinesupplementen. Onder begeleiding van een tabacoloog krijg je daar ook gedragsondersteuning bij. En mét ondersteuning is je kans op slagen 4 keer groter.”
Als je niet rookt, is vapen niet aan te raden. Er is gevaar voor verslaving. “Gelukkig beginnen maar weinig jongeren spontaan te vapen”, weet Mark. “Slechts 15 % van alle 15-plussers heeft het ooit geprobeerd en bij driekwart van hen was het maar tijdelijk.” Wat met vapen op publieke plaatsen? “Voor de wet worden e-sigaretten gelijkgesteld met tabaksproducten. Je mag de e-sigaret dus niet gebruiken in scholen, openbare gebouwen, restaurants en alle andere plaatsen waar een rookverbod geldt.”
• Volg ons gratis webinar op 18 januari 2023. Info en inschrijven: www.solidaris.be/webinars
• Boek deze maand een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek met een tabacoloog: online, telefonisch of op kantoor.
• Kies voor een professionele begeleiding tegen voordelige ledentarieven bij Solidaris.
Alle info op www.solidaris.be/ tabacoloog.
Online
Groepscursus samen stoppen met roken Stoppen met roken is een slimme, maar geen makkelijke beslissing. Samen stoppen met roken onder begeleiding van een professionele tabacoloog werkt motiverend, heeft meer kans op slagen én is bovendien heel voordelig.
25 januari 2023, 1, 8 en 15 februari 2023 | 19.30-21 uur | Online cursus van 4 sessies op woensdagavond | Gratis | Voor leden en niet-leden van Solidaris | Info: gezond.ovl@solidaris.be
18 JANUARI
Online
Webinar stoppen met roken, het kan!
Is stoppen met roken een van jouw goede voornemens? In ons nieuwe webinar ontdek je gratis hoe het rookstopproces in elkaar zit, hoe je valkuilen herkent en vermijdt, welke medicatie of ondersteuning kan helpen en hoeveel je ervoor terugbetaald krijgt. Laat je je vervolgens coachen door een tabacoloog? Dan zullen je kansen op slagen alleen maar stijgen.
19.30 uur | Online | Gratis | Voor leden en niet-leden van Solidaris | Info: gezond.ovl@solidaris.be
We trekken het nieuwe jaar van SPlus naar goede traditie feestelijk op gang. Johan Verminnen, boegbeeld van het Vlaamse chanson, Yannick Bovy met zijn prachtige croonerstem, New Timeless dat onvergetelijke Motown brengt en Sandra Kim, veel meer dan het meisje dat ooit het songfestival won. De muzikale omlijsting wordt verzorgd door het Lou Roman Orchestra. Ons komische duo Dirk Van Vooren en Patrick Onzia ontbreekt niet en de Showcasedansers maken het plaatje compleet.
Kursaal Oostende, Westhelling 12, 8400 Oostende | Basisprijs: 40 euro parterre, 37 euro zijbalkon, 35 euro balkon; voor tickets met busvervoer tel je er 15 euro bij; S-Plus-leden krijgen 15 euro korting op de ticketprijs | Info en inschrijven: o-vl@s-plusvzw.be of 09 333 57 76
7 FEBRUARI
Zottegem Valentijnfuif
De voorbije 2 jaar organiseerden we onze gekende valentijnfuif digitaal. Leuk, maar we zijn toch vooral fan van een echt feestje! We kijken er dan ook naar uit om alle dansers terug te zien op de dansvloer in onze mooi versierde, liefdevolle zaal. Je kan eerst genieten van een lekkere spaghettilunch en de calorieën er meteen weer afdansen op de dansvloer!
11.45–17 uur | Feestzaal Bevegemse Vijvers, Zottegem | 5 of 10 euro (lunch) | Info: oost-vlaanderen@ditovzw.be of 02 515 19 30
VOOR VROUWEN
9 FEBRUARI
Gent
Café au Sex
Wist je dat de vrouwelijke cyclus bestaat uit 4 fases? Seksuologe Lotte Sierens vertelt je er alles over tijdens deze interactieve avond. Krijg meer grip op je natuurlijke cyclus, vrouwelijke hormonen en seksueel genot. Voorbij taboes, schaamte en dokter Google.
19.30–21 uur | WOEST, Drongensesteenweg 41, 9000 Gent | Info: oost-vlaanderen@rebelle-vzw.be en www.rebelle-vzw.be
VOOR (GROOT)OUDERS, LEERKRACHTEN EN OPVOEDERS VAN DRUKKE KINDEREN 16 FEBRUARI Online
Webinar ouders onder druk: ik heb een druk kind Elk kind is weleens druk en luidruchtig. Komt het vaak voor, dan krijgen kinderen al snel het etiket ‘ADHD’ opgeplakt. Therapeute Sandra Van den Berghe legt het verschil uit tussen een kind dat druk ‘doet’ en een kind dat druk ‘is’. Met haar praktische tips kan je onmiddellijk aan de slag.
19.30-21 uur | Online | Gratis | Info en inschrijven: www.solidaris.be/webinars
ACTIVITEITEN: www.solidaris.be/ activiteiten
de klas. Toen uit testen bleek dat ze een taalachterstand had, kregen haar ouders van de school te horen dat ze logopedie nodig had. “Haar mondspieren waren niet sterk genoeg, waardoor ze moeilijk verstaanbaar kon praten”, vertelt mama Meggie. “We gingen zelf op zoek naar een logopedist die gespecialiseerd was in de werking van de spieren in en rond de mond. Die
Op 1 januari 2023 pakten we uit met een vernieuwde terugbetaling voor leden van Solidaris. Voor logopedie zonder recht op de wettelijke terugbetaling kan je van ons ziekenfonds 10 euro per sessie terugbetaald krijgen, tot wel 150 sessies.
Meer weten over deze terugbetaling voor leden? Surf naar www.solidaris.be/logopedie
Tip: zoek via onze tool www.solidaris.be/ conventie een geconventioneerde logopedist, want die rekent je geen supplementen aan.
Wil je meer weten over het verschil tussen een geconventioneerde en nietgeconventioneerde zorgverlener, en de tariefafspraken in de medische zorg? Blader zeker naar pagina 1617.
Training mondspieren met wettelijke terugbetaling: € 28,33 per sessie (bij een geconventioneerd logopedist) - € 22,83 wettelijke terugbetaling € 5,50 zelf betaald
Training taalbegrip zonder wettelijke terugbetaling: € 28,33 per sessie - € 9,00 terugbetaald door Solidaris (€ 10 sinds 1 januari 2023)
€ 19,33
zelf betaald
Evien volgde een jaar lang logopedie. Voor de training van de mondspieren had ze recht op een wettelijke terugbetaling. Voor de logopedie voor taalbegrip – die ze ook volgde – is die tussenkomst er niet. Gelukkig kregen Meggie en Evien een extra terugbetaling voor leden van Solidaris.
Evien (7 jaar) en mama Meggie Lambrechts Gingen naar de logopedistJe bent jong en je wil wat. Maar hoe blijf je, in een wereld die steeds sneller gaat, bewust aanwezig in het hier en nu? Voor Lidewij Nuitten is het antwoord simpel: gewoon ademhalen. Of is het meer dan dat?
“Mentale gezondheid is voor mij heel bewust aanwezig zijn in het hier en nu. Als ik diep kan inademen en de lucht door mijn lichaam voel stromen. Soms heb ik de neiging om te piekeren of te veel hooi op mijn vork te nemen. Dan kunnen er dagen voorbijgaan zonder dat ik 1 keer bewust ademhaal. Ik merk dan dat ik op automatische piloot sta en eigenlijk altijd ergens anders ben in gedachten. Door bewust in het hier en nu te zijn, en adem te halen, vind ik rust.”
“Mijn job is een bepalende factor als het gaat om stress, maar tegelijk haal ik er veel energie uit. Loskoppelen is belangrijk. Ik probeer elke dag bijvoorbeeld even te gaan wandelen om de drukte te doorbreken en dan ontstaan vaak nieuwe ideeën. Ook sporten vind ik fijn. Tijdens een uurtje zaalvoetballen of zwemmen kan ik mijn hoofd helemaal leegmaken. Of ook mijn smartphone wegleggen om overbodige prikkels te verminderen, kan me echt deugd doen.”
“Het gevoel van genoeg zijn, en genoeg doen, is nodig voor mij. Ik heb lang de neiging gehad om altijd meer te willen, zowel voor mijn werk als mijn persoonlijke leven. Meer werken, langer werken, meer voor mensen doen of
meer kunnen betekenen. Ik besef nu dat ik zelf de grens moet trekken. Ik kan het leed van de wereld niet dragen, en gelukkig hoeft dat ook niet. Ik heb dat intussen geleerd en daar ben ik trots op.”
3. Hoe ben jij lief voor jezelf “Ik probeer mezelf meer te gunnen en milder te zijn. Vroeger stelde ik hoge eisen: als ik een dag minder productief was, werkte ik de hele nacht door om die in te halen. Of als ik geen 3 keer per week ging sporten, was ik teleurgesteld. Dat
is nu beter. Ik beoordeel mezelf zoals ik iemand anders zou beoordelen en doe meer waar ik nood aan heb. Na een lange dag kijk ik een film met een zakje chips en de dag erna begin ik opnieuw.”
“Genieten van het hier en nu is belangrijk voor mijn gevoel van rust. Sommige mensen beklimmen bergen, maar voor mij kunnen heel gewone dingen al voldoende zijn om rust te vinden. Aanschuiven aan de kassa bijvoorbeeld, zonder haast of spoed, of wandelen in de natuur. Ik stippel
dan geen routes uit, maar gebruik de stilte als mijn kompas. Ik neem de weg die me zo ver mogelijk brengt van geluid en kom tot rust.”
“En dan komt die ademhaling opnieuw kijken. In stilte ademhalen, de lucht in mijn longen voelen, doet me goed. Op werkdagen probeer ik dit vol te houden door een paar keer per dag bewust in te ademen. Vroeger gebruikte ik daar zelfs een klokje voor. De dag wordt even onderbroken en ik ben, al is het maar voor even, heel bewust in het moment. Adem in, adem uit. 3 keer. En dan kan ik weer verder.”
4. Is mentale gezondheid makkelijk bespreekbaar voor jou?
“Vroeger vond ik het lastig om moeilijke onderwerpen aan te snijden. Over sombere zaken zweeg ik liever. Nu denk ik daar anders over. Als ik zie dat het minder gaat, probeer ik een gesprek te starten en het probleem te erkennen, zonder het overbodig zwaar te maken.”
“Hoe langer hoe meer, vind ik ook dat het taboe over mentale gezondheid verdwijnt. Een aantal jaar geleden volgde ik een cursus over mindfulness en durfde ik dat niet zomaar met iedereen te delen. Nu zijn mensen, en zeker de jongere generaties, daar opener over. Er is meer aandacht voor zelfzorg. In therapie gaan, of regelmatig een psycholoog raadplegen, wordt zelfs aangemoedigd. Daar kan ik alleen maar blij om zijn.”
“Ik denk dat we al veel kunnen veranderen door beter te luisteren. We zeggen wel 20 keer per dag “hey, hoe gaat het?”. Maar veel meer dan dat het een echte vraag is, is het een standaard begroeting. Door oprecht te vragen hoe
iemand zich voelt en tijd de nemen om te luisteren, komt een open gesprek op gang.”
“Toch is het voor mij belangrijk om ook daarin te begrenzen. Je kan naar iemand luisteren, maar dat wil niet zeggen dat je zijn leed moet overnemen. Of als iemand eenzaam is, los je dat niet op door elk vrij moment op bezoek te gaan. Je kan alleen, als je er dan bent, bewust aanwezig zijn.”
6. We kennen het spreekwoord ‘een gezonde geest in een gezond lichaam’. Hecht je daar belang aan?
“Lichaam en geest zijn voor mij zeker verbonden, je kan ze niet los van elkaar zien. Sporten heeft weinig effect op je mentale gezondheid als je elke dag fastfood eet. Ikzelf sport regelmatig maar vind het toch moeilijk om consequent gezond te koken en eten. Ik merk ook dat, in periodes wanneer dat wel lukt, ik veel meer in balans ben. Daar wil ik in de toekomst dus nog aan werken.”
7. Hoor ik daar een voornemen voor 2023?
“Ja, eigenlijk wel. Of misschien algemener, van slechte gewoontes afstappen en meer met mate leven. Ik wil ook rustiger in het leven staan. Genieten van een maaltijd, bijvoorbeeld en meer dingen doen die ik écht leuk vind. En vooral: minder piekeren! Het leven nemen zoals het komt en daarop vertrouwen. Dat lijkt me een mooi voornemen. En ademhalen. Altijd ademhalen en terugkomen bij mezelf.”
Lidewij Nuitten maakt reportages voor VRT. Haar recentste documentaire, waarin ze op zoek gaat naar haar roots en die van haar adoptiezussen, is te zien op VRT Max. Meer info op vrt.be.
“
Sommige mensen beklimmen bergen, maar voor mij kunnen heel gewone dingen al voldoende zijn om rust te vinden
Als lid sta je bij Solidaris sterk in je voordeel. Dankzij onze lage ledenbijdrage, snelle terugbetalingen en sterke voordelen. Lees meer op pagina 20.
