Mei 2018 S-magazine

S magazine mei 2018

gezondheidsmaandblad van de Socialistische Mutualiteiten EDITIE LIMBURG

GEBOREN IN HET VERKEERDE LICHAAM WEL ZIEK, NIET UITGETELD KRACHT VAN EEN KNUFFEL

GEZOND ETEN IS KINDERSPEL

ABC VAN HEPATITIS

mei 2018

10

6

Kracht van een knuffel

Geboren in het verkeerde lichaam Warre (17) is geboren in een meisjeslichaam, maar voelt zich een jongen. Samen met zijn ouders geeft hij ons een inkijk in de moeizame tocht naar geluk en naar het juiste lichaam. “Elke stap die ik nu zet, is een stap dichter bij de vrijheid.”

26

Zomaar van dokter veranderen, kan dat?

Als je kapper je haar keer op keer verknoeit, dan duurt het wellicht niet lang voor je naar een ander kapsalon gaat. Maar wat doe je als je niet tevreden bent over je huisarts? Verander je ook zomaar van dokter?

De gerontoloog

14

We willen allemaal oud worden, maar we willen vooral niet oud zijn. Gerontoloog Els Messelis vraagt meer waardering en begrip voor het ouder worden. “Waarom niet eens een ode schrijven aan onze rimpels?”

Gezond eten door te gamen Ken je ‘Yum Runner’ al? De nieuwe online game van ons ziekenfonds leert kinderen om al spelend gezonde voedingskeuzes te maken. Gamen heeft dan ook tal van voordelen, weet Barbara Plovie van de Hogeschool West-Vlaanderen (Howest).

12 gezondheid 6 10 14 30

sociale info

4 Ziek, maar niet uitgeteld 26 Zomaar van dokter veranderen, kan dat?

34 Wees kritisch voor je factuur

Een warme en hartelijke knuffel kan geweldig veel deugd doen.

Zodra we fysiek contact maken met onze medemens, worden in ons lichaam tal van emotionele en hormonale processen op gang gebracht.

Geboren in het verkeerde lichaam De kracht van een knuffel De gerontoloog Het ABC van hepatitis

consument 25 32 33 36 35 38

Mijn kind luistert niet Een dag zonder dieet Lekker drinken, maar niet dronken Beweeg met het hele gezin Innovatie Maak recht wat krom is

en verder...

8 11 12 28

PlusMinus Column Bart Vandormael Barbara Plovie in Close Up Eyecatcher

S magazine mei 2018

gezondheidsmaandblad van de Socialistische Mutualiteiten EDITIE WEST-VLAANDEREN

GEBOREN IN HET VERKEERDE LICHAAM WEL ZIEK, NIET UITGETELD KRACHT VAN EEN KNUFFEL

GEZOND ETEN IS KINDERSPEL

ABC VAN HEPATITIS

Maandelijks gezondheidsmagazine van de Socialistische Mutualiteiten

Iedereen is wel eens patiënt. En iedereen heeft patiëntenrechten. Dat zetten we als ziekenfonds graag nog eens in de kijker, want we stellen vast dat niet iedereen zijn patiëntenrechten kent en opeist. Ook als het gaat over wat je zelf moet betalen voor zorg, roepen wij iedereen op om mondiger te worden.

Wees mondig, we helpen je daarbij

Jaargang 46 Mei 2018

Uitgever-Directeur: Paul Callewaert

Algemeen hoofdredacteur: Katrien De Weirdt

Hoofdredacteur: Gwen Muylaert

Medewerkers aan dit nummer: Lore Abrahams, Bram Beeck, Sophie Beyers, Joeri Bouwens, Katrien De Ceunynck, Bart Demyttenaere, Mieke De Smet, Koen Foubert, Siska Germonpré, Stefaan Helderweirt, Evelyne Hens, Joris Herregods, Silke Hoefkens, Silvie Mussen, Dimitri Neyt, Lieselot Popelier, Carolien Rietjens, Peter Seijnhaeve, Rik Thys, Bart Vandormael, Dorien Vandormael, Urbain Vandormael, Renée Van der Veken, Irene Van Humbeeck, Daniëlla Verbruggen, Evi Verstraete, Katrien Vervoort en Bieke Volcke.

Adres: S-magazine Sint-Jansstraat 32 1000 Brussel T 02 515 05 33 E s-magazine@socmut.be W www.s-magazine.be

Postrekening: 000-0740065-52 van het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten, Brussel Oplage: 509.000

De raad die ik je geef: “Patiënt, kijk je factuur na. Het gaat soms over veel geld, maar doe dit ook voor kleine bedragen. Leg bij twijfel je factuur aan ons voor, wij kijken of alles correct is en helpen je om eventuele terugbetalingen te krijgen. Als het kan, met een minnelijke schikking. Maar als het moet, met juridische actie.”

Wees dus mondig. We helpen je daarbij. Een heel belangrijke rol van ons ziekenfonds is de bescherming en de verdediging van zijn leden. Of het nu gaat om onrechtmatige ereloon-, kamer- of andere supplementen, een betwisting van bepaalde prestaties of andere onkosten op de factuur, hiervoor kan je als patiënt terecht bij de Juridische dienst van ons ziekenfonds. Verder in dit nummer lees je er meer over.

Op pagina 27 vind je een overzicht van je 8 rechten als patiënt, op pagina 34 lees je wat je het best doet als je een foute factuur krijgt.

Toch is het niet altijd makkelijk om op je strepen te staan tegenover zorgverleners. Dat beseffen we. Je hebt een vertrouwensrelatie met hen en je wil vooral goede zorg krijgen. Ook hier helpen wij en zijn we een luidspreker voor onze leden.

Want onze rol als ziekenfonds stopt niet bij de zoektocht naar individuele oplossingen. Door onze aanwezigheid in overlegorganen met zorgverstrekkers en -instellingen, wegen we op het beleid en krijgt onze patiëntenverdediging een structureel karakter waarmee alle patiënten gediend zijn.

We nemen onze rol als patiëntenverdediger van harte en met veel energie op.

Wij stellen onrechtvaardige maatregelen aan de kaak, en treden op. Wij screenen proactief nieuwe beleidsmaatregelen en leggen de tekortkomingen of negatieve effecten bloot. En dat is nodig. Zo hebben we onlangs duidelijk aangetoond dat de hervorming van de deeltijdse werkhervatting een ‘voorbeeld’ van omgekeerde solidariteit is, waarbij de laagste inkomens voor de hoogste inkomens opdraaien. Minister De Block heeft deels geluisterd naar onze kritiek en stuurt de maatregel bij, maar op een ondoordachte en onvoldoende manier. We komen hier in een volgend nummer op terug.

Ook als we merken dat de farma-lobby steevast met fluwelen handschoenen wordt aangepakt, treden we op. Waarom zou het mogelijk moeten zijn om geneesmiddelen waarvan al veel gelijkwaardige en even goede alternatieven bestaan, op de markt te brengen voor een prijs die tot 5 % hoger ligt dan het goedkoopste alternatief, zoals minister De Block wil? Waarom niet het unanieme advies van alle betrokkenen volgen, en de prijs verlagen tot die van het goedkoopste alternatief? Dit kan een besparing van miljoenen euro’s opleveren, zonder in te boeten op de kwaliteit van de zorg.

We nemen deze rol als ziekenfonds van harte en met veel energie op. Helaas merken we dat niet iedereen dit even graag ziet gebeuren. Op een slinkse en sluipende manier wordt geregeld geprobeerd de tegenmacht van de ziekenfondsen te ondergraven. Toch laten we ons niet monddood maken. We blijven mondig, in het belang van al onze leden. Dat is broodnodig.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Paul Callewaert Algemeen secretaris

3

sociale info

Ziek, maar niet uitgeteld In je eigen tempo weer aan de slag?

Op ziekte kan je je niet of moeilijk voorbereiden. Meestal overvalt het je. Plots. En dan heb je natuurlijk andere dingen aan je hoofd. Je gezondheid, je revalidatie en een heleboel praktische moeilijkheden.

Gelukkig kan je je beter voorbereiden op je terugkeer naar de werkvloer eenmaal je je beter voelt. Weer aan de slag gaan.

Voltijds of deeltijds, in je vorige job of met aangepast werk. Weet jij wat de mogelijkheden zoal zijn om tijdens of na je ziekte weer aan het werk te gaan?

“ Het doet deugd om weer aan het werk te zijn” - Lies Bijna een jaar geleden begon Lies aan een gedeeltelijke werkhervatting, en daar heeft ze geen spijt van. “In het begin van mijn ziekte dacht ik nog dat ik onmiddellijk weer de oude zou zijn. Maar al snel bleek dat mijn lijf en hoofd niet helemaal mee wilden. Meteen weer voltijds aan de slag gaan? Dat was onmogelijk. Dus zocht én vond ik een oplossing die wel haalbaar was: gedeeltelijke werkhervatting.”

“Ik werk nu afwisselend 2 dagen en 2,5 dagen per week. Het doet echt deugd om weer aan het werk te zijn. Ik heb meer sociaal contact, ik kan me nuttig maken en ik leer elke dag bij. Voor mij is dit ook de ideale manier om het werkritme weer gewoon te worden: ’s ochtends vroeg opstaan, de trein naar Brussel nemen, de hele dag geconcentreerd bezig zijn … En de overige dagen van de week heb ik voldoende tijd en rust om te herstellen.”

4 • S-magazine / mei 2018

Gedeeltelijke werkhervatting Als je goed herstelt van een ziekte of letsel, komt er misschien een moment dat je opnieuw aan de slag wil. Misschien niet meteen voltijds, maar bijvoorbeeld halftijds. Daarvoor bestaat de gedeeltelijke werkhervatting, ook wel ‘medisch deeltijds’ genoemd.

Een gedeeltelijke werkhervatting geeft je de kans om in je eigen tempo terug te keren naar de arbeidsmarkt. Bovendien kan je op die manier je loon combineren met een deel van je uitkering.

5 zaken

die je absoluut moet weten 1. Niet alleen je oude job

Je kan een gedeeltelijke werkhervatting aanvragen voor het werk dat je deed toen je ziek werd, maar je kan ook werken als zelfstandige in bijberoep of een andere job doen bij een andere werkgever. Bespreek je opties met je werkgever.

2. Je kan meteen beginnen

Je moet voor je begint een aanvraag doen bij de adviserend-arts van ons ziekenfonds. Je hoeft geen afspraak te maken en je moet ook niet wachten op een goedkeuring. Download het aanvraagformulier op onze website of vraag een exemplaar in een van onze kantoren.

3. Schriftelijke toestemming

De adviserend-arts beoordeelt je aanvraag. Ofwel krijg je een schriftelijke toestemming (met een maximale duur van 2 jaar) en mag je gewoon verder werken, ofwel gaat de adviserend-arts niet akkoord met je aanvraag en moet je onmiddellijk stoppen.

4. Een deel loon, een deel uitkering

Tijdens je werkhervatting combineer je je loon met een uitkering. Je uitkering wordt aangepast op basis van het aantal uren dat je werkt ten opzichte van een voltijdse job bij je werkgever. Dat is nieuw sinds 1 april 2018.

• Werk je 1 dag per week of minder (niet meer dan 20 % van een voltijdse job)?

Dan behoud je je volledige uitkering.

• Werk je meer dan 1 dag per week (meer dan 20 % van een voltijdse job)? Dan wordt een deel van je uitkering afgehouden. De eerste 20 % is vrijgesteld.

Dus als je halftijds werkt (50 %), gaat er 30 % van je uitkering af. Als je 60 % werkt, gaat er 40 % af, enzovoort.

5. Oppassen met je belastingen

Op je uitkering wordt nauwelijks of geen bedrijfsvoorheffing ingehouden. Als je zowel een uitkering als een loon ontvangt, krijg je dus een hogere belastingfactuur. Dat kan je vermijden door je belastingen volledig of deels op voorhand te betalen. Meer info vind je op de website van de FOD Financiën.

sociale info

Re-integratietraject

Helemaal genezen?

Om zoveel mogelijk mensen weer aan het werk te helpen, riep de overheid het re-integratietraject in het leven. Het re-integratietraject geldt voor elke zieke werknemer en werkzoekende. Het onderzoekt wat er zoal mogelijk is voor jou: een werkhervatting, aangepast werk, begeleiding op maat …

Op je getuigschrift van arbeidsongeschiktheid – ook wel ‘vertrouwelijk’ genoemd – noteerde je arts de datum tot wanneer hij verwacht dat je arbeidsongeschikt bent. De adviserend-arts van ons ziekenfonds bevestigde of paste deze datum aan. Wij betalen je uitkering tot op de datum die de adviserend-arts heeft erkend.

• Loopt je arbeidsongeschiktheid af en ga je de volgende dag weer aan het werk? Veel succes! Je hoeft ons niets te melden.

• Ben je al vroeger genezen en opnieuw klaar om te werken? Dan laat je je werkgever een formulier ‘Bewijs van werkhervatting’ invullen en bezorg je het meteen aan ons ziekenfonds. Als dat niet lukt, moet je ons telefonisch of per e-mail verwittigen.

Anders wordt je uitkering verder betaald en moet je ze achteraf terugbetalen.

• Als je na een periode van arbeidsongeschiktheid nog niet aan de slag kan, moet je binnen de 48 uur een nieuw getuigschrift van arbeidsongeschiktheid indienen.

• Ook als je binnen de 14 dagen hervalt, moet je ons binnen de 48 uur een nieuw getuigschrift bezorgen.

DIMITRI NEYT

Na 2 maanden ziekte krijg je een vragenlijst over je gezondheid, je loopbaan en je plannen. Op basis van je antwoorden onderzoekt de adviserend-arts of en wanneer je weer aan de slag kan. Soms stelt de adviserend-arts vast dat je nog verder moet herstellen, maar in andere gevallen behoren aangepast werk en een gedeeltelijke werkhervatting tot de mogelijkheden.

5 zaken

die je absoluut moet weten 1. Vragenlijst invullen

Na 2 maanden ziekte krijg je van ons ziekenfonds een brief met een aantal vragen. Beantwoord de vragen zo correct mogelijk. Alleen zo kan de adviserendarts een goed beeld vormen van je situatie en het juiste advies geven. Bezorg de ingevulde vragenlijst binnen de 2 weken terug aan ons ziekenfonds.

2. 4 mogelijkheden

Aan de hand van je ingevulde vragenlijst onderzoekt de adviserend-arts of je medisch in staat bent om weer aan de slag te gaan en onder welke omstandigheden. Er zijn 4 mogelijkheden: • Het re-integratietraject is overbodig omdat je nu of binnenkort het werk hervat.

• Er wordt een re-integratietraject opgestart.

• Het is nog te vroeg voor re-integratie, want je moet verder revalideren.

• Je bent definitief arbeidsongeschikt.

3. Re-integratie voor werknemers

Laat je gezondheid toe om weer te werken – voltijds of deeltijds, al dan niet aangepast aan je situatie? Dan verwijst de adviserend-arts je door naar de arbeidsarts. Dat is de arts van je werkgever. Samen onderzoeken jullie welke mogelijkheden er voor jou zijn binnen het bedrijf. Als jij en je werkgever akkoord gaan met het re-integratievoorstel van de arbeidsarts, begint je re-integratie.

Als werknemer heb je het recht om gedurende de opstart en uitvoering van het re-integratietraject een beroep te doen op je vakbondsafgevaardigde. Dat is zeker van belang als de arbeidsarts oordeelt dat je je oude job niet langer kan uitvoeren.

4. Re-integratie voor werkzoekenden

De adviserend-arts nodigt je uit voor een medisch-sociaal onderzoek en kan contact opnemen met de VDAB. Hieruit volgt een re-integratieplan. Als je het aanvaardt, begeleidt de VDAB je bij je re-integratie.

5. Zelf opstarten?

Kreeg je nog geen vragenlijst, maar heb je wel zin om je werk weer op te nemen?

Dan kan je het re-integratietraject zelf opstarten. Ook je werkgever kan een reintegratietraject voor je beginnen. De werkgever mag ten vroegste 4 maanden na het begin van je ziekte een traject opstarten.

Meer weten?

Je zit thuis door ziekte, maar wil niet bij de pakken blijven zitten? Gelukkig kan je – ook tijdens je arbeidsongeschiktheid – op allerlei manieren actief zijn. Behalve een gedeeltelijke werkhervatting en een re-integratietraject kan je ook kiezen voor herscholing of vrijwilligerswerk.

• Ontdek alle opties in detail in onze nieuwe Wegwijs-brochure ‘Weer aan de slag’.

Vraag je gratis exemplaar in een van onze kantoren of download de brochure op www.bondmoyson.be/brochures of www.devoorzorg.be/brochures. Kik door naar ‘Brochures en folders Voordelen & Advies’.

• Of surf naar www.bondmoyson.be/tijdensjeziekte of www.devoorzorg.be/tijdensjeziekte.

Je vindt er een overzicht en de voorwaarden van mogelijke activiteiten tijdens je arbeidsongeschiktheid.

mei 2018 / S-magazine •

5

interview

Geboren in het verkeerde lichaam ‘Thuis’-kijkend Vlaanderen zag Franky ruim 2 jaar geleden uit Amerika terugkeren als Kaat. Even plots verscheen VTM-journalist Bo Van Spilbeeck eind januari als vrouw op tv. “Het verhaal van Bo werd bijna voorgesteld als een sprookje”, vindt de 17-jarige Warre uit Temse, zelf transgender. “Alsof je maar een pilletje hoeft te slikken om man of vrouw te worden. Zo werkt het natuurlijk niet.” Hoe het wel werkt, dat vertellen Warre en zijn ouders Gunther en Ilse ons. Een verhaal over een bochtig parcours naar geluk en naar een lichaam dat juist voelt: dat van een heel gewone jongen.

Zo’n 2 jaar geleden stapte Warre, toen 15, naar zijn ouders met een schijnbaar onschuldige vraag: “stel dat ik een jongen was geweest, hoe hadden jullie mij dan genoemd?”. Papa Gunther: “Die insteek was wel mooi. Een uur later rolde het hele verhaal eruit: Warre was geboren in een meisjeslichaam, maar hij voelde zich een jongen.”

Puzzelstukjes in elkaar “Ik worstelde daar al heel lang mee”, zegt Warre. “Als kind al had ik jongensvrienden en speelde ik met jongensspeelgoed. Maar als kind stel je je daar weinig vragen bij.

Je speelt gewoon met wie of wat je leuk vindt. Vanaf het 1ste middelbaar dwong ik mezelf om me vrouwelijker te voelen en te kleden, maar daar werd ik echt niet gelukkig van. In het 3de middelbaar had ik een relatie met een meisje en dacht ik even dat ik lesbisch was. Maar het klopte niet. Er was meer aan de hand.”

“ Transgender? Wij hadden bij wijze van spreken nog nooit van dat woord gehoord.” – mama Ilse

6 • S-magazine / mei 2018

“Toen ben ik informatie beginnen op te zoeken op internet en ben ik er steeds meer over gaan nadenken. Wat is het? Hoe voel ik mij? Is dit echt wat ik wil? En het klopte.

Deze keer wel. Het deed deugd om het eindelijk te kunnen benoemen. Mijn beste vrienden waren de eersten aan wie ik het vertelde. En op een dag heb ik ook een leerkracht aangesproken, die heel positief gereageerd heeft. Dat heeft me geholpen om het ook tegen mijn ouders te durven zeggen.”

Wat Warres ouders daarvan vonden?

“Voor mij vielen alle puzzelstukken op hun plaats”, zegt mama Ilse. “Ik voelde de laatste jaren wel dat er iets aan de hand was, maar ik kon er nooit de vinger op leggen. Gaan shoppen bijvoorbeeld was een nachtmerrie. We hebben vaak ruzie staan maken om een broek of beha te passen. Als ouders dachten we dat het door de puberteit kwam. Maar zodra Warre het verteld had, kon ik de dingen plaatsen. 2 dagen later zijn we voor het eerst in de jongensafdeling gaan winkelen. Dat was echt een openbaring.”

Moeke knows best Na de opluchting komt ook de onzekerheid. “Ik ben er 14 dagen niet goed van geweest”, geeft Gunther toe. “Omdat je als ouder opeens met heel veel vragen en twijfels zit. Gewoon omdat je er niets over weet.” Ilse treedt hem bij: “Warre had natuurlijk al heel wat opzoekwerk gedaan, maar voor ons was het allemaal

nieuw. Transgender? Wij hadden bij wijze van spreken nog nooit van dat woord gehoord, laat staan dat we wisten hoe het verder moest.”

“De reactie van mijn eigen ouders heeft toen veel betekend voor mij”, gaat Gunther voort. “Mijn moeder is 7 jaar geleden overleden, zij heeft Warre nooit als jongen gekend. Maar toen ik mijn vader vertelde dat Warre een jongen was, zei hij onmiddellijk dat moeke dat altijd heeft geweten.

Blijkbaar heeft zij dat aangevoeld, ook toen Warre nog heel klein was. Het is een absurd verhaal, maar dat heeft bij mij voor de klik gezorgd die nodig was om verder te gaan.

Ik was klaar voor de volgende stap.”

Broodje bestellen Die volgende stap werd een hele reeks stappen, met het nodige wachten tussendoor. “Nadat Warre het verteld had, hebben we vrijwel meteen contact opgenomen met het genderteam van het UZ Gent. Het verdict: een wachtlijst van 6 maanden, alleen al voor het eerste intakegesprek”, verzucht Ilse. “En wanneer je dan eindelijk binnen bent geraakt, is er natuurlijk nog niet direct een heel traject voor je uitgestippeld”, vult Warre aan. “Dat afwachten was voor mij heel moeilijk. Ik zat zelf ook nog met veel vragen. Wat komt er nog op mij af ? Waar moet ik nog allemaal door?”.

“Let wel,” merkt Gunther op, “die wachttijd is intussen al wat minder lang, want

sociale info

de overheid heeft extra middelen vrijgemaakt. En het genderteam van het UZ Gent is prachtig. De specialisten die er deel van uitmaken zijn stuk voor stuk gemotiveerde en ervaren mensen die fantastisch goed bezig zijn. Dat heb je ook wel nodig als ouder, want je zit met zoveel vragen. Wij wisten totaal niks. Die professionaliteit werkt dan geruststellend.”

mannelijk personage. Zodra ik dat aantrok, besefte ik: dit ben ik, dit wil ik.” Toch gaat het om meer dan een mijlpaal in de zoektocht. “In een kostuum word ik niet alleen een personage, ik word ook zelf een ander mens. Ik voel me verbonden met het publiek, ik ben open, zelfverzekerd, minder ingetogen. Want ik ben dan wel transgender, ik ben ook méér dan dat.”

Vandaag, 2 jaar later, heeft Warre al heel wat gesprekken, onderzoeken en behandelingen bij het genderteam achter de rug.

“Dat gaat van de psycholoog en psychiater tot de endocrinoloog en chirurg. Beetje bij beetje wordt het traject uitgestippeld.”

“Intussen neem ik al 5 maanden testosteron, wat een serieuze impact heeft. Mijn stem is nu een pak zwaarder, mijn armen en bovenlijf zijn breder, ik begin een baard en snor te krijgen … Maar vooral mijn zelfvertrouwen heeft een enorme boost gekregen. Tot vorig jaar durfde ik niet eens een broodje te bestellen, puur omdat ik dan met mijn meisjesstem geconfronteerd werd. Dat is het moeilijke: in je hoofd ben je al lang de jongen die je wil zijn, maar de buitenwereld ziet je nog steeds als een meisje.”

“Kostuums maken is inderdaad een heel fijne uitlaatklep. Dat neemt niet weg dat de afgelopen jaren vooral heel lastig geweest zijn”, blikt Ilse terug. “Vooral dit schooljaar was er een van hoge toppen en diepe dalen.” Momenteel gaat Warre even niet naar school. Hij doet het de komende maanden rustig aan, om in september een frisse start te maken. “Het ging écht niet meer. Warre is heel diep gegaan, tot zelfmoordgedachten toe”, zegt Ilse. “Gelukkig is dat hoofdstuk nu afgesloten. Misschien is dat soms wel eens nodig: eerst heel diep gaan, om dan de kans te krijgen om opnieuw te beginnen.”

Het kostuum maakt de man Naast de testosteronbehandeling zorgt ook een minder voor de hand liggende activiteit voor meer zelfvertrouwen. “Mijn grootste hobby is kostuums maken voor levende beelden”, vertelt Warre. “Op een dag paste ik een kostuum voor een

Blijven zwemmen Opnieuw beginnen, dat lukt nog beter in een nieuw lichaam. Een maand na ons gesprek staat de eerste operatie gepland: de borstverwijdering. Een hoogtepunt waar Warre al lang naar uitkijkt. “Ik zwem heel graag, maar dat moet ik nu missen.

Een badpak is een verschrikking, dat is echt geen optie. De gedachte dat ik deze zomer gewoon de zee in kan, zonder dat ik me helemaal hoef in te pakken in een

surfpak, maakt me blij. Of dat ik een trui kan dragen, zonder dat ik me zorgen hoef te maken om de bobbels die zichtbaar zijn.

Of dat ik gewoon in de spiegel kan kijken en denken: dit is af.”

Wat de verdere toekomst brengt? “De volgende grote stap is de baarmoeder weghalen, voor die operatie moet je 18 zijn”, weet Warre. “Het wordt nog een lang proces, maar ik merk nu al dat ik steeds gelukkiger word. Ik hoop dat ik over 6 jaar tevreden kan terugblikken op het hele traject, wetende dat ik hier allemaal ben doorgegaan om eindelijk mezelf te kunnen zijn. Elke stap die ik nu zet is een stap dichter bij de vrijheid. Gelukkig heb ik daarbij de steun van mijn ouders, mijn lieve zus, familie en héél veel vrienden!”

GWEN MUYLAERT

Meer informatie?

• Transgender Infopunt www.transgenderinfo.be • Berdache, vereniging voor ouders van genderkinderen www.berdache.be • Centrum voor seksuologie en gender (UZ Gent) www.uzgent.be • Met vragen over de terugbetaling van medische behandelingen kan je terecht bij ons ziekenfonds. Wij helpen je graag verder. www.bondmoyson.be of www.devoorzorg.be

mei 2018 / S-magazine •

7

ods

erreg

: J. H

Foto

door Urbain Vandormael

PLUSMINUS AUTOMATISCH NOODOPROEPSYSTEEM IN AUTO VERPLICHT Sinds 31 maart moeten alle nieuwe auto’s standaard uitgerust zijn met het automatische noodoproepsysteem ‘eCall’.

Dat staat voor Emergency Call en houdt in dat een digitaal systeem in de auto bij een ongeval automatisch hulp inroept.

Dat gebeurt via het nummer 112. De EU verwacht dat eCall elk jaar zo’n 2500 levens zal redden en het aantal zwaargewonden met 15 % zal doen dalen. Dankzij een telematische eCall-plug kan het systeem ook in oudere wagens worden gebruikt.

LANGDURIG ZIEKEN KRIJGEN VAKANTIEGELD Ben je langdurig ziek? Dan krijg je elk jaar in mei een inhaalpremie boven op je ziekte-uitkering. De inhaalpremie is een soort vakantiegeld voor wie langer dan 1 jaar arbeidsongeschikt is.

Je krijgt de inhaalpremie als je op 31 december 2017 minstens 1 jaar arbeidsongeschikt was én je in mei 2018 nog altijd ziek bent. Ons ziekenfonds gaat na of je er recht op hebt. Je hoeft hiervoor zelf niets te doen.

Kreeg je te maken met een arbeidsongeval en deed je hiervan aangifte bij ons ziekenfonds? Dan heb je ook recht op deze premie.

Hoeveel bedraagt de inhaalpremie?

• Je bent zelfstandige: · 216,50 euro als je op 31 december 2017 minstens 1 jaar arbeidsongeschikt was.

• Je bent werknemer of werkzoekende: · 320,54 euro als je op 31 december 2017 minstens 1 jaar arbeidsongeschikt was · 510,52 euro als je op 31 december 2017 minstens 2 jaar arbeidsongeschikt was · 543,10 euro als je op 31 december 2017 minstens 2 jaar arbeidsongeschikt was én gezinshoofd bent.

Meer weten over je uitkering bij arbeidsongeschiktheid? Surf naar www.bondmoyson.be of www.devoorzorg.be. Of neem contact op met ons ziekenfonds.

8 • S-magazine / mei 2018

2,76 MILJOEN BELGEN NIET AAN DE SLAG Hoewel het aantal uitkeringsgerechtigde werklozen in ons land voor het eerst onder de grens van de 500 000 zakte, ligt het aantal landgenoten ‘op arbeidsleeftijd’ die niet aan de slag zijn op 2,76 miljoen, niettegenstaande het recordaantal vacatures. Arbeidsleeftijd betekent in dit geval 15 tot 64 jaar. Dat hoge aantal is nog een onderschatting omdat het geen rekening houdt met deeltijds werkenden of ziekteverzuim. De inactieve bevolking in ons land bereikt daarmee een percentage van 37 %, wat beduidend hoger is dan in onze buurlanden. In Nederland en Duitsland bedraagt dat 25 %. Een deel van de inactiviteit is onvermijdelijk, zoals bij personen met een handicap of mantelzorgers. Tot de inactieven rekenen de statistieken ook de 452 925 studenten hoger onderwijs en 370 000 leerlingen in de middelbare school. Die zullen niet graag lezen dat zij worden beschouwd als inactief. Om alle inactieven weer aan de slag te krijgen, volstaat het volgens KBC-econoom Johan Van Gompel niet om in te zetten op de activering van de werklozen. Ook de andere categorieën moeten worden aangesproken.

NIEUWE TERUGBETALING DIABETESEDUCATIE VANAF 1 MEI Als diabetespatiënt moet je zorgvuldig waken over je levensstijl.

Diabeteseducatoren kunnen je daarbij helpen. Je kan een beroep doen op een gespecialiseerd verpleegkundige van onze dienst Thuisverpleging, maar ook op een diëtist, apotheker, kinesist of andere diabeteseducator.

Vanaf 1 mei 2018 hebben sommige diabetespatiënten recht op een terugbetaling voor diabeteseducatie. Je krijgt een terugbetaling: • als je een zorgmodel ‘diabetes type 2’ hebt • en je tussen 15 en 69 jaar oud bent • en je BMI hoger is dan 30 of als je arteriële hypertensie hebt • en je een voorschrift hebt van je arts.

Je kan een terugbetaling krijgen voor maximaal 4 verstrekkingen per jaar, en dat zowel individueel als in groep. Een individuele verstrekking duurt 30 minuten, een groepssessie 2 uur. Ons ziekenfonds betaalt je kosten volledig terug.

Meer weten?

• Lees meer over de symptomen en behandeling van diabetes op www.diabetesweb.be.

• Lees meer over het zorgmodel ‘diabetes type 2’ op www.devoorzorg.be of www.bondmoyson.be. Zoek op ‘Zorgmodel’.

• Of laat je begeleiden door een diabeteseducator van ons ziekenfonds. Surf naar www.devoorzorg.be/thuiszorg of www.bondmoyson.be/thuiszorg.

1 SOLLICITANT OP DE 3 KRIJGT ZELDEN OF NOOIT REACTIE Bijna 30 % van de sollicitanten krijgt zelden of nooit reactie op cv en motivatiebrief. Dat blijkt uit een bevraging van vacture.com en de vakgroep Sociale Economie van de UGent. Meer dan de helft zegt zelfs dat hij of zij na een negatieve ervaring liever niets meer met het bedrijf te maken wil hebben. 2 op de 3 van de 2623 bevraagden zijn negatief over de feedback die werkgevers bieden. Als die al feedback geven, maken ze zich er doorgaans van af met een nietszeggend beleefdheidsbriefje waar niemand iets aan heeft.

HYPNOSE TEGEN RIJANGST In de Nederlandse stad Breda experimenteert een rijschool met hypnose om leerlingautobestuurders van hun rijangst af te helpen. Instructeur Linda Laene brengt hen in lichte trance. Vlak voor ze in de auto stappen, laat ze hen ontwaken. Ze zitten dus niet in een comateuze toestand achter het stuur. Volgens de cursisten ervaren ze bij het wegrijden nog even de kriebel in de buik maar die verdwijnt zeer snel.

CONSUMENT HEEFT HET LAATSTE WOORD Wat fabrikanten en merken over de kwaliteiten van hun producten ook mogen zeggen, de consument heeft altijd het laatste woord. Of hij daarmee ook gelijk heeft, is een andere vraag. De favoriete merken van de Belgische consumenten hebben onlangs elk een ‘Best Brand Award’ ontvangen. In de categorieën Beste Product, Beste Groeimerk en Beste Bedrijf ging de award naar respectievelijk Ikea, Gillette en Colruyt. De ranking kwam tot stand na een bevraging van 3500 gezinnen door marktonderzoekbureau Gfk.

BESTE BEDRIJF 1. Colruyt 2. Walt Disney 3. Coca-Cola 4. Facebook 5. Mastercard 6. Microsoft 7. Ikea 8. Apple 9. Sony 10. Samsung

KILOMETERHEFFING VERKLEINT FILES NIET Wie had verwacht dat de kilometerheffing voor vrachtwagens de files zou verkleinen, voelt zich bedrogen. Het aantal vrachtwagens op de Belgische wegen neemt nog toe, zowel op de snel- als secundaire wegen. De kilometerheffing heeft wel geld opgeleverd voor de Belgische staatskas: 676 miljoen in 2017. Bijna de helft werd betaald door buitenlandse transportbedrijven, met de Nederlanders op kop (10 %), gevolgd door de Polen (9 %) en de Roemenen (6 %).

Volgens de transportfederatie Febetra is de toename van het vrachtverkeer een reactie op het gedrag van de consumenten. Die willen hun goederen snel én aan huis geleverd, en die belofte kunnen de trein of het schip niet waarmaken.

SMARTPHONE VEROVERT HART VAN 65-PLUSSERS Smartphonegebruikers van 65 en ouder vormen de bevolkingsgroep waar de adoptie van smartphones het snelst groeit – plus 11 % per jaar. Volgens onderzoek moeten die niet meer weten van de draagbare telefoons met dikke knoppen, nochtans speciaal gebouwd voor oudere gebruikers. 65-plussers willen niet over straat lopen met een toestel dat eruitziet als een senioren­ smartphone. Ze willen mee zijn met alle moderne trends en niet in een hoekje worden geduwd, zo is te horen. Dat is de ene kant van de medaille, de andere kant is dat iedere gebruiker anders

is: er zijn tachtigers die meer mee willen zijn dan sommige zestigers. En dat ondanks het feit dat het zicht vanaf de leeftijd van 40 achteruitgaat, zeker in een wereld waarin schermkijken zo prominent aanwezig is. Bovendien is de oudere bevolkingsgroep minder snel weg met nieuwe technologie. Met nieuwe software en een overzichtelijkere presentatie van de functies en apps proberen de producenten hieraan tegemoet te komen.

mei 2018 / S-magazine •

9

foto: S-magazine

gezondheid

hopelijk nog veel navolging zal krijgen. “Wanneer we kunnen leren om aan te raken, kunnen we leren vertrouwen. Het moet op de juiste manier en met de juiste bedoelingen worden gedaan, maar ik weet dat ik mensen op een manier kan samenbrengen die de wereld echt zal veranderen, 1 knuffel tegelijk.”

Anti-aanrakingswereld

De kracht

l e f f knu van een

Fysieke aanraking is niet altijd gewenst of gepast.

Maar een warme en hartelijke knuffel met onze medemens kan geweldig veel deugd doen. “Verander de wereld, 1 knuffel per keer.”

Wat doe je met vrienden, geliefden en naaste familieleden? Je geeft hen regelmatig een goede knuffel! Een warme omhelzing is een bron van positieve gevoelens, een uiting van steun en liefde … en nog zoveel meer. Los van de intensiteit van de fysieke aanraking, worden in ons lichaam tal van emotionele en hormonale processen op gang gebracht zodra we fysiek contact maken met onze medemens. Hoe groter de emotionele lading van de aanraking, hoe sterker de impact op onze mentale gezondheid. Zelfs onze lichamelijke gezondheid vaart er wel bij, zo blijkt uit tal van studies. De Amerikaanse psychologe Virginia Satir, zowat de grondlegger van de moderne gezinstherapie, kwam in de vorige eeuw met een zeer interessante theorie: “we hebben

10 • S-magazine / mei 2018

4 knuffels per dag nodig om te overleven, 8 om gezond te blijven, 12 om te kunnen groeien als mens”. Anders gezegd, we moéten elkaar regelmatig knuffelen!

Knuffelcentrum Om tegemoet te komen aan de nood aan fysiek menselijk contact, heeft de Amerikaanse Samantha Hess in 2013 Cuddle Up To Me opgericht, een heus knuffelcentrum in de stad Oregon waar klanten hun keuze kunnen maken uit een brede waaier aan knuffels. Er is voor ieder wat wils. Hess: “Ik wist dat er andere mensen zoals ik moesten zijn, die zich beter en zelfverzekerd voelen als ze af en toe fysiek contact hebben met andere mensen. Dat is de reden waarom ik deze knuffelzaak ben begonnen. Iedereen verdient het om te weten dat ze ertoe doen.” Hess is de allereerste in de knuffelbranche die een certificaat heeft opgesteld voor professionele knuffelaars. Een wereldprimeur, die

“Het gebrek aan fysiek contact is slecht voor onze geestelijke gezondheid”, stelt professor in de neurowetenschappen Francis McGlone, verbonden aan de John Moores University in het Britse Liverpool. McGlone heeft jarenlang onderzoek verricht naar de deugden van fysiek menselijk contact. “Het lijkt erop dat we in een anti-aanrakingswereld leven. Het is hoog tijd om het tij te keren. Het zit gewoon in onze aard om elkaar aan te raken en te knuffelen.

Dat contact zorgt voor een verbintenis.

Het verbindt volwassenen en voedt kinderen.” Dezelfde boodschap krijgen we van Tiffany Field, oprichter van het Amerikaanse Touch Research Institute aan de Miami Medical School.

“Huidcontact vertraagt de hartslag en de bloeddruk. Daardoor krijg je meer vat op je stresshormonen. Fysiek contact verhoogt het aantal natuurlijke gezonde cellen in ons lichaam, zeg maar de vuurlinie van ons immuunsysteem.” Field ziet een verband tussen de afwezigheid van fysiek contact en darmklachten en fibromyalgie bij jongeren.

Sterker nog, aldus Field: “Steeds meer kinderen vertonen agressief gedrag als gevolg van het gebrek aan knuffels.”

Al mogen we daar natuurlijk niet uit besluiten dat ouders alle schuld dragen als hun kinderen agressief gedrag vertonen.

Meer liefde, minder stress Een aangetoond lichamelijk effect van een knuffel of omhelzing is de aanmaak van het hormoon oxytocine, ook bekend als het knuffelhormoon.

Oxytocine wordt in verband gebracht met gevoelens van liefde en welzijn en helpt ons bij het opbouwen van zelfvertrouwen en sociale contacten met anderen (zowel naaste familieleden als onbekenden). Tegelijk neemt een knuffel stress weg, wat wetenschappelijk

gezondheid

bevestigd is door de vaststelling dat positieve aanrakingen zich vertalen in een vermindering van het hormoon cortisol in ons lichaam. Cortisol, bijgenaamd het stresshormoon, brengt ons in stressvolle situaties in ‘fightor-flight’-modus. Handig als je wordt aangevallen door een beer, maar nefast als je er een constante verhoogde hartslag aan overhoudt.

Voor alle leeftijden Voor baby’s is lichamelijk contact van levensbelang, bijna even belangrijk als eten en drinken. Als ze weinig knuffels en fysieke affectie krijgen van hun ouders, kunnen ze dat gebrek voor de rest van hun leven met zich mee dragen.

De grootste kracht van fysiek contact ervaren we rond de leeftijd van 20, zo beweert David J. Linden, auteur van het boek ‘Touch: The science of hand, heart and mind’. “Na je 20ste daalt de kracht of impact van fysiek contact met ongeveer 1 % per jaar.” Maar hoe oud je ook bent, een knuffel doet altijd deugd.

Intimiderend Fysieke aanraking kan natuurlijk ook ongewenste effecten hebben. Dat heeft de #MeToo-discussie van de voorbije maanden wel duidelijk gemaakt, voor wie het nog niet wist. Knuffelen en andere vormen van fysiek contact hebben enkel een positieve invloed als ze plaatsvinden in een context van vertrouwen en gelijkheid. Zo niet kan aanraking intimiderend zijn of zelfs wijzen op een relatie van macht en onderdrukking. Daarom is het fout om kinderen (of volwassenen) te verplichten tot een knuffel, hoe goedbedoeld ook. In de meeste situaties hebben aanrakingen gelukkig een positief resultaat. Zelfs in situaties waarin je het niet meteen verwacht. De befaamde ‘Midas touch’-studie heeft aangetoond dat gasten in een restaurant over het algemeen een ruimere fooi achterlaten wanneer de ober hen even aanraakt op de schouder. En wanneer iemand je de hand schudt, vind je die persoon meteen een stuk sympathieker als hij daarbij ook met zijn linkerhand je arm vastpakt. Zeker eens proberen!

l a a m r o n e w u ie n t Digitaal is he binnenia in ons land wordt

bruik van sociale med pen ge t he or vo d tij ef le Philippe De Backer (O r geen cy iva De minimum pr or vo is ar et t staatssecr t De Backe kort 13 jaar. Dat heef raden en stoer, maar het probleem is da die van stbe nnen brengen, zoals ku en ud Vld) beslist. Klinkt va zo n te ch da m op betere ge terview met Knack.be, in n ee In t. ch zo kinderen heeft die he ge op de nn (10). Ik heb het kijk Antwerpen door be k “I r: ke ac B mij, Roos (11) en Fi e D t uari 2017, verklaar art veel. verschenen op 14 febr ter.” Oké, dat verkla ch do e rig ja ie dr ijn m ogen van geen tieners onder de rt ko en nn bi n lle zu m chat en Instagra aar te spelen, maar kl t nk de t da r ke ac Op Facebook, Snap B e zijn. Geen idee hoe D len dat ze enkele jaren offline zul13 jaar meer welkom rtel ve loven.

Aan Roos en Finn t. ui ar na et mezelf niet kan veroor is 11 ni ik er e k di kij n ik re eë cr f oo kl een generatie media. Roos len moeten gaan, zou m zetten op mijn eigen kennis van sociale n re rder heb gezien.

Het zou bovendien ee atures van Instagram die ik nog nooit ee et dat hij gaat ige fe r ik denk ni en kent leuke en nutt al tot YouTube, maa or vo g pi lo or vo e lin ennen.

Finn beperkt zich on om Instagram te verk g da ar rja ve de 13 n wachten tot zij en aan hun ouders om ag vr g in m m te es to Het jaar moeten voortaan hindernis te omzeilen. e di om g di Kinderen onder de 13 ou nv ee is s niet kennen. aken, maar het een account aan te m n dat onze prille tieners die achterdeurtje uden? Mijn love orho zou naïef zijn om te ge daarom meteen allerlei doemscenario’s vo e media, want szelf social Maar moeten we on al haar activiteiten op t to g an eg to s oo R en en inschatten. echtgenote en ik vrag heden die wij als volwassenen beter kunn elig ar verantwoord er zijn gevaren en gevo em mee. Dat aanvaardt ze. We leren ha opleggen. De oble Daar heeft ze geen pr edia. Dat heeft meer zin dan een verbod ale m et kunnen ontkennen. ni e w e di it ite al om te gaan met soci re n ier omgegaan ia zijn nu eenmaal ee moderne digitale med op een kritische maar niet paniekerige man er e zijn er!

Ook op school wordt de overheid nog en w u N . ia ed m e al ci so met de or op elk ren het voorbeeld, do de kin ze on n ve ge e es te plaatsen e normaal. W Digitaal is het nieuw dag mails en sms-berichten te lezen en lik geen zorgen de ons mogelijk moment van ok betreft moeten we bo ce Fa at w , st ren. We ru ge wees ons, is iets voor oude ders. n re de op Facebook. Maar kin ze on en er eer iets an ok, zo verzek lgend jaar wellicht w maken. Want Facebo vo n E . m ra ag st In hten op moeten onze ogen ric ze kindee on Maar dan moeten w e dat precies ho ren wel eerst vragen werkt …

Bart Vandormael Nieuwe vader

BART VANDORMAEL mei 2018 / S-magazine •

11

Barbara Plovie

“Jullie zijn het eerste ziekenfonds dat gametechnologie gebruikt om gezond gedrag te bevorderen”

Ken je ‘Yum Runner’ al? De online game van ons ziekenfonds leert kinderen om al spelend gezonde voedingskeuzes te maken. “Jullie ziekenfonds is het eerste dat de kracht van speltechnologie inzet voor gezondheidspromotie”, weet Barbara Plovie van de Hogeschool West-Vlaanderen (Howest). Howest geniet trouwens internationale faam als opleidingsinstituut voor creatieve geesten in digitale kunsten en entertainment.

Plovie maakt deel uit van een onderzoeksgroep aan de hogeschool die inspeelt op de noden van de gezondheidszorg van de toekomst.

De helft van de Belgen kampt met overgewicht, 1 op de 7 is obees. 16 % van de kinderen lijdt aan overgewicht, 5 % is zwaarlijvig.

Die zorgwekkende vaststelling heeft ons ziekenfonds aangezet om te investeren in ‘Yum Runner’, een zogenoemde ‘serious game’ over gezonde voeding en lichaamsbeweging. Jonge spelers moeten obstakels ontwijken door te springen of te schuiven en krijgen onderweg de mogelijkheid om gezonde dan wel ongezonde voedingswaren naar binnen te spelen.

Hoe gezonder ze eten en drinken, hoe beter ze rennen, springen en hindernissen kunnen overwinnen.

“Het spel leert kinderen welke voedingsmiddelen gezonder zijn dan andere, welke voedingsmiddelen meer energie geven en hoe ze dus een gezonde voedingskeuze kunnen maken”, verduidelijkt Barbara Plovie, onderzoekster aan de Hogeschool West-Vlaanderen (Howest). “De game past in een TETRA-project (met financiële steun van het Vlaams Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie) waarin nagegaan wordt of serious games een meerwaarde kunnen bieden in de zorg. Voor de uitwerking van dat

12 • S-magazine / mei 2018

project hebben we partners gezocht uit de zorg én de gamesindustrie. De Socialistische Mutualiteiten waren meteen voor het idee gewonnen.

Maar een eerste vaststelling was dat de gamesindustrie niets weet over de zorg, en omgekeerd. Daarom hebben we de nodige tijd gestopt in het uitwerken en testen van spelconcepten.

Een van die concepten leidde tot ‘Yum Runner’, een spel dat laat zien hoe leuk het kan zijn om te kiezen voor gezonde voeding.”

Met het vingertje wijzen ‘Yum Runner’ richt zich tot kinderen in de lagere school. Niet enkel kinderen met overgewicht, benadrukt Barbara Plovie, maar kinderen in het algemeen. “Bedoeling is dat ze leren wat een goede balans tussen gezond en minder gezond is. Op die leeftijd hebben kinderen daar slechts een beperkt inzicht in. De game wijst zeker niet met het vingertje, want dat zou alleen maar leiden tot angst bij de kinderen. Je zou je de vraag kunnen stellen of het de taak van de ouders is om kinderen gezonde keuzes voor te schotelen, maar daar draait deze game niet om. Ik ben ervan overtuigd dat het ziekenfonds andere campagnes op poten zet om volwassenen te wijzen op het belang van gezonde voeding, voor ‘Yum Runner’ is er bewust gekozen om op kinderen te

focussen. Trouwens alle lof voor de Socialistische Mutualiteiten, die als eerste ziekenfonds gebruikmaken van gametechnologie om gezond gedrag te bevorderen. Jullie zijn voorlopers!”

Beter voor de brandveiligheid Serious games zijn (computer)spelletjes met een hoger doel dan louter plezier. Dat vraagt een woordje uitleg. Barbara Plovie: “Gamen versterkt vaardigheden zoals het concentratievermogen, draagt bij tot een betere oog-handcoördinatie, verscherpt je reactietijd, leert je omgaan met falen, uitdagingen en successen … Dat geldt evengoed voor entertainmentgames als voor serious games, maar voor serious games zijn die educatieve en motorieke voordelen de prioriteit.

We zien onder andere dat games bijzonder goed aanslaan in een context van revalidatietraining of de training van de motoriek bij ouderen. Als we die training verpakken in een spel, worden oefeningen veel vlotter en makkelijker opgepikt. Binnen Howest hebben we een game ontwikkeld die de cursus brandveiligheid en evacuatie binnen ziekenhuizen omvat. Wel, die game blijkt veel meer effect te hebben dan een klassieke voorlichting of les. Mensen vinden het leuker om de principes van brandveiligheid spelenderwijs aan te leren.”

Close Up belicht de opmerkelijke persoonlijkheid, de beroepsactiviteit of de sportieve prestaties van een bekende of minder bekende Vlaming.

Maximaal effect Howest heeft zelfs een eigen methodiek ontwikkeld om de effectiviteit van serious games te bepalen. Plovie: “We doen piloottests, we onderzoeken hoe spelers een game ervaren, we gaan na aan welke voorwaarden een serious game moet voldoen om maximaal effect te hebben. Het is een pril studiedomein, wat het moeilijk maakt om harde en onweerlegbare bewijzen te vinden voor de effectiviteit van serious games. Daarom kiezen we voor best practices, die in de praktijk hebben aangetoond dat ze werken.

We hebben een Evidence Based Game Design-website gelanceerd – www.ebgd.be – met een overzicht van alle bestaande serious games die hun werking in de praktijk hebben bewezen.”

Verslavende elementen Een minder positieve nevenwerking van games is dat ze verslavend kunnen zijn. Daar is Howest niet blind voor, verduidelijkt Barbara Plovie.

“Entertainmentgames streven ernaar om de speler zo lang mogelijk voor het scherm te houden, bij serious games ligt dat toch even anders. Een spelniveau of level wordt bewust kort gehouden. Bij ‘Yum Runner’ wordt het spel na 15 minuten onderbroken voor een tussendoortje lichaamsbeweging.

Alles in het teken van verantwoord gamen! Verslavende elementen worden geweerd. We hebben onlangs zelfs een gameconcept ontwikkeld dat zich specifiek toespitst op het tegengaan van verslaving. We proberen een gedetailleerd inzicht te krijgen in welke spelelementen verslaving in de hand werken.”

De weg naar Pixar Howest is wereldwijd gekend als expertisecentrum in het domein van gaming en gametechnologie. Plovie: “Onze opleiding Bachelor Digital Arts & Entertainment is uniek in Europa. Sterker nog, dit jaar is ze

Gamen versterkt het concentratievermogen, draagt bij tot een betere ooghandcoördinatie, verscherpt je reactietijd en leert je omgaan met falen, uitdagingen en successen.

LEER SPELENDERWIJS ALLES OVER GEZONDE VOEDING Download Yum Runner • Superleuk loopspel.

• Maak gezonde keuzes en ontwijk alle obstakels.

• Pimp je loper met coole kledingstukken.

• Gratis te downloaden voor iOS en Android.

www.yumrunner.be

zelfs uitgeroepen tot beste opleiding in gamedesign over de hele wereld.

Studenten uit alle windstreken specialiseren zich bij ons in visuele graphics of het programmeren van games.

Veel van onze studenten komen uiteindelijk bij topbedrijven als Pixar Animation Studios (producent van onder andere ‘Cars’, ‘Toy Story’ en ‘Finding Nemo’) of Ubisoft (uitgever van topgames als ‘Assassin’s Creed’ en ‘Far Cry’) terecht.” Plovie zet haar expertise tegenwoordig in ten dienste van de onderzoeksgroep Toegepaste Gezondheidswetenschappen van de Howest, die inspeelt op de noden van de gezondheidszorg van de toekomst. “Onze opleiding legt de focus op preventie, niet op genezing. We willen voorkomen dat mensen ziek worden. Gezien de maatschappelijke veranderingen zoals de vergrijzing en de toename van chronische aandoeningen, en de gigantische kosten die dat met zich meebrengt, wordt preventie steeds belangrijker. We willen zowel individuen als lokale besturen en bedrijven tools aanreiken om preventie in de praktijk te brengen.

Bedrijven zijn vragende partij om een gezonde werkomgeving te kunnen creëren voor hun werknemers.

Als hun medewerkers uitvallen met stress en burn-out, zijn ze daar zelf de dupe van.”

BART VANDORMAEL mei 2018 / S-magazine •

13

ods

rreg

. He

:J Foto

HET LEVEN ZOALS HET IS Deze rubriek belicht de medische en ethische aspecten van het werk van een specialist(e). Informatie over de terug­betaling van de medische ingrepen en status van de specialist krijg je bij ons ziekenfonds.

de

gerontoloog We willen allemaal oud worden, maar we willen vooral niet oud zijn. Hoe valt dat met elkaar te rijmen?

Gerontoloog en maatschappelijk werker Els Messelis vraagt meer waardering en begrip voor het ouder worden en begeleidt senioren in dat proces. “Waarom niet eens een ode schrijven aan onze rimpels? Het zou veel mensen een heel eind vooruit helpen.” Met meer dan 30 jaar expertise onder de gordel leidt Messelis ons rond in de wondere wereld van de gerontologie.

Oud worden, het is een heuse wetenschap. Een wetenschap die zich heeft opgesplitst in 2 grote domeinen: de geriater buigt zich over diverse fysieke aandoeningen die gepaard gaan met de voortschrijdende leeftijd, de gerontoloog bestudeert vooral de psychosociale noden en behoeften van (kwetsbare) ouderen. Els Messelis behoort tot de 2de groep. De laatste jaren heeft de onderzoekster, auteur en docente meermaals het nieuws gehaald met haar onderzoek naar seksualiteit en intimiteit bij ouderen. “Een delicaat onderwerp, waar nog steeds een taboe op rust, maar tegelijk een zeer boeiend onderwerp.

Toen ik aan het begin van mijn loopbaan een cursus van een priester

14 • S-magazine / mei 2018

over ‘relaties, seksualiteit en intimiteit op oudere leeftijd’ in handen kreeg, voelde ik meteen de behoefte om die cursus te herwerken en het thema verder uit te werken. Ruim 30 jaar later is seksualiteit bij ouderen nog steeds een gevoelig onderwerp. Ik stel vast dat oudere generaties nog altijd moeite hebben om erover te praten. Ze zijn opgegroeid met het beeld van de aseksuele senior en hebben dat beeld ingeprent gekregen. Zeker in katholieke kringen werd seksualiteit gezien als een zonde. Seks diende enkel voor de voortplanting. Eens de menopauze voorbij, was ook het seksleven voorbij. Zeker voor vrouwen, die grote schroom voelden om aan te geven wat ze leuk en

egods foto: J. Herr

het leven zoals het is

opwindend vonden. Ze ondergingen seks. Terwijl: we zijn allemaal seksuele wezens. Gek genoeg slaat de slinger vandaag door naar de andere kant: elke oudere hoort een fantastisch seksleven te hebben. Ja, dat is nu ook niet echt realistisch.”

Overspel komt het vaakst voor bij 60-plussers, lazen we enkele jaren geleden in een nieuwsbericht. De verklaring: Viagra en verbeterde heupprothesen.

Els Messelis: “Ik denk niet dat er in Vlaanderen al betrouwbaar onderzoek is gevoerd naar het vreemdgaan van 60-plussers, maar ik schrik niet van de resultaten. Het lijkt alsof we in het tijdperk van de ‘grey divorce’ leven: steeds meer oudere koppels vragen een scheiding aan. Die scheidingen zijn te wijten aan een gebrek aan communicatie tussen de partners, maar ook aan een gebrekkige kwaliteit van hun relatie en dus ook hun seksleven. Seks en intimiteit zijn van alle leeftijden, vreemdgaan ook. In het kader van het onderzoek naar veilige seks stellen we vast dat steeds meer 50- en 60-plussers seksueel overdraagbare aandoeningen oplopen. Dat doet vermoeden dat ze er verschillende bedpartners op nahouden.”

Lichamelijke ongemakken of beperkingen door ouderdom vormen geen belemmering voor een goed seksleven?

Els Messelis: “Fysieke beperkingen maken het er niet makkelijker op, maar seks heeft toch meer te maken met het welbevinden en de kwaliteit van een relatie. Het Sexpert-onderzoek van de KU Leuven en de UGent uit 2012 toont aan dat erectieproblemen en andere gezondheidsproblemen de voornaamste oorzaken zijn van seksuele problemen bij mannen boven de 50, maar bij vrouwen ontstaan de problemen voornamelijk door een gebrek aan zin in seks, doordat de vagina niet meer voldoende vochtig wordt en door de afwezigheid van een partner. Lichamelijke, psychologische en sociale factoren gaan vaak hand in hand. Als partners zich goed in hun vel voelen en een gezonde intimiteit delen, zetten lichamelijke en hormonale veranderingen over het algemeen geen rem op hun seksleven. Ze ontwikkelen skills en strategieën om daar op een creatieve manier mee om te gaan. Seks op oudere leeftijd staat niet noodzakelijk gelijk met coïtaal gedrag, met penetratie. Je kan ook veel plezier beleven aan niet-coïtale seks en vormen van intimiteit. Elkaar masturberen, elkaar strelen, elkaar knuffelen, elkaar romantische woorden influisteren bijvoorbeeld. Ook het intiem leven van oudere singles en oudere LHBTI (lesbiennes, homo’s, biseksuelen, transgenders en interseksen) is zwaar onderbelicht. Ik vind het jammer dat er weinig studiemateriaal over deze thema’s bestaat.”

U hebt een zogenoemde sekskoffer ontwikkeld om seksualiteit bij ouderen bespreekbaar te maken. Wat zit er in die koffer?

Els Messelis: “Enkele boeken, waaronder mijn boek ‘Vrouwen willen intimiteit, mannen willen seks. Wat 50-plussers er nu in werkelijkheid zelf over denken’. Films zoals ‘Achter de wolken’ met Chris Lomme en Jo De Meyere, over een nieuwe relatie op latere leeftijd.

Foto’s van Marie Bot van oudere mensen die intiem zijn met elkaar.

Seksspeeltjes voor ouderen, zoals Geisha-ballen, een masturbatie-ei en orgasmepoeder. Al die spullen helpen om de tongen los te maken.

De koffer wordt altijd gebruikt in combinatie met een vorming. Ik heb er ook mijn toolkit aan toegevoegd over genderidentiteit en seksuele diversiteit in de ouderenzorg. Omdat we zien dat daar nog een groot

taboe op rust. Ik wil de discussie rond genderidentiteit en seksuele diversiteit bij managers, hulp- en zorgverleners maar ook bij ouderen op gang brengen en meer tolerantie vragen. Heel wat hulp- en zorgverleners maar ook senioren spreken best wel discriminerende taal als het gaat over pakweg homoseksualiteit.”

U pleit voor een ‘esthetiek van de ouderdom’. Wat verstaat u daaronder?

Els Messelis: “We willen allemaal ouder worden, maar we willen vooral niet oud zijn. We leven in een cultuur waarin jong zijn gekoppeld wordt aan schoonheid. Laat ons maar eens wat meer oude lichamen tonen in de media, denk ik dan. We weten allemaal dat we uiteindelijk grijze haren krijgen en dat onze huid minder elastisch wordt, maar we vinden het o zo moeilijk om dat te aanvaarden.

Waarom niet eens een ode schrijven aan onze rimpels!? Het zou veel mensen een heel eind vooruit helpen.”

We worden steeds ouder. Die vergrijzing stelt de gezondheidszorg voor enorme uitdagingen. Welke uitdagingen wil u als gerontoloog aangaan?

Els Messelis: “De lichamelijke complicaties van het ouder worden, zoals dementie, osteoporose, hart- en vaatziekten, krijgen alle

Ik krijg het op mijn heupen van mensen die met pensioen gaan met de gedachte: nu enkel nog genieten, genieten, genieten, vrijheid, vrijheid, vrijheid. Geloof me: dat hou je geen 20 jaar vol. aandacht die ze verdienen. Ik kijk met grote interesse uit naar wat we daarover nog allemaal kunnen leren. Zowel de geriatrie als de gerontologie streven ernaar om ouderen zo lang mogelijk gezond te houden en de ziekteduur zo kort mogelijk te maken. Waar ik mij als gerontoloog vooral op toeleg, is hun welbevinden, motivatie, cognitief en sociaal functioneren. Hoe zorgen we ervoor dat ouderen, zorgbehoevend of niet, nog goesting hebben en gemotiveerd blijven om dingen te doen met hun leven? Een belangrijk onderdeel van een goede psychische en sociale gezondheid is verbondenheid met andere mensen. Een goed sociaal netwerk. Langdurige vriendschappen. Maar die sociale cohesie is soms ver te zoeken in onze individualistische maatschappij. Ik krijg het op mijn heupen van mensen die met pen­sioen gaan met de gedachte: nu enkel nog het loze genieten, genieten, genieten, vrijheid, vrijheid, vrijheid. Het Zwitserleven-gevoel, zoals de Nederlandse ethicus Frits De Lange het omschrijft. Geloof me: genieten, genieten, genieten, dat hou je geen 20 jaar vol. Na verloop van tijd wil je toch opnieuw zin en betekenis geven aan je leven. We benaderen het ouder worden op een zeer geforceerde manier, maar waarom? Ouderen duwen de eindigheid van het leven krampachtig voor zich uit. We mogen zelfs niet meer oma en opa zeggen. Het is moeke en vake. Ik verzet me tegen die belachelijke verjonging van de ouderdom.”

mei 2018 / S-magazine •

15

het leven zoals het is

Een ‘verborgen’ ouderdomskwaal is polyfarmacie, het overmatig gebruik van cocktails van medicijnen.

Els Messelis: “Klopt. Het is ronduit schandalig hoeveel medicijnen er in Vlaanderen worden voorgeschreven. Ook en zeker aan ouderen.

Angstmedicatie, antidepressiva, antipsychotica … Ouderen verwachten dat hun huisarts die medicatie voorschrijft, maar het is hoog tijd dat we op de rem gaan staan. In plaats van te vertrouwen op medicatie, moeten we inzetten op psychosociale begeleiding. Overmatig gebruik van medicatie heeft een zeer nefast effect op het gedrag en het welbevinden van patiënten. Ik hoor dat Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid Jo Vandeurzen preventiecoaches in het leven geroepen heeft om problemen als alcoholverslaving en polyfarmacie aan te pakken. Ik kan dat alleen maar toejuichen. Hopelijk blijft het niet bij mooie woorden.”

Wat mogen we verwachten van de komst van technologische snufjes om ouderen te monitoren en ondersteunen, de zogenaamde gerontotechnologie?

Els Messelis: “Als moderne technologie het leven van ouderen makkelijker kan maken, vind ik het prima. Maar ik hou mijn hart vast voor de digitale kloof die ik zie ontstaan tussen jong en oud. We moeten meer middelen inzetten om oudere mensen vertrouwd te maken met computers en apps. We moeten hen cursussen in moderne technologie aanbieden, gratis of tegen kostprijs. Zo niet blijven we achter met een generatie van digitale analfabeten. In serviceflats zie ik steeds meer domotica opduiken: een chipkaart in plaats van een sleutel, een iPad aan de muur … Prachtig, maar we moeten er wel voor zorgen dat bewoners die toepassingen fatsoenlijk kunnen bedienen.”

foto: J. Herregods

Hebt u enkele huis-, tuin- en keukentips om zo lang mogelijk gespaard te blijven van een bezoek aan de gerontoloog?

Els Messelis: “Nou, ik denk dat het juist goed is om gerontologen vroeg in te schakelen. Omdat we ouderen een aantal tools kunnen aanreiken om hun veerkracht en empowerment te verhogen. Ik leer mijn cliënten ook nieuwe strategieën aan om hun stressniveau binnen

16 • S-magazine / mei 2018

Het is schandalig hoeveel medicijnen er in Vlaanderen worden voorgeschreven.

We zouden beter inzetten op psychosociale begeleiding.

de perken te houden, ik ondersteun hen met methodieken om hun levensverhaal in kaart te brengen en ik onderstreep graag het belang van lichaamsbeweging en gezonde voeding.”

Kortom, we moeten niet wachten tot het te laat is?

Els Messelis: “Juist, alleen hebben veel ‘jongere ouderen’ weinig oor naar onze raad. Als iemand van 40 te horen krijgt dat hij te veel alcohol gebruikt of rookt, wuift hij dat weg als een probleem voor later of liever nooit. Net zoals iemand van 50 niet wil horen dat hij misschien ooit zorgbehoevend zal zijn. We willen niet stilstaan bij mogelijke of waarschijnlijke gezondheidseffecten op lange termijn. De Koning Boudewijnstichting heeft in 2012 een project gelanceerd onder de naam ‘Vroeger nadenken over later’. Het zou goed zijn om dat ook echt te doen: vroeger nadenken over later. Veel ouderen komen pas op hun 75ste of 80ste voor het eerst in contact met de geriater, omdat ze steeds langer fysiek gezond blijven. Ik ontvang mensen al op jongere leeftijd. Ik geef cursussen over hoe mensen zich kunnen voorbereiden op hun pensioen. Onder mijn cursisten bevinden zich veel 50’ers en prille 60’ers. Ik kom weinig mensen tegen die werken tot hun 65ste.

Een grote uitdaging bestaat erin om die senioren te behoeden van het dreigende gevaar van vereenzaming. We moeten hun dromen, competenties en talenten proberen aan te boren, opdat ze niet verkommeren. Daar wordt vandaag te weinig aandacht aan besteed.”

Een persoonlijke vraag om mee af te sluiten: wat heeft u er destijds toe aangezet om u te specialiseren in gerontologie?

Els Messelis: “Ik heb een passie voor oudere mensen. Als psychia­trisch maatschappelijk werker heb ik me het lot van kwetsbare ouderen – en dan vooral vrouwen – altijd zeer ter harte genomen. Ik zie het als mijn taak om vooral op te komen voor die mensen die onzichtbaar en kwetsbaar zijn. Ik vind het jammer dat weinig senioren op de barricade gaan staan. Ze hebben enorm veel levenservaring en levenskennis opgebouwd. Wel, ze moeten ook de kans krijgen om die wijsheid in te zetten. We gooien hun kennis zomaar weg. In veel samenlevingen worden ouderen op een voetstuk geplaatst, bij ons worden ze nog al te vaak aan de kant geschoven.”

BART VANDORMAEL • Ook S-Plus, onze vereniging voor plussers met pit, informeert graag over ouderen en seksualiteit. Download onze brochure ‘Een b(r)oek vol goesting. Seksualiteit … ver weg van mijn bed?’ gratis op www.s-plusvzw.be. Kies je regio en ga naar ‘Publicaties’. Of bel naar 02 515 02 06 en bestel een papieren exemplaar voor 3 euro.

• Zie je Els Messelis graag live aan het werk? Kom dan naar de themadag ‘Zin in geluk. Lang leve de happy senior’ op 11 oktober 2018 van 10 tot 16 uur in CC De Werf Aalst. Experts geven er hun visie op ouder worden, zin geven aan je leven en gelukkig zijn. Meer informatie? Contacteer je provinciale secretariaat van S-Plus of surf naar www.s-plusvzw.be.

De Voorzorg Limburg

18 "Door mijn pluskinderen ben ik een beter persoon"

20 S-Plus Salon: Plezant relevant!

21 Lekker ĂŠn gezond barbecueĂŤn

Een ode aan alle (plus)mama's!

Capucienenstraat 10, 3500 Hasselt | T 011 24 99 11 | W www.devoorzorg.be

De Voorzorg Limburg

Haal de barbecue maar tevoorschijn Als de lente een gevorderd stadium bereikt, is het tijd om het barbecuetoestel te prepareren voor het nieuwe seizoen.

Het weer moet natuurlijk wat meezitten, want barbecueën binnenskamers zorgt alleen maar voor CO-vergiftigingen. De beenhouwers zijn ondertussen de trouwste kijkers van Frank Deboosere want als hij zon voorspelt, stouwen zij hun toonbank meteen vol met worsten, brochettes en koteletten. En ja, als moeder de vrouw er echt op staat, dan mag ze ook nog wat salades en andere groenten klaarstomen om toch tenminste een gezonde illusie te koesteren.

Ik moet toegeven dat we bijgeleerd hebben op het vlak van gezondheid.

Vroeger stookten we onze barbecue met houtskool. En die ellende kreeg je dan niet aan het branden terwijl het geknor van de hongerige magen van de gasten je gevloek overstemde. Dan maar aanmaakblokjes erbij, nog niet goed, achtereenvolgens benzine, white spiritus … en meestal ging het goedje uiteindelijk aan het gloeien.

Gezond eten in openlucht dus. Van al die rook kreeg je natuurlijk dorst, en moest je eerst een aantal flesjes bier leegkappen voor je je aan de meer geraffineerde wijn begaf. Uiteindelijk proefde je het verschil niet meer tussen een kotelet en een zalmpapillot.

En nu komen er nog eens die aanhoudende verhalen bij over het geknoei met ons vlees. Eerst worden dieren mishandeld in slachthuizen en dan beginnen ze bij Viviba te knoeien met vershouddata, rottend vlees dat wat extra gekruid wordt enzovoort. Het maakt dat je wat minder reikhalzend naar het nieuwe barbecueseizoen uitkijkt.

Gelukkig komt onze diëtiste net op tijd op de proppen met een aantal smakelijke tips.

Zolang ze ons maar geen hamburgers van wormen wil opvoederen of op krokant gegrilde insecten onze tanden laat stukbijten.

En er hopelijk binnenkort niet één of ander schandaal losbarst rond seizoensgroenten die doordrenkt zijn van de pesticiden of streekproducten die in werkelijkheid van de andere kant van de wereld komen en onze ecologische voetafdruk tot maat 51 vergroten.

In afwachting … smakelijk.

Dédé

18

• S-magazine | mei 2018

Carla: “Dankzij mijn pluskinderen ben ik een beter persoon” 13 mei is Moederdag. Tijd dus om een bijzondere mama aan het woord te laten.

Carla Verbruggen rolde op haar 21ste onverwacht in de rol van plusmama nadat haar partner aanvankelijk verzweeg dat hij twee kinderen had. “Die kinderen komen niet uit mijn buik, maar wel uit mijn hart”, aldus Carla. Natuurlijk is het plusmoederschap niet altijd rozengeur en maneschijn. Een openhartig gesprek met deze (plus)mama.

Carla, in één klap was je plusmama. Hoe was dat voor jou?

“Door de week was ik ‘Carla de student’ die studeerde en mee op stap ging. In het weekend vormde ik een gezinnetje met Erwin.

Het klikte meteen met zijn kinderen. Ze zijn met mij opgegroeid, ik heb hen nog met mes en vork leren eten, wij draaiden vrij snel als een typisch gezin.”

“Het was wel moeilijk voor onze omgeving.

Mijn ouders stonden niet meteen achter onze relatie. De familie van Erwin wilde eigenlijk iemand standvastig voor Erwin. Ze dachten nooit dat onze relatie ging blijven duren, wat ik begrijp natuurlijk. In het begin hadden ze het er moeilijk mee dat ik grenzen stelde voor de kinderen. Ik wou de rol van plusmama volledig op mij nemen, niet zo ertussenin.

Het is met vallen en opstaan gebeurd. Na vier jaar zijn we gaan samenwonen, dat

heeft wel geholpen om de omgeving te doen bijdraaien.”

Je hebt zelf ook kinderen met Erwin. Kunnen zij goed opschieten met je pluskinderen?

“Ze kunnen heel goed met elkaar opschieten, daar komt niets of niemand tussen.

Mijn pluskinderen zijn meter van het zoontje dat Erwin en ik samen hebben. De oudste is erg pragmatisch, de jongste is creatiever … door die verschillen leren ze veel van elkaar.

We hebben er ook van in het begin voor gekozen om de oudsten te betrekken bij de opvoeding van de twee jongsten.”

Wat is het leukste aan plusmama zijn?

“Het is voor mij een verrijking geweest.

Ik ben verdraagzamer, ik heb geleerd mijn eigen grenzen te verleggen, om niet vast te houden aan bepaalde dingen. Eén van mijn pluskinderen is uit de kast gekomen en heeft een hobbelig opgroeiparcours achter de rug. Het vereist toch wat inzet om dit juist te omkaderen. Ik ben een beter persoon geworden door mijn pluskinderen.”

De Voorzorg Limburg

Verwen jezelf (of je mama) met een wellnessbezoek!

Ontspanning is belangrijk, zeker voor drukke mama’s! Dankzij De Voorzorg kan je goedkoop wellnessen. Met onze saunabonnen heb je recht op zo’n 20% korting in verschillende wellnesscentra in Limburg!

Er zijn 3 formules: • rode kortingbon: sauna • gele kortingbon: sauna en massage • groene kortingbon: sauna en verzorging Alle leden hebben recht op 10 saunabonnen per saunajaar (van 1 september 2017 tot 31 augustus 2018). Op onze website kan je de verschillende arrangementen bekijken.

Meer info De Voorzorg Capucienenstraat 10 | 3500 Hasselt T 011 24 99 11 | W www.devoorzorg.be/saunabonnen

… En wat is de grootste uitdaging?

“Het is moeilijk. Je stuit op onbegrip of wordt niet als volwaardig beschouwd. Zo zijn we naar de rechtbank geweest voor de voogdij van de kinderen en daar kreeg ik te horen dat ik geen betrokken partij was. Ook al was ik al zes jaar getrouwd met Erwin. Daarnaast vond ik het in het begin moeilijk dat we soms plannen moesten annuleren wanneer de kinderen onverwacht langskwamen. Later besefte ik dat je kinderen altijd op de eerste plaats komen.”

Binnenkort is het Moederdag. Hoe vieren jullie dat?

“Wij gaan elk jaar voor Moeder- en Vaderdag samen uit eten, inclusief ‘aanhang’ van de kinderen. Ik zeg elk jaar dat ik geen cadeaus wil, maar elk jaar krijg ik wel iets. Ze erkennen mij enorm op dat moment. Ik krijg ook kaartjes met tekstjes zoals: ‘Bedankt dat je er bent voor mij, ik ben zo blij dat papa jou is tegengekomen’ …. Op zo’n moment is het alles absoluut waard!”

Is de rol van plusmama anders dan de rol van mama? kan

"Ik “Er bestaat geen wetgeving voor de erfenis van mij geen leven pluskinderen. Ik heb mijn zonder hen pluskinderen zelf in mijn inbeelden." testament laten opnemen, terwijl je eigen kinderen er automatisch in staan. Een ander verschil met het ‘gewone’ mama-zijn is misschien dat de pluskinderen sneller naar mij komen voor advies, of mij sneller iets toevertrouwen dan hun eigen papa. Maar ja, dat zijn echt ‘onze’ kinderen, niet ‘zijn’ kinderen. Die twee horen bij mij, ik kan mij geen leven zonder hen inbeelden.”

Nieuw gezin, nieuwe kans Tony COONEN Federaal Secretaris Voor 1 op de 4 gezinnen in Vlaanderen is het een herkenbaar scenario: na een­breuk of echt­ scheiding ben je klaar voor een nieuwe relatie. Je leert iemand kennen en blijkt dat hij of zij jouw soulmate is of misschien zelfs de liefde van je leven. Met deze persoon wil je een nieuwe toekomst opbouwen. Maar dit avontuur start je niet alleen, want jij en je nieuwe partner hebben al kinderen uit vorige relatie(s).

Sinds 2008 spreken we niet meer van stiefouders, maar van plusouders.

Plusmama en pluspapa zijn ondertussen een vast begrip geworden. Het woord ‘plus’ staat symbool voor alles wat een plusouder doet. Ze voegen iets toe in het nieuwe gezin. Zij zijn unieke personen die een toegevoegde waarde willen zijn voor de kinderen. Maar plusouder zijn is en blijft een moeilijke rol. Je wordt plots gekatapulteerd in een gezin, met kinderen die niet de jouwe zijn.

Een goede band opbouwen met je stiefkinderen begint bij een goede band met je partner. Puurheid en de zaken open bespreken kunnen helpen om een unieke vertrouwensband te creëren. Met uniek wil ik zeggen een eigenheid, dat zowel fijne als moeilijke kanten met zich meedraagt.

In deze S-magazine lees je het verhaal van Carla. Zij is zelf plusmama van twee kinderen. Ze vertelt je over haar eigen ervaringen als plusmama. Maar wat ze vooral wil duidelijk maken is dat familie niet draait om de verwantschap die je hebt met iemand, maar om wie je in je hart hebt gesloten.

S-magazine | mei 2018 •

19

De Voorzorg Limburg

S-Plus Salon: plezant relevant!

Bij S-Plus zijn we ervan overtuigd dat mensen hun hele leven lang groeien. Groeien staat gelijk aan veranderen, levenslang bijleren, omgaan met wat er op je pad komt … Daarom gaat op S-Plus Salon het opdoen van kennis hand in hand met amusement. Ben jij een plusser met pit? We verwachten je op 26 mei in het prachtige Thor Park, het voormalige mijnterrein van Waterschei!

Experts aan het woord Dementie Niemand minder dan Pol Goossen (bekend van o.a. Thuis, Lili & Marleen, Ben X … ) zakt af naar Genk. Deze Vlaamse acteur brengt met de nodige finesse een muzikale monoloog rond Alzheimer.

Vergezeld door een violiste, snijdt hij een gevoelig maar alom­ tegenwoordig onderwerp aan.

Pol Goossen: “Jaren geleden kreeg ik een dagboek in handen van een man wiens vrouw leed en stierf aan de ziekte van Alzheimer. Ik besloot om deze getuigenissen te vertalen in een theatermonoloog, ‘Uitgewist’. Dit stuk is er zowel voor mensen die geconfronteerd worden met dementie zoals familieleden en zorgverleners, als voor het ruime publiek.” - 14u en 16u Pensioenwetgeving Ga je binnenkort met pensioen? Dan zit je vast met enkele vragen.

Specialist ter zake Herman Hombroek helpt je graag op weg. Hij legt je heel het gebeuren in heldere taal uit. De pensioenwetgeving onder de knie krijgen is immers geen sinecure. Wens je bovendien persoonlijk advies? Geen enkel probleem! - 15u Sociale media Hervé Van de Weyer, opleidingshoofd Communicatiemanagement aan de Hogeschool PXL, neemt het woord. Samen met hem baan je je een weg in de wondere wereld van sociale media. - 15u

Maak kennis met ons aanbod: • Onze vrijetijdsinvulling, gezondheidsvragen, pensioenregelingen en meer.

• Onze vrijwilligerswerkingen, onze mantelzorgverenigingen, onze winkels (de Ba(a)rs) en uiteraard De Voorzorg.

• Ons reisaanbod: van de Belgische kust tot ver over de grens.

• De leuke activiteiten van onze lokale afdelingen.

Ontvang gratis de BOX MET PIT! Een ‘box met pit’? Jawel, want deze doos bevat alles waar S-Plus Limburg voor staat: een groot vrijetijdsaanbod, het bevorderen van een goede gezondheid, boeiende infomomenten en onze vrijwilligerswerking. Ontdek ons actuele aanbod en laat je verwennen door verrassende vouchers en gadgets. Kortom, de ‘box met pit’ brengt S-Plus Salon tot bij je thuis. En het mooist van alles? Jij kan deze in primeur bewonderen én gratis ontvangen op S-Plus Salon.

Kom ook naar S-Plus Salon 26 mei 2018: doorlopend van 13u tot 18u Thor Park: André Dumontlaan 67 | Genk

Iedereen is welkom.

Gratis toegang!

Meer info: S-Plus Guffenslaan 38a | 3500 Hasselt | T 011 27 83 00 W www.s-plusvzw.be | E s-pluslimburg@devoorzorg.be Volg ons: splus.limburg

De Voorzorg Limburg

Gezond én lekker barbecueën? Het kan!

Barbecueën is de uitgelezen manier om gezellig met vrienden of familie samen te komen en van het mooie weer te genieten. Natuurlijk wordt er op zo’n avond best wel wat gegeten en gedronken. Hoe hou je het allemaal toch een beetje gezond? Wij geven graag enkele gezonde receptjes én tips mee.

Ratatouille op de BBQ

30 minuten - vegetarisch

Gegrilde zomergroenten

30 minuten - vegetarisch

Ingrediënten voor 4 personen 2 paprika’s - 2 dunne preien - 1 courgette - 1 aubergine - 1 teen look - 5 eetlepels olijfolie - peper en zout naar smaak Bereiding Maak de groenten schoon. Halveer de prei in de lengte en leg ze 2 minuten in kokend water. Laat ze afkoelen. Snij de paprika in repen en de courgette en de aubergine in lange dunne plakken van max. 0,5 cm. Pers de look uit en meng met de olie. Bestrijk de groenten met de olie, breng verder op smaak met peper en zout. Grill de groenten op de BBQ of in een grillpan tot ze gaar zijn. Kruid af met peper en zout. Lekker met volkoren stokbrood.

Ingrediënten voor 4 personen aubergine - 2 rode paprika - 2 pijpajuintje - 4 citroen - 1 witte wijn (of witte porto, optioneel) olijfolie - rozemarijn - laurier - peper - zout Bereiding Snij de groenten in blokjes. Was de citroen goed en snij in 8 partjes. Leg 4 stukken aluminiumfolie klaar. Verdeel de groenten erover en besprenkel met olijfolie en eventueel wat witte wijn of porto. Verdeel de partjes citroen. Breng op smaak met de kruiden, peper en een snuifje zout.

Vouw de aluminiumfolie heel goed dicht. Leg het pakketje op de rooster en laat minimum 15 minuten garen.

Ook lekker met courgette, wortel, broccoli, pompoen …

Kip met courgette en honing

45 minuten - niet vegetarisch

Ingrediënten voor 4 personen 4 ontvelde kippenbouten - 1 courgette - 2 eetlepels honing - 2 eetlepels kippenbouillon - 2 tenen look - een handvol blaadjes basilicum - peper en zout naar smaak Bereiding Snij de look en de courgette in plakjes. Leg elke bout op een stuk aluminiumfolie en smeer ze in met de honing en bouillon. Verdeel de plakjes knoflook, gescheurde basilicumblaadjes en de courgette over de pakketjes. Breng op smaak met peper en zout. Vouw de aluminiumfolie dicht, maar laat wat ruimte zodat de kip en courgette kunnen stoven.

Neem na 30 minuten een pakje van de BBQ en controleer of de kip gaar is door erin te prikken. Het sap moet helder zijn.

Tips van onze diëtiste • Met dit zelfgemaakt dipsausje smaken je rauwe groenten nog beter: meng 75 gram Philadelphia natuur light, 5 eetlepels magere yoghurt, 1 eetlepel verse tijm, 1 eetlepel grof gehakte basilicum en een half bakje tuinkers in een kom.

• Maak een spiesje van fruit en leg het op de BBQ. Gaat je voorkeur uit naar banaan? Wikkel de banaan in aluminiumfolie en laat het 10 min garen.

• Kies een keer voor vis in aluminiumfolie. Heb je toch liever vlees? Kies dan voor de magere vleessoorten als kip, kalkoen, biefstuk of een varkenshaasje.

• Voorzie infused water. Dat is water met stukjes fruit. Met deze combinaties scoor je gegarandeerd tijdens je volgende BBQ: watermeloen met munt, pompelmoes en rozemarijn of frambozen, blauwe bessen en aardbeien.

• Sluit je BBQ af met een lekker dessert. Een ideale keuze hiervoor zijn waterijsjes.

Deze zijn niet alleen verfrissend maar ze bevatten ook weinig calorieën. Indien gewenst kan je magere yoghurt toevoegen voor een heerlijk yoghurtijsje.

Ontdek meer lekkere, gezonde gerechtjes op www.lekkernormaal.be!

Meer info: Dieetdienst De Voorzorg Capucienenstraat 10 | 3500 Hasselt T 011 24 99 78 W www.devoorzorg.be/dieetdienst

S-magazine | mei 2018 •

21

De Voorzorg Limburg

Op culinaire ontdekking Aspergedegustatie Petit Rouge

Wandelmidweek Relaxhoris

Vrijdag 25 tot zondag 27 mei 2018

Dinsdag 15 tot donderdag 17 mei 2018 Dinsdag 12 tot donderdag 14 juni 2018

Menu van de chef telkens op vrijdag Gastronomische formule all-in telkens op zaterdag Naar jaarlijkse traditie kan je bij Petit Rouge in Blankenberge terecht voor een culinaire aspergedegustatie in een zevengangendiner.

Laat je verrassen door de vele bereidingsmogelijkheden van ons witte goud. Nieuwsgierig?

Ontdek het menu alvast op www.petitrouge.be!

Standaardprijs: 148 euro p.p. voor een overnachting * Standaardprijs: 208 euro p.p. voor twee overnachtingen * Supplement voor een singlekamer, kamer met zeezicht en/of

Kom genieten van een midweek in de natuur met wandelingen in en rond Relaxhoris.

Verken de mooie, bosrijke Ardennen. Na de begeleide wandelingen met onze gids kan je nog lekker uitzakken in onze gemoedelijke en gezellige bar!

Verblijf van 3 dagen en 2 overnachtingen inclusief: • 2 overnachtingen in een comfortkamer (volpension) • Welkomstdrankje • Gebruik van de faciliteiten • Buffetmaaltijden • Begeleide wandelingen

parking

Petit Rouge is gelegen op de dijk van Blankenberge, het pareltje aan de kust.

Programma:

Dinsdag Incheck: vanaf 13u | Namiddag: initiatie nordic walking, met aansluitend een wandeling | 18u30: diner in buffetvorm Woensdag Dagtocht (+/- 20 km) met ’s middags een verrassingspicknick Terug in Relaxhoris keuze uit een aquagymsessie of een fris pintje op het terras | 18u30: gastronomisch diner met seizoensgebonden producten, voorafgegaan door een aperitief Donderdag Voormiddag: keuzemogelijkheid tot een korte begeleide wandeling, minigolf, petanque, parkzoektocht e.a. | Afsluiting met een lichte lunch ‘s middags Prijs per persoon: 199 euro * Relaxhoris is gelegen in Xhoris in de pittoreske Ardennen.

Meer info en reserveren: Petit Rouge Zeedijk 127 | 8370 Blankenberge T 050 43 50 43 | E info@petitrouge.be W www.petitrouge.be

22

• S-magazine | mei 2018

* Korting vakantiecentra Als lid van De Voorzorg Limburg kan je een tussenkomst van 15 procent innen op de prijs van het arrangement bij een loket in de buurt.

Meer informatie vind je op onze website www.devoorzorg.be of bij een medewerker van De Voorzorg Limburg. Niet geldig op supplementen en niet cumuleerbaar met andere kortingen.

Meer info en reserveren: Relaxhoris Rue de l’Eglise 2 | 4190 Xhoris T 04 369 27 10 | E info@relaxhoris.be W www.relaxhoris.be

De Voorzorg Limburg

Zorgbed Arminia

200 euro korting op Arminia (1280 euro i.p.v. 1480 euro) met standaardmatras

250 euro voordeel

+ gratis dekbed bi-color t.w.v. 50 euro.

Inclusief levering, montage en uitleg aan huis.

www.zorgbaar.be HEEL ONS GAMMA MET LIEFDE BEZORGD DANKZIJ ONZE ONZE WEBSHOP Meer info | T 011 24 99 11 | E info@zorgbaar.be | Check onze webshop op www.zorgbaar.be Hasselt Houthalen Lommel Sint-Truiden Guffenslaan 48 Europark 2030 Vreyshorring 25 Casinostraat 7 3500 Hasselt 3530 Houthalen 3920 Lommel 3800 Sint-Truiden ma-vr: 9u - 17u ma-vr: 8u - 16.30u ma-vr: 9u - 17u ma-vr: 9u - 17u

za: 9u - 13u za: 9u - 13u

Actie geldig t.e.m. 31 mei 2018

S-magazine | mei 2018 •

23

Gratis reservebril of zonnebril op sterkte Bij aankoop van een montuur vanaf 59 euro met twee ontspiegelde kunststofglazen.

BEKIJK ONZE MONTUREN ONLINE EN LAAT ZE KLAARLEGGEN IN EEN BRILBA(A)R NAAR KEUZE

Surf naar www.brilbaar.be om de adressen en openingsuren van de verschillende filialen te raadplegen.

Volg ons voor de laatste weetjes * Actie geldig t.e.m. 31 mei 2018. Zolang de voorraad strekt. Niet cumuleerbaar met andere promoties. Vraag naar de voorwaarden in de winkel.

webnanny

foto: S-magazine

MIJN KIND LUISTERT NIET “Trek je schoenen aan!” “Laat je zus met rust!” Kinderen lijken soms selectief doof wanneer je hen iets vraagt of beveelt. Herhalen haalt niets uit, boos worden evenmin. Hoe reageer je dan wel het best?

Alles begint bij duidelijke basisregels. Jullie zijn de ouders en bepalen wat kan en niet kan. Als een regel wordt overtreden of je kind niet doet wat je vraagt, dan hangen daar gevolgen aan vast. Lichte gedragsproblemen, zoals beginnen wenen omdat er iets geweigerd wordt, negeer je het best. Je geeft je kind pas aandacht als het opnieuw het gepaste gedrag vertoont, zoals luisteren of ophouden met huilen.

deze plaats. De slaapkamer moet een positieve, rustige plek zijn, anders kunnen er slaapproblemen ontstaan.

Je kan deze technieken ook toepassen op andere plekken dan thuis. Op publieke plaatsen waar andere mensen aanwezig zijn, zijn de blikken op jullie gericht en is het soms moeilijker om gepast te reageren. Toch is het belangrijk om steeds op dezelfde manier te reageren in alle situaties.

Focus op positieve dingen

Ernstiger ongewenst gedrag

Als het wat minder goed gaat, dan focussen we al snel op het ongewenst gedrag en de manieren van straffen. Maar vaak kan focussen op de positieve dingen er al voor zorgen dat ongewenst gedrag minder vaak voorkomt.

Vertoont je kind ongewenst gedrag, zoals schoppen, slaan of schelden, dan pak je dit het best aan door het even apart te zetten.

Het is belangrijk dat je je kind rustig uitlegt dat je het gedrag niet toelaat en dat hij of zij daarom een beperkte tijd apart moet staan, tot hij of zij weer rustig is. De beste plek om je kind tot rust te laten komen, is bijvoorbeeld de gang. Dat is niet te ver van de leefruimtes, maar toch afgezonderd genoeg. Een donkere, killere ruimte zoals de wc of berging is af te raden. Vermijd ook de slaapkamer, want dan kunnen er negatieve associaties ontstaan met

Er zijn enkele eenvoudige strategieën om een positieve relatie met je kind te ontwikkelen of te stimuleren: • Breng qualitytime door met je kind. Maak regelmatig 1 of 2 minuten tijd vrij voor je kind. Wanneer je kind naar je toe komt om iets te vragen, stop je even met wat je aan het doen bent en maak je jezelf beschikbaar voor enkele minuten. Als je bezig bent met iets belangrijks of net aan het koken bent en dat niet kan onderbreken, dan probeer je zo snel mogelijk tijd te maken voor dat moment.

Deze momenten zijn niet te verwarren met

de langere speelmomenten die je met je kind hebt.

• Daarnaast is praten met je kind over iets wat je kind interesseert bevorderlijk voor de gespreks- en sociale vaardigheden. Het vergroot het zelfvertrouwen van je kind.

• Affectie tonen is heel belangrijk om je kind een liefdevol gevoel te geven en om een veilige relatie op te bouwen met de ouders.

Naast een positieve relatie opbouwen, kan je ook gewenst gedrag stimuleren door volgende strategieën: prijs je kind voor de dingen die het goed doet, geef je kind aandacht door een lach, dikke duim of schouderklopje en bied boeiende activiteiten aan waarmee je je kind stimuleert om alleen te spelen.

ANNELIES MARYSSE & VALERIE DE COEN

WEBNANNY GEEFT OPVOEDINGSADVIES Op onze website vind je nog veel meer opvoedingsadvies voor je baby, peuter en kleuter. Je kan er ook altijd een vraag stellen aan onze webnanny die je advies geeft per e-mail.

Surf naar: • www.bondmoyson.be/webnanny • www.devoorzorg.be/webnanny

mei 2018 / S-magazine •

25

sociale info

Zomaar van dokter veranderen, kan dat?

Als je kapper je haar keer op keer verknoeit, dan duurt het wellicht niet lang voor je naar een ander kapsalon gaat. Maar wat doe je als je niet tevreden bent over je huisarts? Verander je ook zomaar van dokter? Hoewel de tijd van ‘meneer doktoor’ al even achter ons ligt, zijn veel mensen nog altijd een beetje bang om van dokter te veranderen.

Je huisarts is in de eerste plaats een professional. Een medicus die je onderzoekt, behandelt en adviseert. Maar je huisarts is ook een vertrouwenspersoon. Je kan bij hem of haar terecht als je ziek of gewond bent, maar ook als je vragen hebt die te maken hebben met je gezondheid in de brede zin van het woord. Hij of zij kent jou als patiënt, maar vaak ook als mens.

Precies daarom blijven veel patiënten zowat hun leven lang bij dezelfde huisarts. Je gaat niet zomaar naar een dokter, je gaat naar ‘jouw’ dokter.

Voel je je comfortabel bij je dokter?

Het is heel belangrijk dat je je op je gemak voelt bij je dokter. Dat is vaak persoonlijk:

“ Ik heb de beslissing heel lang uitgesteld omdat ik het niet durfde.

Uiteindelijk heb ik toch een afspraak gemaakt bij een andere huisarts.

Gewoon om elkaar te leren kennen.” – Sabine 26 • S-magazine / mei 2018

een kwestie van persoonlijkheid of communicatie. En toch doet het ertoe. “Met mijn vorige tandarts klikte het gewoon niet zo goed”, vertelt Jolien (26). “Ik verwacht vooral een duidelijke uitleg, en op dat vlak bleef ik op mijn honger zitten. Bovendien deed mijn tandarts soms lacherig over mijn bezorgdheden. Dat geeft je geen fijn gevoel, alsof je klachten verzint.”

Sabine (37) veranderde van huisarts om een heel andere reden. “Ik had enkele praktische bezwaren. Zo werkte mijn dokter niet met afspraken, wat niet evident is voor een alleenstaande werkende moeder. Toen mijn dokter ongegronde kritiek had op mijn levenswijze – ik ben al jaren veganist en leef eigenlijk heel gezond – vond ik het niet meer oké. Ik had haar tot dan niet durven te zeggen dat ik veganist was, en toen ik het wel aandurfde, kreeg ik te horen dat het een ‘hype’ is, dat het ‘extreem’ is …”

Ook Caroline (25) koos voor een andere dokterspraktijk. “Mijn eerste huisarts vond mijn klachten ofwel héél ernstig ofwel helemaal niet. Het resultaat was dat ik doktersbezoeken uitstelde in de hoop dat mijn klachten vanzelf zouden overgaan.” Bij haar nieuwe huisarts voelt Caroline zich beter. “Zij geeft me nooit de indruk dat mijn problemen haar tijd en moeite niet waard zijn. Ze is liever iets té voorzichtig dan niet voorzichtig genoeg.”

Wanneer je verhuist, ligt het voor de hand dat je op zoek gaat naar een zorgverlener in de buurt. Maar dat moet natuurlijk niet. Estée (24) vertelt dat ze vorig jaar van de kust naar Antwerpen verhuisde. Ze zocht een huisartsenpraktijk in de buurt, maar voor haar jaarlijkse tandartscontrole gaat ze wél nog naar zee.

“Mijn tandarts is echt top. Daarvoor ga ik met plezier nog eens terug.”

Vrije keuze van zorgverlener Hoewel van dokter veranderen voor veel mensen niet zo vanzelfsprekend is, kan het zonder probleem. De vrije keuze van je zorgverlener is zelfs 1 van je 8 rechten als patiënt. Logisch, want de relatie tussen jou en je zorgverlener vraagt om een sterk wederzijds vertrouwen. Daarom is het belangrijk dat je zelf kan kiezen door wie je je laat behandelen.

Toen er een nieuwe tandartspraktijk opende in het dorp, maakte Jolien na wat twijfelen toch een afspraak. “We hadden een goed gesprek. Ik merkte meteen dat we elkaar heel goed begrepen. Mijn nieuwe tandarts neemt mijn vragen serieus en legt alles helder uit voor hij ergens aan begint. Wat ik ook heel erg apprecieer, is dat hij mij bij het afrekenen al vertelt hoeveel ik terugbetaald zal krijgen.”

“Het voelt een beetje alsof je je oude tandarts in de steek laat,” voegt Jolien eraan toe, “maar ik ben wel blij dat ik het gedaan heb. Uiteindelijk ga je toch vaak bij de tandarts, en dan kan je het maar beter goed met elkaar vinden.”

sociale info

Bij Sabine klinkt een gelijkaardig verhaal. “Ik heb de beslissing lang uitgesteld omdat ik het niet durfde. Uiteindelijk heb ik een afspraak gemaakt bij een andere huisarts, gewoon voor een verkennend gesprek. Ik heb haar verteld over mijn veganistische levenswijze en heb haar gevraagd hoe ze daarnaar kijkt. Gelukkig was het een leuk en open gesprek. Ze reageerde heel begripvol en genuanceerd.”

Wat met je medisch dossier?

Jouw rechten als patiënt Iedereen is wel eens patiënt. En iedereen heeft patiëntenrechten. Dat zijn 8 rechten die jou beschermen en die je altijd kan opeisen. Ken jij ze allemaal?

 Recht op kwaliteitsvolle gezondheidszorg

Je hebt recht op een goede en zorgvuldige behandeling en verzorging. Je zorgverlener moet elke patiënt – los van geslacht, geloof, geaardheid of afkomst – dezelfde kwaliteit bieden.

 Recht op vrije keuze van zorgverlener

Jij kiest zelf bij wie je op consultatie gaat. Er zijn enkele uitzonderingen: zo word je bij dringend ziekenvervoer altijd naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis gebracht en kan je in een ziekenhuis alleen kiezen tussen artsen die daar werken.

Voel je je niet 100 % comfortabel bij je huisarts, tandarts, kinesist …? Je hebt altijd het recht om van zorgverlener te veranderen. Je kan je probleem ook met je huidige zorgverlener bespreken. Wil je bijvoorbeeld graag op voorhand weten hoe een procedure in zijn werk gaat of hoeveel ze gaat kosten? Wellicht ziet je zorgverlener er geen graten in.

 Recht op informatie over jouw gezondheid

Verander je toch van zorgverlener? Vraag dan zeker om je dossier over te brengen.

Je zorgverlener is verplicht om hierop in te gaan. Je belangrijkste dossier bevindt zich bij je vaste huisarts. Hij of zij beheert je Globaal Medisch Dossier (GMD). Als je van huisarts verandert, moet je het laten overbrengen naar je nieuwe arts. Het is voordelig voor jou als je op consultatie gaat bij de huisarts die jouw GMD beheert.

Je betaalt zo 30 % minder uit eigen zak.

Je mag altijd je patiëntendossier inkijken of een kopie vragen.

Een GMD openen of verlengen bij je huisarts kost 30 euro, maar je krijgt dit bedrag volledig terugbetaald. Je hoeft het bovendien nooit 2 keer per jaar te betalen.

DIMITRI NEYT

Wat is je diagnose? Welke behandeling krijg je? Wat zijn de risico’s? Als patiënt heb je recht op alle informatie over je gezondheid. Je zorgverlener moet jou in begrijpelijke taal informeren.

 Recht op jouw toestemming

Zonder jouw toestemming mag een zorgverlener geen behandeling opstarten. Voor sommige behandelingen is een ondertekend document vereist. In andere gevallen, bijvoorbeeld als je buiten bewustzijn bent, beslist een naaste voor jou.

 Recht op inzage van je dossier

 Recht op bescherming van je persoonlijke levenssfeer

Je privacy moet gerespecteerd worden. Je arts heeft beroepsgeheim en mag informatie over jouw gezondheid dus niet zomaar doorgeven aan iemand anders.

 Recht op klachtenbemiddeling

Zijn je rechten als patiënt geschonden, dan kan je een klacht indienen bij een ombudsdienst of ombudspersoon.

 Recht op pijnbestrijding

Tot slot moeten alle zorgverleners erop toezien dat je als patiënt zo weinig mogelijk pijn ervaart. Ze moeten je pijn in de mate van het mogelijke voorkomen, moeten aandacht hebben voor de pijn die je voelt en moeten hem zo goed mogelijk behandelen en verzachten.

Meer weten?

Surf naar www.devoorzorg.be/patientenrechten of www.bondmoyson.be/patientenrechten.

mei 2018 / S-magazine •

27

EYECATCHER De Belg dronk vorig jaar minder pilsbier op café. Ook de consumptie van frisdrank en water viel terug.

Pilsbier blijft veruit het populairste drankje op café, met een marktaandeel van 32,3 %.

Maar die populariteit gaat achteruit. De verkoop van speciaalbieren daarentegen steeg met 4,9 % en bereikte vorig jaar een marktaandeel van 13,4 %, goed voor een 2de plaats op café.

BANKEN LATEN KLANT ALMAAR MEER BETALEN De kosten die banken hun klanten aanrekenen, zijn de voorbije 20 jaar met 80 % gestegen, terwijl de inflatie in dezelfde periode met 46 % toenam. Het gaat onder andere over de kosten voor een rekening, kredietkaart, een internationale overschrijving of als je in het rood gaat op een rekening. Bij sommige banken kunnen de kosten oplopen tot 500 euro per jaar. Er zijn ook kosten waarvan de meeste klanten niet op de hoogte zijn. Zo geeft een rekeningverzekering je nabestaanden recht op een premie als je door een ongeval om het leven komt.

Maar wie weet dat en wie vraagt de premie op? Een doorsnee Belgisch gezin betaalt jaarlijks 51,60 euro.

DE EXTRA’S BIJ EEN VLIEGREISBOEKING Wie een vliegtuigticket boekt, betaalt een steeds groter aandeel verborgen kosten. Sinds 2010 zijn die extra’s verviervoudigd. Wereldwijd gaat het om een bedrag van 66,3 miljard euro. Door de ongenadige concurrentie gaan de ticketprijzen almaar meer omlaag en zijn de vliegtuigmaatschappijen verplicht nieuwe inkomsten te zoeken. Dat gaat van het reserveren van je favoriete zitplaats tot snel inchecken, reisdeken, koptelefoon, warme maaltijd of bijkomende bagage. Bijna elke maatschappij laat je bijbetalen voor je stoelkeuze, terwijl de limieten van handbagage verder worden ingeperkt (tas in plaats van rolkoffer). Transparant zijn de bijkomende kosten niet. Op niet-Europese vluchten met ruimbagage zijn de meeste budgetmaatschappijen niet goedkoper. De maatschappijen uit het Midden-Oosten (Emirates, Qatar Airways en Etihad Airways) scoren het best. Zij bezorgen hun passagiers een leuke vlucht zonder extra kosten.

Een niet te verwaarlozen kostenpost buiten de ticketprijs zijn de luchthaventaksen. Dat is een verzamelnaam voor kosten die een luchtvaartmaatschappij betaalt aan de luchthaven én doorrekent aan haar klanten. Hoeveel je betaalt is afhankelijk van de vertrek- en aankomstluchthaven, het moment waarop je reist en de reisafstand. Afhankelijk van deze factoren kunnen de luchthaventaksen oplopen van 5 % tot 50 % van je totale ticketprijs. De Britse luchthavens hanteren de hoogste taksen.

KROLF, EEN SPORT VOOR IEDEREEN Heb jij al gehoord van krolf? Krolf is een nieuwe sport die komt overgewaaid uit Denemarken. Krolf is verwant aan golf, met een vleugje croquet erbij. In zo weinig mogelijk slagen probeer je met een hamerstok een gekleurde bal van hole naar hole te slaan. Het speelveld ziet er telkens anders uit. Je kan dus zelf kiezen hoe moeilijk je het maakt door de afstand tussen de holes aan te passen.

Zin om zelf een balletje te slaan? Kom dan op 31 mei 2018 naar Liedekerke. Tijdens een van de initiatiesessies ontdek je of er een krolfkampioen in jou schuilt. Neem je vrienden en familie mee en maak er een leuke namiddag van. Of kijk je liever toe? Diezelfde dag kan je de beste krolfers aan het werk zien tijdens het Vlaams krolfkampioenschap.

Iedereen is welkom en deelname is gratis. Bekijk het programma of schrijf je in op www.s-sportrecreas.be.

28 • S-magazine / april 2018

foto’s: S-magazine

BELG DRINKT MINDER PILS OP CAFÉ

door Urbain Vandormael

LEST HET ENE WATER BETER DE DORST DAN HET ANDERE? Kraanwater en mineraalwaters uit de fles bevatten allemaal verschillende concentraties aan zouten. Maar volgens drinkwaterexpert en bio-ingenieur Siegfried Vlaeminck (UA) zijn de hoeveelheden bijna verwaarloosbaar laag als het op dorstgevoel aankomt. Traditioneel bevat water minder dan 1 gram zout per liter. Lichaamsvloeistoffen bevatten veel meer zout, ongeveer 9 gram per liter. Zolang je uit de buurt van die 9 gram blijft, is water dorstlessend.

De waterindustrie spreekt niet over zout, maar over TDS (total dissolved solids). Dat is de concentratie aan opgeloste stoffen. In de praktijk is dat vrijwel hetzelfde.

De meeste mensen hebben een voorkeur voor water met een TDS tussen 150 en 350 m/l. Dat blijkt uit wetenschappelijk onderzoek over de bevindingen van verschillende testpanels. De panelleden vinden het water met lage TDS, onder de 190 mg/l, bitter en metalig smaken en een wat droger en grover mondgevoel geven dan het water met hogere zoutconcentraties. Water met een TDS tussen 190 en 350 mg/l scoorde het hoogst voor frisheid.

PETJE AF VOOR ONZE THUISVERPLEEGKUNDIGEN Verpleegkundige zorg krijg je steeds vaker in je vertrouwde thuisomgeving in plaats van in het ziekenhuis. Thuisverpleging is dus meer dan patiënten wassen. Het takenpakket van de thuisverpleegkundige omvat naast hygiënische zorg ook medicatiebeheer, wondverzorging, inspuitingen geven, zorg bij blaassondes en stoma’s, sondevoeding toedienen …

Voor al deze hulp kan je terecht bij onze dienst Thuisverpleging. Onze professionele thuisverpleegkundigen bieden je de zorg en het comfort die je verdient, in je eigen vertrouwde omgeving.

Dag van de verpleging

Op 12 mei grijpen wij de kans om al onze thuisverpleegkundigen van harte te bedanken voor hun dagelijkse inzet. Meer dan terecht wordt hun beroep vandaag extra onder de aandacht gebracht.

Thuisverpleging nodig?

Surf naar www.devoorzorg.be/thuiszorg of www.bondmoyson.be/thuiszorg of kom langs in een ziekenfondskantoor in je buurt.

Werken bij De Voorzorg of Bond Moyson?

Wij zijn steeds op zoek naar verpleegtalent. Bij ons vind je een job in eigen regio, binnen een warme en dynamische organisatie. Vind onze vacatures op www.devoorzorg.be/jobs of www.bondmoyson.be/jobs.

JONGE KINDEREN MOETEN MEER BUITEN SPELEN

goed voor de ontwikkeling. En wie buiten speelt, beweegt meer en wordt minder vaak ziek.

Heb je de #buitenbabys van Kind en Gezin al opgemerkt? Op gevels in Antwerpen en Gent vind je afbeeldingen van baby’s en peuters die buiten spelen. Streetart die opvalt! Met deze buitenbaby’s wil Kind en Gezin zowel ouders als kinderopvang oproepen om jonge kinderen meer buiten te laten spelen. Kortom: meer baby’s buiten.

Van de voordeur tot de autodeur, van de autodeur tot de ingang van de kinderopvang: voor veel kleine kinderen zijn dat de enige momenten van de weekdag om de buitenwereld te ontdekken.

Zo worden deze baby’s echte binnenbaby’s.

Toch is buitenspelen belangrijk. Het is gezond en

Op www.buitenbabys.be vind je leuke buitenspeeltips, kindvriendelijke wandelingen, praktische informatie en nog veel meer.

TIP!

Heb je een (andere) vraag over de opvoeding van je kinderen? De Webnanny van ons ziekenfonds beantwoordt ze graag.

Surf naar www.bondmoyson.be/webnanny of www.devoorzorg.be/webnanny.

mei 2018 / S-magazine •

29

gezondheid

Het ABC van hepatitis A, B, C, D, E, F … Het gewone alfabet ken je vast wel, maar hoe ver strekt je kennis over het ABC van hepatitis? De ene leverontsteking is onschadelijk, de andere kan blijvende schade aanrichten. Toch weten veel patiënten niet eens dat ze de aandoening hebben. Noteer alvast in je agenda: 28 juli, Wereld Hepatitis Dag.

HEPATITIS A Hoe krijg je het?

• Via vervuild water en voedselwaren die in contact zijn gekomen met vervuild water.

• Je loopt vooral gevaar in landen waar de hygiënische voorzieningen te wensen overlaten.

Wat doet het?

• Grieperigheid, misselijkheid, gebrek aan eetlust, geel verkleurende huid en oogleden, ontlasting met een lichtgrijze kleur en donkerkleurige urine.

• Je bent meestal niet meer dan 6 weken ziek.

Hoe valt het te genezen?

• De infectie geneest doorgaans spontaan.

Hoe kan je het voorkomen?

De sluipmoordenaar. Dat is de kwalijke bijnaam van het hepatitis B-virus. Het bekendste van alle hepatitis-virussen kan ettelijke jaren in ons lichaam woekeren zonder dat we er iets van merken. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn meer dan 2 miljard mensen wereldwijd in contact gekomen met het hepatitis B-virus. In 90 % van de gevallen geneest de patiënt volledig, bij in 5 tot 10 % mondt de besmetting uit in een chronische leveraandoening, zoals cirrose of

Wat doet het?

• Vermoeidheid, koorts, spier- en gewrichtspijn, geelzucht …

• Een chronische leveraandoening in 5 tot 10 % van de gevallen.

Hoe valt het te genezen?

• 90 % geneest spontaan.

• Een nieuwe generatie geneesmiddelen blokkeert het virus.

Hoe kan je het voorkomen?

• Vaccinaties: 3 of 4 doses beschermen volledig en levenslang.

• Zuigelingen en kinderen tot 12 jaar worden gratis ingeënt.

HEPATITIS C

• Laat je vaccineren vooraleer je naar een land reist waar hepatitis A frequent voorkomt.

Meer info op de website van het Instituut voor Tropische Geneeskunde: www.itg.be.

• Drink in risicogebieden enkel flessenwater, schil er fruit voor je het eet en blijf er weg van rauwkost of (water)ijs.

• Was je handen liever een keer te veel dan een keer te weinig.

Hoe krijg je het?

HEPATITIS B

Hoe valt het te genezen?

Hoe krijg je het?

• Contact met besmet bloed en lichaamsvocht (sperma, vaginaal vocht, speeksel).

• Druggebruikers die naalden delen en verpleegkundigen moeten extra waakzaam zijn.

30 • S-magazine / mei 2018

• Contact met besmet bloed of onvoldoende ontsmet materiaal.

• Gedeeld gebruik van tandenborstel of scheermesje.

Wat doet het?

• In 75 tot 80 % van de gevallen een chronische ziekte, die kan leiden tot levercirrose of kanker.

• De klassieke behandeling met medicijnen heeft wisselend succes.

• De nieuwe generatie antivirale geneesmiddelen heeft een succesgraad van 95 %.

zelfs kanker. Het kan 20 jaar duren vooraleer symptomen zichtbaar worden, maar intussen kan het virus onze gezondheid wel grondig ruïneren. Vandaar dus: de sluipmoordenaar.

Scheermesje en tandenborstel Minder bekend, maar daarom niet minder gevaarlijk is het hepatitis C-virus. Naar schatting 0,5 tot 1 % van de bevolking in België is drager van het virus, maar

Hoe kan je het voorkomen?

• Vermijd contact met mogelijk besmet bloed.

• Controleer de hygiënische voorzieningen vooraleer je een tatoeage of piercing laat plaatsen.

HEPATITIS D Hoe krijg je het?

• Via bloedcontact en geslachtsgemeenschap.

• De belangrijkste risicogroep zijn druggebruikers die besmette naalden delen.

• Vooral voor in Afrika, Zuid-Amerika en het Midden-Oosten.

Wat doet het?

• Vermoeidheid, lichte koorts, pijn in de bovenbuik en misselijkheid.

• Als de acute vorm evolueert naar een chronische aandoening, kan je er een mogelijk dodelijke levercirrose aan overhouden.

Hoe valt het te genezen?

• Vaccinatie tegen hepatitis B beschermt je ook tegen hepatitis D.

Hoe kan je het voorkomen?

• Vermijd onveilige seks.

• Draag zorg voor je persoonlijke hygiëne.

HEPATITIS E Hoe krijg je het?

• Contact met vlees en de ontlasting van vee en wild, al is de kans op besmetting bijzonder klein.

gezondheid

bijna de helft van de dragers weet dat niet. Dat is problematisch, want in 75 tot 80 % van de gevallen evolueert acute hepatitis C naar een chronische leveraandoening. Een besmetting wordt vaak toevallig ontdekt tijdens een bloedtest of onderzoek naar een mogelijke levercirrose. Bijkomend probleem is dat ruim de helft van de Belgen niet weet hoe het virus wordt overgedragen. Het is wel voldoende bekend dat een besmetting gebeurt door contact met besmet bloed, maar weinigen

weten dat je evengoed besmet kan raken door scheermesjes of tandenborstels te delen of een tatoeage of piercing te laten plaatsen met onvoldoende ontsmet materiaal. De Belgische patiëntenvereniging CHAC pleit daarom voor een goede screening: “Wij roepen artsen op om systematisch te denken aan screening van mensen die mogelijk in contact geweest zijn met de ziekte. Tegenwoordig kan men met 1 druppel bloed uit de vinger in een 15-tal minuten al opsporen of de

van rauw (varkens)vlees en mogelijk vervuild drinkwater.

• In risicolanden consumeer je het best enkel gekookt voedsel en veilig flessenwater.

HEPATITIS F Hoe krijg je het (niet)?

Wat doet het?

• Lichte klachten als vermoeidheid, koorts, pijn in de bovenbuik en misselijkheid.

Meestal voel je niets.

• Bij mensen met een verzwakt afweersysteem kan een infectie leiden tot een chronische leverontsteking. Ook zwangere vrouwen riskeren ernstige leverschade (vooral in het 3de trimester van hun zwangerschap).

Hoe valt het te genezen?

• Er bestaat geen vaccinatie of medicatie tegen hepatitis E. • Na 1 tot 4 weken verdwijnen de ziekteverschijnselen meestal spontaan.

Hoe kan je het voorkomen?

• Zwangere vrouwen en mensen met een verzwakt afweersysteem moeten weg blijven

• Hepatitis F, of het Toga-virus, is tot nog toe bij slechts 1 persoon vastgesteld, in 1994.

Sindsdien nooit meer.

• Bij de pechvogel werden virale deeltjes in de ontlasting gevonden.

• Over de wijze van besmetting is weinig of niets bekend.

• Hoewel de medische wetenschap gelooft in het bestaan van een hepatitis F-virus, hoeven we ons er weinig zorgen over te maken.

HEPATITIS G Hoe krijg je het?

• Via lichaamsvloeistoffen (bloed, wondvocht, speeksel, sperma, vaginaal vocht).

De voornaamste bron van besmetting is besmet bloed.

• Het virus heeft weinig invloed op de leverwerking en wordt daarom niet gerekend tot de ‘zuivere’ hepatitis-virussen.

Wat doet het?

• Hardnekkige leverinfecties, die jaren in het lichaam kunnen woekeren.

Hoe valt het te genezen?

• De beste remedie is rust.

persoon in contact is gekomen met het hepatitisvirus.”

Goed nieuws Hepatitis is een ontsteking van de lever.

Een van de belangrijkste functies van de lever is het filteren van giftige stoffen uit het bloed. Als die essentiële lichaamsfunctie in gebreke blijft, kunnen de gevolgen dodelijk zijn. Maar voor een goed begrip: dat hoeft niet zo te zijn. Verschillende vormen van hepatitis zijn relatief onschadelijk. Hepatitis A, bijvoorbeeld, leidt vrijwel nooit tot een chronische aandoening en geneest doorgaans spontaan.

Voor patiënten met hepatitis C is de kans op genezing sinds 2014 spectaculair verhoogd dankzij de ontwikkeling van nieuwe antivirale medicijnen. In de jaren 90 herstelde amper 10 % van de patiënten, vandaag kan 90 tot 95 % genezen worden. En dat in slechts 3 maanden tijd, veel sneller dan de vroegere behandeling van 6 à 12 maanden. Hepatologen, artsen en patiëntenverenigingen in België hebben een manifest ondertekend waarin ze de bevoegde ministers van Volksgezondheid aanmanen om hepatitis C uit te roeien tegen 2030. Ook voor chronische hepatitis B-patiënten zijn er de voorbije jaren innovatieve geneesmiddelen op de markt gekomen, die het virus blokkeren en voorkomen dat het zich verder verspreidt.

De grootste kwaal blijft de onwetendheid bij het grote publiek omtrent hepatitis.

Hoog tijd dus om enige opheldering te brengen.

BART VANDORMAEL

Ons ziekenfonds betaalt je vaccinatie terug Tegen bepaalde varianten van het hepatitis-virus kan je je laten vaccineren. Zo voorkom je niet alleen dat je ziek wordt, je doet er ook financieel je voordeel mee. Ons ziekenfonds geeft je een terugbetaling tot 25 euro per jaar voor erkende vaccins.

Lees meer op www.bondmoyson.be/vaccin of www.devoorzorg.be/vaccin. Of kom langs in een van onze kantoren.

mei 2018 / S-magazine •

31

WEET WAT

je eet

EEN DAG ZONDER

DIEET hand, maar diëten brengt geen oplossing. Integendeel, stelt Markey: de dieetindustrie is de enige winstgevende bedrijfstak ter wereld met een mislukkingspercentage van 98 %. Diëten is niet leuk, verpest je humeur, geeft valse hoop, leidt tot overmatig eten … Met als resultaat dat je op termijn meer kilo’s aankomt dan verliest.

foto’s: S-magazine

Survival modus

Op zondag 6 mei, de Internationale Anti-Dieet Dag, hoeven we ons een hele dag lang niet het hoofd te breken over afvallen en diëten. Even alle remmen los? Neen, door voluit te genieten van gezonde en lekkere voeding leggen we net de basis van een stabiel lichaamsgewicht.

Diëten komen, diëten gaan. Als ze 1 ding gemeen hebben, dan is het dat ze niet werken. ‘Slimme mensen diëten niet’, luidt de titel van het spraakmakend boek dat psychologe Charlotte Markey aan de dieet-epidemie heeft gewijd. Markey probeert voor eens en altijd komaf te maken met onze schijnbaar onweerstaanbare drang om te diëten. Steeds meer mensen kampen met overgewicht, dus er is wel degelijk wat aan de

• Gezond eten, lastig? Integendeel! Op de website, blog en app van Lekker Normaal vind je massa’s inspiratie om met weinig tijd en normale ingrediënten perfect gezond te koken. Surf naar www.lekkernormaal.be of www.facebook.be/lekkernormaal. Of download de gratis app voor Android en iOS.

• Op zoek naar verantwoord advies over voeding en diëten? Laat je tegen een voordelig tarief begeleiden door een professionele diëtist. Surf naar www.bondmoyson.be/dieetdienst of www.devoorzorg.be/dieetdienst.

32 • S-magazine / april 2018

vereist, ben je eigenlijk al verkeerd bezig. Door de constante strijd met hun lichaamsgewicht, hebben veel mensen een haat-liefdeverhouding met eten.

En dat is doodjammer, want eten is genieten. Maar dan wel met mate. Ook je zelfbeeld bepaalt mee hoe het met je gewicht gaat en staat: mensen die zich goed in hun vel voelen, dragen over het algemeen meer zorg voor zichzelf en hun lichaam.

Een gezond lichaamsgewicht is een Zin in zoet project op lange termijn. Daar zijn alle voedingsdeskundigen het wel over eens. Af en toe zondigen mag, maar je kan In 1 week tijd 5 kilo kwijtspelen klinkt ook gezond snoepen en snacken. Een aanlokkelijk, maar verstandig is het niet. appel, een handvol pistachenootjes, Als je een crashdieet volgt, krijg je amper een stel volkorencrackers met magere 800 tot 1200 calorieën roomkaas, een kopje per dag binnen. Dat termagere Griekse yoghurt De dieetwijl een vrouw gemiddeld met kaneel en honing, industrie is de een kommetje olijven: 1800 tot 2400 calorieën enige winstper dag nodig heeft en een het zijn allemaal gezonde man zelfs 2200 tot 2800 tussendoortjes met mingevende calorieën. Als je ineens dan 100 calorieën aan bedrijfstak ter der veel te weinig voedingsboord. Kleine porties van stoffen opneemt, zakt je wereld met een een tussendoortje geven mislukkingsper- trouwens net zoveel volbloedsuikerspiegel en doening als grote porties, neemt ook je energiecentage van niveau een duik. Gevolg: dus het heeft geen enkele 98 %. hoofdpijn en vermoeidzin om je helemaal vol te heid. Bovendien schakelt stoppen. Frisdrank en je lichaam als het ware over in ‘survival alcohol zijn geen dorstlessers, maar mode’: om zichzelf te wapenen tegen bevatten vooral veel niet-voedzame calode acute schaarste, rieën. Ook daar kunnen we dus wel wat probeert het alle minder van hebben. calorieën en vetstoffen angstvallig Hulp van een diëtist vast te houden. Het probleem is: zodra Een gewichtsverlies van 1 kilo per week je weer overscha- lijkt misschien wat mager, maar heeft kelt naar een normaal op lang termijn meer kans op slagen. In voedingspatroon, zal je plaats van bruusk aan het lijnen te gaan, lichaam vet blijven opslaan komt het erop aan om stapje voor stapje omdat het bang is voor een je voedingsgewoonten te verbeteren. In nieuwe periode van schaarste. plaats van snel succes na te streven, moet je – we herhalen het – denken op lange Waarom je eet termijn. Belangrijk om te weten: je staat er niet alleen voor, je kan altijd rekenen Afvallen draait niet enkel om wat je eet, op de hulp van een diëtist. maar ook en vooral om hoe en waarom je eet. Wanneer afvallen een opoffering BART VANDORMAEL

WEET WAT JE

foto's: S-magazine

DRINKT

LEKKER DRINKEN, MAAR NIET DRONKEN Amstel 0.0, Bavaria Mex 0.0 Tequila, Brewdog Nanny State, Budels Malt, Estrella Free Damm 0.0, Franziskaner Weissbier Alkoholfrei, Grolsch 0.0%, Hoegaarden 0,0, Jever Fun, Jupiler 0.0, Maes Alcoholvrij …

Het valt nauwelijks bij te houden hoeveel bekende en minder bekende biermerken tegenwoordig ook in een alcoholvrije variant verkrijgbaar zijn.

En dan zitten we nog maar halverwege het alcoholvrij bieralfabet. Toen ruim 25 jaar geleden de eerste alcoholvrije bieren op de markt kwamen, vielen die niet bepaald op door hun lekkere smaak. Bovendien bevatten ze nog steeds minstens 0,5 % alcohol. De term ‘alcoholvrij’ was misleidend, want ze gold voor bieren met een alcoholpercentage van maximaal 1,2 %. Om dat peil te doen zakken, verkortten brouwers de gistingstijd van hun bier of haalden ze na de gisting de alcohol uit hun brouwsel (door ze onder lage temperatuur te laten verdampen door middel van destillatie onder vacuüm). Daardoor ging echter de typische smaak van bier verloren. Sindsdien hebben brouwers wel procedés ontwikkeld om ook zonder alcohol lekker bier te kunnen produceren. En dan ook écht zonder alcohol: als je de vermelding 0,0 % ziet staan, mag je er zeker van

zijn dat er geen intoxicerende stoffen aanwezig zijn. De vaste ingrediënten van bier – water, mout, hop en gist – worden alleen op een andere manier verwerkt.

Aan het wankelen Als de smaak goed zit, blijft natuurlijk de vraag: is bier zonder alcohol ook gezond? Of toch een beetje?

De schadelijke effecten van alcohol zijn bekend: een verhoogd risico op diverse soorten kanker, een hoge bloeddruk, leveraandoeningen en verslaving. Wetenschappers en artsen hebben lang aangenomen dat een beperkte dosis alcohol per dag goed is voor hart en bloedvaten, maar recente studies hebben deze stelling aan het wankelen gebracht. Het is dus veilig om te zeggen dat alcoholvrij bier een stuk minder ongezond is dan bier mét alcohol.

Gezonder dan frisdrank Nog meer goed nieuws: alcoholvrij bier heeft over het algemeen minder calorieën en minder suikers aan boord dan pakweg sinaasappelsap of cola. Daar komt bij dat in alcoholvrij bier heel wat vitamines zitten, alsook mineralen zoals magnesium,

calcium en fosfor. In cola en andere frisdranken zijn die gezonde bouwstoffen ver te zoeken. Voor de volledigheid moeten we wel zeggen dat alcoholvrij bier iets meer suiker bevat dan gewoon bier, maar dat is absoluut geen reden om vast te houden aan je vertrouwde pils. Alcohol levert namelijk minstens evenveel overbodige energie als suiker.

Wat met tafelbier?

Ooit, niet zo heel lang geleden, dronken veel gezinnen tafelbier bij het avondeten. Zelfs de kinderen kregen een glaasje. Tafelbier is een wettelijk vastgestelde benaming voor biersoorten met een stamwortgehalte tussen de 1 en 2 graden. In mensentaal: lichte bieren, met een alcoholpercentage van 1,5 tot 2 %.

Maar dus wel een hoger percentage dan de lichtste ‘alcoholvrije’ bieren. Het spreekt voor zich dat deze niet aan kinderen mogen worden aangeboden.

Alcoholvrij bier doet het beter dan ooit.

Dat is mede te danken aan campagnes zoals Tournée Minérale. Maar Risico voor het komt probleemdrinkers ook doordat Tot slot: zou alcoholvrij bier mishet aanbod schien kunnen fungeren als de voorbije ‘medicijn’ om overmatige drinkers jaren sterk is van hun verslaving te verlossen? Het is een aanlokkelijke gedachte, maar toegenomen volgens deskundigen niet erg realisén doordat het tisch. Alcoholvrij bier met nog een minimaal percentage aan alcohol bier dankzij brengt geen heil, omdat ze enkel aanverbeterde zet om méér te drinken om toch maar brouwin hogere sferen te geraken. Zelfs bier met 0,0 % alcohol vormt een risico processen voor probleemdrinkers, omdat enkel veel lekkerder al de geur de drang naar het sterkere spul kan versterken. Daarom: als je is geworden. moet afkicken van gewoon bier, blijf dan ook af van de alcoholvrije variant!

BART VANDORMAEL mei 2018 / S-magazine •

33

sociale info

Wees kritisch voor je factuur Op almaar meer facturen van ziekenhuizen, dokterspraktijken, labo’s … duiken ‘administratiekosten’ op. Vaak gaat het om kleine bedragen, die je als patiënt zonder erbij stil te staan uit eigen zak betaalt. Maar wist je dat je die kosten helemaal niet hoeft te betalen? Extra administratiekosten zijn niet wettig.

Betaal onterechte kosten niet Iedere patiënt heeft recht op een correcte factuur. Onterechte administratiekosten

Vragen over je factuur?

• Is je factuur niet helder? Twijfel je over de juistheid van je rekening? Wacht dan even met betalen en neem contact op met ons ziekenfonds. Wij analyseren je factuur. Als je te veel betaalde, dan helpen we je om je geld terug te vorderen. Kom langs in een van onze kantoren of neem contact op via www.bondmoyson.be/contact of www.devoorzorg.be/contact.

• Wil je meer weten over jouw rechten als patiënt?

Ontdek ze allemaal op pagina 27. Of lees meer op www.bondmoyson.be/patientenrechten of www.devoorzorg.be/patientenrechten.

horen niet thuis op je factuur, en je hoeft ze dus niet te betalen.

Wees dan ook mondig en durf op je strepen te staan. Het is aan jou als patiënt om je factuur kritisch te bekijken. Is duidelijk waarvoor je moet betalen? Staan er geen prestaties op je factuur die je niet werkelijk hebt gekregen? Of waarvan je niet weet wat ze inhouden? Vraag gerust aan je zorgverlener of -instelling waar de kosten vandaan komen.

Staan er op jouw factuur administratie-, facturatie-, coördinatie- of andere onterechte kosten? Trek ze van je factuur af en schrijf alleen het correcte deel van de rekening over. Zo maak je duidelijk dat je die supplementen niet aanvaardt, maar dat je ook geen wanbetaler bent.

Ons ziekenfonds helpt je Kreeg je te veel aangerekend? Of werden je rechten als patiënt op een andere

34 • S-magazine / mei 2018

manier geschonden? Dan helpen wij je graag met jouw dossier. Vorig jaar behandelde ons ziekenfonds meer dan 2100 dossiers over foutieve facturen. Meestal gaat het om onterechte ereloonsupplementen, te hoge facturen van labo’s of administratiekosten. Zo konden we in 2017 in totaal maar liefst 275 000 euro onterecht aangerekende kosten recupereren voor onze leden.

Hoewel administratiekosten niet wettig zijn, lijken ze stelselmatig ingeburgerd te geraken bij zorgverleners en -instellingen. Vaak gaat het om kleine bedragen – tussen 3,50 en 25 euro – die de meeste mensen betalen zonder erbij na de denken. Op het einde van de rit tellen ze natuurlijk op, en je krijgt er ook geen terugbetaling van.

Paul Callewaert, algemeen secretaris van ons ziekenfonds: “Wanneer we vaststellen dat een bepaalde problematiek zich vaak voordoet, ijveren we voor structurele oplossingen. Door bijvoorbeeld in gesprek te gaan met zorgverleners en overheden wegen we op het beleid en drukken we de prijzen in de gezondheidszorg.”

DIMITRI NEYT

consument

Innovatie

INNOVATIE

Zorgrobot, elektronisch voorschrift of gezondheidsapp, ons ziekenfonds evolueert mee.

Deze rubriek belicht een nieuwe technologie of digitale ontwikkeling in de gezondheidswereld. Je huisarts of apotheker blijven nog altijd de betrouwbaarste raadgever.

Sorry, ik houd mijn DNA liever voor mezelf Kaart van je DNA Ons DNA of erfelijk materiaal maakt ons tot wie we zijn. Het is opgebouwd uit 4 basiselementen of bouwstenen, die per 2 met elkaar verbonden zijn. Samen vormen ze een ellenlange keten met erfelijke informatie. Elk levend wezen bestaat uit een unieke combinatie en volgorde van vele miljoenen of miljarden van die bouwstenen. Het menselijk DNA bevat er bijvoorbeeld meer dan 3 miljard.

In de vorige eeuw was het de ultieme droom van veel wetenschappers om al die bouwstenen in kaart te brengen. Het kostte hen meer dan 10 jaar en honderden miljoenen dollars om uiteindelijk in het begin van deze eeuw de volledige kaart van ons

DNA te ontrafelen, het zogenoemde ‘menselijk genoom’. Vandaag, bijna 20 jaar later, zijn we in staat om datzelfde werk voor enkele duizenden dollars te doen. De technologie evolueert dan ook razendsnel.

Jouw risico op ziektes Het menselijk DNA bepaalt of je als man of vrouw geboren wordt, hoe groot je wordt, welke kleur je ogen hebben … Het bepaalt ook hoeveel risico je loopt om bepaalde ziektes of aandoeningen te krijgen. Het is vooral in dat domein dat de wetenschap interesse heeft.

Want stel je eens voor dat je van je ongeboren kind alle mogelijke risico’s op ziektes in kaart kan brengen. Dan kan je ook al vanaf de geboorte die ziekte proberen te voorkomen of behandelen.

Klinkt veelbelovend? Weet dan dat dit verhaal ook een schaduwzijde heeft.

Want wíl je wel weten welke ziekte je zal krijgen? Of aan welke ziekte je misschien ook zal sterven? Wat doe je als je drager van een ziekte bent waarvoor geen behandeling bestaat? Wat als je verzekeraar hier rekening mee houdt en jouw verzekeringspremie de hoogte injaagt?

Wat met aandoeningen die erfelijk overdraagbaar zijn? Moet je die informatie delen met je naaste familie? En heb je het recht om bepaalde dingen níét te weten?

Maakbare mens Het gaat zelfs verder. Stel je voor dat je een embryo kan selecteren zonder ernstige ziektes. De maakbare mens is dan geen fictie meer.

Maar zover zijn we vandaag nog niet. We kunnen wél al heel wat (risico’s op) aandoeningen opsporen, maar nog lang niet allemaal. En we weten ook niet altijd wat we precies met die risico’s aan moeten. Dat dit de komende jaren tot moeilijke discussies zal leiden, staat vast.

We hebben dan ook nood aan een ethisch, wettelijk en maatschappelijk kader om de vele vragen die vandaag en in de toekomst rijzen te kunnen beantwoorden.

BART DEMYTTENAERE

mei 2018 / S-magazine •

35

viva-svv

g e e w e B

met het hele gezin Iedereen weet dat voldoende beweging belangrijk is. Dat geldt niet alleen voor volwassenen, maar ook voor kinderen. Toch lijken er in het dagelijks leven vaak redenen genoeg om er niet aan te beginnen. Gelukkig maak je met kleine inspanningen al een groot verschil.

Dat bewegen een positief effect heeft op onze gezondheid, is al vaker bewezen. In het algemeen bevordert het onze conditie en ons algemeen welzijn. Voor kinderen heeft bewegen nog een aantal andere specifieke voordelen: het stimuleert de ontwikkeling van hun motoriek, het vergoot hun sociale vaardigheden en ze leren er heel wat van bij.

Het goede voorbeeld Als ouder heb je een voorbeeldfunctie.

Dat geldt ook op gebied van bewegen.

Veel kinderen hebben een duwtje in de rug nodig, en daar kan jij voor zorgen.

Niet elk kind is gemotiveerd om te sporten. Je kind weet misschien niet wat het wil doen, er zijn geen clubs in de buurt of je kind is gewoonweg minder sportief van aard. Je hoeft je kind niet te forceren, maar kan het wel motiveren om op een andere manier actief te zijn.

Wanneer je kinderen zien dat jij plezier beleeft aan bewegen, zullen ze meer geneigd zijn zelf actie te ondernemen. Je kan hen ook bepaalde gewoontes aanleren. Neem voor korte verplaatsingen

36 • S-magazine / mei 2018

bijvoorbeeld altijd de fiets of ga te voet.

Doe je dit regelmatig, dan zal het voor je kinderen vanzelfsprekend worden.

Maak wandelen leuk Wandelen is en blijft de makkelijkste manier om extra te bewegen. Je kan het altijd en overal doen. Hoewel veel kinderen wandelen misschien saai vinden, hoeft dat niet zo te zijn. Je kan er verschillende leuke activiteiten in verwerken.

• Wandelzoektochten: wandel samen met je kind van post naar post. Zoek de weg door foto’s te volgen of opdrachten uit te voeren. Als je creatief aangelegd bent, kan je zelf een wandelzoektocht in elkaar steken. Maar je kan ook online op zoek gaan naar een georganiseerde tocht in jouw buurt.

• Blotevoetenpad: laat gras, water en modder jullie niet tegenhouden. Er bestaan 6 blotevoetenpaden in Vlaanderen om samen met je gezin te ontdekken (Lietenberg in Zutendaal, Gentbrugse Meersen, Bourgoyen-Ossemeersen, Oekene, Bigfoot in Oudenaarde en Kaaihoeve in Zwalm). Probeer ze allemaal uit.

• Spelletjes: Speel samen met je kind een spel zoals ‘Ik zie, ik zie wat jij niet ziet’ of ‘Ik ga op reis en ik neem mee’ om te

voorkomen dat hij of zij zich verveelt tijdens de wandeling. Je kan je kind ook een opdracht geven tijdens het wandelen, zoals verschillende soorten blaadjes verzamelen om thuis mee te knutselen, dierensporen spotten, paddenstoelen zoeken …

Wanneer bewegen kinderen voldoende?

Dat voldoende bewegen belangrijk is, is makkelijk gezegd. Maar wat betekent dat nu precies? Het Vlaams Instituut Gezond Leven stelde volgende richtlijnen op. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen verschillende vormen van beweging.

➜ Baby’s en peuters (0-5 jaar)

Hoewel je er misschien niet altijd bij stilstaat, kan je baby’s al stimuleren om te bewegen. Laat hen bijvoorbeeld op de grond spelen of beweeg hun beentjes als je een luier verschoont. Zorg ervoor dat je kleine bezigheden integreert in hun omgeving naargelang hun mogelijkheden.

Peuters tussen 1 en 5 jaar hebben gemiddeld 3 uur beweging per dag nodig, variërend in intensiviteit. Denk maar aan springen, rollen, buitenspelen … Bij licht intensieve bewegingen versnelt hun ademhaling niet en zal ook hun hartslag niet stijgen.

joetz

VEEL BEWEEGPLEZIER! ➜ Oudere kinderen en jongeren (6-17 jaar) Voor kinderen tussen 6 en 17 jaar is het belangrijke dat zij naast licht intensieve bewegingen, minstens 60 minuten per dag matig of hoog intensief bewegen. Die periode kan opgedeeld worden in blokken van minimaal 10 minuten. Hoog intensief bewegen doen ze bijvoorbeeld door te joggen, fietsen, skateboarden, dansen enzovoort.

Werk aan de winkel Hoewel het eenvoudig lijkt, blijkt het dat in realiteit niet. Kinderen die naar school gaan, zitten een groot deel van de dag op een stoel. Maar ook tijdens de weekends brengen ze verrassend veel tijd al zittend door.

Volgens de onderzoeksresultaten van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) spenderen kinderen tussen 3 en 9 jaar gemiddeld 6 uur en 47 minuten per dag aan ‘sedentaire activiteiten’. Dat zijn onder andere rustig zitten, lezen of tv-kijken. Voor de

leeftijdscategorie 10 tot 17 jaar loopt dit op tot gemiddeld 8 uur en 44 minuten per dag. Er is weinig tot geen verschil tussen week- of weekenddagen.

Vooral de richtlijn om 60 minuten per dag matig of hoog intensief te bewegen, wordt niet vaak gehaald. Uit het onderzoek van het WIV blijkt dat maar 6,5 % van de kinderen tussen 6 en 9 jaar deze richtlijn dagelijks haalt.

Beweegtussendoortjes

de tuin. Verstop om de beurt iets en ga op zoek.

• Blaas 3 ballonnen op per persoon.

Probeer alle ballonnen zo lang mogelijk in de lucht te houden.

• Dek samen de tafel en dans telkens een rondje rond de tafel.

• Schrijf brieven naar vrienden in de buurt en ga ze met de fiets bij hen posten.

• Maak een bowlingspel met lege plastic flessen gevuld met zand.

SARA VAN DEN BROECK

Nochtans hoeft bewegen niet altijd veel tijd te kosten. Hier zijn enkele leuke beweegtussendoortjes voor ouder en kind samen.

• Blaas om de beurt zeepbellen, de ander prikt de bellen kapot.

• Roep om de beurt een kleur. De ander moet zo snel mogelijk iets in die kleur aanraken.

• Sta op 1 been terwijl je je tanden poetst.

• Glij samen op jullie sokken door de gang, probeer om ter verst te glijden.

• Organiseer een zoektocht in huis of in

Bronnen: • Bel S, De Ridder K, Lebacq T, Ost C & Teppers E. Rapport 3: Lichaamsbeweging en sedentair gedrag. In: Bel S, De Ridder K, Lebacq T, Tafforeau J & Teppers E (ed.). Voedselconsumptiepeiling 2014-2015. WIV-ISP, Brussel, 2016.

• www.gezondleven.be

WIN EEN TICKET VOOR SUPERPAPADAG IN PLOPSALAND Op zondag 10 juni is het Vaderdag. Die dag zet onze vrouwenvereniging VIVA-SVV alle papa’s extra in de bloemetjes tijdens Superpapadag in Plopsaland De Panne. Wil jij erbij zijn? Surf dan naar www.superpapa.be, vul de enquête over bewegen in en maak kans op een gratis ticket voor Plopsaland.

mei 2018 / S-magazine •

37

cultuur de periode die de tentoonstelling belicht, zijn de Inquisitie en de ontdekking van Amerika, wat leidde tot de genocide van de Native Americans. Net zoals dat vandaag het geval is, haalden de kunstenaars hun inspiratie in de gruwel die de wereld teisterde. Bijbelse taferelen, Griekse en Romeinse mythen vormden het alibi voor de kunstenaars om in deze turbulente politieke en religieuze tijd morele standpunten te ventileren.

Van schraapzucht tot #MeToo

De Vierschaar © KBC Antwerpen Snijders & Rockoxhuis

MAAK RECHT WAT KROM IS

De uitgebeelde folteringen, lijfstraffen en doodstraffen doen denken aan de gruwelbeelden van IS-executies. Figuren als de wijze koning Salomon en de rechtvaardige keizer Traianus staan net zo goed model voor de wereldheersers van vandaag. De satirische genreschilderijen die de schraapzucht van advocaten, notarissen en ‘hoogwaardigheidsbekleders’ aan de kaak stellen komen verrassend overeen met de verhalen van corruptie en omkoping die vandaag de kranten halen.

Ook #MeToo is reeds aanwezig in een voorprent van Rubens voor het boek De Justitia et Jure van Leonardus Lessius waarin hij de deugden voorstelt, tegenover 2 vastgeketende figuren die hun driften niet hebben kunnen beheersen.

Als sluitstuk en orgelpunt van het over 3 jaar gespreide stadsfestival Op.Recht.Mechelen presenteert het Hof van Busleyden een uitermate boeiende tentoonstelling die geen enkele klas uit het secundair onderwijs De onverschilligheid zou mogen missen. De kunstwerken uit de 15de tot 17de eeuw raken doorbreken problematieken aan die vandaag weer helemaal actueel zijn.

The Lawyers Office © New Orleans Museum of Art

Kunstliefhebbers komen in deze tentoonstelling voorzeker aan hun trekken.

Mede dankzij de hulp van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen toont Busleyden een plejade van topwerken uit de belangrijkste Europese musea – Prado in Madrid, British Museum in Londen, Gemälde Galerie in Berlijn…

Invloedrijke kunstenaars uit die periode zijn vertegenwoordigd: Pieter Bruegel de Oude, Pieter Paul Rubens, Antoon Van Dyck, Jacob Jordaens, Rembrandt …

Geen definitieve moraal Wat is recht? Wat is rechtvaardigheid?

Wat is onrecht? Het zijn thema’s die de mens in alle tijden en in alle culturen heeft bezig gehouden, bezighoudt en zal bezighouden. Recht maken wat krom is, makkelijker gezegd dan gedaan. Bovendien zijn de meningen over wat recht is en wat krom is behoorlijk verschillend tussen mensen, vaak zo verschillend dat geweld en oorlog noodzakelijk zijn om het onrecht te wreken en het recht aan hun kant te krijgen. Een oproerkraaier voor de enen, is een verlichte geest voor de anderen. Een terrorist voor de enen is een vrijheidsstrijder voor de anderen. Er bestaat nu eenmaal geen definitieve moraal, en misschien gelukkig maar want dat ruikt naar absolutisme.

Maar dat houdt ook in dat niets ooit verworven is.

Thema’s die brandend actueel waren in

Het zal de bezoeker opvallen dat de kunstenaars uit de 15de tot 17de eeuw er niet voor terugdeinsden de gruwelijkste taferelen te omringen met sensuele figuren die ‘de naakte waarheid’ of het streven naar rechtvaardigheid moeten voorstellen. Net zoals vandaag de krantenlezers smullen van verhalen waarin geweld en erotiek marketinggewijs verstrengeld worden.

Wat is recht? Wat is rechtvaardigheid?

Wat is onrecht? De tentoonstelling geeft geen antwoorden op deze vragen. Maar laat ons op zijn minst nadenken over actuele drama’s als de bommentapijten in Syrië, terreuraanslagen zowat overal in de wereld, duizenden vluchtelingen die dood aanspoelen op de idyllische mediterrane stranden … Als de tentoonstelling erin slaagt om de groeiende onverschilligheid van de medemens een heel klein beetje te doorbreken, is de opzet geslaagd.

HENRI LENS

Roep om Rechtvaardigheid. Tot 24 juni in het Museum Hof van Busleyden, Mechelen. Open van 10 tot 17 uur (donderdag tot 22 uur), maandag gesloten.

Info: www.hofvanbusleyden.be.

38 • S-magazine / mei 2018

KROATIË

G R O E P S R E I Z E N

PORTUGAL, ALGARVE

All-in

2 oktober, 10 dagen (9 nachten)

Olhos d’Agua (district Faro) is een kleine badplaats gelegen naast het grotere Albufeira, met hotels, residenties, enkele restaurants en terrasjes. Club Hotel Riu Guarana**** 8 km van Albufeira is gedeeltelijk vernieuwd, 500 m van winkels, bushalte. Restaurant aan het zwembad/themarestaurant. Salonbar met terras, poolbar. Twee zoetwaterzwembaden, zonneterras met gratis ligzetels, parasols en handdoeken. Alle kamers met badkamer, centrale airco, telefoon, wifi (betalend), satelliet-tv, koelkast, safe (gratis) en balkon. All In: Gevarieerd ontbijtbuffet, middagbuffet en avondbuffet. Koffiebreak. Selectie van nationale dranken. Animatieprogramma.

Prijs per persoon in tweepersoonskamer (minimum 25 deelnemers): 1239 euro Toeslag eenpesoonskamer: 306 euro.

PORTUGAL, MADEIRA

All-in

2 september, 8 dagen/7 nachten

Dit charmant eiland van vulkanische oorsprong is gekend om zijn unieke bloemen- en plantenweelde, een waar paradijs voor wandelaars.

Het milde klimaat en de relaxte sfeer maken dit eiland tot een echte aanrader. Funchal ligt op ca. 22 km van het hotel. Hotel Vila Galé Santa Cruz**** prachtig hotel rustig gelegen aan de oceaan, nabij het gezellige centrum van Santa Cruz. Het is aangenaam kuieren op de kleine wandelpromenade met winkeltjes, restaurants en terrasjes. Buffetrestaurant met mooi terras, 3 bars en à-la-carterestaurant.

Zonneterras, zwembad, ligbedden, parasols en handdoeken aan het zwembad. De kamers zijn ruim en beschikken over bad/douche, telefoon, wifi, satelliet-tv, radio, minibar, kluisje, tapijt, airconditioning en balkon. All In: ontbijt-, lunch- en dinerbuffet, lokale dranken.

Prijs per persoon in tweepersoonskamer(minimum 25 deelnemers): 950 euro Toeslag eenpersoonskamer: 245 euro

SPANJE, ROQUETAS DE MAR, ALMERIA Roquetas de Mar is een typisch Spaans dorp met haven en witte huisjes, op 5 km daarvandaan een nieuwe urbanisatie met hotels, appartementen en bungalows. De grootste troef van Roquetas is het brede strand met strandbars en de aangename wandeldijk.

Aparthotel Bahia Serena**** aan de lange wandelpromenade, in het commerciële centrum van Playa Serena, bushalte op 200 m, winkeltjes en terrasjes zijn vlakbij. Tv-salon. Speelzaal. Shop. Wassalon. Restaurant (maaltijden in buffetvorm). Snackbar. Bar. Gratis parasols, ligzetels en handdoeken aan het zwembad. Animatieprogramma. Verblijf in ruim appartement, met salon en aparte slaapkamer, badkamer, centrale airconditioning, kitchenette, telefoon, satelliet-tv, koelkast, safe (betalend) en balkon.

Prijs per persoon in tweepersoonskamer (minimum 25 deelnemers): 859 euro in half pension Toeslag eenpersoonskamer: 120 euro

SPANJE, COSTA DEL SOL

All-in

5 oktober, 10 dagen/9 nachten

Torremolinos, aan een 9 km lang fijn zandstrand langs de immer blauwe Middellandse Zee, is een paradijs voor wie van zon, zee, strand en plezier houdt. Hotel Puente Real**** in de levendige Costa Lago wijk door een rustige straat gescheiden van het Playamarstrand, 400 m van winkels, bars en restaurants, 2,5 km van het centrum van Torremolinos, bushalte op 150 m. Twee zoetwaterzwembaden, terras met gratis ligzetels en parasols. Maaltijden in buffetvorm. Bar, poolbar. Alle kamers beschikken over badkamer, airco, tegelvloer, telefoon, wifi (betalend), satelliet-tv, koelkast, safe (betalend). Alle maaltijden in buffetvorm. Tafelwijn, bier, frisdranken en water tijdens het middag- en avondmaal. 2x/week thema-avondmaal. Selectie van lokale dranken. Animatieprogramma overdag en ‘s avonds.

Prijs per persoon in tweepersoonskamer (minimum 25 deelnemers): 930 euro Toeslag eenpersoonskamer: 240 euro Inbegrepen voor alle vliegtuigreizen: chartervlucht heen en terug • transfer naar hotel en terug • luchthaventaksen • brandstoftoeslag • reisleider gedurende het ganse verblijf • bagage- en annuleringsverzekering in geval van ziekte • verblijf volgens aangegeven formule • verzekering financieel onvermogen • BTW.

NOG PLAATSEN VRIJ… 30 september 8 oktober 10 oktober 11 oktober 11 oktober 21 oktober

Tunesië, Port el Kantaoui, Hotel Bellevue Park Turkije, Bodrum, Hotel La Blanche Turkije Antalya, Hotel Seher Sun Palace Turkije,Dalaman, Cittia Beach Hotel Cyprus, Hotel St George Unieke rondreis Australië

22 september, 8 dagen (7 nachten) HOTEL SENTIDO KAKTUS RESORT**** is prachtig gelegen aan de Adriatische kust, omgeven door groene vegetatie van dennenbomen en olijfbomen, met Lekkere keuken en comfortabele, modern ingerichte kamers en goede service.

Prijs per persoon in tweepersoonskamer: 825 euro, toeslag eenpersoonskamer: 156 euro.

BULGARIJE, GOUDKUST, VARNA

12 dagen 11 dagen 10 dagen 11 dagen 11 dagen 15 dagen

all-in all-in all-in all-in all-in

1245 euro 945 euro 659 euro 890 euro 1329 euro

hp

4695 euro

Info en inschrijvingen: www.azura-travel.com of groepsreizen@azura-travel.com of 03 755 47 42 Azura Groepsreizen een organisatie van Global Contacts nv • Tulpenstraat 19, 9100 Sint-Niklaas • Ondernemingsnummer BE 0448 402 294 • Global Contacts lic. A5239 is verzekerd tegen financieel onvermogen bij de V.S.R., de Vlaamse Solidariteit Reisgelden, een afdeling van de VVR/VVRO.

All-in

7 september en 15 september, 11 dagen (10 nachten) Bulgarije is een veelzijdige bestemming met prachtige natuur en rijke folklore. Een ideale vakantiebestemming ook dankzij het aangename klimaat. Hotel Atlas**** vanuit het hotel bereik je het strand en het levendige centrum met bars en restaurants na enkele minuten wandelen, 350 m van het strand en van het levendige centrum van Golden Sands. Prijs per persoon: 7 september: 699 euro en 15 september: 795 euro; Geen singletoeslag voor beperkt aantal kamers.

BULGARIJE, NESSEBAR

8 september, 11 dagen/10 nachten

All-in

All-in

15 september, 11 dagen (10 nachten) Nessebar is een levendig vakantieoord met verschillende baaien en zandstranden. Hotel Sol Nessebar Bay Resort & Aquapark ****ligt aan het zandstrand op 2,5 km van de oude binnenstad van Nessebar.

Prijs per persoon in tweepersoonskamer: 875 euro.

Toeslag eenpersoonskamer: 170 euro.

ALBANIË, EUROPA’S LAATSTE GEHEIM ONTSLUIERD… 6 juni, 26 september en 3 oktober, 8 dagen/7 nachten, unieke rondreis in dit even verrassend als boeiend land, half pension 899 euro per persoon op basis van tweepersoonskamer, rechtstreekse vlucht vanuit Brussel, Nederlandstalige begeleiding, lokale gids.

Uitgebreid programma op verzoek.

GRIEKENLAND, CORFU, DASSIA

All-in

21 september, 11 dagen/10 nachten Hotel Elea Beach**** in 2017 volledig vernieuwd!

Griekse gastvrijheid, All in: ontbijt, middag- en avondmaal in buffetvorm, snacks, lokale wijn, lokaal bier, water en fruitsap tijdens de maaltijden, selectie van lokale dranken.

Reissom per persoon in tweepersoonskamer: 885 euro Toeslag eenpersoonskamer: 126 euro

vrouw.

be

Zaterdag 30 juni 2018 | 14u - 24u | C-mine Genk [on]gewoon inspiratievolle vrouwen: Evy Gruyaert | Mme ZsaZsa | Nina Mouton | Veerle Malschaert | Mieke Mievis | Nele Jacobs En niet te missen: Toffe workshops (yoga, tuinieren, opvoeden ... ) | pop-upmarkt | massages & make-uptips | foodtrucks

TICKETS: • € 10 voorverkoop

(reservatie via www.ongewoonvrouw.be tot woe. 27 juni)

• € 12 aan de kassa Alle betalingen gebeuren aan de kassa.

S-magazine - Maandblad van de Socialistische Mutualiteiten nr. 442 - mei 2018 - Verantwoordelijke uitgever: P. Callewaert Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel

Inspiratiefestival voor vrouwen

SCHRIJ NU IN F JE V ongew oon IA