Vizine - oktober - november - december by Solidaris

FEMME DE LA RUE: is er iets veranderd na 6 jaar?

Aan alle ouders: RELAX!

“Tegen 2021 zou 1 op de 3 professoren een vrouw moeten zijn”

Caroline Pauwels oktober  november  december verschijnt 4x per jaar

Niet mijn probleem? “Nog al te vaak kijken we weg en lopen we door.”

In dit nummer 02 Edito: Niet mijn probleem?

6 jaar geleden sloeg Femme de la rue, het afstudeerproject van Sofie Peeters, in als een bom. De documentaire toonde haarscherp aan hoe in ons land vrouwen op straat lastig gevallen worden. #Metoo bracht dit later wereldwijd onder de aandacht. VIVA-SVV zocht daarom Sofie weer op. Met één vraag: are the times a-changin’?

04 Rector VUB Caroline Pauwels over genderquota 08 Aan alle ouders: relax! 11 Brei, naai en haak mee voor de Warmste Week 12 Baas in eigen buik

Veel te weinig blijkbaar. En dat ligt niet alleen aan de overheid. Ook burgers moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Nog al te vaak kijken we weg en lopen we door. ‘Niet mijn probleem’, lijkt de reactie. Maar … Dat is het net wel. Tenzij we het normaal vinden dat zo’n 60 % van de Belgische vrouwen - in Brussel zelfs ruim 85 % - af te rekenen krijgt met seksuele intimidatie.

14 F otografe Lieve Blancquaert: over haar nieuwe reeks Last Days 17 Blog over je leven als alleenstaande mama

Een ongewenste zwangerschap is sinds de abortuswet van 1990 voor veel minder dames ‘hun probleem’. Toch wijken jaarlijks nog zo’n 500 vrouwen die langer dan 12 weken zwanger zijn voor een abortus uit naar Nederland. Zonder terugbetaling of psychologische begeleiding. Het werk is dus nog niet af.

18 Aangestaard en nagefloten. Is er iets veranderd na 6 jaar?

‘Baas in eigen buik’ is een bekende slogan van de vrouwenbeweging. Voeg daar maar ‘baas in eigen straat’ aan toe. Of beter nog: ‘baas over je eigen leven’. En dat zowel voor mannen als vrouwen.

23 Recepten met pompoen

Karin Jiroflée

20 Een grand plié voor Girl

voorzitter VIVA-SVV

facebook.com/vivasvv.be www.viva-svv.be

Vizine: Magazine van VIVA-SVV vzw partner van Socialistische Mutualiteiten Nummer 67: Jaargang 18 Contact: Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel, 02 515 04 10 e-mail: info@viva-svv.be V.U.: Karin Van Mossevelde Redactie: Sara Van den Broeck, Sofie De Neve, Ann Dewalque, Lilith Roggemans, Sarah Brancart, Karin Jiroflée Coördinatie en einderedactie: Sarah Brancart Vormgeving en illustraties: Kevin Hensels Druk: Goekint

oktober  november  december

Vizine

OP DE COVER

“8 op de 10 hoogleraren aan de VUB zijn mannen, dat is onaanvaardbaar.”

Caroline

Pauwels

oktober  november  december

Vizine

Caroline

Pauwels

eit Brussel © Vrije Universit

Meisjes doen het beter dan jongens op alle niveaus van het Vlaamse onderwijs. Merken jullie dat aan de VUB? “Wij merken dat zeker. Veel van onze faculteiten zijn vervrouwelijkt. Ook onze wetenschappelijke richtingen waar vroeger vooral jongens les volgden, trekken meer en meer meisjes aan. In de richting Geneeskunde zijn de vrouwelijke studenten zelfs in de meerderheid en ook aan onze Faculteit Wetenschappen en aan onze Faculteit Ingenieurswetenschappen studeren steeds meer vrouwen.” “Ook tonen meer en meer vrouwen interesse in wetenschappelijk onderzoek en zitten er bijna evenveel vrouwen als mannen in een doctoraatstraject. We zien pas een verschil tussen mannen en vrouwen bij de professoren. Daar zitten we echt wel met een enorme achterstand.” Je bent heel begaan met gendergelijkheid aan de universiteit. Vorig jaar kwam je met een standpunt naar buiten rond quota voor vrouwelijke professoren. “8 op de 10 hoogleraren aan de VUB zijn mannen, dat is onaanvaardbaar. Al doen we het in vergelijking met andere universiteiten niet eens slecht. Maar als je het aantal vrouwelijke doctoraatstudenten bekijkt, zou je toch meer mogen verwachten. De VUB heeft de ambitie om dat aantal vrouwelijke professoren op te trekken naar 33 % in 2021. Mijn zoon van 20 vindt het zelfs vreemd dat we niet voor 50 % durven te gaan. Bij de nieuwe generatie voel je een gezonde portie verontwaardiging.” Zijn quota nodig om die doelstelling te halen? “Op 10 jaar tijd steeg het aantal vrouwelijke professoren met ongeveer 8 %. Als we tegen dat tempo verdergaan, zijn we er pas in 2045. Dat vind ik absurd. Daarom dat we inderdaad een tandje willen bijsteken en dat we die quota invoeren. Eerst willen we onderzoeken waar het foutloopt, want er zijn verschillende redenen. Je hebt bijvoorbeeld het principe ons-kent-ons. Een selectiecommissie met een grote meerderheid aan mannen, geeft een vertekende selectie. Dat is gewoon heel duidelijk.” 6

oktober  november  december

werd 2 jaar geleden verkozen tot rector aan de VUB. Ze haalde de meerderheid van de stemmen zowel bij de professoren, als bij het personeel en de studenten. De VUB heeft een rector die trots is op haar band met de hoofdstad en haar diversiteit. En van gendergelijkheid maakt ze een strijdpunt. Tijd voor een gesprek. Krijg je veel steun voor je vraag naar quota? “Alle decanen staan achter de aanpak van de gendergelijkheid aan de VUB, terwijl de decanenraad slechts één vrouw telt. Ze zijn het er allemaal mee eens dat dit erg lage aantal vrouwelijke professoren naar omhoog moet en dat het te lang duurt. Deze situatie doet geen eer aan de brains van al die vrouwen.” “Quota moeten ook tijdelijk zijn. Voor mij is het belangrijk om te tonen dat het menens is. Er doctoreren veel vrouwen aan onze universiteit. Het kan niet zijn dat bijna niemand van hen een academische carrière wil. Ik voel dat iedereen bereid is om daarover te spreken.”

“We zijn het allemaal eens dat dit erg lage aantal vrouwelijke professoren naar omhoog moet en dat het te lang duurt. Deze situatie doet geen eer aan de brains van vrouwen.” Je hoort vrouwen vaak zeggen dat ze niet willen geselecteerd worden omwille van quota. “Dat is iets dat ze zichzelf aanpraten. Ik heb nog nooit een man horen zeggen dat hij wel geselecteerd zal zijn omdat hij een man is. Zij geloven veel meer in zichzelf en hun capaciteiten. Die vrouwen krijgen dat ook niet in de schoot geworpen. Ze passeren ook allemaal een externe commissie.” “We moeten vrouwen veel actiever aanspreken. Hen aansporen en vertrouwen geven. Ze moeten zelf natuurlijk ook toelaten dat ze niet alles perfect en niet alles zelf moeten doen. Sommige vrouwen zeggen dat hun man niet kan strijken of voor de kinderen kan zorgen. Dat moeten we loslaten.”

Ik zag dat op jullie brochure voor Ingenieurswetenschappen een foto van een jonge vrouw staat. Bewust? “Zeker. Wij kunnen als universiteit wel quota invoeren, maar het gaat natuurlijk om de bredere maatschappelijke context. Het begint al bij het speelgoed dat we aanbieden aan onze kinderen. Wanneer je reclame van speelgoedwinkels bekijkt, zie je dat die bol staat van de stereotiepen. Wij willen duidelijk maken dat ingenieurs meer doen dan bruggen bouwen. Ze zorgen ook dat een ziekenhuis gerund wordt, dat er oplossingen gevonden worden voor het energievraagstuk of dat verlamming kan bestreden worden met behulp van robotica.

Aandeel mannelijke studenten (%)

Aandeel vrouwelijke studenten (%)

Faculteit Geneeskunde en Farmacie

Faculteit Wetenschappen en bio-ingenieurswetenschappen

Faculteit Ingenieurswetenschappen

Totaal VUB studenten

Ook mannen zijn ondervertegenwoordigd in heel wat richtingen. Moeten we ons daar ook zorgen over maken? Absoluut. Diversiteit is belangrijk, in alle rollen en beroepen. Dat er in het onderwijs te weinig mannelijke leraren zijn of in de zorg te weinig mannelijke verplegers, is dus evengoed een probleem.” Ik kan me voorstellen dat een vrouw als rector inspirerend kan zijn. “Ik wil die rol opnemen en daarom probeer ik ook mijn zwaktes te tonen. Op de academische opening vorig jaar heb ik de studenten nog verteld dat elke persoon gelaagd is. Ik ben vrouw, ik ben moeder, ik ben wetenschapper en ik ben rector. Al die identiteiten die kunnen weleens botsen op een bepaald moment. Dat is belangrijk om te beseffen.” Hoe combineer je zelf een veeleisende carrière en een gezin? “Mijn kinderen aten ’s avonds veel later dan andere kinderen. Ik heb er op een bepaald moment ook voor gekozen een au pair in huis te nemen. Ik heb in mijn leven nog nooit gestreken. Ik koop meestal kleren die je niet moet strijken en als ik er af en toe toch wat meer verfrommeld bijloop: so be it. Dat zijn de compromissen die je sluit. Maar als het erop aankomt en er is iets met de kinderen, dan laat ik alles vallen. Dan telt het werk niet meer.” Lilith Roggemans Vizine

relax

Alle ouders:

RELAX MAMA

Eerlijke verhalen Vanaf september lees je op onze blog eerlijke verhalen over het ouderschap. Vaak vol humor, maar vooral openhartig en kwetsbaar. Benieuwd? Surf naar www.viva-svv.be.

Mats wil geen kleren aan “Mats! Komaan, doe je broek en T-shirt aan, het is koud buiten.” Al een hele ochtend lang lever ik een strijd om die peuter van ons ook maar iets van kleren aan te krijgen. Humor werkt niet, dwang leidt onvermijdelijk tot drama. De klok tikt genadeloos verder. Ik prijs me gelukkig dat ik op zijn minst al glijdende werkuren heb. Ik doe mijn schoenen en jas aan, waarna ik gespeeld achteloos mijn zoon ook zijn kleren voorhoud. “Nee!” zegt hij overtuigd. Ik zucht. Pfff … Ik heb geen zin meer in strijd én ik wil vertrekken. Goed dan. Dan zal hij zelf moeten ervaren wat ‘koud’ betekent. Ik doe de deur open en gezwind stapt onze blote peuter naar buiten. Uiteraard rijdt net op dat moment een man op de fiets voorbij. “Die denkt zeker dat ik een slechte moeder ben”, flitst het door mijn hoofd. Mats kijkt naar zijn blote voeten op de klinkers. “Koud!” zegt hij. “Ja, het is koud he buiten. Kom lieverd, laten we wat kleren aandoen”, zeg ik meelevend. Sokken, broek en T-shirt gaan aan. Een jas? Dat vindt hij niet nodig. Nou ja, hij wordt toch al door één laag kleding bedekt. Het is iets. Tevreden gaan we samen op weg naar de opvang. Mats blij, mama blij. Saartje

Hé, het is oké … … om je kind niet elke dag in bad te steken. … om je af en toe of zelfs enige tijd echt kakslecht te voelen. … om in pyjama en een warrig hoofd het weekend door te spartelen. … om je af en toe af te reageren op je partner, je ma, de onthaalmoeder, je kinderen (maar niet te veel). … om je kind bij momenten meer potjeseten dan vers eten voor te schotelen. … om geen seks te willen. Toch nu niet, zo na de bevalling. En voor de komende tijd ook niet. … om je kind zo lang mogelijk geen zoete troep te willen geven. … om jezelf een emokip te vinden. … om bang te zijn van de grote impact van het ouderschap. … om tijd te nemen voor jezelf en om die reden je kindjes uit te besteden. Ook als dat 2, 3, 4 keer per week is. … om te vloeken op je partner omdat hij jou – alweer – totaal niet begrijpt. … om je kind het allerbeste te willen geven terwijl je eigenlijk niet goed weet wat het allerbeste is. … om jezelf te vergelijken met anderen. … om je rot te voelen omdat je lijf zich tijdens de zwangerschap en na de bevalling een vorm heeft aangenomen die je niet zo tof vindt. … om jaloers te zijn op al die andere ogenschijnlijk perfecte moeders / ouders / huishoudbestierders. … om bang te zijn van snotkussen van andere kinderen (maak mijn kind niet ziek, hé!). … om geen balans te vinden (vrouw, moeder, dochter, werknemer, vriendin, yogabeoefenaar, juwelenmaakster …) Adinda Cocquyt

FOERT! Als jonge ouder krijg je te maken met heel wat verwachtingen. Zowel als ouder, maar ook als partner, werknemer of vriend(in). Het vraagt veel energie om op alle domeinen je best te doen.

Hoe hoog leg jij de lat? Ben je pas tevreden als alles perfect gaat, of is goed genoeg ook oké? Adem in, adem uit, relax en relativeer met deze opdrachtjes, inspirational quotes en eerlijke schrijfsels van andere ouders 8

oktober  november  december

Zeg eens foert tegen een knagend schuldgevoel, tegen de neiging om te vergelijken met andere ouders en tegen de drang om alles perfect te willen doen. Waartegen zeg jij foert? Teken een dikke middelvinger of krabbel erop los. Vizine

CREATIEF

#momfails van de collega’s

De hashtag #momfail is er voor alle momenten waarop je beseft dat het mis gaat, dat je niet alles onder controle hebt en je niet meer beantwoordt aan het ideaalbeeld. Maar het is er evengoed voor die momenten waarop je beseft dat dat je geen moer kan schelen, dat het goed is om gewoon mama te zijn, je kinderen graag te zien en ook eens aan jezelf te denken. Dit zijn de #momfails van de collega’s (en een #dadfail van de partner van Truus).

Brei, naai en haak mee

Inspirerende quotes

voor de Warmste Week

Mama Katrien: “Mijn grootste fail komt vaak terug, want het is mijn temperament. Zo kan de hele buurt mee genieten als er ruzie is bij ons thuis, want ik roep als ik me onmachtig voel en mijn zoon roept gewoon terug.”

VIVA-SVV wil er zijn voor elke vrouw en zeker voor zij die het moeilijk hebben. Daarom doen we dit jaar mee aan de Warmste Week van Studio Brussel. Samen haken, breien en naaien we erop los voor het goede doel. Doe je mee?

Mama Truus: “Mijn dochter te lang alleen laten met het knutselgerief en haar vervolgens ontdekken met zelf geknipte haren en een gezicht beklad met viltstift. Om dan, in plaats van boos te zijn, een foto te trekken van haar heerlijk ondeugend gezichtje.”

De opbrengst van alle handwerkjes gaat naar één goed doel: Hair in a box (HIB). Deze organisatie verzamelt (gebruikte) pruiken en sjaaltjes, reinigt ze en biedt ze opnieuw aan aan kankerpatiënten die het financieel wat moeilijker hebben.

Het goede doel: Hair in a box

Doe jij mee?

Papa David: “’s Avonds na een lange dag de kindjes eindelijk in bed steken en boven vaststellen dat ze eigenlijk nog hun kleren aanhebben en geen pyjama’s. Om ze uiteindelijk in slip en T-shirt te laten slapen, met de intentie om ze de volgende dag verse kleren aan te doen. Wat de volgende dag niet altijd gebeurt.” Mama Peggy: “Hoe groter de kinderen worden hoe meer ik het me soms ontzie om zelf vers eten te maken, waardoor er geregeld bereide maaltijden van de beenhouwer op tafel komen, die ik enkel moet opwarmen.” Mama Liesbeth: “Weten dat mijn 2-jarig dochtertje eigenlijk nog nood heeft aan een middagdut, maar haar toch niet tijdig in bed steken omdat de uitstap of het vriendenbezoek zo leuk is. Met als gevolg: een zeurend kind.”

Neem een pen en schrijf met je niet-dominante hand.

Workshop ‘Relax, mama!’

Op 14 december organiseert VIVA-SVV de workshop ‘Relax, mama!’ op het Festival van de Gelijkheid in Gent. Elsbeth Teeling, zelf mama en oprichtster van de Club van de relaxte moeders, leidt de workshop. Ze moedigt je aan om op een afstand en met humor naar je eigen situatie te kijken, waardoor je de boel wat beter kan relativeren. Lachen verzekerd!

Vrijdag 14 december, van 15.30 tot 17 uur Vooruit, Sint-Pietersnieuwstraat 23, 9000 Gent Info en inschrijven: www.festivalgelijkheid.be Ziezo, nu staat het zwart op wit! 10

oktober  november  december

Wat kan je maken?

• Naai, brei en haak je liever thuis? Vraag het nodige materiaal aan via info@viva-svv.be of via 02 515 04 10. Wij voorzien labels om aan je kussen of geldbeugel te bevestigen en sluitingen voor de geldbeugel. De rest van het materiaal (wol, stof enzovoort) voorzie je zelf. Lees zeker alle praktische info op onze website.

Naai dan een hittepitkussen. Heerlijk tijdens koude winteravonden! Zo maak je het (de uitgebreide handleiding vind je op onze website): • Knip 2 stroken katoenen stof van 15 cm op 55 cm. • Stik de stroken op elkaar (goede kant naar binnen) op 1 cm naadwaarde. Laat 1 kant open. • Keer binnenstebuiten en strijk plat. • Verdeel in 3 gelijke delen en stik op elke vouwlijn de middelste 4 cm. • Steek een trechter door de opening en vul het kussen met ongeveer één kilo rijst. • Naai dicht en klaar!

• Steun Hair in a box en koop een wollige portefeuille of een warm hittepitkussen via info@viva-svv.be of 02 515 04 10. Je kan ook terecht bij een van de provinciale secretariaten.

Wat is jouw ultieme #momfail / #dadfail? Laat het ons weten via info@viva-svv.be. De leukste fails verschijnen (anoniem) op onze site.

Het hoeft niet perfect

• Kom naar een van de naaien brei-initiaties of samenkomsten die VIVA-SVV organiseert. Je vindt alle data en locaties op onze website, de Facebookpagina ‘VIVA-SVV maakt je warm’ of bij een van onze provinciale secretariaten.

Sofie De Neve

Kan je breien of haken?

Maak dan een leuke geldbuidel. Je vindt de handleiding op www.viva-svv.be.

Ben je eerder handig met naald en draad?

Zet het kussentje samen met een glas water in de microgolfoven op 650 watt. Doe dit niet langer dan 90 seconden en blijf in de buurt.

Marleen naait alvast mee Marleen Goossens: “Op 13 september organiseert VIVA-SVV Zoutleeuw een avond ten voordele van Hair in a box. We willen die avond zoveel mogelijk hittepitkussens en portefeuilles maken en die verkopen op ons mosselfeest in oktober en via onze Facebookpagina.” “Hair in a box is een mooi initiatief. Jammer genoeg kent bijna iedere vrouw wel iemand die getroffen werd door kanker. Ook ik ken iemand die eraan gestorven is en een vriendin van mij heeft net preventief haar 2de borst laten amputeren. Met onze actie willen wij daar iets tegenover zetten.” Sofie De Neve Vizine

INTERVIEW

Baas buik in eigen

Kan je jouw standpunt even toelichten?

“Abortus moest uit de strafwet, en dat zal nu gebeuren. Maar dat is maar een kleine stap. Ik wil ook de bedenktijd van 6 dagen verkorten tot 48 uur. Nu moet je na je bezoek aan het abortus centrum 6 dagen wachten tot je er effectief een mag krijgen. Dat is bijna een week, en je mag al maar tot 12 weken een abortus laten uitvoeren. Dan begint de tijd te dringen. Mensen hebben er op voorhand al goed over nagedacht. Dan nog eens zo lang wachten is een onnodige pijniging.” “Er komen ongeveer 500 vrouwen per jaar na die 12 weken naar een centrum. Die sturen wij weg, want we mogen hen niet meer aborteren. Ze gaan dan naar Nederland, waar een abortus tot 20 weken kan. Maar daar komt de verzekering niet tussen, dus ze moeten dat zelf betalen. Ze krijgen er ook geen psychologische begeleiding. Daarom wil ik ook in België een abortus tot 18 weken mogelijk maken.” Maar je bent wel blij dat abortus uit de strafwet is? “Symbolisch is dat bijzonder belangrijk. Met wat geluk voelen minder vrouwen zich schuldig als het niet meer in de strafwet staat, maar eigenlijk verandert er weinig in de praktijk. Dat vind ik verschrikkelijk erg. Het is een muizenstap, een gemiste kans.” “De abortuswet was een compromis, ondertussen al 28 jaar oud. Onze ‘voormoeders’ moesten wel akkoord gaan, het was een 1ste stap. Maar zoveel jaar later, bestaat die nog altijd vooral uit een aantal compromissen voor de kerk. Daarom is het echt hoog tijd om over een wijziging na te denken. Dit is trouwens de 1ste keer in jaren dat er niet vrij over een ethisch thema gediscussieerd en gestemd mocht worden in het parlement. Terwijl ik ervan uitga dat iets dat zo aan het hart van de samenleving raakt, iets moet zijn waar vrij over gediscussieerd en gestemd moet worden.” Waarom is abortus zo’n belangrijk onderwerp voor jou? “Een vrouw moet kunnen kiezen of ze al dan niet de vrucht houdt. Ik vind het echt belangrijk dat iedereen dat zelf kan beslissen. Ik vind het ook misdadig om, zoals tot voor kort in Ierland, vrouwen die verkracht zijn te dwingen dat kind te dragen. Sommige mensen zijn ook gewoon niet klaar om een kind te hebben, om welke reden dan ook.”

In juli kondigde de regering aan dat abortus uit de strafwet wordt gehaald. Maar wat betekent dat precies voor vrouwen? We vroegen het aan onze voorzitster Karin Jiroflée. Ze verdedigt al jaren het recht op abortus in het parlement. 12

oktober  november  december

LUNA, de unie voor Nederlandstalige abortuscentra, publiceerde onlangs mythes rond abortus. Een van de mythes is ‘dat abortus niet nodig zou zijn als iedereen veilig vrijt’. “Dat is absurd. Als je nagaat hoe lang vrouwen in hun leven vruchtbaar zijn, iedere maand tussen pakweg hun 12ste en hun 50ste, dan is het belachelijk om te denken dat er nooit eens een accidentje zou gebeuren. Er zijn vrouwen die de pil nemen en toch nog zwanger geraken. En ook als iemand een ‘stommiteit’ heeft begaan, mag die dat toch rechtzetten?” “Die mythe is een verhaal van schuld en boete. In die termen moet je niet over de maatschappij denken, dat is een katholiek verhaal.”

“Ik wil de bedenktijd van 6 dagen verkorten en abortus, ook in België, tot 18 weken mogelijk maken.” Mythe: Hoe langer je kan wachten om een abortus uit te voeren, hoe langer je dat ook zal doen. “Er zijn heel duidelijke voorbeelden uit het buitenland die bewijzen dat dat niet zo is. Er zijn bij die 500 vrouwen, vrouwen die wachtten omdat ze niet naar buiten durfden komen of omdat ze niet wisten waar ze terecht konden. Ze hebben echt wel altijd een reden om die 12 weken te overschrijden. Geen enkele vrouw doet dat voor haar plezier. Tijdens een hoorzitting heeft LUNA dat ook heel duidelijk gezegd.” Mythe: Een abortus is een aanslag op je geestelijke gezondheid. “Natuurlijk niet. Dat is afhankelijk van de manier waarop je begeleid wordt en hoe de maatschappij erover denkt. Als de maatschappij ervan overtuigd is dat abortus kan, als het niet in het strafrecht staat, dan hoef je je ook niet schuldig te voelen. Dan gaat je geestelijke gezondheid daar ook niet onder lijden. Dat het niet leuk is, is normaal. Vandaar dat ik het zo wreed vind dat we elk jaar 500 vrouwen wegsturen die vervolgens een abortus moeten ondergaan zonder psychologische begeleiding.” Mythe: Vrouwen kunnen hun ongewenst kind toch ook afstaan voor adoptie. “Iemand anders kan dat niet voor jou beslissen. Natuurlijk kan je dat, maar ik kan me voorstellen dat je er dan pas geestelijke problemen aan overhoudt. Dan heb je dat kind wel gedragen en voelen leven. ” Mythe: Enkel een bepaald soort vrouwen kiest voor een abortus. “Ook dat blijkt duidelijk niet te kloppen. Via de registratiegegevens zien we dat ze uit alle lagen van de bevolking en alle leeftijdscategorieën komen. Het zijn niet in grote mate jonge meisjes die stommiteiten begaan en onveilig vrijen, dat is niet de meerderheid die een abortus ondergaat. De meeste vrouwen die voor een abortus kiezen zijn vaak ver in de 20, zitten in een relatie en/of hebben kinderen.” Wat denk je dat we kunnen doen om mythes zoals deze de wereld uit te helpen? “Zoveel mogelijk goede, wetenschappelijk relevante informatie verspreiden. En blijven strijden. Nu zal dat een tijdje stil liggen, maar ik denk dat we het in de volgende legislatuur zeker opnieuw moeten aankaarten. We moeten vrouwen blijven verdedigen. ‘Baas in eigen buik’, dat is voor mij geen holle slogan. Daar moeten we voor blijven gaan.” Ann Dewalque Vizine

REPORTAGE

Lieve

“Doodgaan is een deel van wie we zijn, overal ter wereld”

Blancquaert Sinds september kan je op Eén kijken naar Last Days, een nieuwe reeks van fotografe Lieve Blancquaert. Ze ging op zoek naar de essentie van ouder worden en sterven. Na Birth Day en Wedding Day is er nu Last Days, in het meervoud. Lieve heeft lang gepiekerd over de titel. “Het enkelvoud Last Day was voor mij te beperkend. Ik wou het in het programma niet alleen hebben over de dood. Het moment waarop iemand sterft is heel intiem. Ik wou daar niet met een camera bovenop zitten. Bovendien vind ik de weg er naartoe minstens even belangrijk. Wat betekent het om oud te worden in onze en in andere culturen? Ik hoop zelf heel oud te worden en ik wil kunnen leren van anderen die dat beter doen dan wij.”

Turnsessies op tv

“Naar mijn gevoel is er is in België een evolutie aan de gang. Mensen willen als ze ouder worden niet meer naar een rusthuis, ze willen zich anders organiseren. In Japan ben ik naar Okinawa geweest. Een eiland waar de oudste mensen ter wereld wonen. Dat ze daar zo oud worden, komt onder andere omdat er ze niet stoppen met te zijn wie ze voordien waren. Ze bewegen elke dag en blijven sociale contacten onderhouden. In Cuba is er zelfs een bejaardenuniversiteit, die is razend populair. Ik heb daar een prof van 90 geïnterviewd die nog steeds les gaf. Wij leven in België in een kapitalistisch systeem. Wie rendabel is, is interessant. Van zodra je niets meer opbrengt, word je in een hoekje geschoven. We besteden te weinig aandacht aan oudere mensen.”

“Ik heb al een paar keer aan de VRT voorgesteld om ’s morgens turnsessies uit te zenden op televisie. Bewegen is zo belangrijk. Ik ben ervan overtuigd dat het veel depressies en eenzaamheid kan voorkomen. In Cuba zag ik ouderen ’s morgens samen turnen in het park. Ze hebben elkaar gezien en hun dag is goed begonnen. Ze blijven een plaats behouden in de maatschappij.”

De schoonheid van verdriet

Last Days gaat niet alleen over ouder worden, maar ook over de rituelen die daarbij komen kijken. “Een verhaal uit Mexico zal me in het bijzonder bijblijven. Daar vieren ze op 1 en 2 november Día de los Muertos, de dag van de doden. Mensen brengen 2 dagen door op het kerkhof, tussen de graven. Daar gaan ze heel ver in, fantastisch om te zien. Een groep mannen ging ’s morgens naar het graf van een van hun vrienden die 15 jaar geleden verongelukte. Ze waren verkleed, dronken, zongen, praatten met de overledene. De moeder van die jongen maakte ontbijt voor iedereen. Ze is trots dat die vrienden haar zoon nog altijd graag zien. Bij ons is rouwen dikwijls iets heel privé, in Mexico is het iets publiek. Ik heb daar ongelofelijk veel tranen gelaten, omdat het zo mooi was om te zien.” 14

oktober  november  december

Vizine

KUSTPROMOTIE 2018

Vanaf .* .p 160 euro p

• 2 nachten halfpension met ontbijtbuffet • halfpension • gratis gebruik van het zwembad • Minigolf inbegrepen.

Nieuw

Wij bieden je 91 moderne kamers en 36 appartementen die uitgerust zijn met alle modern comfort.

minigol

*standaardkamer

Domein Westhoek nodigt je uit voor een heerlijk verblijf aan zee met het gezin of onder vrienden.

“Tot de ene gemeenschap kreeg ik makkelijker toegang dan tot de andere. Het moeilijkste was om ingang te vinden bij een moslimbegrafenis. Ik ben er maanden mee bezig geweest maar uiteindelijk is het gelukt. Ook daar heb ik heel mooie rituelen gezien. Zo worden alle moslims met hun gezicht naar Mekka en op hun rechterzijde begraven.” “In Sulawesi in Indonesië zijn ze dan weer heel trots op hun doden. Ze hangen een witte vlag voor de deur als er een dode thuis is en zijn blij als je hen bezoekt. Ze houden hun doden jaren in huis. Om de 3 jaar is er het Ma’nene festival. De gemummificeerde doden worden opnieuw opgegraven en krijgen een andere outfit. De familieleden praten met hen, geven hen een sigaretje, nemen foto’s … Voor ons is zoiets ondenkbaar, wij zijn bang van de doden. Maar ik wende er verrassend snel aan.”

Begraven in glitteroutfit

Werken rond een thema als de dood … Je zou verwachten dat het op je gemoed werkt. Maar Lieve vond het zwaarder om Wedding Day te maken dan Last Days. “De huwelijken die ik zag waren soms zo tegen de natuur en tegen de wil van de betrokkenen in. De impact ervan op de mensen hun leven was enorm. Daar had ik het veel moeilijker mee. Doodgaan is een deel van wie we zijn. Dat kunnen waarnemen in zoveel verschillende vormen werkt eigenlijk net troostend.” “Al blijven een aantal zaken heel confronterend. Ik heb in Ghana de frigo’s bezocht waar ze lijken in bewaren. Ze gingen er met weinig respect om met de overledenen. Aan de begrafenis wordt er daar dan weer wel een fortuin uitgegeven. Ze stoppen geld in 16

oktober  november  december

de handen van de overledene en trekken hem of haar glitterkledij aan. Alle aandacht gaat naar het uiterlijk vertoon, de rest is bijzaak. Om een gigantisch begrafenisfeest te geven wordt gespaard, om de kinderen naar school te sturen niet.”

• 4 nachten in halfpension • Geen supplement single

Herfstpromotie 2/11-14 /11 230 euro p.p.*

Domein Westhoek vzw

Centrum voor sociaal toerisme Noordzeedreef 6-8, 8670 Oostduinkerke Tel 058 22 41 00, Fax 058 22 41 99 info@domein-westhoek.be www.domein-westhoek.be

The circle of life

“Er zijn veel connecties tussen een geboorte, huwelijk en over lijden. Als je op een bepaalde plaats geboren wordt, weet je in grote lijnen al hoe je zal trouwen en sterven. In India werd dat pijnlijk duidelijk. Een boer vertelde dat hij geen zonen had, maar enkel dochters. Dat was een ramp voor hem. Voor zijn dochters moest hij een bruidsschat voorzien en hij had geen zoon die hem, wanneer hij zou sterven, het laatste water en vuur kon geven. In hun godsdienst betekent dat zoveel als dat de man nooit het eeuwige kon bereiken.” “We zijn nog 5 montages aan het maken met als thema The circle of life. Dan volgt er een grote tentoonstelling in Gent. Daarna is het voor mij afgerond. Ik besefte onlangs nog wat een privilege het is dat ik dit heb mogen doen. Ik ben in heel de wereld geweest en heb de meest intense momenten in mensen hun leven mogen meemaken. Niet als toerist, maar als deel van hun familie. Meteen recht naar het hart.” Sara Van den Broeck Last Days wordt momenteel, iedere dinsdagavond om 20.40 uur, uitgezonden op Eén. Het fotoboek Last Days is te koop in de boekhandel.

Blog over je leven als alleenstaande mama Binnenkort starten we een blogreeks van en voor alleenstaande mama’s. Met eerlijke, herkenbare verhalen willen we mama’s versterken, steunen en inspireren.

Ben je zelf een alleenstaande mama en hou je van schrijven? Dan ben jij de persoon die wij zoeken! • Je kiest zelf over welke onderwerpen je schrijft. • Je schrijft ongeveer 1 keer per maand. • Je krijgt een vrijwilligersvergoeding.

Interesse?

Stuur voor 1 november een mail naar sofie.deneve@viva-svv.be en schrijf alvast een kort blogbericht (ongeveer een halve A4). Voor meer informatie bel 02 515 04 10. Lees alvast andere blogberichten op: www.viva-svv.be.

Vizine

SEKSUELE INTIMIDATIE

DEBAT IN GENT EN LEUVEN Seksuele intimidatie is not done en moet aangepakt worden, vinden wij. Welke acties worden er al ondernomen? Wat kan je doen als slachtoffer of omstaander?

Aangestaard en nagefloten

Kom naar een van onze debatten en laat je inspireren door mensen die begaan zijn met de problematiek.

Gent, 27 november

Staatssecretarissen Bianca Debaets en Zuhal Demir lichten hun projecten toe. Je komt er ook te weten wie doet wat in het Gentse. Ten slotte stelt Esther Schelfhout haar actie voor, wat meteen een uitnodiging is om samen met ons in 2019 aan de slag te gaan. • dinsdag 27 november van 19.30 tot 22 uur • Gent (exacte locatie wordt nog bekendgemaakt) • Gratis, maar inschrijven tegen 21 november verplicht (09 333 58 08 of o-vl@viva-svv.be)

Is er iets veranderd na 6 jaar?

Leuven, 4 december

Programma en sprekers worden later bekendgemaakt. • dinsdag 4 december om 20 uur • Leuven (exacte locatie wordt nog bekendgemaakt) • Inschrijven via viva-svv@fsmb.be of 02 456 14 14 Op 6 december om 20 uur kan je in Leuven ook een initiatie zelfverdediging volgen.

SOFIE PEETERS De overgrote meerderheid van de vrouwen werd al eens seksueel geïntimideerd door volslagen onbekenden. Ze werden nageroepen, uitgescholden voor ‘hoer’, agressief gevraagd of ze seks wilden, bepoteld of erger. Documentairemaakster Sofie Peeters trok in 2012 aan de alarmbel met haar afstudeerproject Femme de la rue. Is er 6 jaar later iets veranderd? mans

“Jaren geleden verhuisde ik van Leuven naar Brussel om filmschool te volgen. Daar schrok ik ervan hoe vaak ik werd aangesproken en lastiggevallen op straat. Vrienden overlaadden me met goedbedoelde adviezen: ‘je moet een koptelefoon opzetten’, ‘neem liever de fiets’ en ‘draag beter een broek dan een kleedje’. Wat? Ik moest mij toch niet aanpassen om veilig te zijn in mijn eigen buurt?”

Niet veel veranderd

“Toen ik in het laatste jaar van de filmschool een eindwerk moest maken, was het onderwerp snel gekozen. Ik wilde mannen laten zien 18

oktober  november  december

hoe bedreigend en eng seksuele intimidatie is.” “We zijn nu 6 jaar later, maar ik vrees dat er niet veel veranderd is. Behalve dan dat wie seksuele intimidatie aankaart, niet langer de stempel krijgt van overgevoelige seut. De oplossing zal tijd vergen en er zal meer moeten gebeuren dan een occasionele GAS-boete. Ik zie veel heil in onderwijs en opvoeding. Mensen moeten respectvol leren omgaan met andere mensen en elkaars grenzen leren respecteren.”

Traktatie

“Wanneer wordt een onschuldige opmerking of wat geflirt seksueel intimiderend? Dat wordt het wanneer jij het gevoel hebt dat iemand over je grenzen gaat en je niet respecteert. Natuurlijk verschilt dat van persoon tot persoon en is dat afhankelijk van de situatie. Het kan gaan om een starende blik, iemand die te dichtbij komt zitten op een lege metro, iemand die je achtervolgt, aanraakt of uitscheldt.” “Een voorbeeld uit mijn eigen leven. Enkele jaren geleden was ik te voet op weg naar huis. Aan de overkant zat een man op café die vroeg of hij me een drankje mocht trakteren. Ik

antwoordde dat ik geen zin had en dat ik op weg was naar huis. Hij wenste me een prettige avond en dat was dat.” “Een paar honderd meter verder kwam een andere man vlak achter mij lopen. Hij fluisterde in mijn oor dat hij iets wilde gaan drinken. Ik weigerde, maar hij bleef me volgen en aandringen. Nu voelde ik me wél heel ongemakkelijk. Toen besefte ik dat beide mannen inhoudelijk hetzelfde vroegen, maar dat de manier waarop totaal anders was. De 1ste had respect voor mij getoond, de 2de niet.”

Laag zelfbeeld

“Die 2de man wilde mij niet versieren. Voor hem ging het om macht. Mannen die seksueel intimideren zijn meestal mannen die niet goed in hun vel zitten, een laag zelfbeeld hebben en weinig respect hebben voor andere mensen. Ik zeg bewust mensen, want het overkomt evengoed mannen. Ik krijg soms de commentaar dat mijn documentaire moslims viseert. Maar dat was gewoon de realiteit in mijn wijk. Het is uiteraard geen probleem dat te veralgemenen is naar alle moslims, naar

heel Brussel of zelfs naar alle mannen. Het is complexer dan dat. De #metoo-beweging heeft aangetoond dat seksuele intimidatie overal ter wereld voorkomt en dat evengoed rijke, blanke mensen zich er schuldig aan maken.”

Ieders verantwoordelijkheid

“Overheid en politici kunnen oplossingen formuleren, maar ook burgers moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Ik vind dat soms zeer teleurstellend.” “Op een avond kwam een man naast mij zitten in een bijna lege metrowagon. Hij begon me vervelende vragen te stellen. Ik vreesde dat hij handtastelijk zou worden, dus ik probeerde oogcontact te maken met andere reizigers om hulp te vragen. Maar iedereen keek weg. ‘Niet mijn probleem’ zag je ze denken. Dan voel je je echt alleen.” “Wat hadden al die omstaanders te verliezen? Ze waren met veel en iedereen stoorde zich aan die man. Als iedereen nu eens zou reageren, zouden we samen sterk staan.”

Vooral gluren en staren • 60 % van de Belgische vrouwen is al slachtoffer geworden van seksuele intimidatie. In Brussel gaat het zelfs om 86,4 %. • Ongepast staren of gluren komt het meeste voor. • Heel weinig slachtoffers dienen klacht in, namelijk 3,6 %. • In bijna de helft van de gevallen waren er zowel mannelijke als vrouwelijk daders betrokken.

Bronnen

Prevalentiestudie geweld op vrouwen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (2015) en Fundamental Rights Agency (FRA, 2014)

Sofie De Neve Vizine

INTERVIEW

“Nora is de persoon die mij

heeft aangezet om mijzelf te kiezen boven de rest. Het is een beetje mijn persoonlijke heldin.”

Een grand plié voor Cannes-winnaar over transgendermeisje opent Film Fest Gent

girl

Op 17 oktober verschijnt Girl in onze bioscoopzalen, de eerste langspeelfilm van de Gentse regisseur Lukas Dhont. De film vertelt het verhaal van een meisje dat geboren is in een jongenslichaam en ballerina wil worden. Op het filmfestival van Cannes viel hij maar liefst 4 keer in de prijzen. Wij gingen naar de voorvertoning en spraken met Lukas. 9 jaar geleden las hij een artikel in de krant over Nora Monsecour, die de inspiratie vormde voor zijn film.

Je leest iets in de krant dat je raakt. Maar hoe beslis je dan om daar daadwerkelijk iets mee te doen? “Toen ik het artikel las, nam ik meteen contact op met Nora. Op dat moment was het niet het moment om met het verhaal aan de slag te gaan, maar we bleven wel in contact. Een paar jaar later ontmoette ik haar voor het eerst en het klikte meteen. Ik vind Nora zo’n inspiratie dat het absoluut niet moeilijk was om te beginnen schrijven. Wat mij enorm raakte is dat zij op haar 15de, toch heel jong, durfde voor zichzelf te kiezen en niet voor de mensen en reacties rondom haar. Er waren enorm veel dingen aan haar verhaal die mij inspireerden. Toch is dit niet de biografie van Nora geworden maar zij heeft de film wel sterk geïnformeerd.” Van waar je persoonlijke interesse in het thema? “Ik ben geboren als jongen en dat bracht een aantal verwachtingen met zich mee. De meeste mensen gaan er vanuit dat jongens van nature een soort stoerheid, bruuskheid, kracht … bezitten. Ik heb altijd het gevoel gehad dat ik een heel vrouwelijke jongen was en niet kon voldoen aan dat beeld. Ik heb dat idee lang verdrongen omdat het verwarrend was. Tot ik las over een 15-jarige die wel zo dapper was om elk aspect van zichzelf toe te laten … Dat was fantastisch voor mij omdat ik die dapperheid zelf niet voelde. Nora is de persoon die mij heeft aangezet om dat wel toe te laten. Om wel mijzelf te kiezen boven de rest. Het is dus een beetje mijn persoonlijke heldin. Ik heb deze film niet alleen gemaakt voor het publiek, maar ook voor de jongere versie van mezelf.” 20 oktober  november  december

Een grote groep raken

Het is een heel positieve film. Heb je daar bewust voor gekozen? “Ik wou een personage in de hoofdrol dat omringd wordt door mensen die haar onvoorwaardelijk graag zien. Ik wou het conflict niet gaan zoeken in haar omgeving, maar in het personage zelf. In de manier waarop zij naar haar eigen lichaam kijkt en de manier waarop zij omgaat met haar lichaam. Voor mij geeft dat een nieuwe lading, iets dat ik nog niet zoveel zelf gezien heb in andere films. De film heeft verschillende vormen aangenomen. Het was zoeken naar de balans tussen de medische transformatie, het dansen en de relatie tussen vader en kind. Ik moest zoeken hoe die 3 lijnen zich tegenover mekaar gingen verhouden. Ik wou ervoor zorgen dat een personage, dat toch tot een minderheid behoort, een grote groep mensen kan raken.” Veel verdienste ook voor Victor Polster, die Lara speelt. Hoe zijn jullie bij hem terechtgekomen? “Een dik jaar voor de shoot deden we een oproep naar jongens, meisjes en transmeisjes die konden dansen en acteren. We zagen meer dan 500 jongeren, maar er was eigenlijk niemand die echt al die kwaliteiten had. We vroegen natuurlijk ook veel. Aangezien we niemand vonden, beslisten we om eerst de andere jonge dansers te casten voor de bijrollen. Op een bepaald moment, kwam Victor de ruimte binnen. Ik herinner mij dat moment nog zo goed. Ik was meteen verkocht, toen ik hem dan ook nog zag bewegen dacht ik ‘dit is Lara’.” Vizine

SMAKELIJK

“We lieten hem nog eens terugkomen, samen met Arieh Worthalter die de vaderrol op zich neemt in de film. Ik zag meteen dat het goed klikte tussen hen. Victor was ook niet bang om te reageren op Arieh. Het is een moeilijke rol om, in volle puberteit, aan te gaan maar ik wist dat we de goeie keuze maakten.” Heb je er bewust voor gekozen om Lara enkel door haar vader te laten opvoeden? “Toch wel. Vaak leeft in films nog het klassieke idee dat de vader het personage is dat een conflict heeft met de identiteit van zijn kind. Ik wou dat absoluut niet, ik ken zoveel andere voorbeelden. Ik wou een vader tonen die de identiteit van zijn kind niet in vraag stelt. Een vader die er onvoorwaardelijk is en veel liefde voelt voor zijn kind. De moeder heb ik bewust weggelaten. Die keuze liet mij toe om Lara in alle facetten van ‘vrouw zijn’ te tonen: als dochter, als zus, als moeder voor haar jongere broer.”

Cannes

Kan je het gevoel beschrijven dat je had toen je hoorde dat de film geselecteerd was voor Cannes? “Het is zoals van een klif springen. Op het moment dat je daar staat, krimp je even in mekaar van de schrik maar tegelijkertijd brengt het zo’n adrenaline met zich mee. Die stoot van energie … Daar zou ik het mee vergelijken.” Wat is het grootste compliment dat je al kreeg over de film? (Denkt lang na). “Ik denk dat het beste compliment dat ik gekregen heb, de reactie van Nora was wanneer ze de film voor de eerste keer zag. Dat was voor mij de beste bevestiging dat we het goed hadden gedaan. Daarnaast voel ik mij een klein beetje overdonderd door alle complimenten. In Cannes kreeg ik een staande ovatie die enorm lang duurde. Dat was heel emotioneel en was een heel mooi compliment. Vooral omdat ik op het einde – wanneer ik de film aan het afwerken was – zelf niet meer goed kon inschatten of het nu goed was of niet, omdat ik er al zolang mee bezig was. In Cannes heb ik tijdens de vertoning de hele tijd mijn ogen gesloten. De reactie van de aanwezigen erna was overweldigend.” 22 oktober  november  december

In oktober opent Girl het filmfestival van Gent. Ben je daar nog zenuwachtig voor? “Toch wel. Het is een festival dat mij zeer nauw aan het hart ligt. Ik won er al een aantal prijzen met mijn kortfilms en ik ben zelf ook van Gent. Er zullen dus veel mensen zijn die ik ken. Ik ben er dus heel zenuwachtig voor. Al weet ik nu wel al dat de film wordt geapprecieerd. Toch ga ik blij zijn als het zover is en de film op het grote publiek wordt losgelaten. Ik hoop gewoon (smekend gebaar) dat er enorm veel mensen naar gaan kijken. Dat is in ons huidig filmlandschap niet zo evident. Veel mensen zullen misschien ook denken dat deze film niets voor hen is omwille van het thema. Maar het gaat om zoveel meer dan een transpersoon. Het gaat over een adolescent, over een dochter, over een vaderdochterrelatie, over dans … Ik hoop dat deze film er een van voorbeelden wordt. Dat mensen zien hoe het ook kan en dat ze zich eraan zullen spiegelen. Het is echt belangrijk dat het taboe wordt doorbroken.”

Gevulde

pompoen

Sarah Brancart

Terecht prijsbeest in Cann

Of ik naar de persvisie van Girl wou gaan? Heel graag! Na alle artikels erover in de media tijdens en na het festival van Cannes, stond deze film – die op 17 oktober uitkomt in de Belgische zalen – al weken op mijn lijstje. Verwachtingen waren hoog en zoals iedereen weet, worden die dan niet altijd ingelost. Maar in dit geval absoluut wel! Een muisstille zaal, van beginbeeld tot eindshot. Iets wat ik persoonlijk zelf nog niet vaak meemaakte. En dat lag niet aan het ontbreken van krakende popcorn of chips in de zaal, maar aan de prachtige film die Dhont op het doek heeft getoverd. De film, die geïnspireerd is door Nora Monsecour, vertelt het verhaal van Lara. Een tienermeisje dat samenwoont met haar vader en jongere broer. Om Lara’s droom waar te kunnen maken – balletdanseres worden – is er enorm veel discipline nodig, te meer omdat Lara eigenlijk geboren werd als Victor. Al van kleins af aan wou ze een meisje zijn. Lara ondergaat een hormoonbehandeling, maar dat gaat traag. En laat geduld niet de beste eigenschap van tieners zijn. De film brengt ons haar dagelijks gevecht tegen haar realiteit. Girl is een en al ontroering, zonder dat het melig wordt. Een film die het debat alleen maar positief kan beïnvloeden. Hopelijk lokt de film binnenkort dus massaal veel mensen naar de zalen!

De herfst is het pompoenseizoen bij uitstek. Je vindt ze dan in alle kleuren, vormen en smaken. Geen inspiratie om ze in de keuken te gebruiken? Probeer dan dit recept!

Stappen • Verwarm de oven voor op 200°C. • Snij het hoedje van de pompoen en haal met een lepel de pitjes eruit. Smeer de binnenkant in met een mengsel van de mosterd en bruine suiker. Zet de pompoen omgekeerd in de oven en bak 15 minuten. Laat daarna even afkoelen. • Pers de look. Maak de paddenstoelen schoon. Snij of scheur ze in stukjes en bak ze samen met de look even goed in een hete pan met olie. • Snipper de ui fijn en hak de noten grof. Meng het gehakt met het ei en het paneermeel. Meng er ook de ui en de paddenstoelen onder. Breng verder op smaak met peper en zout.

• Doe de spinazie in een pan en laat slinken. Breng op smaak met een beetje peper en laat uitlekken. • Hol de deels afgekoelde pompoen gedeeltelijk uit en pureer het vruchtvlees. • Vul de pompoen nu in laagjes tot hij vol is: • een laagje spinazie • een laagje gehakt (goed aanduwen) • een laagje pompoenpuree • Zet de pompoen nog zo’n uur in een voorverwarmde oven op 180°C tot de pompoen helemaal zacht is en het gehakt gaar is. Lekker met farfalle of met gebakken aardappelen.

Ingrediënten

(4 personen) • gehakt: 187.5 g • pompoen • paddenstoelen: 187.5 g (mix naar keuze) • spinazie: 150 g • ui: 1 • ei: 1 • paneermeel: 15 g • noten: 1.5 eetlepel • mosterd: 1 eetlepel • bruine suiker: 1 eetlepel • teen look: 1.5 • olijfolie • peper en zout Voor meer inspiratie surf naar www.lekkernormaal.be.

Heb je het liever vegetarisch?

Tip!

Dat kan gemakkelijk, laat gewoon het gehakt achterwege en doe er extra paddenstoelen in!

Vizine 23

Het kan iedereen overkomen. Wat is jouw plan?

Met KliniPlan Als ziekenfonds weten wij wat je van een hospitalisatieverzekering verwacht. Logisch, want wij helpen dagelijks mensen met al hun vragen. Bovendien kennen onze experten onze gezondheidszorg door en door.

geen zorgen over je ziekenhuisfactuur.

Ga voor een persoonlijke behandeling. Kies KliniPlan.

www.kliniplan.be

KliniPlan is een verzekering van de VMOB SOHO, verzekeringsmaatschappij toegelaten onder het nr. 350/01 om de tak 2 “ziekte” uit te oefenen. KliniPlan is onderworpen aan het Belgisch recht. De algemene voorwaarden en gedetailleerde informatie over KliniPlan zijn terug te vinden op onze website www.socmut.be/KliniPlan. Indien u een klacht wenst te formuleren, kan u zich wenden tot de VMOB SOHO, Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel, via e-mail klachten.VMOBSOHO@socmut.be of bij de Ombudsman van de Verzekeringen, De Meeûssquare 35, 1000 Brussel, e-mail info@ombudsman.as.