November 2016 S-magazine

S magazine november 2016

gezondheidsmaandblad van de Socialistische Mutualiteiten

editie oost-vlaanderen

MANTELZORGERS

ZIJN GOUD WAARD

POSTNATALE DEPRESSIE

BIJ MANNEN

SLAPEN

ALS EEN BABY

SANDWICH­ GENERATIE

WIE OF WAT IS DAT Parijs omarmt

Hergé en Magritte

wie speelt er met je

voeten

november 2016

36

4

“ Zonder mantelzorgers moet aantal rusthuisbedden maal twee” Eén op de vijf Vlamingen tussen 45 en 75 jaar biedt mantelzorg, meestal aan ouders of schoonouders. Dat blijkt uit een grootschalig bevolkingsonderzoek door de Vrije Universiteit Brussel, onder leiding van Mark Elchardus.

Sandwichgeneratie, wie of wat is dat?

12

Monique De Smet heeft jarenlang gezorgd voor haar zoon met het Downsyndroom en haar dementerende ouders. Monique is de verpersoonlijking van wat men de ‘sandwichgeneratie’ noemt, een nieuw woord dat nog niet is opgenomen in het woordenboek maar voor vele mensen harde realiteit is.

14

Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden

Wie ouder is dan 65 jaar, hulpbehoevend is en over een beperkt inkomen beschikt, kan een ‘tegemoetkoming hulp aan bejaarden’ aanvragen. Het bedrag van de THAB is afhankelijk van je inkomen en van de ernst van je zorgbehoefte.

Schatjes van patatjes De aardappel is een symbool van nationale trots. Maar hoe Belgisch en vooral, hoe gezond is een aardappel?

De transplantatiespecialist Professor Dirk Van Raemdonck is hoofd van het Transplantatiecentrum van het UZ Leuven en een wereldautoriteit in de longchirurgie. Hij gunt ons een kijkje achter de schermen van de operatiekamer en geeft toelichting bij de moeilijke keuzes die hij en zijn team dagelijks moeten maken.

32

gezondheid 10 Vaders met een postnatale depressie 14 De transplantatiespecialist 26 Voetverzorging. Wie doet wat?

consument

sociale info

25 Slapen als een baby 32 Schatjes van patatjes 33 Gezond drinken op school 34 Voedselallergie is niet hetzelfde als voedselintolerantie 38 Parijs omarmt Hergé en Magritte

4 Interview 7 Festival van de Gelijkheid 30 In het verleden duiken 36 THAB of ‘tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden’

en verder...

8 PlusMinus 11 Column Bart Vandormael 12 Monique De Smet in Close Up 28 Eyecatcher

S magazine november 2016

gezondheidsmaandblad van de Socialistische Mutualiteiten

EDITIE OOST-VLAANDEREN

MANTELZORGERS ZIJN GOUD WAARD

POSTNATALE DEPRESSIE BIJ MANNEN

SLAPEN

ALS EEN BABY

SANDWICH­ GENERATIE

WIE OF WAT IS DAT PARIJS OMARMT

HERGÉ EN MAGRITTE

WIE SPEELT ER MET JE

VOETEN

Maandelijks gezondheidsmagazine van de Socialistische Mutualiteiten Jaargang 44 November 2016

Uitgever-Directeur: Paul Callewaert

Hoofdredacteur: Urbain Vandormael urbain.vandormael@socmut.be

Medewerkers aan dit nummer: Lore Abrahams, Carine Algoet, Bram Beeck, Sophie Beyers, Joeri Bouwens, Erik Cajot, Luc Carsauw, Renske De Maesschalck, Katrien De Weirdt, Geert Dieussaert, Koen Foubert, Patrick Galloo, Isabel Geenens, Siska Germonpré, Stefaan Helderweirt, Evelyne Hens, Joris Herregods, Julie Minnaert, Gwen Muylaert, Guy Peeters, Leen Pollentier, Carolien Rietjens, Bruno Ruebens, Sabine Schroeten, Rik Thys, Bart Vandormael, Ivan Van der Meeren, Renée Van der Veken, Priscilla Van Even, Irene Van Humbeeck, Eva Venneman, Daniëlla Verbruggen, Patrick Verertbruggen en Katrien Vervoort.

Adres: S-magazine, Sint-Jansstraat 32 1000 Brussel Tel. 02 515 05 45 Fax 02 515 17 55 s-magazine@socmut.be www.s-magazine.be

Postrekening: 000-0740065-52 van het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten, Brussel Oplage: 509.000 Abonnement: 10 euro per jaar

Bij mijn aantreden als algemeen secretaris van de Socialistische Mutualiteiten heb ik me voorgenomen om één dag in de week vrij te houden voor mijn familie en vrienden. Ik geef toe dat ik daar niet altijd in slaag, maar ik blijf proberen. Want dankzij die informele contacten kom ik veel te weten over het voetbal en de koers, maar ook over hun gezondheid, over hun kinderen én ouders, over het echte leven dus.

Zo weet ik wat mij te doen staat wanneer ik, na een druk weekend, ’s maandagsvroeg in Brussel arriveer.

60.000 Vlaamse gezinnen met een zorgbehoevende ouder die inwoont De stem van het volk zegt veel, maar niet alles. Dat ouderenzorg een probleem is, dat weten we al langer. Maar door bevolkingsonderzoeken te laten uitvoeren, hebben we als ziekenfonds een beter inzicht gekregen en zijn we nu beter gewapend om voorstellen te doen om de problemen op te lossen.

Zo heeft professor Mark Elchardus van de Vrije Universiteit Brussel de situatie van de mantelzorg in Vlaanderen onder de loep genomen. De resultaten van zijn onderzoek zijn ronduit onthutsend maar tegelijk ook zeer hoopgevend. Oordeel zelf: 60.000 Vlaamse gezinnen hebben een zorgbehoevende ouder die inwoont, één op de vijf Vlamingen tussen 45 en 75 jaar biedt gemiddeld tien uur per week mantelzorg. De mantelzorg in Vlaanderen is goed voor een equivalent van 121.000 zorgjobs en vertegenwoordigt een geldwaarde van 4 à 4,5 miljard euro per jaar. Zonder De mantelzorgers vragen mantelzorgers moet het aantal rusthuisbedden meteen geen geld, hooguit maal twee. een tussenkomst in de

kosten. Hun drijfveer is Tegelijk leren we uit de bevraging dat mantelzorg niet solidariteit. vanzelfsprekend is, dat ze een zware fysieke en mentale belasting vormt en door de overheid onvoldoende wordt gekoesterd. De mantelzorgers vragen nochtans geen geld, hooguit een tussenkomst in de kosten. Hun drijfveer is solidariteit. Wel vragen ze verlost te worden van de papierkraam waarmee de overheid hen opzadelt. Ze dringen ook aan op meer gerichte ondersteuning vanuit de thuiszorg in specifieke situaties én op de komst van een zorgcoördinator die alle praktische beslommeringen regelt.

Hier ligt een rol weggelegd voor de Socialistische Mutualiteiten. We hebben de voorbije jaren gezondheidstrajecten uitgewerkt voor onder andere diabetici en zwangere vrouwen en zijn graag bereid dat ook te doen voor mantelzorgers. Ook op het vlak van de administratieve vereenvoudiging kunnen wij een meerwaarde betekenen.

Investeren in ouderenzorg is een politieke keuze. Kiest de Vlaamse regering voor een besparings- of voor een investeringsbeleid? Dat er geen geld is, is geen argument. Waar een wil is, is een weg. Als ziekenfonds reiken wij iedereen de hand die van ouderenzorg een prioriteit wil maken.

Paul Callewaert Algemeen secretaris Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

3

interview

“ Zonder mantelzorgers moet aantal rusthuisbedden maal twee” Eén op de vijf Vlamingen tussen 45 en 75 jaar biedt mantelzorg, meestal aan ouders of schoonouders.

Al die zorgzame zielen leveren een enorme bijdrage aan onze maatschappij, goed voor een equivalent van 121.000 zorgjobs. Dat blijkt uit een grootschalig bevolkingsonderzoek door de Vrije Universiteit Brussel, onder leiding van Mark Elchardus. “We mogen echter niet de fout begaan om nog méér inzet te verwachten van mantelzorgers, want dan dreigt dit prachtige systeem in elkaar te stuiken.” De oplossing? Liefde, solidariteit en een sociaaldemocratisch alternatief voor een politiek beleid dat mensen pijn doet.

Ouderen willen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Ook als ze zorgbehoevend zijn. Om dat mogelijk te maken, kunnen ze rekenen op de inzet van familieleden, vrienden, buren en vrijwilligers. Het uitgebreide netwerk van mantelzorgers in Vlaanderen bewijst dat zorgzaamheid, naastenliefde en solidariteit géén loze begrippen zijn. Een bevraging van de Vrije Universiteit Brussel in opdracht van ons ziekenfonds leert dat liefst 20 procent van de Vlamingen tussen 45 en 75 jaar

mantelzorg biedt, voor gemiddeld tien uur per week. “Ik ben bijzonder blij met de goudmijn aan mantelzorgers die we hebben”, vertelt algemeen secretaris Paul Callewaert van de Socialistische Mutualiteiten.

“Tegelijk ben ik me ervan bewust dat we hun tomeloze inzet niet vanzelfsprekend mogen vinden. We moeten onze mantelzorgers koesteren. Ook de beleidsmakers moeten inzetten op de ondersteuning van mantelzorg.

Onder de huidige Vlaamse regering staat de zorg voor ouderen onder zware druk. We moeten beseffen: als de pensioenleeftijd wordt opgetrokken naar 67 jaar, hebben vele mantelzorgers minder of geen tijd om zorg te dragen voor hun behoevende ouders, omdat ze aan het werk zijn. Ook de groeiende stress bij werkende mensen ondermijnt de verdere uitbouw van mantelzorg. Het is lichtzinnig en ronduit verkeerd om te denken dat er nog veel rek zit op de mantelzorg.”

Mantelzorg vertegenwoordigt 4 à 4,5 miljard euro per jaar De Vlaamse regering wil de mantelzorg uitbreiden om minder geld te moeten uitgeven aan de gezondheidszorg. Daar verzet u zich tegen?

Paul Callewaert: “Het werk van mantelzorgers heeft een enorme geldwaarde: tussen de 4 en 4,5 miljard euro per jaar. Op die manier besparen we 71.000 rusthuisbedden. Mocht er geen mantelzorg zijn, dan zouden we het aantal rusthuisbedden in Vlaanderen onmiddellijk moeten verdubbelen. Kortom, het is een bijzonder waardevol systeem. We mogen echter niet de fout begaan om nog méér inzet te verwachten, want dan dreigt het hele systeem in elkaar te stuiken. Een extra besparing van 3000 rusthuisbedden is misschien nog haalbaar, maar meer is onrealistisch. We kunnen niét zwaar besparen op rusthuisbedden. Wat we moeten doen, is het bestaande

4 • S-magazine / november 2016

volume van mantelzorg in stand proberen te houden en die duizenden zorgkrachten betere ondersteuning bieden. Dat is op zich al een hele uitdaging.”

Nood aan zorgcoördinator van het ziekenfonds Mantelzorgers vragen minder administratieve rompslomp en meer ondersteuning vanuit de thuiszorg. Zouden ze geholpen zijn met goede opleidingen?

Mark Elchardus: “Ik denk niet dat er nood is aan opleidingen. Wat we nodig hebben is liefde en solidariteit. En die zijn er ook daadwerkelijk.

In ons onderzoek hebben we de vraag gesteld: wat zou je taak makkelijker maken? Het topantwoord: administratieve vereenvoudiging.

Mantelzorgers worden overstelpt met paperassen en formulieren.

Op de tweede plaats vragen ze meer gerichte ondersteuning vanuit de thuiszorg, met name in noodsituaties, ’s avonds, in het weekend en tijdens de vakanties. Daarnaast hebben ze behoefte aan meer informatie.

We leven in een samenleving waarin het verspreiden van informatie zeer eenvoudig is geworden, maar blijkbaar komt die informatie niet altijd aan. Wat ontbreekt, is een zorgcoördinator die alle losse eindjes aan elkaar knoopt. Daarvoor wordt op het ziekenfonds gerekend.”

Paul Callewaert: “Die uitdaging willen we als ziekenfonds zeker aangaan. We hebben daar trouwens ervaring mee. We hebben de voorbije jaren gezondheidstrajecten uitgewerkt voor onder andere diabetici en zwangere vrouwen, we kunnen dat dus ook doen voor mantelzorgers.

Ook in de administratieve vereenvoudiging kunnen we een rol van betekenis spelen. Eigenlijk vervullen we die al voor een stuk. Als we weten dat een gezin zorg draagt voor ouders of schoonouders, meten we de graad van zorgbehoevendheid ter plekke op en helpen we in de zoektocht naar

de juiste formulieren die moeten ingevuld om een tegemoetkoming te krijgen.”

Drijfveer mantelzorgers is niet geld maar solidariteit Mantelzorgers willen niet per se betaald worden voor hun inspanningen?

Paul Callewaert: “Neen, hun drijfveer is solidariteit. Dat maakt de mantelzorg zo bijzonder en waardevol. Ik ben voor een tussenkomst in de kosten van mantelzorg, maar ik ben er geen voorstander van mantelzorgers te betalen. We moeten het verschil tussen de vrijwillige mantelzorg en de professionele thuiszorg handhaven, vind ik. Mantelzorg steunt op een sterk gevoel van intergenerationele solidariteit. Laat ons die vrijwilligers maximaal ondersteunen, zonder op het terrein van de professionele zorg te komen.”

Mark Elchardus: “Veel mantelzorgers kunnen hun zorgtaken trouwens enkel vervullen omdat ze de hulp krijgen van thuisverzorgers.

Die vormen een tandem. De uitbouw van de thuiszorg is een must, maar denk vooral niet dat dat een zaligmakende of goedkope oplossing is.”

Kinderen niet ten laste zijn De 45- tot 75-jarigen in Vlaanderen kijken met enige bezorgdheid naar hun oude dag, zo blijkt uit het onderzoek van de Vrije Universiteit Brussel.

Toch nemen ze weinig voorzorgsmaatregelen en maken ze geen afspraken met hun kinderen over mogelijke zorg.

Mark Elchardus: “We hebben hen de vraag gesteld: stel je voor dat je later zelf zorgbehoevend wordt, op wie reken je dan voor hulp? Bijna allemaal kijken ze daarvoor naar hun partner, al beseffen ze goed dat die op zijn of haar oude dag wellicht zelf ook zorgbehoevend zal zijn. In tweede instantie rekenen ze op professionele zorg, en dus niet op hun

kinderen. Dat is opmerkelijk. Ze willen niet ten laste vallen van hun kinderen, terwijl ze zelf wel zorg dragen voor hun ouders. Als puntje bij paaltje komt, springen de kinderen dus massaal bij. Gemiddeld gedurende tien uur per week. In sommige leeftijdsgroepen loopt de zorgtaak op tot achttien of negentien uur per week. De mantelzorg duurt gemiddeld zes jaar, een minderheid doet het meer dan tien jaar. Acht procent van de mantelzorgers haalt zijn zorgbehoevende ouder zelfs in huis. Dat betekent: 60.000 gezinnen hebben een zorgbehoevende ouder die bij hen inwoont. Cijfers die getuigen van een indrukwekkend solidariteitsgevoel bij de mensen!”

Maximumfactuur voor de zorg Op basis van de resultaten van de studie hebben de Socialistische Mutualiteiten enkele aanbevelingen aan het beleid geformuleerd. Kan u die even toelichten?

Paul Callewaert: “De beleidsmakers in ons land moeten realistisch zijn in hun verwachtingen over een verdere vermaatschappelijking van de zorg.

De belangeloze inzet die vandaag wordt geleverd door de duizenden mantelzorgers moeten we koesteren.

Wat we nodig hebben is liefde en solidariteit.

En die zijn er ook daad­ werkelijk.

Maar wie denkt te kunnen besparen door de zorg nog meer naar de mantelzorg te schuiven, volgt een foute redenering. Het staat buiten kijf dat er verder moet worden geïnvesteerd in ouderenzorg. En mantelzorgers moeten betere ondersteuning krijgen én de thuiszorg moet flexibeler worden. Daarnaast pleiten we voor een maximumfactuur om de zorg betaalbaar te houden. Liefst 40 procent van de ondervraagden in de studie zegt problemen te hebben om zijn zorg­rekeningen betaald te krijgen.

In de praktijk doet het probleem zich vooral voor bij alleenstaande moeders, die thuis zorgen voor hun ouder(s) of schoonouder(s).

Ze betalen een relatief lage bijdrage voor thuiszorg, maar als ze veel uren aankopen, kan de factuur toch fors oplopen. We geloven in een sterke Vlaamse Sociale Bescherming, waar iedereen aan bijdraagt volgens zijn draagkracht en vermogen.”

Vindt u gehoor bij de politiek?

Paul Callewaert: “Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid Jo Vandeurzen heeft de resultaten van de studie opgevraagd en wil er Lees verder op pagina 6 >>

november 2016 / S-magazine •

5

foto’s: U. Vandormael

interview

naar eigen zeggen rekening mee proberen te houden. Ik zie hem dus eerder als een bondgenoot dan als een tegenstander. Alleen heeft hij de pech dat hij in de Vlaamse regering wordt omringd door politici die een besparingsbeleid willen voeren in plaats van een investeringsbeleid.

Investeren in ouderenzorg is een politieke keuze: je kan het doen of je kan het niet doen. Het niet doen, is de mensen pijn doen.”

Mark Elchardus: “Als samenleving moeten we ons realiseren dat we voor een aantal grote uitdagingen staan. De vergrijzing is er daar eentje van. Om geluk te vinden, moeten we minder streven naar persoonlijke materiële consumptie en meer de nadruk leggen op de zorg voor onze naasten. Die maatschappelijke keuze kan alleen worden ingevuld door een sociaaldemocratisch beleid, niet door een liberaal of Vlaamsnationalistisch beleid. Dat gezegd zijnde: ik denk dat het wel goed komt. Als er voldoende mensen zijn die het probleem van de ouderenzorg

aan den lijve ondervinden, zullen ze wel kiezen voor het juiste beleid. Ik ben daar optimistisch over.”

Paul Callewaert: “Ik geloof niet in het argument dat er geen geld is voor zorg. Als de nood hoog is, wordt er geld vrijgemaakt. Kijk naar de uitgaven voor veiligheid. Daar is jaren op bespaard, maar nu vindt men plots wel centen om te investeren. De vraag is dus: zijn we als maatschappij bereid om meer te betalen voor zorg? Wel, voor heel veel mensen staat gezondheid in het algemeen en ouderenzorg in het bijzonder zeer hoog op de prioriteitenlijst.”

Bart Vandormael/ Katrien Vervoort Meer weten over ons onderzoek naar ouderenzorg, mantelzorg en thuiszorg? Surf dan naar www.bondmoyson.be/studies of www.devoorzorg.be/studies.

Christiane vertelt over verlies van haar man Christiane (57) is een toegewijde vrouw en moeder uit Sint-PietersLeeuw. Ze werkt halftijds bij het OCMW en halftijds in een centrum voor kinderen met leermoeilijkheden. Enkele jaren was Christiane ook mantelzorger voor haar zieke partner Frans. Ook haar zoon lijdt aan een zeldzame ziekte.

“Frans was 25 jaar ouder dan ik”, vertelt Christiane. “Hij had een chronische darmaandoening en we moesten regelmatig naar het ziekenhuis. De dagelijkse lavementen zorgden bovendien voor pijnlijke buikkrampen. Op termijn begon Frans ook psychisch af te zien. Door zijn zorgafhankelijkheid werd hij zeer angstig.

Als ik 10 minuten te laat thuis kwam van mijn werk, raakte hij in paniek. Hij was bang dat hem iets zou overkomen als ik er op dat moment niet was voor hem.”

“Frans wou niet dat ik mijn job volledig stopzette,” vervolgt

6 • S-magazine / november 2016

Christiane, “hoewel ik dat even heb overwogen. Ik wou er zijn voor hem, elke minuut van de dag. In 2015 is hij een paar keer naar het ziekenhuis geweest, op de afdeling geriatrie. Hij vond het heel confronterend en wou niet dat al die zorg op mijn schouders zou terechtkomen.

Sindsdien is hij enorm achteruitgegaan. Hij kon niet meer genieten.”

Aanvraag voor euthanasie Frans begon stilaan te

informeren naar euthanasie, hij praatte daar voortdurend over met Christiane en de behandelende artsen.

“Af en toe had ik een sprankeltje hoop dat hij zich zou bedenken, maar zijn beslissing stond vast”, zegt Christiane. “Het fysieke lijden van Frans was ondraaglijk geworden. Toen begon ik al afscheid van hem te nemen.”

“Ik vind euthanasie hard, maar toch is het ook mooi. Je kan de laatste weken zo intens afscheid nemen van elkaar”, gaat Christiane verder. “Toen het zover was en de dokter hem in slaap deed, wist ik dat hij eindelijk gelukkig was.”

Verdergaan Christiane probeert sterk te blijven aangezien ze nu, samen met haar schoondochter,

mantelzorger is voor haar zoon Eduard.

“Mantelzorg is fantastisch maar je mag je daar niet in verliezen. Ik ben blij dat ik mijn job niet heb opgegeven, hoe graag ik Frans ook zag. Ik kon me aan mijn job en mijn collega’s optrekken en ik heb toch ook hard gewerkt om mijn diploma te behalen.

Af en toe krijg ik tijdens mijn werk voor het OCMW vragen over euthanasie. Dat blijft heel confronterend voor mij. Toch geeft het me voldoening als ik iemand heb geholpen!”

Liliana Nikolova

Zorg jij ook voor een ander?

Steunpunt Mantelzorg is er voor jou. Surf naar www.steunpuntmantelzorg.be.

sociale info

Curieus organiseert

Festival van de Gelijkheid

Al drie jaar warmt Curieus de winter op met haar Festival van de Gelijkheid. Op 1, 2 en 3 december 2016 strijkt het festival neer in Gent voor de vierde editie. Kom langs en ontdek een divers festival dat gelijkheid op alle mogelijke manieren in de kijker zet.

Het festival combineert theater, lezingen, debatten, muziek en zoveel meer.

De rode draad door alles is gelijkheid (of het gebrek daaraan) in onze huidige samenleving. Strijd mee voor kinderrechten met Kim Gevaert en Kristel Verbeke.

Haal je pen boven bij de schrijfmarathon van Amnesty International of ga in debat met Rudi Vranckx en Laila Ben Allal over wanhoop en terrorisme. Krijg kippenvel bij de breekbare portretten van de Italiaanse fotograaf Gabriele Galimberti en dans de benen van onder je lijf op de beste Prince-schijven.

Breng een bezoek aan het VFG-café of volg een debat met VIVA-SVV Het Festival van de Gelijkheid kan niet alleen op de steun rekenen van ons ziekenfonds, ook onze socio-culturele organisaties zijn

actief aanwezig op het festival. Zo verzorgt JOETZ vzw de kinderopvang en zal S-Plus een retro corner voorzien met liveuitzendingen van Yesterday Radio.

VIVA-SVV neemt deel aan het inhoudelijk debat over partnergeweld op vrijdag 2 december (13 uur) en VFG stelt niet alleen hun gedichtenbundel ‘Ontdooid’ tentoon, maar runt ook op 3 december samen met Curieus het officiële café van het festival. Op 3 december, de Internationale dag van personen met een handicap, zal het café uitsluitend bediend worden door mensen met een handicap. Zo wordt er een omgekeerde wereld gecreëerd: niet de personen met een handicap, maar de personen zonder handicap ervaren het bevreemdende gevoel wanneer communicatie niet evident is.

Kom jij ook naar het Festival van de Gelijkheid, waar iedereen welkom is en hokjes niet bestaan?

Het Festival van de Gelijkheid is een organisatie van Curieus, met de steun van de Nationale Loterij, P&V Verzekeringen, Triodos Bank, Linx +, sp.a, BTB, Charlie Magazine, de Socialistische Mutualiteiten, MO*, Sphinx Cinema en Paard van Troje.

Praktische informatie Wanneer? 1, 2 en 3 december 2016 Waar? Gent, verschillende locaties Kostprijs? 0 euro. Alle debatten, festivalbabbels, expo’s, documentaires … op het Festival van de Gelijkheid zijn gratis toegankelijk. Enkel het slotfeest in de Concertzaal (3/12), de theatervoorstelling van het KIP (2/12), de literaire overnachting in de Backstay (2/12) en de installatie van Skullmapping (2/12) zijn betalend.

Opgelet! Schrijf je op voorhand in voor de debatten, documentaires en festivalbabbels. De plaatsen zijn beperkt.

Bij elk programmablokje vind je een inschrijfknop.

Meer informatie?

Surf naar www.festivalgelijkheid.be.

november 2016 / S-magazine •

7

door Urbain Vandormael

plusminus Niets is zo gezond als tuinieren Mensen met groene vingers zijn meer zen, slapen beter, zijn mentaal stabieler, hebben een sterker immuunsysteem en zijn gezonder. Dat blijkt uit meerdere studies. Een van die studies gaat over het effect van ‘beweging die geen sport is.’ Ouderen die veel niet-sportieve beweging hebben, hebben een lager risico op diabetes, hart- en vaatziekten. Toegewijde tuiniers verbranden meer calorieën en blijken fysiek beduidend gezonder. Tuinieren kan bovendien acute stress verzachten. Het contact met de natuur bouwt de stress af.

De andere kant van de medaille: mensen die veel tijd in de tuin doorbrengen, hebben doorgaans meer last van rugklachten.

Binnen roken is nooit oké Veel rokers doen hun best huisgenoten te beschermen door te roken aan een open raam, de dampkap of in een aparte kamer met de deur dicht. Maar dan nog kan de sigarettenrook zich urenlang verspreiden in huis. De schadelijke stoffen blijven immers hangen, ook als de rook is verdwenen. Daarnaast zetten deze stoffen zich overal op vast: je meubels, kleren, de vloer, het speelgoed van je kinderen, ... Vooral kinderen zijn extra kwetsbaar! Hun longen en afweersysteem zijn immers nog in ontwikkeling. Ze hebben kleinere longen en ademen sneller dan volwassenen waardoor ze meer giftige stoffen binnen krijgen.

Kinderen die verblijven in een omgeving waar gerookt wordt, hebben meer kans op astma, longontstekingen, luchtwegklachten, oorontstekingen, … Baby’s hebben er meer kans op wiegendood. Ban dus de sigaret uit je huis en auto: je kinderen zullen je dankbaar zijn!

Op de website www.nooitbinnenroken.be vind je meer informatie en tips om je huis rookvrij te houden.

Waar naartoe met gebruikte kleren?

Klanten van de kledingketen JBC kunnen voortaan in alle 144 JBCvestigingen in ons land hun ‘nog piekfijne kledij met maten 80 tot 176’ binnenbrengen. De spulletjes worden vervolgens geselecteerd en gefotografeerd en te koop aangeboden op de site van VintyKids, het Nederlandse bedrijf waarmee de Belgische kledingketen in zee gaat.

JBC verkoopt de tweedehandskleren dus niet zelf, maar treedt op als tussenpersoon. Van de kleren die worden verkocht, krijgen de eerste eigenaars 40 procent van de opbrengst. Kleren die niet worden verkocht, keren terug naar de eerste eigenaars of worden aan een goed doel geschonken.

11,1 % van de Vlamingen leeft in armoede, een cijfer dat al sinds 2011 jaarlijks stijgt.

Vooral eenoudergezinnen en personen met een migratiegeschiedenis gaan erop achteruit.

Dat blijkt uit de 9de

8 • S-magazine / november 2016

Armoedebarometer van Decenniumdoelen 2017, een groep organisaties die samen de strijd tegen armoede aangaan. Ook ons ziekenfonds neemt actief deel aan die samenwerking.

Nog verontrustender is de constante stijging van de kinderarmoede sinds 2012. Vandaag wordt 1 op de 8 kinderen geboren in armoede. Nochtans stijgt het Bruto Binnenlands Product (BBP) van Vlaanderen elk jaar.

Aan welvaart is er dus geen gebrek, maar wel aan investering en herverdeling. Het resultaat is schokkend: hoe rijker we worden, hoe meer kinderarmoede er is.

Ook op vlak van gezondheid ziet het er niet goed uit: 18 % van de personen met de laagste inkomens beoordeelt zijn gezondheidstoestand als slecht tot zeer slecht (+ 5 % in 2 jaar tijd), tegenover 7 % van de totale bevolking. Bovendien stelt 12 %

van de personen met de laagste inkomens gezondheidszorg uit door financiële redenen (+ 4 % in 2 jaar tijd). Kortom, arm maakt ziek en ziek maakt arm. Het is dan ook hoog tijd om opnieuw te investeren in de ziekteverzekering. Decenniumdoelen wil de alarmbellen doen rinkelen bij de beleidsmakers en hen oproepen om de strijd tegen armoede serieus te nemen.

Meer info op www.decenniumdoelen.be.

foto’s: S-magazine

11,1 % van de Vlamingen leeft in armoede

Belgen eten ongezond Meer aandacht voor mentale gezondheid bij medisch onderzoek Het medisch onderzoek van de schoolgaande kinderen wordt hervormd.

Experts vragen meer aandacht voor de mentale gezondheid en moeten beter inspelen op de huidige maatschappelijke uitdagingen. Daarom moeten de CLB’s meer aandacht hebben voor de sociale en psychologische ontwikkelingen van het kind. De Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging Jeugdgezondheidszorg dringt er bovendien op aan dat de ouders aanwezig zouden zijn op ten minste drie medische onderzoeken.

België top in wetenschappelijk onderzoek naar reuma Een groep van Gentse wetenschappers van het UZGent, de UGent en het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) heeft een officiële erkenning gekregen van de European League Against Rheumatism (EULAR) voor hun onderzoek naar reuma. Dankzij dit kwaliteitslabel behoren ze tot de absolute wereldtop. Het label geldt voor 5 jaar en wordt toegekend op

basis van hun wetenschappelijke publicaties. De Gentenaars blinken uit in spondyloartritis, een vorm van reuma die 1 % van de bevolking treft.

Ze onderzoeken het verband tussen darm- en gewrichtsontstekingen.

Aan het label hangt geen financiële tegemoetkoming maar de erkenning opent wel deuren om fondsen te krijgen.

Vlamingen maken meer gebruik van dienstencheques Nooit eerder kocht de Vlaming zo veel dienstencheques, zo blijkt uit cijfers van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) en het Vlaamse departement Werk. Het gaat om een aankoop van 53,7 miljoen uur huishoudhulp via dienstencheques tussen januari en september. Dat is een verhoging van ruim 4,5 % in vergelijking met dezelfde periode in 2015 en 17 % ten opzichte van 2012. Ook op zoek naar hulp in het huishouden? Surf naar www.bondmoyson.be/thuiszorg of www.devoorzorg.be/thuiszorg.

We eten te weinig groenten en fruit en te veel suiker.

Aan ons ongezond voedingspatroon is er de voorbije tien jaar weinig of niks veranderd. Aldus de ontnuchterende conclusie van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) dat ruim drieduizend Belgen tussen 3 en 64 jaar liet interviewen. Van een gevarieerd, gezond voedingspatroon is absoluut geen sprake – ondanks de grote populariteit van voedingsgoeroes en hun oproepen om meer fruit en groenten te eten. Negen op de tien Belgen eten nog altijd te veel ongezonde vetten die vaak verscholen zitten in de industrieel bereide kant-en-klaarmaaltijden. We grijpen ook te snel naar koekjes en cake, snoep en gefrituurde snacks. Kinderen tussen 3 en 5 jaar halen uit de voornoemde restgroep zelfs twee tot vier keer zoveel calorieën als maximaal aanbevolen.

Twee tot drie stukken fruit per dag en 300 gram groenten, dat is een goede mix die onze gezondheid ten goede komt. Maar in de praktijk staan we daar volgens het onderzoek van het WIV mijlenver van verwijderd.

Een groot deel van de bevolking krijgt te weinig vitamines en mineralen binnen: slechts twee op de tien nemen voldoende vitamine B1, vitamine B6, vitamine C, foliumzuur en calcium op. Dat geldt in het bijzonder voor de jeugd die nog in volle ontwikkeling is. Meer melkproducten (voor calcium, foliumzuur en vitamines B1 en B6), graanproducten en groenten (vitamines B1, B6 en foliumzuur) eten zou dat tekort verhelpen.

Volgens Karin De Ridder (WIV) is ongezonde voeding een probleem van de hele bevolking: jong en oud, hoog- en laagopgeleid. Nochtans heerst er geen gebrek aan kennis over wat gezond is en wat niet. Dat blijkt uit het voedingspatroon van kleine kinderen tussen 3 en 5 jaar. In tegenstelling tot de rest van de bevolking eten die wel voldoende fruit en groenten. Hun ouders weten dus wat een evenwichtige voeding inhoudt. Vanaf het moment dat de kinderen zelf beslissen wat ze eten, wordt het voedingspatroon onevenwichtig. Bij adolescenten loopt het pas echt uit de hand. Ongezond eten is dus een gedragspatroon. Dat kunnen we oplossen door gezonde voeding beter beschikbaar en aantrekkelijk te maken. Te beginnen bij de kinderen en jongeren. Haal de frisdrankautomaten uit de school, schenk alleen melk en water in, zet thuis bessen op tafel, naast appelen en peren.

november 2016 / S-magazine •

9

foto: S-magazine

gezondheid

Vaders met een postnatale depressie Voor moeders met een postnatale depressie is er alle aandacht en begrip, maar wat met de vaders die na de geboorte van hun kind even het noorden kwijt zijn? Het wordt tijd dat ook de getroffen papa’s erkenning krijgen.

Naar schatting vijftien procent van de jonge moeders lijdt aan een postnatale depressie. Een eenduidige oorzaak voor die kwaal bestaat niet, maar er zijn wel belastende – zowel psychologische als lichamelijke – factoren. Een postnatale depressie kan het gevolg zijn van een verstoorde werking van de schildklier of door de bevalling veroorzaakte bloedarmoede. Die lichamelijke kwalen worden niet altijd even snel opgespoord, maar zijn gelukkig wel makkelijk te behandelen. Lastiger zijn psychologische factoren, zoals hooggespannen verwachtingen over het nieuwe “licht in je leven” of de betrokkenheid van je partner die na de geboorte van het kind niet worden ingelost.

Verlies aan vrijheid Nu we het toch over die partner hebben: ook jonge vaders zijn soms helemaal van slag door de komst van een baby. Zij maken zich dan vooral zorgen over hun bijkomende verantwoordelijkheid, hun verlies aan vrijheid én de extra kosten die een Onze vrouwenvereniging VIVA-SVV is er ook voor papa’s.

Neem een kijkje op www.superpapa.be.

10 • S-magazine / november 2016

nieuw gezinslid met zich meebrengt (gepaard gaand met minder inkomsten doordat één of beide ouders tijdelijk niet werken). Best opvallend is dat mannen meer vatbaar zijn voor een postnatale depressie als hun partner met dezelfde kwaal kampt. Een verschil, aldus experts, is dat mannen het moeilijker hebben dan vrouwen om over hun gevoelens te praten.

Gelijkenissen De mannelijke vorm van een postnatale depressie is niet hetzelfde als de vrouwelijke vorm, zo meent seksuologe Rika Ponnet, al zijn er natuurlijk wel overeenkomsten. Een uitbreiding van het gezin kan voor beide ouders behoorlijk belastend zijn, zowel fysiek als mentaal. Niet enkel de moeder offert nachtrust op als de baby ’s nachts borstvoeding krijgt of gesust moet worden, ook de vader deelt mee in de lichamelijke uitputting.

Niet enkel de moeder wordt meegezogen in de zorg voor de baby, ook de betrokken vader richt een groot deel van zijn aandacht op zoon of dochter.

En dat is wennen. Wat jonge moeders en vaders duidelijk van elkaar onderscheidt, aldus Ponnet in het magazine Goed Gevoel, is hun beleving van de “overgang”. “Blijkbaar beleven vrouwen die ommekeer nog altijd een stukje gemakkelijker dan mannen.

Tijdens hun zwangerschap hebben ze al een aantal beperkingen ervaren die uiteraard toenemen zodra het kind er is, maar de overgang verloopt zo

geleidelijk. Bij mannen is die overgang zeer abrupt. Ze hebben het kind zeker gewenst, maar vinden het moeilijk er veel voor op te geven, zichzelf op de tweede plaats te zetten.”

Schaamte De schaamte over een postnatale depressie is groot, bij mannen nog meer dan bij vrouwen. Zo getuigt alvast jonge papa Pim op IkVader.nl, een populaire Nederlandse blog over “het avontuur van je leven”, met praktische tips en moederlijke adviezen voor vaders. “Ik schaam me om het toe te geven, maar het ouderschap valt me ontzettend zwaar. De eerste negen maanden gaf mijn vrouw borstvoeding en kon ik ’s nachts en ’s ochtends dus redelijk slapen. Maar daarna, zo hadden we afgesproken, zouden we de zorg gelijk verdelen. En dat viel me niet mee, ondanks dat Sam drie dagen per week naar de crèche gaat en ik maar één dag per week full time voor hem zorg. Naarmate de maanden verstreken, voelde ik de vermoeidheid steeds meer toeslaan.”

40 jaar of ouder Koppels krijgen op steeds latere leeftijd kinderen. Omdat ze voorrang geven aan hun carrière, omdat ze langer zoeken naar een geschikte partner, omdat ze niet meer zo makkelijk geneigd zijn om hun vrijheid op te geven, of – wellicht – een combinatie van die drie maatschappelijke

gezondheid trends. Feit is: één op de tien kinderen die vandaag worden geboren, heeft een vader van 40 jaar of ouder. En wat blijkt: dat “uitstel” van ouderschap maakt de overgang er hoegenaamd niet eenvoudiger op. Hoe ouder we worden, hoe moeilijker we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden.

Dat geldt natuurlijk evengoed voor vrouwen als voor mannen, maar blijkt na een zwangerschap van negen maanden toch net iets minder radicaal voor mama dan voor papa.

Praten, praten, praten Wat gedaan? Praten is de boodschap. Praten met de partner, met vrienden, de huisarts en eventueel een therapeut. Wat dus inhoudt dat jonge vaders hun schaamte moeten overwinnen. Hoe sneller, hoe liever.

Gevoelens van onbehagen en onzekerheid worden enkel sterker als je ze opkropt. Specialisten zijn het erover eens dat een postnatale depressie bij mannen behoorlijk snel en effectief kan worden verholpen door groepsgesprekken of zelfs gewoon een goede babbel met vrienden. Ook enkele praktische richtlijnen kunnen van goudwaarde zijn: zorg ervoor dat je voldoende rust en slaap hebt, spreek met je partner af wie wanneer voor de baby instaat en roep hulp in voor huishoudelijke taken zoals boodschappen doen.

Hechtingsproces De inzet is hoog: een postnatale depressie van de vader heeft hetzelfde effect op de ontwikkeling van een kind als een depressie van de moeder. Peuters met een depressieve ouder zullen sneller probleemgedrag zoals slaan, liegen of verdriet vertonen, aldus een onderzoek van de Northwestern University in het Amerikaanse Chicago. Doordat hun ouders weinig oogcontact maken, ondervinden ze ook moeilijkheden om het cruciale hechtingsproces met hun moeder en vader te ontwikkelen, met alle psychologische problemen op latere leeftijd van dien. Henk Hanssen, de man achter de blog IkVader.nl, stelt in zijn boek “Babymanagement voor mannen” dat kinderen met betrokken vaders meer initiatief tonen, meelevend en psychisch stabieler zijn. Bovendien gaan ze makkelijker door de puberteit. Vaders, laat je dus niet kisten door die depressie!

Bart Vandormael

uatie it s in w in w e d n a v g De ontdekkin ar verjaardagsfeestje voor ha

jongste t. Roos (10) heeft haar helemaal zelf voorbereid: na een oo gr en rd wo jes eis m e elf) Klein (maar vooral voor zichz kozen, heeft ze op diverse websites jes et nn di ien vr en es dj ien vr en ge de van de rit – Hollywood – te hebb thema voor haar feestje gsartikelen en prijzen vergeleken, om aan het ein modulaire n in inspiratie gezocht, versier leggen. Ze had haar verlanglijstje zowaar in ee enzovoorts. te el, de rekening aan ons voor kost het zoveel, zonder rode loper kost het zove en bestellen, mog jes offerte vervat: met hoed dat ze niet al haar gewenste feestartikelen zou dat ze overal g ken Ze besefte van bij aanvan hrander genoeg om bij herhaling te benadruk t is haar , da al sc maar toonde zich toch ngen. Haar conclusie: een win-winsituatie! Ja ext, maar do nt de scherpste prijs had be g. Ze gebruikt die nog niet altijd in een juiste co in nieuwe favoriete uitdrukk staat ons nog wat te wachten.

Er t. daar wordt aan gewerk (8) sprak onlangs met nn Fi t. oo gr et ni g no – gelukkig of helaas begeleiding de Kleine jongens worden – op uit dat hij voortaan altijd en overal zonder erscheuren kle ho het volste vertrouwen de n, omdat het hem één keer is gelukt om zonder snel uit zijn ke m straat zou mogen overste steenweg te bereiken. Die illusie hebben we he we bijna zijn ke en de overkant van een druk et helemaal gelukt: enkele weken geleden hebb aat pron str t ni hoofd gepraat. Al is da t moeten plaatsen, omdat hij zonder kijken ee lwassen uit de an vo kr overlijdensbericht in de is je niet: kinderen die bij momenten verrassend deren. rg e Ve blijven immers klein kin en beerde over te steken. n zij et H n. we ou rtr ins te ve hoek komen, zijn geensz n mijn kinderen, maar ik va g in ed vo op de in e gi rdt dat om are tijd en ener Ik stop al mijn beschikb het moment dat ze echt groot worden. Wat wo fde voor lie ar weet niet of ik uitkijk na toeslaat? Vandaag ben ik blij dat ik Roos mijn an, brengt ze ga rteit te beginnen als de pube overbrengen. Als we samen naar de supermarkt dt ze niet n ol vin koken en gastronomie ka stje mee. Boterhammen meenemen naar scho lm of paslij za en haar eigen boodschapp htends een kwartier vroeger op om tortilla’s met n het enkel oc ik ka boeiend, dus staat ze ’s zarella en pesto te maken. Niet simpel, maar eigen weg. n moz tasalade met tomaten, casioneel nog als zijn held, maar zoekt nu al zij eld wel zal oc twijf toejuichen. Finn ziet mij n puberteit niet zal rebelleren, wat Roos onge zij ns Ik voorspel dat hij tijde l denken: za doen, maar in alle stilte on mijn zin. gewo ach, vergeet het, ik doe Bart Vandormael Nieuwe vader dpress.com http://nieuwevader.wor

november 2016 / S-magazine •

11

Sandwichgeneratie wie of wat is dat?

Monique De Smet

Monique De Smet (53) uit het OostVlaamse Herzele heeft jarenlang gezorgd voor haar zoon met het Downsyndroom én haar dementerende moeder en vader. Tegelijk. Ze behoort daarmee tot de zogenaamde “sandwichgeneratie” van warmhartige en medelevende mensen van middelbare leeftijd die gedurende lange tijd gekneld zitten tussen de zorg voor hun kroost en hun ouders. “Het heeft me bloed, zweet en tranen gekost. En mijn huwelijk. Maar goed, je kan je naasten niet aan hun lot overlaten.” Het verhaal van Monique is een kreet voor betere voorzieningen en beleidsinspanningen.

De sandwichgeneratie. In het woordenboek is het woord nog niet opgenomen, maar via Google vinden we toch al een accurate definitie. “De generatie van mensen tussen de 40 en de 60 jaar, die ingeklemd zitten tussen opgroeiende kinderen en ouders die gaan kwakkelen; generatie van 40-plussers tot 60-plussers die de zorg hebben voor zowel kinderen als ouders.” Monique De Smet, die het allemaal van dichtbij heeft meegemaakt, kende de term tot voor kort niet eens. Maar ze kan er over meepraten. Als ervaringsdeskundige.

En eigenlijk ook wel een beetje als slachtoffer. “Wouter, mijn zoon, is geboren in 1991. Met het syndroom van Down. We hebben snel ontdekt dat hij meer zorg en aandacht vereiste dan andere kinderen. Gelukkig kon ik rekenen op de hulp van mijn ouders.

Zij hebben Wouter tijdens zijn eerste levensjaren mee opgevoed. Toen hij zeven was, zijn mijn ouders echter allebei getroffen door de ziekte van Alzheimer. Bijna gelijktijdig. Alsof ze iets verkeerd gegeten hadden. Eerst was mijn moeder aan de beurt. Ze viel van de trap en liep daarbij een heupbreuk op. Ze kreeg een nieuwe heup, maar was volledig van de wijs. We dachten eerst dat dat kwam door de zware verdoving. Maar na een dag of

12 • S-magazine / november 2016

twee begonnen we ons toch vragen te stellen. Ze wist niet meer waar ze zich bevond en wat er gaande was. Toen mijn vader haar ging bezoeken, wist hij plots niet meer de weg terug naar huis. Enkele dagen later kregen we een bericht van kennissen: je vader rijdt aan de verkeerde kant van de weg. Zeer verontrustend.”

Dan moet je de knop omdraaien: mijn ouders veranderen in kleine kinderen.

Monique De Smet: “In het begin viel het nog mee: ik hielp met de boodschappen, het huishouden, het eten.

Het moeilijkste was: tijdens hun heldere momenten beseften mijn ouders dat het de verkeerde kant opging met hen. Toen mijn moeder moest erkennen dat ze niet meer wist hoe ze een taart moest bakken, kwam dat hard aan. Ook mijn vader zei herhaaldelijk: ik weet dit niet meer, ik weet dat niet meer. Ik moest hen voortdurend een stap voor zijn. Hoe vreselijk de consequenties ook waren. Op een gegeven moment moest ik mijn vader meedelen dat hij niet meer met de wagen kon rijden. Kun je je dat voorstellen: de baas spelen over je eigen ouders? Dat is de omgekeerde wereld. Ook zijn fiets heb ik hem moeten ontnemen. Hij kon niet stilzitten, maar het moest. Vreselijk!”

Heb je hen verzorgd tot het bittere einde?

Monique De Smet: “Ik redeneerde: hoe langer ze thuis kunnen wonen,

hoe beter. Maar dat ging niet vanzelf. Ik haalde de stekkers uit de stopcontacten, want ik wist niet wat er anders kon gebeuren. Ik schakelde opvang in om hen te wassen en aan te kleden. Ik kon niet anders, want ik was en ben lerares. Ik heb een voltijdse job. Het probleem was: die hulpkrachten waren vreemden voor mijn ouders. Mijn moeder heeft verschillende hulpverleners aan de deur gezet. Op den duur herkende ze zelfs mijn vader niet meer. Ze zei: wie kruipt er nu in mijn bed? Ze zette hem in het midden van de nacht aan de deur. Terwijl hij geen flauw idee had van wat hem overkwam. Van de postbode, die ’s ochtends vroeg de kranten bedeelt, moest ik vernemen dat hij in de buurt doelloos rondzwierf. Dan breekt je hart.”

Boden rusthuizen geen oplossing?

Monique De Smet: “Je zou denken van wel, alleen bleek het allesbehalve evident om mama en papa in hetzelfde rusthuis onder te brengen. Het heeft lang geduurd vooraleer we een kamer voor hen twee hebben gevonden. Toen er eindelijk een kamer vrijkwam, was de opluchting groot.

Maar voorbarig: tijdens de eerste week van hun verblijf in het rusthuis ontsnapten ze, omdat hun raam openstond. Elke dag reed ik naar het rusthuis om te controleren of alles in orde was. En vaak was dat niet het geval. Het gebeurde regelmatig

Close Up belicht de opmerkelijke persoonlijkheid, de beroepsactiviteit of de sportieve prestaties van een lid van de Socialistische Mutualiteit.

dat ik mama en papa een verse luier aandeed, eten gaf en in bed stopte.

Zoals er in rusthuizen met oudjes wordt omgegaan, dat hou je niet voor mogelijk. Je treft er medewerkers aan met de beste bedoelingen en vol enthousiasme, maar anderen werken er duidelijk tegen hun zin.

Een deel van het probleem ligt bij een tekort aan personeel. In het rusthuis van mijn ouders stonden amper twee medewerkers in voor de bedeling van het middag- en avondmaal. Het eten werd gewoon op de tafel neergezet.

Mama en papa zaten echter in een fixeerstoel, zij konden niet uit eigen beweging aan hun bord. Ze moesten soms twee uur wachten voor ze hun avondmaal kregen ingelepeld. Het leek wel “One flew over the cuckoo’s nest”. En dan moest ik nog voorzichtig zijn als ik een opmerking maakte.

Er was weinig begrip. Het verplegend personeel ververste de luiers op welbepaalde tijdstippen en daar kon onmogelijk van worden afgestapt, ook al betekende het dat bewoners uren met een vuile luier moesten blijven zitten. Enige flexibiliteit was uit den boze. Regel was regel.”

Zorg verstrekken, zit dat in je natuur of heb je het moeten leren?

Monique De Smet: “Ik heb het al doende geleerd. Ik had de keuze: voor mijn ouders zorgen of opgeven.

Nou, opgeven was geen optie. Nu mijn ouders zijn overleden, moet ik enkel nog zorg dragen voor Wouter.

Hij is intussen 25. Hij heeft net een plaats gekregen in een dagcentrum.

Drie dagen per week kan hij daar terecht. Feit blijft dat hij nog altijd twee weekdagen thuis is, wegens plaatsgebrek in het centrum. Thuis staat hij onder mijn hoede. Hij kan in zijn eentje naar de winkel, maar het is onmogelijk om hem een hele dag thuis achter te laten.”

Je hebt een zware tol betaald voor je zorgzaamheid: je huwelijk is erdoor gesneuveld. Een lot dat veel “sandwichers” treft, zo blijkt uit tal van getuigenissen.

Monique De Smet: “Je wordt volledig ingenomen door je zorgtaak. Sociale contacten en je relatie of huwelijk lijden daar zwaar onder. Gelukkig kunnen mijn ex-man en ik het nog goed met elkaar vinden. Want als je een kind hebt met een beperking, kun je je vroegere partner nooit echt de rug toekeren. We hebben dagelijks contact om afspraken te maken over wie wanneer Wouter opvangt.

Onze zoon wordt om negen uur ’s ochtends opgepikt met een busje van het dagcentrum. Alleen moet ik om kwart voor negen aan de schoolpoort staan. Tja, dat is een probleem, hé.

Elke ochtend moet Wouter daarom even naar mijn ex-man, tot er opvang is. Ons leven staat volledig in het teken van de zorg voor ons kind.”

Heb je suggesties voor de beleidsmakers?

Wat kan en moet er beter worden geregeld

Zoals er in rusthuizen met oudjes wordt omgegaan, dat hou je niet voor mogelijk.

gods

erre

: J. H

foto

om een zorgtaak in te passen in een normaal leven?

Monique De Smet: “Om Wouter goed te kunnen opvangen, heb ik destijds beslist om vier-vijfde te werken. Maar het heeft moeite gekost om dat geregeld te krijgen, hoor!

Ik zou verwachten of hopen dat er een speciaal statuut is voor mensen die willen instaan voor de zorg van hun behoeftige kinderen. Niet dus.

Je kan twee keer twaalf maanden loopbaanonderbreking nemen om een zorgtaak op te nemen. Daar heb ik dus weinig aan. Wouter heeft zijn hele leven zorg nodig. Thuiszorg? Ik heb daar mijn twijfels bij. Je kan met dienstencheques iemand in dienst nemen om op je kind te passen, maar het komt meer dan eens voor dat je dan ’s avonds telefoon krijgt met de boodschap dat de zorgverlener niet kan komen wegens ziekte. Tja, dan sta je er nog steeds alleen voor.”

BART Vandormael

Ben jij er voor een ander? Dan zijn wij er voor jou!

Monique is niet alleen: 1 op de 5 45- tot 75-jarigen zorgt voor iemand in de omgeving. Steunpunt Mantelzorg is er voor alle zorgvragers en mantelzorgers.

Schrijf je in op onze gratis nieuwsbrief via steunpunt.mantelzorg@socmut.be of 02 515 04 42.

Of volg ons op www.facebook.com/ikzorgvooreenander.

november 2016 / S-magazine •

13

gezondheid

Het leven zoals het is Deze rubriek belicht de medische en ethische aspecten van het werk van een specialist(e) in het ziekenhuis of een onderzoeksinstelling.

Informatie over de terugbetaling van de medische ingrepen en status van de specialist krijg je bij je ziekenfonds.

de transplantatiespecialist Als je een nieuwe long nodig hebt, ben je beter af met een donororgaan van een roker dan wanneer je op een wachtlijst moet blijven staan. Als de medische wetenschap voorspoedig evolueert, kunnen we straks wellicht overleven met een nier van een varken of een aap. En zo vernemen we nog wel meer verrassende onthullingen van professor Dirk Van Raemdonck, het hoofd van het Transplantatiecentrum in het UZ Leuven, die ons rondleidt in de wondere wereld van orgaandonaties en -transplantaties.

Elke Belg is donor. Het is te zeggen: tenzij je schriftelijk verzet aantekent. Een regeling waar Dirk Van Raemdonck, het hoofd van het Transplantatiecentrum in het UZ Leuven en een wereldautoriteit in de longchirurgie, wel blij mee is. “We hebben het voorrecht om in België te wonen. Gewezen minister Wivina De Meester heeft in 1986 een ministerieel besluit uitgevaardigd waarin staat dat elke Belg donor is. Met dien verstande dat je wel de mogelijkheid hebt om het afstaan van je organen te weigeren. Dat verzet kan je in het gemeentehuis laten registreren.

Zowat 180.000 Belgen hebben op die manier verzet aangetekend. Minder dan twee procent van de bevolking.

Daarnaast hebben ongeveer 210.000 mensen zich actief geregistreerd als donor. Dat doen ze omdat ze oprecht geloven in het nut van orgaandonatie en omdat ze willen vermijden

14 • S-magazine / november 2016

dat iemand uit de familie na hun overlijden verzet aantekent tegen donatie. Het aantal actieve donoren is de laatste tien jaar exponentieel gestegen. Dat hebben we te danken aan de sensibiliseringscampagnes van de overheid en van patiëntenverenigingen. Veel mensen die een transplantatie hebben ondergaan, beschouwen het als een morele plicht om zoveel mogelijk anderen aan te zetten om zelf donor te worden. Wat wij alleen maar kunnen toejuichen.

Toch blijven we ons bewust van de gevoeligheid van deze materie. Als iemand overlijdt, vertellen we aan de familie dat we overwegen om zijn of haar organen ter beschikking te stellen voor donatie. We hebben wettelijk geen toestemming nodig van de familie, maar we brengen het wel ter sprake omdat we moeten polsen naar andere manieren van mogelijk verzet bij de overleden donor. En als

de familie zich verzet, aanvaarden we dat. We willen geen organen claimen tegen de wil van de nabestaanden.”

Hoeveel levens kunnen we redden als iedereen zijn organen ter beschikking stelt?

Dirk Van Raemdonck: “Dat is moeilijk te zeggen. Positief is alvast: samen met Spanje, Kroatië en Oostenrijk hebben we in ons land het grootste aantal donoren per miljoen inwoners. Het merendeel van die donoren is overleden aan hersendood. Bij hersendode mensen zal het hart pas stilvallen op het moment dat de organen gespoeld worden met koude vloeistoffen om ze te bewaren. Sommige donoren overlijden ten gevolge van hartstilstand.

Als de ondersteunende behandeling van die mensen in een zware coma zonder uitzicht op ontwaken na overleg met de familie wordt stopgezet,

foto's: J. Herregods ~

Enkele

uren na het overlijden zijn organen al niet meer bruikbaar voor donatie.

Ook mensen die sterven aan een kwaadaardige aandoening, komen niet in aanmerking voor donorschap.

valt het hart na vijftien minuten tot een half uur stil. Die ondersteunende behandeling kan worden stopgezet in de operatiezaal. Wanneer we absolute zekerheid hebben dat de patiënt is overleden, kunnen we organen wegnemen en gekoeld bewaren. De meeste mensen sterven echter niet in het ziekenhuis en niet aan hersendood, maar aan een onverwachte hartstilstand. Zodra je hart stilvalt, krijgen je organen geen bloed en zuurstof meer en sterven ze af. Enkele uren na het overlijden zijn die organen al niet meer bruikbaar voor donatie. Ook mensen die sterven aan een kwaadaardige aandoening, komen niet in aanmerking voor donorschap. Omdat we niet het risico willen lopen om die aandoening mee met het orgaan te transplanteren. Mensen met een virale infectie zoals hiv of hepatitis C worden eveneens uitgesloten, behalve voor patiënten op de wachtlijst die zelf deze infectie al hebben.”

Wat zijn de belangrijkste risico’s of bijwerkingen na een transplantatie?

Dirk Van Raemdonck: “De twee grootste risico’s zijn afstoting en infecties. Ons lichaam beschouwt een orgaan van een vreemd persoon als een indringer en zal het proberen af te stoten. Hetzelfde gebeurt als je een infectie zoals pakweg griep oploopt: ons lichaam stelt alles in het werk om die indringer te verdrijven. Gelukkig beschikken we over goede medicatie om afstotingsverschijnselen tegen te

gaan. Hoe groter de genetische overeenkomst met je donor, hoe minder medicatie tegen afstoting je moet nemen. Het nadeel van die medicijnen: doordat ze je immuunsysteem afzwakken, maken ze je gevoeliger voor infecties. De arts heeft de moeilijke taak om af te wegen hoeveel anti-afstotingsmedicatie een patiënt moet innemen zonder groot gevaar te lopen op een infectie. Een lastige evenwichtsoefening.”

Zijn er veel mensen die na een transplantatie alsnog vroegtijdig overlijden ten gevolge van een falend orgaan?

Dirk Van Raemdonck: “Ja, helaas wel. Al is het niet onlogisch. Het gebeurt dat een orgaan na de inplanting niet goed functioneert. Dat orgaan heeft een tijdje op ijs gelegen en kan schade hebben opgelopen.

Daar moet het van herstellen. Stel dat je enkele uren buiten staat bij vrieskou, dan moet je lichaam daar ook van bekomen. Hetzelfde geldt voor organen. Die moeten vijf tot zeven dagen recupereren van opgelopen schade. Alleen kan een patiënt geen vijf dagen overleven zonder goed werkend hart, long of lever. Enkel bij niertransplantaties is een falen niet levensbedreigend, omdat we de patiënt enkele dagen aan een dialyse kunnen aansluiten tot het orgaan hersteld is. Ongeveer 95 procent van de patiënten keert na een transplantatie huiswaarts zonder complicaties.

Over een langere termijn is 70 tot 80 procent nog in leven.”

Ongeveer 95 procent van de patiënten keert na een transplantatie huiswaarts zonder complicaties.

Over een langere termijn is 70 tot 80 procent nog in leven.

Opmerkelijk: wie een nieuwe long nodig heeft, aanvaardt beter het orgaan van een rokende donor dan op de wachtlijst te blijven staan.

Dirk Van Raemdonck: “Dat klopt.

Een Britse studie heeft dat aangetoond. Men heeft er een groep patiënten gevolgd die verzet hadden aangetekend tegen een rokende donor. En wat bleek? Mensen die een long hebben gekregen van een nietroker doen het beter dan mensen die een long hebben gekregen van een rokende donor, maar mensen die een long van een roker weigeren hebben een hoger risico om te overlijden terwijl ze op de wachtlijst staan. In Engeland moeten patiënten expliciet aanduiden of ze een orgaan van een oudere patiënt of van een roker willen accepteren. In België is dat niet zo.

Patiënten vertrouwen op de expertise van de arts om te kunnen inschatten welke donororganen geschikt zijn.”

Welke organen worden het vaakst getransplanteerd?

Dirk Van Raemdonck: “Met stip op één: de nieren. Vorig jaar zijn 471 niertransplantaties uitgevoerd in België, waarvan 57 nieren afkomstig waren van levende patiënten. Op de tweede plaats komt de lever, op de derde plaats de longen. De meeste longtransplantaties in ons land worden uitgevoerd in het UZ Leuven. Het hart komt op de vierde plaats, met vorig jaar 81 transplantaties in ons land. Het verschil tussen donaties van levende of overleden patiënten is puur gebaseerd op het feit dat we van sommige organen twee stuks hebben, waarvan we er eentje kunnen missen. We kunnen goed functioneren met één nier, al leggen we wel

november 2016 / S-magazine •

15

gezondheid

Bestaan er lange wachtlijsten voor orgaantransplantaties?

Dirk Van Raemdonck: “Ja. De wachttijden kunnen oplopen tot twee of drie jaar, met name voor nieren. Het gevolg is dat heel wat patiënten overlijden omdat er niet tijdig een donor wordt gevonden. Het tekort aan orgaandonoren brengt met zich mee dat we soms moeilijke keuzes moeten maken. Als een patiënt een hoog risico loopt op complicaties na een transplantatie, bijvoorbeeld omdat hij een te zwak hart heeft, dan zetten we die persoon niet op een wachtlijst. We streven ernaar om organen te geven aan patiënten die de grootste kans op herstel hebben. Een patiënt van 70 jaar krijgt geen nieuwe long omdat er ook een 20-jarige patiënt op de wachtlijst staat die veel betere kansen heeft om met dat orgaan langer te leven. Hoe moeilijk die keuze ook is.”

Gebeurt er eigenlijk veel wetenschappelijk onderzoek naar transplantatietechnieken?

Dirk Van Raemdonck: “Zeker.

Een deel van het onderzoek spitst zich toe op de vraag hoe we donoren beter kunnen identificeren en behandelen, hoe we kunnen nagaan of ze geschikte organen hebben.

Interessant in dat verband is het onderzoek naar zogenaamde xenotransplantaties, het implanteren van organen of weefsels van dierlijke oorsprong, zoals van varkens en apen. Die vorm van transplantatie staat nog in zijn kinderschoenen. Als ik een nier van een varken zou krijgen, wordt dat orgaan onmiddellijk afgestoten. De farmaceutische industrie is intussen ijverig op zoek naar betere anti-afstotingsmedicatie, met minder bijwerkingen. Op dat terrein wordt enorme vooruitgang geboekt.

De huidige medicatie is beduidend beter dan tien jaar geleden en elk jaar komen er nieuwe geneesmiddelen bij. Het probleem is alleen om die terugbetaald te krijgen. De fabrikanten moeten een erg lang proces doorlopen om aanspraak te kunnen maken op terugbetaling voor patiënten. Ze moeten onder andere grootschalige tests bij patiënten

16 • S-magazine / november 2016

foto's: J. Herregods

een hypotheek op onze gezondheid op latere leeftijd. Een nierdonor die ooit zelf een zware nieraandoening krijgt of medicatie moet nemen die de nieren belast, gaat sneller achteruit. Levende nierdonoren worden zorgvuldig gescreend, om na te gaan of ze geen belangrijke onderliggende medische aandoeningen hebben.”

We streven ernaar om organen te geven aan patiënten die de grootste kans op herstel hebben. Een patiënt van 70 jaar krijgt geen nieuwe long omdat er ook een 20-jarige patiënt op de wachtlijst staat die veel betere kansen heeft om met dat orgaan langer te leven.

uitvoeren en voorleggen, alleen worden er simpelweg niet zo heel veel transplantaties uitgevoerd. Wat me na aan het hart ligt, is het onderzoek naar de bewaring van organen. Hoe kunnen we organen beter en langer bewaren, hoe kunnen we de kwaliteit ervan tijdens de bewaring optimaliseren? Er bestaan apparaten die zowel het hart als de longen, lever en nieren lange tijd in leven kunnen houden buiten het lichaam, door ze te voorzien van bloed, zuurstof en voedingselementen. Dat biedt gigantische voordelen: als we organen wat langer kunnen bewaren, staan we niet meer onder immense tijdsdruk om ze te implanteren. Het geeft ons ook de kans om de kwaliteit van het orgaan in kwestie uitvoerig te onderzoeken. Nu nemen we soms een risico, omdat we de kwaliteit van het orgaan niet helemaal kunnen inschatten. Ik voorspel een grote toekomst voor die machines, alleen zijn ze vandaag nog te duur om ze op grote schaal te installeren.”

U oefent een enorm zware job uit. Botst u niet regelmatig tegen uw fysieke grenzen aan?

Dirk Van Raemdonck: “Dat gebeurt, maar ik sta er niet alleen voor.

Tijdens zware momenten kan ik ook terugvallen op mijn collega’s.

Het is belangrijk dat je weet waar je fysieke grenzen liggen. Ik kan niet zeven dagen op zeven dag en nacht paraat staan, dat spreekt voor zich.

Het komt voor dat ik in de aanloop naar een transplantatie twee uurtjes in mijn bureau in het ziekenhuis slaap en dan even onder de douche ga staan. Doordat we niet alle

transplantaties op voorhand kunnen plannen, kan het echter gebeuren dat ik aan een operatie begin nadat ik er al een volledige werkdag heb opzitten. Je moet weten dat transplantaties acht uur kunnen duren.

Acht uur opperste concentratie, dat kruipt niet in je koude kleren.”

Een persoonlijke vraag om mee af te sluiten: waarom hebt u er destijds voor gekozen om u te specialiseren in transplantaties?

Dirk Van Raemdonck: “Ik ben daar een beetje ingerold. Ik ben geneeskunde gaan studeren omdat ik goede resultaten haalde in het middelbaar onderwijs. Het vroegere PMS, vandaag het CLB, raadde mijn ouders aan om mij naar de universiteit te sturen. Dat betekende wel wat, want in onze familie had niemand een universitair diploma. Ik koos voor de langstdurende studie, om aan mezelf te kunnen bewijzen dat ik dat aankon. En toen ik afstudeerde als arts, deed ik er nog zes jaar heelkunde bij. Het was natuurlijk niet enkel een kwestie van prestatiedrang, ik voelde ook dat die richting mij lag. Na mijn opleiding kreeg ik de vraag van het UZ Leuven om het centrum voor transplantaties mee uit te bouwen. Daarvoor heb ik nog een bijkomende opleiding van twee jaar in het buitenland gevolgd. Ik heb nooit spijt gehad van mijn keuze, al moet ik toegeven dat mijn werk een zware impact heeft gehad op mijn familiaal leven. Ik heb regelmatig opofferingen moeten doen.”

Bart Vandormael

OOST-VLAANDEREN

Gezond binnen bij jonge gezinnen Kraamverzorgsters streven naar gezondere binnenlucht.

Samen met twaalf enthousiaste gezinnen namen enkele kraamverzorgsters van Bond Moyson deel aan het pilootproject ‘Gezond binnen bij jonge gezinnen’. Jonge kinderen en zwangere vrouwen zijn immers extra gevoelig voor luchtvervuiling. En dan bedoelen we de lucht binnenshuis. Die is meestal meer vervuild dan de buitenlucht.

Geniet van gezondere lucht in huis: ✔ Heb je de babykamer een likje verf gegeven? Verlucht extra tot zes maanden na de opknapbeurt. ✔ Nieuwe meubels geven nog schadelijke stoffen af, verlucht vaker. ✔ Gebruik geen muggenapparaatjes die pesticiden verdampen. ✔ Ventileer dag en nacht op correcte wijze.

Meer tips op www.gezondbinnen.be.

Vooral kleine kinderen die nog volop in ontwikkeling zijn, zijn vatbaar voor die luchtverontreiniging. Tijdens het project kregen alle gezinnen persoonlijke coaching en een flyer met interessante en praktische tips.

Driekwart van de deelnemende gezinnen gaf

aan dat het initiatief ervoor gezorgd heeft dat ze tijdens het project meer ventileerden en verluchtten of dat ze van plan zijn om binnen de zes maanden meer te ventileren en te verluchten. Niet alleen de deelnemende gezinnen waren enthousiast maar ook de kraamverzorgsters zelf gaven aan meer oog te hebben voor gezonde binnenlucht. Ze ventileren en verluchten bewuster en geven dit ook door aan familie en vrienden. Goed nieuws dus voor ieders gezondheid.

BOND MOYSON HEEFT EEN PAK VOORDELEN VOOR JONGE GEZINNEN: Een geboortevoordeel van 550 euro budget in onze geboortewebshop, als beide ouders lid zijn. Gratis beroep doen op een zwangerschapsconsulent. Korting op kraamzorg.

Een thuisoppas voor zieke kinderen, kinderopvang, activiteiten voor ouders en kleine kinderen, …

Meer weten? Surf naar www.bondmoyson.be/ledenvoordelen of neem contact op via 09 333 55 00 of vragen@bondmoyson.be. Onze activiteiten vind je op www.bondmoyson.be/fit. november 2016 / S-magazine •

17

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

SPROKKELS Levensloop: wij liepen mee Op 17 en 18 september vond in Aalst de Levensloop plaats, een sportevenement dat de strijd tegen kanker aangaat. Ook Bond Moyson streed mee. Met een team van lopers en stappers liepen we 24 uren lang op het met kaarsen verlichte parcours. Maar ook in de week voor Levensloop, droegen de medewerkers van Bond Moyson hun steentje bij. Op de loopband of thuis liepen we samen massaal veel kilometers om geld in te zamelen voor de strijd tegen kanker.

Dat kan tellen

46 procent van de klanten van Thuishulp is alleenstaand. Onze verzorgenden, poetshulpen, huishoudhulpen en klusjeshulpen – in totaal 1100 veldwerkers - bieden dus

behalve de nodige verzorging en ondersteuning ook sociaal contact. Er werken ook nog 120 bedienden bij Thuishulp. Tijdens de Open Monumentendag bezochten 620 geïnteresseerden ‘Ons Huis’ aan de Vrijdagmarkt met een gids. 216 medewerkers van Bond Moyson kochten een bandje ten voordele van de actie Levensloop. Samen liepen ze ook 443 kilometers, waarvoor het ziekenfonds 2 euro per kilometer sponsorde.

Alle acties van Bond Moyson samen leverden 2500 euro op. De totale opbrengst van Levensloop Aalst bedroeg 150 000 euro. Allemaal voor de Stichting tegen Kanker.

Bond Moyson schenkt zwembadrolstoel Vorige maand schonk VFG, de vereniging voor personen met een handicap van Bond Moyson, een speciale ‘waterproof’ rolstoel aan de Evergemse sportdienst. Dankzij dit mooie gebaar geraken de revalidatiezwemmers en de zwemmers met een handicap probleemloos van de kleedkamers tot aan het zwembad. VFG, Bond Moyson, het OCMW en de gemeente Evergem zetten zo samen een stap naar meer toegankelijkheid.

Bond Moyson contacteren?

Zoek je kantoor via www.bondmoyson.be 09 333 55 00

@ vragen@bondmoyson.be e-Mut Beheer je ziekenfondszaken via ons internetloket: www.bondmoyson.be/e-mut Stuur post naar Bond Moyson Oost-Vlaanderen Tramstraat 69, 9052 Zwijnaarde

18 • S-magazine / november 2016

Wij waren erbij: Baby Days Vorige maand stond Bond Moyson op de babybeurs in Flanders Expo. Toekomstige ouders ontdekten er onze voordelen en terugbetalingen en maakten er kennis met onze zwangerschapsconsulenten. Op onze stand kon je heel wat prijzen winnen. De hoofdprijs was een waardebon van 175 euro voor onze geboortewebshop. Maar uiteindelijk ben je als lid van Bond Moyson altijd een winnaar. Want als je een kindje krijgt of adopteert, dan kies je tot 550 euro aan geschenken uit de webwinkel. Bovendien krijg je korting op kraamzorg en doe je gratis een beroep op onze zwangerschapsconsulenten.

Supercitaat

Bond Moyson volgen?

S-magazine heeft een beperkt aantal pagina’s.

Meer nieuws krijgen over je ziekenfonds, zorg en gezondheid? www.bondmoyson.be abonneer je op onze nieuwsbrief via www.bondmoyson.be/ovl/nieuwsbrieven @bondmoysonovl www.facebook.com/BondMoyson

“Vandaag zijn de laatste werken bij mij thuis uitgevoerd. Ik wil de mannen van de klusjesdienst hartelijk danken en feliciteren voor het gepresteerde werk” Viviane (74), deed een beroep op de klusjesdienst van Bond Moyson Thuishulp.

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

ROOKMELDERS www.samensterker.be/oost-vlaanderen Bij woningbrand of vrijkomen van te hoge concentratie koolmonoxide in je woning is snel reageren cruciaal. In de eerste plaats voor je eigen veiligheid, maar natuurlijk ook om je woning te redden. Melders zijn in dat opzicht onmisbaar. Daarom heeft Samen Sterker een korting onderhandeld voor een specifiek aanbod van melders.

Deze actie loopt van begin september tot half december.

Bekijk ons aanbod op onze website.

IN GROEP KOPEN WERKT SAMEN STERKER Oost-Vlaanderen  0477 90 60 78  ovlsamensterker@icloud.com

JURIMUT

Het goedkoopste geneesmiddel

Als ik een geneesmiddel zonder voorschrift nodig heb, dan vraag ik aan mijn apotheker geen merkgeneesmiddel maar een goedkoper middel. Maar toen ik met een voorschrift van de dokter naar de apotheker ging, wou hij mij geen goedkoper middel geven.

Op het voorschrift stond immers de merknaam van het geneesmiddel. Mag mijn apotheker het geneesmiddel dat de dokter voorschrijft vervangen door een goedkoper middel, als ik dat zelf vraag?

fieke geneesmiddel afleveren. Dat geldt zowel voor een origineel als voor een generisch geneesmiddel.

Dat is anders als je arts je een antibioticum of een schimmelwerend product voorschrijft. Dan moet de apotheker een zo goedkoop mogelijk geneesmiddel afleveren dat beantwoordt aan het voorschrift.

Om de juiste variant te kiezen, houdt de apotheker rekening met de actieve bestanddelen, de sterkte, de dosis en de wijze van toediening. Soms verschilt een generisch geneesmiddel van een merkmedicijn in kleur, vorm en smaak. Toch is de werking dezelfde.

Je arts kan ook geneesmiddelen voorschrijven op stofnaam. Dat betekent dat alleen het werkzame bestanddeel van het geneesmiddel op het voorschrift vermeld staat, samen met de hoeveelheid of dosis die je ervan nodig hebt.

Je apotheker kiest vervolgens het meest geschikte en voordelige

De apotheker mag een origineel geneesmiddel dat voorgeschreven is door een arts niet vervangen door een generisch geneesmiddel. In België is een apotheker immers verplicht om jou het geneesmiddel te geven dat op het doktersvoorschrift staat. Als je arts op het voorschrift de merknaam schrijft, dan moet de apotheker dit speci-

geneesmiddel voor jou. Voorschrijven op stofnaam moedigt de aankoop van goedkopere maar gelijkwaardige geneesmiddelen aan. Dat zijn geneesmiddelen met hetzelfde actieve bestanddeel, dezelfde dosering en dezelfde toedieningsvorm. Vaak zijn deze alternatieven goedkoper dan het originele geneesmiddel.

Kortom, als je een geneesmiddel koopt waarvoor je geen voorschrift van de dokter nodig hebt (zoals een pijnstiller, een neusspray, een middel tegen misselijkheid of diarree …), dan kan je je apotheker zelf naar het goedkoopste geneesmiddel vragen. Als je een

geneesmiddel op voorschrift nodig hebt, dan kan je met je arts bespreken dat hij jou het geneesmiddel op stofnaam voorschrijft.

Door met je arts of apotheker te bespreken welk middel voor jou het voordeligst is en te kiezen voor goedkopere alternatieven, kan je heel wat op je geneesmiddelenfactuur besparen. Want met het goedkoopste geneesmiddel krijg je dezelfde kwaliteit tegen de laagste prijs.

Heb je hierover nog vragen of wil je zelf ook een vraag stellen aan JuriMut? Bel dan naar het nummer 09 333 52 00 of e-mail naar jurimut.bmovl@bondmoyson.be.

Op zoek naar het goedkoopste geneesmiddel? Zoek het eenvoudig en snel zelf op.

• Download onze gratis app ‘Goedkoopste Geneesmiddel’ voor iPhone of Android.

• Surf naar www.goedkoopstegeneesmiddel.be en gebruik de online zoekmodule.

november 2016 / S-magazine •

19

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

Gun je lichaam meer comfort TEMPUR vormt zich naar de contouren van je lichaam.

Geniet van comfort én van superieure ondersteuning. €124,09

€100,51*

• 10 % extra korting op matrassen en hoofdkussens* • 15 % extra korting op bedbodems*

Meer info: 09 333 55 00 of mediotheek.bmovl@bondmoyson.be www.bondmoyson.be Actie geldig tot en met 30 november 2016 in de mediotheken van Bond Moyson Oost-Vlaanderen.

Niet cumuleerbaar met andere acties. *Uitsluitend voor leden van Bond Moyson Oost-Vlaanderen.

Bond Moyson staat voor je klaar Informatie over je uitkering vragen per mail? Een vraag stellen via telefoon? Een ziekenfondsconsulent onder vier ogen spreken? Wat voor jou het gemakkelijkst is! Bond Moyson staat altijd voor je klaar.

vragen@bondmoyson.be. We behandelen je vraag binnen de drie werkdagen maar meestal krijg je de volgende werkdag al antwoord.

Voor al je vragen

Bel ons op 09 333 55 00. Bekijk hier alvast onze piek- en dalmomenten. Moet je wachten, dan kan je vragen dat we je terug bellen. Dit doen we binnen de 24 uur.

Op de meeste vragen vind je het antwoord al op onze uitgebreide website www.bondmoyson.be. Je kan er zelfs je eigen dossier raadplegen in e-Mut. Ook formulieren, klevers en omslagen of documenten kan je er aanvragen. Zit je toch nog met vragen? Vul dan ons online contactformulier in of mail naar

TIPS

Graag een gesprek?

Letterlijk altijd in je buurt Je vindt ons in meer dan 40 kantoren in de hele provincie. Kom gewoon langs tijdens

• Vermeld altijd je rijksregisternummer op documenten en formulieren of in het onderwerp van je e-mail.

• Bel ons tijdens de dalmomenten voor de kortste wachttijden.

• Vraag klevers en omslagen via het onlineloket e-Mut. • Algemene informatie nodig? Je vindt het op www.bondmoyson.be.

20 • S-magazine / november 2016

de ruime openingsuren of maak eerst een afspraak via www.bondmoyson.be/afspraak.

Is een kantoor bezoeken moeilijk voor jou?

Maak dan een afspraak voor een huisbezoek via 09 333 55 00 of via het afsprakenformulier.

Onze consulenten nemen de tijd om je dossier te bespreken en de beste service aan te bieden.

Steeds met aandacht voor jouw privacy. Het dichtstbijzijnde kantoor en de openingsuren opzoeken? Surf naar www.bondmoyson.be.

09 333 55 00: PIEK- EN DALMOMENTEN 8 tot 9.30u en 15 tot 16.30u

korte wachttijd.

11 - 12u en 13.30 - 14.30u

drukker, langere wachttijd.

T 09 333 55 00 E vragen@bondmoyson.be W www.bondmoyson.be

Carine (47), verzorgende: “Vroeger kregen we allemaal dezelfde bijscholing. Sinds enkele jaren kiezen we nu zelf onze vormingen. Ik vind dat super!

Vorig jaar heb ik bijvoorbeeld opleidingen over kansarmoede en psychiatrische thuiszorg gevolgd. Dit jaar schoolde ik me bij in EHBO en duurzaamheid. Voor 2017 heb ik gekozen voor opleidingen rond oncologie en mantelzorg.”

Thuishulpmedewerkers hebben aandacht voor mentaal welzijn

Bond Moyson Chris,Oost-Vlaanderen coördinator

van de vormingsdienst: “Via het vormingsaanbod kunnen de medewerkers hun vaardigheden versterken. Ze kiezen voor een opleiding waar ze nood aan hebben. De thema’s worden jaarlijks gekozen op basis van evaluaties en tijdens gesprekken met medewerkers. Zo komen we tot een ruim aanbod met veel meerwaarde voor de Thuiszorgmedewerkers en de klanten.”

Al meer dan 50 jaar organiseert Thuishulp Bond Moyson opleidingen voor verzorgenden. Als organisatie zetten we immers sterk in op de ontwikkeling van onze medewerkers. Goed voor de zorgsector en voor de klanten van onze Thuiszorgdiensten want Bond Moyson stuurt degelijk opgeleide mensen het werkveld in. Steeds vaker kiezen onze Thuiszorgmedewerkers voor opleidingen rond het thema mentaal welzijn.

Ook genieten van de beste zorgen aan huis? Interesse om bij Thuishulp aan de slag te gaan?

Contacteer Bond Moyson Thuiszorg via 09 333 55 00 (optie 2), surf naar www.bondmoyson.be of mail naar vragen@bondmoyson.be.

Buurtproject met Bond Moyson sluit af met topfinale Een groepje maatschappelijk kwetsbare jongeren uit Gent trainde een jaar lang onder de hoede van vzw Jong voor diverse obstacle runs. Respect voor elkaar, gezond sporten en gezonde voeding stonden centraal in de voorbereiding op de sportevenementen. Daarom werkte Bond Moyson actief mee aan dit gezonde en positieve samenlevingsproject.

Dankzij vriendschap, teamwork en motivatie overwonnen de jongeren de voorbije maanden heel wat obstakels. Tijdens de slotwedstrijd van de aartsmoeilijke ‘Titan run’ zijn de jongeren elkaar het hele parcours blijven motiveren waardoor de kwaliteiten van elke jongere naar boven kwamen. Proficiat aan alle deelnemers!

“ Alleen zou ons dat nooit gelukt zijn”, Abdirhamaan, deelnemer.

TIP: Zin om te sporten?

• Ga langs bij onze beweegcoach voor bewegingsadvies op maat: www.bondmoyson.be/fit •C heck onze sportpremie op www.bondmoyson.be/ledenvoordelen

november 2016 / S-magazine •

21

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

“Een gezonde geest tijdens de kindertijd vormt de basis voor een goede geestelijke gezondheid op latere leeftijd”, Leen, stafmedewerker Gezondheidsbevordering.

Nieuw aanbod mentale gezondheid voor kinderen en jongeren

Kinderen en jongeren kampen helaas vaak al vanaf jonge leeftijd met stress, (faal)angst en depressie. Die gevoelens in een vroeg stadium herkennen en bespreekbaar maken is noodzakelijk om te voorkomen dat de problemen erger worden. Daarom start Bond Moyson met een nieuw aanbod rond geestelijke gezondheid. Voortaan kan je bij je vertrouwde ziekenfonds terecht voor zowel groepstherapie, weerbaarheidstrainingen, als individuele therapie bij een kinder- en jongerenpsycholoog.

De Kinder- en jongerenpsycholoog Weet je het even niet meer? Blijf er dan niet mee zitten en kom langs bij onze psycholoog. Die biedt persoonlijke begeleiding en ondersteuning voor kinderen, jongeren en hun ouders. Samen ga je op zoek naar wat er schuilgaat achter een gedrag, een emotionele moeilijkheid of pijn - geestelijk of lichamelijk - en zoek je samen een manier om hier mee om te gaan. De aanpak wordt afgestemd op de persoon en steunt op de kracht van het individu.

Waarvoor naar onze kinderpsycholoog?

• Emotionele moeilijkheden zoals angst, depressie, echtscheidingen, rouw en verlieservaringen, …

• Verlies door scheiding, ziekte, handicap, adoptie, ...

• Rouw en trauma • Groeiprocessen zoals identiteit, zelfontplooiing, zelfbeeld, innerlijke groei, ...

• Opvoedingsvragen • Psychosomatische klachten

22 • S-magazine / november 2016

• Studiemoeilijkheden • Sociale problemen zoals (cyber)pesten, weinig vrienden, niet voor jezelf durven opkomen, …

Praktisch De consultaties vinden voorlopig plaats in de regio Gent. Later breiden we uit naar andere kantoren.

Prijs? 42 euro voor leden van Bond Moyson (slechts 22 euro via het aanvullend voordeel psychotherapie), 56 euro voor niet-leden.

Een afspraak maken? T 09 333 50 00 (optie 2), E fit@bondmoyson.be of ga langs in een Bond Moysonkantoor.

Weerbaarheidstraining in Gent Voor kinderen van 6 tot 12 jaar

Ben je benieuwd naar jouw talenten? Wil je sterker in je schoenen staan? Wil je beter leren omgaan met emoties? Ben je graag samen met leeftijdsgenoten? Wil je meer zelfvertrouwen en zelfkennis? Wil je assertiever worden? Wil

je leren omgaan met pestgedrag van anderen?

Dan is deze weerbaarheidstraining zeker iets voor jou!

Aan de hand van leeftijdseigen thema’s, ervaringsgerichte oefeningen, leuke spelletjes, tekenen, kleien en muziek werk je aan je zelfontplooiing en weerbaarheid. Je maakt ruimte voor elkaars verhaal, elkaars creativiteit, elkaars talent in een veilig groepje. Deze training bestaat uit vijf opeenvolgende sessies en wordt begeleid door twee ervaren therapeuten van de Bleekweide.

Een weerbaarheidstraining volgen?

Surf naar www.bondmoyson.be/fit en klik op ‘gezonde geest’. Als lid van Bond Moyson betaal je 130 euro en slechts 30 euro via het aanvullend voordeel psychotherapie, 140 euro voor niet-leden van Bond Moyson.

TIP: de gezondheidsprofessionals van Bond Moyson Naast de kinder- en jongerenpsycholoog kan je bij Fit&Well2DAY ook terecht voor consultaties bij pedicures, podologen, diëtistes, beweegcoaches en Kanker Beauty Professionals. Je krijgt er een vlotte, professionele en kwalitatieve bediening aan scherpe tarieven in een kantoor bij jou in de buurt.

ACTIVITEITENKALENDER Baby & kind

Gezond

Vakantie Sneeuwkastelen & Zandmannetjes Vakantiekamp - JOETZ

Prutskes in training Beweeglesjes voor de allerkleinsten Fit&Well2DAY

De zee en het strand in een besneeuwd winterlandschap: dé ideale omgeving voor een fantastische eindejaarsvakantie! Tijdens deze laatste dagen van het jaar voorziet JOETZ een onvergetelijk avontuur in de Barkentijn. Sfeer en gezelligheid zullen zeker niet ontbreken. Hopelijk jij ook niet!

Non-competitieve, interactieve sportlessen in kleine groepjes. Spelenderwijs trainen we lichaamscontrole, balgewenning en lenigheid.

Via muziek en versjes hebben onze trainingen een impact op de communicatievaardigheden van je kind. Op het einde van elke training nemen we de tijd voor relaxatieoefeningen en krijgt je prutske een gezonde verrassing mee naar huis. Elke reeks telt vijf sessies van een uur. Voor de start van de reeks is er op elke locatie ook een gratis proefles om de trainer te ontmoeten. Er kunnen maximaal 10 deelnemers inschrijven.

Wanneer? Maandag 26 december 2016 tot en met zaterdag 31 december 2016 Wie? 6 tot en met 12 jaar (°2004-2010) Waar? De Barkentijn, Nieuwpoort. Met busvervoer met opstapplaatsen in Aalst, Gent en Sint-Niklaas Prijs? Basisprijs: € 275, Bond Moyson ledenprijs*: € 125

Wanneer? 19 en 26 november, 3, 10 en 17 december tweejarigen: 8.30 – 9.30u driejarigen: 9.45 – 10.45u vierjarigen: 11 - 12u

Meer weten? T 09 333 57 74 of E joetz.oost@joetz.be

Waar? Aalst, Gent en Sint-Niklaas Prijs? leden Bond Moyson Oost-Vlaanderen 40 euro, niet-leden 45 euro Meer weten? Inschrijven? E fit@bondmoyson.be, W www.bondmoyson.be/fit.

Amu-zand op ‘t strand Vakantiekamp – VFG-Jong Bedekt onder een mooie witte sneeuwlaag heeft de kust ook heel wat te bieden. We spelen de gekste spelletjes, maken een avontuurlijke strandwandeling en genieten achteraf van een lekkere warme chocomelk. Kleurrijke kerstlichtjes en vrolijke kerstmuziek zorgen bovendien voor een gezellige eindejaarssfeer.

Dat wil je toch niet missen?

Week van de Smaak Doe Mee! – VIVA-SVV

Wanneer? Maandag 26 december 2016 tot en met zaterdag 31 december 2016 Wie? 5 tem 12 jaar (°2004-2011)

De rijkdom aan recepten uit vervlogen tijden mag niet verloren gaan. Stuur het recept op dat leuke herinneringen uit je kindertijd oproept en dat je wil delen met anderen. Wij bundelen de recepten en tijdens de Week van de Smaak nodigen we je uit voor een voorproefje. Mail je recept door naar o-vl@viva-svv.be.

Meer weten? T 09 333 58 05

Waar? De Barkentijn, Nieuwpoort. Met busvervoer met opstapplaatsen in Aalst, Gent en Sint-Niklaas Prijs? Basisprijs: € 325, Bond Moysonledenprijs*: € 175, voordeelprijs**: € 50 Meer weten? T 09 333 57 77 of E o-vl@vfg-jong.be

november 2016 / S-magazine •

23

ACTIVITEITENKALENDER

Foto: Karel Rondou

Op stap

Feestelijke opening nieuw werkjaar S-Academie Optreden – S-PLUS

Ecce homo, zie daar de mens Museumbezoek met gids – VIVA-SVV

Raf Van Brussel en Sven Van den Wyngaert brengen akoestische nummers met een verhaal. Nu en dan ontroerend, dan weer verrassend interactief. Muziek van vroeger en nu afgewisseld met eigen werk. Eén ding staat vast: deze twee muzikanten laten niemand onberoerd.

Lijden is van alle tijden. Enkel de beeldvorming verandert. Fotografe en documentairemaakster Lieve Blancquaert zoekt aansluiting bij de eeuwenoude traditie om het lijden te verbeelden. Ze liet zich inspireren door de M-collectie en plaatst haar eigen beelden er middenin. Zo ontstaat er een interessante wisselwerking tussen haar werk en de eeuwenoude collectiestukken van M.

Waar? Museum M., Leopold Vanderkelenstraat 28, Leuven

Parijs heeft iedereen wat te bieden: cultuur en trendy winkeltjes, romantiek langs de Seine, kunst in het Louvre, haute-culture in SaintGermain-des-Prés of gewoon genieten in het Quartier Latin. Ga, ontdek en blijf ontdekken.

Wij garanderen een comfortabele busrit, een lekkere koffiekoek en tips voor hen die het nog ietsjes anders willen.

Prijs? gids € 4, toegang en vervoer betaal je zelf

Wanneer? zaterdag 3 december

Meer weten? T 09 333 58 08 of E o-vl@viva-svv.be

Prijs? € 26

Waar? Wattenfabriek in Herzele Wanneer? zaterdag 5 november om 11.15u Wanneer? Zondag 27 november. Deuren open vanaf 14.30u. Optreden van 15u tot 17u, onderbroken door een pauze.

Prijs? Voor leden S-Plus – busvervoer: 12 euro per persoon.

Parijs anders bekeken Daguitstap – VIVA-SVV

Meer weten? T 09 333 57 76 of E o-vl@s-plusvzw.be

* Leden van Bond Moyson Oost-Vlaanderen kunnen een tussenkomst van de aanvullende verzekering krijgen.

Die tussenkomst wordt rechtstreeks verrekend op de basisprijs en is enkel van toepassing op de vakanties van JOETZ Oost-Vlaanderen. ** leden van Bond Moyson Oost-Vlaanderen ontvangen via de aanvullende voordelen (enkel indien je in aanmerking komt) nog eens een korting van 25 euro per dag bovenop de ledenprijs. De documenten kan je krijgen bij VFG-Jong – T 09 333 57 50 of bij JOETZ – T 09 333 57 51

Waar? Vertrek met de bus stipt om 7u aan station Gent Dampoort. Vertrek uit Parijs om 20u.

Meer weten?

T 09 333 58 08 of E o-vl@viva-svv.be

Fit&Well2DAY www.bondmoyson.be/fit fit@bondmoyson.be 09 333 57 22

S-Plus www.s-plusvzw.be o-vl@s-plusvzw.be 09 333 57 76

JOETZ www.joetz.be joetz.oost@joetz.be 09 333 57 74

VFG www.vfg.be o-vl@vfg.be 09 333 58 02

VIVA-SVV www.viva-svv.be o-vl@viva-svv.be 09 333 58 08

S-SPORT www.s-sport.be o-vl@s-sport.be 09 333 57 80

RECREAS www.recreas.be o-vl@recreas.be 09 333 57 56

VFG-JONG www.vfg-jong.be o-vl@vfg-jong.be 09 333 57 50

BETAALKALENDER UITKERINGEN ARBEIDSONGESCHIKTHEID eerste helft november: 16.11.2016 – vermoedelijk op je rekening 21.11.2016

24 • S-magazine / november 2016

tweede helft november: 30.11.2016 – vermoedelijk op je rekening 05.12.2016

SMS-SERVICE UITKERINGEN Krijg je een uitkering? Dan stuurt Bond Moyson je een sms wanneer het bedrag gestort is. Wil je meer weten? Raadpleeg jouw dossier via www.bondmoyson.be/e-mut.

Krijg jij wel een uitkering maar geen sms? Twijfel je of we je meest recente contactgegevens hebben? Geef je gegevens dan door via www.bondmoyson.be/update. Je dossier is dan weer actueel.

Proficiat! en Gregory Van Rossen uit St-Lievens-H Geert Heungens uit Zele, Christel Caron u Gino Vits uit Adegem, Sabine De Beule een winnen een Bongobon: David Gezels Volgende leden hebben hun gegevens ge

webnanny

maanden ontstaat stilletjes aan een stabiel slaappatroon.

Vanaf 1 jaar

Vanaf het eerste levensjaar slapen de meeste baby’s zo’n 11 tot 12 uur per dag. Een rustige slaapomgeving en een gepast slaapritueel (pyjama, verhaaltje …) kunnen daarbij helpen. Wanneer je kind tussen 2 en 3 jaar oud is, kan je het middagdutje overslaan. Je kind geeft zelf wel aan wanneer het daar aan toe is. Als je het middagslaapje schrapt, zit de kans er dik in dat je kind 's avonds sneller en vroeger in slaap valt. Vanaf 3 jaar kunnen kinderen vrijwillig in slaap vallen.

Slapen foto: S-magazine

als een baby Over slaappatronen bij jonge kinderen ‘Slapen als een baby’, je kent de uitdrukking wel. Maar veel baby’s worden net vaak wakker ’s nachts en zijn er ’s morgens als de kippen bij.

Ouders maken zich soms zorgen over het slaappatroon van hun baby, soms terecht maar soms ook niet. Daarom: hoe ziet het slaappatroon van de verschillende leeftijdsgroepen eruit?

gelukkig is, hoef je je geen zorgen te maken.

We geven volgende algemene richtlijnen mee:

Het gemiddelde slaappatroon

3-6 maanden

Kinderen ontwikkelen op hun eigen tempo een slaappatroon. Het slaappatroon van elke baby is anders.

Doorgaans krijgen baby’s een stabiel slaappatroon tussen 6 en 8 maanden, maar elk kind is verschillend. Er zijn dan wel gemiddelden, toch blijft het moeilijk te zeggen wat normaal is en wat niet. Zolang je baby gezond en

0-3 maanden

Tijdens de eerste drie maanden slaapt je baby heel veel: gemiddeld twee derde van de tijd, dus zowat 15 op 24 uur. Dat gebeurt telkens in slaapperiodes van ongeveer 4 uur, afgewisseld met waakperiodes. Slapen en waken hebben nog geen verband met dag en nacht.

Pas vanaf de derde maand begint je baby ’s nachts langere perioden door te slapen en maakt hij of zij het onderscheid tussen dag en nacht. Vanaf die leeftijd moet je de slaapruimte verduisteren.

6-12 maanden

Een baby van 6 maanden slaapt gemiddeld nog 12 uur en is overdag grotendeels wakker en actief. In de leeftijdsfase van 6 tot 8

6 jaar

Op 6 jaar hebben kinderen een slaap-waakritme dat vergelijkbaar is met dat van een volwassene. Ze zijn op deze leeftijd voldoende uitgerust met minder dan 12 uur slaap, ze gaan naar de basisschool en slapen gemiddeld 9 uur per nacht.

Te vroeg wakker?

Wordt je kind heel vroeg wakker, dan betekent dat niet dat je als ouder meteen uit bed moet.

Het is normaal dat kinderen ’s nachts en ’s morgens vroeg wakker worden. Ze moeten leren terug in slaap te vallen. Zolang ze niet huilen of roepen, moet je niet gaan kijken.

Huilt je kind of hoor je dat er iets aan de hand is, ga dan eens kort kijken en stel het gerust.

Lukt dat niet? Laat je kind dan aanvoelen dat er een dag- en nachtritme is. Hou de verlichting beperkt, schakel geen tv of andere schermen in en hou het rustig.

Valerie De Coen & Annelies Marysse

Webnanny geeft opvoedingsadvies Op onze website vind je nog veel meer opvoedingsadvies voor je baby, peuter en kleuter. Je kan er ook altijd een vraag stellen aan onze webnanny die je advies geeft per e-mail.

Surf naar: • www.bondmoyson.be/webnanny • www.devoorzorg.be/webnanny

november 2016 / S-magazine •

25

gezondheid

Voetverzorging Wie doet wat?

Je voeten zijn harde werkers. Dag in dag uit brengen ze je overal naartoe. Je hele lichaam steunt erop. Draag dus zorg voor je voeten en laat ze op tijd behandelen als je een probleem hebt. Een heleboel zorgverleners kunnen je daarbij helpen. Elke zorgverlener vervult zijn eigen, belangrijke rol. Maar hoe weet je wie je moet raadplegen voor welk soort probleem? Loop niet langer verloren in de wereld van de voetverzorging. Ons ziekenfonds maakt je wegwijs.

Pedicure Bij de pedicure kan iedereen terecht voor een goede basisverzorging. De juiste voetverzorging is belangrijk, want ze kan veelvoorkomende voetproblemen voorkomen of verminderen.

De pedicure knipt en verzorgt je nagels en verwijdert eelt. De pedicure verwijdert ook likdoorns (eksterogen), verzorgt ingegroeide nagels en behandelt kloven.

Je krijgt ook raad over hoe je je voeten thuis zelf kan verzorgen.

Podoloog De podoloog behandelt specifieke voetproblemen zoals platvoeten, holvoeten, overbelaste voeten, reumavoeten en diabetesvoeten. De podoloog kan ook hulpmiddelen maken, zoals een nagelbeugel om de kromming van je nagel te veranderen of silicone hulpmiddelen om de stand van je tenen te corrigeren.

foto's: S-magazine

Tegemoetkoming pedicure en podologie Ons ziekenfonds geeft jou onder bepaalde voorwaarden een tegemoetkoming voor je behandeling bij de pedicure en podoloog. Meer informatie vind je op www.bondmoyson.be/terugbetalingen of www.devoorzorg.be/terugbetalingen.

26 • S-magazine / november 2016

Maar de podoloog kijkt ook verder dan je voeten. Sommige problemen aan je knieën, rug, heupen of nek worden veroorzaakt door een verkeerde stand van je voeten. De podoloog bekijkt je probleem dus altijd in relatie tot je hele lichaam.

Orthopedisch chirurg De orthopedisch chirurg is een arts die afwijkingen in je houding en/of beweging behandelt. Dat kunnen

aangeboren afwijkingen zijn, maar ook groeistoornissen of de gevolgen van een ziekte of ongeval.

De orthopedisch chirurg onderzoekt je botten, gewrichten, spieren en pezen. Hij voert soms operaties uit om een afwijking te behandelen of een gewricht te vervangen (bijvoorbeeld knieën, schouders of een heup).

Heb je een bepaald hulpmiddel nodig, zoals een prothese, steunzolen of orthopedische schoenen? Dan geeft de orthopedisch chirurg jou daarvoor een voorschrift en verwijst je door naar een bandagist, orthesist, prothesist of orthopedisch schoentechnoloog.

Orthopedisch technoloog De orthopedisch technoloog maakt medische hulpmiddelen. Daarvoor vertrekt hij van het voorschrift van een specialist. Ofwel bestaat het hulpmiddel al in standaardmaten, ofwel maakt de orthopedisch technoloog het op jouw maat.

Naargelang het specifieke hulpmiddel dat je nodig hebt, kan je terecht bij een bandagist, orthesist of prothesist.

Goed op weg met aangepaste zolen en schoenen Steunzolen Steunzolen ondersteunen of ontlasten je voeten of behandelen een bepaalde afwijking. Je kan ze bij een orthopedisch technoloog of bij een podoloog laten maken.

• Ga ja naar een orthopedisch technoloog (bandagist, orthesist of prothesist), dan krijg je een terugbetaling van ons ziekenfonds.

Voor orthopedische steunzolen heb je een medisch voorschrift van een geneesheer-specialist nodig. Met dat voorschrift ga je naar een erkend orthopedisch technoloog, die de steunzolen aanpast zodat ze geschikt zijn voor jouw voeten. Breng de factuur van de orthopedisch technoloog samen met het voorschrift van je specialist binnen bij ons ziekenfonds.

• Ga je naar de podoloog, dan krijg je geen terugbetaling voor je steunzolen.

Orthopedische schoenen

• Bandagist

Bij de bandagist kan je onder andere orthopedische steunzolen, elastische beenkousen en mobiliteitshulpmiddelen zoals een rolstoel of een looprek kopen.

• Orthesist

De orthesist maakt hulpmiddelen die een bepaald lichaamsdeel ondersteunen, zoals je romp, hals, rug … maar ook je voeten. Bij de orthesist kan je orthopedische steunzolen en semi-orthopedische schoenen kopen.

Orthopedisch schoentechnoloog De orthopedisch schoentechnoloog maakt orthopedische schoenen op jouw maat. Heb je een ernstige medische aandoening zoals een geamputeerde teen, een groot verschil in lengte tussen beide benen … dan ben je misschien geholpen met orthopedische schoenen. Hiervoor heb je een voorschrift van een geneesheerspecialist nodig.

Gwen Muylaert

• Prothesist

De prothesist maakt hulpmiddelen die een bepaald lichaamsdeel vervangen, zoals een voet of onderbeen.

Meer informatie?

• Meer informatie over de voordelen en terugbetalingen van ons ziekenfonds vind je op www.bondmoyson.be/terugbetalingen of www.devoorzorg.be/terugbetalingen.

• Of ga langs in een ziekenfondskantoor in je buurt.

Voor bepaalde medische aandoeningen zijn orthopedische schoenen noodzakelijk om comfortabel te kunnen stappen. Voor orthopedische schoenen heb je een voorschrift van een geneesheer-specialist nodig. Met dat voorschrift ga je naar een orthopedisch schoentechnoloog, die de schoenen volledig op jouw maat maakt.

De orthopedisch schoentechnoloog doet eerst een aanvraag bij de adviserend geneesheer van ons ziekenfonds voor hij je schoenen maakt. De adviserend geneesheer nodigt jou dan uit voor een onderzoek en beslist of je een tegemoetkoming krijgt van ons ziekenfonds.

Semi-orthopedische schoenen Semi-orthopedische schoenen zijn een tussenvorm tussen gewone schoenen die je in de winkel koopt en orthopedische schoenen. De breedte, de hoogte en de vorm zijn anders dan bij gewone schoenen, en er zijn geen naden die wondjes kunnen veroorzaken.

Als diabetespatiënt heb je recht op 1 paar semiorthopedische schoenen per jaar. Als je een voorschrift hebt van een specialist, dan krijg je een terugbetaling van ons ziekenfonds.

november 2016 / S-magazine •

27

eyecatcher Weg naar huis veel gevaarlijker dan die naar school 11 november nationale Vrouwendag Op 11 november is het nationale Vrouwendag, een moment van bezinning over de veelheid aan relaties en samenleefvormen, over het werk dat vrouwen doen en het geweld dat ze nog te vaak ervaren.

Tijdens de Vrouwendag wordt er onder andere gedebatteerd over de 30-urenweek. Kan die ons helpen om de combinatie werk en gezin beter op elkaar af te stemmen? Daarnaast is er aandacht voor alleenstaande ouders, holebi-gezinnen, pleegouders enzovoort. Want een gezin bestaat niet altijd uit een mama, papa en twee kindjes. Als laatste wordt er ook stilgestaan bij geweld op vrouwen.

Tijdens het slotmoment geven tien bekende en minder bekende vrouwen aan wat feminisme voor hen betekent.

Ook onze vrouwenorganisatie VIVA-SVV zal erbij zijn.

Ongevallen met kinderen van en naar school doen zich veel vaker voor op vrijdagavond dan op maandagochtend, dat zegt het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid (BIVV) op basis van cijfergegevens van de voorbije vijf jaar.

Bovendien blijkt de weg terug van school gevaarlijker dan die naar school. Op weg naar huis waren telkens minstens de helft meer kinderen betrokken bij een letselongeval. De vermoeidheid en het enthousiasme over het einde van de schooldag spelen daarbij zeker een rol, aldus het BIVV. Ook op woensdagmiddag is het risico groter, wanneer alle kinderen op hetzelfde moment de school verlaten. In Wallonië vallen meer slachtoffers als passagier in de wagen (32%), in Brussel meer voetgangers (54%) en in Vlaanderen meer fietsers (47%).

Opvallend is voorts dat één op de acht kinderen (12%) geen gordel draagt op weg van en naar de school. Slechts 29 % is volledig correct - dus ook in het juiste kinderzitje - vastgemaakt. Bij langere afstanden - bijvoorbeeld op weg naar een hobby- of sportclub - is 7 à 8 % helemaal niet vastgeklikt.

Praktisch

11 november van 13 tot 19 uur, Zuiderpershuis in Antwerpen, inkom 5 euro. Kinderen mogen gratis binnen, er is opvang voor kinderen van 3 tot 12 jaar.

Meer info op www.vrouwendag.be.

GEZONDHEIDSAPP VAN DE MAAND CalorieTeller FatSecret, de ontwikkelaar van de gratis app CalorieTeller, heeft naar eigen zeggen al meer dan 35 miljoen mensen zover gekregen om enkele kilo’s lichaamsgewicht kwijt te spelen. In de iTunes-shop lezen we alvast een overtuigende getuigenis: “Ik gebruik FatSecret ongeveer drie jaar. Ik ben destijds tien kg afgevallen en hou nu al ruim twee jaar mijn gewicht.” De CalorieTeller bevat de grootste database met voedingswaarden ter wereld en stelt je in staat om in een dieetkalender bij te houden wat je elke dag gegeten hebt en hoeveel je beweegt. Op basis daarvan berekent de app hoeveel calorieën je hebt ingenomen en hoeveel je er hebt verbruikt. Het invoeren van activiteiten in het logboek is soms wat lastig, maar dat doet weinig af van de kwaliteit van deze gezondheidsmeter. Door je account online te synchroniseren, kan je zelfs altijd en overal toegang krijgen tot je gegevens. Toch één bedenking: de app vervangt de rol van een professionele diëtist zeker niet.

Gratis/iPhone en Android.

28 • S-magazine / november 2016

Op zoek naar betrouwbaar voedings- en dieet­ advies voor een voordelig tarief? Surf naar www.bondmoyson.be/dieetdienst of www.devoorzorg.be/dieetdienst.

Voeding is ook een kwestie van opvoeding Eén op de tien Belgische meisjes en vrouwen tussen 10 en 30 jaar zouden ooit al eens een eetstoornis hebben gehad. Ons land komt daarmee op de tweede plaats, na Frankrijk. De piek van de aanmeldingen ligt tussen 14 en 18 jaar, maar het kan ook al vanaf een jaar of acht. Volgens kinderpsychiater Annik Simons neemt magerzucht of anorexia niet echt toe, maar ontwikkelt de stoornis zich op steeds jongere leeftijd. Ze zijn bang voor vet en suiker, weigeren taart of een koffiekoek te eten en schrappen stelselmatig alle koolhydraten uit hun menu. Ze eten bijvoorbeeld ook geen aardappelen meer.

Ze zien vaak dat hun moeders dat ook niet doen. Voeding is ook een kwestie van opvoeding en van het goede voorbeeld geven.

Minder gemeentepersoneel De lokale besturen hebben de afgelopen jaren zwaar bespaard op hun personeelskosten. Eind 2015 was het gemeentepersoneel goed voor 218.517 voltijdse jobs, of 5.000 minder dan in 2012.

De gemeentebesturen moeten zwaar besparen om hun personeelsuitgaven om de factuur van de vergrijzing te kunnen betalen.

door Urbain Vandormael

Nieuw voordeel

Liever een smartphone dan een rijbewijs Het aantal jongeren onder de twintig dat een rijexamen aflegt, is met een kwart gedaald in vergelijking met vijf jaar geleden.

Tegelijk is het aantal dertigers dat een rijexamen aflegt met een kwart gestegen. De rijscholen schrijven de verschuiving toe aan de soms lange en drukke studieloopbaan van jongeren. Pas als ze uitzicht hebben op een goede job, maken ze werk van een rijbewijs. Volgens de Vlaamse Stichting Verkeerskunde investeren jongeren liever in een smartphone dan in een rijbewijs. Leren rijden op latere leeftijd heeft wel een nadeel: hoe ouder, hoe lager de slaagkansen op het praktische rijexamen.

voordelige verzekering voor je elektrische rolstoel of scootmobiel Als lid van VFG of S-Plus krijg je een voordelig tarief voor je BA-verzekering bij P&V. Voor de wet is een elektrische rolstoel of een scootmobiel een motorvoertuig. Dat betekent dat je je moet verzekeren voor Burgerlijke Aansprakelijkheid (BA), dus voor de schade die je ermee kan aanrichten aan anderen op de openbare weg.

S-Plus en VFG bieden samen met P&V Verzekeringen een voordelig tarief aan voor deze verplichte BA. De P&V-polis geeft onze leden ook exclusieve tarieven om rechtsbijstand, omnium en machinebreuk te dekken.

Als lid van VFG of S-Plus kost een BA Motorvoertuigen je 19,45 euro.

Rechtsbijstand kost 29,36 euro. Of profiteer van de exclusieve omniumtarieven (al dan niet met sportgebruik) waarbij ook je eigen schade na ongeval (aanrijding, vandalisme …) en diefstal verzekerd zijn. Ook machinebreuk (schade aan het besturingssysteem) is een interessante optie.

100.000 studenten volgen opleiding zonder toekomst Ruim 100.000 Vlaamse studenten die de komende jaren afsturen, zullen niet aan de bak komen met hun diploma. De jobs waar zij voor studeren, worden in grote mate geautomatiseerd. Dat voorspelt adviesbureau Deloitte op basis van de prognoses in verband met de automatisering en robotisering. Ons onderwijssysteem is daar niet op voorzien en leidt nu jongeren op voor banen die over zeer afzienbare tijd worden ingenomen door robots of computers. Het gaat om zeer uiteenlopende sectoren: van economie over geschoolde landbouw, journalistiek en vrijetijdssector tot zorg- en technische richtingen.

Meer info?

• Contacteer je provinciale VFG- of S-Plus-secretariaat.

• Vraag een offerte aan. Vul het formulier in op www.vfg.be of www.s-plusvzw.be.

• Heb je na opmaak van je polis nog vragen? Contacteer P&V op 02 210 95 81 (optie 2).

REISMARKT AZURA-GROEPSREIZEN GRATIS TOEGANG (vooraf inschrijven verplicht) ZONDAG 18 DECEMBER 2016

In Hotel Serwir, Koningin Astridlaan 57, 9100 Sint-Niklaas (gratis parking en makkelijk bereikbaar met openbaar vervoer)

Van 10 tot 17 uur ben je van harte welkom om onze reisleiders en medereizigers te ontmoeten, en in première kennis te maken met de Azura-Groepsreizen brochure 2017. Je kan er tevens reisinformatie opdoen aan standjes waar de verschillende bestemmingen worden toegelicht door onze specialisten.

ANTWOORDBON

w

Ja, ik wens me in te schrijven met . . . . personen voor de reismarkt op zondag 18 december 2016 in Hotel Serwir, Koningin Astridlaan 57, 9100 Sint-Niklaas van 10 tot 17 uur.

Naam en voornaam: .................................................................................................................................................................................................................................................................

Adres: .............................................................................................................................................................................................................................................................................................

Tel./gsm: ................................................................................................... E-mail: .....................................................................................................................................................................

Bon opsturen naar AzuraGroepsreizen, Heihoekstraat 114, 9100 Sint-Niklaas of je deelname per e-mail bevestigen: groepsreizen@azura-travel.com. Voor bijkomende info bezoek onze website: www.azura-travel.com of bel 03 755 47 42.

november 2016 / S-magazine •

29

sociale info

In het verleden duiken

foto's: S-magazine

Reminiscentie voor personen met dementie

Voor personen met dementie verliest de wereld samenhang. Ze weten bijvoorbeeld niet meer wat ze net aten, maar wel wie hun lerares was in het tweede leerjaar. De rust die je ervaart met het vertrouwde, valt voor personen met dementie weg. Net om dat vertrouwde gevoel terug te krijgen, kan je gebruik maken van reminiscentie. Bij reminiscentie ga je samen met de persoon met dementie doelbewust herinneringen oproepen. Daarbij kan je beeldmateriaal, geuren, muziek, rijmpjes of voorwerpen gebruiken. Het zijn voornamelijk professionele hulpverleners die deze techniek gebruiken, maar ook als mantelzorger kan je ermee aan de slag.

Waarom reminiscentie?

Door samen herinneringen op te halen, plaats je het levensverhaal van de persoon met dementie centraal. Je kijkt naar wat de persoon wel nog weet en wijkt af van de focus op het ‘niet weten’.

Personen met dementie kunnen soms moeilijk of onverklaarbaar gedrag vertonen. Het is niet altijd duidelijk waar dit gedrag vandaan komt. Vaak is er wel een reden in het verleden en die kan je soms via reminiscentie achterhalen. Bijvoorbeeld wanneer iemand niet naar buiten wil omdat hij als kind buiten op straf moest staan. Daarnaast zorgt reminiscentie voor meer rust, minder depressieve gevoelens en een groter welbevinden bij personen met dementie. Ook het sociaal contact kan verbeteren door

30 • S-magazine / november 2016

gesprekken aan te gaan over zaken die de persoon met dementie herkent.

Als mantelzorger is het niet altijd gemakkelijk om verzorgende taken op te nemen voor je partner of je ouder met dementie.

Door even tijd te nemen en samen naar oude foto’s te kijken, worden de rollen weer omgekeerd en ben jij weer de dochter die luistert naar haar moeder. Het is soms ook heel moeilijk om nog contact te maken.

Dankzij het ophalen van herinneringen kan je voor een stuk die vertrouwde band herstellen (ook nog na het moment).

Tips

Er zijn momenten in het verleden waar we niet graag aan terugdenken. Bij reminiscentie is het belangrijk om te waken over

een goed verloop, zodat je de persoon met dementie niet onrustig maakt en alle positieve gevolgen verloren gaan.

Enkele tips voor een goed reminiscentiemoment: • Waarheid is niet van belang, het helpt niet om de persoon met dementie te ‘verbeteren’.

• Richt je vooral op de herbeleving van positieve herinneringen. Als de persoon met dementie toch verdriet toont, maak hier dan ruimte voor.

• Pas je methode aan naargelang de fase van dementie. Bij vergevorderde dementie is een gesprek misschien niet mogelijk, maar kan je via geuren, aanrakingen en muziek reacties oproepen.

• Doe aan maatwerk: wat doet de persoon met dementie graag? Sommige personen verkiezen een activiteit boven een gesprek.

• Iedere dag is anders. Reminiscentie werkt niet altijd, de ene dag kan een foto volstaan, de andere dag is die weer volledig onbekend. Verwacht niet dat reminiscentie het geheugen herstelt.

• Let op je communicatie: ga mee in het verhaal van de persoon met dementie, vermijd meerkeuze- of waaromvragen, neem je tijd …

sociale info

Manieren om aan reminiscentie te doen 1. Maak een levensboek

Een levensboek is het persoonlijke verhaal van de persoon met dementie. Vooral voor personen met beginnende dementie is deze methode ideaal. Samen werk je aan dit boek vol foto’s, oude briefjes, ticketjes, prenten en andere memorabilia. Als mantelzorger laat je de persoon met dementie het woord voeren. Jij gaat op zoek naar het materiaal, maar het is de persoon met dementie die bepaalt hoe het boek eruit zal zien. Bij personen in een verder stadium kan het de mantelzorger zijn die een levensboek samenstelt. Het is niet alleen leuk om te maken, het boek is ook nuttig achteraf. Je kan er samen herinneringen mee ophalen en voor de mantelzorger is het een leuke manier om de zorgvrager te herinneren hoe hij/zij was.

Het boekje ‘Mijn blikken doos’ is een schrijfboekje dat je als mantelzorger kan gebruiken. Dit boekje is een symbolische doos om je gedachten, gevoelens en ervaringen in te stoppen. De blikken doos is er voor alles, niet alleen de minder goede momenten. Je wil toch ook vaak de fijne of grappige momenten vasthouden zodat je ze later (samen met de persoon met dementie) opnieuw kan lezen en kan nagenieten.

Er zijn 4 rubrieken in het boekje: mijmeren rond afscheid, koesteren van de glimlach, voelen wat je voelt en zorgen voor jezelf. Elke rubriek bevat foto’s, enkele inspirerende teksten en vooral heel veel schrijfruimte.

‘Mijn blikken doos’ kost 4 euro en kan je aanvragen bij Bond Moyson West-Vlaanderen via angelique.vandenneste@bondmoyson.be of 050 44 79 25.

2. Ga op daguitstap

Personen met dementie moet je niet opsluiten. Geniet samen van een leuke daguitstap!

Ook hier kan je reminiscentie inbouwen door op bezoek te gaan in het verleden. Kies voor locaties met een herinneringswaarde of concerten en musea over ‘de tijd van toen’.

Veel musea hebben zelfs speciale rondleidingen voor personen met dementie en hun

mantelzorgers. Zo hebben het M HKA en het Middelheimmuseum in Antwerpen speciaal opgeleide gidsen. Ook het Huis van Alijn in Gent ontvangt graag personen met dementie en hun mantelzorgers. Tijdens de rondleiding ‘Marcel en Madeleine’ bezoek je samen met een gids themakamers om hier herinneringen op te halen. Dankzij de museumcollectie van oude voorwerpen en geluiden doe je als bezoeker aan reminiscentie. Alle zintuigen komen hierbij aan bod.

Elke medewerker van het museum (van museumsuppoost tot begeleider) kreeg een opleiding over het omgaan met personen met dementie. Daarnaast kan je bij Studio Bezoek de rondleiding ‘Marcel en Madeleine’ in groep of sluit aan bij een groepsbezoek (1 dag per maand). Reserveren kan via info@huisvanalijn.be of 09 235 38 00.

Of gebruik het beeldmateriaal.

Download het op www.huisvanalijn.be of vraag het aan via wendy.vanhoorde@stad.gent of 09 235 38 00.

Alijn foto’s en prenten uitlenen of digitaal bekijken zodat je ook thuis aan reminiscentie kan doen. Er zijn ook themapakketten met een combinatie van beeldmateriaal per thema.

3. Reminiscentie met muziek

Uit onderzoek blijkt dat muziek ouderen met geheugenproblemen helpt om herinneringen te herbeleven. Daarnaast kan muziek rust brengen of een vrolijke stemming opwekken. Muziek is dan ook een uitgelezen medium om te gebruiken bij personen met dementie. Ben je op zoek naar leuke liedjes uit de jaren 40 of 50? Dan kan je bij ouderenvereniging S-Plus terecht. Samen met Johan Persyn (voormalig VRT-radiomaker) maken ze wekelijks een uurtje Retro Radio, met de focus op muziek uit de jaren 40, 50 en 60. Dus meubels aan de kant en swingen maar.

Meer info vind je op www.s-plusvzw.be/rusthuizen of beluister de uitzending op www.mixcloud.com/yesterdayretro.

Meer weten over dementie?

Steunpunt mantelzorg is er voor alle zorgvragers en hun mantelzorgers.

Download onze brochure ‘Wegwijs in de zorg voor personen met dementie’ op www.bondmoyson.be/mantelzorg-publicaties of www.devoorzorg.be/mantelzorg-publicaties of vraag jouw gratis exemplaar via 02 515 04 42 of steunpunt.mantelzorg@socmut.be.

Alle maatschappelijk werkers van onze Dienst Maatschappelijk Werk hebben een vorming genoten om deskundige ondersteuning en begeleiding te bieden aan personen met dementie en hun mantelzorgers. Ze helpen je je zorgvragen te verduidelijken, doen de aanvraag van sociale voordelen en financiële tegemoetkomingen en bekijken de mogelijkheden voor extra hulp. Ze bieden een luisterend oor in alle vertrouwen. Deze dienstverlening is altijd gratis! Kom langs in je ziekenfondskantoor of maak een afspraak. Als je dat graag hebt, komen we op huisbezoek. Meer info op www.bondmoyson.be/dmw of www.devoorzorg.be/dmw.

Vorming: Dementie en nU

Expertisecentrum dementie Vlaanderen ontwikkelde een vormingsreeks voor mantelzorgers van personen met dementie. In 10 bijeenkomsten krijg je inzichten, kennis en vaardigheden mee en is er ruimte voor reflectie en uitwisseling met lotgenoten. Deze sessies kunnen je helpen om beter het hoofd te bieden aan de soms uitdagende zorgsituatie.

Vlaams-Brabant (Anderlecht)

Startdatum: 13 januari 2017 van 9.30 uur tot 12.30 uur Prijs: 30 euro Meer info of inschrijven: 02 546 15 45

Limburg (Hasselt)

Startdatum: 2017 (exacte datum nog niet bekend) Meer info of inschrijven: 011 27 83 02

Reminiscentie

Het boek ‘De schat van je leven’ staat vol praktische tips en mooie verhalen om aan reminiscentie te doen. Er zit ook een levensboek bij waar je meteen mee aan de slag kan. Meer informatie op www.deschatvanjeleven.be.

november 2016 / S-magazine •

31

weet wat

je eet

Schatjes van

patatjes

foto’s: S-magazine

hij op 24 augustus 1853 een portie frieten aan scheeps- en spoorwegmagnaat Cornelius Vanderbilt. Die had het inzicht om zijn bord terug te sturen omdat hij zijn patatjes te dik vond. Waarop Crum in een vlaag van zinsverbijstering of genialiteit zijn aardappelen in flinterdunne schijfjes sneed vooraleer ze in hete olie te kieperen. Vanderbilt vond de verdunde en verfijnde “potato chips” overheerlijk. De rest is geschiedenis.

Laten we het eens hebben over de aardappel, zonder meer de grootste klassieker uit de Belgische keuken.

Ons symbool van nationale trots is eigenlijk afkomstig uit Zuid-Amerika, maar heeft zich de voorbije eeuwen Herfstvakantie perfect geïntegreerd. Een lekker patatje overwint alles!

ssuccpeten e rec

Voor wie nog twijfelt: de friet is wel degelijk een Belgische uitvinding.

Weg dus met die irritante french fries. De gefrituurde gesneden aardappelen zijn aan het einde van de zeventiende eeuw geïntroduceerd door enkele inventieve inwoners van Namen, Dinant en Andenne. Zij hadden de gewoonte om hun visvangst uit de Maas te frituren, maar moesten in periodes van wintervorst of gevaarlijke stromingen naar gepaste alternatieven zoeken. Ze richtten zich tot de aardappel, die ze in de vorm van kleine visjes sneden. De chips, het tweede meest populaire afgeleide product van de aardappel, hebben we dan weer te danken aan de Amerikaanse kok George “Speck” Crum, in de tweede helft van de negentiende eeuw de baas aan het fornuis van restaurant Moon’s Lake House in Saratoga Springs (New York). Volgens de legende serveerde

• Provençaalse stoemp (Jan Buytaert) • Aardappelsalade met flageolets, olijven en avocado (Pascale Naessens) • Gentse waterzooi (Njam.tv) • Ovenschotel met aardappelen, savooi en linzen (EVAvzw.be) • Aardappelgratin met bloemkool en gehakt (Solo.be) • Aardappelgnochi met tomaten en rucola (Lekkervanbijons.be)

32 • S-magazine / november 2016

de achttiende eeuw veroverde de plant een plaats in onze keuken.

Geen dikmaker Nog een misverstand dat we uit de wereld willen halen: aardappelen zijn geen dikmakers. Ze bevatten slechts 76 calorieën per 100 gram, amper de helft van eenzelfde portie gekookte rijst of spaghetti. Hun energetische waarde zwelt als je ze “verrijkt” met frituurvet, boter of room, maar gewoon koken kan ook. In 200 gram aardappelen zit 40 procent van onze dagelijks benodigde hoeveelheid vitamine C, 10 à 15 procent van onze dagelijks benodigde hoeveelheid magnesium en ijzer (voor de aanmaak van rode bloedlichaampjes) en 50 procent van de dagelijks benodigde hoeveelheid kalium (voor een goed hartritme).

De aardappel is een symbool van nationale trots. We hebben er zelfs een vakantie aan te danken. Omdat vroeger hele gezinnen werden opgevorderd om de nieuwe aardappelen uit de grond te halen, meldden veel kinderen zich tijdens de oogst afwezig op school. Om van de nood een deugd te maken, besliste de Aardappelen zijn Belgische regering dan geen dikmakers.

Ze bevatten maar om de herfstvakanslechts 76 tie in te voeren. De tijd calorieën per van de manueel gerooide 100 gram, amper aardappelen ligt intus- de helft van sen ver achter ons, de eenzelfde portie vakantie hebben we gekookte rijst of spaghetti. bewaard.

Inwijkeling Maar hoe Belgisch is “onze” aardappel? De eerste patattenplanten stammen uit de hoogvlakten van Peru en Bolivia. Leuk weetje: de Peruvianen gebruiken meer dan 1000 woorden voor “aardappel” en al zijn variëteiten. Het duurde tot de zestiende eeuw vooraleer het gezonde gewas Europa bereikte, als onderdeel van de buit van de Spaanse ontdekkingsreizigers.

Aanvankelijk werd de aardappel in onze contreien enkel geteeld als geneeskrachtig kruid. Pas in

In de schil

Koken, bakken, stomen, grillen, frituren, met of zonder schil, geplet of gesneden … alles kan.

Als je kiest voor koken, laat je de aardappelen best in hun schil, opdat ze al hun vitamines en mineralen behouden.

Voorwaarde is wel dat je ze eerst grondig reinigt onder stromend water.

Laat ze nooit lang in koud water liggen en gooi ze pas in de pot wanneer het water kookt. Schuif je ze in de oven, doorprik dan eerst de schil om te voorkomen dat ze ploffen. Wil je ze bewaren, leg ze dan in een geperforeerde papieren zak op een koele plek, om overtollig vocht te laten verdampen en schimmel te voorkomen. Succes en smakelijk!

Bart Vandormael

weet wat je

drinkt Melk

foto's: S-magazine

Kinderen wordt aangeraden om elke dag 600 ml melk of melkproducten te nuttigen. Ze hebben extra nood aan calcium om een stevig bottenstelsel te kweken. Melk is zeker niet de enige leverancier van calcium, maar wel de belangrijkste. Toch enkele gebruiksaanwijzingen: schotel je kinderen niet meer dan twee glazen melk per dag voor, kies voor halfvolle of magere melk en hou chocolademelk of fruitmelkdrankjes op veilige afstand.

Gezond drinken

op school Voor alle duidelijkheid: water blijft de gezondste keuze van allemaal. Als je kinderen er hun neus voor ophalen, moet je aandringen. Voor jong en oud is water een onmisbaar onderdeel van een gezond voedingspatroon.

En frisdranken zijn uit den boze. Een blikje cola bevat zeven klontjes geraffineerde suiker. De light versies zijn niet wezenlijk gezonder, hoogstens een beetje minder ongezond. De beste alternatieven?

Water met een smaakje Water is vrij van calorieën en vult de maag snel. Dat laatste heeft het voordeel dat kinderen na enkele glazen minder behoefte hebben aan snoepjes en ongezonde snacks die wel veel calorieën meezeulen. Water bevordert het transport van voedingsstoffen en zuurstof in ons lichaam én helpt onze nieren met het verwerken van gifstoffen die we binnenkrijgen. Maar wat als je kinderen er hun buik vol van hebben? Om water een beetje extra smaak en spanning te geven, kan je er enkele schijfjes citroen of sinaasappel aan toevoegen. Laat je echter niet blind verleiden door de gearomatiseerde waters in de supermarkt, want vele daarvan zijn op smaak gebracht

met suiker of een andere ongezonde zoetstof.

Smoothies Zelfgemaakte smoothies zijn een verantwoord alternatief voor water, maar geen volwaardig alternatief. Net zoals ze geen volwaardig alternatief vormen voor vers fruit. Tijdens de bereiding gaat immers een deel van de vitamines en vezels in het fruit verloren. Hoe groot dat verlies is, hangt af van de manier waarop het fruit wordt geperst.

Gebruik je een fruitpers, dan gooi je alle vitamines en vezels in de schil en het vruchtvlees overboord. Een sapcentrifuge heeft het bijkomend nadeel dat het fruit tijdens het ronddraaien wordt blootgesteld aan zuurstof en opwarmt, waardoor nog meer vitamines ontsnappen. Ook in een blender stijgt de temperatuur en komt er zuurstof binnen, maar het verlies aan gezonde voedingsstoffen blijft beperkt doordat de vrucht in zijn geheel – met schil en vruchtvlees – wordt vermalen. Maak een smoothie liefst met vezelrijke fruitsoorten zoals bessen, peren, bananen en appels. En kap er bij voorkeur ook groene bladgroente zoals spinazie, andijvie, savooikool of broccoli bij.

Welke drankjes geef je mee aan je kinderen naar school? Er gaat niets boven water, maar dat kan snel saai worden. Als je je spruiten een plezier wil doen, stop dan elke dag een ander drankje in hun boekentas.

Granaatappelsap Vruchtensappen zijn een twijfelgeval: ze zitten vol vitamines, maar je krijgt er ook een stevige schep suikers bij. Versgeperst geniet de voorkeur boven gebotteld in fles of brik, want tijdens de persing en bewerking in de fabriek verdwijnt een groot deel van de vitamines. Een topper onder de vruchtensappen is het sap van de granaatappel, een vrucht die je sterk houdt én je beschermt tegen artritis, prostaatkanker en hart- en vaatziekten. Die kwalen zijn niet meteen van toepassing op kinderen, maar jong geleerd is oud gedaan en vroeg gewend is lang beschermd. Alleen is het niet evident om uit de granaatappel een sapje te bottelen. Dus: vooral aanbevolen als je ’s ochtends wat tijd op overschot hebt.

Wortelsap Zowat alle groentesoorten zijn bijzonder gezond. Dat geldt ook voor groentesappen. Het meest kindvriendelijke sapje is wellicht wortelsap: mooi kleurtje, fijn smaakje. Wortelen hebben een riante dosis bètacaroteen aan boord, een stof die in ons lichaam wordt omgezet in vitamine A. Grootste bonussen: vitamine A versterkt ons immuunsysteem, helpt tegen vermoeidheid en heeft een positief effect op ons gezichtsvermogen.

Bart Vandormael

november 2016 / S-magazine •

33

gezondheid

Voedselallergie is niet hetzelfde als voedselintolerantie Er bestaan twee vormen van voedselovergevoeligheid: allergische (voedselallergie) en niet-allergische (voedselintolerantie). Twee begrippen dus met een verschillende inhoud.

Wat is een voedselallergie?

Het afweersysteem van je lichaam reageert overdreven en meestal erg snel op een onschadelijke stof uit de voeding.

Een kleine groep allergenen (eiwitten) is verantwoordelijk voor de meeste voedselallergieën. Zo komt allergie tegen melk, gluten, schaal- en schelpdieren vaak voor. Kinderen zijn meestal voor andere producten allergisch dan volwassenen.

De ernst van de voedselallergie kan erg verschillen. Van zeer milde plaatselijke reacties tot een zeldzame, levensbedreigende allergische reactie.

Wat is voedselintolerantie?

Men kan een bepaald voedingsmiddel of een bouwstof ervan niet goed of helemaal niet verdragen of verteren door een tekort aan sommige stoffen (enzym, transporteiwit) die een functie hebben bij de vertering. Ook kunnen uitlokkende stoffen in de voeding (histamine) of additieven in de voeding (kleur- en bewaarstoffen) aanleiding geven tot intolerantie. Lactose-intolerantie is één van de meest voorkomende voedselintoleranties. Typische klachten zijn buikkrampen, diarree en winderigheid na inname van melk(producten).

Klachten bij voedselovergevoeligheid De overgevoeligheid voor een voedingsmiddel kan zich op veel verschillende plaatsen in het lichaam uiten. Bij voedselintolerantie komen vooral de eerste twee meer voor.

• Maag- en darmklachten zoals braken, diarree, hardnekkige verstopping, buikpijn, bloed in de stoelgang.

• Huidproblemen zoals jeuk, roodheid, eczeem en netelroos of urticaria: jeukende bultjes.

• Jeukende, tranende, rode, gezwollen ogen.

• Opzwellen van het gezicht of de keel: dat is een ernstiger reactie.

• Astma – hooikoorts, al is dat eerder zeldzaam bij een voedselallergie.

• Anafylactische shock. Dit is een levensbedreigende reactie waar het hele lichaam bij betrokken is. Deze klachten komen snel op en worden snel erger: roodheid, jeuk en netelroos, buikpijn en hoofdpijn, opzwellend gezicht. Zelfs kortademigheid, gevoel van zwakte door een daling van de bloeddruk en flauwvallen komen voor.

Hoe worden ze vastgesteld?

Het vaststellen van voedselovergevoeligheid is soms moeilijk. De klachten kunnen heel verschillend zijn en verschillen ook nog eens van persoon tot persoon. Bovendien kunnen de klachten andere oorzaken hebben. Raadpleeg daarom je huisarts, hij of zij kan een correcte diagnose stellen. Een voedselallergie wordt doorgaans vastgesteld met een bloedtest, vaak gevolgd door een eliminatie-provocatietest. Die houdt in dat

34 • S-magazine / november 2016

het product gedurende een aantal weken uit de voeding wordt gehaald (eliminatie) en daarna opnieuw wordt toegevoegd (provocatie, uitlokken van klachten). Voor intoleranties zijn er geen standaard bloedtesten. Een eliminatie-provocatietest is vaak de beste methode om een intolerantie vast te stellen.

Voor lactose- en fructoseintolerantie bestaat wel de waterstoftest.

Behandelen De behandeling van een allergie gebeurt onder begeleiding van een arts. De eenvoudigste behandeling is het vermijden van elk contact met het betrokken voedingsmiddel - in theorie levenslang.

Studies tonen echter aan dat het gedoseerd en gefaseerd aanbieden van de betrokken stoffen op termijn de allergie kan tegengaan (desensitisatie).

Geneesmiddelen kunnen de klachten verlichten of zelfs helemaal doen verdwijnen, al blijft de allergie aanwezig.

Eenmaal de intolerantie of allergie vastgesteld, is het aangewezen een (gespecialiseerde) diëtist(e) te raadplegen. Die kan je deskundig voedingsadvies verstrekken met betrekking tot het dieet dat je moet volgen. Die kan je ook vertellen hoe je bepaalde voedingsmiddelen kan vermijden zonder dat je een tekort aan noodzakelijke voedingsstoffen krijgt.

Isabel Geenens

foto's: S-magazine

Meer info?

• Meer info over voedselallergieën en -intoleranties? Surf naar www.bondmoyson.be/voedselallergie-intolerantie of www.devoorzorg.be/voedselallergie-intolerantie.

• Op zoek naar voedings- of dieetadvies? Vragen over een allergie of intolerantie? Stel je vraag aan onze webdiëtiste of kom tegen een voordelig tarief langs bij de diëtisten van ons ziekenfonds. Meer info op www.bondmoyson.be/dieetdienst of www.devoorzorg.be/dieetdienst.

Ons ziekenfonds bevroeg 1274 leden naar hun ervaringen en noden bij voedselallergieën en -intoleranties. Financiële kosten, praktische ongemakken en lichamelijke klachten blijken de moeilijkste aspecten aan het leven met een voedselallergie en/of -intolerantie. 42% heeft ook behoefte aan meer informatie over hun specifieke aandoening. 54% wil meer info over de voeding in restaurants, winkels, traiteurs, en dergelijke. Ons ziekenfonds doet een oproep aan deze sector om nog meer in te zetten op volledige en correcte informatie aan de consument, in het bijzonder voor nietvoorverpakte voedingsmiddelen.

november 2016 / S-magazine •

35

sociale info

THAB of ‘tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden’:

een financieel steuntje in de rug voor zorgbehoevende bejaarden THAB in het kort:

ROLAND

¤

Roland is 72 en heeft een klein pensioen.

Hij heeft gezondheidsproblemen en woont alleen. Hij heeft het niet makkelijk om rond te komen. Roland krijgt via onze zorgkas maandelijks een extra bedrag: ‘de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden’ (THAB).

?

Als je ouder dan 65 jaar en zorgbehoevend bent en een beperkt inkomen hebt, dan kan je een ‘tegemoetkoming hulp aan bejaarden’ (THAB) aanvragen. Dit bedrag is afhankelijk van je gezinsinkomen en de ernst van je zorgbehoefte, en is dus voor iedereen anders.

Je kan dit bedrag gebruiken om je zorg en ondersteuning te betalen. Denk maar aan een vergoeding voor je mantelzorgers, hulp in het huishouden of een verblijf in een voorziening.

Wat kan je allemaal doen met je

o Je woning te poetsen. o Klusjes uit te voeren in en rond je woning. o Boodschappen te doen. o Warme maaltijden te bereiden.

Je kan hulpmiddelen en medisch materiaal huren of aankopen.

36 • S-magazine / november 2016

Een THAB aanvragen is niet altijd even eenvoudig. Je kan een beroep doen op onze Dienst Maatschappelijk Werk om je hierin te begeleiden.

THAB?

Je kan professionele thuiszorg inschakelen.

Dan komt iemand aan huis om:

o Een rolstoel, looprek of driewieler. o Een personenalarmsysteem. o Een aerosoltoestel. o Een handgreep voor de badkamer.

Wat? • De ‘tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden’ is een financieel steuntje in de rug voor bejaarden.

• Zij kunnen er hun zorg mee betalen. Denk maar aan poetshulp of een vergoeding voor mantelzorgers.

• Het bedrag hangt af van de zorgbehoefte en het gezinsinkomen.

• Maakt deel uit van het pakket ‘Vlaamse Sociale Bescherming’, waarin ook andere tegemoetkomingen zitten.

Voor wie?

• Voor 65-plussers met een zware zorgbehoefte en een beperkt inkomen.

Hoe aanvragen?

• Onze zorgkas helpt je graag verder met al je vragen.

Contacteer hen via www.bondmoyson.be/zorgkas of www.devoorzorg.be/zorgkas.

• Of spring gewoon even binnen in een kantoor in je buurt.

Je kan de mensen uit je omgeving vergoeden voor hun hulp. o Een vrijwilliger die je ergens naartoe brengt. o Een buur die boodschappen voor je doet. o Een vriend die je helpt met je administratie. o Een zoon of dochter die voor jou wast en strijkt.

Je kan je dagopvang of verblijfskosten in een rusthuis betalen.

sociale info

Heb jij recht op een tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB)?

Om recht te hebben moet je voldoen aan volgende voorwaarden:

• Je bent op het moment van de aanvraag 65 jaar of ouder.

• Uit een medisch onderzoek blijkt dat je zorgbehoevendheid groot genoeg is. Dit onderzoek gebeurt door een controlearts van de FOD Sociale Zekerheid, Directie-Generaal Personen met een Handicap.

• Je jaarlijks gezinsinkomen ligt onder een vooraf bepaalde grens.

!

Belangrijk: zorg ervoor dat je bent aangesloten bij de zorgkas van je ziekenfonds en dat je jaarlijkse bijdrage betaald is. Enkel dan kan je een beroep doen op deze tegemoetkoming.

Nog vragen over THAB? Wij helpen je graag met al je vragen over de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB). Je kan terecht bij de zorgkas van ons ziekenfonds. Contacteer hen online via www.bondmoyson.be/zorgkas of www.devoorzorg.be/zorgkas. Je kan ook langsgaan in een kantoor in je buurt. Een medewerker staat steeds voor je klaar.

De Vlaamse Sociale Bescherming De tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB) maakt deel uit van de Vlaamse Sociale Bescherming. Dit is een pakket van tegemoetkomingen voor mensen die door ziekte, ouderdom of handicap een lange tijd zwaar zorgbehoevend zijn.

Om dit mogelijk te maken betaalt elke inwoner van Vlaanderen jaarlijks een bijdrage van 50 euro (25 euro voor mensen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming op 1 januari van het voorgaande jaar).

In het jaar dat je 26 wordt, word je automatisch uitgenodigd om je aan te sluiten bij de zorgkas van je ziekenfonds. De zorgkas zorgt dat je op tijd je tegemoetkoming krijgt (als je er recht op hebt).

Je kan bij hen terecht voor al jouw vragen over de verschillende tegemoetkomingen binnen de Vlaamse Sociale Bescherming, jouw bijdrage of jouw lidmaatschap.

Alle informatie over de Vlaamse Sociale Bescherming en alle tegemoetkomingen lees je op www.bondmoyson.be/zorgkas of www.devoorzorg.be/zorgkas.

november 2016 / S-magazine •

37

cultuur

Parijs omarmt Hergé en Magritte De topexposities van de herfst zijn in Parijs gewijd aan twee Belgische kunstenaars. Le Grand Palais trekt alle registers open voor de grootste Hergétentoonstelling ooit. In het Centre Pompidou wordt het oeuvre van René Magritte vanuit filosofische hoek belicht.

Affiche Rmn-Grand Palais / Photo Paul Nemerlin, Hergé © Adagp, Paris, 2016 © Hergé-Moulinsart Foto rechtsonder Expo Hergé, Grand Palais © Rmn-Grand Palais / Photo Didier Plowy © Hergé-Moulinsart René Magritte, Décalcomanie, 1966. Dr. Noémi Perelman en dr. Daniel C. Mattis. © Adagp, Paris 2016 © Photothèque R. Magritte/ Banque d'Images, Adagp, Paris 2016.

Het kan paradoxaal klinken dat je naar Parijs moet om twee Belgische iconen van de 20ste eeuw wat beter te leren kennen. Parijs omarmt de twee Belgische kunstenaars als vertegenwoordigers van de francofonie, en steekt de Belgische musea ook de loef af. De volkstoeloop voor deze twee exposities is enorm. De tellers zullen oplopen tot verscheidene honderdduizenden. En dat is net wat de Lichtstad nodig had, nog nakreunend van de terreuraanslagen.

Van 7 tot 77 De tentoonstelling Hergé (tout court) geeft een totaalbeeld van de Belgische kunstenaar, geboren onder de naam Georges Remi (1907-1983). Hergé wordt niet alleen belicht als striptekenaar, maar ook als kunstschilder, reclametekenaar en als notoir kunstverzamelaar. Die combinatie is nooit voordien in beeld gebracht.

In de jaren 1930 ontwierp Hergé affiches voor onder anderen nationale trots Sabena, de stad Knocke (sic), koekjes Parein en het onafhankelijke weekblad Vers la Vie. Het valt op dat Hergé een heel andere stijl ontwikkelt als affichetekenaar dan in zijn strips.

In dezelfde periode concipieert hij, na zijn ontmoeting met de Chinees Tchang, zijn eerste meesterwerk De Blauwe Lotus, waarin hij resoluut kiest voor de zuivere lijn die zo kenmerkend zal worden voor zijn stijl.

In de jaren 1960 ging Hergé in de leer bij de Belgische kunstschilder Louis Van Lint en verwezenlijkte hij schilderijen die de invloed verraden van abstracte schilders als Paul Klee en Joan Miro. Met die schilderijen kwam hij echter nooit naar buiten. Hergé had wel de smaak van de hedendaagse kunst te pakken en bouwde een verzameling op met werken van Warhol, Dubuffet, Alechinsky, Fontana, Wesselmann, Poliakoff.

Ook die werken worden getoond in de tentoonstelling in Parijs. Ook voorwerpen uit Belgische etnografische en geschiedkundige musea die in zijn werk opduiken, worden tentoongesteld als illustratie van de brede belangstelling van Hergé.

Maar bovenal wordt de striptekenaar Hergé belicht, met een bijzondere aandacht voor zijn meest wetenschappelijke werken, Raket naar de Maan en Mannen op de Maan. En uiteraard passeren alle hoofdfiguren uit zijn strips de revue: Kuifje en Bobby, kapitein Archibald Haddock,

professor Trifonius Zonnebloem, Janssen en Jansen en de Milanese nachtegaal, Bianca Castafiore, behoren stuk voor stuk tot het collectieve geheugen van New York tot Tokio.

De man met de bolhoed Tot datzelfde collectieve geheugen behoren ook figuren uit het oeuvre van René Magritte (1898-1967), in de eerste plaats de man met de bolhoed. Voor het eerst wordt echter in een tentoonstelling gepeild naar de diepere betekenis van het werk van de surrealistische kunstschilder.

Het Centre Pompidou slaagt er heel mooi in om de filosofische ideeën die Magritte hebben beïnvloed – van Plato tot Heidegger en Foucault – te duiden. Dat gebeurt aan de hand van brieven van Magritte en tekstfragmenten van zijn hand die verwijzen naar werken die tentoongesteld worden. De kunstschilder worstelde met vragen over waarneming en uitbeelding, over de relatie tussen taal en beeldtaal, en blijft daarom steeds actueel.

Voor de beide tentoonstellingen raden we aan op voorhand tickets online te reserveren.

Henri Lens

• Hergé, tot 15 januari 2017 in Le Grand Palais, Parijs. Open van 10u tot 20u (woensdag tot 22u), gesloten op dinsdag. Tickets: www.grandpalais.fr of +33 (0)1 44 13 17 17.

• Magritte. La Trahision des Images, tot 23 januari 2017 in Centre Pompidou, Parijs. Open van 11u tot 21u, alle dagen behalve dinsdag.

Tickets: www.centrepompidou.fr

38 • S-magazine / november 2016

G R O EPSREI Z E N Mallorca, de parel van de balearen, is het grootste van deze eilandengroep. De hoofdstad Palma, het heuvelig binnenland en de aantrekkelijke kustlijn maken het tot een ware vakantietopper. Hoogtepunten zijn Cap Formentor, Valldemossa en Soller.

Spanje, sa coma, Mallorca

All-in

18 april 2017 vertrek vanuit Zaventem, 11 dagen/10 nachten

Hipotels Marfil Playa****Gelegen op 300 m van het strand en vlakbij lokale centrum, prima service en uitgebreide buffetten.

Wifi (gratis) in het hele resort, restaurant (maaltijden in buffetvorm) snackbar, zoetwaterzwembad, terras, gratis ligzetels en parasols aan het zwembad, handdoeken mits waarborg, overdekt verwarmd zwembad. Gratis: pingpong, volleybal, vogelpik, fitness, zwembadspelletjes, gym, aerobic, wandelexcursies, animatieprogramma overdag en 's avonds, betalend: tennis, biljart, squash, fietsen, massage, solarium, sauna. Alle kamers beschikken over badkamer (haardroger), tegelvloer, centrale airco, telefoon, satelliet-tv, koelkast, safe (betalend) en balkon.

Inbegrepen in de prijs: chartervlucht Zaventem-Palma en terug • maaltijden tijdens de vluchten • transfer naar het hotel en terug • 10 overnachtingen all-in • Nederlandstalige begeleiding vanaf Zaventem • btw • luchthaventaksen • bagage- en annuleringsverzekering • brandstofgarantie.

Prijs per persoon (min. 25 deelnemers) 18 april 2017

2-persoonskamer 950 euro

De nieuwste aanbiedingen staan nu op de website www.azura-travel.com

Oostenrijk - Tirol Alpijns skiën en wandelen Afreis 6 januari 2017 – 10 dagen/7 nachten Hotel Tipotsch *** in Stumm met Snowbus heen en terug, 7 overnachtingen halfpension, Nederlandstalige wandelgids en skibegeleider, btw, S-Sportverzekering.

Prijs per persoon: 715 Euro in tweepersoonskamer.

Eenpersoonskamer 995 euro

Spanje, Almunecar Spanje, CAN PICAForT, Mallorca

All-in

1 mei 2017, vertrek vanuit Zaventem (11 dagen/ 10 nachten)

Grupotel Monte Carlo**** op 300 m van het strand is kleinschalig, gezellig en familiaal. Recent gerenoveerd en een zeer goede keuken. Restaurant (maaltijden in buffetvorm, showcooking), loungebar, poolbar, zoetwaterzwembad, 2 bubbelbaden, zonneterras, gratis ligzetels aan het zwembad, overdekt zwembad (verwarmd tussen oktober en mei). Betalend: biljart, fietsverhuur, spacentrum. Alle kamers beschikken over badkamer (douche, haardroger), marmeren vloer, centrale airco, telefoon, wifi (gratis), satelliet-tv, minibar (betalend), safe (betalend) en balkon. All in.

Inbegrepen: chartervlucht Oostende -Palma heen en terug • maaltijden tijdens de vluchten • transfer naar hotel en terug • 10 overnachtingen All In • Nederlandstalige begeleiding vanaf Oostende • luchthaventaksen • btw • annulerings- en bagageverzekering • brandstofgarantie.

Prijs per persoon (minimum 20 deelnemers) 1 mei 2017

2-persoonskamer 910 euro

Eenpersoonskamer 1.090 euro

Griekenland, Rhodos

All-in

27 april 2017, vertrek vanuit Zaventem (10 dagen / 9 nachten)

Een van de mooiste en zonnigste Griekse eilanden met alle troeven voor een geslaagde vakantie: een groenblauwe zee, prachige stranden, aangename temperatuur en een goed uitgebouwde toeristische infrastructuur.

Hotel Atlantica Princess **** geanimeerd hotel met gezellige sfeer. Talrijke faciliteiten, uitstekende service en lekkere keuken, alles in een mooie All Inclusive formule gegoten. 80 meter van het strand en op wandelafstand van Ialyssos, een levendig dorpje met restaurants en winkeltjes. Rhodos-stad op 5 km.

Shop, wasservice, gratis wifi in deel van het hotel. Restaurant, taverne aan het zwembad, cocktailbar. Zoetwaterzwembad, zonneterrassen, gratis parasols en ligstoelen aan het zwembad. Gratis: pingpong, vogelpik, gym, aerobic, aquarobic en sauna (1x/ verblijf). Betalend: biljart, massage en sauna. Animatieprogramma. Kamers met badkamer, telefoon, satelliettelevisie, koelkast, safe (betalend) en balkon met zeezicht.

Inbegrepen in de prijs: chartervlucht Zaventem -Rhodos heen en terug • maaltijden tijdens de vluchten • transfer naar hotel en terug • 9 overnachtingen All In • Nederlandstalige begeleiding vanaf Zaventem • luchthaventaksen • btw • annulerings- en bagageverzekering • brandstofgarantie.

Prijs per persoon (minimum 25 deelnemers) 17 april 2017

2-persoonskamer 885 euro

1-persoonskamer 1.120 euro

Info en inschrijvingen: www.azura-travel.com of groepsreizen@azura-travel.com of 03 755 47 42 Azura Groepsreizen een organisatie van Global Contacts nv • Heihoekstraat 114, 9100 Sint-Niklaas • Ondernemingsnummer BE 0448 402 294 • Global Contacts lic. A5239 is verzekerd tegen financieel onvermogen bij de V.S.R., de Vlaamse Solidariteit Reisgelden, een afdeling van de VVR/VVRO.

All-in

13 maart 2017 (8 dagen/7 nachten) Tussen Granada en Malaga, aan de Costa Tropical, ideaal voor excursies naar Alhambra, Nerja-grotten, Alpujarras en Ronda. Hotel Bahía Tropical**** elegant en ideaal voor uitstappen.

Prijs per persoon in tweepersoonskamer: 895 Euro

Rondreis Sri Lanka zaterdag 4 februari tot zaterdag 18 februari 2017 – 15 dagen Hoogtepunten kort samengevat: prachtige natuur in een paradijselijk decor, schitterende boeddhistische monumenten (Unsesco sites), plantages van de beroemde Ceylon thee, charmante en vriendelijke bevolking, het nationale park van Yala met olifanten, apen, vele vogelsoorten, schitterende stranden en het perfecte klimaat. Uitgebreid programma op verzoek.

Per persoon in tweepersoonskamer: 3.150 euro Toeslag eenpersoonskamer: 880 euro

bestelbon brochure 2017 Ik wens vrijblijvend de brochure 2017 van Azura te ontvangen (verschijnt half december).

Voornaam en naam: ..................................... .................................................................... ....................................................................

Adres: .......................................................... ....................................................................

Tel/Gsm: ......................................................

E-mail: ........................................................

Bon zenden aan Azura Groepsreizen, Heihoekstraat 114, 9100 Sint-Niklaas of bestellen via groepsreizen@azura-travel.com.

Voetverzorging Ledentarief: Pedicure 15 euro Podoloog 22 euro

Preventieve en gespecialiseerde voetverzorging in onze kantoren. Maak een afspraak via 09 333 55 00 (optie 2), fit@bondmoyson.be of spreek een medewerker aan.

Meer weten? Surf naar www.bondmoyson.be/fit. Kom jij in aanmerking voor een extra terugbetaling? Ontdek het op www.bondmoyson.be/ledenvoordelen.

S-magazine - Maandblad van de Socialistische Mutualiteiten nr. 427 - november 2016 - Verantwoordelijke uitgever: P. Callewaert Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel

Consultaties in onze kantoren