176

TEMMUZ/AĞUSTOS 2015/03 ❍ FİYATI 2 TL ❍ ISSN 1302-692X176

IŞİD DÖKTÜĞÜ KANDA

BOĞULACAK!

SEÇİMLER YAPILDI. HDP İLE YENİ DÖNEM…

KÖZ’ÜN ERMENİ SOYKIRIMI HAKKINDAKİ TAVRI ÜZERİNE!

KURTULAN ERMENİ GÖRGÜ TANIKLARI ANLATIYOR!

•

EDİTÖRDEN

editörden - içindekiler

Merhaba Yeni bir sayı ile birlikteyiz.

Ortadoğu kan deryası. Suriye’de, Irak’ta, Yemen’de savaş sürüyor.

Halkların başına bela edilen IŞİD terör örgütü her yerde katliam yapıyor. Kendisi gibi düşünmeyen, kendisi gibi İslam dinini savunmayan herkese düşman olan IŞİD, amacına ulaşmak için açık yaygın terörü kullanıyor. IŞİD’i sömürgeci siyasetleri ile yaratanlar bu durumu kullanıyor.

“Demokrasi, insan hakları” maskesi takmak için IŞİD bahane ediliyor. Bir kez daha emperyalistlerin amacının “demokrasi, insan hakları” olmadığı görülüyor. Onlar için belirleyici olan çıkarlarıdır. Ortadoğu’da çıkarları için savaş yürütüyorlar.

Ortadoğu’da büyük güç olma mücadelesi veren, yayılmacı emelleri olan faşist TC devleti Rojava’ya müdahale etme, girme hazırlığı yapıyor.

Azez-Cerablus arasında oluşturulması planlanan “tampon bölge” ya da “güvenli bölge” işgal planıdır. Savaşa girme planıdır. İşçilerin, emekçilerin, halkların Suriye’ye yönelik olarak yapılması olası olan bir askeri hareketten çıkarı

yoktur. Egemen sınıfların kendi çıkarları için yapacakları askeri harekete karşı çıkalım. İşçileri, emekçileri TC devletinin Rojava’yı işgal etmek istemesine karşı mücadele etmeye çağırıyoruz.

Bu sayımızda; 7 Haziran’da yapılan genel seçim sonuçlarını değerlendiren kapsamlı bir yazımız var. Sandıktan hiçbir parti tek başına çoğunluğu sağlayarak çıkmadı. Seçmen koalisyonu işaret etti. Bu bağlamda işçiler, emekçiler, halkların yararı açısından bakıldığında, hangi koalisyonun kurulması gerektiği konusunda görüşlerimizi sayı içinde bulabilirsiniz.

Ermeni soykırımının 100. yılı dolayısıyla, bu sayımızda da konu ile ilgili yazılarımız var.

Soykırımın 100. yılında yapılan eylem haberlerini ve “Ermeni sorunu hakkında söylenmeyenler”i söyleme iddiasında olan Köz’ün Ermeni sorunu hakkındaki görüşlerini eleştiren yazımızı ilgiyle okuyacağınızı düşünüyoruz.

Gelecek sayımızda buluşmak üzere hoşça kalın!

Temmuz 2015 YDİ Çağrı Temmuz 2015 ✓

İÇİNDEKİLER GÜNDEM IŞİD DÖKTÜĞÜ KANDA BOĞULACAK!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 HDP İLE YENİ BİR DÖNEM BAŞLIYOR… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 OLASI KOALİSYON MODELLERİ ÜZERİNE TAVRIMIZ. . . . . . . . . . . . . 12 YALAN YEMİN MECLİSİ …. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 PARLAMENTARİST HAYALLERE KAPILMAYALIM! . . . . . . . . . . . . . . . 17 HALKLARIN KARDEŞLİĞİ İÇİN VAN KATLİAMLARINDAN KURTULAN ERMENİ GÖRGÜ TANIKLARI ANLATIYOR!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 ERMENİ SOYKIRIMIN 100. YILINDAKİ ETKİNLİKLERDEN GEZİ NOTLARI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 100. YILINDA ERMENİ SOYKIRIMI LANETLENDİ!. . . . . . . . . . . . . . . . 36 ERMENİ SOYKIRIMININ 100. YILINDA BERLİN’DE YAPILAN ETKİNLİKLER ÜZERİNE NOTLAR!. . . . . . . . . . . . 38 YENİ KADIN DÜNYASI KADINLAR DEMOKRATİK TALEPLERİYLE MECLİSTE! . . . . . . . . . . . . 41 ANAYASA MAHKEMESİ‘NİN DİNİ NİKAH İLE İLGİLİ

2

KARARI HAKKINDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 PANORAMA IRKÇILIĞIN DAYANILMAZ AĞIRLIĞI! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 SAVAŞ VE KİMİ GELİŞMELER! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 GÜNCEL KÜRDİSTAN ROJAVA’DA GELİŞMELER! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 KAVGANIN DOĞRUSU / DOĞRUNUN KAVGASI KÖZ’ÜN ERMENİ SOYKIRIMI HAKKINDAKİ TAVRI ÜZERİNE! . . . . . . . 54 YİRMİ YILLIK BİR MÜCADELE: CUMARTESİ ANNELERİ . . . . . . . . . . . 62 OKUR MEKTUBU BİR DEFA OY KULLANMAKLA REFORMİST, HER ZAMAN BOYKOT ETMEKLE DE KOMÜNİST OLUNMAZ! . . . . . . . 64 “BİR DEFA OY KULLANMAKLA REFORMİST, HER ZAMAN BOYKOT ETMEKLE DE KOMÜNİST OLUNMAZ!” BAŞLIKLI YAZI ÜZERİNE . . . . 66

Yeni Dünya İçin ÇAĞRI Gazetesi adına Sahibi: Hüseyin Gül • Sorumlu Yazıişleri Müdürü: Hüseyin Gül • Yönetim Yeri ve Adresi: Fatih Mah. Bahçeyolu Cad. Ülbeği İş Merkezi No: 11 Kat: 4 Esenyurt/İstanbul • Tel/Fax: (0212) 620 67 57 • Sayı: 176 · Temmuz/Ağustos 2015 • ISSN 1301-692X176 • Fiyatı: Türkiye: 2 TL · Türkiye Dışı: 3,00 Euro • Baskı: Berdan Matbaacılık Davutpaşa Cad. Güven San. Sit. C Blok No: 215-216-239 Topkapı/İstanbul Tel: (0212) 613 11 12 • Yayın Türü: Yerel Süreli • www.ydicagri.com • ydicagrigazetesi@gmail.com • info@ydicagri.com

gündem

IŞİD DÖKTÜĞÜ KANDA BOĞULACAK! IŞİD Sunni İslamın Selefist yorumuna dayanıyor. Irak’ta, Suriye’de hakim olduğu alanda hilafet devleti ilan etti. İsmini İslam Devleti olarak değiştirdi. IŞİD sadece Hristiyanları değil, kendisinden olmayan ve kendisi gibi düşünmeyen Müslümanları da kesmekte, kendine biat etmeyenleri İslam dışı düşman ilan edip, kendine biat etmeyen herkese terör uygulamaktadır.

O

rtadoğu halklarının başında yeni bir bela var: IŞİD! IŞİD, Suriye’de, Irak’ta geniş bir alana hakim. Ha� kim olduğu alanda, Kuran’a dayalı şeriat kuralları uy� guluyor. Amacına varmak için çıplak terörü yöntem olarak kullanıyor.

IŞİD Irak’ta, Suriye’de Sünni nüfus baskı altına alındığı için Sünni kesimin desteğini alıyor. Bass Par� tisi kalıntıları IŞİD’i destekliyor.

IŞİD Sunni İslamın Selefist yorumuna dayanıyor.

Irak’ta, Suriye’de hakim olduğu alanda hilafet devleti ilan etti. İsmini İslam Devleti olarak değiştirdi.

IŞİD sadece Hristiyanları değil, kendisinden olma� yan ve kendisi gibi düşünmeyen Müslümanları da kesmekte, kendine biat etmeyenleri İslam dışı düş� man ilan edip, kendine biat etmeyen herkese terör uygulamaktadır.

IŞİD’in ortaya çıkması ve büyümesinde, emperya� listlerin, bölge ülkelerinin, Türkiye’nin yanlış siyaset� lerinin önemli payı var.

IŞİD terör örgütü 25 Haziran sabah saatlerinde Kobane’ye saldırarak katliam yaptı.

YPG Kobane Komutanlığı’nın IŞİD’in saldırıları ve yaptığı katliam hakkında yaptığı açıklama şöyle: “25 Haziran tarihinde sabah saatlerinde 80-100 arası çete grubu, kadın ve çocuklar dahil sivilleri katletme planıyla Kobani’ye girmişlerdir.

80-100 arası çete grubu Kobani’nin güneydeki Sirrîn bölgesinden gizli yollardan tek tek araçlarla geçip Ko-

bani bölgesinde boş bir arazide birleşip, ÖSO üniformaları giyip ÖSO bayrakları taşıyarak asayiş kontrol noktalarını geçip Kobanê kent merkezine girmişlerdir.

Yerel kaynakların verdiği bilgilere göre, bazı çete grupları da Türkiye sınırından kente giriş yapmıştır.

Bazı görgü tanıkları da bazı çete gruplarını Türkiye sınırından geçtiklerini gözleriyle görmüşlerdir. Şehir merkezine girer girmez rastgele taramalarla onlara kadın, çocuk ve yaşlı insanı katleden çeteler aynı zamanda onlarca sivil insanımızı da rehin almışlardır. Çetelerin kente girdikleri andan itibaren YPG/YPJ ve asayiş güçleri, çetelere karşı geniş kapsamlı bir operasyon başlatmıştır.

Operasyonun 3. gününde, kent merkezindeki çatışmalara giren çete üyelerinin büyük bölümü öldürülmüş, biri de sağ yakalanmıştır.

Kent merkezine giren çetelerden 7’si Türkiye’ye, 8’i ise Kobanê’nin güneyine kaçmıştır. Güçlerimizin ısrarlı takibi sonucunda güneye kaçan çetelerden 2’si Termik bölgesinde 6’sı da Korpîngar bölgesinde öldürülmüştür.

Türkiye’ye kaçan 7 çete üyesi dışında kent merkezine giren çetelerin tümü öldürülmüş, silah ve cephanelerine de el konulmuştur. Çeteler tarafından rehin alınan onlarca sivilin can güvenliklerinin tehlikeye girmemesi için duyarlı davranıldığından operasyon ağır ilerlemiş ve uzamıştır.

Operasyonun başladığı andan itibaren çetelerce re-

3

gündem

hin alınan onlarca sivil insanımız YPG/YPJ güçlerinin dikkatli ve profesyonelce yaklaşımları sonucunda sağ salim kurtarılmıştır.

Bu operasyonlarda kent içinde 7, Berxbotan köyünde 3 ve kent kırsalında aynı amaçla sürdürülen operasyonlardaki çatışmalarda ise 11 arkadaşımız büyük özveri ve kahramanlıkla savaşarak şehadete ulaşmıştır.

Katliam sonucunda Berxbotan köyünde 23, Kobani kanton merkezinde de 210 olmak üzere toplam 233 sivil insanımız katledilmiş, 273 sivil de yaralanmıştır.

Yine 14 Asayiş üyesi, bir TEV DEM üyesi, bir Yekîtiya Ciwanên Rojava (Rojava Gençlik Birliği) üyesi de bu saldırılarda şehit düşmüştür.

Tarihi Kobani direnişinde büyük fedakarlıklar sergileyen ve Kobanê özgürleştirildikten sonra da Yeniden İnşa çalışmalarına aktif katılan Arnavut asıllı bir Türk olan Rifat Horoz (Karker Kobanê) da, çetelerin bu katliam saldırısında şehadete ulaşmış ve şehadetiyle Kürt, Türk ve Arnavut halklarının kardeşliğinin sembolü olmuştur.

YPG/YPJ güçleri olarak bir kez daha halkımıza tüm şehitlerin intikamını alacağımızın sözünü verirken bu vahşi katliamın hesabını da çetelere çok ağır ödeteceğimizi duyuruyoruz.” (http://ypgnews.blogspot.com.tr/2015/06/ypgkobani-komutanlgndan-operasyon.html)

IŞİD KOBANE’YE NEDEN SALDIRDI?

4

IŞİD terör örgütü son dönemde Girê Spî’yi (Tel Ab� yad) ve Ayn el İsa’yı kaybetti. YPG/YPJ ve ÖSO bileşe� ni Burkan el Fırat Güçleri IŞİD’in ana üssü Rakka’ya doğru ilerliyor.

Tel Abyad IŞİD’in önemli lojistik destek üssü, ana üssü Rakka arasında köprü olan önemli noktalardan biriydi. IŞİD’in Kobane’ye saldırması, Kobane’yi ele geçirmeye yönelik bir saldırı değil. Daha çok bir inti� kam, intihar saldırısı.

YPG ve Burkan el Fırat Güçlerinin Rojava’da ilerle� mesi, IŞİD’nin gerilemesi, alan kaybetmesi, onu eşza� manlı olarak Hasekê ile Kobanê’ye yönelik taktiksel saldırılar yapmaya yöneltti.

Rojava’da YPG güçlerinin geniş bir alana yayılmış olması, IŞİD teröristlerinin, YPG, Burkan el Fırat Güçleri üniformasını giymeleri, ÖSO bayrağını taşı� maları Kobane’ye sızmalarını kolaylaştırdı.

Bu sızmanın tam nasıl olduğu, güvenlik zafiyetinin olup olmadığının PYD tarafından araştırılıp ortaya konulması gerekir.

Rojava’da gerileyen IŞİD Kobane’ye saldırarak bü�

yüyen PYD prestijine de darbe vurmak istedi. Hara� beye dönen Kabone’nin güvenli olmadığı mesajını vermek istedi.

Tel Abyad’ın YPG’nin eline geçmesi ile birlikte, Ko� bane ve Cizire Kantonu birleşti.

Kobane Kantonu ile Afrin Kantonu arasında 180 km var. Bu 180 km’nin 120 km’si IŞİD, 80 km’si ÖSO elinde. Cerablus sınır kapısı IŞİD’in, Cilvegözü, Öncüpınar sınır kapısı ÖSO’nun elinde.

Tel Abyad’ın YPG’nin eline geçmesi AKP hüküme� tini oldukça rahatsız etti.

TC DEVLETİ GELİŞMELERDEN RAHATSIZ, TAMPON BÖLGE GÜNDEMDE! Rojava’da YPG’nin ilerlemesi, Cizire ile Kobane Kantonu’nun birleşmesi TC devletini rahatsız ediyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan iki gün üst üste: “Suriye’nin kuzeyinde, güneyimizde bir devlet kurulmasına asla müsaade etmeyeceğiz. Bedeli ne olursa olsun bu konudaki mücadelemizi sürdüreceğiz” açıklaması yaptı.

PYD’nin Rojava’da Kürt devleti kurma hedefi ve amacı zaten yok. PYD demokratik Suriye’de, Suriye’nin parçası özerk Rojava’dan yana.

IŞİD ile komşu olmaktan rahatsız olmayan TC dev� leti, Rojava’da Kürtlerle komşu olmaktan rahatsız.

Rahatsızlığının temelinde PYD’yi PKK gibi “terör örgütü” olarak görmesi yatıyor. Hatta PYD IŞİD’den daha tehlikeli bulunuyor!!

PYD’nin Suriye siyaseti ile TC devletinin siyaseti bir ve aynı değil. TC devleti PYD’nin Rojava’da özerklik ilan etmesinden, Esat rejimine karşı, ÖSO ile birlikte savaşmamasından rahatsız. TC devleti aynı zaman� da ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin IŞİD’e karşı PYD ile birlikte hareket etmesinden, savaşma� sından da rahatsız.

Suriye’de, Rojava’da IŞİD’e karşı savaşan, onu geri� leten güç Kürtler. Bu olgu Rojava Kürtlerini, PYD’yi uluslararası alanda dikkate alınan bir güç haline ge� tirdi, getiriyor. TC devleti bu gelişmeden de rahatsız.

ABD emperyalizminin Suriye politikası ile TC’nin politikası bir ve aynı değil. TC devleti Esat rejiminin yıkılması için uluslararası koalisyon öncülüğünde as� keri hareketi savunuyor. Uçuşa yasak bölge, tampon bölge kurulmasını istiyor. Suriye’nin bölünmemesini istiyor vs.

ABD ise Esat rejimin yıkılması için �������������� ÖSO’nu�������� destek� lemekle yetiniyor. Askeri harekete, uçuşa yasak böl� geye, tampon bölgeye soğuk bakıyor. Gelinen yerde

EMPERYALİZMDE DOSTLUK DEĞİL ÇIKARLAR VARDIR! Batılı emperyalist ülkelerin “demokrasi, insan hakla� rı” maskesini takmak için IŞİD gibi terörist örgütler yararlı bir araçtır.

IŞİD emperyalistlerin sömürgeci baskı siyasetleri� ne tepki olarak ortaya çıktı. ABD emperyalizmi ve müttefiklerinin Irak’ı işgal etmelerine karşı mücadele içinde şekillendi, güçlendi.

Emperyalistler IŞİD terörünü de bahane ederek Ortadoğu’yu yeniden kendi çıkarları doğrultusunda dizayn etmeye çalışıyorlar. Ortadoğu yeniden şekil� lendiriliyor.

Batılı emperyalist ülkeler güya “halkların dostu” pozuna bürünerek, IŞİD’e karşı Kürtleri silahlandı�

rıyor! Birlikte savaşıyor! Emperyalistler birden bire “insan hakları savunucusu” kesiliyorlar. Yaptıkları sahtekarlık! İkiyüzlülük! Bugün çıkarları bunu ge� rektiriyor..

Batılı emperyalistler nezdinde bugün baş düş� man dünya çapında İslamcı terörizmdir. Batılı ül� kelerin emekçileri içinde yayılan algı bütün olarak İslam’ın düşman olduğu şeklinde bir algıdır. İslami terörizme karşı mücadele adı altında çokça İslam hedef lenmektedir. İslam emperyalist medyada çokça terörizm ile eşitlen� mektedir. İslam’ın hedef tahtasına ko� nulmasında IŞİD te� rörü çok işe yarayan bir şeydir. Bir yan� dan IŞİD gibi İslam� cı terörist örgütlerin eylemlerine karşı çıkarken, diğer yan� dan IŞİD’in yaptık� ları temel alınarak, batılı emperyalistler tarafından genelde Müslüman olanla� rın tümüne karşı, onlar barbardır biçi� minde tanıtılıp ırkçılığın geliştirilmesi için kullanıl� maktadır. Emperyalistler için yeni bir baş düşman yaratmak ve o baş düşmanın şahsında, kendi ülkele� rinde ırkçılığı geliştirmek için IŞİD’den daha iyi bir düşman bulunamaz!

Emperyalistlerin IŞİD’e karşı olması, Kobanê’de, Rojava’da������������������������������������������� Kürt�������������������������������������� ve diğer halkları gerçek anlamda des� teklediği, haklarını savunduğu anlamına gelmez.

IŞİD, emperyalistler ve gerici devletler için tehdit ko� numuna gelmiştir. IŞİD, emperyalistlerin Ortadoğu çıkarlarına zarar verdiği için emperyalistlerin saldırı hedefindedir. Emperyalistler için belirleyici olan ken� di çıkarlarıdır. Çeşitli uluslardan işçi sınıfının, ezilenlerin ve halkların görevi barbar, vahşi, İslamcı şeriatçı IŞİD’e karşı mücadele eden tüm halkların ve Rojava’da Kürt halkının haklı direnişinin ve mücadelesinin yanında yer almaktır, bu mücadeleyi desteklemektir.

29.06.2015 ✓

gündem

Esat’ın, muhaliflerin de içinde yer aldığı bir yönetime soğuk bakmıyor vb.

Son dönemde basına yansıyan haberler, hükümet ile ordu arasında Suriye’ye �������������������������������� müdahale konusunda gö� rüş farklılığı yaşandığını gösteriyor.

Hükümet YPG’nin Rojava’da ilerlemesinden rahat� sız. Kobane Kantonu ile Afrin Kantonu’nun birleşme� sinden rahatsız. Hükümet Cilvegözü ve Öncüpınar sınır kapılarının PYD eline geçmemesi, Kobane ile Afrin Kantonu’nun birleşmemesi, sö� züm ona “ Güneyde Kürt koridoru” oluş� maması için; ordu� nun Suriye’nin içine girmesinden yana.

Cerablus ile Afrin arasında tampon bölge oluşturulma� sından yana. Ordu ise içerdiği riskler nedeniyle Suriye içine girilmesin� den yana değil. Esat rejimini destekle� yen Rusya, bölgede ABD varlığı, Suriye içlerinde askerlere yapılması olası sal� dırılar, uluslararası hukuk vb. orduyu temkinli dav� ranmaya zorluyor.

Gelişmeler hangi yönde ilerleyecek? Birlikte göre� ceğiz.

5

gündem

7 HAZİRAN GENEL SEÇİMLERİ YAPILDI

HDP İLE YENİ BİR DÖNEM BAŞLIYOR… 7

Haziran genel seçimleri yapıldı. Meclisin 25. dönem vekillerini belirlemek için, yaklaşık 47,5 milyon seçmen sandık başına gitti.

7 Haziran 2015 Milletvekili Genel Seçimlerinin kesin sonuçları şöyle: KAYITLI SEÇMEN SAYISI

56.608.817

OY KULLANAN SEÇMEN SAYISI

47.507.467

GEÇERLİ OY SAYISI

46.163.243

GEÇERSİZ OY SAYISI

1.344.224

SEÇİME KATILMA ORANI SİYASİ PARTİ ADI

6

%83,92 TOPLAM OY

ORAN (%)

MV SAYISI

DOĞRU YOL PARTİSİ

28.852

%0,06

ANADOLU PARTİSİ

27.688

%0,06

HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ

58.716

%0,13

KOMÜNİST PARTİ

13.780

%0,03

MİLLET PARTİSİ

17.473

%0,04

HAK VE ADALET PARTİSİ

5.711

%0,01

MERKEZ PARTİ

20.945

%0,05

TOP. UZ. REF. VE KAL. PARTİSİ

72.701

%0,16

HALKIN KURTULUŞ PARTİSİ

60.396

%0,13

LİBERAL DEMOKRAT PARTİ

26.500

%0,06

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ

7.520.006

%16,29

80

HALKLARIN DEMOKRATİK PARTİSİ

6.058.489

%13,12

80

949.178

%2,06

CUMHURİYET HALK PARTİSİ

11.518.139

%24,95

132

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ

18.867.411

%40,87

258

DEMOKRATİK SOL PARTİ

85.810

%0,19

YURT PARTİSİ

9.289

%0,02

DEMOKRAT PARTİ

75.784

%0,16

VATAN PARTİSİ

161.674

%0,35

BAĞIMSIZ TÜRKİYE PARTİSİ

96.475

%0,21

BAĞIMSIZLAR

488.226

%1,06

GENEL TOPLAM

46.163.243

%100,0

TEK BAŞINA AKP İKTİDARLARI DÖNEMİ KAPANDI Şimdiye kadar girdiği 3 genel seçimi (2 Kasım 2002; 22 Temmuz 2007; 12 Haziran 2011) oy sayısını ve oy oranını artırarak kazanan ve her üç seçim ertesinde de tek başına hükümet kuracak çoğunluğu alarak 3 dönem tek başına iktidar olan AKP; 2015 seçimlerin� de ilk kez bir önceki genel seçime göre oy sayısında ve oranında önemli bir düşüş yaşamış; aldığı 18.863.832 oy ve ve % 40,87 oy oranı ile seçimlerinden birinci parti olarak çıkmasına rağmen, bu seçimlerde önüne koyduğu iki hedefi yakalayamamıştır. AKP kurulu� şundan bu yana girdiği 4. genel seçimden Anayasayı referanduma götürerek değiştirecek milletvekili sayı� sını kazanamadan çıktığı gibi; aynı zamanda tek ba� şına hükümet kuracak çoğunluğu da sağlayamadan çıkmıştır. Bu seçimler AKP’nin 30 Mart 2014 seçim� lerinde ilk kez görülen gerileme eğiliminin geçici ol� madığını, AKP’nin tek başına iktidar olma devrinin sonuna gelindiğini göstermiştir.

Bu anlamda AKP bu seçimin yenilenlerinden biri� dir.

Yenilginin boyutları açısından durum şöyledir: AKP’nin bundan önceki genel seçimlerde vardı� ğı 21.399.082 oy ve % 49.83 oranlık zirveye göre oy kaybı mutlak rakam olarak 2.535.250; oran olarak % 8,96‘dır. Oy kaybı kullanılan geçerli oyların (2015: 46.161.049/ 2011: 42.941,783) bir önceki genel seçim�

gündem

SAADET PARTİSİ

550

lere göre 3.219.266 arttığı göz önünde bulundurul� duğunda, hem mutlak sayı hem oran olarak çok daha yüksektir. Yenilginin Milletvekili sayılarına yansı� ması AKP açısından geçen seçimlere göre toplam 69 Milletvekilliğinin kaybedilmesi olarak görülmekte� dir. 2011 seçimleri sonrasında Parlamentoda 327 Mil� letvvekili ile yer alan AKP; 2015 seçimleri sonrasında kurulacak parlamentoda 258 Milletvekilliğine sahip olacaktır.

Türkiyede siyasi iktidar açısından 7 Haziran 2015 seçimleri ile bir devir; AKP’nin 13 yıllık tek başına rahat bir meclis çoğunluğuyla iktidar dönemi kapan� mıştır.

7 Haziran 2015 genel seçimlerinden AKP, ikinci ile arasında 15 puanlık bir açık ara ile birinci parti ola� rak çıkmıştır. Bu seçimlerden çıkan irade AKP’ye tek başına rahat çoğunluklu bir hükümet kurma izni ver� meyen ve fakat ülkenin hala en güçlü seçmen deste� ğine sahip partisi olarak, hükümet kurma görevinde ona öncelik veren bir iradedir.

„TÜRK TİPİ BAŞKANLIK“ SEÇMEN TARAFINDAN REDDEDİLDİ 7 Haziran 2015 seçimlerinde büyük oy kaybı nede� niyle yenilen yalnızca AKP olmadı. 15 Haziran 2015 seçimleri aynı zamanda öncelikle Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın doğrudan sahaya inmesi ile onun istediği biçimde, halk tarafından seçilen başkanın he�

7

gündem

men her şeyi belirlediği „Türk Tipi Başkanlık“ siste� mi konusunda da bir referandum niteliğine büründü.

Recep Tayyip Erdoğan devletin bütün imkanlarını seferber ederek, yasaları ve Anayasayı da iyice zor� layarak yürüttüğü seçim kampanyasında, Anayasa değişikliği için „gönlünde yatan Aslan“a, AKP’ne Anayasayı tek başına değiştirecek bir çoğunluk için oy istedi. Seçmen RTE tarafından dayatılan bu refe� randumda % 59 luk bir çoğunlukla, RTE’nın „Türk Tipi Başkanlık“ isteğine onay vermedi, hayır dedi. 7 Haziran 2015 seçimleri şimdiye dek girdiği bütün seçimlerde kazanan Recep Tayyip Erdoğan’ın aldığı ilk büyük yenilgi oldu. Onun yenilmezlik karizması yıkıldı. AKP’nin seçim yenilgisinin boyutlarının bü� yüklüğünde, RTE’nın kişisel sınırsız iktidar hırsının tehlikeli olduğunu görerek, oylarını esas olarak RTE’nı engel� lemek için oy kulla� nan seçmenlerin –ki bunların içinde hiç küçüsenmeyecek daha önceki seçim� lerde AKP’ne oy veren seçmenler de vardırbaş roldedir. AKP nin yenilgisi öncelikle Erdoğan’ın yenilgisi� dir. RTE seçimlerin esas mağlubudur.

SEÇİMLLERİN ESAS GALİBİ HDP’DİR!

8

7 Haziran 2015 seçimlerinin esas galibi HDP’ dir.

HDP bu seçimlerde oy sayısını ve oy oranını iki mislindan fazla arttırmıştır. ( Oy sayısı ve oranını ne kadar arttırdığını kesin rakam olarak vermek mümkün değil. Bilindiği gibi HDP 2011 seçimlerine % 10 ülke barajı nedeniyle parti olarak değil, bağım� sız adaylar göstererek girdi. 2011 seçimlerinde içinde HDP’nin göstermediği çok sayıda bağımsız adayın da bulunduğu tüm bağımsızların aldığı oy sayısı 2.819.917; oranı % 6,57 idi. Yuvarlak bir hesapla HDP adaylarının 2011 seçimlerinde 2.600.000 civarında oy aldığı; geçerli oylar bazında oy oranının da % 6‘nın biraz üzerinde olduğu söylenebilir.) % 10‘luk seçim barajını aşacağı iddiası ile seçimlere parti olarak katı� lan HDP; bu barajı 6.058.150 geçerli oy ve %13,12‘lik

bir oranla aşarak büyük bir zafer kazanmıştır. HDP TBMM‘deki milletvekili sayısını 35‚ den 80‘ne çıkar� mıştır.

HDP bu zaferi AKP’nin ve Recep Tayyip Erdoğan’ın bütün devlet imkanlarını kullanarak yürüttüğü eşit� siz, adaletsiz şartlarla yürüyen bir kampanyaya; kam� panya sırasında HDP örgütlerine ve HDP’lilere karşı yönelen onlarca ırkçı faşist saldırıya, engellemeye; silahlı saldırılara, bombalı provakatif eylemlere rağ� men, kampanya sırasında kimi HDP’lilerin hunharca katledilmesi pahasına kazandı.

HDP’nin bu seçimlerin gerçek galibi olduğu ve ka� zandığı zaferin büyüklüğü tartışılmaz bir gerçektir.

HDP bu seçim sonuçları ile AKP’nin „Kürt vatan� daşların gerçek temsilcisi biziz“ balonunu patlatmıştır.

Kuzey Kürdistan’da açık ara birinci par� tidir. Fakat başarı yalnız bununla sınır� lı değildir. HDP’nin en çok oy aldığı, oy sayısını ve oranını en çok arttırdığı kent İstanbul’dur.

HDP yalnızca Kürt kökenli nüfusun yoğun oldu� ğu metropol kentler� de oy almak ve art� tırmakla kalmamış, Kürt kökenli nüfusun çok az olduğu illerde de oyunu arttırmış; bölge partisi olmak� tan çıkıp „Türkiyeli� leşme“ iddiasını gerçekleştirme yönünde çok büyük bir adım atmıştır.

Seçmen HDP’ye yeni TBMM de –eğer isterse- ik� tidara ortak olma, olası bir iktidar ortaklığında çok önemli bir rol oynama şansı, bir azınlık hüküme� ti kurulması şartlarında ise anahtar rolü vermiştir.

CHP ve MHP’nin HDP desteği olmaksızın bir azınlık hükümeti kurma şansı yoktur.

HDP’nin % 10 barajını aşması, 7 Haziran 2015 se� çimlerinin belirleyici olgusudur. R.Tayyip Erdoğan’ın Türk Tipi Başkanlık planını devreden çıkaran; AKP nin 13 yıllık tek başına iktidarına son veren olgu HDP’nin seçim zaferidir. Eğer HDP % 10 barajını tek bir oy farkla bile aşamasaydı, 8 Haziran’da ortaya çı� kacak tablo çok değişik olacak, AKP’nin tek başına

SEVİNDİRİCİ BİR YANILGI Biz YDİ ÇAĞRI olarak, bu seçimler öncesinde HDP’nin seçimlere nasıl katılması gerektiği soru� nunun tartışıldığı dönemde, HDP‘nin çekirdek oyu, HDP’ye destek verecek reformcu ve devrimci sol ör� gütlerin ona eklenecek oyu ile % 10 barajının aşılma� yacağını öngördüğümüz ve HDP‘nin seçimlere parti olarak katılıp % 10 barajını aşamaması şartlarında milyonlarca oyun öncelikle AKP defterine yazılacağı ve ona yarayacağını, bunun siyasi sonuçlarının çok ağır olacağını düşündüğümüz için doğru taktiğin bu seçimlerde de bağımsız adaylarla katılmak olduğunu savunduk.

HDP parti olarak katılma kararını açıkladıktan sonra, bugünün Türkiye Kuzey Kürdistan şartla� rında bütün demokrat devrimci sosyalist insanların HDP‘nin % 10 barajını aşması için ona destek vermesi gerektiğini savunduk. HDP‘nin seçim kampanyasına gücümüz oranında aktif destek verdik. HDP nin ka� zandığı seçim zaferinde bizim de küçücük de olsa bir payımızın olması bizi sevindiriyor.

Biz son ana kadar HDP’nin barajı aşma sorununun bıçak sırtında olduğunu düşünüyorduk. % 13.12‘lik bir seçim sonucu bizim beklemediğimiz bir sonuçtu.

Yanıldık. Yanıldığımıza da seviniyoruz.

HDP NİN SEÇİM ZAFERİNDE EMANET OYLARIN ROLÜ Bizim bu sevindirici yanılgımızın nedenleri konu� sunda şöyle düşünüyoruz: Bu seçim zaferinin bu boyutlarda olmasının temel nedeni kimi HDP yöneticilerinin „emanet oylar“ kimi araştırmacının „stratejik oylar“ olarak adlan� dırdığı oy sayısının ve oranının yüksekliğidir. Biz HDP’nin % 10 barajını büyük farkla aşarak %13.12 oranına ulaşmasını sağlayanın bu emanet oylar ol� duğunu düşünüyoruz. (Bu tespit hiç bir şekilde HDP ve destekçilerinin -bunlar içinde biz de varız- bu seçimlerde gerçekten büyük fedakarlık ve çoşku ile muazzam başarılı bir seçim çalışması yürüttüğünü reddettiğimiz anlamına gelmiyor. Gerçekten kapı kapı dolaşıldı. Bütün seçmenlere ulaşılmaya çalışıl� dı. Yapılabileceğin maksimumu yapıldı. HDP’nin Demirtaş gibi, Yüksekdağ gibi, Sırrı Süreyya Önder gibi güler yüzlü, esprili, genç insanların sevebileceği yüzleri ile yürüttüğü renkli seçim kampanyası büyük sempati topladı.) Seçim sonrası yapılan ve oy kayma� larını gösteren araştırmalar HDP’nin kendi çekirdek seçmeni, liberal demokratlar, HDP‘ni bu seçimde des� tekleyen reformist ve devrimci Türk solu, ilk kez seçi� me katılan, özel hayatlarına karışılmasından rahatsız gençlerin oyları dışında başka kaynaklardan da oy aldığını gösteriyor. Bunlar: a)Daha önce AKP‘ye oy vermiş olan ve son dönemdeki gelişmelerden mem� nun olmayan, AKP‘yi uyarmak isteyen seçmenlerin bir bölümü, b) Yine daha önce AKP’ne oy vermiş Kürt kökenli seçmenlerin Roboski/Rojava konusun� da Erdoğan’ın tavrı sonucu kırılma yaşayan; seçim� ler sırasında „Kürt sorunu yoktur“ söylemlerinden rahatsız olup HDP‘ye yönelen kesim, c) Daha önce CHP‘ye oy vermiş ya da bu seçimlerde CHP‘ye oy ver� meyi düşünen ve fakat Erdoğan’ın önünü kesmenin ancak HDP’ye oy vermekle olabileceğini –doğru ola� rak- düşünen seçmen kesimi.

Bu seçimlerde öncelikli derdi Recep Tayyip Erdoğan’ın önünü kesmek olan – başka şartlarda HDP’ne oy vermeyi düşünmeyecek olan- küçümsen� meyecek sayıda seçmen oylarını HDP’ne verdiler.

HDP‘de seçimler sırasında yürüttüğü „Seni Başkan Yaptırmayacağız“ kampanyası ile bu oyları kendi po� tasına çekmeyi başardı.

Bu emanet oyların önemli bir bölümünün uzun va� dede HDP oylarına dönüştürülmesi zordur.

gündem

iktidarı yine oldukça rahat bir meclis çoğunluğuy� la sürmeye devam edecekti. 8 Haziran’dan itibaren haklı olarak meclisin meşruiyeti tartışması gündeme gelecek; öncelikle Kürt seçmenler kendilerinin oyla� rının çalındığını haklı olarak söyleyecekti. HDP’ne verilen oylar, barajı aşan partilerin hanesine yazıla� cak, AKP Kuzey kürdistan’dan alınan oyların hemen tümünü kendi için Milletvekiline dönüştürecekti.

HDP’nin seçim zaferi bütün bu gelişmelerin önünü alan bir -burjuva anlamda da olsa- demokrasi zaferi� dir. HDP’nin seçim zaferi aynı zamanda Kuzey Kür� distan/Türkiye’de Kürt sorununun savaşsız çözümü� ne destek veren, bir barış çağrısı, bir barış isteğinin ifadesidir. HDP’nin seçim zaferi, Kuzey Kürdistan/ Türkiye’nin bütün renklerini, bütün ötekileştirenle� rini kendi çatısı altında berleştirmeyi önüne hedef olarak koyduğunu ilan eden, bu seçimlerde gösterdiği adaylar ile, yürüttüğü seçim kampanyası ile bu yön� de ciddi adımlar atan bir partinin, bu anlamda bütün ötekileştirilenlerin seçim zaferidir. Halkların birliği isteğinin seçim zaferidir. Kendi içinde eş başkanlık sistemini yürüten, gösterdiği adayların yarısı, seçilen milletvekillerinin % 40 ı kadın olan bir partinin zafe� ri, bu anlamda kadınların zaferidir.

9

gündem

Burada % 10 barajının varlığı ironik bir tarzda bu kez AKP aleyhine işlemiş; „ne olursa olsun Tayyip geriletilsin“ oyları HDP de toplanarak, onun büyük bir farkla yüzde 10 barajını aşmasını sağlamıştır.

Seçimler sırasında verilen, hiç bir şart altında AKP ile birlikte hareket etmeyeceğiz sözleri ve anti Tay� yip, anti Erdoğan kampanyası HDP’ne bu zaferi bu boyutta kazandıran esas faktördür. Bu kuşkusuz ba� şarılı olan, başarılı olduğu pratikte ispatlanan bir se� çim kampanyası taktiği idi. Ancak bu şimdi HDP’nin siyaset yapmasında onu sınırlayan, elini kolunu bağ� layan önemli bir handikaptır. HDP’nin AKP ile bir� likte atacağı her adım HDP’ye verilen emanet oylar içinde Tayyip düşmanlığı nedeniyle gelen oyların buharlaşması sonucunu verecektir.

HDP NİN SEÇİM ZAFERİNDE RTE’NIN VE AKP’NIN ROLÜ

10

HDP’nin seçimlerdeki bu başarısının bir mimarı da yine ironik biçimde R.Tayyip Erdoğan’ın ve onun gösterdiği yoldan giden AKP’nin yürüttüğü seçim kampanyasındaki mağrur, saldırgan, kutuplaştırıcı, devletin bütün imkanları seferber edilerek öncelik� le HDP’ni hedef tahtasına koyan, yer yer nefret söy� lemleri de kullanan tavrıdır. Bu kampanya ile HDP seçmenin gözünde mağdur konuma girmiştir. Mağ� durların mağrurlara karşı mücadelesinde seçmen duygusal olarak hep mağrurlara karşı tavır koya� gelmiştir. Bundan önceki genel seçimlerde AKP’nin seçim başarılarının temelinde bu faktör önemli bir rol oynamıştı. Bu seçimlerde AKP’nin ne olursa ol� sun HDP’ni seçim barajı altında tutmaya yönelik saldırgan, yer yer nefret söylemli, kutuplaştırıcı siya� seti AKP’ne kazandırmamış, tersine başka şartlarda HDP’ne oy vermeyecek seçmen kitlelerinin bir bölü� münü HDP’ne yöneltmiştir. Kutuplaştırıcı siyasetin AKP’ni mağdur göstermeye yönelik yanı, AKP’nin çekirdek seçmeni dışında kimseyi ikna etmemiştir.

AKP’nin bu seçimlerde AKP’ye oy veren Türk mil� liyetçisi oylarının MHP’ye kaymasını önlemeye ve onun tabanından da yeni oy devşirmeye yönelik Türk milliyetçisi söylemleri de fazla işe yaramamış, ciddiye alınmamış, AKP’nin yer yer MHP’ne de oy kaybet� mesini engelleyememiştir.

Seçim kampanyası döneminde HDP’ne yapılan bü� tün saldırıların sorumluluğu da AKP’ne yüklenmiş, saldırılar HDP’nin mağdur konumunu güçlendirmiş, hem kendi kitlesini daha da bilemiş, hem de HDP’ne yeni oylar kazandırmıştır. Seçimlerden iki gün önce

HDP’nin Diyarbakır’daki mitinginde patlayan ve gerçekten de eğer HDP yöneticileri doğru tavır takın� masa büyük bir paniğe ve yüzlerce insanının ölmesi� ne yol açabilecek, sonrasında büyük çatışmalara yol açabilecek provokasyon bombaları da HDP’ne yeni oylar getirmiştir.

AKP’nin daha önceki seçimlerde başarasının te� melinde yatan faktörlerden biri olan seçilmiş sivil si� yaset üzerindeki askeri ve sivil bürokratik vesayete karşı tavır, bu seçimlerde bu vesayetin önemli ölçüde tasfiye edilmiş olduğu şartlarda AKP için bir avantaj olmaktan çıkmıştır. Tersine Erdoğan’ın şahsında olu� şan, oluşturulan sivil faşist diktatör algısı temelinde „Erdoğan vesayeti“ne tepki olarak bir dezavantaj ha� line gelmiştir. „Seni seçtirmeyeceğiz“ üzerine kurulu bir kampanya bu temelde de başarılı bir kampanya olmuştur.

SEÇİMİN İKİNCİ KAZANANI MHP’DİR 7 Haziran 2015 seçimlerinde Türkiye’nin (Vatan Par� tisi, HKP gibi nasyonal sosyalist partiler dışta tutul� duğunda) en saldırgan Türk şovenisti partisi MHP oylarını 2011 genel seçimleri ile karşılaştırıldığında oy bazında ( 2011: 5.585.513; 2015: 7.519.10) 1.993.590; oran olarak ise (2011: %13.01; 2015; % 16.29) % 3,28 oranında arttırmıştır. MHP yeni Mecliste 80 Millet� vekili ile temsil edilecektir. Bu geçen dönem meclis� teki milletvekili sayısına 27 Milletvekilinin eklen� mesi, MHP meclis gurubunun çok daha güçlü hale gelmesi demektir. Bu MHP’nin bu seçimlerin ikinci kazananı olduğunu açıkça göstermektedir. Ve tehli� keli bir gelişmeye işaret etmektedir. Tabii MHP’nin bu seçimlere „Tek başına iktidar“ hedefiyle girdi� ği bilindiğinde, MHP nin hedefine varamadığı, bu anlamda başarıdan söz edilemeyeceği söylenebilir.

Fakat bu kendi kendini kandırmaktır. MHP de, her� kes gibi bu seçimlerden „tek başına iktidar“ olarak çıkmayacağını biliyordu. „Tek başına iktidar“ hedefi gerçekte parti tabanının motivasyonuna yarayan içi boş bir ajitasyondu. MHP bu oy artışını bir yandan AKP’den, diğer yandan CHP’den devşirdiği oylarla sağlamıştır. MHP bu seçim sonucuyla mümkün olan hükümetlerde çok güçlü bir koalisyon ortağı olabilme şansını elde etmiştir. MHP’nin iktidar ortağı olduğu bir hükümet ile çözüm sürecinde ilerleme kaydetmek hemen hemen imkansızdır. MHP nin iktidar ortağı olduğu bir hükümet, Türkiye’de burjuva anlamda demokratik hakların ilerletilmesi konusunda da ileri tek bir adım atamaz. Tersine atılan adımları geri alan

bir restorasyon hükümeti olur.

CHP bu seçimlere önüne % 35 oy oranı hedefini ko� yarak; halkın önüne emekçiler lehine büyük mali dü� zeltmeler öngören bir vaatler kampanyası ile girmiştir.

CHP’nin asgari hedefi oy oranını yükseltmek, mecli� se daha büyük bir grupla girmekti. CHP başkanı Kı� lıçdaroğlu oy oranını yükseltmeyen bir siyasetçinin başarısız olduğunu kabul edip, gereğini yapması ge� rektiğini söylüyordu. CHP 7 Haziran seçimlerinden oy sayısını –3 milyondan fazla seçmen artışı olan bir seçimde- (2011: 11.155.972; 2015: 11.518.704) 363.000 arttırdı; oy oranı ise (2011: %25.98; 2015: % 24,95) % 1,03 oranında geriledi. CHP yeni mecliste, 2011 se� çimleri ertesinde kurulan meclistekinden daha az sa� yıda milletvekili (2011: 135 CHP MV; 2015 : 132 CHP MV) ile temsil edi� lecektir. CHP açıkça bu seçimlerin ikinci mağlubudur. Seçim sonuçlarının CHP tarafından başarı olarak okunup, su� nulması; en az bu seçimlerden yeni� den zaferle çıktığı� nı ilan eden AKP açıklamaları kadar anlamsızdır.

SEÇİMLERDE GÜLEN CEMAATİ FAKTÖRÜ 7 Haziran seçimleri, AKP ile Gülen Cemaati arasın� daki işbirliğinin bitmesi; AKP‘nin tek başına iktidar dönemindeki örtülü koalisyonun dağılması ve bir zamanki iktidar ortaklarının birbirine can düşmanı oldukları ve birbirlerini tasfiye etmek için her türlü aracın kullanıldığı ölümüne bir iktidar dalaşı yürüt� tükleri bir dönemde yapılan ilk genel seçim olma bakımından da önem taşıyordu. Gülen cemaati bu dönemde gerçekte AKP iktidarına karşı esas muha� lefet odağı haline gelmişti. AKP’ne karşı tüm muha� lefet partileri, bu mücadelelerinde Gülen cemaatinin onlara sunduğu „belgeler“ üzerinden siyaset yürütü� yorlardı. Gülen cemaati bu seçimlere kazanacakları umduklarını bir kaç yerde „bağımsız“ adaylar koya�

gündem

CHP SEÇİMİN MAĞLUPLARI ARASINDADIR

rak girdi. Bunun dışında taraftarlarını kendilerini AKP dışında hangi partiye yakın görüyorlarsa ona oy vermeye çağırdı. AKP olmasın da, kim olursa olsun Gülen cemaatinin temel yaklaşımı idi.

Cemaat, aday gösterdiği ve büyük bir medya kam� panyası ile desteklediği „bağımsız“ adayların hiç bi� rine onları meclise götürecek oy desteğini sağlaya� madı. Bu seçimlerde onların hiç bir „bağımsız“ adayı meclise giremedi. Bu açıdan bakıldığında Cemaat bu seçimlerin kaybedenleri arasındadır. Cemaatin oy desteğinin onun devlet kadrolarında, eğitimde vb. var olan gücünün çok gerisinde olduğu hem 2014 ye� rel seçimlerinde, hem de bu genel seçimlerde görüldü.

Diğer yandan seçim sonuçları AKP’ne tek başına iktidar vermedi. Onu koalisyona zorlayan bir so� nuç verdi. RTE’a her şeyi onun belirleyeceği Türk Tipi Başkan’lık vermedi, tersine bunu engelledi. Bu AKP’nin cemaat’e karşı açtığı savaşta onu daha yavaşlata� cak bir sonuçtur. Bu açıdan bakıldığnda bu sonuç cemaati de sevindiren bir sonuç olmuştur. Kaldı ki, kurumlara alttan, kendini gizleyerek girme taktiğini uy� gulayan Cemaat’in seçilen Milletvekil� leri içinde ne kadar insanının olduğunu söylemek de müm� kün değildir.

BİZ NE YAPTIK? YDİ Çağrı olarak 2015 genel seçimlerinde HDP’yi destekleme kararı aldık. Seçimlere, parlamentoya nasıl baktığımızı açıklayarak, hangi nedenlerle bu se� çimlerde HDP’nin desteklenmesi gerektiğini kamu� oyuna açıkladık. Kendi çalışmamızı yapmanın yanı sıra gücümüzün olduğu alanlarda HDP ile aktif bir çalışma yürüttük. HDP’nin barajı aşarak güçlü bir grupla parlamentoya girmesi, gelişmeler bu seçimde kulllandığımız taktiğin doğru olduğunu gösteriyor.

HDP’nin barajı aşmasında bizim de katkımızın ol� ması bizi sevindiriyor…

14.06.2015 ✓

11

gündem

OLASI KOALİSYON MODELLERİ ÜZERİNE TAVRIMIZ 7

Haziran genel seçiminden sonra, oluşan mev� cut tabloda hiç bir parti tek başına hükümet kuracak çoğunluğu sahip değil. Ufukta koalisyon gö� rünüyor. Kamuoyunda çeşitli koalisyon versiyonları üzerine tartışılıyor. Öneriler dile getiriliyor. Partiler koalisyon konusunda tavır takınıyor.

Bizde bu konuda tavır takınacağız. Bunun için önce oluşan tabloya yakından bakalım:

RAHAT ÇOĞUNLUKLU KOALİSYON HÜKÜMETİ MODELLERİ AKP tek tek bütün partilerle rahat çoğunluğa sahip ikili koalisyon hükümetleri kurabilecek tek partidir.

AKP-CHP; AKP-MHP ve AKP-HDP koalisyonları sayı bakımından yeterli rahat çoğunluğa sahip koa� lisyon hükümeti modelleridir.

CHP, MHP ve HDP açısından bunların hiç birinin birbiriyle ikili bir çoğunluk koalisyon hükümeti kur� ması mümkün değildir.

AKP’nin içinde yer almadığı tek rahat çoğunluklu koalisyon CHP-MHP-HDP koalisyon modelidir.

DIŞARIDAN DESTEKLİ AZINLIK HÜKÜMETİ MODELLERİ

12

AKP bütün partilerle, onların birinin dışarıdan des� teklediği bir azınlık hükümeti kurabilir.

CHP azınlık hükümeti ya AKP‘nin, ya da MHP+HDP’nin dıştan desteği ile mümkündür.

MHP azınlık hükümeti ya AKP’nin ya da CHPHDP’nin dıştan desteği ile mümkündür.

HDP azınlık hükümeti ya AKP’nin ya da CHPMHP’nin dıştan desteği ile mümkündür.

CHP-HDP koalisyonu azınlık hükümeti ya AKP’nin ya da MHP’nin dıştan desteği ile mümkün� dür.

CHP-MHP koalisyonu azınlık hükümeti ya AKP’nin ya da HDP’nin dıştan desteği ile mümkün�

dür.

Matematik olarak mümkün olan bütün bu hükü� met modellerinin siyasi olarak mümkün olup olma� dığını sonuçta partiler arasında yapılan pazarlıklar belirleyecektir.

Seçimler seçmen iradesinin beyanı olarak okunur� sa, seçmen açık seçik şunları söylemiştir: * Tek başına AKP çoğunluklu hükümet istemiyo� ruz. * AKP hükümeti bir başka partiyle paylaşmalı, ikti� darı sınırlandırılmalıdır. * Recep Tayyip Erdoğan’ın istediği „Türk Tipi Baş� kanlık“ ı istemiyoruz. * Yeni hükümette HDP önemli bir rol oynamalıdır. * Yeni hükümet başlamış olan çözüm sürecini sür� dürmelidir.

Seçimler böyle okunduğunda AKP öncülüğünde bir AKP-HDP koalisyonu ya da MHP’nin çözüm sü� reci konusunda ne düşündüğü bilindiğinde, onunla kurulacak herhangi bir koalisyonun ön şartı çözüm sürecinin sonlandırılmasıdır ki, bu açıkça seçmen iradesine ters bir tavır olur.

Seçim sonuçları yalnızca negatif mesaj olarak da okunabilir: Bu okumada hiç bir şart altında AKP hükümette yer almamalıdır. AKP’nin iktidardan bü� tünüyle uzaklaştırılmalıdır. Bu okumada bu seçimin temel mesajdır.

Mesaj böyle yorumlandığında, tek alternatif CHP+MHP ve HDP’nin bir biçimde birlikte hare� ket etmesidir. Bu durumda kurulacak bir hükümetin karşısında meclisin tek başına en büyük gurubunu oluşturan çok güçlü bir muhalefet ve yetkilerini so� nuna kadar kullanan bir cumhurbaşkanı olacaktır.

Böyle bir hükümetin uzun süre yaşama şansı yoktur.

ERKEN SEÇİM HESAPLARI Anayasası’nın Bakanlar Kurulunun (hükümetin) ku�

oyuyla düşürülmesi hallerinde; kırkbeş gün içinde yeni Bakanlar Kurulu kurulamadığı veya kurulduğu halde güvenoyu alamadığı takdirde Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanına danışarak, seçimlerin yenilenmesine karar verebilir.

Başbakanın güvensizlik oyu ile düşürülmeden isti� fa etmesi üzerine kırkbeş gün içinde veya yeni seçilen Türkiye Büyük Millet Meclisinde Başkanlık Divanı seçiminden sonra yine kırkbeş gün içinde Bakanlar Kurulunun kurulamaması hallerinde de Cumhur� başkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanına da� nışarak seçimlerin yenilenmesine karar verebilir.

Yenilenme kararı Resmî Gazetede yayımlanır ve se� çime gidilir. “ Cumhurbaşkanı tarafından bir başbakan atandı� ğından itibaren 45 içinde eğer bir hükümet kurulup, hükümet programı meclis çoğunluğu tarafından onaylanmazsa, Cumhurbaşkanı Meclis başkanına danışarak, seçimlerin yenilenmesine karar verebi� lir. Burada sonuçta karar verecek olan, yetkili olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dır.

Eğer önümüzdeki dönemde yürütülecek pazarlık� lar sonucu bir hükümet kurulamazsa yeni bir genel seçim seçeneği gündeme gelebilir, RTE tarafından ge� tirilebilir. Ve şunu biliyoruz ki, o eğer bu seçimlerden AKP’nin tek başına iktidar çıkarabileceği bir sonuç çıkacağını düşünürse, onun yapacağı iş bu seçeneği zorlamak, AKP’ni ve süreci bu yönde yönlendirmek olacaktır.

gündem

rulması ile ilgili maddesinde şöyle yazmaktadır: „MADDE 109- Bakanlar Kurulu, Başbakan ve ba� kanlardan kurulur.

Başbakan, Cumhurbaşkanınca, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri arasından atanır.

Bakanlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya milletvekili seçilme yeterliğine sahip olanlar arasından Başbakanca seçilir ve Cumhurbaşkanın� ca atanır; gerektiğinde Başbakanın önerisi üzerine Cumhurbaşkanınca görevlerine son verilir.

B. Göreve başlama ve güvenoyu MADDE 110- Bakanlar Kurulunun listesi tam ola� rak Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise toplantıya çağrılır.

Bakanlar Kurulunun programı, kuruluşundan en geç bir hafta içinde Başbakan veya bir bakan tara� fından Türkiye Büyük Millet Meclisinde okunur ve güvenoyuna başvurulur. Güvenoyu için görüşmeler, programın okunmasından iki tam gün geçtikten sonra başlar ve görüşmelerin bitiminden bir tam gün geçtikten sonra oylama yapılır.

C. Görev sırasında güvenoyu MADDE 111- Başbakan, gerekli görürse, Bakanlar Kurulunda görüştükten sonra, Türkiye Büyük Millet Meclisinden güven isteyebilir.

Güven istemi, Türkiye Büyük Millet Meclisine bil� dirilmesinden bir tam gün geçmedikçe görüşülemez ve görüşmelerin bitiminden bir tam gün geçmedikçe oya konulamaz.

Güven istemi, ancak üye tamsayısının salt çoğunlu� ğuyla reddedilebilir.”

Hükümet programının onaylanması için mec� lis üye tam sayısının salt çoğunluğu değil, yalnızca mecliste oylamada bulunan vekillerin çoğunluğunun oyu yeterlidir. Yani hükümetin kurulması için 276 sayısı mutlak gereklilik değildir. 515 kişi ile yapılan bir toplantıda 258 oyla da hükümet programı kabul edilebilir. Böyle bir hükümet meşru olarak göreve başlayabilir. Hükümeti güvensizlik oyuyla düşürmek için ise üye tam sayısının salt çoğunluğu, yani 276 Milletvekili’nin oyu şarttır.

Hükümet kurma görevi verilen başbakanların bu görevi yerine getirememeleri, yani hükümet kurup programları için çoğunluk sağlayamamaları halinde ne yapılacağı konusunda ise mevcut anayasada yazılı olan şudur: “MADDE 116- Bakanlar Kurulunun, 110 uncu maddede belirtilen güvenoyunu alamaması ve 99 uncu veya 111 inci maddeler uyarınca güvensizlik

OLASI HÜKÜMET SEÇENEKLERİ Bizim çıkış noktamız şudur: Hangi koalisyon hükü� meti olursa işçiler, emekçiler, halklar yararına faydalı olur? Örneğin „Barış süreci, çözüm süreci“ aksama� dan devam eder? Yeni Anayasa yapılır? Demokratik haklar alanında ilerleme sağlanır? Vb. Aynı zamanda biz kurulacak hükümet kim tarafın� dan kurulursa kurulsun, kurulacak hükümetin esas� ta burjuvazinin, kapitalist sistem içinde, kapitalist düzenin bir hükümeti olacağının da bilincindeyiz. Şu da denilebilir: Kurulacak her hükümet sömürü düzeninin hükümeti, burjuvazinin işçiler emekçiler üzerinde, adına demokrasi dedikleri diktatörlükle� rinin bir hükümeti olacaktır. Emekçiler için bir şey fark etmez deyip geçebiliriz de. Fakat sol bir tavır olur. Yanlış olur.

Biz, burjuvazinin diktatörlüğü şartlarında da işçiler ve emekçilerin hayat ve mücadele şartları açısından en iyi olanın ne olduğunu tespit eder ve söyleriz. Böy�

13

gündem

le düşündüğümüz için işçilerin, emekçilerin, halkla� rın yaşama ve mücadele şartları açısından hangi ko� alisyon hükümetinin olması gerektiğini tespit ediyor, bu konuda görüşlerimizi kamuoyu ile paylaşıyoruz.

-AKP CHP KOALİSYON MODELİ CHP, AKP dışındaki partilerin koalisyon kurmasın� dan yanadır. Plana göre CHP MHP ile koalisyon ku� racak, HDP de dışarıdan destek verecek. Koalisyon olması için CHP MHP’ye taviz verdi. Başbakan ol� ması için Devlet Bahçeli‘ye öneride bulundu. Bahçeli bu öneriyi reddetti. MHP, HDP ile hiç bir şart altın� da yan yana gelmeyeceklerini bir kez daha açıkladı.

Görünen CHP’nin „% 60 oy alan partiler koalisyon hükümeti kursun“ isteği gerçekleşmeyecektir. Bunun olamayacağının görüldüğü koşullarda CHP AKP ile bir koalisyona razı olabilir.

AKP ise „herkes ile görüşeceklerini, kapılarının herkese açık olduğu“ açıklaması yaptı. Söylem itiba� riyle AKP şimdilik hiç bir partiye kapılarını kapatmış değil.

Bu gelişmelere rağmen büyük burjuvazinin, batılı emperyalist ülkelerin istediği hükümet modeli AKP, CHP büyük koalisyonudur. AKP, CHP koalisyonu sermaye ve emperyalistler için ballı börek, işçiler emekçiler açısından ise en kötü seçeneklerden biridir.

AKP, CHP koalisyonu sermaye yararına çalışacak, iş� çiler, emekçiler bu koalisyondan zarar görecektir.

CHP’nin PKK ile Abdullah Öcalan’la görüşmeyi ilke olarak reddeden tavrından vaz geçmesi şartı ile bir AKP-CHP koalisyonu mümkündür. Bu durumda „Çözüm süreci“ devam edebilir.

HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş, AKP, CHP koalisyonunun kurulmasını önerdi. Demirtaş „kendi ilkelerinin kabul edilmesi koşullarında, bu koalisyo� na destek vereceklerini“ açıkladı.

AKP MHP KOALİSYON MODELİ

14

Kamuoyunda AKP’nin MHP ile koalisyon kurmak için anlaştığı iddiası var. Bu iddia ne MHP tarafın� dan, ne de AKP tarafından yalanlanmış değil.

AKP MHP koalisyonu kelimenin gerçek anlamın� da bütün demokratik kazanımların kaybedilmesi yönünde adımlar atacak olan bir restorasyon, eskiyi yeniden inşa etme koalisyonu olacaktır.

MHP „Çözüm sürecinin“ sonlandırılmasını koa� lisyon şartlarından biri olarak koymuştur. Bu şarttan vaz geçmeye niyetli de değildir.

Büyük burjuvazi ve batılı emperyalist ülkeler AKP

CHP koalisyonunun olmadığı koşullarda AKP MHP koalisyonundan yanadır.

AKP MHP koalisyon hükümeti işçilere, emekçilere, başta Kürt halkı olmak üzere halklara karşı bir savaş hükümeti olacaktır. Bu hükümetten olumlu adımlar beklemek yanlıştır.

AKP HDP KOALİSYON MODELİ Seçim sonuçları HDP’ne çok önemli bir sorumluluk yüklemiştir. Seçimler Türkiye/Kuzey Kürdistan’da ilk kez burjuva demokrasisinin kağıt üzerinde ön� gördüğü demokratik hak ve özgürlükleri düzen için� de diğer partilere göre çok daha açık ve tutarlı sa� vunan reformist bir partiye hükümet ortağı olma, siyaseti belirlemede doğrudan hükümet içinde rol alma imkanı vermiştir. HDP’nin hükümet ortaklığı Türkiye’de çözüm, barış ve burjuva demokrasisinin öngördüğü hak ve özgürlüklerin savunulması, bun� ların ilerletilmesi, işçilerin emekçilerin yaşam ve mü� cadele imkânlarının iyileştirilmesi açısından olumlu bir gelişmedir. Bu imkanın kullanılması gereklidir.

Parlamenter mücadele yolunu seçen reformist bir parti açısından, eğer hükümette yer alma imkanı çık� tı ise, bunu reddetmek yanlış bir tavır olur.

HDP açısından sorulup cevaplandırılması gere� ken soru şudur: Hangi koalisyonda yer alırsak veya hangi azınlık hükümetine belli şartlarla destek ve� rirsek, işçi ve emekçiler açısından ve Türkiye Kuzey Kürdistan’da halkların kardeşliği ve barış açısından maksimumu elde edebiliriz?

Burada aslında tek bir alternatif vardır: Ya AKP ile ya da CHP, MHP ile birlikte olunacak� tır.

Sorun bu kadar açık konduğunda verilmesi gereken cevabın ne olduğu bizce bellidir: HDP’nin siyasetini en fazla yansıtabileceği parti AKP’dir. İşçiler emekçiler ve Kürt halkı açısından, bu seçim sonuçlarıyla en iyi düzen içi alternatif HDP AKP ko� alisyonudur.

Bu koalisyon önüne ilk iş olarak seçim yasasını de� ğiştirmeyi; güvenlik yasasındaki açık antidemokratik bölümleri temizlemeyi; işçi sınıfının ve emekçilerin hayat şartlarını iyileştirmeyi öngören düzenlemeler yapmayı programına koymalı ve uygulamalıdır.

Bu koalisyonun bir önceliği de yeni bir Anayasa yapmak olmalıdır. Türk Tipi Başkanlık Sisteminin seçmen çoğunluğunca reddedildiğinin açık olduğu bir durumda, bu Anayasa bugünkü şartlarda ancak Türkiye’de hiç yaşanmamış olan gerçek bir parla�

bir aday (ve yedeklerini) gösterir. Bunun yanında ba� ğımsızlar da adaylıklarını koyar. Birinci turda oyla� rın 50+1‘ni alan aday o seçim bölgesinin Milletvekili olarak Meclise gider. Birinci turda herhangi bir aday % 50‘nin üzerinde oy alamamışsa, o zaman en çok oy alan iki adayla ikinci tur seçime gidilir. Çoğun� luğu kazanan aday seçilmiş olur. Böylece her seçim bölgesinin Milletvekili sonuçta o seçim bölgesinin seçmenlerinin çoğunluğunun oyunu alarak meclise gelmiş olur.

Burada yürüttüğümüz tartışma, getirdiğimiz öne� riler düzen içinde reform talepleri ile ilgilidir.

Bizim önerdiklerimizin hepsi gerçek haline gelse bile, düzenin sömürü düzeni olduğu gerçeği değişme� yecektir. Burjuvazi� nin adına demokrasi dediği diktatörlüğü� nün işçiler ve emek� çiler açısından en iyi biçiminin ne ola� cağı tartışmasıdır yürüttüğümüz. En iyi biçim, işçilerin emekçilerin hayat ve mücadele şartlarının en iyi olduğu biçim� dir. İşçi ve emekçilerin sorunlarının gerçek anlamda çözülmesi, burjuvazinin ikti� darının devrilmesi, işçi ve emekçilerin kendi iktidarlarını kurdukları, bu ikti� dar altında devrimi kesintisiz sürdürmeleri şartlarında olur ve er geç ola� caktır.

Burjuvazinin iktidarı şartlarındaki gerçek reform� lar işçi ve emekçilerin bilinç ve örgütlenme seviye� lerinin yükseltilmesi için komünist faaliyetin im� kanlarının arttırılması ve güçlendirilmesi açısından gereklidir.

Reformlarla bu sistemin radikal bir tarzda dönüş� türülmesi, burjuvazinin kapitalist sisteminin reform� larla ve parlamenter yolla aşılması mümkün değildir.

22.06.2015 ✓

gündem

menter demokratik sistemin Anayasası olabilir.

HDP, AKP ile bir protokole bağlanmış şartlarla, AKP’nin bir azınlık hükümetine dışarıdan bir des� tekle de dolaylı olarak bir koalisyon kurabilir. Fakat bu siyasi sorumluluğu doğrudan üstlenmeye göre daha geri bir pozisyon olur.

HDP AKP ile doğrudan veya dolaylı koalisyon tav� rını takınırsa, aldığı emanet oyların Tayyip ve AKP nefreti temelinde verilmiş olanlarını yitirecektir. Fa� kat uzun vadede düzenin sol, liberal reformist partisi olarak varlığını güçlendirerek koruyabilecektir.

Bizim HDP’ne önerimiz AKP ile, ona belli şartları dayatarak bir koalisyona gitmesidir.

Bunun olmadığı koşullarda, bütün alternatifler iş� çiler emekçiler açı� sından kötüler içinde daha kötülerdir.

Erken seçim ya da kısa süre önce yapıl� mış olan seçimin tek� rarı, HDP açısından bugünkü sonuçlar� dan daha iyi sonuçlar getirecek bir seçim olmayabilir.

Meclis açılır açıl� maz, hükümet ku� rulmadan da, mec� lisin asli yetkisinin kullanılması ve ilk olarak seçim kanu� nunun değiştirilmesi, iç güvenlik yasasının değiştirilmesi, yeni bir Anayasa için Ko� misyon kurulması, 17-25 Aralık dosyasının yeniden açılması, peşinin iz� lenmesi vb. konularında HDP hükümet kurulmadan da öneriler, yasa teklifleri getirme hakkına sahiptir.

Bizce bu hak kullanılmalı, meclis hükümet kurulma� dan da çalıştırılmalıdır.

Seçim sistemi konusunda bizim önerimiz şöyledir: Burjuva düzeni içinde emekçiler açısından en yararlı, onları siyasete katılmaya en doğrudan çeken seçim sistemi; aynı zamanda temsiliyet konusunda en de� mokratik olan sistem, sıfır barajlı, dar bölge, iki turlu seçim sistemidir. Bu seçim sisteminde Türkiye içinde eşit ya da eşite yakın sayıda seçmeni barındıran 550 seçim bölgesine ayrılır. Her seçim bölgesinde partiler

15

gündem 16

YALAN YEMİN MECLİSİ …

25 . Dönem meclisi 23 Haziran Salı günü meclisin andaki en yaşlı milletvekili olan (77 yaşında) CHP eski Genel Başkanı Deniz Baykal’ın başkanlığında açıldı.

25. dönem meclisi, bugüne dek gelmiş geçmiş mec� lisler içinde değişik milliyetlerden, mezheplerden, gö� rüşlerden gelenlerin çeşitliliği açısından en “renkli” meclisi.

Bu meclis kadın vekil sayısı ve oranı açısından da ele alındığında, hala erkek egemenliği yıkılmamış olsa da, en fazla kadın milletvekilinin yer aldığı bir meclis olarak da renkli.

Açılış ertesi her zaman olduğu gibi Anayasa’da ya� zılı milletvekili yemini tüm Milletvekilleri tarafın� dan tek tek okundu. Milletvekili yemini, Milletvekili sıfatının resmen kazanılması için yerine getirilmesi gereken bir şart. Bu yemin edilmeksizin, Milletvekili seçilmiş olsanız bile Milletvekili sayılmıyor, meclis çalışmalarına katılamıyorsunuz.

Anayasanın 81. Maddesinde: “TBMM üyeleri, göreve başlarken aşağıdaki şekilde and içerler Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne, demokratik ve laik cumhuriyete ve Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma; toplumun huzur ve refahı, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ve Anayasa›ya sadakatten ayrılmayacağıma; büyük Türk milleti önünde namusum ve şerefim üzerine ant içerim.» deniyor.

25. meclise seçilmiş milletvekilleri de tek tek bu ye� mini ettiler.

Aslında bu yeminin kendisi çok uluslu bir devlet olan Türkiye’de Kürt milletini, Türk olmayan bütün milliyetleri “Türk Milleti”ne dahil ederek, Türk dışın� daki milliyetlerin varlığını reddeden ırkçı-Türkçü bir yemindir. Bu yemin aynı zamanda Atatürk ilke ve in� kılaplarına atıf yaptığı yerde, Atatürkçülüğü devletin resmi ideolojisi olarak ilan eden ve Milletvekillerini bu ideolojiye bağlı kalacakları konusunda yemin et� tiren, demokrasi ile uzaktan yakından ilgisi olmayan bir yemindir. Öyle bir yemindir ki bu, bu yemini eden

Milletvekillerinin küçümsenmeyecek bir bölümü bu yemini kerhen etmek zorunda bırakılmaktadır.

Kendini Kürt kimliği üzerinden de tanımlayan bir milletvekilinin “büyük Türk milleti önünde”, “mille� tin bölünmez bütünlüğünü koruyacağına“, “namusu ve şerefi üzerine ant içme” zorunda bırakılması de� mokrasi adına büyük bir aymazlık ve ayıptır. Bugün Türkiye’de parlamenter mücadele yürütmek isteyen bir Kürt, bir Ermeni, bir Ezidi, bir Roman açıkça ya� lan söylemek zorunda bırakılmaktadır.

Bu ırkçı, Atatürkçü ayine son verilmesi, insanların yalan yemin etmeye zorlanmaması eğer demokrasi� den söz edilecekse yapılacak ilk işlerden biridir. Tabii bu yeminin zemini var olan ırkçı-faşist Anayasa’dır.

Bu Anayasa’nın kökten reddi ve yeni bir Anayasa’nın yazılması bugün burjuva demokrasisi açısından da yasal alanda Türkiye’nin en önemli sorunudur.

Bugünkü eskilerine göre çok renkliliği konusunda bütün burjuva medyanın da üzerinde birleştiği bu meclisin bu yapısı ile yeni bir Anayasa mümkün mü?

Görünen odur ki, değil.

MHP ile böyle bir yeni Anayasa olamaz. CHP de� ğiştirilemez, değiştirilmesi teklif bile edilemez ilk üç maddenin değiştirilmesine karşı. En azından şimdiye kadarki Anayasa tartışmalarında tavrı buydu. O halde onunla da olmaz. AKP ile olur mu? Onunla da Erdoğan ‹Türk Tipi Başkanlık› sistemi takıntısın� dan vaz geçmedikçe olamaz. Aslında yeni bir Ana� yasa konusunda birbirine en yakın partiler HDP ile AKP. HDP aslında şimdi seçmenin kendine verdiği güçle AKP’yi bu konuda zorlayabilir. AKP’yi bu ko� nuda zorlamanın en dolaysız yolu, ona yeni Anayasa, çözüm sürecinin sürdürülmesi, seçim yasasının de� ğiştirilmesi ve bir dizi diğer demokratik taleplerle koalisyon teklif etmektir. Böyle bir teklif AKP’yi zor durumda bırakır. Onun çözüm konusunda ve yeni Anayasa konusunda gerçek tavrının test edilmesini sağlar. Fakat görünen o ki, HDP böyle bir teklifle git� meyecektir AKP’ye. Yani burjuva anlamda demok� ratik yeni bir Anayasa sonraki baharlara! Ve yemin sahtekarlığı da böylece sürüp gidecek!

24.06.2015 ✓

K

apitalist sistemde seçimler, komünistler açısın� dan şu açıdan önemlidir: Parlamento seçimleri işçi sınıfı ve emekçilerin bilinç ve örgütlenme düze� yini gösteren bir ölçüdür. İşçiler, emekçiler düzen içi bir çözümden mi yana? Çözümü parlamento içinde mi arıyor? Düzenden umudunu kesmiş mi? Çözümü parlamento dışında mı arıyor? Vb. İşçi sınıfı ve emekçilerin burjuvazinin egemen olduğu bir düzende yapılan seçimlerde parlamentoda çoğunluğu ele geçirerek, parlamenter yolla iktidarı ele geçirip, kendi sınıf iktidarlarını kurup, kapitalizmi tasfiye etmeye, sosyalizmi inşa etmeye yönelmeleri mümkün değildir. Burjuvazi işçi sınıfı ve emekçilerin gerçekten Komünist bir partiye çoğunluğu vereceğini öngördüğü seçimleri yapmaz, yaptırmaz. Bu anlamda Komünistler parlamento yoluyla iktidarı ele geçirip sosyalizmi inşa etme hayallerini en baştan reddederler. Bu Komünistlerin burjuva düzeninde parlamenter mücadele yürütmeyeceği, parlamento seçimlerine hiçbir zaman katılmayacağı vb. anlamına gelmez. Parlamento seçimlerine katılıp katılmama, mücadelenin seviyesine, komünistlerin gücüne, ��� im� kanlarına göre belirlenecek taktik bir sorundur.

Komünistler eğer parlamento seçimlerine kendi adayları veya yasal partileri aracılığı ile katılırsa, o zaman işçi ve emekçilerde parlamenter hayaller yaymayan bir propaganda yaparlar. Bizi seçerseniz, size vaad ettiğimiz en önemli şey bu parlamento içinde, egemen sınıfların iktidarının neden yıkıl� ması gerektiğini parlamento kürsüsünü de kulla� narak açıklamak olacaktır. Bu parlamento içinde bizim esas görevimiz parlamentonun gerçek işlevi� nin ne olduğunu, burjuvazinin diktatörlüğüne nasıl bir demokratik kılıf taktığını göstermek olacaktır.

Parlamentoda yaptığımız çalışmalarda sömürü dü� zeninin bir kurumu parlamentonun da gerçek kur� tuluş için neden yerle bir edilmesi gerektiğini an� latacağız. Tabii ki parlamento çalışmalarında işçi

gündem

PARLAMENTARİST HAYALLERE KAPILMAYALIM! sınıfı ve emekçiler ve tüm ezilenler lehine şu veya bu yasal değişikliği –ancak sürekli temas içinde bu� lunulan ve talepleri parlamento kürsüsüne taşınan parlamento dışındaki sınıf mücadelesinin zorlaması sonucu- gerçekleştirmek de mümkündür. Biz par� lamentoda bu gibi yasal düzeltmeler, reformlar için de mücadele eder, burjuva düzeninde de burjuvazi� den alınabilecek yasal tavizleri almak için çalışırız.

Fakat burjuvazinin iktidarında parlamento hiçbir zaman işçilerin-emekçilerin iktidarının aracı ola� maz, onun aracına dönüştürülemez. Katıldığımız se� çimlerde bu gerçekleri açıklayarak gireriz seçimlere.

Biz 7 Haziran seçimine kadar hiçbir parlamento se� çimine kendi adaylarımızla veya dışımızda başka bir partiyi destekleyerek katılmadık. Parlamento se� çimlerinde boykot tavrı takındık. 7 Haziran’da ya� pılan parlamento seçimlerinde tarihimizde ilk kez, Kürt ulusal mücadelesinin legal partisi konumunda olan, ve Türkiye/Kuzey Kürdistan’da burjuva de� mokrasisine en yakın parti olarak değerlendirdiği� miz reformist ve parlamentarist bir partiye, HDP’ne oy verilmesi çağrısı yaptık. Ve bu partinin seçim kampanyasının başarıya ulaşması için var gücümüz� le çalıştık. Yaptığımız ve aldığımız karar doğru idi.

Ancak işçilerin, emekçilerin, halkların yaşam ve mü� cadele şartlarını iyileştirme çalışması, mücadelesi –diğer bir ifadeyle reformist mücadele- yan� lış anlaşılmamalıdır. Yanlış sonuçlar çıka� rılmamalıdır. Bu mücadele ile temel sorun� ların çözüleceği, parlamentonun bu işlevi yerine getireceği ham hayallerine kapınılmamalıdır.

Biz reformlar uğruna mücadele ederken, bu müca� deleyi gerçek kurtuluş olan işçi sınıfı önderliğindeki devrim mücadelesine tabi kılar, ona bağlı olarak ele alırız. Bu gerçek bir an bile unutulmamalıdır…

22.06.2015 ✓

17

✌ halkların kardeşliği için

VAN KATLİAMLARINDAN KURTULAN ERMENİ GÖRGÜ TANIKLARI ANLATIYOR! 20 Nisan 1915’te bir Osmanlı askerinin bir Ermeni kadınına şiddet uygulaması ve bunu gören, Ermeni gençlerinin de askerlere ateş açmasıyla direniş başlar. Ayaklanma haberi İstanbul‘a gelir.

1885

18

’te ilk Ermeni partisi Arme� nakan, Van’da kuruldu. Daha sonra, 1887’de Cenevre’de Devrimci Hınçak Partisi ve 1890’da Tiflis’te Taşnaksutyun (Ermeni Devrimci Federasyonu) kurulur. Her üç partinin Van’da kü� çümsenmeyecek oranda bir örgütlülüğü vardır. II. Abdülhamid’in kurduğu Hamidiye Alayları Hazi� ran 1896”da Van’da katliam yapar. Şehir merkezinde 500 kadar Ermeni ile 250 kadar Müslüman ölürken, kırsal alanlarda Ermeni ölümleri 10 bine ulaşır.

Aynı yıl Devrimci Hın� çak Partisi militanları, Van’daki katliamlardan sorumlu tuttukları Kürt lider Şakir’e başarısız bir suikast girişiminde bulunur. Kürtlerin buna tepkisi sert olur. 18-21 Haziran 1896 günlerin� de şehrin Ermeni erkek� leri üç bölüğe ayrılır ve sınıra doğru yürüyüşe geçirilir. Yürüyüş kolları Hamidiye Alayları tara� fından yokedilir.

1 Kasım 1914’te Çar� lık Rusya’sının orduları Osmanlı topraklarına girer. 2 Kasım 1914’te Osman� lı Devleti, Rusya’ya savaş ilan ettiğini açıklar. Ekim 1914’te, Enver Paşa’nın bacanağı Cevdet Bey Van’a vali olarak atanır. Ardından Sarıkamış faciası gelir.

Bu dönemde hazırlıkları önceden yapılan ve potan� siyel suçlu olarak görülen Ermenilere karşı saldırılar

artarak devam eder. Van çevresinde yaşayan Erme� niler, Kürtler tarafından katledilir. Kürt çetelerden kaçan Ermeni köylüleri Van’ı doldurur. Cevdet Bey’in uzlaşma bahanesiyle çağırdığı Taşnak lideri İşkhan Bey’i 16/17 Nisan 1915 gecesi, Hirç Köyü civarında tu� zağa düşürülerek öldürtülür. İşkhan beyin iki oğlu da diri diri kuyuya atılır. Van valisi Cevdet Bey bununla da yetinmez, emrindeki Kasap Taburu’na (Van vali� si Cevdet Bey’in çetecilerden kurduğu ve esas görevi Hristiyanları katletmek olan bu tabura ‘Kasap Taburu’ adı verilmiştir.

Bu taburun 8.000 kişi ( kimi kaynaklarda 5.000 olduğu belirtilirmekte� dir.) Ermeni köylerinin yerle bir etme talimatı verir. Nisan ortasına doğru Van’daki Ermeni toplumunun tüm ileri gelenleri valilik emriyle tutuklanıp öldürülür.

Köylerdeki Ermenile� rin silahları toplanır.

Erciş’te bütün Ermeni erkekleri köy meyda� nınlarında toplanıp boğazlanır. 15 Nisanda Van’ın Akants köyünde 500 Ermeni Osmanlı hükü� meti tarafından kurşuna dizilir. Katliamlar Van’a ya� kın 80 köyde sürer. 3 gün içinde 24 bin Ermeni kat� ledilir.

20 Nisan 1915’te bir Osmanlı askerinin bir Ermeni kadınına şiddet uygulaması ve bunu gören, Ermeni

men, ne yazık ki Kürt ve Türk emekçileri de soykı� rıma katılmış, Suriye çöllerine gönderilen kafileler geçtikleri yerlerde, toplu olarak dere kenarlarında, meydanlarda kurşuna dizilmiş, malları-mülkleri yağma edilmiştir. Bu anlamda esas suçlu ve sorum� lu Osmanlı/Türk hakim sınıfları olmasına rağmen, Kürt ve Türk emekçilerinin katliamlara katılması, yağmaya katılması, Ermeni kızlarına, çocuklarına el koymaları vb. onursuz işlerde de sorumlulukları var� dır. Biz bu sorumluluğu tanıyor ve kınıyoruz.

Bu sayımızda, Van katliamlarını yaşamış ve kat� liamdan kurtulan görgü tanıklarının anlatımlarına yer veriyoruz. Tanıkların anlatımlarında da görüle� ceği gibi, Ermeni halkının yaşadığı bir vahşettir. 100. yıldönümünde soykırım suçlularını birkez daha la� netliyoruz.

✌ halkların kardeşliği için

gençlerinin de askerlere ateş açmasıyla direniş başlar.

Ayaklanma haberi İstanbul‘a gelir. Bu aslında ön� ceden alınmış bir kararın uygulanmasına geçilmek için bir bahane olarak değerlendirilir ve tehcir kararı alınır. Van ve çevresinde yaşayan Ermenilerin büyük çoğunluğu katledilir. 9 Mayıs‘ta Van ve Bitlis vilayet� lerine çekilen bir şifreli telgraf ile Van ve civarındaki Ermenilerin tümünün tehcir edilmeleri emredilir.

Van valisi Cevdet Bey, 14 Mayıs 1915’te Van’ı terk ede� rek Başkale’ye yerleşir. Van Ermeni direnişi 19 Mayıs 1915’e kadar sürer. 20 Mayıs’ta, Rus ordusu Van’ı işgal eder. Rus birlikleri Ermenilerin kontrolündeki Van’a Aram Manukyan’ı vali olarak atar.

Van isyanını tetikleyen Ermenilerin katledilmesi ve Ermeniler üzerinde uygulanan baskıdır. Van isya� nından çok önce Ermenileri sürme kararı alınmıştı.

Dâhiliye Nezareti’nin 26 Mayıs 1915 tarihinde Sadra� zamlık makamına gönderdiği resmî yazıda Ermeni� lere yönelik sürgün eyleminin, esaslı bir şekilde sona erdirilmesi ve tamamen yok edilmesi için gündeme getirildiği açıkça yazılıydı.

Yaygın olarak “Tehcir Kanunu” olarak bilinen; resmî adıyla “Savaş Zamanında Hükümet Uygula� malarına Karşı Gelenler İçin Asker Tarafından Uy� gulanacak Önlemler Hakkında Geçici Kanun” bu tezkereden bir gün sonra 27 Mayıs 1915’te Meclis-i Vükela’da (Bakanlar Kurulu) kabul edildi. Altında Başkumandan Vekili ve Harbiye Nazırı Enver Paşa ve Sadrazam Said Halim Paşa’nın imzaları vardı. Bu kanun, Sultan Mehmed V. Reşad tarafından da onay� lanmıştı. Kanunda herhangi bir etnik kimliğin adı geçmiyordu. Ermeni adı kanunla birlikte çıkarılan talimatnamelerde, şifreli telgraflarda geçiyordu.

1915’te Ermeni halkına karşı planlı, programlı, bir soykırım yapılmıştır. Soykırım 1915’de başlamış “kurtuluş savaşı” içinde de devam etmiştir. Soykırım sonucu Ermeniler Batı Ermenistan’da ulus olmaktan çıkarılmış, geriye bir “ulusal azınlık” kalmıştır. Geri� ye kalan “ulusal azınlık” sömürgeci Türk devletinin baskıcı, sömürgeci, katliamcı politikaları sonucu yıl� lar içinde azalarak, günümüzde on binlerle ifade edi� len bir rakama düşmüştür.

Soykırımın, katliamların hedefi sadece Ermeniler değildi. Kürdistan’da, Batı Ermenistan’da, Türkiye’de yaşayan “gayri Müslim” olarak adlandırılan Asuri (Süryani, Nasturi, Keldani) ve Rum halkı da katliam� dan geçirilmiş, Asuriler ve Rum’lar da, Ermenilere uygulanan soykırım içinde kırımdan geçirilmiştir.

Soykırım devletin önderliğinde gerçekleşmesine rağ�

TOVİK TOVMASİ BAĞDASARYAN‘IN TANIKLIĞI (1901, VAN, HAYOTS DZOR‘UN HİNDİSTAN K. DOĞUMLU) Fakir bir ailenin çocuğuyum. Köyümüz bugün de gözlerimin önüne geliyor. Köyümüzde 37 hane var� dı; bunların 29‘u Ermeni, 8‘i Türktü. Toplam 220 kişi vardı.

Köylüler tarım ve hayvancılıkla uğraşırlardı. Köy� de, bedava kapı ve pencere tamir eden, tabure imal eden iki marangoz vardı. Köyümüz bağlar içine gö� mülmüştü. Uzak Hindistan‘dan bir adam gelip bu köyü kurduğunda isminin Hindistan olarak kaldığı� nı anlatırlardı. Mıkırtiç Khırimyan ise bunun aslında „aygestan“ [bağlar] anlamına geldiğini, „hand“ [tarla; otlak] ve „andast an“ [tarla] kelimelerinden oluştu� ğunu; o yüzden köye „Hindistan“ adı verildiğini söy� lerdi.

Köy nüfusunun kendi ekonomisi vardı. Evler yu� varlak olur, saman ve toprak harcıyla birbirine yapış� tırılmış küçük taşlardan yapılırdı. Her evin, çok gizli ve önemli bilgileri birbirine ilettiği özel gizli bir geçi� di vardı. Türk zaptiyeler istediklere yere giriyorlardı; Ermeniler de Türkler kendi kızlarına sahip olamasın� lar diye yetişkin kızlarını o geçitlerden geçirerek kaçı� rırlardı. Zemin topraktı. Tandırı tezekle yakıyorlardı; o duman 2-3 saat boyunca o kadar koyulaşıyordu ki, göz gözü görmez oluyordu. Dışarı çıkıyor, sonra tan� dırın etrafında çömeliyorduk. Küçük, elişi kilden bir çanağın içine yağ doldurup içine de bir fitil koyarak sütuna çakıyorlardı. Sütunun altında duran yetişkin bir kız fitili bir yayın ucuyla kaldırıyordu.

19

✌ halkların kardeşliği için 20

Olayları kavrayabilecek yaşa gelmiştim. Bizim dişi bir danamız vardı. O inek olmuştu ve benekliydi. Ba� zen annem beni onu yalnız başıma otlatmaya mecbur ediyordu. Orda akan bir nehir vardı. Öğleyin hay� vanlar suyun yakınında dinleniyorlardı. Bizler ise nehirde yıkanıyorduk.

Ermeni Protestanlar bir okul açtığında 6-7 yaşın� daydım. Öğretmen gözlerini yumup dua ediyordu; Tanrı‘ya tapıyordu. Sürekli İsa Mesih‘in adını anı� yordu. Biz öğrenciler 20-30 kişiydik. Birçoğu İncil‘in adını kendi ebeveyninden duymuştu ve öğretmenden ders almaya geliyordu. Biz, Şarkı söyleyerek öğrene� lim diye harfleri sesleriyle değil, „ayb“ „ben“ „gim“ diye adlandırarak öğreniyorduk. Bu metotla Doğu‘da Kuran‘ı da öğretmişlerdi. Ben köyde okula az gittim.

Kim yanında ne kitap getirmişse başlıyordu onu oku� maya. Babam ölüp annem yeniden evlendiğinde ben üç aylıkmışım. Kocası da ölmüş ve ben de onun evla� dıyla birlikte öksüz kalmışım. Ama dayım beni bizim köye 25 km mesafede bulunan Varaga Manastırı‘na götürdü. Oranın ne kadar güzel olduğunu kelimelerle anlatamam. Pencereden aşağıya doğru bakınca, kıyı� daki Van şehri, Şamiram kalesi, göle karışan Şami� ram kanalı gözler önüne seriliyordu.

Köyümüzün Kürtleri Ermenilerle kardeş gibiydiler.

Biz Ermenilerle Kürtler arasında kardeşlik ilişkile� ri vardı. Ermeniler Kürtçe, Ermenice konuşurlardı; Kürtler de öyle. Ermeniler Kürtlerle beraber çalışır, ürünü hasat ve harman eder, kaşıklarını birbirlerine ödünç vererek yemek yerdi. Kürtler içeri girdiğinde zavallı Ermeniler Bey‘in önünde eğilir, atına yem ve� rirlerdi. O yüzden de Kürtler Ermenilere iyi davra� nırlardı. Ama sonra, Kürtler Ermenileri katletmeye başladılar.

Ermenilerin güçlü ve zengin olduğunu bilen Hükü� met Kürtlerden oluşan Hamidiye Alayları‘nı kurdu; bunlar Ermenilerin başına büyük bir bela oldu.

Türk zaptiyeleri köylere gidip vergileri topluyordu; ama Kürt Beyleri geldiğinde Ermeniler evlerini terk ediyorlardı. Gelen aslında dehşetti.

Ben Varaga Manastırı‘nda öğrenim görüyordum.

1912‘de Ermeni alfabesinin bulunuşunun 1500‘üncü yıldönümü olması sebebiyle büyük bir kutlama yapıldı. İşkhan‘nın yaptığı konuşmayı hatırlıyo� rum. Ermeni-Kürt ilişkilerinin düzelmesi amacıyla İşkhan‘dan kurtulmak için Cevdet Paşa onu ortadan kaldırmak istedi.

Otuz gün boyunca Türkler Ermenilerle çatıştı. Er� meniler siperler kazıyordu. Biz tecrübesizdik; ne olup

bittiğini bilmiyorduk; ama Vanlı çocuklar çok şey biliyorlardı. Bizi Varaga Manastırı‘ndan Van‘a getir� diklerinde Ermeni mahallesi Aygestan‘da bandonun „Mer Hayrenik“i çaldığını ve çarpışanlara moral verdiğini gördük. Otuz gün sonra Türkler Rusların adını duyunca kaçmaya başladılar. Enver Paşa‘nın ordusundan geriye sadece döküntüler kaldığından Andranik Bitlis‘i işgal etti. Ruslar Bitlis‘i işgal etmek istemiyorlardı. Andranik gönüllü müfrezelerinin yardımıyla Bitlis‘i işgal etti. Çatışmalar sona erdiğinde köye gittim. Annem altı çocuğuyla birlikteydi. Ben ve üvey erkek kardeşlerim elele vererek gasp edilen hayvanlarımızı Kürtlerden geri aldık. İki inek ve bir at sahibi olduk. Köyümüz� deki köylüler kaçmışlardı. Silahı olanlar dövüşmüş, gelip Varaga Manastırı‘nda toplanmıştı; orası muha� cirlerin merkezine dönmüştü. Çarlık Rusyası ordularına geri çekilme emri verdi.

Biz de mecburen Berkri‘ye doğru göç ettik; orda uçu� rum gibi derin bir vadi vardı; ordan Abağa Ovası‘na giriş yapacaktık. Yüzbinlerce muhacir oraya doluş� muştu; onlar kendi kurtuluşlarını Yerevan‘a var� makta görüyorlardı. Annem ve çocuklarla köpüklü Bandimahu Nehri‘ne vardık. Gidip yüzümü suyla ovmak için annemden izin istedim. Gittim ve aniden dolu gibi bir şey yağmaya başladı. Kürtler karşı vadi� nin üst kısmını işgal etmiş ateş ediyorlardı; insanlar yuvarlanıyordu. Gelenlerin kendilerini nasıl suya at� tıklarını görüyordum. Ben de soyunup suya atladım.

Nehrin ortasına gelene kadar akıntı beni aşağıya sü� rükledi. Yüzlerce ceset arka arkaya gelip denize doğ� ru sürükleniyordu. Aniden bana bir etek dokundu; ucundan bir kadın tutuyordu. Onun eteğine yapışıp yavaş yavaş sudan çıktım. Hayatımı o kadın kurtardı.

O kadın kimdi, bilmiyorum. Nehirden çıktık; üşüyor ve titriyordum. Bir Rus askerden beni atına bindir� mesini rica ettim. At ilerlemedi ve attan indim. Bir inek gördüm. Yük taşıyan ineğin çuvalları sırtından düşmüştü; içlerinde kete vardı. Ben de acıkmıştım ve onları yedim. Bir adam beni ineğin üstüne oturtup iple bağladı. Halk bağırıp çağırıyor, her biri kendi ya� kınlarını arıyordu.

Akşam ben de diğerleriyle birlikte bir yere vardım.

Dinlenmek için oturduk. İneğin sırtından inip ipi� ni ayağıma bağladım ve yattım. Bizimkilere ne oldu diye düşünüyordum. Birden bir ses duydum; bir de baktım ki, evli ablammış. Birbirimize sarıldık. Ben inekle birlikte ilerledim. Annemi, ablalarımı ve tey� zemi otların üstüne oturmuş vaziyette buldum; vay

„Ağvancığım, niye gidiyorsun? Neye ihtiyacın var?“ O zavallı kadın ağlıyor ve her yolla beni ikna etme� ye uğraşıyordu. Ona: „benim ağabeyim, ablam, an� nem var“ dedim.

-Demek bir annen var... Eh oğlum, ben seni anne� nin elinden alacak değilim. Beni kucakladı, sıktı; ke� mer gevşeyip ayaklarıma düştü. Kadın kemeri yerden alıp gitti.

Artık Eçmiadzin‘de cesetler arasında kalmak müm� kün değildi. Açtık, kimsemiz yoktu. Kavunkabukla� rı yiyerek yayan olarak Yerevan‘a vardık. Su satmaya başladım. Bir gün bir kağnının zangak ekmekleriyle dolu olarak geldiğini gördüm. Gidip rica ettim : „Bir parça ekmek lütfen...“ -Bunlar muhacirler için, diye cevap verdi arabacı.

-Ben de muhacirim!

Bana büyük bir zangak ekmeği attı. Birden arkada� şımın annesi, ablası ve erkek kardeşi karşıma çıktılar.

Bizi buldular. O arka� daşımın, adı İsrael olan ve Almanya‘da okumuş bir kayınbiraderi vardı.

Ermenilerin göç etti� ğini duymuş, annesini bulup geri götürmek için Berlin‘den gelmişti.

Bana: „Gel seni Bakü‘ye götüreyim“ dedi.

O arkadaşımla birlikte beni Bakü‘ye, yetimha� neye götürdü. 1916 yı� lında artık Bakü yetim� hanesindeydim. Sabah kalkıp ilahiler söylüyor� duk. O çok iyi bir yurt� tu. Yönetici İsrael‘di.

Sabah dua edip sonra yemeğe oturuyorduk. Yönetici de bizimle yiyordu. Bir kopeğin bile hesabını soruyordu. Bakü‘de bir Protes� tan cemaati vardı. Her sabah hediyeler alıp gelirlerdi.

Ne kadar iyi, ne kadar yumuşak huylu insanlardı on� lar! Bizi yıkayan o banyocu kadın bizi kendi elleriyle giydiriyordu. Biz de öyle büyüklerimiz olduğu için mutluyduk. Bir yıl üç ay kaldım orda. Pişmiş soğan yemeye alışık değildim. Onlar da yemekleri yağda kı� zartılmış soğanla hazırlıyorlardı. Ben o soğanları ka� şıkla toplayıp arkadaşımın tabağına dolduruyordum.

Yönetici bunu görüp: „Ne yapıyorsun?“ dedi.

-Bıktım! dedim.

✌ halkların kardeşliği için

vuy çekiyor, ölümüme ağlıyorlardı! Aniden beni gö� rüp omuzlarına aldılar. Yolumuza devam edip, Abağa Ovası‘na vardık; sonra da Orgov‘a. Orası Rus hudu� duydu. Ermenilere ilk yardım yapıldı; ekmek getirip dağıttılar. Biz ilk defa olarak afiyetle bokon ekmekleri yemeye başladık. Orda iki-üç gün kalıp, sonra Iğdır üzerinden Eçmiadzin‘ e doğru geldik.

Aklıma, arkadaşımla beraber Eçmiadzin‘e gidip orda öğrenim görmek fikri geldi. Aniden bir kadın bana yaklaştı ve okur yazar olduğumu öğrenince: Ey oğul! Evlatlığım olmak istemez misin?“ dedi.

Annem zaten gitmişti. Ben ve arkadaşım Eçmiad� zin Kilisesi‘nin yakınında kalmıştık. „İsterim“ diye cevap verdim.

-Haydi kalk! evimize gidelim.

Beni Khatunarkh Köyü‘nde bulunan evine götür� dü. Kocasını ve dostlarını çağırdı ve bir şölen düzen� lediler. Beni vaftiz edip ismimi de Ağvan koydular.

Sonunda bir çocukları, hem de okur yazar bir çocukları olduğu için mutluydular.

Onlar bana yiyecek bırakıp çalışmaya gidi� yorlardı. Orda bir hafta kaldım; ama bizimkileri özledim. Aniden adı� mın telaffuz edildiğini işittim: „Bağdasar!“ Ar� kadaşımdı. Bana kaçar� sak iyi olacağını söyledi.

Eve gittik. Bir sürü de� ğerli şey vardı. Bizim ise paramız pulumuz yok� tu. Bir sandıkta bir rubli vardı; aradım ve gümüş bir kemer buldum. Sat� mak için aldım; iki kere belime doladım. Eçmiadzin‘e gittik. Yetimhanede uyuduk. Sabah kalktığımızda iki yüze yakın çocuk ölmüştü. Kolera kurbanlar alıyor� du. Cesetleri arabalarla götürüp çukurlara dolduru� yorlardı.

Hovhannes Tumanyan o sırada muhacirleri teselli etmek için Eçmiadzin‘e gelmişti. Van‘da, Şatakh‘ta savaşan insanlar şimdi hastalıktan ölüyorlardı.

Sabah ruhban okulunun önündeydik. Birden üvey annem geldi ve arkadaşımın kafasına vurdu ve: „Oğ� lumu nereye götürüyorsun?“ dedi.

Geldi beni kucakladı ve başladı ağlamaya ve dedi ki:

21

✌ halkların kardeşliği için 22

Kaşıkla soğanları toplayıp ağzıma doldurdu. Ben de tükürdüm; tükürdüklerim suratına yapıştı. O da si� nirlenip beni dövmeye başladı. Ben de ona:“Ben artık yetimhanede kalmam“ dedim.

Ertesi sabah gitmemem için rica etti.

-Hayır gideceğim, diye cevap verdim.

O adam bana bir palto satın aldı. Bilet almak için sekiz rubli aldı; Akstafa Tren İstasyonu‘na gidecek, ordan da yayan olarak İcevan ve Dilican‘a geçecek� tim. O gün bilet alamadık. Ben Balaca İstasyonu‘na gittim; bilet aldım ve Akstafa‘ya gittim. Amcamın oğlu Melkon‘u buldum; onun babası fedayiydi. Son� ra bizi Tebriz‘e naklettiler. Farslar çok fanatik ve cahildiler. Orda iki buçuk ay kaldık. Miyasnikyan adam gönderip: „Kim muhacirse gelsin“ dedi. Biz de Ermenistan‘a geldik.

Arşaluys Köyü‘nde ev inşa ettim. Ağabeyim Ko� münist Partisi hücresinin sekreteri, ben de öğret� mendim. 1929‘da üniversiteye girdim. Evlendim; altı oğlum ve bir kızım oldu.

Lenin Madalyası ve Kızıl Yıldız nişanıyla taltif edildim.

Ermeni Soykırımı‘nın sebebi Ermenilerin Türkler ve Kürtlerle eşit şartlarda yaşamak istemesiydi; ama şeriat onlara bu hakkı vermi� yordu. Bunun dışında, Türkiye‘deki en zeki millet yüksek bir kültü� re sahip olan Ermeniler� di; mimarlar, besteciler ve tüccarlar hep Er� menilerdi. Ermenilere muhtariyet vermemek, yeni bir Bulgaristan yaratma� mak için onlar her yola başvurarak Ermenileri orta� dan kaldırmak istediler.

Türklere karşı takındığımız tutum şudur ki, biz olanları asla unutmayacağız. Ama Türk halkı ne ya� pabilirdi ki; zira bizi herkesten evvel üst düzey Türk yöneticiler katletti. Biz onların yaptıklarını asla unu� tamayız. Biz, topraklarımızı geri vermeleri için hak� larımızı talep etmemiz gerektiğini çocuklarımıza öğ� retmeliyiz. Onlar [Türkler] 4000 kilisemizi yıktılar; binlerce insanı katlettiler. 24 Nisan bizim için kutsal bir gündür. Biz ailece, çocuklar, torunlar ve torun ço� cuklarıyla o gün Felaket Anıtı‘na gidiyoruz ki, onlar

o hafızayı ruhlarında saklasınlar.

Gelecek nesillere şunu söylemek istiyorum: her Er� meni dedelerinin Doğu Ermenistan‘a hangi şartlarda ayak bastığını hissetmelidir. Ermeninin kendi eşsiz vatanı olmuştur. Yeni nesiller unutmamalı, hukukun zaferi ve batı Ermenileri so� rununun çözümü için gereken ne varsa yapmalıdır. Büyük Alman liderler Karl Liebnecht ve Rosa Luxemburg Wilhelm Hükümeti‘ni eleştirdiler. Türklerin bizzat kendileri Talat Paşa‘yı ve başka birçok kişiyi mahkûm etti. Bir gün BM‘nin adil bir karar vereceğinden umutluyum. (Ermeni Soykırımı, Hayatta Kalan Görgü Tanıklarının Anlat� tıkları, Belge Yayınları, sf. 192-195)

AĞASi GAREGiN KANKANYAN‘IN ANLATTIKLARI (1904, VAN DOĞUMLU) Ben güzel Vaspurakan‘ın eşsiz güzellikteki Van Şehri‘nde doğdum.

Babam oyma ustasızanaatkârdı. Yeteneğiyle ün salmıştı. Sipariş ve� ren kişiyi karşısına otur� tup gümüş kutu üzerine onun resmini yapabi� lirdi. Annem, Van San� du k ht y a n -M a r y a m � yan Ortaokulu‘nda öğretmendi. Van‘ın ilk bayan öğretmenlerin� dendi. Onun öğren� cileri arasında Silva Kaputikyan‘ın annesi Jajan Liya ve başkaları da bulunuyordu.

Biz Van‘da namusumuzla ve yaratıcı bir şekilde ça� lışarak huzur içinde yaşıyorduk. Yalnız Türkler tara� fından katledilme tehlikesi tepemizde bir Demokles Kılıcı gibi asılı duruyordu. O tür katliamlar düzenli aralıklarla Batı Ermenistan‘ın farklı yerlerinde tek� rarlanıyordu. Dedemin ve dayımın kurban gittiği o tip katliamların 1894-96 yılları arasında yapıldığı bi� linir. Onlar Van‘ın Aziz Hakob Kilisesi‘nin bulundu� ğu mahallede yaşarlarmış; mahallenin bir tarafında Ermeniler, diğer tarafında ise Türkler yaşarmış. Kat� liam başladığında o mahallenin erkekleri Aziz Ha� kob Kilisesi‘ne sığınmışlar. Yabancı sekiz konsolosun aracılık yapacağı ve katliamın sona ereceği umuduyla

de hazırlık yaptı.Annemin önderliğinde on günlük yayan yolculuğa dayanabilmek için neleri yanımıza alacağımıza karar verdik.

Kendi evimizi 13 Temmuz 1915 günü saat 11‘de terk ettik. Evden çıkmadan evvel annem aile fertle� rini topladı; ağlayarak herkesi öptü ve: „zor ve biline� meyen bir yola gidiyoruz; bize ne olacak, belli değil.

Sizin için asıl sorun kargaşada babanızı, annenizi kaybetmemeniz“ dedi.

Evden çıktık. Kapıyı kapatmadık; sanki taşlaşmış, hissiz olmuştuk. Ana cadde Khaçpoğan‘a doğru ha� reket ettik. Evlerden sürekli yeni aileler çıkıp birleşi� yorlardı. Kortej büyüyor ve ilerliyordu. Iğdır‘a varana kadar yağmurun, güneşin altında, çamurların içinde, yarı aç ve susuz on günlük yol katettik. Yolda Kürtler sık sık üzerimize saldırıyor, insanları katlediyor ve soyuyorlardı. Bu olaylar özellikle yığılmaların olduğu Bandimahu Köprüsü yakınında cereyan etti. Türk� lerin eline geçmemek için nice anneler çocuklarını kucaklayarak o köprüden suya atladı. Yolda öldürü� lenleri ve ölenleri yol kenarında bırakıyorlardı; çoğu zaman üstlerini toprakla örtmüyorlardı. Ben gömül� memiş ceset görmekten o kadar etkilendim ki, yüre� ğime bir hüzün çöktü ve bu durum bugüne kadar da sürüyor. Doya doya sevinemiyorum. Mahallemizin en sağlıklı çocuğu olmama, karın üstünde yalınayak koşup hastalanmama rağmen, göçten sonra o kırmızı yanaklı sağlıklı çocuğun rengi attı, soldu, üzüldü ve konuşmaz oldu. Annem babamı beni doktora götür� meye zorladı. Biz artık Yerevan‘daydık. Babam dok� tora vermek üzere iki ayda iki altın biriktirdi ve beni, faytonla ve bir elinde bastonla dolaşan doktor Aram Ter Grigoryan‘a götürdü. Doktor beni muayene etti ve dedi ki: „Oğlanın hiçbir hastalığı yok.“ -Peki niye hiç konuĢmuyor; çok zayıfladı; rengi sol� du.

-Nerelisiniz?

-Vanlı muhaciriz.

-Oğlan göç yolunda gördüğü onca üzücü olay nede� niyle melankolik olmuş. Bu göçün bir sonucu. Üzücü olaylar onun üzerinde etki yapmış. Zamanla geçer.

Bu psikolojik bir sorundu.

Dolayısıyla biz göç yolumuza devam ettik. Akşam Lezk (Aralezk) Köyü‘ne vardık. Nerde dursak, başı� mızı yere koyup uyuyorduk. Babam, annem ninem sırayla başımızda nöbet tutuyorlardı.

Sabah Ararat‘a doğru yolumuza devam ettik. Yol� da sık sık Kürtler saldırıyor, öldürüyor ve elimiz� dekileri gasp ediyorlardı. Mesela okul arkadaşım

✌ halkların kardeşliği için

kapıyı sımsıkı kapatmışlar. Ama Türkler kiliseyi ate� şe vermeyi denemişler. Kiliseye sığınan Ermeniler kapıyı açıp hızla kaçmayı kararlaştırmışlar. Kiliseden kaçanlar arasında benim 43 yaşındaki dedem Khaça� tur İşkhanyan ile 17 yaşındaki dayım da varmış.

Büyükannem dayımın kaçmasına izin vermemiş.

Komşuları Türk Mahmut Ağa ona: „Sara Hatun, oğ� lunu ver karışıklıklar geçene kadar saklayayım“ de� miş. Ama büyükannem ona güvenmemiş. Oğluna kız elbisesi giydirmiş. Oğlan koşarak Ermenilerin çoğun� lukta olduğu mahalleye varmak için koşmuş. Onun açık bir alandan geçmesi gerekiyormuş. O alanda, kendisini tanıyan Türk piçlerine rastlamış; onu öl� dürmüşler. Büyükannem arkasından yetişmiş; yaralı oğlunu kucaklamış. Kan büyükannemin önlüğünden aşağı akıyormuş. Büyükannem üzüntüden aklını yi� tirmiş; kanlı önlüğü üzerinden çıkarmamaya başla� mış. Yere yatmış ki kendisi de ölsün. On iki yaşındaki kızı, babasını ve erkek kardeşini kaybettikten sonra aynı şekilde ruhi sarsıntı geçirmiş. Dili tutulmuş.

Dostları bir araya gelip öğüt vermişler: „Sara Hatun, aklını başına al; kızın küçük; sana bir şey olursa ök� süz kalır“ demişler.

Sara büyükannem yavaş yavaş kendine gelmiş; ama kanlı, kararmış önlüğünü üzerinden çıkarmıyormuş.

Yıllar geçmiş; 1902‘de kızı, yani annem, bir öksüzle, yani babamla evlenmiş. Ertesi yıl tornu Andranik doğmuş ve büyükannem mucize eseri olarak iyileşip kanlı önlüğünü tandırın içine atmış. 1904‘te ikinci tornu dünyaya gelmiş. Büyükannem ev işleriyle uğ� raşmış. O yıllarda annem okulu bitirmiş; yetenekli olduğu için ona Sandukhtyan-Maryamyan okulunda din ve dil öğretmeni olarak görev vermişler. İki kız çocuğu doğurmuş; aile büyümüş. Bizim iyi bir ya� şamımız vardı; mali durumumuz iyiydi. Annem ve babam iyi para kazanıyorlardı. Van‘da harika bir ba� ğımız vardı; o bağı bugüne kadar özlerim. Menekşe� lerin, lalelerin nerde bittiğini hatırlıyorum. Yeni inşa ettiğimiz evimizde oturmanın keyfini ise çıkarama� dık... İşte buydu ailemiz. Savaş zamanında, Vaspurakan muharebesinden sonra Rus ordusunun Van‘a doğru ilerlediği ve Türkler Van‘ı işgal etmek istedikleri için Rusların Van‘ı tekrar alacağı haberi yayıldı.

Rus ordusu savaşmak istemiyordu; Ermenilerin ise gücü yoktu. Van‘ı terk edip Rus toprağı olan Iğdır‘a gitmek gerekiyordu. Paniğe kapılmış halk göç ha� zırlığı yaptı. Göç, yüzyıllar boyu kendi öz şehrinde yaşamış bir millet için korkunç bir olaydır. Ailemiz

23

✌ halkların kardeşliği için 24

Semerciyan‘ın ebeveynini yolda boğazladılar ve o kü� çük çocuk öksüz kaldı.

Bayazıt yakınlarından geçtik. Annem vakit bulup bize: „Bu Raffi‘nin tasvir ettiği Bayazıt Şehridir“ dedi. Şehirde tek bir ağaç bile yoktu; evlerin kapı ve pen� cerelerini yerlerinden çıkarıp yakacak olarak kullan� mak üzere götürmüşlerdi. Ararat‘ın öbür tarafındaki Abağa Ovası yoluyla, Çıldır dağ geçidinden Ararat Ovası‘na geçtik. On birinci gün Iğdır‘a vardık ve bir dostumuzun evinde konakladık; o evin odaları biz� den önce gelenler tarafından tutulmuştu. bize balkonda bir yer tahsis ettiler. Bana üzerinde uyuyacağım bir oğlak postu verdiler. Bu şekilde za� yıflamış, hırpalanmış, eziyet çekmiş aile Yerevan‘a ulaşmayı denedi. Ama talihsizliğimizden, Ruslar Markara Köprüsü‘nü kapatmış, muhacirlerin içeri girmesine izin vermiyorlardı. Iğdır civarında ise tifüs ve kolera salgını vardı. Annem: „Bir çare bul da, daha uzaklara gidelim“ diyerek babamın yakasına yapıştı.

Babam, bir lira ödememiz koşuluyla bizi Markara Köprüsü‘nden geçirip Yerevan‘a ulaştırmayı kabul eden bir arabacı buldu. O bugünün parasıyla 100 do� lar eder. Hemen hemen hiçbir eşyası olmayan ailemiz arabaya bindi. Köprüye varmadan evvel arabacı atları kamçıladı ve „Khabarda!“ diye bağırdı. Rus nöbetçi� ler ürkmüş atları görüp dehşete kapıldılar ve kaçtı� lar. Biz arabanın içinde gözükmüyorduk. Arabanın içinde kimse yokmuş gibi üstümüzü bir bezle kapla� mıştı. Arabacı bizi götürüp eski Zangu Köprüsü‘nün üzerinden geçirdi; Apteçkaya Ulitsa‘ya kadar getirdi.

Bugünkü Devlet Bankası‘nın bulunduğu yerde muha� cir kampları vardı. Ve biz Haziran sonunda arabadan inip güneşin altında toprağın üstüne oturduk; hiçbir şeyimiz yoktu.

Ailemiz 8 kişiden oluşuyordu; bize oda vermediler.

Babam Türk mahallesinde küçük bir oda tuttu; oda kirası olarak da bir lira verdi. Cebinde sadece bir lira kalmıştı. Çeltik sapları üstünde yatıyorduk. Annem 98 yıl yaşadı. Büyükannem dizanteriye yakalanıp öldü. Ailemiz mücadele etmeye başladı. Hayat zordu.

Yerevan‘da ise salgın vardı. Arabalar gelip korna ça� lıyor ve cesetleri toplayıp götürüyor, Şimdiki Komitas Parkı‘ndaki bir kuyuya atıyorlardı. Orda bir Ermeni kilisesi de vardı. Sardar Kalesi vardı. O bahçelerin hepsi İranlılara aitti. Şimdi Yerevan‘da İranlıların mescidini yeniden inşa ediyorlar.

On yaşında çalışmaya başladım. Babam işçi paza� rında emek gücünü satıyordu. Ben de su, tütün satı� yordum. Akşam muhacirlerin gittiği bir okula koşu�

yordum. Öğrenimimi yarıda bırakmadım. Yerevan Devlet Üniversitesi‘ni bitirdim. Almanya‘da öğrenim görmüş hocalardan ders aldım. Ben de üniversitede hoca, kimya profesörü oldum.

Pedagoji Enstitüsü‘nde psikoloji hocası olan Gaya� ne Hovsepyan‘la evlendim. On üç kitap yazdım; bun� lardan altısı yayımlanmıştır. Benim yazdığım anali� tik kimya kitabı bugüne kadar öğrenciler tarafından kullanılır. (Age, sf. 201-203)

VARSENİK ABRAHAMİ ABRAHAMYAN‘IN ANLATTIKLARI (1905, VAN DOĞUMLU) Biz Van‘da huzurlu bir hayat yaşıyorduk. Orda Van Gölü vardı. Bağımız vardı. Avants Köyü‘ne yazlı� ğa gidiyorduk. Büyükannemin evi Aygestan‘daydı.

Bir gün bütün Avantslıların Aygestan‘ın Khaçpoğan meydanında toplanmasını söylediler, filanca saatte Ermeniler lehine bir konuşma yapılacak dediler. O zaman herkes orda toplandı. Kalkıp konuştular; en sonunda da „Hürriyet! Adalet! Musavat!“ dediler.

Babam sordu: „Nedir bu dedikleri?“ -Biz Ermeniler ve Türkler kardeş olacağız.

Konuşmalar sona erince Türk bandosu çalmaya başladı. Sonra başkaları da konuştu.

Aradan belirli bir süre geçti. Bizim yöneticilerimiz� den Vramyan‘ı ve diğerlerini götürüp öldürdüler; göle attılar: Sonra Türkler çatışmaya hazırlandı. Önce Er� meni kiliselerini kapattılar. Bizim dört kilisemiz var� dı: Aziz Nışan, Aziz Poğos-Petros, Aziz Vardan, Aziz Amenapırkiç; o kiliseler ateşe verildi; sonra çatışma başladı. Ermenilerin üzerine saldırdılar. Ermeniler de kendilerini müdafaa ederek sonuna kadar dövüş� tüler. Türkler „Ermeniler teslim olsun“ diye mesaj göderdiler. Ermeniler:“Biz teslim olmayız, kanımızın son damlasına kadar çarpışacağız“ diye cevap ver� diler. Çatışma başladı: Babam Ramkavar‘dı. Annem yemek hazırlıyor, ben de babamın bulunduğu mevzi� ye günde iki kez yemek götürüyordum. O mevzi çok tehlikeli bir yerdeydi. Babam bir yazı yazıp onu dini önderliğe götürmemi söyledi. O kâğıtta: „Bu çok teh� likeli bir mevzi; kalenin altında bulunuyor“ yazılıydı.

Gerçekten de oraya ulaşmak için ahır tarafından mer� diven dayayıp dama çıkmak gerekiyordu. Dama çıkıp yeri kazdılar ve avlunun kapısını kapattılar; halkı da oraya götürdüler. Dürbünle seyreden Türkler mevzi� lerde kimsenin kalmadığını düşünüp saldırıya geçti.

Bizimkiler hazırlıklıydı; halatı tutan Türkler aşağı düşüp ölüyordu. O şekilde Ermeniler güç kazandı.

ARTSRUN MARTİROSİ HARUTYUNYAN‘IN ANLATTIKLARI (1907, VAN DOĞUMLU) Van‘ın Aygestan mahallesinde doğdum. Ermeniler Van‘da terzilik, kuyumculuk, marangozluk, çiçekçi� lik gibi mesleklerle iştigal ederlerdi. Babam terziydi; erkek elbisesi dikerdi.

Van‘da 3-4 katlı binalar vardı. Ebeveynim yedi ço� cuk sahibiydi. Onların iki ineği, içinde ceviz ağaçları ve başka ağaçlar olan bir bahçeleri de vardı.

Fedayi hareketleri, adaletsizliğe, soyguna ve zulme karşı koymaya yönelikti. Babamın odunlukta tüfekle� ri vardı. 1915 yılında Vanlılar silahları sayesinde ken� dilerini koruyabildiler. Meşru müdafaa halka karşı şiddete başvurulduğunda doğmaktadır.

Göç yolunda, Bandimahu Köprüsü‘nden geçerken, Türkler kayaların arkasından üzerimize ateş yağdı� rıyorlardı. Bu bir Sodom-Gomor durumuydu. Biz birkaç küçük çocukla beraber kağnıların içindeydik.

Küçüklerden biri gözle� rimizin önünde kanlar içinde kaldı; başı öne eğildi ve hareketsiz kal� dı. Onun öldürüldüğünü hissettik.

Seksenimi geçtim ama o katliamın planlanmış olduğunu hissediyorum.

O cehennemden canlı çıkanlar kendi gözleriyle gördüklerini asla unut� mayacaklar.

Iğdır‘da babam bizi buldu. Eçmiatsin‘e gel� dik. Bütün Eçmiatsin muhacirlerle dolmuştu.

Manastırın duvarlarının dibinde, gölün kıyısında bütün bir millet ölüyor� du. Biz Eçmiatsin‘de uzun süre kalmadık; Yerevan‘a gittik. Benim iki yaşındaki erkek kardeşim orda vefat etti. Tiflis‘e hareket ettik. Bütün yol boyunca çapak� lanmış olan gözlerim görmez olmuştu. Bizi Tiflis‘te amcamın oğlu konuk etti. Bizim aileden sadece ben, Varazdat ve annem kalmıştık. Babam Aramyan has� tanesinde vefat etti. Bir yaşında olan kız kardeşim Arpenik tifüsten öldü; ablam de öyle. Onun küçük bir kızı vardı; o öksüz kaldı. Damadımız, çocuğa baksın diye diğer ablam Siranuş‘la evlendi ve onlar birlikte Mısır‘a gidip yerleştiler. Dokuz kişilik ailemizden geriye üç kişi kaldı. Bu tarafta da bulaşıcı hastalıklar nedeniyle kırıldık.

1918 yılına kadar yetimhanede kaldık. Geleceğin ünlü şairi Vağarşak Norents, Azat Vıştuni, Norayr Dabağyan da ordaydılar. Yetimhanede okuma yazma öğrendim. Bir gece yetimhanemizi çocuk yuvası inşa

✌ halkların kardeşliği için

O çatışma sırasında halam kova elinde mermilerin düştüğü yerde üzerlerine su boşaltıyordu; yeniden barutla doldurulmaları için onları toplayıp atölyeye götürüyordu.

Sülalemizden birçok insan hayatını kaybetti. Türk� ler kendilerini kaçırmaları için gelip birçok Erme� ni kayıkçıyı götürmüşlerdi; zira Rusların geldiğini duymuşlardı. Ermeni kayıkçı ise Türkleri teknesine doldurup gölün ortasına götürüyor, sonra da kayığı batırıyormuş; kendisi yüzme bildiğinden yüzerek kurtuluyormuş. Türkler ise boğuluyorlarmış.

Ruslar geldiler. Uzun zaman bizimle beraber ya� şadılar. Bize dediler ki: „Filanca yerde bir cephe açılmış; eğer biz bura� yı terk edersek Türkler sizi öldürürler.“ Erkek� ler dağa savaşmaya gtti.

Halk ise göç etmeye baş� ladı...“ Berkri Nehri ceset� ler getiriyordu. Halam çocuğuyla suya girmiş; akıntı çocuğu sürükle� yip götürmüş. Zavallı halam hep onu hatırlar� dı: „ Babken‘i tutama� dım; akıntı onu götürdü.

Altınlarımı da elbisele� rimin içine dikmiştim; kurusunlar diye suyun içinden çıkarıp taşın üstüne koydum; onları orda unutup geldim.“ Oğlu� nu akıntıya kaptıran, mal varlığını da kaybeden ha� lam biz Iğdır‘a varır varmaz derdinden öldü. Amcam ise çatışmada öldü. Iğdır‘dan sonra kağnılarla Doğu Ermenistan‘a geldik. Babam: „Biz su, toprak ve meyve halkıyız“ dedi.

Bizi Ğamarlu‘ya, Artaşat‘a götürdüler. Orada da yaşadık. Sonra, çok seneler sonra Yerevan‘a taşındık.

(Age. Sf. 209-210)

25

✌ halkların kardeşliği için

edilen Kars‘a naklettiklerini duydum. Bizim öksüz� ler orda çok kayıp verdi. Zavallı annem çamaşırcıydı.

Ben sokakta ayakkabı boyuyor, su satıyordum. Vago� na asılıp köye gidiyordum.

1928‘de Leninakan Devlet Tiyatrosu‘nda müptedi oyuncu oldum. O işi Mıravyan yönetiyordu. O yüz� den de ona Mıravyan Tiyatrosu adı verildi. O tiyatro bana çok şey verdi. Kendimi tiyatroya adadım. Tiyat� ro sanatı vasıtasıyla halkıma hizmet edecektim.

Yıllar geçtikçe emektar sanatçı oldum, halk sanat� çısı. İkinci Dünya Savaşı sırasında tiyatro müdürlüğü görevi bana verildi.

Ben Ermeni Soykırımı konusunda çok kafa yordum ve Ermeni Soykırımı‘nı tanımayan ülkeler olduğuna hayret ediyorum.

Van‘ı ziyaret edip görmeyi çok düşledim. Aygestan bağlarını sulayan büyük barajı hatırlıyorum. Ben, hiç ter dökmeden bizim ulusal çalışmamızın semeresini alan o adamın kim olduğunu görmek istiyorum.

Ey Adalet! Yüzüne tüküreyim! (Age. Sf. 218-219)

SARGİS BADALYAN‘IN ANLATTIKLARI

26

(1909, VAN, VOSPİTAK KÖYÜ) Köyümüz Van‘a 6 kilometre mesafedeydi. Köyü terk edip göç yolunu tuttuğumuzu hatırlıyorum; Van halkı daha önce göç etmişti. Van‘a vardığımızda Van� lılara katıldık. Büyükannem ve büyükbabam bizim köyde kaldılar; mülklerinden ayrılamadılar.

Gece Kürtler gelip bize saldırıyorlardı; bizimkiler ise karşı koyuyordu. Aç, susuz yürüyorduk. Önce hayvanlar katledildi; yüklerimiz yağmalandı. Biz çok güçlü akıntısı olan Bandimahi Irmağı‘nın yakınına vardık. Halk karĢıya geçmek için ırmağa giriyordu; ama ırmak birçoğunu sürükleyip götürdü.

1915‘te Eçmiatsin‘e vardık; ama orda açlık hüküm sürüyordu. Çar Nikola‘nın ordusu Van‘a döndü; biz de onunla birlikte Van‘a gittik. İki yıl Van‘da iyi bir yaşam sürdük. Çar Nikola tahttan indirilince, bizim hayatımızda her şey kötüye gitti. Yeniden göç yolunu tuttuk. Yayan gidiyorduk. Zaten çok da yorulmuştuk.

Ben ve ablam küçüktük. Annem bizi uyuttu. Uyan� dığımızda muhacirlerin gitmiş olduklarını gördük.

Biz geride kalanlar az değildik; çoktuk, ama bize yol gösteren yoktu. Kadının biri: „Ben yolu biliyorum“ dedi. O bizi aldı, İran sınırına götürdü. Orda bizi gö� rünce sevindiler; başladılar soymaya. Elbiselerimizin düğmelerini çözüp bizi çırılçıplak soyuyorlar, bize tü� kürüyorlardı. Silahımız yoktu. Bizi Süryani esirlerin yanına götürdüler; onların arasına karıştık. Onlar ye�

mek yiyor; biz ise bakıyorduk; açtık. Orda bir ay kal� dık. Tarlaya gidip yonca ve mantar toplayıp yiyorduk.

Türkler Süryanileri kılıçtan geçirdiler.

Dışarı çıkmaya hakkımız yoktu; bulunduğumuz yeri pisletiyorduk. Türk paşalar gelip kızları, kadınla� rı kaçırıyor, sonra da ölmüş olarak geri getiriyorlardı.

Annem orda doğurdu. Kundağı pencerenin yanına koydular. Sabah uyandık ki, annem kan kaybından ölmüş. Annemi sürükleyerek gömmeye götürdüler.

Bir kadın bana ve ablama sahip çıktı.

Aradan zaman geçti; Andranik Paşa orda Ermeni esirler bulunduğunu duymuş, gelip Dilman şehrini kuşatmıştı. Şehirdeki halk Andranik Paşa‘nın geldi� ğini duyunca dükkânlarını açık bırakıp, ne kadar al� tın, gümüş ve ipek varsa ortaya döküp kaçtı.

Andranik Paşa ordaki Türk ve İranlılara: „Siz Er� meni esirleri bana teslim edin; ben de sizin milleti� nizden esirleri size vereyim“ demişti.

Bizi yola çıkardılar. Ama aramızdan bazıları açlık� tan kırılmıştı bile. On asker at sırtında, biz ise yayan ilerliyorduk. Geri kalanlara vuruyorlardı. Bizi öldür� meye hakları yoktu, çünkü Andranik‘e teslim ede� ceklerdi. Karanlık bastı; bizi bir ahıra doldurdular; orda birbirimize yapışıp kaldık.

Sabah, bir yonca tarlasına yaklaşıp yonca yeme� ye başladık. Muhacirler bizi görüp geldiler; götürüp bize yemek yedirdiler; ama yemek boğazımızdan geçmiyordu. Orda iki gün kaldık; babam bizi orda buldu; beni sırtına aldı; ablam da yürüdü. Birlikte Andranik‘in ele geçirdiği Dilman şehri‘ne gittik. Aç olan halkımız, açık bırakılan dükkânlara girip ordan alabildiğimiz kadarını almamıza izin verdi. Artık ne istersen aldık, ipek, altın, gümüş; teyzem bir torba dolusu badem getirdi; çok sevindik. Ancak, o yağma bize çok pahallıya patladı. Kürtler Dilman Şehri‘ni yağmaladığımızı duymuşlardı; gece iki dağ arasında üstümüze saldırıp, başladılar bizi soymaya ve öldür� meye. Kendimizi savunmamız için silahımız yoktu.

Her şeyimizi yağmaladılar.

Bir ingiliz kolonisine ulaştık. Koruyucumuz Levon, daha sonra birliğiyle Nahri Omar‘a gitmek üzere bir� liğiyle istirahat etmeye geldi. Beyazlar giyinmiş iki İngiliz atlı gelip: „Sizin Levon nerede?“ diye sordu.

Saf bir adam: „İşte şurda“ diyerek Levon‘u gösterdi.

Onlar Levon‘u, bizim cesur, vatansever Levon‘u� muzu vurdular. Meğer onlar İngiliz giysileri giymiş Türklermiş.

Kervanımız Mezopotamya‘ya doğru hareket etti.

Karşımıza kara derili, kısa pantolonlu, silahlı asker�

sabahı kapı açılır, halk içeri hücum ederdi. Her yıl o küçük kiliseden yanan bir mumu dışarı atarlardı; her milletten bir kişi onu alıp Patriği‘ne götürmek için ayakta beklerdi. Her yıl Ermeniler galip geliyorlar� dı. Yere halı sermişlerdi. Patriğin başının üstünde de bir şemsiye tutuyorlardı. Ermeni Hayırseverler Genel Birliği‘nin orkestrası çalıyordu. Etyopya kralı da or� daydı ve kral şöyle konuştu: „Bu bandoyu sarayımda çalması için beş yıllığına götüreyim.“ 1924‘te Sovyet Ermenistanı çoktandır kurul� muştu. Müdürümüz: „Büyük oğlanları (yetimleri) Ermenistan‘a gönderelim. Kim Ermenistan‘a gitmek ister?“ Benim ablam vardı, gitmek istemedim. Yak� laşık 100 kişiyi Ermenistan‘a gönderdiler. Öksüzleri Ermenistan‘a götürenin de geri gelmesine izin ver� mediler. Beni ve orta yaşlı çocukları Ermeni Hayırse� verler Genel Birliği‘nin yardımlarının ayakta tuttuğu Kelekyan Yetimhanesi‘ne gönderdiler. Müdürümüz Yeğişe Vardanyan bize veda etti. En sonunda dedi ki: „Çocuklar, bunca sene ben sizi yetiştirdim...“, on� dan sonra konuşmasına devam edemedi, hüzünlendi.

Amerika‘ya gitti.

Bizi Beyrut‘a, Kelekyan Yetimhanesi‘ne götürdüler. Çocukları bir zanaat öğrensinler diye ustaların yanı� na yerleştiriyorlardı. Ben mobilya imal etmeyi öğren� dim. Araplar çok iyi bir millettir; onlar bizi çok iyi karşılayıp bize yer verdiler. 1930‘da ablamı bırakıp Fransa‘ya gittim. Şnşaat işlerinde çalışmaya gittim.

Sonra üzüm bağlarında çalıştım. Orda 17 sene kal� dım. 1947 yılında Ermenistan‘a geldim. Mobilya fab� rikasına girip çalıştım. Evlendim; beş çocuk babası oldum. (Age. Sf. 237-239)

✌ halkların kardeşliği için

ler çıktı. Bunlar İngiliz askerleriydi; ama siyahiydiler.

Yüzleri siyahlıktan parlıyordu. Bizi Nahri Omar‘daki çadır-kente götürdüler. Orda, İngilizler bize iyi bak� tılar. Çadırlara onbaşılar tayin ettiler; disiplini sağla� dılar, bizi çalıştırmaya götürdüler: Aramızda hastalık baş gösterince doktorlar getirip, bizi tedavi ettirdiler.

Biz Ermeni yetimlerle birlikte yetimhanede Kürt ye� timler de vardı. Ben ve ablam yetimhanede beraber� dik. Biz 500 erkek ve kız yetimdik; orda hiçbir tatsız olay yaşanmıyordu. Babam Nahri Omar‘da vefat etti; bir tek halam kaldı; o da Arcaklı Khaçik Voskanyan‘la evlendi. O, çadırlarda onbaşı görevini üstlenmişti. O bize baktı; ama bize üvey evlat gözüyle bakıyordu.

Bay Harutyun adında biri hakkımızda anlatılanları duymuştu; geldi ve bize sahip çıktı. Hindistan‘a gitti ve Ermeni zenginlerden maddi yardımda bulunmala� rını rica etti. Zenginler para verdiler. Bay Harutyun sevindi; hatta, Şahmuradyan‘ın ve Komitas‘ın plakla� rını dinleyip kendimizi geliştirelim diye, yanında bir de gramofon getirdi. Çölün ortasındaydık. Kilikyalıların savaşta olduk� larını duyduk ve biz de gidip onlara yardım etmek istedik. İngilizlere başvurduk. Onlar bize eğitim ver� diler. Türkler o zaman çoktan yenilgiye uğramışlar� dı; ama Fransa Cunhurbaşkanı Clémenceau Fransız Ordusu‘na çekilme emri verdi. Bütün o planlar suya düştü.

Fırat sakin ve genişti. Türkler bizi takip ediyorlardı.

Onlar Tigris‘i [Dicle] geçip biz Ermenileri katletmek için Araplarla anlaşmışlardı. Ağaçların arasından bize doğru kurşunlar geliyordu.

Biz bunu İngilizlere anlattık. Onlar da: „Bir ordu kurun“ dediler. İngilizler onları kuşatıp uçaklarla bombaladılar. İki gemi getirdiler; bunlar çarklı gemilerdi. Gemi� lere bindik. Kızıldeniz‘e girdik, SüveyşKanalı‘ndan geçtik, sonra da Kudüs‘e gittik. Bay Harutyun bize veda etti. Kendisine bir halı hediye ettik. O da bize: „Ben canlı bir hatıra istiyorum“ dedi ve bir öksüz kızı kendine eş olarak seçti. O gece düğün yaptık, sevin� dik.

Kudüs Patriği Yeğişe biz öksüzleri çok iyi karşıladı.

Ne insandı! Tanrı gibiydi; çok vicdan sahibi bir insan� dı. Orda Aziz Hakob Manastırı‘nın içinde bir müze vardı. Aziz Harutyun Kilisesi yuvarlak, çok katlıydı; metal kapıları vardı. Her milletin kendine özgü bir yeri vardı. Merkezde ise küçük bir kilise bulunuyor� du; bu mermerden yapılmı olan, İsa‘nın mezarıydı.

Oraya kadar diz üstünde gitmen gerekirdi. Paskalya

AZNİV ASLANYAN‘IN ANLATTIKLARI (1908 VAN, ARCAK BÖLGESİ, KHARAKONİS KÖYÜ) Kürt Sayid bizim evin damından içeri girmiş, de� demi kirişe bağlamış, amcamı da öldürmüştü. Diğer amcam bunu görüp Kürt Sayid‘i öldürmüĢtü. Bizim� kiler mecburen Mandan Köyü‘nden Kharakonis‘e göç etmişlerdi. Zira Kürt piçleri bunu duysalar bizimkile� ri kılıçtan geçirirlerdi.

Sonra ben doğmuşum, Nahapet Kuçak‘ın doğduğu Kharakonis Köyü‘nde. Ben doğduktan sonra ebevey� nim sıtmadan vefat etmiş. Kürtler bizi takip etmişler.

Dedem ve ninem beni yanlarına alıp Van‘a taşınmış� lar.

Van‘daki evimizi hatırlıyorum. Zenginlerin birkaç

27

✌ halkların kardeşliği için 28

katlı taş binaları vardı; bizim ev tek katlıydı; bir oda ve bir kiler. Aygestan dışında oturuyorduk. Evimizin önünden Şamiram isimli nehir akıyor, kadınlar orda halı yıkıyorlardı. Pazar Khaçpoğan Sokağı‘ndaydı.

Bana Petros amcam ve onun karısı Margarit bakıyor� lardı. Zavallı kadın bize bakmak için çorap örüyordu.

Onun iki kızı oldu; ama ikisi de öldü. Ben öksüzdüm; o yüzden beni seviyor ve şımartıyorlardı. Ben çok be� cerikliydim; dans ediyor, şarkı söylüyordum. Amcam mal getirip Türklere satıyordu. Ben Türkçe sayıları öğrenmiştim.

Van‘da okul vardı; ama ben üç yaşından itibaren Alman yetimhanesine gittim. Elime bir taş levha ver� diler. Orda öğrenim gördüm; Almanca öğrendim.

Ben sekiz yaşına kadar, yani göç başlayıncaya kadar onların yanında kaldım. Bizim Almanca öğretmen� lerimiz bizimle çok ilgileniyor, bizi sık sık eğlenmeye götürüyorlardı. Onlar kendi atlarına biniyorlardı; bizi ise arabalarla Van‘ın doğusun� da bulunan Varaga Dağı‘na götürüyorlardı. Orda, erkek çocukların öğrenim gördü� ğü Aziz Grigor Lusavoriç Manastırı vardı. Bir kere� sinde yazın bizi Karmravor‘a götürdüler. Orda oynadık; ravent toplayıp, yedik, içtik, manastırı dolaştık, Mıher Kapısı‘nı gördük. Bayram� larda eve gitmemize izin veriyorlardı. Yazın da eve gi� diyorduk. Yetimhanede 150 kız, 150 erkek çocuk vardı. Beş katlı, balkonları olan taş bir binaydı. Karyola yoktu. Yataklar, yerde yanya� na sıralanmıştı. O yetimhane İsviçreli hayırseverlerin yardımıyla faaliyet gösteriyordu. Her birimiz fotoğ� raflarımızı ayrı bir aileye gönderiyorduk; o aile bizi evlat ediniyor, bayramlarda hediyeler gönderiyordu.

Onlar bizim hayırseverlerimizdi.

Bizim Van‘ın her sokağında bir kilise vardı. Bizim sokağın adı Şenpoğan‘dı. Bizden öte Türkler yaşıyor� du.

Bayramlarda, mesela Paskalya‘da yumurta haşlı� yorduk; durum isimli bir ot vardı; onunla yumurtala� rı kırmızıya boyuyorduk. Birbirimizin evine gidiyor, birbirimizi tebrik ediyorduk. Zenginler yeni elbisele� rini giyiyorlardı. Yılbaşı‘nda kavurga hazırlıyorlardı.

Tüccarlar yurt dışından badem ve hurma getiriyor�

lardı. Bize de bağlanmış mendiller içinde kuruyemiş hediye ediyorlardı. Yetimhanede çam ağacı süsleni� yordu. Noel yortusunu da kutluyorduk. Surb Khaç yortusunda harisa pişiriyorduk. Alman bayan öğ� retmenler bayramları kendi odalarında da kutluyor� lardı. Vardavar‘da evlerimizde oluyor, birbirimize su sıkıyorduk. Ermeniler, Türkler ve Süryaniler birbir� leriyle uyumlu bir şekilde barış içinde yaşıyorlardı.

Zanaatkâr olarak marangozlarımız, demircilerimiz vardı. Süryaniler arasında zanaatkâr yoktu; onlar ti� caretle iştigal ediyorlardı. Türklerin de Ermenilerle ticari ilişkileri vardı. Kürtlerin ise hiçkimseye faydası yoktu; birbirlerini dövüp öldürürlerdi.

1915 yılının yazında ilk göç yaşandı. Yetimhane� mizin Alman öğretmenleri bize: „İsteyen bizimle gelsin; istemeyen yakınlarının yanına gitsin“ dediler.

Ben yakınlarımın yanına gittim. Amcamın ailesiyle göç ettik. Yaz sıcağında bir ay yol yürüdük ve Iğdır‘a vardık. Kolera baş gösterdi.

Sülalemizden 80 kişi öldü.

Eçmiatsin‘e gittik. Katoli� kos günde iki koyun kesti� riyor, yemek pişirilmesini sağlayıp muhacirlere dağıt� tırıyordu. Halam gelip bizi buldu; Oşakan Kilisesi‘nin avlusunda bir okul vardı; oraya götürdü. Orda onlara oturacakları bir yer vermiş� lerdi. Sonra Cırvej‘e geldik.

Daha sonra ise Ermeniler yeniden memleketlerine geri döndüler. 1917‘de yeniden Van‘a gittik. Halamın iki çocuğu vardı, benimle birlikte toplam üç çocuk� tuk. Halam bizi Van‘a götürdü. Bütün bir gün kağnıy� la yol alıp Kharakonis Köyü‘ne vardık. 1917‘nin Ekim ayından 1918‘in Nisan ayına kadar Van‘da kaldık.

Amcam halamın yanında olduğumu duymuştu.

Gelip beni Van‘a götürdü ve okula orda devam ettim.

1918 yılının Nisan ayına kadar okula gittim. Son� ra Türk yeniden saldırdı; şehri dört taraftan kuşat� tı; halkın büyük bir kısmını katletti. Beni de öksüz olarak bir arabaya koyup götürdüler. Yolda halamın ailesinin gelmesini bekledim; ama halam ve kocası Arabistan‘a gitmişlerdi; amcam ise Türkler tarafın� dan öldürülmüştü. İkinci göç sırasında yolculuk daha da zordu. Canik Köyü‘nü geçtik. Berkri Nehri‘nin akıntısı halamın

kırıyorlardı. Yaşça büyük öksüz kızlar Türkler kendi� lerini kaçırmasın diye yüzlerine çamur sürmeye baş� ladılar. Amerikalı müdiremiz Amerikan bayrağı astı; tuz ve ekmekle Türkleri karşılayıp onlara oranın bir yetimhane olduğunu bildirdi. Bitişiğimizde kışlalar vardı. Orda Ermeni kadınlar bulunuyordu. Türkler oraya girip hepsini anadan doğma soydular; sonra da onların çıplak cesetlerini yere serdiler. Biz sekiz gün yetimhanede hapis kaldık. Sonra Amerikalılar er� zağımızı kamyonlara yükleyip bizi Aleksandrapol‘a naklettiler.

1920 yılında Türk Aleksandrapol‘a girdi.

Aleksandrapol‘da Bolşevik iktidarı kurulmuştu.

Türkler göç edip geri çekildiler. Biz Kazaç kışlaların� da yaşadık. Okulda el işi, biçki dikiş öğrendik. 1929 yılına kadar orda kaldım. Zaten ben İngilizce de bili� yor, hatta daktiloyla yazı yazıyordum. Ben kendileri� ne veda ederken Amerikalı Miss Mary, Miss Macan, Miss Hill ve Miss Keeper beni öptüler.

Yirmi beş yaşından sonra öksüz kızlar tekstil fabri� kasına çalışmaya ya da öğrenimlerine devam etmeye gidiyorlardı. Erkekler ayrı, kızlar ayrı kalıyordu. Her taraftan gelip poligonda gelin adayı seçiyorlardı. Kız� ların dış görünümüne ve davranışlarına dikkat edi� yorlardı. Gidip Amerikalı müdireye haber veriyorlar� dı; o ise hediyeler verip gelin adayını tantanayla yolcu ediyordu.

Sonra pedagoji teknik okulunu bitirdim. Ğukasyan bölgesine çalışmaya gittim. Orda Artikli bir gençle ev� lendim. Üç çocuğumuz oldu. 1933‘te Yerevan‘a taşın� dık. Kocam üniversite mezunuydu; Matenadaran‘da çalışmaya başladı. Ben de orda bibliyograftım; listele� ri daktiloyla yazıyordum. İkinci Dünya Savaşı başladığında, halk dükkânlarda ne kadar erzak varsa evine doldurdu. Kocam gönül� lü olarak orduya yazıldı; sivil yönetici olarak çalıştı.

Sonra, onu Kerç‘e gönderdiler ve adı kayıp askerler listesine girdi. Şimdi çocuklarım ve torunlarımla mutluyum. Sek� sen yaşındayım. Gençlerimize sağlık, uzun ömür ve rüyalarının gerçekleşmesini diliyorum. Masum ölülerimizin hatırası sonsuza dek yaşasın; onların kemikleri huzur içinde kalsın. Kürtlerden ve Türk� lerden intikam almayı isterdim. Zira onlar benim ak� rabalarımı öldürdüler ve ben öksüz kaldım. Hayatım boyunca ebeveynimin özlemini duydum.

✌ halkların kardeşliği için

küçük çocuğunu alıp götürdü. Yıllar sonra halamın oğlu Vatan‘a dönüş yapmış, Ermenistan‘a gelmişti. O, kız kardeşini suya attıklarını anlattı. Ayakkabılarım arabanın içinde kayboldu. Ben ayağımda çoraplarla kaldım. Hava henüz soğuk ve karlıydı. Dayım beni göç yolunda buldu. O Rus ordusunda görev yapıyor� du; üşümeyeyim diye bana kürkünü verdi. Beni ko� mutanının yanına götürüp ona: „Bu kız kardeşim sahipsiz kalmıştır. Ne yapayım?“ dedi.

-Akşam yanına al, sabah yaralıların arabasına bin� diririz; onlarla gider, diye cevap verdi komutan.

Dayım bana kuru ekmek ve şeker verdi. Komutan ailesiyle odasında uyudu; beni koridorda bıraktılar.

Korkuyordum; ama sabah beni arabaya bindirdiler ve hareket ettik. Kormus‘ta bir gece kaldık. Geceyi açık bir alanda geçirdik. Ben başımı taşa dayayıp uyudum.

Sabah uyandım ki, hepsi gitmiş. Ağlamaya başladım.

Dört yanımda tek bir insan yoktu. Aniden bir at kiş� nemesi duydum. Yüz adım ötede bir aile olduğunu gördüm. Koşarak gittim ve onlara: „Ebeveynim yok, amcamı öldürdüler. Ben geceleyin sahipsiz ortalıkta kaldım“ dedim.

Adam bana şöyle cevap verdi: -Korkma, ben seni arabayla götürür diğerlerine ye� tiştiririm. O adam muhacirlere yetişmemi sağladı.

Savukhlu‘yu ve Eski Beyazıt‘ı geçtik. Iğdır‘da ök� süzleri topladılar. Benim gibi çok öksüz vardı. Gittim adımı listeye eklediler; saçlarımı kestiler, yıkadılar ve sıcak yemek verdiler. On gündür sıcak yemek ye� memiştim. Iğdır‘da Andranik Paşa‘yı başında koyun postundan yapılmış kalpağıyla gördüm. Öğretmenle� rimiz bizi arabalara bindirip Markara‘ya götürdüler.

Gece uyuduk; sabah yolumuza devam ettik.

Yaz mevsimiydi. 1918 yılında Yerevan‘a vardık.

Lojman gibi bir yerde bizi iki gün tuttular. Beni ve başka bir kızı yetimhaneye götürdüler. Orda Alman yetimhanesindeki bizim öksüz kızları görüp çok se� vindik. Ben o yetimhanede kaldım. Orda tifüse yaka� landım. Beni hastaneye yatırdılar; ölümden kıl payı kurtuldum. Sonra yeniden yetimhaneye geri götür� düler. Amerikalılar 10000 Ermeni öksüzünü toplayıp Kars‘a götürdü. Orda isimlerimizi bir listeye kaydet� tiler. Amerika‘ya götürmek için bizleri tıbbi muaye� neden geçirdiler; ama Türkler saldırıya geçti. Bu defa Türkler Kars‘a saldırdı. Türk her defasında Oltu‘dan, Sarıkamış‘tan, top ateşi açıyordu. Bunları geceleri du� yuyorduk. O sesler yavaş yavaş bize yaklaştı. Bir gün de Türklerin Kars‘a girdiğini duyduk. Türkler içeri girmek için yetimhanemizin camlarını süngüleriyle

(Age. Sf. 233-235) ✓ 29

güncel

ERMENİ SOYKIRIMIN 100.

YILINDAKİ ETKİNLİKLERDEN GEZİ NOTLARI

E

rmeni Soykırımın 100 yılında 24 Nisan’da Erivan’da olmak nasıl bir duygu! Bu duyguyu ya� şamak için YDİ Çağrı ve Her şeye Rağmen’(HR)den bir okur grubu 24 Nisan 2015’te Erivan’daki anma et� kinliklerine katılmaya karar verdik ve bu kararımızı da yerine getirdik.

Bu seyahatimizin esas amacı Soykırımın 100. yı� lında Erivan’da olmak, Soykırımla yüzleşmek ve bu yaşadıklarımızı YDİ Çağrı okurlarıyla paylaşmaktı. Şimdi bu yazımızla gördüklerimiz ve tanık oldukla� rımızı sizlere aktarmaya çalışacağız.

Ermenistan’a varış

30

Kiev aktarmalı uçuşumuz 1,5 saat gecikmeli ola� rak Erivan’a vardığında saat yerel olarak 01:30 idi.

Havalimanı daha birkaç yıl önce yapıldığı için hâlâ yeni görünümündeydi.

Alanda ilk dikkat çeken “işe göre insan değil, insana göre iş verilmiş” durumu göze çarpmak� taydı. Görevlerinin ne olduğunu anlamadığı� mız bir dizi “görevli” dikkatimizi çekmiş� ti. Sorunsuz pasaport kontrolünden sonra bizi bekleyen taksi ile otelimize yola koyul� duk. Gece olduğundan geçtiğimiz yollarda se� çim yapma imkânımız da sınırlı idi. İlk izleni� mimiz Erivan’ın Kiev’den daha derli toplu bir görü� nümü olduğuydu.

Yol boyunca taksicimiz Aram’a yetersiz İngiliz� cemizle soykırımı “lanetlemek ve yüzleşmek” için Türkiye’den geldiğimizi söyleyince önce şaşırdı ar�

dından bizlere teşekkür etti. Aram belki de hayatında ilk defa böyle bir durumla karşılaşıyordu. Şaşkınlı� ğından bunu anlamak mümkündü.

Aynı şaşkınlığı sabah kahvaltısında otel yöneticisi Ohannes’te yaşadık. O da teşekkürlerini bizlerden çok daha iyi İngilizcesiyle açıkladı… Tüm söyledik� lerini anlamamış olsak ta, bizlerin bu davranışını takdirle karşıladıklarını ifade ettiklerini mimikler ile dışa vuruyordu.

Seyahatimizin Erivan’daki ilk günü HR’den (Her� şeye Rağmen) arkadaşlarımızla yaptığımız randevu� ya gitmeden önce Erivan merkezindeki kısa turumu� za gidiş yolunda dikkatimizi çeken en önemli şeyin caddelerdeki 1915 Soykırımını hatırlatan panolar ve animasyonlardı. Beni unutma (menekşe) çiçeği ve rengi Ermeni Soykırımının sembolü haline getiril� miş ve ona “unutma, unutturma!” içeriği ka� zandırılmış. Menekşe çiçeğinin mor rengi şehrin ana caddelerine hâkim olmuştu. Ara� balarda ve toplu taşıma araçlarında soykırım sembolü hep göze çar� pıyordu. Kemalistlerin soykırımı unutturmak için 23 Nisan çocuk bayramı + Çanakkale anmalarını neden uy� durduklarını ve tüm inkârcıların bunu kul� lanmalarını şimdi daha iyi anlıyoruz.

Dolaşırken bu şehrinde diğer eski Sovyet Cum� huriyetler Birliği’nden kopan ve 1990’larda bağım� sızlıklarını ilan edenlerden farklı yapısal bir özellik taşımadığı kanaatine vardık. Merkezde eski Sovyet

✌ halkların kardeşliği için

döneminden kalma tarihi değer taşıyan bir dizi yapı korunmuş, bazıları müzeye dönüştürülmüş, bazıları ise otele. Örneğin Amerikan firması Marriott gru� buna ait 65 ülkede 3400 oteli olan Marriott otel zin� cirinin Erivan‘daki konumu şehrin merkezi olarak bilinen Cumhuriyet meydanının en güzel tarihi bi� nasını işgal etmiştir. Arkadaşlarla buluşma yerimizde Türkiye’de çalışırken Türkçe öğrenmiş bir garsona kendimizi tanıtırken Ermeni sorunundaki tavrımızı açıklayan birlikte gö� türülen bildiriden verdik. Bu da garsonu olumlu anlamda şaş� kınlığa uğrattı.

Bu ilk günde edin� diğimiz bir başka bilgi ise yiyecek ve içecek fiyatlarının yüksek olduğuydu.

Buranın mutfağı Anadolu mutfağın� dan pek farklı değil� di.

Ermenistan’da ikinci günümüz Buraya kadar gelmişken Erivan’ın dışındaki Ermenistan’ın görülmeye değer yerlerini de görelim dedik ve Türkçeyi Türk dizilerinden öğrenmiş Su� riyeli Ermeni Vartan’ın arabası ve rehberliği ile yola koyulduk.

Yolda taksici ve rehberimiz Vartan’dan şunları öğ� reniyoruz: Ermenistan’da bir işçi -pek fabrika kalmadığı için çalışan insan demek daha doğru; hizmet sektörü esas faaliyet alanı - ayda ortalama 150.000 ADM (Erme� nistan Dramı) almaktadır. 1 Euro 504 ADM olduğu� na göre çalışanın eline ayda 300,- € geçmektedir. Bu rakam genel istatistiklerle uyum içindedir. Çalışanların çoğunlukla kadınlar olduğu iddiası ise pek yabana atılacak bir durum değildir. Marketlerde çalışanlar genelde kadınlar. Vartan’ın kendisi Suri� ye’deki savaşta küçük burjuva servetini kaybettiği (iddiasına göre 120 kişi çalıştırıyorlarmış) için Erme� nistan’daki insanları tembellikle suçlamaktadır.

Dışardan (Diaspora) Ermenistan çok para geli� yor iddiasına göre yılda 100 milyon dolar. İstatistik araştırmamız Vartan’ın tahmininin üstünde çıktı.

Ermenistan’a Diasporadan gelen paranın yıllık mik�

tarı 940 Milyon dolar ki bu da yıllık toplam ülke geli� rinin %15’i anlamına gelmektedir.

Ermenistan’ı terk edene kadar yolda kendi gözlemlerimiz ve bazı rakamsal bilgiler: 29.800 km² yüz ölçüme sahip Ermenistan Cumhuriyeti’nde 3.015.000 insan yaşamaktadır. Di� asporada yaşayan Ermenilerin sayısı ise 10 milyon civarındadır. Yıllık GSMH 10 milyar dolar civarın� da; kişi başına düşen miktar ise 2846 dolar ile dünyada 108. sı� rada yer almaktadır.

Yani fakir ülke kate� gorisindedir. Kafkas� ların en fakir ülkesi durumundadır. Ülke nüfusunu ya� rısına yakını 1,2 mil� yon insanın yaşadığı Erivan’daki taksi sa� yısı nerdeyse mevcut arabalara eşit.

Coğrafi konumu itibarıyla doğusunda Dağlık Karabağ me� selesinde savaş yaşamış, her an huzursuzluğun pat� layabileceği Azerbaycan’dır. Batısında ise tarihinde en büyük darbeyi yediği 1,5 milyon insanının kat� ledilmesinden sorumlu soykırım ülkesi Türkiye’dir.

Güneyinde kendisi dış dünya ile bir bütün olarak problemli İran ve kuzeyinde ise Amerikan ve Batılı emperyalistlerin ve aynı zamanda Türkiye’nin etkisi altındaki Gürcistan ile çevrilidir. Fakirliğinde önem� li bir etken olan bu coğrafi durum her yıl bütçesine ekstra yükler getirmektedir. Eğitime ayrılan bütçenin iki mislisi olan askeri harcamalar yıllık bütçesinde önemli yer tutmaktadır.

Eski Sovyet döneminden kalma fabrikalar gör� düğümüz kadarı ile paslanmaya terk edilmiş hurda yığını halinde olup atıl durumdadır. Bu durum aynı zamanda kamu binaları ve bir dizi askeri alanlar için de geçerlidir.

Enerji alanında hem atom enerjisinde hem de do� ğal gaz enerjisinde Rusya’ya göbekten bağımlılık ya� rınlarda felaketli sonuçlara yol açabilir. Yakınlarına kadar gittiğimiz atıl durumundaki Metsamor atom santrali 2016 devre dışı kalmak zorunda. Avrupa Bir� liği bu santralin kapatılması için 100, € milyon yar�

31

güncel

dımda bulundu.

Erivan Gürcistan sınırı mesafe olarak yaklaşık 210 km dir. Bu mesafede tarımsal işletmelere rastlamadık dersek yanlış söylemeyiz. İçinden geçtiğimiz bir dizi köyde çok az görebildiğimiz tarımsal faaliyet ilkel yöntemlerle yapılmaktadır. Hayvancılıkta keza öyle pek fazla uğraş verilen bir alan görünümü arz etmi� yordu. Geçtiğimiz köylerdeki insanların geçimlerini nasıl sağladıkları bizler için gerçekte sırdır.

Hele tek şeritli yolun sathı o kadar yıpranmış ve berbattı ki, oluşmuş çukurlara düşmemek için sürü� cünün cambaz olmasının yanı sıra gece seyahat etme� mesi gerekliydi.

Kafamıza takılan en önemli soru; hem Diasporadan gelen paralar, hem eski revizyonist dönemden kalma olumsuz alışkanlıklar, coğrafi boğulmanın açtığı umutsuzluklar� la birleşince böyle bir tablo mu ortaya çıktı sorusudur…

Erivan 23.04.2015

32

Bir gün önce bir ma� nastır ziyaretimizde görevli ile yaptığımız sohbette genç görev� li bizim Türkiye’den soykırım ile yüzleş� mek için burada oldu� ğumuza ilk anda inan� mamıştı.

Vartan’ın tercümanlığı yardımıyla bize inanan gencin söylediği son sözler “Soykırımın yaşanmış olması çok kötüydü, ama ondan daha kötüsü soykırımın inkâr edilmesidir” idi.

“Büyük Felaket”in 100. Anma gününe daha hazır� lıklı olmayı kafaya koyduk. Soykırımın 100. yıldönü� münden bir gün önce soykırım anıtını ziyaret ettik.

Orda öğrendik ki anıt bir haftadır ziyaretçi akınına uğruyormuş.

Tedirgindik. Bu halimize bir de soykırım mirasçı� larıyla şu veya bu orandaki bağımız yükümüzü daha da ağırlaştırmaktaydı.

Geçtiğimiz yollarda itinalı bir Soykırım hatırlat� ması yapılmıştı. Bu hatırlatma panolarından dikkat çekenlerden bir kaçına değinmek gerekirse: 191.5 milyon. Mor renk zemin üzerinde 19 rakamı beyaz sonra gelen rakamlar hafif mordu. 1 rakamı ile

5 rakamları arasındaki nokta ve sonra gelen milyon yazısı soykırım sırasında 1,5 milyon insanın ölümü� ne yapılan vurguydu. Panonun diğer tarafında ise vi� yolet renkte Menekşe(unutma beni) çiçeği vardı. Alt yazıda ise: “I Remember and Demand” “hatılıyor ve talep ediyorum” yazıyordu.

Beyaz zemin üzerinde kırmızı renkte bir fesin püs� külü siyaha boyanmıştı. Yanda ise siyah kare altın� da “in 1915 1 500 000 Armenians were massacred” (1915 te 1,5 milyon Ermeni katledildi) ve kırmızı karenin altında ise “in 2015 10 000 000 Armenians live” (2015te 10 milyon Ermeni yaşıyor- yani bizi bi� tiremediniz – Kökümüzü kurutamadınız) yazılmıştı.

Panonun alt kısmında ise bazısında Ermenice kimi� sinde İngilizce olarak “The Armenıans Exist: The Armenian Question also Exists” (Erme� niler yaşıyor: Ermeni sorunu da yaşıyor” yazıyordu.

Bir panoda ise: 1915 rakamları 1 rakamı pala (kılıç ta olabilir), 9 rakamı idam urganı, 1 raka� mı eski mavzer ve 5 rakamı balta ve ya� rım daire bir kılıç ile resim şeklinde yapıl� mıştı. Alttaki yazıda yazan: “Tools of Mas� sacre” (katliam araç� ları) idi.

Dikkatimizi çeken başka pano da ise: Siyah püsküllü kırmızı Osmanlı fesi ile Osmanlı erkek pala bıyığı arasına yerleştirilmiş 1915 tarihi ve bu motifin tam karşısına fes yerine Hitler saç şekli ile Hitler bıyığı arasına yerleştirilmiş 1939 tarihi şeklin� deki panonun altında yazan: Geçmiştekilerin mah� kum edilmesiyle, ondan sonra gelen engellenebilirdi.

Anma yerinin giriş kapısına geldiğimizde ziyaret� çiler yığılmaya başlamış; soykırımı lanetlemeye gelen insanlarla birlikte içeri alınmayı beklerken aramız� daki Türkçe konuşmalarımız bir dizi ziyaretçinin dikkatini çekmekteydi.

Dört çocuklu bir ailenin çocuklarının giymiş ol� dukları siyah t-shortlarda “1915 Armenien Genoside” yazıyordu. Çocukların resimlerini çekerken kadının İngilizce “nerden geliyorsunuz?” sorusuna

✌ halkların kardeşliği için

“Türkiye’den” cevabını verdiğimde kadın şaşırıp ikinci soruyu sordu “Ermeni misiniz?” Evet, dedim. İçimden gelen evet, bugün “Hepimiz Ermeniyiz” içeri� ğinde değildi! İçimdeki tedirginliğin verdiği ruh ha� linin dışa yansımasıydı. Ağzımdan birden çıkan bir cevaptı! Doğrusu utandım! Arkadaşım da doğru yap� madın dedi! Haklıydı. Bugün hepimiz Ermeniyiz de� mekle “Ermeniyim” demek aynı anlam içermiyordu!

Takside, otelde ve şehirde gezerken insanlarla sohbet ederken Türkiyeli bir Kürdüm, arkadaşım da İstan� bullu Türk demekten hiç çekinmemiştik!

Biz buraya Erivan’a Soykırım anıtına ziyarete eder� ken soykırımla yüzleşmeye gelmiştik.

Soykırım anıtı/müzesi Erivan’ın bir tepesinde oluş� turulmuş park haline getirilmiş yeşil bir alana inşa edilmişti. Eğer şehir merkezinden geliyorsanız iki tepe arasındaki Hrazdan Nehri üzerindeki Kievyan köprüsünden geçtikten sonra Leningrad Caddesinin başladığı noktadan hemen sonra solda anıta gidiş yo� lunu göreceksiniz.

Soykırım Anıtına gidiş yolunda karşınıza çıkan önünde şelale şeklin� de suyun aktığı bina müzedir. Bura soykı� rım ile toplanmış ha� tıralarla doludur. Elde kalan belgeler-resim� lerin vs. sergilendiği binadır. Halka kapalı olduğu için içeri gire� medik. Binanın cep� hesinin tepesindeki “Unutma, unutturma!” menekşe çiçeği sembol olarak beyaz zemin üzerine otur� tulmuştur. Ağaçtan yapılmış tüm cepheyi kaplayan panoya ise soykırım olayının sembolleri işlenmişti. Giriş kapılarının so� luna İngilizce ve sağına Ermenice “Against the Crime fo Genocide Global Form Yerevan, April 22.23.2015” (Soykırım Suçuna karşı Küresel Form, Erivan 22-23.

Nisan 2015) yazılı idi.

Törenlerin yapıldığı anıta varmak için tepenin zir� vesine kadar takriben 1 km yakın yürünmesi gere� kiyordu. Tepeye vardığınızda sağda müzenin anıta bakan cephesi ve solunuzda anıt ve dikili taşı görü� yorsunuz. Anıt ile müze arasındaki alana yerleştiril� miş hiçe giden yolların çizilmiş olduğu bahçedeki be�

beğini korumaya/kurtarmaya çalışan anne heykeline bakıp ta, insanın duygusunu dışa vurmaması müm� kün değil. Ziyaretinizdeki amacınız soykırımla yüz� leşmek olduğunda gözyaşlarınıza hâkim olamıyor ve bunları saklamak gereğini duymuyorsunuz! İngilizce “MOTHER ARISING OUT OF THE ASHES” bir anlamda Anka kuşu misali “Küllerinden yücelen Anne” anıtı olarak isimlendirilmiştir! Bu anıtın eşi Kalifornia Ararat Eskijian Müzesinde de vardır.

“Küllerinden yücelen Anne” anıtından müzeye doğ� ru yürüdüğünüzde karşınıza beyaz zemin üzerine soykırımı anlatan uzunca bir duvar ile karşılaşıyor� sunuz.

Bu motiflerin altında farklı dillerde yazılmış “I Remember and Demand” “hatılıyor ve talep ediyorum” yazısının diğer anlamı ile unutma ve unutturmadır!

Bu beyaz duvardaki motif ve resimlerde dini sembol� lere fazla yer verilmiş olması beni ve arkadaşı rahatsız etti.

Müzenin arka cephesindeki girişin sağında dikka� timizi çeken kayısı ağaçlarının varlığı Ermenilerin ül� kesinde en çok sevilen meyvesi olduğunun ötesinde anlam içerdi� ğini öğreniyoruz. Ro� malı General Lukullus M. Ö. I. YY.’da Ermeni kralı Büyük Tigranes’e karşı savaştan son� ra Ermenistan’dan Roma’ya kayısı fidan� ları götürdüğü yazılır.

Bugün kayısı meyve� sinin en fazla yetiştiği Malatya bölgesinin Batı Ermenistan’da 1915 soykırım öncesi Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı Malatia (Malat� ya)/Arapkir/Argavand (Arguvan) vb. yerlerin isimleri bugün Erivan’da kentin semt isimleridir.

Soykırım müzesinin arka cephesinde kayısı ağaçla� rını görünce Mahallemizdeki Agop (Agopyan) dayı ile olan çocukluk anılarıma takıldım. 6-8 yaşlarımda çocukken oturduğumuz aynı sokakta bizim evin kar� şısında oturan Agop dayı her seslendiğinde fırlardım.

Yine beni bakkala gönderecek ve ben de bir akide şekeri kazanacaktım. Sonra sebebini o zamanlar bir türlü anlayamadığım 60’lı yılların ortalarında Agop dayılar aniden İstanbul’a göç eylediler. Bu iyi insan�

33

güncel 34

lar bizi, biz de onların izini kaybettik. Hiç unutmam giderken mahallede iki tane olan ampullü radyodan biri Agop dayılardaydı ve göç ederken o zamanlar çok kıymetli olan bu ses kutusunu bize armağan etmiş� lerdi!

Daha bir dizi Anadolu şehrinin ismi; Ayntap (Ga� ziantep), Marashen (Maraş) vb. Erivan’da semt isim� leridir. Erivan’da kaldığımız otelin bulunduğu böl� geye Zeytun ismi verilmiştir. Zeytun (şimdiki ismi Süleymanlı-Maraş) Osmanlıya karşı 1895-1896 yı� lındaki direniş ve Osmanlının katliamının yapıldığı yerin adıdır. Bu katliam ve direniş unutulmasın diye bugün Erivan’da canlı tutulmaktadır. Evet, bugün TC nin inkârcı soykırım politikasına inat, katliam ve soykırımın olduğu bir dizi iller ve ilçelerin isimleri Erivan’da soykırımı güncel tutmaktadır.

Göklere uzanan iki parçalı Dikili Taşa ve Soykırım anıtına yaklaşırken içimizdeki heyecan daha da faz� lalaşıyordu. Üstü� müzdeki yük daha da ağırlaşıyordu.

Soykırımın yoğun yapıldığı, insanla� rın bir hiçe yola çı� karıldığı Anadolu kentinin bir evladı olarak atalarımı� zın bu insanlık dışı işkence, zulüm, ırza geçmeler ve katliamların mi� rasçıları olmaktan utanıyorduk. Bi� liyordum anne ve babamın soyunun geldiği Kürt aşiret� leri ve eski Pontus’taki Karadenizliler bu soykırımda şu veya bu oranda paya sahiptiler. Bugün bu payın hesabını görmek bu geçmişi lanetlerken soykırımla yüzleşmenin önemini çok daha iyi anlama imkânına sahip olduk. Elbette yükün kendimize düşen payı ile yüzleşme anlamında mutlu, bir bütün olarak Anado� lu halklarının bu tarihin ilk soykırımlarından biriyle yüzleşmesi inkârcılığın etkisinin kırılması için yapı� lacak daha çok işin olduğunun da bilincindeyiz.

Bu durum bu seyahat sırasında Ermeni köylerden birinde sohbet sırasında bize sorulan “Türkiye’de sizin gibi düşünen ne kadar insan var” sorusuna abar� tarak ancak “77 milyonda 7 milyon demiştik! Hrant

Dink’in cenazesinde İstanbul’da 200 bin insan yürüdü” demiştik. Az olmamız bizi korkutmuyor! Bizi kuşkulandıran yarınlarda bugünün inkârcılarının ikiyüzlü davranışlarının olacağıdır!

En nihayetinde Anıta varmıştık. Soykırım Anıtı tabanda geniş, yükseldikçe daralan 12 sütundan olu� şuyordu. Her sütunun tabandaki genişliği takriben 12 metre, tavanda ise daraldığı için takriben 5 metreydi.

Sütunların kalınlığı takriben 4 metreye yakındı. Her sütun arasında içeri girmek için merdivenli boşluğun genişliği ise 2 metre civarındaydı. Bir nevi Kızılderili çadırını anımsatıyordu. İçerde iç içe geçmiş dairelerin en sonundakinde meşale yanmaktaydı. İnsanlar bu çemberlerin en üst� tekine getirdikleri çiçekleri bırakarak meşalenin et� rafını çiçek bahçesine dönüştürmüştü.

Yine duygulanmıştık! İnsanlar çiçek bırakırken istavroz çıkarırken video çekme sırasında cümleler boğazımda düğüm� lenmeye başladı.

Gözlerimden yaşlar gayri ihtiyarı dam� lıyordu. Duygula� rım beni esir almış� tı! Bu durumum arkadaşımı da et� kilemiş olacak ki, ikide bir burnunu çekip duruyordu!

O da ağlıyordu. Bu satırları yazarken yine duygulandım!

Yine gözlerim ya� şardı! Evet, yüzleş� menin zirvesindey� dik.

Biz soykırımla yüzleştik. Soykırımı lanetledik! İnkârcılığa lanet okuduk! İnkârcılığı devam ettiren ve halklarımızı kandıranlara lanet olsun! 1915 Erme� ni Soykırımda ölenlerin anısının önünde ve yerinde saygı ile onları andık. Darısı halklarımızın başına! Şimdi Yüzleşme zamanıdır!

24 Nisan 2015 Bugün nerede ne zaman nasıl buluşacağımızı kimle� rin hangi görevi olduğunu dünden ayarlamıştık.

Saat 11:00 de Soykırım anıtına giden yolda buluşup pankartımızı açma kararımıza rağmen bizi bekleme� yen olaylarla karşılaştık. Soykırım Anıtına/Müzesine

ce – Almanca ve İngilizce de yazılmıştı.

Ermenice bildirimizi alıp bizle birlikte dağıtmaya başlayan Ermeni gönüllüler çıktı.

Yağmur yağana kadar dağıttığımız bildiri sayısı 4500 olmuştu. Önümüzden geçen yüzbinlerin dikkatine çektik desek yeridir.

Bildiri dağıtımından sonra pankartımızla birlik� te anıta kadar yürüdük. Anıtın içine girip çıktıktan sonra anıtın dışında içerden çıkanların görebileceği yerde bir müddet daha pankartımızı açık tuttuk ve yine ilgi odağı olmaya devam ettik.

Yaptığımız sohbetlerde dilimizin döndüğü kadar bildirilerimizdeki içeriği savunduk.

Bizle karşılaşan Türkiyeli ve başka ülkelerden baş� ka gruplar bize gıpta ile baktılar, çünkü siyasi içerikli tek eylem bizim eylemimizdi, çünkü Ermeniler SOY� KIRIMI yas olarak kavramaktalar. Bu vb. olayların temelinde yatan milliyetçilik, ırkçılık dinciliktir. Bu� gün bu zehirlere karşı panzehir emperyalizme karşı mücadeleden geçer. Onun için kapitalist sistemler yıkılmadan bu nefretler ortadan kalkmaz. Mücade� lemiz bunun içindir.

Siyasi içerikli bu eylemimize karşı çıkan “burada parti /örgüt + komünizm propagandası yapamazsı� nız” diyen görevliye evet biz komünistiz ve yaparız oldu. Yoldaşımızın tutarlı, boyun eğmeyen ve duygu� sal tavrı karşısında özür dilemek zorunda kaldı. So� nunda dayanışmamız için bize teşekkür etti.

Yağmur Ermeni soykırımın gözyaşları misali he� men hemen tüm gün sürdü. Epey yorulmuştuk. Ama bu yorgunluk 100 yılın yükünü kaldırmaktan daha yorucu değildir. Az sayıda insanla büyük bir eylem gerçekleştirdik. Kendi aramızda da çok uyumlu ve kolektif bir çalışma yürüttük. Başarılı eylemimizden sonra bir araya gelerek değerlendirmemizi yaptık ve yine yapılması gereken işler konusunda iş bölümü / zaman planlaması yaparak birbirimizi kutlayarak ve� dalaştık. Eyleme katılan tüm yoldaşlar sağ olsun var olsun.

Biz yüzleştik yüzleşmeye devam edeceğiz. Darısı halklarımızın başına!

Soykırımın 100.yılında hepimiz bir kez daha Erme� niyiz!

Soykırımın 100. yıldönümünü anma etkinlikleri� ne katılan bir grup YDİ Çağrı ve Her şeye Rağmen!

Okuru.

26.04.2015 ✓

✌ halkların kardeşliği için

giden tüm yollar birkaç km önceden kapatılmıştı.

Taksiden 1-2 km önceden inmek zorunda kaldık.

Biz boş caddelerin hâkimiyiz edasıyla yürürken bir Polis aracı yanımızda durdu. “Turist misiniz nereye gidiyorsunuz?” diye sordu… Soykırım Anıtına cevabı verdiğimiz de arabaya atlayın dediler. Ara� balarına atladık, nerden geliyorsunuz klasik sorusu� na Türkiye’den cevabımıza şaşırdılar ve hemen biri telefonuna sarıldı doğru mu söylüyoruz ve yardımcı olmak bizi anlamak için, Türkçe bilen bir arkadaşını (büyük ihtimalle amir) aradı ve telefonu bana verdi.

Amacımızı anlattığımdan sonra Azeri Türkçesiyle konuşan telefonun ucundaki teşekkürlerini iletti ve “yoldaşı” versene dedi. Meslektaşıyla konuşan araba� yı kullanan polis te bize teşekkürlerini bildiği birkaç kelime İngilizceyle ifade etti. Önce bizi giriş yoluna kadar götürdüler ne olduysa tekrar geri dönüp köprü� nün başındaki bariyerlerin oraya bıraktılar. Buluşma yerimiz Hrazdan Nehri üzerindeki Kievyan köprü� sünün diğer ucu idi.

Bariyerlerle yolu kapamış resmi polisler yanında bulunan siviller geçmemizi engelledi. Geçişlere saat 13:00’te müsaade edileceğini belirtti. Kimlik vs. kont� rolünden sonra bir türlü sivilleri ikna ettik ve geçiş yaptığımızda saat 10:30 olmuştu. Tahminimiz doğ� ru çıktı, bizimkilerin hepsiyle buluştuğumuzda saat 12:00’yi geçiyordu.

Hepimiz birleşince herkes görevini yapmaya başla� dı. Kimimiz pankartı açtık, kimimiz bildiri dağıtma� ya başladık. Kimimizin görevi de fotoğraf çekmekti.

Pankartımızı açmamız ve bildiri dağıtmaya başla� mamızla toplanmış girişi bekleyenleri tüm dikkati bizlere çevrildi.

YDİ Çağrı ve Her şeye Rağmen imzalı Ermenice yazan “ 1915-2015 Ermeni Soykırımının 100. Yılında Türkiye İnkâr ediyor! Almanya Gizliyor, Kurbanları Anıyoruz! Tanınma Talep Ediyoruz1” içerikli pan� kartımız herkesin görebileceği yerde tutulmaya baş� landı.

Pankartımıza ilgi büyüktü ve çok sayıda insan hatı� ra resmini çekmekle kalmadı önünde hatıra fotoğraf� ları çektirdi. TV-Radyo istasyonları gelip hem çekim hem de röportaj yapıyordu.

Elimizdeki 4 dilden (Ermenice-Türkçe-İngilizceAlmanca) bildiriden Ermenice olanı adeta kapışılı� yordu.

Türkçe bildirimizin başlığı “24 Nisan 1915-2015 Ermenilere Yönelik SOYKIRIM’ın 100. YILDÖNÜ� MÜ - HEPİMİZ ERMENİYİZ!” Aynı başlık Ermeni�

35

✌ halkların kardeşliği için

100. YILINDA ERMENİ SOYKIRIMI LANETLENDİ!

100 yıl önce Ermeni soykırımının başlangıcını temsil eden İstanbul tutuklamaları başladı. İlk anma tutuklananların konulduğu Sultanahmet Meydanında bulunan Türk ve İslam Eserleri Müzesi önünde yapıldı.

24

Nisan 2015, Ermeni Soykırımının 100. yılı dolayısıyla İstanbul’da çeşitli eylemler/ etkinlikler gerçekleştirildi.

100 yıl önce Ermeni soykırımının başlangıcını temsil eden İstanbul tutuklamaları başladı. İlk anma tutuklananların ko� nulduğu Sultanahmet Meydanında bulunan Türk ve İslam Eserleri Müzesi önünde yapıl� dı.

Sultanahmet

36

Türk ve İslam Eser� leri Müzesi önünde, 100.Yıl İnkara Son Girişimi tarafından basın açıklaması ya� pıldı. İbrahim Paşa Sarayı olan, Türk ve İslam Eserleri Müze� si binası uzun yıllar cezaevi olarak kul� lanıldı. Bina, 24 Ni� san 1915’de gözaltına alınan Ermeni aydınlarının, Haydarpaşa’dan Anadolu’nun içlerine ve oradan ölü� me gönderilmeden önce tutuldukları yer.

24 Nisan 1915’de İstanbul’da 235 Ermeni aydını (şair, yazar, milletvekili, doktor, gazeteci, müzis� yen vb.) gözaltına alındı. Büyük çoğunluğu Ayaş ve Çankırı’ya sürülerek katledildi.

“Soykırımın 100. Yılı. Tanı! Af dile! Tazmin et!” ya� zılı, Türkçe, Ermenice, İngilizce pankart açıldı. Basın açıklaması üç dilde yapıldı.

Basın açıklamasında sadece Ermenilerin değil,

diğer gayrımüslim halkların da, -Asuri/Süryaniler, Rumlar, Ezidiler- soykırımdan geçirildiği belirtilerek TC devletine çağrı yapıldı: “Soykırımı tanıyın! Af dileyin. Tazmin ve tela� fi edin. Ancak o zaman nehirlerden akan, vadiler� de üst üstte yığılan, uçurumlardan atılan, denizlerde boğulan mezarsız ölüler hak ettikleri gibi, haysi� yetlerine uygun şe� kilde gömülmüş ola� cak. Ruhları huzura erecek. Yok edilen bir dünyayı geri getirmek mümkün değil; ancak suçun kabulü ve ada� letin tesisi, kurban� ların inkar zulmüyle yaşayan ailelerin duy� duğu haklı öfke, acı ve özlemi bir nebze hafif� letecektir.”

Basın açıklamasına YDİ Çağrı çalışanları ve okurları da katıldı. Burada Ermeni Soykırımı ile ilgili çıkardığımız bildirinin dağıtımı yapıldı.

Soykırım kurbanları anısında saygı duruşu yapıl� dı. Basın açıklamasının ardından, Sultanahmet’ten Eminönü’ne sessiz yürüyüş düzenlendi. Deniz yo� luyla Haydarpaşa’ya geçildi.

Haydarpaşa Haydarpaşa Garı 24 Nisan 1915 tutuklularının Ana� dolu içlerine, ölüme gönderildikleri yer.

Galatasaray Lisesi Nor Zartonk’un çağrısıyla Galatasaray Lisesi önünde Soykırım Yürüyüşü için saat 18.00’de toplanılma� ya başlandı. Tomalarla barikat kuran polis, küçük bir ırkçı, faşist bir grubun –Genç Türk- lise önünde toplanmasına izin verirken, soykırım yürüyüşü için toplanmaya izin vermedi. Polisin Nor Zartonk tem� silcileriyle yaptığı gö� rüşmeler sonucunda, toplanan kitle Polis barikatının arka ta� rafına geçti. Toplanan binlerce kişi en önde “Soykırım Sürüyor!” pankartı açarak yürü� yüşe geçti. Yürüyüşün önünü kesen polis dö� vizlerin kapatılmasını dayattı. Dövizler in� dirildi. Yürüyüş sıra� sında yeniden açıldı.

Fransa Konsolosluğu önünde biten yürüyüş yapıldı. Binlerce kişi sloganlar atarak yürü� dü. Şu sloganlar atıldı: “Sevag kezi bidi çimornank!, Hrant kezi bidi ����������������������������������� çimornank�������������������������� !, Poğotsi baykar, Azadut� yun!, Baykar, baykar minçev artar aşhar!, Faşizme karşı omuz omuza!, Yaşasın halkların kardeşliği!, Soykırım sizin direniş bizim!, İnkar etme, susma, suça ortak olma!”

Biz de “1915-2015 100 yıl yeter! Tarihle yüzleşme zamanı!” Türkçe, Ermenice pankartını açarak yürü� yüş boyunca taşıdık. Soykırım ile ilgili çıkardığımız bildiriyi dağıttık.

Soykırım anması Fransa Konsolosluğu önünde soykırım anması yapıl� dı. Üç dilde basın açıklaması okundu. Ermenice ma�

tem müziği çalındı. 24 Nisan’da tutuklanan Ermeni aydınların isimleri okundu.

Ermeni Soykırımı’nı Anma Platformu üyesi ve aynı zamanda soykırım mağduru olan Heghnar Waten� paugh konuşma yaptı. Watenpaugh, 24 Nisan’ın, in� sanlık tarihinde yaşanan en karanlık olaylardan biri olan soykırımın yıldönümü olduğunu, aynı zamanda da dünyanın dört bir yanındaki Ermenilerin hayatta kalışını ve muazzam direnme gücünü kutladığı gün olduğunu söyledi. Büyükannesi soykırım mağduru olan Watenpaugh, ailesinin sürgün ile geçen yılları� nı ve kayıplarını anlatarak, “Adalet istiyorlar, adalet istiyoruz. Bugün burada dünyanın dört bir yanından inkara karşı durmak için gelmiş olan Ermenilerle bir� likteyiz, acılarımızın telafisi ve haklarımızın iadesine yönelik arayışımızda bizlere destek veren Türkiyeli� lerle birlikteyiz” dedi.

Ermeni Soykırımı’nı Anma Platformu adı� na yapılan basın açık� lamasını ise platform üyesi Nurcan Kaya okudu. Konuşmasın� da yüzleşme vurgusu yapan Kaya, soykırı� mın 100’üncü yılında yüzleşmenin gerçek� leşmesi için yürütü� len mücadelenin 1915 yılında katledilen yüz binlerce insana karşı vicdani sorumluluk olduğunu belirterek, “Bu yüzleşmenin ger� çekleşmesi için çaba� lamak yanı başımızdan kopartılıp alınan halkların anısını yaşatmak için bir sorumluluktur. Yüzleşme� nin gerçekleşmesini sağlamak Hrant Dink’e, Sevag Balıkçı’ya, Maritsa Küçük’e olan borcumuzdur. Ken� di vicdanımıza karşı olan borcumuzdur” ifadelerini kullandı.

Anmada YDİ Çağrı sayı 174’ün satışı yapıldı.

“1915-2015 100 yıl yeter! Tarihle yüzleşme zama� nı!” Türkçe, Ermenice pankartını anmada açtık.

Pankartımız oldukça ilgi çekti. Anmanın bitiminden sonra da uzun süre pankartı açılı tuttuk.

Soykırımın 100.yılında, soykırımı lanetliyoruz!

24.04.2015 ✓

✌ halkların kardeşliği için

Haydarpaşa Garı merdivenlerinde oturuldu. “Soy� kırımın 100. Yılı. Tanı! Af dile! Tazmin et!” yazılı üç dilde pankart açıldı. 24 Nisan tutuklularının resimle� ri açıldı. Üç dilde basın açıklaması yapıldı.

Basın açıklamasının ardından deniz yoluyla Eminönü’ne geçildi. 24 Nisan 2011’de zorunlu asker� lik yaptığı Batman’da Ermeni olduğu için öldürülen Sevag Şahin Balıkçı’yı anmak için Şişli Ermeni Me� zarlığına gidildi.

37

✌ halkların kardeşliği için

ERMENİ SOYKIRIMININ 100.

YILINDA BERLİN’DE YAPILAN ETKİNLİKLER ÜZERİNE NOTLAR!

E

rmeni soykırımının 100. yıldönümünde Berlin’de birçok etkinlikler yapıldı. Bu etkin� liklerde Herşeye Rağmen taraftarları yoğun olarak ajitasyon propaganda faaliyeti yürüttü. Ermeni soy� kırımının 100. yıldönümünde, Bolşevik Partizan ve Herşeye Rağmen “1915-2015, Soykırımın 100. Yılı.

Ermeni Halkı İçin Istırap Ve Acı Dolu Yüz Yıl. Türk Devletinin İnkâr Ve Yalan Dolu Yüz Yılı” başlıklı or� tak bir açıklama yaptı. Bu açıklama yapılan bütün et� kinliklerde yoğun olarak dağıtıldı. Bu ortak açıklama sahiplenildi. Eylemlere katılan birçok insan bu ortak açıklamayı afiş olarak taşıdı.

15 NİSAN 2015

38

Genç Dünya gazetesinin bürosunda, Alman tarihçi Werner Röhr Ermeni Soykırımının 100. yıldönümü ile ilgili bir sunum yaptı. Werner Röhr, Abdülhamit döneminde yapılan Ermeni katliamları, Jön Türkle� rin iktidara gelişi ve Ermeni soykırımına giden yol� da taşların nasıl döşendiğini anlattı. Werner ayrıca Almanya’nın Ermeni soykırımına seyirci kaldığını,

soykırımı yapan Talat Paşa ve şurekâsını korudu� ğunu anlattı. Birinci Paylaşım Savaşı’nın ertesinde İstanbul’da soykırım sorumluları hakkında par� lamento soruşturmalarının yapıldığı, bir kısmı� nın askeri mahkemelerde yargılandığı bir sürecin başladığını belirten Werner Röhr, bu yargılamalar sonucu Talat, Enver ve diğer bazı üst düzey yö� neticiler hakkında gıyabında idam kararları da çık� tığını ve soykırım suçlularının Almanlar tarafından kaçırıldığını anlattı. Werner devamla, Hitlerin can dostu 1923 Münih Birahane darbe girişimi sırasında ölen Scheubner-Richter’in tam da soykırım sırasında Erzurum’da Konsolos yardımcısı olduğunu, bu faşis� tin bile Ermeni soykırımı bağlamında tepkili raporlar yazdığını anlattı.

Krikor Zohrab, Ermeni toplumunun siyasal önderi kabul edilen milletvekilidir. Yazar ve aynı zamanda Talat Paşa’nın tavla, iskambil arkadaşıdır. İttihat ve Terakki listesinden İstanbul mebusu seçilir. 1915’e dek kaldığı mecliste dönemin en parlak hatiplerinden biri olarak tanınır. 1909’da 31 Mart ayaklanması olur.

Ayaklanmacılar Talat’ı aramaktadır. Talat’ı, daha sonra 1915’te ölüme göndereceği Kirkor Zohrab, sak� layarak kurtarmıştır. 1915’te Talat kendisine yapılan bu yardımı unutur. Zohrab, Talap Paşa ile tutuklan� dığı günün hemen öncesinde buluşur. Beraber yemek yer ve iskambil oynarlar. Ayrıldıklarında Zohrab, Ta� lat Paşa’yı yanağından öper. Bu ayrılığın akşamında Krikor Zohrab tutuklanır. 2 Haziran 1915’te UrfaDiyarbakır yolunda öldürülür.

1919’da Taşnaktsutyun Partisi‘nin 9. Kongresi’nde soykırım suçlularının cezalandırılması konusu tar� tışılır. Ermeni soykırımında rol almış unsurların tek tek tespit edilerek cezalandırılması karara bağ� lanır. Ermeni soykırımı suçluları Talat Paşa, Enver Paşa,Cemal Paşa, Sadrazam Halim paşa, Dr.Bahattin Şakir, Cemal Nazmi, Nayil Bey, Azerbeycan İçişleri

18 NİSAN 2015 Ermeni Sivil Toplum Kuruluşları, Berlin Türk Bü� yükelçiliği önünde uyarı nöbeti için bir araya geldi� ler. Açılan pankartlarda ve yapılan konuşmalarda, Türk devletinin yüz yıldır yalan söylediği ve Alman devletinin sessiz kaldığı belirtildi. 24 Nisan 1915’te İstanbul’da ölüm yolculuğuna çıkarılan 100 Ermeni aydınının tek tek isimleri okundu. Herşeye Rağmen taraftarlarının dağıttığı bildiri afiş olarak kullanıl� dı. Uyarı nöbetinin ardından Almanya Başbakanlık binasına kadar bir yürüyüş yapıldı. Konuşmaların odaklandığı nokta yüzyıl sonra Almanya’nın soykı� rım gerçeğini kabul etmesi ve doğruları söylemesiydi.

Yürüyüşün ardından Ermeni soykırımının tanınma� sı için toplanan imzalar bir polis memuruna teslim edildi.

23 NİSAN 2015 Berlin Katedrali‘nde 1915’te soykırımdan geçirilen Er� menilerin anısına bir ayin düzenlendi. Ayine katılan Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck burada bir konuşma yaptı. İlk kez Birinci Dünya Savaşı sırasında yüz binlerce Ermeni‘nin öldürülmesini soykırım ola� rak niteleyen Gauck, bunda Almanya‘nın da sorum� luluğunun olduğunu söyledi. Gauck konuşmasında, „Ermenilerin kaderi, 20’nci yüzyılın korkunç izlerini taşıdığı kitlesel kıyım, etnik temizlik, tehcir ve soy� kırımlar tarihine örnek teşkil etmektedir“ ifadelerini kullandı. Gauck ayrıca „Bu bağlamda Almanya‘nın da Ermenilere uygulanan soykırımda sorumluluğu -hatta yeri geldiğinde suçu- olup olmadığının araş�

tırılması bizim için zorlu ama kaçınılmaz bir so� rumluluktur“ açıklamasını yaptı. „Bugün yaşayan kimseyi suçlu koltuğuna oturtmak gibi bir niyetimiz olmadığının da altını çizmek isterim“ diyen Alman� ya Cumhurbaşkanı, „Kimsenin gerçeklerden kork� masına gerek yok. Bizi birbirimizden ayırmış olan ve ayıran şeyleri ancak birlikte aşabiliriz“ ifadelerini kullandı.

Berlin Katedrali‘ndeki ayinden sonra saat 21:30’da, Brandenburger Tor meydanına kadar bir yürüyüş yapıldı. Yüzlerce kişinin katıldığı yürüyüşte, katledi� lenlerin anısına yakılan mumlarla birlikte yüründü.

Brandenburger Tor meydanında, yapılan konuşma� larda Türk devletinin Ermeni soykırımı ile yüzleş� mesi ve Alman devletinin soykırım gerçeğini kabul etmesi talep edildi. Herşeye Rağmen taraftarlarının dağıttığı bildiri büyük ilgi gördü. Bildiriler tükendi.

Yürüyüşe katılan kimi katılımcılar bildiriyi ellerinde tutarak yürüdü.

✌ halkların kardeşliği için

Bakanı Behbut Han Civanşir öldürülür. Werner Röhr, konuşmasında bu bilgileride aktardı.

Werner Röhr, Ermeni soykırımına Almanya’nın se� yirci kaldığını ve kimi Alman konsolosların raporla� rına rağmen kılını kıpırdatmadığını anlattı. Toplan� tıya katılan bir Alman, BP-HR ortak açıklamasında şu cümleyi okudu. “Alman imparatorluğunun kimi generalleri o dönemde savaş müttefiki Osmanlı dev� letinin ordusunda kurmay heyetinde yer alıyordu.”

Bu cümleyi okuyan katılımcı, eğer Alman general� leri kurmay heyetinde yer alıyorsa nasıl oluyorda bu soykırımı engelleyemiyorlar sorusunu sordu. Werner Röhr, Alman generallerin kurmay heyetinde yer aldı� ğını fakat iç sorunlarla ilgili yetkilerinin olmadığını söyledi. Oysa gerçek cevap bu değildi. Çünkü Alman imparatorluğu soykırımın planlanmasında, uygulan� masında yer aldı ve soykırımı destekledi. Olgu budur.

24 NİSAN 2015 Ermeni soykırımının 100. yıldönümü öncesinde Al� man basınında konuya ilişkin haber ve analizler daha sık şekilde yer almaya başladı. Gazetelerde ve TV programlarında Almanya‘nın sorumluluğuna da dik� kat çeken söylemlere yer verildi. Koalisyon partileri� nin hazırladığı ve 24 Nisan’da görüşülen önergede “Ermenilerin kaderi, 20’nci yüzyıla damgasını vuran katliam, etnik temizlik, tehcir ve soykırım tarihine bir örnektir” ifadesine yer verildi. Almanya Federal Cumhuriyeti Meclisi bünyesindeki partiler, Osman� lı birliklerinin bundan 100 yıl önce yaptığı kıyım ve katliamları soykırım olarak nitelendirdi.Almanya Federal Meclisi Başkanı Norbert Lammert „Dünya kamuoyunun gözleri önünde, Birinci Dünya Sava� şı sırasında Osmanlı İmparatorluğu‘nda yaşananlar soykırımdı. Bu, 20‘nci yüzyılın son soykırımı olarak kalmadı“ dedi. Dönemin Alman İmparatorluğu’nun Osmanlının müttefiki olduğunu belirten Lammert, “Almanlar, geçmişleriyle ilgili nasıl bir tutum izle� yecekleri konusunda kimseye ders verecek durumda değildirler. Yine de deneyimlerimizle başkalarını, acı verse de, geçmişle hesaplaşma konusunda cesaretlen� direbiliriz” diye konuştu. Koalisyon ve muhalefet par� tileri, görüşmeler sırasında yaptıkları konuşmalarda hedefin Türkiye’nin sanık koltuğuna oturtulması olmadığını belirttiler. Bu bağlamda Almanya’nın ta� rihindeki nasyonal sosyalizm sayfası göz önünde bulundurulduğunda kibirli davranmak gibi bir lük�

39

✌ halkların kardeşliği için 40

sü olmadığı vurgulanırken, Türkiye’nin de tarihiyle yüzleşme zamanının geldiğine dikkat çekildi. Tar� tışmalar sonucunda, soykırımı tanıma önergesi ilgili komisyonlara gönderildi. Alman Federal Meclisi‘nin ne zaman önergeyi ele alıp değerlendireceği ve oyla� yacağı bilinmiyor.

Alman Federal Meclisi’nde Ermeni soykırım öner� gesi görüşülürken, parlamento binası önünde eylem vardı. KKT’lı kimi kurumlarda faaliyet yürüten ar� kadaşlar, Ermenilerin acılarını paylaştıklarını ve Alman Parlamentosu’nun soykırımı kabul etmesi gerektiğini belirten konuşmalar yaptılar. Ermeni ar� kadaşlar mumlarla “gerçeği söyleyin” şeklinde yazı yazmışlardı.

24 Nisan akşamı Marien Kilisesi’nde Ermeni soy� kırımı üzerine bir toplantı yapıldı. Toplantının ko� nuşmacıları Tesse Hofmann ve Gerayer Koutcharian idi. Yapılan sunumlarda, Alman Federal Meclisi’nin Ermeni soykırım önergesini komisyonlara havale et� tiğini, parlamentoda Ermeni halkının beklediği ka� rarın çıkmadığına vurgu yapıldı. Almanya’nın yüzyıl sonra soykırım gerçeğini kabul etmesi gerektiğini belirten konuşmacılar, 24 Nisan 1915’te Osmanlı’nın başkenti olan İstanbul’da öncelikle Ermeni halkının ileri gelenlerinin kitlesel tutuklanmaları ile soykırı� ma başladıklarını anlattılar.

Türkiye’de soykırım inkarcılığı devletin milli güvenlik politikasının bir parçası olarak yürütül� dü, yürütülüyor. TC. tarihi katliamlar tarihidir. İn� karcılık soykırımın açtığı yarayı hep açık tuttuğu gibi daha derinleştirdi İnkar ölülerinin 100 yıldır hala gömülmemiş olması acısını daha da derin� leştirmiştir İnkar sürdüğü sürece o mezarlar açık kalacaktır.

Bu toplantının bir saat öncesinde, KKT’li arkadaşlar tarafından Kilise önünde Ermenilerin acısını payla� şan pankart açıldı. Herşeye Rağmen taraftarları yine burada bildiri dağıtımı ve gazete satışını yaptı. Er� meni gençler bildiriye sahip çıkarak dağıttı. Bir masa temin eden gençler, bildirileri masanın üstüne ve açılan pankartın önüne yerleştirdiler. Bu durumdan kimi Türkiyeli arkadaşlar rahatsız oldu. Parlamento ve Kilise önünde “Acılarınızı Paylaşıyoruz” parolası altında eylem yapanlar gruplar şunlardı:Allmende (Alternatif Göçmen Politikalar ve Kültür Evi) Didf Berlin (Demokratik İşçi Dernekleri Federasyo� nu) Fidef Berlin (Federal Almanya İşçi Dernekleri Fe� derasyonu) Halklarin Demokratik Platformu-Berlin – HDP Berlin Komkar Berlin (Kürdistan İşçi Dernek�

leri Federasyonu) Berlin-Brandenburg Kürt Toplumu Kürt Merkezi Göç Kurulu Berlin-Brandenburg Sekiz Sivil Toplum Örgütü Ermenilerin acılarını paylaşan iki etkinliği organize ediyor. Bu etkinlik� lere katılanların sayısı 30-40 civarında. Bir pankart yazmakla yetinen bu kurumlar, Ermeni soykırımını lanetleyen, kınayan ajitasyon-propaganda materyal� lerini üretme gereğini duymuyor. Herşeye Rağmen’in çıkardığı ve dağıttığı propaganda malzemelerinden rahatsız oluyorlar. Demokrasi anlayışları sadece ken� dileri gibi düşünenlerle sınırlı kalıyor. Ne yazık ki bu anlayış devrimci örgütlerin bir hastalığı. Demokra� siyi içselleştirmeyenlerin demokrasiyi savunması bir tutarsızlıktır.

25 NİSAN 2015 Ermeni örgütleri Başbakanlık binası önünde bir araya geldiler. Binlerce kişinin katıldığı bu yürüyüş Brandenburger Tor meydanında sona erdi. Yürüyü� şün ön tarafında “1915-100 Yıllık İnkar...Soykırım” pankartı taşındı. Bolşevik Partizan, Herşeye Rağmen imzalı ortak açıklama, yürüyüş kortejinin en önün� deki pankartlarla birlikte taşındı. Yürüyüşte soykırı� mı anlatan, lanetleyen birçok doviz ve pankart vardı.

Yürüyüş güzergâhı boyunca yapılan konuşmalarda, atılan sloganlarda Almanya’nın soykırımı kabul et� mesi istendi. Ayrıca Türkiye’nin inkar politikasını eleştiren konuşmalara da yer verildi. Soykırımı tanı� yan Fransa’ya teşekkür edildi.

Bolşevik Partizan ve Her şeye Rağmen imzalı Al� manca “ 1915-2015 Ermeni Soykırımının 100. Yılında Türkiye İnkâr ediyor! Almanya Gizliyor, Kurbanları Anıyoruz! Tanınma Talep Ediyoruz” içerikli pankart taşındı. Pankartın yanı sıra yüzlerce bildiri dağıtıldı.

Gazete satışı yapıldı. Bildiriye ilgi oldukça yoğundu.

Birçok katılımcı bildiriyi yürüyüş boyunca afiş gibi ellerinde taşıdı. Ermeni örgütlerinin yaptığı yürüyü� şe, KKT’li göçmenler ve Almanlar da katıldı. Herşeye Rağmen dışında, hiçbir örgütün pankartı ve flama� ları yoktu. Ermenilerin acılarını paylaşma söylem� leri yetmiyor. Buna uygun bir pratiğin sergilenmesi gerekiyor. Ermeni soykırımının 100. yıldönümünde Berlin’de yapılan bir yürüyüşe, KKT’li ve Alman ör� gütlerinin kitlesel destek vermemesi, kortej kurarak yürümemeleri anlaşılır değildir. Teoride soykırımı lanetliyenler, bu teoriye uygun bir pratik sergilemi� yorlarsa söylemlerin hiçbir değeri yoktur.

28.04.2015 ✓ Berlin’den Bir YDİ Çağrı Okuru...

Haziran seçimleri tamamlandı ve “BİZ’ler”in gönülden çabasıyla baraj yıkıldı! Hem de bütün beklentilerimizi aşan bir oranla, gümbürtüyle!

Bu seçimin önemli kazanımlarından biri HDP sayesinde meclisteki kadın milletvekili oranının bi� raz daha artmış ve T.C. tarihinde ilk kez olmak üzere yüzde 18’e ulaşmış olmasıdır. Geçen seçimlerden sonra (2011) kadın milletvekili oranı yüzde 14 idi.

Karşılaştırmalı olarak koyduğumuzda tablo şöyle: 32 / yüzde 40 (resmi olmayan seçim sonuçlarına göre) Her iki seçimde de kadın milletvekillerinin par� tilere dağılımında sayısal olarak AK Parti birinci sırada gelmesine karşın, oransal olarak HDP (geçen Partiler

2011 seçimleri 7 Haziran 2015 Kadın MV sayı/ seçimleri Kadın oran MV sayı/oran

Ak Parti

42 / yüzde 16,3

46 / yüzde 14

CHP

19 / yüzde 14

21 / yüzde 16,9

MHP

3/yüzde 5,6

4 / yüzde 5

Bağımsız

11 / yüzde 30,5

---

seçimde BDP destekli Bağımsızlar) üstünlüğü tutmaktadır. HDP’nin toplam 80 milletvekilinin 32’i kadındır ve böylece kadınların yüzde 40‘lık oranda temsiliyeti sözkonusudur.

451 erkek milletvekiline karşılık olarak 99 kadın

yeni kadın dünyası

KADINLAR DEMOKRATİK TALEPLERİYLE MECLİSTE! HDP demokratik kadın 7

hareketinin taleplerini meclise taşımayı vaad eden bir seçim kampanyası yürüttü ve seçilebilir yerden gösterdiği kadın adayları meclise taşıyarak bu sözünün temelini atmış oldu. Bu elbette takdire değer bir başarıdır.

milletvekili. Demek ki, genel tabloya bakıldığında fazla bir değişiklik yok! Meclis yine erkek egemen!

Bu 98 kadın milletvekilinin hepsinin önde gelen konularının kadın hakları mücadelesi olmadığı da açık! Bu nedenlerle fazla bir değişiklik beklentisi içinde değiliz! Ancak hak edilen oranda olmasa da kadınların artık mecliste sesi var!

HDP demokratik kadın hareketinin taleplerini meclise taşımayı vaad eden bir seçim kampanyası yürüttü ve seçilebilir yerden gösterdiği kadın adayları meclise taşıyarak bu sözünün temelini atmış oldu. Bu elbette takdire değer bir başarıdır. Önümüzdeki dönemde bunun peşinin izlenme� si kadın mücadelesinin sesinin gerçekten de me� cliste duyulur olması için çalışılması gündemimiz olacaktır.

Meclisteki erkek egemenliğine ve toplumdaki erkek egemen zihniyete ragmen, Kadın cinayetlerine karşı kadınların yaşam haklarının korunması, Yaşamın her alanında kadın-erkek eşitliği mücade� lesinin yankı bulması, Kadın dayanışmasının yükseltilmesi için: BİZ’lerin sesinin daha gür çıkması beklentimizdir!

11.06.2015 ✓

41

yeni kadın dünyası

ANAYASA MAHKEMESİ‘NİN DİNİ NİKAH İLE İLGİLİ KARARI HAKKINDA

A

nayasa Mahkemesi 27.5.2015 tarihli ve 2015/51 sayılı kararı ile Türk Ceza Kanunu‘nun resmi nikah öncesinde dini nikahı yasaklayan ve böyle bir edimde bulunan imam ve çiftleri cezalandırılmasını öngören maddesini Anayasa‘nın “eşitlik” ve “din ve vicdan özgürlüğü” ilkelerine ters düştüğü gerekçe� siyle iptal etti. Kamuoyunda tepki yaratan bu kararın ne anlama geldiğine, kimlere yarayıp kimleri mağdur ettiğine bakmakta fayda var.

Şimdiye kadarki yasal düzenleme neydi?

Yasal duruma göre şimdiye kadar da dini nikah ya� sak değildi. Fakat uygulamada sınırlama getirilmiş ve dini nikahın ancak resmi nikah ertesinde yapıl� masına izin verilmişti. Buna aykırı davranıldığında Türk Ceza Kanunu’nun 230. maddesi devreye girebi� liyor ve dini nikah yapan imam ve çiftlere “iki aydan altı aya kadar hapis cezası” öngörülüyordu.

Bu uygulama, devletin evlilik sözleşmelerine mede� ni yasa temelinde hukuksal bir çerçeve kazandırma ve koruma mücadelesinin bir ürünüydü. Dini töre ve hukuğa karşı, özelde de erkeklerin çokevliliğine karşı tek evliliğe dayalı burjuva hukukunu yerleştirme çabasıydı. Fakat toplumun gelenek ve alışkanlıkları o kadar köklü ve güçlüydü ki, “resmi” olmayan ev� liliklerden doğan çocukların ve imam nikahlı kadınların mağduriyetini azaltmak vb. için cumhuri� yet tarihi boyunca defalarca “af yasası” çıkarılmak zorunda kalınmıştı.

Türkiye toplumunun dini törene/imam nikahına olan düşkünlüğü bugün de sürüyor. Evliliklerin yüz� de 90’nında resmi nikahın yanısıra imam nikahının da yapıldığı tahmin ediliyor. Şimdiye kadar imam nikahı ya yasalara uygun olarak resmi nikahtan son� ra yapılıyor ya da yasalara aykırı olarak yapılıyor ama şikayet olmadığı sürece mahkemelere yansımıyordu.

“Din ve vicdan özgürlüğü” adına kadınların ve çocukları mağduriyeti!

42

Anayasa Mahkemesi‘nin son kararıyla dini nikaha/ imam nikahına tam bir serbesti gelmiş oldu. Artık resmi nikah beklenmeden imam nikahı yapılabilecek.

Anayasa Mahkemesi bu kararını esasta “din ve vic� dan özgürlüğü” ilkesine dayandırıyor ve Avrupa’daki uygulamaları örnek alıyor. Gerçekten de Avrupa’da 2000’li yıllarda bir değişim sözkonusu olmuştur. Res� mi nikah öncesinde dini töreni yasaklayan yasaların artık “toplumsal gerekliliğini yitirdiği”, “eskidiği”, bu yasaların kilisenin etkisini kırma ve evlilik akdinin devlet önünde resmiyete kavuşturulması mücadelesi� nin sürdüğü dönemde anlamlı olduğu ve artık değiş� tirilmesi gerektiği ileri sürülmüş ve nitekim değişti� rilmiştir. Almanya’da örneğin, Terre des Femmes gibi kadın kuruluşlarının itirazlarına rağmen, 31 Aralık 2008 tarihinde resmi nikah öncesinde dini nikahı ya� saklayan yasa resmen kaldırılmıştır. Orda da gerek� çelendirme aynıdır “eşitlik ilkesi” ve “din ve vicdan özgürlüğü”.

Almanya’da ve Türkiye’de koşullar farklı farklı olmasına rağmen her ikisinde de kadın örgütlerinin çekinceleri ve itirazları haklıdır. Geçmişte dini ni� kaha getirilmiş olan sınırlama belirli bir toplum� sal gerçeklikten, erkek egemen sistemde kadınların ve çocukların haklarının korunması istemin� den kaynaklanmıştır. Şimdi bu yasakların rafa kaldırılması kadınları ve çocukları mağdur etme eğilimi taşımaktadır.

Kuzey Kürdistan-Türkiye’de bu yasağın kalkması çok daha vahim sonuçlara gebedir. Avrupa’da kadınların ekonomik ve toplumsal konumları Kuzey Kürdistan’la karşılaştırılamayacak kadar daha iyi bir seviyededir, erkeğe bağımlılık önemli ölçüde kırılmıştır. Avrupa’da 18 yaşından küçükler ancak mahkeme izniyle ve gençlik koruma kurumunun gözetimiyle evlenebilirler. Kiliseler de resmi evlenme yaşına uymak zorundadır.

Ne Avrupa’da ne de Türkiye’de imam nikahına yaş sınırı getiren bir yasa yoktur! Kiliseler kurumdur, denetlenmesi müm�

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı yeni uyanmış!

Dini nikaha sınırlama getiren TCK maddesinin ip� tali istemiyle Anayasa Mahkemesi‘ne başvuru Eylül 2014’de yapılmış ve bu itirazın kabul edilmesi duru� munda kadınların ve çocukların ciddi bir mağduri� yeti sözkonusu olabilecekken, kadınların ve çocuk� ların haklarını koruma özel görevine sahip Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı‘nda kıpırdama olmamış!

Ancak herşey olup-bittikten sonra uyanıyor ve şöyle diyor Bakan Ayşenur İslam: “Bakanlık olarak 18 yaş altı çocukların bir ni� kah töreniyle gayrı resmi evlendirilmelerini engel� lemek üzere yeni bir çalışma yapmamız gerekecek. Çocuk yaşta evliliğin yasak olduğunu aslında her� kes biliyor. Evliliklerde ciddi bir düşüş de var ama mücadelenin sürdürülmesi gerekiyor. Bu kararın bu tür evliliklere kapı açacak bir cesaretlendirmeye yol açmaması gerekiyor. Onunla ilgili yeni bir çalışma yapmamız gerektiği anlaşılıyor. Hemen oturup bunu çalışmamız gerekecek” ( http://www.yeniakit.com.tr/ haber/bakanin-dini-nikah-endisesi-71086.html) Bravo doğrusu! İşte böyle sorumlu ve çalışkan bu bakanlar! Ön çalışması yok, tepkisi-itirazı yok. Karar çıkmış, şimdi aklına gelmiş oturup çalışmak! Kamu� da tepki yaratmasa belki de hiç uyanmayacak!

Sonuç belli! Kadınların ve çocukların haklarının korunması böylesi adı var kendi yok bakanlarla, erkek egemen sistemin/erkek egemen hükümetlerin göstermelik, eğreti kurumlarıyla olacak şey değildir. İş başa düşmektedir. Güçlü bir kadın hareketinin gerekliliği her gün daha da belirgin biçimde kendini dayatmaktadır!

yeni kadın dünyası

kündür. İmam nikahının kontrolü zordur!

Kadınların ekonomik bağımlılığının hala üst sevi� yede olduğu, kızların çocuk yaşta evlendirilmesinin hala yaygın olduğu, kumalık gibi törelerin ciddi bir şekilde varlığını koruduğu koşullarda Anayasa Mah� kemesinin aldığı karar kadınları ve çocukları mağdur eder! Gözünü sadece “din ve vicdan özgürlüğü” il� kesine diken “adalet ve yargı” sistemi, böylece bir kere daha cinsiyetçi yapısını ortaya koymuştur. Dini nikahın resmi evlilikten sonra yapılması yönünde� ki sınırlama “din ve vicdan özgürlüğü”ne get� irilen kısmen küçük bir sınırlamadır, dini nikahın önünde tümüyle engel değildir. Ancak tersi, yani bu sınırlamanın tümüyle kaldırılması ekonomik ve toplumsal güçsüzlüğü sözkonusu olan kadınların daha da korumasız duruma düşürülmesi anlamına gelir. Çünkü, dini nikahla yapılan evliliklerde kadınların ve bu evliliklerden doğan çocukların hakları korumasızdır.

Bu yasa, “miras ve nafaka belasından” sakınmak, resmi nikahın getirdiği sorumluluklardan kaçmak isteyen, ekonomik ve toplumsal olarak güçlü erkeğe yarar.

Esasen hiçbir zaman yokolmamış toplumsal ger� çeklik olarak çok-karılılığın “imam nikahı” ile taçlandırılarak toplumsal kabulünün artmasına ve bunun mağduru kadınlara daha da yoğun bir şekilde dayatılmasına yarar!

Bu yasa, 18 yaşından küçük kızları evlendiren annebabalara ve artık ceza korkusu olmaksızın onların nikahını kıyan imamlara yarar. Dini nikahta evle� nen kişilerin razı olduklarını bizzat imam önünde açıklamak zorunda olmadıklarını, onlar adına “tayin edilen” vekillerin, örneğin anne-babaların bunu yapmasının da mümkün olduğu bilindiğinde, bu kararın özelde kız çocukların erken ve zorla ev� lendirilmesine karşı mücadeleye hiç de hizmet etmeyeceği, tam tersine bu mücadeleyi zorlaştıracağı açıktır.

Bizim taleplerimiz nelerdir?

Peki şimdi bizim talebimiz ne olacak? Eski uygula� maya geri dönülmesi mi? Hayır! Bizim dikkatimizin merkezinde duran, ister dini nikahla olsun, isterse resmi nikahla olsun ve en önemlisi hatta isterse ni� kahsız olsun, kadınların ve çocukların haklarının korunmasıdır. 18 yaşın altındaki kız çocuklarının ev� lendirilmesine, kızların ve kadınların istemedikleri evliliklere zorlanmalarına karşı mücadele ve koruma tedbirlerinin alınması. Evlilik içi doğan çocuklarla evlilik dışı doğan çocukların haklar yönünden eşit kılınması, evlilik dışı doğan çocukların nafaka hak� kının verilmesi, devlet tarafından kadınlara onları erkeğin dayatmalarına mahkum etmeyecek ekono� mik gücün sağlanması. (Kumalık geleneğini gerçek� te yıkacak olan kadınların buna HAYIR diyebilecek ekonomik ve toplumsal konuma gelebilmesidir.)

Herkese iş, işsiz kadınlara geçinilebilinir düzeyde işsizlik parası, çocuklu kadınları muhtaç durumdan kurtaran sosyal yardımlar, çocuk bakımı ve eğitimi� nin toplumsallaştırılması, ev işlerinin ücretlendiril� mesi. Taleplerimiz bunlardır.

11.06.2015 ✓ 43

panorama

PA NOR A M A IRKÇILIĞIN DAYANILMAZ AĞIRLIĞI! - ABD -

ABD

44

’de kurumsal ırkçılığa, ırkçı cinayet� lere ve polis terörüne karşı mücade� leyi yeniden medyaya yansıtan gelişmeler, Maryland Eyaleti’ne bağlı Baltimore’da yaşandı. Protestoları te� tikleyen olay, yine siyah tenli bir insanın, polisin ırkçı temeldeki saldırıları, darp edilmesi sonucu, yaşamını yitirmesiydi.

Sözkonusu cinayete ve gelişmelere somut olarak değinmeden önce, dergimizin 173. sayısında (sayfa 52-56) 26 Aralık 2015 tarihinde ortaya koyduğumuz gelişmeler sonrasında, gündeme gelen kimi noktala� ra değinelim.

Dergimizin 173. sayısında, sayfa 56’da New York’ta iki polisin, siyahlara karşı şiddet ve cinayet işleme pratiğine isyan eden siyah tenli biri tarafından öl� dürülmesi olayına değinmiş ve New York Belediye Başkanı’nın protesto eden halka “öldürülen polislerin cenazelerinin gömülmesine kadar” protestola� rı durdurma çağrısı yaptığını aktarmıştık. Beledi� ye Başkanı Bill De Blasio, buna rağmen New York Polis Kurumu’na yaranamamış, polisler Belediye Başkanı’nı, iki polisin öldürülmesinde suç ortaklı� ğıyla suçlamışlardır. Medyadan çıkan haberlere göre bunlar arasında bir nevi “soğuk savaş” yaşanmıştır. İki hafta boyunca polis, New York’ta %90 daha az ceza yazmış, %60 civarında daha az insan tutukla�

mıştır. Ayrıca polis akademisinde yapılan toplantı� nın bitiş eğlencesinde Blasio “hain” diye yuhalanmış, başka bir etkinlikte de polisler, ekrana sırtlarını dö� nerek Blasio’yu protesto etmişlerdir.

Bunun perde arkasında yatan esas neden ise ırk� çılıktır. Belediye Başkanı siyah bir kadınla evlidir.

Daha seçim propagandası döneminde Blasio New York Polis Kurumu’nun “şahin” kesimine karşı tavır takınmıştır. Bunun da ötesinde Blasio, 17 yaşındaki oğlu Dante ile sık sık, Dante’nin polisle karşılaşması durumunda, O’nu nasıl tehlikeler beklediği konusun� da konuştuğunu açıklamış ve sözkonusu iki polis öl� dürülmeden önce de protestocularla dayanışma için� de olmuştur...

Burada kurumsal ırkçılık kendisini, beyaz birine karşı, onun “yeteri kadar” resmi ırkçılığın savunucu� su olmadığının düşünüldüğü yerde göstermektedir.

Indigen halkların katledilmesi temelinde kurulmaya ve Afrikalı kölelerin sırtından yükselmeye başlayan bu devletin kurumsal ırkçılığı, yüzyıllardır biçim değiştirerek de olsa sürmektedir. Irkçılığın “ete-ke� miğe” büründüğü bu kurumun paralı bekçilerinin, Afroamerikalı, İndigen vd. kökenlileri sadece “köle” olarak görmeleri, “kölelerin” “köle sahiplerinin emir� lerine uymadığı” yerde de düşman olarak görmeleri, sistemin doğal sonucudur.

gulamalara uygun görevi yerine getirdiğinin üzeri örtülmektedir. Böyle olduğundandır ki hemen her ci� nayet sonrasında “polis görevini yapmıştır” diye yar� gılanmaktan kurtulmaktadır. Darren Wilson hak� kında dava açmaya bile gerek görmeyenlerin, katilleri koruduğu açıkça ortadadır. Şubat ayı başlarında FBI Şefi James Comey öğren� cilere yaptığı bir konuşmada, polisin siyahlara karşı tavrının beyazlara karşı tavrından farklı olduğunu kabul ederken, bunun ama ırkçılıkla herhangi bir iliş� kisinin olmadığını vurgulamaktadır. Comey, “önyargılar bilinçsizce geliştirilmektedir, çünkü kriminellerin çoğu siyahtır” derken, kendi ırkçılığını ele vermekte� dir. O’na göre “ırkçılıkla herhangi bir alakası olma� yan”! bu tavır da ırkçı bir tavırdır, çünkü siyahları “kriminel” ve “suçlu” ilan etmekte ve böylece kurum� sal ırkçılığın üzerini örtmeye hizmet etmektedir.

6 Mart 2015 tarihinde Wisconsin Eyaleti’ne bağlı Madison şehrinde polis 19 yaşındaki genci katletti.

Yine medyaya değişik versiyonları yansıyan cinayet, polis tarafından “polise saldırınca O da silahını çekip vurdu” biçiminde gösterildi. Ama değişik versiyonla� ra rağmen ortak nokta, polisin sözkonusu gencin evi� ne zorla girdiği ve genci katlettiğidir. Evi basılan genç saldırıya uğramış sayılmıyor, evine zorla girilmesine karşı çıkan genç saldırgan ilan ediliyor ve bu durum� da polisin O’nu katletmesi “normal” bulunuyor! Gen� cin silahsız olduğu da verilen bilgiler arasındadır!

Polisin gencin evine girmeye hakkı yok demek bile kimsenin aklına gelmiyor! 6 Mart’ta Denver yakın� larında da siyah tenli bir insan “kaçarken” katledildi.

Bu cinayetlere karşı protestolar –yüksek katılımlı olmasa da- yaşanırken, ırkçı cinayet haberlerine bir yenisi eklendi. Atalanta’nın bir kenar mahallesinde akli dengesi yerinde olmayan siyah biri polis tarafın� dan kurşunlanarak katledildi. Polis tarafından veri� len bilgiye göre sözkonusu apartmandan biri polise telefon eder ve “şaşkın izlenimi yaratan, kapıları çalan ve çıplak olarak yere çöken biri”sinden bahseder. Po� lis de harekete geçer ve sözkonusu kişiyle karşılaşır.

Polis dur dediği halde sözkonusu kişi polise doğru koşarken, polis geri çekilip silahını çekerek iki el ateş eder... Böylesi bir durumda polisin gerçekte tehdit altında olmadığı kanaatine varmak hiç de zor değil.

Ama polis silahını çekip akli dengesi yerinde olma� yan ve evet silahsız olan birini, siyah olduğu için kat� letmiştir. Polis terörüne karşı çıkanların haklı olarak sorduğu sorulardan biri, polisin “neden biber gazı ya da elektroşoku aleti yerine silahını çekip ateşlediği?”

panorama

Ferguson’da 9 Ağustos 2014 tarihinde katledilen Michael Brown’ın katili polis Darren Wilson hak� kında kurulan “Yüksek Jüri”, 24 Kasım 2014 tari� hinde “dava açmayı haklı kılacak hiçbir bulguya rastlanma”dığı sonucuna varmıştı. Buna göre Wilson “suçsuzdu”! Ocak ayı başında sözkonusu Jüri’de yer alan biri (adı açıklanmadı), soruşturmanın nasıl yü� rütüldüğü hakkında konuşabilme hakkını elde ede� bilmek için, yetkili Savcı Robert McCulloch hakkın� da dava açtı. Medyaya yansıyan bilgilere göre Savcı McCulloch, Jüri’ye sunulan kanıtların bir bölümünü yanlış karakterize etmiştir. Buna bağlı olarak da katil üzerine değil kurban üzerine yoğunlaşılmış ve kur� banın suçlu olduğu izlenimi/ sonucu ortaya çıkmış� tır. Sözkonusu Jüri üyesi, kendisini açıkça ifade ede� bilmesi durumunda, açıklamalarının anda yürüyen “ırkçı ilişkilerle ilgili diyaloğa” katkıda bulunacağını belirtmiştir.

Aynı konuda polis kurumu FBI’nin soruşturmaları da sonuçlandı. Buna göre Michael Brown’un katle� dilmesinde “vatandaş hakkını çiğneyen herhangi bir veri yoktur” ve buna dayanarak da yetkili memurlar Adalet Bakanlığı’na katil Wilson hakkında dava aç� mamayı önermişlerdir. Mart ayı başında Adalet Ba� kanlığı da katilin ifadesinin “çürütülemez olduğu”nu, yani Wilson’ın kendisini savunduğunu ve kanıtların öldürme fiili nedeniyle dava açmaya yetmediğini açıklayarak soruşturmayı kapatmıştır. Kurumsal ırk� çılığın hem de “Adalet Bakanlığı”nca uygulanan ırk� çılığın bir görüntüsü de budur: Katil, en yüksek adli kurum tarafından da ödüllendirilmiştir!

Aynı Adalet Bakanlığı’nın Ferguson hakkındaki bir raporunda, siyahlara karşı sürekli bir eziyet etmenin yaşandığı, siyahların ortalamanın çok üzerinde po� lisin hedefi olduğu; 2012 ile 2014 yılları arasındaki tutuklanmaların %93’ünün, yolda durdurulan ara� baların %86’sının şoförlerinin, mahkemelerde yargı önünde “titreyenlerin” %90’ının siyah olduğu ve olay� ların %88’inde siyahlara şiddet uygulandığı, “kanun� dışı” tutuklanmalar ve cezalara maruz kalındığı vb. anlatılmaktadır. Bunun sonucunda Ferguson İdare Müdürü istifa etti. Ferguson polis kurumunun değiş� tirileceği iddia edilmektedir...

Bu verilere bakıldığında yaşananların açıkça ırk� çılık olduğu sonucunu çıkarmak kolaydır! Ama bu veriler kurumsal ırkçılığın üzerinin örtülmesi için kullanılmaktadır. Adalet Bakanlığı Ferguson polisini eleştirirken, polisin gerçekte kendisine verilen görevi, evet kurumsal ırkçılık temelinde yükselen ırkçı uy�

45

panorama 46

sorusudur. İlginç olan bir şey de katledilen bu üç in� sanın isimlerinin basında yer almaması, sadece Afro� amerikalı ya da siyah biri olarak adlandırılmalarıdır.

BALTİMORE VE YENİDEN GÜÇLENEN PROTESTOLAR! 12 Nisan’da Freddie Gray hiçbir neden olmadan po� lisler tarafından takip edilir ve etrafı sarılır. Polisler Freddie’yi yere yatırır ve üzerine atlayarak belli bir süre –Freddie acıdan çığlık atmaktadır bu arada- sır� tında otururlar, tepinirler... Bu arada Freddie’nin bo� yun ve bel omuriliğinin kırıldığı yazılmaktadır. Ola� yın yaşandığı yerde ikamet edenler müdahale etmeye çalışır ve polis Freddie’yi sürükleyerek polis arabası� na atar. Zorla nefes almakta olan Freddie arabada zin� cirlenir. Protesto eden kadınlardan birinin “Onu bir ölü gibi sürüklüyorsunuz” dediği de medyaya yansıdı.

Boyun omuriliğinin %80’inin kırıldığı ve Freddie’nin birçok kez tıbbi yardım istediği bir durumda, ilkyar� dım çağrılacağına, polisler bir başka şüpheliyi tu� tuklamak için “işlerine” devam ederler. Hastahaneye götürdüklerinde Freddie konuşamaz durumdadır, komaya girmiştir. Bir daha da uyanmaz! 19 Nisan’da hastahanede ölür. Polis şefi bile daha önce acilen doktor çağırmaları gerektiğini kabul etmek zorunda kalmış ama buna rağmen polis şefi yardımcısı “Bu yaralanmanın nasıl meydana geldiğini bilmiyoruz” di� yerek katil polisleri korumaya almıştır. Aynı biçimde polisin raporunda “tutuklanırken” Freddie’ye “şiddet uygulanmadığı”, “tutuklanmanın” gerekçesinin de Freddie’nin sustalı bıçak taşıdığı biçiminde yansıtıldı.

Freddie’nin ölüm haberi aynı gün kendiliğinden gelişen protestolara yol açar. Protestolar da gözönüne alınarak altı (6) polis Freddie’nin ölümü sonrasında “izine” ayrılmıştır. Hafta içinde de yüzlerce insanın katıldığı protesto eylemleri gerçekleşir. Adalet Ba� kanlığı “Vatandaş Hakkı”nın “çiğnenme olasılığı” konusunda olayı denetleyeceğini açıkladı! Yine aynı ırkçı yaklaşım gündemdeydi! Sokakta yürüyen si� yah biri polis tarafından sarılır, darp edilir ve bunun sonucunda darp edilen insan yaşamını yitirir, ama Adalet Bakanlığı bunu “vatandaş hakkının çiğnen� mesi” olarak görmez, sadece olası bir durum olarak değerlendirmektedir. Kısacası: Siyah tenli bir insanın öldürülmesi insan hakkının çiğnenmesi olarak kabul edilmemektedir! Bu durum hem ABD egemenleri� nin ve siyasi temsilcilerinin ırkçılığını, hem de sanki gerçekte insan haklarını savunuyorlarmış gibi sahte� karlıklarını belgelemektedir. Sadece ve sadece teninin

renginden dolayı baskılara, zulme maruz kalmanın ve katledilmenin kendisi, insan haklarının her gün çiğnendiğini açıkça göstermektedir. Tüm burjuva devletlerinde olduğu gibi, ABD’de de insan hakları, en iyi halde kağıt üzerinde vardır. 2015 yılının ilk beş ayında 385 insanın katledildiği bir durum sözkonu� sudur. Kaç bin insanın tutuklandığı, cezalandırıldığı vb. belli değil.

Hafta arası yaşanan protestoların katılım açısın� da zirvesi ise hafta sonunda yaşandı. Kimi haber� lere göre 100.000’den fazla insan, kimisine göre de 200.000 kadar insan polis terörüne karşı gerçekleşen protesto yürüyüşüne katıldı. Protestolara katılmın her renkten ve etnik kökenden olması yine ırkçılığa karşı mücadelede umut veren gelişmeydi. Protes� tolarda atılan sloganlardan biri: “Her gece, her gün, Freddie için mücadele ediyoruz!” sloganıydı. Umut veren gelişmelerden biri de Oakland’daki Liman iş� çileri sendikası ILWU’nun 1 Mayıs’ta Oakland ve San Francisco limanlarında grev yapılacağını ilan etmesi ve “yaygınlaşan polis cinayetlerine karşı mücadelenin işçi sınıfı hareketinin acil görevlerinden biri” olduğu� nu açıklamasıydı.

Medya tarafından “isyan” olarak da gösterilen ça� tışmalar ise Freddie’nin cenaze töreninden sonra yaşandı. Cenazede görevli olan Papaz, Freddie Gray gibi genç insanların yaşamlarını, kilitlenmiş sandık� ta, Amerika’nın ırkçı ve sınıf toplumunun, eğitimsiz, işsiz, şanssız sandığında, bir çaresizlik içinde geçir� diklerini anlattıktan sonra, medyaya da olayların karmaşık perde arkasını açığa çıkaracaklarına, klişe� lere uygun davranıldığını ifade edip “Haberler için, dağıtıp talan eden gençleri kameraya çekmek kolaydır/ basittir. Bunu göstermek kolaydır ama siz asla bunun neden böyle olduğunu açıklamıyorsunuz” diyerek bur� juva medyanın konumunu teşhir etti.

Cenaze töreninden birkaç saat sonra, yüzlerce insa� nın öfkesi patlayıverdi! Öfkeliler arabaları ateşe ver� di, dükkanları yağmaladı ve polisle çatıştı! Maryland Eyaleti Valisi Olağanüstü Hal ilan etti. Ulusal Muha� fız’ları devreye soktu. Baltimore Belediye Başkanı da bir haftalığına gece sokağa çıkma yasağı ilan etti. Bal� timore Polisi diğer şehirlerden 5000 polis talep etti.

Okullar kapatıldı. 144 arabanın, 15 binanın yakıldığı, 15 polisin yaralandığı ve 200 eylemcinin gözaltına alındığı bilgisi verildi. Sayısız kişi de sonraki gün� lerde sokağa çıkma yasağına uymaydığı gerekçesiyle gözaltına alındı.

Irkçılığa, polis terörüne ve cinayetlerine karşı hak�

rin verilmesine son verildiğini açıkladı. Ayrıca veril� miş olan araç-gereçin de geri alınması olasılığının da gözden geçirileceği belirtildi.

Pratik açıdan cinayetlerin azalmasına hizmet ede� bilecek olan gelişme ise Cleveland Eyaleti’nde yaşan� dı. 2012 yılında polisin silahsız iki siyah insanı (1 kadın ve 1 erkek) arabada katletme olayında, mah� kemeye verilen polisin beraat etmesi ve protestoların yaşanması sonrasında Cleveland idaresi Adalet Ba� kanlığı ile anlaşarak polislerin davranışlarına yeni kurallar getirdi. Bunların başında da seyir halindeki arabalara ateş edilmesinin ve uyarı ateşi yapılmasının yasaklanmasıdır.

Sözkonusu olayda 13 polis arabayı durdurmak için kelimenin gerçek anlamında kurşun yağdırır... Ara� ba durduğunda sözkonusu mahkemeye verilen polis kaportanın üzerine çıkar ve camdan içeri 15 kurşun sıkar! Toplam atılan kurşun sayısının 137 olduğu açıklandı. Katil ve katiller belli! Ama ceza alan yok!

Mahkemenin 23 Mayıs 2015 tarihindeki beraat kara� rının açıklaması, polisin sözkonusu kişilerin silahsız olduğunu bilemeyeceği biçimindedir.

Evet, bu ve benzeri örneklerin sonu gelmiyor! Ku� rumsal ırkçılık her seferinde kendisini açıkça gösteri� yor! İletişim tekniğinin bu konuda olumlu yanların� dan biri, polisin siyahlara karşı baskı ve zulmünün, cinayetlerinin görüntülenip belgelenmesi ve yaygın� laştırılmasıdır. Bu da kitlelerin yaşananları görüp öfkelenmesine, evet protestolara katılmasına hizmet etmektedir. Kurumsal ırkçılık, görüntülerin açıkça ortaya koyduğu, inkar edilemez gerçeklere rağmen paralı bekçilerini, katillerini “yeteri kanıt yok” vb. açıklamalarla korumaya çalıştığı yerde de kitlelerin öfkesini daha da tetiklemektedir. Bu da egemenlerin işini zorlaştırmakta ve kimi paralı bekçi ve katillerin yargılanmasını dayatmaktadır.

Meselenin özü ama, şu ya da bu katilin cezalandırıl� masıyla sınırlı değildir. Afroamerikalıların, İndigen/ yerli halkların baskı altında olmalarının, ırkçılığın kaynağı ve sorumlusu ABD’nin ekonomik, siyasi, hu� kuk sistemi, yani düzenin kendisidir. Durumlarının köklü biçimde düzelmesi, ırkçılığa son verilmesi için mücadele, düzenin kendisine karşı, ABD emperyalist devletine karşı verilmek zorundadır. Irkçılığa karşı mücadele açısından tüm umut verici gelişmelere rağ� men, ne yazık ki bu mücadelelere doğru bir temelde yol gösterecek komünist bir önderlik yok!

16.06.2015 ✓

panorama

lı öfkenin bu biçimde patlaması, yine egemenler ve temsilcileri tarafından, gerçek sorunların –somutta ırkçılık ve ırkçılık temelindeki cinayetler- üzerine tartışmayı saptırmak için kullanıldı. Hepsi ağız bir� liği içinde “şiddet içeren eylemlere” karşı “müsamaha edilmeyeceğini” ilan ettiler! Binlerce kolluk gücü, ta� bii ki, cinayeti protesto edenlere karşı devreye kondu! Çatışmalar kısa sürse de protestolar New York, Bos� ton, Washington, Minneapolis vb. diğer şehirlerde de gerçekleştirildi. Tüm düzen savunucularının ve iyi niyetli burjuva hümanistlerin temel tavırlarından biri, protestolar anlaşılır ama barışçıl olması lazım biçimindeki tavırdı. Bu durumda “The Atlantic” ga� zetesinin muhabiri Ta-Nehisi Coates, “Eğer sadece siyasi zorbalığın etkilerinden kurtulmaya çalışmak için barışçıl olunması vaaz ediliyorsa, bu, hainanedir”! di� yerek soruna dikkat çekti. Kitlelere barışçıl protesto vaaz edenlerin temsil ettiği düzenin kendisi, şiddetin en yoğunlaşmış hallerinden birini temsil etmektedir. “İliğine” kadar militarize olan ordu ve polis kurumu ve evet bu kurumlar dışında da militarize olmuş bir toplumun sözkonusu olduğu yerde, buna karşı ezilen� lerin öfkesi ve şiddeti de meşrudur, haklıdır! “Adalet yoksa, barış da yok!” sloganı artık kitlelerin sloganı haline gelmiş ve haksızlığa, zulme karşı mücadelenin bir ifadesi olmuştur. Evet giderek daha fazla insan sorunun ırkçılıkla, insan haklarıyla bağıntılı olduğu� nun farkına varmaktadır.

Yaşanan protestolar kimi sonuçlara da yol açtı.

Başsavcı Marilyn Mosby’nin 1 Mayıs’ta yaptığı ba� sın toplantısındaki açıklamaya göre adli tıp görev� lilerinin otopsisinin sonucuna göre, “öldürme fiili” olduğu süphesizdir! Buna bağlı olarak da sözkonusu “izine çıkarılan” 6 polis hakkında savcılık, 1 Mayıs’ta tutuklama kararı verdiğini de açıkladı. Aynı konuş� masında Başsavcı kitlelere “Ben sizin ‘adalet yoksa, barış da yok’ çağrınızı duydum!” diyerek, tutuklama kararının esasında kitlelerin protestoları sonucu ve� rildiğini de teslim ediyordu. Polis kurumu ve polis sendikası hiçbir polisin, Freddie’nin ölümünden so� rumlu olmadığını savunmaktadır. Polislerin yargıla� nıp yargılanmayacağını, yargılanmaları durumunda da sonucunun nasıl olacağını göreceğiz!

Irkçı cinayetlerin seri halinde işlenmesi ve protes� toların da bazen dinip bazen şiddetlenmesi, Başkan Obama’yı göstermelik de olsa kimi adımlar atmaya zorlamaktadır. Buna göre gelinen yerde Obama, po� lis kurumunu demilitarize etme adına, bundan sonra polis kurumuna kimi ağır silah, savaş araç ve gereçle�

47

panorama

SAVAŞ VE KİMİ GELİŞMELER! - YEMEN -

Y

48

emen’deki gelişmeler hakkında dergimizin 175. sayısında tavır takınmış ve savaşın genel görün� tüsünü ve savaşta hangi güçlerin yer aldığını orta� ya koymuştuk. Gelişmelerin hızı yavaşlasa da savaş ve diplomatik pazarlıklar sürmektedir ve gelişmeler Yemen’e barışın gelmesinin –ateşkesin ilan edilmesi durumunda da- yakın zamanda mümkün olmadı� ğına işaret etmektedir. Bu yazımızda 17 Nisan - 17 Haziran 2015 tarihleri arasında öne çıkan kimi geliş� melere değineceğiz.

BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon Yemen’deki ça� tışan taraflara ateşkes çağrısında bulundu. Çağrısın� da “Suudiler siyasi bir sürecin olması zorunluluğunu anladıkları hakkında, bana söz verdiler.” “Tüm Yemenlilere, iyi istekle bu sürece katılmaları çağrısını yapıyorum.” tavrını takındı. Bu tavır esasında Suudi Arabistan’ın müttefikleriyle yürüttüğü savaşın çö� züm getiremeyeceğinin kabulüydü. Ban Ki Moon, BM’nin Yemen’deki durum hakkında aldığı kararlar� dan da, en azından lafta geri adım atmıştı. BM açık� ça koltuğundan edilen ve Suudi Arabistan’a kaçan Hadi’yi meşru Başkan olarak değerlendirmekte ve en gecinde 14 Nisan 2015 tarihli kararıyla Husi’lere karşı ambargo uygulamaktadır.

BM’nin Yemen Özel Temsilcisi Jamal Benomar’ın 16 Nisan’da görevinden istifa etmesi üzerine Ban Ki Moon yeni birini, İsmail Ould Cheik Ahmed’i atadı.

Ban Ki Moon’ın ateşkes çağrısı yaptığı dönemde İran Dışişleri Bakanı’nın Moon’a, Yemen’e yönelik saldı�

rıların sona erdirilmesini, soruna askeri bir çözüm olmadığını ve Yemenliler arasında yürüyen bir ulusal diyaloğun sağlanmasını talep ettiği bir mektup gön� derdiği haberi medyaya yansıdı. Soruna siyasi çözüm aranması gerektiği konusunda İran, BM Genel Sek� reteri ile, en azından laf düzeyinde aynı tavrı takın� ma durumundaydı. İran’ın çatışan taraflar arasında arabuluculuk yapma önerisi ise Yemen’in devrilen hükümetinin Dışişleri Bakanı tarafından reddedildi.

Suudi Arabistan önderliğindeki askeri ittifak ise her� hangi bir ateşkes için önşart olarak, Husi’lerin ele ge� çirdiği yerlerden geri çekilmesi gerektiğini açıkladı.

21 Nisan’a gelindiğinde Suudi Arabistan hava saldı� rılarının sona erdiğini ilan etti. Ama aynı gün yeniden hava saldırılarını gerçekleştirdi. Pratikte saldırıların yoğunluğunu azaltmıştı ama saldırılara son verilme� mişti. Bir gün bile sürmeyen bu “sona erdirme”nin perde arkasında ise, ABD’nin “çok fazla yan hasar” olduğu görüşünde olduğuydu. Bu açıklamayla birlik� te saldırı harekatının adını da değiştirdiler: “Kararlılık Fırtınası” son bulmuş, yerine “Umudun Yeniden Tesisi” ya da “Umuda Dönüş” adını verdikleri ve siyasi çözümü de barındıran saldırı harekatı konmuştu. Bu adım esasında savaşın giderek kontrolden çıktığının ve hangi sonuçlara yol açacağının soru işareti olduğu görüldüğünden, savaşı kontrol altına alabilmenin de önlemiydi.

Savaş ittifakının generali, -Husi’leri geri püskürt� mek ve Hadi’yi ve eski hükümeti yeniden iktidara

tirdi. Nasıl bir sonuca varıldığı ise takip edebildiği� miz medyaya yansımadı.

20 Mayıs’ta BM çatışan tarafları Cenevre’de yapıl� ması planlanan “Yemen Barış Görüşmeleri”ne ça� ğırdı ve tarih olarak da 28 Mayıs verildi. Hadi’nin Husi’lere görüşmeler için BM’nin 14 Nisan’daki kara� rında yer alan “Hadi’nin otoritesinin kabul edilmesi ve Husi’lerin kontrollerine aldığı büyük şehirlerden geri çekilmesi”ni önkoşul olarak dayatması sonucu, 28 Mayıs’ta yapılması planlanan görüşmeler ertelen� di. Perde arkasında yürüyen diplomatik pazarlıklar sonucunda önkoşulsuz görüşmeler taraflarca kabul edildi ve yeni tarih olarak 14 Haziran belirlendi.

14 Haziran’da görüşmeler Husi’lerin delegasyonu� nun gecikmesi nedeniyle (bu gecikmenin perde ar� kası farklı versiyonlarla medyaya yansıdı) gecikmeli olarak 15 Haziran’da başladı. BM Yemen Özel Tem� silcisi “büyük beklentilere” karşı uyarıda bulundu ve öncelikli olanın, görüşmelerin devamı için bir temel sağlamanın ve yeni bir ateşkes üzerine tartışmanın sağlanması olduğunu açıkladı. Görüşmeler sürerken, medyaya, görüşmelere rağmen bombalamanın sür� düğü haberleri yansıyordu. Bu durumda savaş ve ba� rış görüşmelerinin daha epey zaman alacağını tespit etmek gerçekçi bir değerlendirmedir.

panorama

getirmek amacıyla başlatılan- saldırıların “hedefine” ulaştığını, dört hafta içinde 2000 saldırının gerçek� leştiğini, Suudi Arabistan ve komşularının güvenli� ği için her tehditi bertaraf ettiğini açıklıyordu. Oysa Husi’ler tüm bombardımanlara rağmen kontrol et� tikleri hiçbir alandan çıkarılmamış, tersine kontrol altına aldıkları alanı genişletmişlerdir. Koltuğundan edilen Hadi ve hükümet mensupları da hala Yemen dışındadır (Suudi Arabistan’dalar). Bu yalana, yeni harekatın, yani saldırıların devam etmesinin, esasın� da isyancıların sivil halka saldırmasını engellemek ve ülkeyi yeniden inşa etmek için yapıldığı yalanı eklen� di.

Bu arada yine BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon devreye girdi! Hızlı biçimde çatışmalara son verilme� sini ve barış müzakereleri yürütülmesini talep etti!

Buna paralel Husi’ler tutukladıkları Savunma Baka� nı Mahmud al-Subaih’i, Hadi’nin bir kardeşini ve bir komutanı serbest bıraktılar. 22 Nisan’da ise Husi’ler BM’nin arabuluculuğundaki siyasi çözüm için yürü� tülecek görüşmelere, prensip olarak hazır oldukları� nı, bunun için önkoşulun hava saldırılarına son veril� mesi olduğunu açıkladılar.

Bu açıklamanın yapıldığı dönemde eski Başkan Salih yine ortaya çıktı ve çatışan tarafları savaşa son vermeye ve diyaloğa çağırdı. Husi’leri desteklediği, onlarla hareket ettiği bilinen Salih’in pastadan pay kapma çabası içinde olduğu sonraki gelişmeler tara� fından da onaylandı.

Diplomatik görüşmeler, pazarlıklar 12-17 Mayıs 2015 tarihleri arasında geçici bir ateşkesin ilan edil� mesini beraberinde getirdi. Ateşkesin ilan edilmesi, kamuoyuna yardıma ihtiyacı olan milyonlarca insana acil ihtiyaçların ulaştırılması için gerçekleştiği açık� landı. Fakat yardım kurumları başta olmak üzere, BM Yemen Özel Temsilcisi’nin beş günlük ateşkesin çok kısa olduğu, bu kısa zamanda yardıma muhtaç olanlara ulaşmanın mümkün olmadığını ve bunun için ateşkes süresinin uzatılmasını talep etmelerine rağmen, ateşkes süresi sona erer ermez savaş uçakları Yemen’i yeniden bombalamaya başladı.

17 Mayıs’ta Suudi Arabistan’ın Başkenti Riyad’da konusu Yemen’deki durum olan üç günlük bir Konfe� rans başladı. Yaklaşık 400 siyasetçinin katıldığı söy� lenen konferansa BM Yemen Özel Temsilcisi de ka� tıldı. Temsilci ateşkesin sürekli kılınmasını talep etti.

Katılımcılar arasında eski başkan Salih’in partisinin temsilcileri de yer aldı. Katılımcılar, Yemen’de iktidar kavgasının geleceği hakkında görüşmeler gerçekleş�

DİĞER NOKTALAR...

Diplomatik temaslarda veya burjuvazinin temsilcile� rinin medyaya yaptığı açıklamalarda ve evet sahibinin borazanları kalemşorların, Yemen’deki savaşın sona ermesi gerektiğinden bahsederken öne sürdükleri gerekçelerinin başında gelen şey, “Arap Yarımadasın� daki El Kaide”nin (AQAP) savaştan yararlandığı ve giderek güçlendiği düşüncesiydi. El Kaide’nin “esas” düşman olarak görülüp gösterildiği yerde, böylesi bir gelişmenin engellenmesi gerektiğini savunmaları da normal sonuç olmaktadır. Böylesi bir durumda Hu� si’lerle pazarlık yapmak ve kurulabilecek “yeni” bir “ulusal birlik hükümeti”ne onları da dahil etmek, El Kaide’nin güçlenmesinden daha iyi bir seçenek ola� rak gündeme gelmektedir, gelmiştir.

Gerçekten de AQAP savaş koşullarından yarar� lanmakta ve kimi yerleşim alanlarında kontrolü ele geçirmiş, geçirmektedir. Örneğin kıyı kenti olan Mukalla’yı ve Yemen’in en büyük vilayeti olarak gös� terilen Hadramaut’un da büyük bölümünü ele ge� çirmiştir. Şu ya da bu askeri üssü ya da hava alanını da kontrolüne almış durumdadır. Husi’lerle ülkeden kaçmak zorunda kalan yönetim arasında olası bir uz�

49

panorama 50

laşma gerçekleştiğinde, AQAP ile savaşın gündeme gelmesi, gözönüne alınması gereken bir olasılıktır.

Husi güçlerine karşı yürütülen savaşı geri planda destekleyen ve mümkün olduğunca savaşta yer alma� dığı görüntüsü vermeye çalışan ABD emperyalizmi, bir yandan bölgeye yeni savaş-uçak gemileri yollar� ken, aynı zamanda AQAP’ın önde gelenlerine karşı planlı, hedefli saldırılar gerçekleştirmektedir. Bu sal� dırılar esas olarak insansız hava araçları adı verilen sa� vaş uçaklarıyla gerçekleştirilmektedir. Bu saldırılarla son aylarda AQAP’ın dört (4) üst düzey yöneticisini öldürdü. Bu yöneticilere saldırı sırasında kaç AQAP mensubunun öldürüldüğü ise belli değil. Medyaya yansıyan haberlere göre 22 Nisan’da yapılan saldırı� da, Fransa’da “Charlie Hebdo” katliamından sorum� lu tutulan Nasser Ben Ali al-Ansi öl� dürülmüştür.

En “büyük başarı” ola� rak gösterdikleri ci� nayet ise, AQAP’ın başı ve El Kaide’nin “ikinci adamı” ola� rak tanınan Nasser al-Wuhayshi’nin, 12 Haziran’da gerçek� leştirilen saldırıda öldürülmesiydi. “İnsan Hakları Örgütü” (HRW) gibi örgütler Mayıs ayı başında Suudi Arabistan önderli� ğindeki savaş koa� lisyonunun Yemen’i bombalarken, 2008 yılından beri ulus� lararası düzeyde yasaklanmış olan “misket bombası” kullandığı konusunda Riyad’ı suçladılar. Bir haber olarak medyaya yansıması dışında konu fazla dikkat çekmedi. 116 devletin onaylamasıyla 2008 yılında yü� rürlüğe giren “misket bombası” kullanma yasağına, bugüne kadar onay vermeyen devletlerin içinde ABD, Suudi Arabistan ve Yemen gibi devletler var. Üreten ABD, kullanan Suudi Arabistan, etkilenen Yemen!

Savaşın kısa bilançosuna baktığımızda da karşımı� za kabaca şöyle bir tablo çıkmaktadır. her şeyden önce bilince çıkarılması gereken olgu, medyaya yansıyan rakamların, verilerin tahmini rakam ve veriler oldu�

ğu; ve bunların da her seferinde değişik kaynaklarca farklı verildiğidir. BM’nin verdiği rakamlara göre sa� vaşta yaşamını yitirenlerin sayısı 2300-2600 arasında� dır. Yaralılar ise 8000-11000 civarındadır. Yerinden, evinden-barkından edilen, kaçış yollarına düşenlerin sayısı ise 300.000 ile 500.000 kadar verilmektedir. İn� sani felaket ama bunlarla sınırlı değildir. Kimi verile� re göre 16 Milyon, kimine göre de 20 Milyon insanın acil yardıma ihtiyacı vardır. Ülkenin kamu yaşamı ve sağlık sistemi neredeyse tümüyle çökmüş durumda� dır. Milyonlarca insan, gıda, su, ilaç, yakıt vb. vb. za� ruri ihtiyaçlarından yoksundur. Yakıt yokluğundan ne hastahane/ ilkyardım arabaları, ne de çöp kam� yonları çalışabilmektedir. Buna bağlı olarak hastala� ra bakım mümkün değil, çöpler birikmekte ve sıcak havanın etkisiyle yeni hastalıklara yol açma tehlikesini gündeme getirmek� tedir.

Burada saydığı� mız ve saymadığı� mız birçok etken Yemen’de insanlara hayatı yaşanmaz kılmakta, savaşın ve çatışmaların sürdüğü ortamda, örneğin Aden’de ölülerin cesetleri kimi zaman gün� lerce caddelerde, sokaklarda, yerde kalmaktadır.

Sonuçta yaşanan barbarlığı yazmak bile insanı öfkelen� diriyor, avazı çıktığı kadar bağırası geliyor insanın!

Mesele ama öfkeyi bilince, bilinci sömürü sistemine, barbarlığa karşı mücadeleye ve örgütlenmeye dönüş� türmektir! Kapitalist-emperyalist sistem varlığını sürdürdükçe, böylesi barbarlıkların yaşanması da var olacaktır. Barbarlığa son vermek isteyenlerin, bu sisteme karşı örgütlenip mücadele etmesi, olmazsa olmazlardandır. Çağrı’mız, sınıfsız, sömürüsüz Yeni Dünya İçin mücadeleyedir!

17.06.2015 ✓

güncel

KÜRDİSTAN ROJAVA’DA GELİŞMELER! Kobané’yi savunma sürecinde, özellikle 2014 Ekim ayında ABD önderliğindeki AntiİD Koalisyonu ile gerçekleşen ittifak ve Kobané’nin İD’den temizlenmesi, PYD’nin bu “dışlanmışlığına” son verdi.

K

urdistana Rojava’da 16 Nisan – 19 Haziran ta� rihleri arasındaki gelişmeler, “İslam Devleti”ne (İD) karşı mücadelede, PYD/PYJ ile Burkan El Fırat güçlerinin Anti-İD Koalisyonu ile oluşan ittifakın sadece Kobané’nin savunulmasıyla sınırlı olmadı� ğını yeniden ispatladı. Bu konudaki tek değişiklik, Kobané’yi savunmak için ittifaka doğrudan katılan Peşmerge güçlerinin Nisan ayı sonlarında Güney Kürdistan’a geri dönmesiydi. 150’şer gruplar halinde değişik tarihlerde Kobané’ye giden Peşmerge güçleri, Güney Kürdistan Yönetimi’nin aldığı kararla geriye döndü. Yapılan yazılı açıklamaya göre: “Kürdistan Bölge Başkanlığı ve hükümeti, Peşmergenin görevi� ni sona erdirmeyi uygun görmüştür.” Bu karar, İD’ye karşı savaşın sona ermesi nedeniyle alınmamıştır.

Kamuoyuna açıklanmasa da, bu kararın perde arka� sında yatan esas neden, KDP/Barzani ile PKK arasın� daki çelişkilerdir.

Bu çelişkiler kendisini bu sefer Duran Kalkan’ın “Güney Kürdistan, merkezi bir siyasi yönetim altında yaşayamaz, bir olamaz. Çünkü içinde birçok lehçe ve çok değişik halk toplulukları var. Güney Kürdistan’da merkezi diktatörlük yaşayamaz. Bu bölgeyi demokrasi birleştirir ve yaşatır. (...) Şengal, Kerkük, Germiyan, Duhok ve Süleymaniye de kendini yönetmelidir. Böyle olursa Kerkük de Kürdistan’a katılır.” (Hürriyet, 17 Nisan 2015) biçimindeki açıklamasıyla, Barzani’nin buna sert tepki göstererek, böylesi tavırları “millete ve vatana ihanet” olarak değerlendirmesi somutunda gösterdi. Barzani parlamento ve hükümete şu çağrıda bulundu: “Vatana ihanet içindeki bu oluşuma karşı uygun tedbirleri alın. Bu tür oluşumlar tehlikelidir.

Bir daha aynı durumla karşılaşmamak için yasal ve resmi yolları uygulamaya koyun. Bu yöndeki açıklamaların yayılmasını engelleyin.(...) Böyle grupların Kürdistan’da varlık bulmasına izin vermeyin.” (aynı

yerden) KDP ile PKK arasındaki bu çelişki, Kürdistan’ın şu ya da bu parçasında bir Kürt devletine karşı takını� lan genel siyasetlerinin ürünü ve sonucudur. Hemen her yazımızda ortaya koyduğumuz gibi PKK “özyö� netim” ya da “demokratik özerklik” adını verdiği siyasetle bir Kürt, ulusal devletine karşıdır; Barzani ise, en azından şimdilik Güney Kürdistan’da mer� kezi Irak devletinden ayrı bir Kürt devletini savun� maktadır. Bu yönlü görüşünü Mayıs ayı başlarında Washington’a yaptığı bir seyahatte, “bağımsız Kür� distan” bağlamında kendisine sorulan soruya: “Seneye mi olur bilmiyorum ama bağımsız Kürdistan kesinlikle geliyor. Referandumumuz olacak ama şimdi IŞİD ile mücadeleyle uğraşıyoruz, o nedenle ertelendi ama yapılacak.” (Hürriyet, 8 Mayıs 2015) biçiminde yanıt vererek de yeniden dile getirdi.

Bu gelişmelere de bakıldığında son yıllarda hep yeniden gündeme getirilen “Kürtlerin birliği” ya da bunun için planlanan “Ulusal Kongre”nin gerçekleş� mesinin çok zor olduğu görünmektedir. Bu durumda KDP ile PKK ve PYD arasındaki “birlik” esas olarak Anti-İD Koalisyonu üzerindeki İD’ye karşı mücade� leyle sınırlı kalmaktadır. İD’ye karşı Kurdistana Roja� va’daki mücadele ise, Peşmergenin katılımı olmadan devam etmektedir.

DİPLOMATİK İLİŞKİLERDE “CENEVRE III”E DOĞRU...

Bilindiği gibi Suriye’deki savaşın sona erdirilmesi ve Esad’sız bir geçiş hükümetini sağlamak, özellik� le ABD ve Avrupalı emperyalislerin ve TC’nin de desteklediği muhalefeti iktidara getirmek amacıy� la, 30 Haziran 2012 ve 15 Şubat 2014 tarihlerinde Cenevre’de, “Cenevre I” ve “Cenevre II” adı verilen toplantılar yapılmıştı. Bu toplantılara özellikle ABD

51

güncel 52

ve TC’nin itirazları sonucu Rojava’yı temsil eden PYD davet edilmemişti.

Kobané’yi savunma sürecinde, özellikle 2014 Ekim ayında ABD önderliğindeki Anti-İD Koalisyonu ile gerçekleşen ittifak ve Kobané’nin İD’den temizlenme� si, PYD’nin bu “dışlanmışlığına” son verdi. ABD’nin PYD’yi dıştalama tavrına son vermesinde, kuşkusuz ki, Suriye’de İD’ye karşı mücadelede, ABD’nin YPG/ YPJ ve Özgür Suriye Ordusu’nun mensupları olan Burkan El Fırat’ın ittifaka dahledilmesi, uzun vade� de Esad rejimine karşı kullanabileceği “kara gücü” yaratma hesabı da önemli rol oynamıştır. Karşılık� lı çıkar ve hesaplar, ABD emperyalizmiyle PYD’nin (YPG/YPJ’yi de tabii ki) ortak davranmasını berabe� rinde getirmiştir. Bunun sonucunda da “Cenevre III” adıyla yapılması planlanan görüşmelere PYD’nin de davet edilmesinin yolu açılmıştır.

BM Suriye Özel Temsilcisi Steffan De Mistura, Nisan ayı sonuna doğru, Suriye rejimi ile muhalefet arasında 4 Mayıs’ta Cenevre’de müzakerelere başla� yacağını açıkladı. Sözkonusu müzakerelerin “Cenev� re III” için ön görüşmeler olduğu da vurgulandı. Gö� rüşmelere PYD de resmen davet edildi. Aynı biçimde Demokratik Toplum Hareketi’nin de (TEV-DEM) toplantıya katılabileceği açıklandı. Önceki toplantıla� ra davet edilmeyen İran da, bu sefer davetliler arasın� daydı. Böylece Kahire ve Moskova’da yapılan toplan� tılardan sonra, PYD, BM tarafından da görüşmelerde yer alması gereken muhatap olarak kabul görmüş oldu.

Bu daveti PYD lideri Salih Muslim şöyle değerlen� dirdi: “Cenevre’ye davet edilmemiz çok olumlu bir gelişme. Rojava’daki direniş bizi bu toplantıya dahil ettirdi.” ve “Burada görüş alışverişinde bulunacağız. Bu toplantı, Cenevre3 için ön danışma toplantısı niteliği taşıyacak. BM’nin bizi toplantıya bizzat çağırması iyi bir izlenim veriyor. Buradan yola çıkarak Cenevre3’e de çağrılacağımızı söyleyebilirim.” (Yeni Özgür Politi� ka, 30 Nisan 2015) Sözkonusu görüşmeler 4 Mayıs’ta Cenevre’de baş� ladı ve görüşmelerin 5-6 hafta sürdürülmesi planlan� mıştır. İD ve El Nusra Cephesi gibi “terörist örgütler listesi”nde yer alan kimi güçler dışında, Suriye’deki savaşta öyle ya da böyle yer alan, rol oynayan güç� lerin hemen hepsinin temsilcileri davet edilmiş ve görüşmelere katılmışlardır. Moskova görüşmelerine katılmayı reddeden, başta TC’nin ve kendisine “Su� riye Dostları” adı veren güçlerin, Esad rejimine karşı desteklediği ve merkezi İstanbul’da bulunan “Suriye

Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu” da (SMDK) bu görüşmelerde yer almaktadır.

Sözkonusu görüşmeler, başta BM Suriye Özel Tem� silcisi Mistura olmak üzere diğer kimi “arabulucular� la” davetli temsilciler arasında ayrı ayrı görüşmeler biçiminde gerçekleşiyor. Bu görüşmelerin sonunda Mistura’nın bir rapor hazırlayıp BM’ye sunacağı, buna göre de “Cenevre III” görüşmelerinin nasıl ve ne zaman yapılacağı, BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon tarafından belirlenecektir. Esad rejimi ile muhale� fet arasındaki en önemli çelişkinin, olası bir “geçiş hükümeti”nin Esad’lı mı Esad’sız mı olacağıdır. Bu noktada taraflar, esasında Esad rejimi ve destekleyen güçler –öncelikle Rusya ve İran- ile muhalefet ve mu� halefeti destekleyen güçler –başta ABD ve TC olmak üzere tüm diğer destekleyicilerdir. Çelişkilere bakıl� dığında, hem, olursa eğer “Cenevre III”ün sarkması mümkündür, hem de olsa da temel çelişkilerin kısa sürede ortadan kaldırılması zordur.

Geçiş süreci sonrasının Suriye’si konusunda Kürt� ler için belirleyici olan ise, Rojava’nın özerkliğinin kabul edilip edilmemesidir. Salih Muslim, Suriye’de siyasi bir çözüm için kendi önerilerini BM’ye sundu� ğunu açıkladı. ABD resmen açıklamasa da Rojava’nın özerkliğine onay verme konumuna gelmiştir. Fakat Esad rejimine karşı olan güçler arasında bu noktada birlik yoktur. ABD ile TC arasındaki bu çelişki de varlığını korumaktadır.

BM öncülüğünde yürütülen bu diplomatik görüş� melerin dışında dikkat çekilmesi gereken konulardan biri de, “eğit-donat” adı verilen projedir. Anda doğ� rudan Rojava’daki durumla ilgili olmasa da, bu so� run, uzun vadede Rojava’yı ve PYD ile ABD, Anti-İD Koalisyonu ile ittifakı da ilgilendiren bir sorundur.

Sözkonusu projenin Türkiye ayağı, başlıyor, başlaya� cak derken, ABD ile TC yönetimi arasında yürütülen pazarlıklar sonunda projenin başlatıldığı, Mayıs ayı sonlarına doğru resmen de açıklandı.

Perde arkasında yürütülen pazarlıklarda nelerin görüşüldüğü, hangi konularda uzlaşıldığı kamuoyu� na yansıtılmadı. Ama, görünen odur ki, sözkonusu eğitilecek “paralı asker”i güçlerin öncelikle İD’ye kar� şı savaşması ve Esad’ın yerine konacak bir alternatifin oluşturulduğu kanaatine varıldığında da Esad rejimi� ne karşı savaşa yönelmesi konusunda uzlaşıldığıdır. Öncelik neye ve kime karşı savaşa verilmesi gerektiği yönlü çelişki, sonuçta belirleyici olmaktan çıkmıştır. Çünkü taraflar –ABD ve TC- her iki güce karşı da sa� vaşılması gerektiği noktasında birleşmektedirler.

SAVAŞIN KISA GÖRÜNTÜSÜ...

15 Nisan 2015 tarihli yazımızı yazdığımızda İD ile çatışmalar Til Temir-Heseké arasındaki bölgede yoğunlaşmıştı. YPG/YPJ ve müttefiklerinin Cizıre Kantonu’ndan batıya ve Kobané Kantonu’ndan da do� ğuya doğru başlattığı saldırılarla yüzlerce köy ve yer� leşim alanında İD güçleri kovuldu! Til Temir-Heseké arasındaki bölgede yürüyen çatışmalarda İD’ye darbe vuran önemli gelişmelerden biri, Evdileziz (Kezvan) Dağı’nın 20 Mayıs’ta ele geçirilmesi ve İD güçlerin� den temizlenmesiydi. YPG/YPJ güçlerince buranın önemi, hem İD’nin önemli bir üssü olması, hem de Rakka’dan Şengal’e -Musul’a vd.- takviye yolunun buradan kontrol edilmesi olarak açıklandı.

Evdileziz Dağı’nın ele geçirilmesinden sonra İD’ye karşı savaşan güçler, Cizıre ve Kobané arasındaki böl� gede, özellikle de Rakka ve Tel Abyad yolu üzerinde bulunan Mebruka’ya yöneldiler. Mebruka, Rakka ile Tel Abyad arasındaki en önemli durak olarak tanım� lanmaktadır. İD’nin iletişim ve ikbal hattı olmasının dışında, bir de Rakka barajından elde edilen enerjinin dağıtım merkezinin Mebruka’da olması da, buranın ele geçirilmesini önemli kılıyordu. Verilen bilgilere göre 26 Mayıs’ta Mebruka ele geçirilmiş ve böylece İD

güçleri Cizıre Kantonu’ndan kovulmuştu.

Mebruka’nın ele geçirilmesinin ardından açıklama yapan YPG Genel Komutanlığı, diğer şeylerin yanısı� ra şunları da söyledi: “Kürt, Arap, Süryani, Asuri bileşenler, dost örgütler ve Asayiş güçlerinin katıldığı, DAİŞ karşıtı uluslararası koalisyonun önemli katkılarda bulunduğu bu hamlemizle güçlerimiz, DAİŞ çetelerine bugüne kadarki en ağır yenilgiyi yaşatmıştır.” (Yeni Özgür Politika, 28 Mayıs 2015) Mebruka’nın ele geçirilmesiyle Tel Abyad’a giden yolun da açıldığı yapılan tespitlerde yer aldı. Medyaya yansıyan haberlere, Cizıre ve Kobané kantonlarının birleştirilmesinin ve böylece İD’nin Tel Abyad üze� rinden Türkiye-Kuzey Kürdistan sınırıyla bağının sonlandırılması amacıyla savaşıldığı düşüncesi net biçimde yansıyordu. Tel Abyad’a ulaşmak için önemli bir engel olarak değerlendirilen Süluk ele geçirildik� ten sonra 14 Haziran’dan itibaren sıra Tel Abyad’a geldi ve 15 Haziran akşamı Tel Abyad’ın da ele geçi� rildiği açıklandı.

Böylece Cizıré ve Kobané kantonları birleştirildi ve bu bölgede İD’nin Türkiye-Kuzey Kürdistan ile sınır kapısı komşuluğuna son verildi. İlk bakışta karşımıza çıkan bu olgu, hem İD’ye karşı savaşta, hem de Batı Kürdistan’ın bütünleşmesinde önemli sonuçlara yol açacak bir gelişmedir.

TC’nin yöneticileri, daha şimdiden bu gelişmeden çok rahatsız olmuş, Kürtlere yönelik düşmanca tavrı� nı bir kez daha sergilemiştir. Buna rağmen önümüz� deki süreçte Kobané ile Efrin’in de birleştirilmesi du� rumunda -ki İD’nin Türkiye-Kuzey Kürdistan sınırı ile temasını sona erdirmek ya da en aza indirmek için; ve de Rojava’nın kantonlarını birleştirmek için bu� nun gündeme gelmesi mümkündür-, TC’nin Rojava Kürtleriyle işbirliği içinde “tampon bölge” vb. oluş� turmaya yönelmesi olasılığı varsayılabilir olasılıklar arasındadır.

Senaryolar, tahminler ortalıkta cirit atıyor. Cizıré ve Kobané kantonlarının birleştirilmesinin hangi so� nuçları beraberinde getireceği konusunda çokça tah� minler, değerlendirmeler yapmak mümkündür. Ya� zımızı uzatmamak için, çok yönlü ve karmaşık olan bu tahmin ve değerlendirmeleri şimdilik bir kenara bırakıyoruz. Olasılıkların nasıl ve hangi yönde geli� şeceğini ise, önümüzdeki süreç hepimize gösterecek� tir....

19.06.2015 ✓

güncel

İD’ye karşı tavırda ABD ile TC ilişkilerinde dikkat çeken bir tavır da, ABD Başkanı Obama’nın Haziran ayı başında Almanya’da yapılan G7 zirvesinden son� ra yaptığı basın toplantısında takındığı tavırdı. İD’ye karşı mücadele konusuna değinen Obama, yabancı kökenlilerin İD’ye katılmasını engelleme konusunda önemli ilerleme kaydedildiğini tespit ettikten son� ra, “Ama bu yeterli değil. Hala binlerce yabancı savaşçının önce Suriye’ye sonra da, çoğu zaman Irak’a gittiğini görüyoruz.” diye konuştu. Devamında ise, “Bunların hepsi önlenebilir şeyler değil, ama daha iyi bir işbirliği, daha iyi bir koordinasyon ve daha iyi bir istihbarat paylaşımıyla, Türkiye-Suriye sınırının daha iyi izlenmesiyle büyük bölümü önlenebilir.” (Yeni Öz� gür Politika, 10 Haziran 2015) tavrını takınarak TC yönetiminin bu geçişleri önleyebilmek için yeteri ön� lem almadığını, bu konuda TC ile işbirliğini derinleş� tirmek istediklerini açıkladı. Obama bu açıklamayı yaptığında YPG/YPJ ve Burkan El Fırat güçlerinin ABD önderliğindeki Anti-İD Koalisyonu’nun deste� ğiyle, İD’nin Rakka ile Tel Abyad (Gıré Sıpi) arasın� daki iletişimine son vermede, İD ile savaşta birçok yerleşim alanını ele geçirdiği ve giderek Tel Abyad’a yönlendiği bir durum sözkonusuydu.

53

✒ kavganın doğrusu / doğrunun kavgası

KÖZ’ÜN ERMENİ SOYKIRIMI HAKKINDAKİ TAVRI ÜZERİNE!

KÖZ

, Nisan 2012’de “Ermeni Sorunu Hak� kında Söylenmeyenler” başlıklı bir bro� şür yayınladı. Bu broşürde seçilen parçalar KÖZ’ün Nisan 2015 sayısında yeniden yayınlandı. KÖZ, ‘Er� meni sorunu hakkında söylenmeyenler’i söylediğini iddia etmektedir! KÖZ’ün iddialarının doğru olup olmadığını, ‘yeni’ olduğu iddia edilen söylemlerin ne kadar ‘yeni’ olduğunu irdelemek istiyoruz.

“Soykırım Kavramı Emperyalistlerin İcat Ettiği Bir Terim”midir?

KÖZ, soykırım kavramının emperyalistler tarafın� dan icat edildiğini ve emperyalistlerin kavramları ile konuşmamak gerektiğini iddia ediyor! Bu iddianın gerçeklikle hiçbir ilgisi yoktur. Soykırım mimarının kim olduğunu anlatmadan önce KÖZ’ün ne dediği� ne bakalım: “İkinci emperyalist paylaşım kavgasının sonunda galip devletlerin icat ettiği bu soykırım kavramının mahiyeti üzerinde düşünmekte fayda var.” (...) “İkinci paylaşım savaşı sona erdiğinde, bu savaşın galipleri bu galibiyeti temsil eden güçler dengesini kalıcı kılmak üzere BM teşkilatını kurup, buna göre hukuki düzenlemeler yaptı. Soykırım kavramı da bu çerçevede icat edildi.”

(Ermeni sorunu hakkında söy� lenmeyenler, KÖZ Yayınları, sf. 14.

Nisan 2012 İstanbul) Rafael Lemkin soykırım kavramını ilk kez kulla� nan, KÖZ’ün deyimiyle konuşursak “icat eden” kişi� dir ve bu kavramı bulmasında Ermeni soykırımının da belirleyici olduğunu kendisi anlatmaktadır. O hal� de KÖZ’e biraz Lemkin’i ve soykırım kavramının ka� bul edilmesi için yürüttüğü mücadeleyi anlatmamız gerekiyor. Rafael Lemkin, 1900’de Polonyalı Yahudi

bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Rafael Lemkin, 1921’de Soghomon Tehlirian Berlin’de Talat Paşa’yı öldürdüğünde üniversite öğrencisidir ve filoloji okumaktadır. Ermenilerin katledilmesi ve Tehlirian davası Lemkin’i etkiler. Bu yüzden Lemkin filolojiyi bırakıp hukuk okumaya karar verir ve avukat olur.

Lemkin’in cevabı� nı aradığı soru şudur: Devlet yöneticilerinin cürüm eylemleri ne� deniyle yargılanmaları mümkün müdür? Devlet yöneticilerinin işledikleri cinayetler nedeniyle yargı� lanmalarını olanaklı kılacak bir yasa için çalışmaya karar verir.

Lemkin, 1,5 milyon Ermeni‘nin toplu ola� rak öldürülmelerinden ve bunun cezasız kalmasın� dan çok etkilenmiştir. Tehlerian’ın Talat’ı öldürmesi ve açılan davada beraat etmesini, “insanlık vicdanı adına, adaletin tecelli etmesi” olarak yorumlamıştır.

1944’te Lemkin, ilk kez, „Genocide” (Jenosit) kav� ramını kullandı. Eski Yunanca‘da „Genos“ (ırk/soy) ve „cide“ (öldürmek/katletmek) kelimelerinin birleş�

Rafael Lemkin soykırım kavramını ilk kez kullanan, KÖZ’ün deyimiyle konuşursak “icat eden” kişidir ve bu kavramı bulmasında Ermeni soykırımının da belirleyici olduğunu kendisi anlatmaktadır.

54

kavganın doğrusu / doğrunun kavgası

nasyonal sosyalistler, Kemalistler, MHP’li faşistler vb. birçok kesim var. 1915’te karşılıklı ölümlerin yaşan� dığı, Ermenilere soykırım yapılmadığını ama ‘tehcir’ uygulandığını gelinen yerde TC. devleti de kabul et� mektedir. Yani bu sorunda doğru ile yanlışı ayıran 1915 ve ertesinde Ermenilere yönelik soykırım yapı� lıp yapılmadığıdır. Soykırım kavramının kendisini red edenin, soykırım yapıldığını kabul etmeyeceği de açıktır. Bu bağlamda KÖZ soykırım redcileri cephe� sindedir . KÖZ’ün ‘yeni’ diye ortaya attığı söylemler ‘yeni’ değildir. KÖZ, daha önce söylenen kimi söy� lemleri tekrarlamaktadır. Komünist olduğunu iddia edenler, sağa sola yalpalamadan Ermeni soykırımı bağlamında açık ve net tavır takınmalıdır. Komünist olduğunu iddia edenler, soykırım karşıtları ile arala� rına ayrım çizgilerini çekmek zorundadır. Soykırım karşıtları ile paralel görüşler savunarak ve bu görüş� leri ‘yeni’ diye ortaya koymak utanç vericidir.

✒

tirmesinden Genocide (Soykırım) kelimesi ve kav� ramı doğdu. 20 Kasım 1945-1 Ekim 1946 arasında, Nürnberg‘deki Uluslararası Askeri Mahkeme, 22 Nazi liderini barışa karşı işlenen suçlar, savaş suçları, insanlık suçları ve bu suçların her birine işlenilişine katılım iddialarıyla savaşın önde gelenlerini yargı� ladı. Uluslararası mahkeme, ilk kez ulusal liderleri adaletin önüne getirecek savaş sonrası mekanizmalar olarak kullanıldı. “Genocide” hukuki olarak değil, ta� nımlayıcı bir ifade olarak iddianamede yer aldı. Lem� kin Nürnberg’deki mahkemede danışman olarak gö� rev yaptı.

Lemkin, soykırım tanımının bir yasa olarak çık� ması için uğraştı. Rafael Lemkin “genocide” sözcü� ğünü dünyanın her yerinden gelen delegelerin soy� kırımla ilgili uluslararası terimleri tartıştığı, henüz tam olgunlaşmamış Birleşmiş Milletler‘e getirdi. 9 Aralık 1948‘de, nihai metin oybirliğiyle kabul edildi.

‘Birleşmiş Milletler Soykırım Suçunun Önlemesi ve Cezalandırması Sözleşmesi’ 20 ülkenin onaylaması� nın ardından 12 Ocak 1951‘de yürürlüğe girdi. 1948 Soykırım Sözleşmesi’nin mucidi Rafael Lemkin’dir.

Lemkin anılarında ve yaptığı birçok konuşmada, soy� kırım kavramını Ermenilerin başına gelenleri anlat� mak için çıkardığını anlatır. BM 1948 sözleşmesinin kabul edilmesinde başta Lemkin olmak üzere ulusla� rarası hukukçuların önemli katkıları vardır.

BM örgütü, kurulduğunda henüz bütünüyle em� peryalistlerin kontrolünde olan bir araç değildi.

BM’nin kuruluşunda o zamanlar Sosyalist olan Sov� yetler Birliği (SB) aktif olarak yer aldı. “Soykırım” tanımının BM kararı haline gelmesinde de SB İkinci Dünya Savaşı’nın derslerinden de yola çıkarak aktif mücadele yürüttü. “Savaşın galipleri” içinde yalnız� ca emperyalist güçler değil, aynı zamanda sosyalist SB’de vardı. Soykırım kavramı İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki güç dengesini kalıcı kılmak için icat edilmedi. İleride yeni soykırımların önüne ulusla� rarası bir hukuk kuralı koymak için “icat edildi.” En azından SB için durum bu idi. Bu tarihsel gerçekle� ri görmeyen, görmek istemeyen KÖZ açıkça tarihsel gerçekleri çarpıtmaktadır.

KÖZ, soykırım kavramı yanlıştır diye bir tartışma yürütüyor. Bu söylemlerini de ‘yeni’ diye açıklıyor! Şimdiye kadar ‘söylenmeyenler’i söylediğini iddia ediyor. Böyle bir tartışmanın yürütülmesi abesle işti� galdir. Ülkelerimizde “Ermeni soykırımının emper� yalist bir yalan” olduğunu ve soykırım kavramının emperyalistler tarafından uydurulduğunu söyleyen

KöZ Tarih Çarpıtıcılığı Yapıyor!

KöZ, Sovyetler Birliği’ni emperyalistlerle aynı torba� ya koymakta ve savaş galipleri tarafından soykırım kavramının üretildiğini iddia etmektedir! Kendileri� ne ‘komünist’ adını verenler açıkça tarih çarpıtıcılı� ğı yapmaktadır. Evet İkinci Dünya Savaşı emperya� list bir paylaşım savaşı olarak başladı. İkinci Dünya Savaşı’nın başlangıçtaki bu niteliği süreç içinde de� ğişti. İkinci Dünya Savaşı giderek esas olarak antifa� şist bir savaşın damgasını vurduğu bir savaş haline dönüştü. Nazi Almanyasının SB’ye saldırısı ertesinde bu antifaşist nitelik çok belirleyici hale geldi. Aslın� da İkinci Dünya Savaşı emperyalistler arası bir dün� ya savaşı olarak başladığında da bu savaş içinde yer yer çok güçlü ulusal kurtuluş ve devrimci yönler de vardı. Örneğin Çin halkı komünistler önderliğin� de Japon işgaline karşı savaş yürütüyordu. Örneğin Nazizmin işgal altına aldığı ülkelerde, Nazi işgaline karşı haklı bir savaş vardı. Avusturya’da komünistler önderliğinde direniş vardı vb. Ve fakat bu yan henüz belirleyici değildi. Nazi imparatorluğunun SB’ne sal� dırısı ve Sovyet halklarının SBKP (B) önderliğinde savaşın esas unsuru haline gelmesi ile birlikte artık İkinci Dünya Savaşı’nın niteliğinde bir değişme oldu.

Evet emperyalistlerin kendi aralarındaki çatışmanın, emperyalistlerin dünya hegemonyası için birbiriyle savaşması yanı da vardı ve fakat artık bu yan belirle� yici olmaktan çıkmıştı.

KÖZ şöyle diyor: “İkinci emperyalist paylaşım kavgasında SSCB’nin taraf olmuş olması da, bu savaşın

55

✒ kavganın doğrusu / doğrunun kavgası 56

karekterinin değiştiğine değil, SSCB’nin karekterinin değiştiğine delalet eder.” (Agb. Sf.16) Komintern’in ilk dört kongresinden sonra olumlu hiçbir şey gör� meyenler idealist bir konumda bulunuyor. ‘İkinci emperyalist paylaşım kavgasında SSCB’ tarafmış!

SSCB’de emperyalist emeller uğruna savaşa katılmış!

Gerçekler böyle mi? Tarihsel gerçekleri çarpıtanlara biraz gerçekleri anlatalım: 22 Haziran 1941’de Naziler Sovyetler Birliğine sal� dırdı. Nazilerin saldırısı ile birlikte ilk başlarda Sov� yet Birlikleri bozguna uğradı. Sovyet hava kuvvetle� rinin büyük bölümü havalanmadan yok edildi. Nazi ordusu kısa bir süre içinde Moskova’nın kapılarını dövmeye başladı. Nazi ordularının hedefi yeryüzü� nün ilk sosyalist ülkesini ortadan kaldırmaktı. SSCB, sosyalizmin anavatanını savunmak zorundaydı. Bu savunmanın yanı sıra anti-Hitler koalisyonun oluş� turulması için de adımlar attı. Anti Hitler koalisyo� nu, savaşta Nazi imparatorluğunun askeri olarak en kısa zaman içinde yenilmesi, savaşın mümkün olan en kısa zamanda sonlandırılması için mutlak gerekli� likti. Ve anti Hitler koalisyonu evet savaşı sonlandır� mada olumlu bir rol oynadı.

Naziler tüm güçleri ile Sovyetler Birliği’ne yüklen� mişlerdi. 1942’de 179 Alman tümeni SSCB’ye kar� şı savaşıyordu. Alman tümenlerinin yanı sıra Nazi müttefiği olan ülkelerinde birlikleri SSCB’ye karşı sa� vaşıyordu. Toplam olarak SSCB’ye karşı savaşan 240 tümen vardı. SSCB, İngiltere ve ABD ile anti-Hitler koalisyonu oluşturmak için uğraşıyordu. Görünürde anti-Hitler koalisyonu oluşturulmuştu, ama mütte� fikler Nazilere karşı ikinci bir cephenin açılmasına andaki durumda yanaşmıyorlardı. SSCB bir ölüm kalım mücadelesi veriyordu. SSCB, Avrupa’daki sa� vaşın tüm ağırlığını tek başına üstlenmişti. İngiliz ve Amerikalı müttefikler tarafından SSCB’ye karşı, özellikle de ikinci cephenin açılması konusunda, açık ya da gizli gerçek anlamda birçok provokasyona gi� riştiler. Savaşın dönüm noktası Stalingrad idi. Naziler Stalingrad’ta yenildi. Stalingrad yenilgisinden sonra savaşın seyri SSCB lehine değişmeye başladı. İngi� liz ve ABD ile yapılan anlaşmaya göre ikinci cephe 1942’de açılması gerekiyordu. Ama SSCB müttefikle� ri hep yan çizdi. Onlar savaşın kimin lehine gelişe� ceğini beklediler. Savaşın seyri SSCB lehine gelişince ikinci cepheyi ancak Haziran 1944’te Normandiya çıkarması ile açtılar. Kızıl Ordu artık Berlin’e doğru ilerliyordu. SSCB müttefikleri, Nazilerin yenilmesi ve SSCB’nin Avrupa halklarını özgürleştirmesini iste�

miyorlardı. Onların ikinci cepheyi açmalarının temel nedeni tüm Avrupa’nın SSCB tarafından özgürleşti� rilmesini önlemekti. Naziler 8 Mayıs 1945’te teslim bayrağını çektiler.

Nazi barbarlığına karşı en büyük bedeli Kızıl Ordu ve SSCB halkları ödedi. 22 milyon Sovyet vatandaşı öldü. SSCB’nin savaş boyunca uğradığı yıkım, diğer ülkelerin uğradığı yıkımdan daha fazlaydı. 1710 şe� hir, 70 bin köy, 98 bin kolhoz, 1876 sovhoz, 31 bin 850 endüstriyel iletme, 2 bin 890 makine ve traktör istas� yonu, 65 bin km demiryolu, 4 bin 100 tren garı, 36 bin PTT bürosu, 40 bin hastane, 84 bin okul, 43 bin halk kütüphanesi yok edildi. 25 milyon insan evsiz kaldı. İşte tarihsel gerçekler böyledir.

Emperyalist burjuvazi bile SSCB’nin Nazilere karşı oynadığı rolü kabul ederken, kendilerine „komünist“ diyenler, SSCB’nin Nazilere karşı kazandığı zaferi küçümsüyor! KÖZ’e sorulacak sorular var: Nazilerin saldırısına karşı SSCB ne yapmalıydı? SSCB’nin ana� vatanı savunması emperyalist paylaşım savaşı ya da onun parçası mıdır? SSCB, Nazileri bozguna uğrat� masaydı ne olurdu? Bu soruları çoğaltmak mümkün.

Sovyet halkları ölümüne tarihsel bir zafer kazandı.

Moskova önlerine kadar dayanan, Nazi sürülerine karşı verilen savaşta, gösterilen kahramanlıklar, ölü� müne yürütülen bir savaş, romanlara, filmlere konu oldu. KÖZ Sovyet halklarının ölümüne yürüttüğü mücadeleyi küçümsüyor. Bu zafer, evet 22 milyon Sovyet vatandaşının, en ön saflarda komünistlerin hayatı pahasına, Sovyetler Birliği’nde barbar Nazi or� dularının gerçekleştirdiği muazzam yıkım pahasına kazanılan bir zaferdir. Naziler, Sosyalizmin biricik kalesini yıkma hedefine varamadı. Savaş sadece Na� zilerin yenilgisi ile sonuçlanmadı. Aynı zamanda bir dizi ülkede daha proletaryanın önderliğinde halk de� mokrasili devletler kuruldu. Bunlar emperyalizmin pazarı dışına çıktılar. Sovyetler Birliği’nin önderli� ğinde emperyalist dünyaya karşı ondan kopup ayrı bir dünya oluşturdular. SSCB, “İkinci emperyalist paylaşım kavgasında” paylaşım için savaşan emper� yalist kamplardan birine taraf olmadı, onun halklarla birlikte oluşturduğu kendi tarafı; antifaşist, demok� ratik, sosyalist tarafı vardı. SB Nazilerin saldırılarına karşı anavatanın savunulması savaşını yürüttü bu sa� vaşta Nazi faşistlerini inlerine kadar kovaladı. Tarih� sel olgular böyledir.

KÖZ İnsan Hakları Sözleşmelerini Reddediyor!

kavganın doğrusu / doğrunun kavgası

özgürlüklerin korunması için bir arayışa yönelin� miştir. 10 Aralık 1948’de Birleşmiş Milletler tarafın� dan kabul edilen ‘İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ önemli bir bildirgedir. Bu bildirgeye göre; herkes, ırk, renk,cins, din, siyasal ya da başka herhangi bir ayrılık gözetmeksizin, bildiride yazılı bütün haklar� dan ve özgürlüklerden yararlanma hakkına sahiptir.

30 maddeden oluşan bu bildirge insana değer veren, özgürlük, eşitlik ve adalet tanıyan bir belgedir. Bu bildirgeyle, yalnızca demokratik anayasalarla tanı� nan temel medeni ve siyasi haklar değil, ekonomik, toplumsal, kültürel haklar da genel tanımlarla gü� vence altına alınmıştır. Ayrıca bu bildirgede, yaşam, özgürlük ve kişi güvenliği gibi haklarla birlikte, keyfi tutuklama, hapis ve sürgünden korunma, bağımsız ve tarafsız mahkemelerde adil ve kamuya açık olarak yargılanma hakkı ile düşünce, vicdan, din, toplanma ve örgütlenme özgürlükleri bulunmaktadır. Bu bil� dirge devrimcilerin, komünistlerin de sahip çıkması gereken bir bildirgedir. KöZ’e göre bu bildirge “sömürgeciliği meşru kabul eden” bir bildirgedir! Kendi deyimleri ile KöZ’ün arkasında duran ‘komünistler’ bu iddialarını ispatlamakla yükümlüdür.

✒

KÖZ, 9 Aralık 1948’de kabul edilen “Soykırım Su� çunun Önlemesi ve Cezalandırması Sözleşmesi”ni reddetmenin yanı sıra “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi”ni de reddetmektedir. Bu bildirgeyi “sömürgeciliği meşru kabul eden” bir bildirge olarak ad� landırmaktadır. (Bkz. agb, sf. 16) KÖZ’ün mantığına göre; kapitalist/emperyalist sistem içerisinde yapılan tüm sözleşmeler kötüdür! Kapitalist/emperyalist sis� tem içerisinde yürütülen mücadele ve ödenen bedel� ler sonucunda kimi kazanımlar elde edilmiştir. Bu kazanımların korunması, ilerletilmesi komünistlerin görevidir. Yürütülen mücadeleler sonucu egemen sı� nıflar taviz vermek zorunda kalmıştır.

KÖZ “Emperyalistlerin ve burjuva diktatörlüklerinin tüm günahlarının hesabını bir proleter devrimiyle sormak gerekir.” diyor. (Agb. Sf. 16) Doğru.

Doğru da kapitalist/emperyalist sistem içerisinde iş� çilerin-emekçilerin lehine olabilecek kazanımlar için mücadele yürütülmeyecek mi? Elimizi kolumuzu bağlayıp herşeyi devrim sonrasına mı erteleyeceğiz?

Hayır! Kapitalist/emperyalist sistem içerisinde kimi kazanımların elde edilmesi mümkündür. Doğrudan demokrasi unsurlarının katılması için de mücadele ederiz, etmeliyiz. Kimi kazanımlar için mücadelenin yürütülmesi ve kazanımların elde edilmesi ile siste� min yıkılacağı anlamına gelmez. Yürütülen müca� dele ile kimi kazanımlar elde edilebilinir, örgütlenme ve düşünce özgürlüğü önündeki kimi engeller kal� dırılabilinir. Özgürlükler alanının sınırları genişle� tilebilinir. Tüm bu kazanımların elde edilmesinde belirleyici olan mücadeledir. Komünistlerin/devrim� cilerin görevi, örgütlenme ve düşünce özgürlüğünün sınırlarını genişletmek için mücadele yürütürken, gerçek demokrasinin işçilerin emekçilerin iktidarın� da olduğunu propagandasını yapmaktır. Komünist� ler reform talepleri için de mücadele eder, etmelidir.

Komünistleri reformistlerden ayıran nokta, reform taleplerini devrim talepleri ile birleştirmek ve birlik� te ele almaktır. Bu bakış açısı ile yaklaşıldığında ko� münistler, kapitalist/emperyalist sistem içerisindeki kimi kazanımlara sahip çıkarlar. İnsan hakları söz� leşmelerine de bu bakış açısıyla bakarlar. İnsan haklarının düşünsel temelleri, çok eski dö� nemlere kadar uzanır. İnsanlık tarihi içerisinde, insan hakları ile ilişkilendirilen birçok belge ve söz� leşme imzalanmıştır. İkinci Dünya Savaşı sona er� diğinde göreceli bir özgürlük dönemi vardır. Çünkü halklar savaşın acılarını görmüş ve yaşamıştır. Savaş sonrasında devletlerin bireylere tanıdığı kimi hak ve

KÖZ Soykırım İle Katliamları Eşitliyor!

KÖZ, soykırım kavramının emperyalistlerin icat etti� ği bir terim olduğunu söylüyor! Soykırım kavramını kimin icat ettiğini yukarda açıkladık. KÖZ, soykırım ile katliamları eşitliyor! KÖZ adı geçen broşüründe katliamlara birçok örnek veriyor. Evet KÖz’ün ver� diği örnekler tarihte yaşanmıştır. Yaşanmaya devam etmektedir. Emperyalistlerin yaptığı her katliam soy� kırım ile eşitlenemez. Katliamlarla soykırım bir ve aynı değildir. KÖZ’ün karşı çıktığı ‘Birleşmiş Millet� ler Soykırım Suçunun Önlemesi ve Cezalandırması Sözleşmesi’nin 2. maddesi şöyledir: “Madde 2- Bu Sözleşme bakımından, ulusal, etnik, ırksal veya dinsel bir grubu, kısmen veya tamamen ortadan kaldırmak amacıyla işlenen aşağıdaki fiillerden her hangi biri, soykırım suçunu oluşturur. a) Gruba mensup olanların öldürülmesi; b) Grubun mensuplarına ciddi surette bedensel veya zihinsel zarar verilmesi; c) Grubun bütünüyle veya kısmen, fiziksel varlığını ortadan kaldıracağı hesaplanarak yaşam şartlarını kasten değiştirmek; d) Grup içinde doğumları engellemek amacıyla tedbirler almak; e) Gruba mensup çocukları zorla bir başka gruba nakletmek.” Soykırım, bilinçli programlı gerçekleştirilen ve bir halkı, ulusu, azınlıkları yok etmeye yönelen bir eylemdir. Bu söz�

57

✒ kavganın doğrusu / doğrunun kavgası 58

leşmede tanımlanan soykırımın Ermenilere nasıl uy� gulandığını açıklamakta fayda var.

KÖZ’ün de aktardığı gibi Abdülhamit döneminde birçok Ermeni katliamları yapıldı. 1915’e gelene ka� dar imparatorluk toprakları üzerinde 300 bin Erme� ni katledildi. 24 Nisan 1915 öncesi İttihat ve Terakki Partisi, Ermenileri soykırıma uğratmak için somut bir plan yaptı. Kararlar aldı. Bu gelişimin nasıl oldu� ğuna bakalım.

Ermeni sorununun soykırımla çözme fikrine ke� sin olarak 1910 yılının başlarında İttihat ve Terakki Partisini merkez komitesi tarafından yapılan gizli toplantılarında karar verildi. 1911’de, Selanik’te yapı� lan toplantılarda esas olarak imparatorlukta yaşayan Türk olmayanların özellikle Ermenilerin Türkleştir� me politikalarından bahsediliyordu. Bu toplantılarda Jön Türklerin düşünceleri ilk kez yazılı hale dönüş� müş oldu.

1914 Şubat’ında İttihat ve Terakki partisi merkez komitesi, Doktor Nazım, Şakir Bahattin ve Mithat Şükrü’nün başkanlığını yapacağı bir komite kurdu.

Bu komite Ermenilerin tehciri ve katliamı ile ilgili tüm sorumluluğu üzerine aldı. Bu komitenin aldığı kararlar uygulanmaya başlandı. Ermeni devlet görev� lileri işlerinden çıkarıldı. Ermeni askerler ordudan atıldı ve bu askerlerden işçi grupları oluşturulmaya başlandı. Hapishanelerden katiller ve suçlular Mayıs 1914’te Erzurum katliamını yapmaları için çıkarıldı.

Jön Türk hükümeti, Osmanlı ordusundaki Ermeni� leri silahsızlandırdı. Eli sialh tutan tüm Ermeni er� kekleri “yol işlerinde” kölece çalıştırıldılar. Süreç içe� risinde eli silah tutan Ermeniler öldürüldü. Böylece Ermeniler katliamın ilk başından itibaren askeri gü� cünü kaybetmiş oldu.

Birinci Paylaşım Savaşı’ndan önce, Türkiye’de 2 milyondan fazla Ermeni yaşıyordu. 1.5 milyon Erme� ni 1915-1923 tarihleri arasında katledildi. ‘Tehcir’ adı altında yapılan gerçekte “hiçe göç” yani soykırımdır.

Bilinçli soykırım uygulaması Ermeni aydın ve kanaat önderlerine yönelik büyük tutuklamalarla 24 Nisan 1915’de başladı. Daha sonra bu tutuklamalar dalga dalga devam etti. Tutuklanan aydınlar işkencelerden geçirildi, kimi mahkeme kararı ile kimi herhangi bir mahkeme kararı olmadan, ölüme mahkum edildi. Ölüme mahkûm edilenler şehir ve kasaba merkez� lerinde idam edildiler. Örneğin, İstanbul’da tutuk� lanıp, daha sonra Ayaş ve Çankırı’ya gönderilen 235 civarındaki aydın, kimi zaman tek tek, kimi zaman gruplar halinde buralardan alınıp yollarda öldürüldü.

24 Nisan 1915, Ermeni halkını yok etme hareketinin ilk aşamasıydı. Bu yüzden Ermeniler, 24 Nisan 1915‘i Ermeni soykırımında ölenlerin anısına adadılar.

1915’te İstanbul’da tutuklanan Ermeni aydınlarının, tutuklanması soykırım planının birinci aşamasıydı. İkinci aşamada, yaklaşık 60.000 Ermeni askere alındı ve öldürüldü. Böylece eli silah tutabilen Erme� ni erkekleri öldürüldü. Ermeni soykırımının üçün� cü aşaması, Ermeni Halkının genç yaşlı çoluk çocuk demeden katledilmeye başlanması ve Suriye çöllerine doğru sürülmesiydi. “Tehcir” sırasında binlerce insan Türk askerleri, Kürt kapkaççılar, polisler tarafından öldürüldü. Kalanlar da açlıktan, bulaşıcı hastalık� lardan öldü. Kadınlar ve çocuklar işkencelere maruz kaldılar. Birçok insan zorla müslümanlaştırıldı. Soy� kırımla Anadoluda Ermeni varlığı esas olarak yok edildi. Tarihsel gerçekler böyledir.

KÖZ soykırım ile katliamları eşitlediği noktada yanılmaktadır. Soykırım, bir ırkı, topluluğu, ulusu, halkı planlı, programlı ve düzenli biçimde yok etme eylemidir. Katliam, kendini savunma imkânı bula� mayan çok sayıda insanın acımasızca öldürülmesi olaylarıdır. Osmanlı İmparatorluğu, imparatorluk toprakları üzerinde birçok katliam gerçekleştirmiş� tir. TC. tarihinde birçok Kürt katliamları yapılmıştır.

Bu katliamlara rağmen Kürtler yok edilememiş ve yaşadığı topraklardan sürülememiştir. Oysa İmpa� ratorluk toprakları üzerinde yaşayan Ermeniler yok edilmiş ve Ermeni ulusu, küçük bir azınlık haline getirilmiştir. Bu anlamda soykırım ve katliam aynı değildir. KÖZ’ün görmediği tam da budur.

KÖZ Ermeni Soykırımında Aktif Rol Alanları Aklamaya Çalışıyor!

KÖZ şöyle diyor: “Bu sorundaki taraflardan biri Osmanlı İmparatorluğu’dur. Sadece 1915’te değil, 18941896’dan itibaren Ermenilere dönük bir etnik temizlik ve katliam hareketi bizzat Osmanlı devleti ve onun baskı aygıtları tarafından emirle, organize ve sistematik biçimde uygulanmıştır. Dolayısıyla bu uygulamalar çerçevesinde bir tarafta bir toplum veya halk değil, ilhakçı, gerici bir devletin baskı politikaları vardır.”

(Agb. Sf.4) “Ama komünistler bakımından bu suçun hesabı Türk’lerden değil, gerici Osmanlı devletiyle onun mirasına sahip çıkanlardan ve emperyalistlerden sorulacaktır.” (Agb. Sf.18) KÖZ’e göre; Osmanlı Devleti emir vermiş, onun baskı aygıtları tarafından bu emirler yerine getirilmiş

kavganın doğrusu / doğrunun kavgası

KÖZ Ermeni Soykırımında Kürtlerin Oynadığı Rolü Görmüyor!

Doğu’daki Ermeni nüfus üzerindeki Kürt grupların baskısını devlet kontrolünde, yasal ve sistematik hale getirmekti. Hamidiye Alayları’na katılan sunni aşi� retler yerel iktidar şeklinde hareket etmeye başladılar.

Güç sahibi oldular. Bu güce dayanarak her türlü zor� balığı, soygunu yaptılar. Hamidiye Alayları’nın ku� rulmasından sonra Ermenilerin yaşadığı her şehirde baskın, talan, öldürme gibi olayların sayısı arttı. 18941896’da Urfa-Sason’da Hamidiye Alayları binlerce Ermeni’yi öldürdü.

Ermeni soykırımında Kürtle� rin de sorumluluğu vardır. Osmanlı imparatorluğun� da Ermenilerin en yoğun olarak yaşadığı bölge Batı Ermenistan’dır. Batı Ermenistan toprakları, soykırım ile Ermenilerden „temizlenmiş“tir. Ve bugün bu top� raklar hiç sorgusuz sualsiz Kuzey Kürdistan toprak� ları içinde sayılmaktadır.

Ermeni halkının “tehcir” edilmesinde yer alan, sürülmesinde aktif olarak yer alan Osmanlı ordusu, polisi, jandarmasının tüm elemenları , valiler, yerel yöneticiler ve memurlardır. Resmi devlet görevlileri� nin yanı sıra, bu soykırıma izin veren, düne kadar birlikte yaşadıkları Ermeni komşularını korumayan� lar da sorumludur. “Gidenlerin” mallarına konan, katliamları gördüğü halde engellemek için hiç bir şey yapmayanlar, bu soykırıma ortaktır. “Tehcir” sırasın� da “ganimet”lere konmak için katliam yapan Türk halkı ve Kürt halkı da bu soykırımda sorumluluğa sahiptir. Halkın aktif katılımı olmadan hiç bir soykı� rım gerçekleştirilemez. Türk ve Kürt halkları şimdiye dek, egemen sınıfların resmi tarihini sorgulamaya� rak, kendi sorumluluğunun ve suçluluğunun hesa� bını vermemiştir. Türk ve Kürt halkı, Türk hakim sınıflarından da hesap sormayarak, tarihi yükümlü� lüğünü yerine getirmemiştir.

✒

ve Ermeniler katledilmiştir! Bu bağlamda toplumun, halkın bir suçu yoktur! KÖZ yine tarihsel gerçekle� ri halının altına süpürüyor. Ermeni katliamında rol alanları aklamaya çalışıyor! Ermeniler’in yok edil� mesinde suçlu sadece İttihat ve Terakki ile Alman or� takları değildir. Soykırımın yapıldığı bütün bölgeler� de, kırıma her bölgeden ve her milliyetten yerel halk iştirak etmiştir. Her milliyet 1894-96 katliamları sı� rasında edindiği gerekli tecrübeyi 1915 sürecinde uy� gulamıştır. Soykırımın olduğu her şehirde yerel halk esas olarak bu soykırıma iştirak etmiştir. Olgu budur.

1915’te başlatılan Ermeni soykırımında; İttihat ve Te� raki partisinin örgütü olan Teşkilat-ı Mahsusa, ordu birlikleri, kolluk kuvvetleri, Hamidiye Alayları’nın artıkları, Türk, Çerkez, Laz, Gürcü, Çeçen, Arnavut, Boşnak, Kürt, Alevi, Zaza, Arap vb. çeteler, ve sivil halk değişik oranlarda üzerine düşeni yapmışlardır.

Yerel halkın Ermeni soykırımında oynadığı rolün yokmuş gibi gösterilmesi yanlıştır. Kısacası katliam nerde yapılmışsa, o yörenin halkı bu katliama katıl� mıştır. Katliama katılmayanlar, vahşete ses çıkarma� yanlar da sorumludur. Katliamın yapıldığı yerlerde, yerel halk katliama iştirak etmeseydi katliamın bo� yutları bu derece yüksek olmazdı. Bu anlamda Kürt� lerin, Türklerin bu katliamda aktif rol oynadığı bir gerçektir. Kuşkusuz bu soykırımın planlayıcıları, ka� rar alıcıları ile, bu soykırıma katılan ya da onu engel� lemeyen halkın sorumluluğu ve suçluluğu arasında bir fark vardır. Tabii ki esas sorumlu ve suçlular ege� menlerdir. Fakat bu soykırıma katılan halkın hiçbir sorumluluğu yoktur anlamına gelmez. Halk bu bağ� lamda kendi sorumluluğuna sahip çıkmadıkça, halk� lar arasında gerçek bir birlik de mümkün değildir.

KÖZ Ermenilere yönelik Soykırım KÖZ şöyle diyor: “Bununla birlikte, Hamidiye alayla- Gerçeğini Reddediyor! rı denen özel birlikler çoğunlukla Kürt aşiretlerinden para ve toprak vaatleri ile devşirilmiş olsa da, kimilerinin yapmaya çalıştığı gibi, söz konusu olan Ermenilerin Kürtler tarafından katledilmesi değildir.” (...)

“Bu bakımdan Kürt halkının, bazı Kürtlerin yaptığı gibi mahcubiyet içinde olmasını gerektiren bir durum yoktur.” (Agb. Sf. 22) KÖZ’ün ‘komünist’ etiketi biraz kazıldığında al� tından şövenizm fışkırıyor. 1891’de Abdülhamit “Hamidiye Alaylarını” kurdu. Hamidiye Alaylarının esas amacı tüm imparatorluktaki Ermeni katliam� larını gerçekleştirmekti. Bu yarı-resmi milis gücü,

KÖZ’ün arkasında duran ‘komünistler’ ne yazık ki resmi tarih tezlerinden kopamamışlardır. Ermeni soykırımına yaklaşımları, tahlilleri şövenistçedir.

‘Yeni’ diye öne sürdükleri tezler, daha önce yazılmış ve söylenmiştir. KÖZ adı geçen broşüründe 18941896’dan başlamak üzere, yapılan Ermeni katliamla� rına karşı olduğunu söylüyor. Ne yazık ki bu söylem� ler incir çekirdeğini doldurmuyor. KÖZ şöyle yazıyor: “Hristiyanlar bakımından bu harekâtın en büyük mağdurları Ermenilerden çok neredeyse tamamen kıyıma uğramış olan Asuri-Süryanilerdir. Bu harekât sırasında Asuri-Suryani nufusun yarısının katledildiği

59

✒ kavganın doğrusu / doğrunun kavgası

bilinmektedir. Bu rakamın 300 bine ulaştığını söyleyenler de vardır. Bu Ermenilere yönelik olandan daha büyük bir kıyımı (abç) ifade eder. İlk sistematik etnik temizlik katliamı budur.” (Agb. Sf. 21) Asuri-Süryani katliamının yapıldığı doğrudur.

Kimi kaynaklar 500 bin Asuri’nin katledildiğini be� lirtmektedir. Anadoluda yaşayan diğer azınlık Hris� tiyanlar da katledilmiştir. Bu olgudur. KÖZ Ermeni soykırım gerçeğini inkâr etmek için güya matematik hesabı yapmakta ve Asuri kıyımının Ermenilerden daha büyük olduğunu iddia etmektedir. Ne için? Er� menilere yönelik bir soykırım olmadığını ispat için!

Soykırım yalnızca Ermenilere yönelik olarak gerçek� leştirilmemiştir. Anadolunun Müslüman olmayan bütün halklarına karşı gerçekleştirilmiştir. Osmanlı devleti sınırları içerisinde bilinçli, planlı bir soykı� rım uygulanmıştır. Soykırımın mu� hatapları başta Ermeniler olmak üzere tüm Hristiyanlardır.

Sağa sola sapmadan, soy� kırım gerçeğini kabul et� mek KÖZ’ün de görevi� dir. Tarihsel gerçekler ortadadır. Ermenilere kıyım yapıldığını ka� bul eder gibi görünen KÖZ, esasında inkarcı bir konumdadır.

Devam edelim: KöZ, Taşnaksutyun’nun (Er� meni Devrimci Federasyo� nu) eylemlerini anlatmakta, bunların İttihat ve Terakki Partisi ile ittifak yaptığını, davalarına ihanet etti� ğini vb açıklamaktadır. Ermeni parti ve örgütlerinin yaptığı hatalardan bağımsız olarak bir gerçeklik var.

Bu da soykırım gerçeğidir. Gerekçesi ne olursa olsun bir halkın yok edilmesine karşı durmak, Ermenilere karşı işlenmiş tarihi suçun koşulsuz kabul edilmesi için mücadele yürütmek komünistlerin görevidir.

Kendilerine komünist diyenler, özür dileme ve Erme� ni halkının taleplerini sahiplenmek zorundadır.

KÖZ ‘Ermenistan sorunu bu bağlamda gündeme geldikçe Kürdistan sorunundan bahsetmek adetten değildir’ dedikten sonra şöyle diyor: “Ermenilere yapılan 1915 soykırımı öne çıkarılırken ekseri bölgedeki başka ezilen halkların, bilhasa Kürtlerin maruz kaldıkları ulusal baskıların üzeri örtülmektedir.

Oysa bu sorun ilgili tüm ezilen ulusların kaderlerini

ilgilendirmektedir.”(Agb. Sf. 40) KÖZ’ün bu broşürü bir ibret belgesidir. KÖZ açıkça son yıllarda Ermeni soykırımının gündeme getiril� mesinden, yazılıp çizilmesinden rahatsızdır. 1894’ten başlayarak Ermenilere kıyım yapıldığını belirten KÖZ, peşinden amalarla Ermeni soykırımını reddet� mek için bin takla atmaktadır. Ermeni soykırımını red eden çokça akım vardır. KÖZ’ün söylemleri yeni ‘söylenmeyenler’ değildir. Etraflarına bir baksalar bu söylemlerin çokça söylendiğini göreceklerdir. Er� menistan sorunu gündeme geldikçe Kürdistan soru� nu güme gidiyormuş!!! Bu Kürdistan penceresinden dünyaya bakanların bir yaklaşımıdır. Bu bakış açısı� nın arkasında yatan şövenizmdir. Ermeni sorunun gündeme getirilmesi, Kürtlerin maruz kaldıkları ulu� sal baskıların reddi değildir. Komünistler halkların kardeşliğinden yanadır. Toplumun ge� nelinde egemenlerin ırkçı, inkar� cı düşünceleri egemendir. Ne yazık ki Ermeni sorununda şoven pozisyonlar ‘sol’ çevreler içinde yaygın� dır. Ermeni sorunun� da komünist tavır takınmayanlar son çözümlemede hakim sınıflara hizmet et� mektedir.

KÖZ’ün bu broşürü bir ibret belgesidir. KÖZ açıkça son yıllarda Ermeni soykırımının gündeme getirilmesinden, yazılıp çizilmesinden rahatsızdır. 1894’ten başlayarak Ermenilere kıyım yapıldığını belirten KÖZ, peşinden amalarla Ermeni soykırımını reddetmek KÖZ’ün Ermeni için bin takla atmaktadır.

Sorunu Çözüm

60

Önerisi!

KÖZ adı geçen broşürde Ermeni sorunun çözümü hakkında şunları söyle� mektedir: “Ermeni ulusal sorunu gerek emperyalistlerin ve başta TC olmak üzere bölgedeki gerici devletlerin plan ve uygulamaları ile Ermeni ulusal hainlerinin de katkısıyla gündemden düşüp bir tarih sorunu haline gelmiştir. Bir Ermeni ulusal hareketinin o topraklarda yeniden dirilmesi olasılık dâhilinde görünmemektedir.

Bu bağlamda Ermenilerin sorunu Kürdistan sorunun çözümüne tabi bir sorun olarak meşru bir sorun teşkil edebilir.” (...)

“Bu nedenle komünistler bu çerçevede Ermenilerle ilgili olarak gündeme gelen ve gelebilecek olan sorunlara bakarken bunları ayrı bir ulusal kurtuluş hareketinin sorunları olarak ele almazlar. Kürdistan’ın bağımsızlığı ve Kürt ulusunun özgürlüğü mücadelesine tabi olarak görürler.” (...) “Ermeni sorununun tarihi çerçevesi

05.06.2015 ✓

kavganın doğrusu / doğrunun kavgası

me, ve kendi kaderini tayin hakkının kayıtsız koşul� suz savunulmasıdır. Kuşkusuz bu sorunun nihai ve gerçek çözümü devrimdedir. Fakat bu devrim Kürt ulusal devrimi değil; Kuzey Kürdistan/Türkiye’de işçi sınıfı önderliğinde demokratik halk devrimidir.

Ermeni soykırımının tanınması ve Türk şöveniz� mine karşı mücadele devrimcilerin/komünistlerin görevidir. Sadece Ermeni soykırımının tanınması için mücadele edilmesi yeterli değildir. Diaspora da yaşayan Ermenilerin Batı Ermenistan’a dönmesi ve yerleşme hakkının savunulması gerekmektedir. Aynı zamanda el konulan, Türk burjuvazisinin zenginleş� mesine neden olan malların iade edilmesi temel tale� bimizdir. Özgür bir ülke yaratmak sonal hedefimizdir. İşçi sınıfı önderliğinde demokratik halk devrimi, ulusal sorunda hukuki eşitsizliği ortadan kaldıracak, ulusla� rın ayrılma haklarını özgürce kullanacakları ortamı yaratacaktır. Ülkelerimizde hakim sınıfların iktidarı yıkılmadan, demokratik devrim zafer kazanmadan, ulusal sorunun gerçek çözümü mümkün değildir.

Milliyeti ne olursa olsun tüm proleter ve emekçilerin faşist Türk devletine karşı mücadelede ortak bir sınıf savaşımı içinde yer almaları zorunludur. Demokratik halk devrimi ile birlikte zoraki birlikler ortadan kal� dırılacaktır. Gerçek bir birlik, gönüllülük temelinde birliğin ön şartı zoraki birliğin parçalanması, mil� liyetler arasında tam hak eşitliğinin sağlanmasıdır.

Ulusların birlikte yaşaması, eşitlerin özgür birliği te� melinde olmalıdır. Demokratik halk iktidarında, Batı Ermenistan’ın ayrılma hakkı da tanınacaktır. Ulusal sorunda gerçek çözüm budur. Bu anlamda Erme� ni sorununun Kürt sorunun çözümüne bağlanması yanlıştır. Kürt sorununun gerçek anlamda çözümü de bu sistem içerisinde mümkün değildir. Çünkü zo� raki birlik ortadan kaldırılmadan, uluslar arasında tam hak eşitliği sağlanmadan, Kürtlerin nasıl yaşa� yacaklarına kendileri karar vermeden Kürt sorunu gerçek anlamda çözülemez. Gerçek anlamda Kürt so� runun çözümü ancak ülkelerimizin demokratikleşti� rilmesi ile mümkündür. Bu sistem yıkılmadan gerçek anlamda ülkelerimizin demokratikleştirilmesinden bahsedilemez.

Sonuç olarak KöZ’ün Ermeni sorunu konusundaki tavrı şövenist bir tavırdır. ‘Sol’ içerisinde şövenist ta� vırlara karşı mücadele komünistlerin görevidir.

✒

göz önüne alındığında, bu sorunun hem emperyalistler arasındaki paylaşım kavgasıyla hem de Kürt ulusal hareketiyle ilgili olduğu açıktır.” (Agb. Sf. 41, 42, 43) Osmanlı- Türk devletinin 1915’de aldığı “Erme� nilerin Hiç’e göç ettirilmesi” kararı, gerçekte devlet tarafından planlan ve uygulanan Ermenilere yönelik Soykırım kararı idi. Ermenilere yönelik soykırımda dönemin bütün emperyalist büyük güçleri Fransa, İngiltere, İtalya ve Rusya’nın şu veya bu ölçüde so� rumlulukları vardır. Fakat emperyalist büyük güçler içinde Almanya’nın özel bir yeri vardır. Almanya, soykırımın planlanmasında, uygulanmasında yöne� tici kademelerde yer aldı.

Türk egemen sınıfları soykırımı unutturmak için ellerinden geleni yaptılar. Fakat Ermeni ulusu, Erme� ni halkı soykırımı unutmadı; soykırım gerçeği Erme� ni ulusunun ortak hafızasının ayrılmaz bir parçası oldu. Ermeni ulusu için soykırım KÖZ’ün dediğinin aksine “gündemden düşüp tarihi bir sorun haline” gelmedi! Türk-Kürt emekçilerine gelince, egemen sı� nıflar Türk ve Kürt emekçilerini Ermeni düşmanlığı ile eğitti. Ermeni Türk ve Kürt Emekçileri açısından, birilerini ötekileştirmek, düşman göstermek, aşağıla� mak için kullanılan bir küfürdü ve hala da bu ülke� nin seçilmiş cumhurbaşkanı “Af edersiniz, Ermeni” diyebiliyor konuşmalarında. Hal böyle iken sorunu “gündemden düşmüş tarihi sorun” olarak değer� lendirmek, sorunu egemenlerin “tarihçilere” havale etme siyasetine “sol”dan destek anlamına gelir.

Sorunun “gündemden düşüp tarihi bir sorun haline gelmesi” nin emperyalistlerin yanında Ermeni ulusal hainlerine de bağlanması ise hepten saçmadır. Saç� manın ötesinde fakat başka bir fonksiyonu daha var� dır bu tespitin. Bu tespitle Ermenilerin bir bölümü de soykırımın suçluları, sorumluları arasına alınmakta, soykırımın bütün bir ulusa, kim olursa olsun,hangi sınıftan olursa olsun tüm Ermenilere yöneldiği göz� lerden gizlenmektedir.

KÖZ, Ermeni sorunun çözümünü Kürt sorunun çözümüne tabii olarak ele almaktadır. Ulusal bir so� runun çözümünü bir başka ulusal sorunun çözümü� ne tabi kılmak, tabi kılınan ulusal sorunun varlığını yok saymaktır. Hele hele çözümü bir başka ulusal so� runun çözümüne bağlanan ulusal sorunda, çözümün adresi olan ulusun küçümsenmeyecek bir bölümü fail ya da faillerin destekçisi konumunda ise, bu büsbütün yanlıştır. Bu çözüm önerisi çözümsüzlüktür. Kuzey Kürdistan/Türkiye’de Ermeni sorununda çözümün ilk adımı soykırımın tanınması, geri dönüş, yerleş�

61

YİRMİ YILLIK BİR MÜCADELE: CUMARTESİ ANNELERİ

H

er Cumartesi günü öğle saatinde Galatasaray Lisesi önünde bir grup insan toplanır. Ellerinde bazen hiç tanımadıkları bir kadının, çocuğun, anne� nin, babanın, oğulun, kardeşin, abinin kısacası bir insanın fotoğrafını taşıyan insanlar! Adları “Cumar� tesi Anneleri”dir. Hepimiz bilir ve tanırız onları. Her Cumartesi günü T.C’nin o meşhur 50. Yıl anıtının önünde toplanırlar sessizce…

NasılBaşladılar?

62

Nasıl ki acılarımız hatıralarımıza duyduğu saygıdan hep taze kalır, bel� leklerimizi de aynı şekilde taze tut� malıyız. Yaşanan acıları unutma� malıyız, yaşanan katliamları unut� mamalıyız. Neden mi? Çünkü acımızı öfkemizle birleş� tirip yaşananla� rın hesabını tek tek sormak için…

Cumartesi Anne� leri Kuzey Kür� distan/Türk iye coğrafyasında fa� illeri belli olan, ama kayıpların nerede olduğu bilinmeyen bir mücadelenin belle� ğidir. On binlerce insanın gözaltında katledildi� ğini biliyoruz. İşte Cumartesi Anneleri de onların hesabını sormak için başladılar bu mücadeleye.

Gazi katliamının yaşandığı günlerde, Gazi barikatla� rında en ön saflarda yer alan bir nefer Hasan Ocak gözaltında katledildi. Katledilen sadece Hasan Ocak değildi. Hasan Ocak Gazi katliamında direnişin ön

saflarında duran biri olması sebebiyle 21 Mart 1995’te evine gittiği sırada Aksaray’da gözaltına alınıyor ve Terörle Mücadele Şubesi’nde görüldüğüne dair kanıt� ta var. Hasan Ocak’ın annesi oğlunu aradığı sırada DGM savcısından yardım istiyor ve DGM savcısı Nus� ret Demiral tarafından da tutuklanıyor. Katiller adım adım suçu üstlendiklerini pratik duruşlarıyla kanıtlı� yordu. Bir ihbar sonucu 17 Mayıs 1995’de Altınşehir Kimsesizler Mezarlığında Hasan Ocak’ın işkenceye maruz kalmış cansız bedeni bulundu. Üzerinde saati, ayakkabı bağcıkları ve kemerinin olmayışı gözaltın� da katledildiğinin kanıtıydı! Sadece Hasan Ocak değil� di katledilen. Aynı gün iki yüz metre yakınında bir baş� ka mezarda aynı şekilde katledil� miş olan Rıdvan Karakoç’un cansız bedeni bulundu…

Ve Cumartesi An� neleri yaşanan kat� liamların hem he� sabını sormak için hem de gözaltında kayıpların bulun� ması için 27 Ma� yıs 1995’te direniş meşalesini yaktı. Yağmur çamur demeden her Cu� martesi çocuklarının hesabını sormak için bir araya geliyorlardı. O günler faşist devlet baskısını artırıyor ve hak arayan analara zülüm ediyordu. Devlet çocuk� larını katlettiği yetmezmiş gibi hak arayan analara da aynı zulmü uyguluyordu. 50.yılının “şerefine” yapıl� mış olan heykelin/anıtın önünde analar saçlarından tutulup yerlerde sürükleniyordu. İnsanlar sokak or�

tasında işkenceye maruz kalıyorlardı. İşte böyle baş� lamıştı Cumartesi Anneleri’nin mücadelesi…

200. Haftada Verilen Ara 27 Mayıs 1995’de Cumartesi Anneleri Arjantin’den miras alınan bir mücadele geleneğini devir almış� lardı. Benzer acıların aynısını yaşayan Arjantin� li anneler 1976 yılında cuntanın katlettiği 30.000 kişinin hesabını sormak için sokaklardaydı her Perşembe günü. Arjantinli annelerin yıllarca sür� dürdüğü mücadeleyi örnek alarak yola çıkan Cu� martesi Anneleri, o yıllarda mücadelenin daha da uzun süreceğini biliyorlar mıydı? Belki o günlere geri dönüp bunun cevabını bulmak zor. Lakin her Cumartesi söyledikleri bir şey var: “Bu mücade� le yüzyıl da sürse hesap sormaya devam edeceğiz!”

Cumartesi Anneleri’nin mücadelesi sade� ce her Cumartesi toplanmakla bitmemiş� ti. 17-19 Mayıs 1996’da 1. Gözaltında Kayıp� lar Kurultayı’nı toplamışlardı. Bu kurultay Uluslararası Kayıplar Kurultayı’nın kurulması ile so� nuçlandı. Anneler hiç boş durmuyordu. Aynı şekilde devletin baskısı da 08 Haziran 1996 HABİTAT toplan� tısında 600 kişi gözaltına alınmış ve darp edilmişti.

Cumartesi anneleri 200. haftaya geldiklerinde en zor koşullarda mücadele ediyorlardı. Devletin faşist baskısı daha analar toplanmadan kendini ortaya çı� kartıyor ve toplanmalarına müsaade edilmiyordu.

Analar yerlerde sürükleniyor, özellikle çoğunun yaşı ileri olmasından kaynaklı mücadele daha da zorla� şıyordu. Mücadeleyi zorlaştıran yaşları değil fiziksel engelleriydi. Yürekleri ise koca bir dağı devirir cins� tendi ve halen de öyle! 200. haftada(13 Mart 1999) Cumartesi Anneleri mücadelelerine kısa bir ara vermek zorunda kaldılar. Onlar mücadelelerine ara verdikleri bu tarihlerde dahi devletin gözaltında kay� betme/katletme geleneği sürüyordu. Sendikacı Sü� leyman Yeter bu tarihlerde katledilmişti. 4 Nisan’da gözaltına alındı 7 Nisan’da işkencede devletin meş� hur Tim-4’ü tarafından katledildi. Devlet yetkilileri düzmece davalar ile tetikçilerin kaçtığını duyuruyor ve yakalama kararı olduğunu belirtiyorlardı. Ko� miser yardımcısı Ahmet Okuducu kaçtığı ve aran� dığı belirtiyordu. Radikal Gazetesinin o yıllarda “işte kırmızı zırh” başlığıyla haberleştirdiği gerçek, Ahmet Okuducu’nun korunduğunu belgeliyordu!

Cumartesi Anneleri’nin mücadelerinin ne derece çe� tin geçtiğini, geriye dönüp baktığımızda daha net gö� rülmektedir. Belki de bu satırları okuyan birçok genç

okuyucunun yaşına denk bir mücadelenin sadece bir� kaç satırlık bir beyanattır, aslında olanlar bundan çok daha fazlasıdır.

Mücadele Kaldığı Yerden Devam 10 yıllık bir aranın ardından Cumartesi Anneleri tek� rar meydanlara indi. Yaşanan gelişmeler analara bir umut oldu. (31 Ocak 2009) Cumartesi Anneleri’nin kararlı duruşu ve verilen mücadele ile Başbakan RTE Dolmabahçe’deki konutunda Cumartesi Anneleri ile görüştü. Annelerin talepleri açıktı: “çocuklarımızın kemiklerini verin” dediler. Bu şekilde asıl katillerin kim olduğunu açıkça ilan ediyorlardı, hem de çocuk� larının mezarlarını arıyorlardı. Görüşmeler ve verilen mücadele sayesinde Cemil Kırbayır’ın işkencede öldü� rüldüğü bir kez daha belgelendi, ama dava açılamadı.

Devlet bir kez daha katilleri yani kendisini koruyordu!

12 Eylül referandumunun hemen ardından darbe� cilerinin yargılanmasının önü açıldı. Suç duyurula� rının ardından Kenan Evren yargılanmaya başladı. İlk duruşmaya Cumartesi Anneleri’nin sembol isim� lerinden biri Berfo Ana ambulans ile kilometrelerce yol giderek o yaşına rağmen adliyeye gidip Kenan Evren’in suratına karşı hesap sormak istedi. Olmadı!

T.C darbeci generalini, cumhurbaşkanını koruyordu.

Sözde tedavi gördüğü hastanede yattığı iddia edildi!

Telekonferans sistemi ile mahkemeye katıldı.

Ve Bugün Mücadele 20 yıldır sürüyor. Çocukların kemiklerini ararken hayatını kaybeden Berfo Ana, Kiraz Şahin mücadele içinde ömürlerini harcadılar. Sadece ikisi mi Komünist bir neferin annesi (Süleyman Cihan) Şahsenem Cihan ömrünün 34 yılını oğlunun katilini aramakla geçirdi. 28 Mayıs 2015’te hayata gözlerini yumdu. Hasan Ocak’ın babası Baba Ocak da aynı şe� kilde Müsaadesinin peşinde hayata gözlerini yumdu.

Tam 20 yıl oldu. Cumartesi Anneleri sessizce her Cumartesi günü ellerinde onlarca katledilmiş bir eş, bir oğul, bir çocuk, bir baba, bir ananın fotoğrafı ile hesap soruyor. Mücadeleleri mücadelemizdir. Onları yalnız bırakmayalım. Cumartesinin yükünü artır� mamak için bu düzenin değişmesi şarttır. Katledilen her neferin hesabını sormak için mücadele edelim.

Katil uzakta değil, failleri bellidir faşist devlettir!

20.06.2015 YDİ Çağrı okuru ✓ 63

✒ okur mektubu

K

64

BİR DEFA OY KULLANMAKLA REFORMİST, HER ZAMAN BOYKOT ETMEKLE DE KOMÜNİST OLUNMAZ!

omünistlerin seçimlere bakış açısı belli� dir. Her seçim öncesi bunu defalarca söy� lüyoruz. Ve söylenmeye de devam edilecektir.

Elbette buna ihtiyaç vardır. Seçimler halen bir� çok kişi ve devrimci kurumun tam anlamıyla doğru algılamadığı, uygulayamadığı bir mesele!

Kendi özeleştirim ile başlamak gerekirse. Cumhur� başkanlığı seçiminde faşist T.C’nin en baş temsilcisi yapılacak bir seçim yapıldığından buna karşı çık� mıştım ve doğru tavrın boykot olduğunu düşün� müştüm. Sorun bu şekilde ortaya koyduğumuz va� kit evet, boykot doğru bir tavır! Ama gerçekçi bir durum muydu? Gerçek durumla örtüşmeyen bir durum vardı ortada. O da HDP’nin ortaya koy� duğu taktikti. Geriye dönüp baktığımda HDP’nin genel seçim provasını Cumhurbaşkanlığı seçimle� rinde yapmıştır. Baraja ne kadar yakın olduğunu orada ölçmüştür. Ve bu taktik ile başarılı bir sonuç almıştır. Bu şekilde baktığımda o zaman boykot tavrını savunmuş olmam hatalı bir bakış açısıydı.

Elbette boykot tavrını almış olsam da o dönem de elimden geldiğince YDİ Çağrı’nın savunmuş olduğu Demirtaş’a oy verme anlamında hareket ettim. Lakin o zaman da eleştirdiğim ama fırsat bulup da yaza� madıklarımı yeni seçim değerlendirmesi ile birlikte iletmek istiyorum. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Demirtaş’ın adaylığı hakkında YDİ Çağrı şu tavrı ta� kınıyor: “Demirtaş’ın alacağı oylar Kuzey Kürdistan Türkiye’de şu anda – hangi saiklerle verilirse verilsinsonuçta burjuva demokrasisine verilmiş oylar olacak, burjuva demokrasisinin anda geçerli oylar bazında gerçek gücünün ne olduğunu gösterecektir. Bu dev� rimci ve komünist güçlerin gerçek durumu daha iyi görmesi açısından da iyi olacaktır.”(abç) Ydi Çağrı sayı 171 s. 9.

Temel eleştiri noktalarımdan biri tam da bu ge� rekçeydi. Biraz da bunun vermiş olduğu refleks ile de boykotu savunmuştum. “Burjuva demokrasi� nin anda geçerli oylar bazında gerçek gücünün ne olduğu” cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bu kıstas hatalıdır. Ama aynı yazının sonunda “Türkiye’de burjuva demokrasisi bağlamında, en ileriyi şu anda temsil edenin gerçek durumu nedir?”(ABÇ. age. S.9)

tavrı yer almaktadır. Şimdi sorun burada şudur; “burjuva demokrasinin en tutarlı savunucuları”nın mı gerçek gücü ortaya çıkacaktı yoksa “burjuva de� mokrasinin anda”ki durumu ölçülecekti! Ya da bun� lara bir de şu soruyu ekleyelim Kuzey Kürdistan/ Türkiye solunun gerçek gücü mü ortaya çıkacaktı?

HDP bir bileşen partisi içinde devrimciler, sosyal de� mokratlar, ilericiler, aydınlar, kendine sol-sosyalist diye tanımlayan birçok partinin yanı sıra dinciler de yer alıyor. Yapılan tespitler arasında burjuva de� mokrasinin en tutarlı savunucuları denildiğinde bunda herhangi bir sorun yok. Ne zaman ki “bur� juva demokrasinin anda geçerli oyları” dediğimiz vakit hataya düşeriz ki bu çelişkili tespitler ile de hataya düşülmüştür. Konuyu yeterince tartışma� mış veya tartışmamış olmam kendi açımdan da bir hatadır ve yaşanan hatalı durumdan ben de bu anlamıyla hatalı olduğumu belirtmek isterim.

Demirtaş(HDP), cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ilk turda ajitasyon propagandada alacakları oylar ile ikinci tura kalacaklarını söylemişlerdi. Sonuç ortada bu ajitasyon propagandayı elbette yaparken de bu� nun bilincinde hareket ettiler. Çünkü kitleler baştan kaybedilecek seçimlerde oy kullanmayabilir. Ve bu� güne kadar “nasıl olsa kazanamayacaklar öbürüne oy verelim” anlayışı sokağa çıktığımız vakit karşımıza çıkmaktaydı. Bu söylemin temel inancı kitleleri inan� dırmak, yapılan işin önemine vurgu yapmak içindir.

Yoksa Ydi Çağrı’nın dediği gibi “hayaller yaratıyor, palavra atıyor” (sayı 171.s.9) demek değildir. Burada sol-sekter bir hata vardır!

Genel Seçimler 07 Haziran 2015 genel seçimleri KK/T son dönem� lerin en ilginç, hatta en önemli seçimlerinden biri.

Faşist yasaların koyduğu yüzde on barajının anti demokratik olduğunun en büyük kanıtı bu seçim� de kitleler gözünde daha da belirginleşecek. Seçime giderken bir süre yüzde on seçim barajının anti de� mokratik yönü tartışıldı. Burjuva partileri gösterme� lik tartışmalar yaparak AKP’ye topu attılar. AKP’de sağından solundan kıvırıp topu tekrar muhalefete, en sonunda ise “istikrar” deyip konuyu kapattılar. As�

okur mektubu

Seçime yaklaştığımız şu günlerde hem kitlesi hem de seçmeni en umutlu, en heyecanlı kesim HDP’dir.

Kendisine sol-sosyalist-devrimci diyen birçok kişi ve kurum HDP’yi seçimde destekleme kararı aldı.

Ve bu konuda doğru bir karar da alınmıştır. Lakin burada dikkat çekilmesi gereken bir durum var.

Daha düne kadar genel seçimlerde boykot diyerek konuyu ilkeli hale getiren devrimci kurumlardan DHF’nin de seçime katılması hatta sosyalist devrimi program(burjuvazi ile kurulacak sosyalizm programı!) olarak savunmalarına rağmen seçime hiçbir özeleşti� ri vermeden katılıyor olmaları ise ayrı bir aymazlık!

Seçimlerde bir de ikiyüzlü davranan Birleşik Haziran Hareketi var. Seçime yönelik tavırları ortaya konma� dan önce özellikle burjuva medyasına çıkarılan bu zatı muhteremler iyice pohpohlandı. Elbette komünistler olarak bu durumu normal karşılarız! Burjuvazi tutup da ekranlara devrimcileri çıkaracak değil ya. Sosya� list diye bu zatı muhteremleri çıkarmış ve sanki bü� yük bir hareketmiş, Gezi Direnişinin tek temsilcileri onlarmış gibi lanse ettiler. Hatta inatla bu zatı muh� teremler de Gezi Direnişinin temsilcileri onlarmış gibi söylemler kullanmaya devam ettiler, ediyorlar!

Bunlar bir avuç palavracıdan başka bir şey değildir!

Seçime yönelik cevabı zaten halk verdi. Tüm halkın gözünde sadece birkaç gün sosyal medyada alay ko� nusu olacak bir avuç ulusalcı olmaktan öteye gide� mediler. ÖDP Başkanı Alper Taş’ın temenni bildiri� leriyle “HDP-CHP” ittifakını savunması ve BHH’nin kendi kararlarına uymayarak Komünist Parti’nin seçime katılması tüm adayların kadınlardan oluş� muş olması ne kadar “ilerici” olduklarını gösterdiler!

Seçime doğru giderken HDP’nin ön gördüğü pro� vokasyon durumu gerçekleşmeye başladı. Bunun için kitlesini, kadrolarını defalarca uyardı. Ve bu� güne kadar hassas davranmaya özen gösterdiler.

Ağrı başta olmak üzere birçok provokasyonun gös� terdiği birilerinin HDP’nin barajı aşmasından çok rahatsız. Elbette birebir bu kimin işidir diyecek olursak açıkça DEVLETİN diyebiliriz. HDP’nin barajı aşmaması en çok AKP’nin işine yarayacak� tır. Ama nafiledir çabaları HDP barajı aşacaktır.

YDİ Çağrı’nın ortaya koyduğu “halkların kardeşli� ği için oylar HDP’ye” şiarı doğrudur. Bunu savunu� yorum fakat bir noktada küçümseyici ve sol sekter

bir tespiti vardır. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden bu yana bu tavır devam ediyor. (yukarıda ne ol� duğunu belirttim) Şimdi genel seçimlere yönelik HDP’ye getirilen küçümseyici bir bakış açısı vardır.

YDİÇağrı sayı 174 sayfa 12’de şu tavrı takınıyor: “HDP 7 Haziran seçimlerine, geçen genel seçimlerde başarılı olarak uyguladığı bağımsız adaylarla katılma taktiğinden vaz geçerek, parti olarak katılma kararı almıştır. Biz bu kararı % 10 barajını aşma ihtimali ile aşmama ihtimallerinin birbirine çok yakın göründüğü ve hatta aşmama ihtimalinin biraz daha büyük göründüğü şartlarda maceracı bir taktik adım olarak değerlendiriyoruz.”(abç.)

HDP Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kitlesini inandırmış, araştırmalar yapmış ve gücüne de gü� venerek bir taktik uygulamıştır. Buna maceracı de� mek hatalı ve küçümseyici bir tavırdır. Bu konuda eleştirimizi yaparken kullandığımız üsluba dikkat etmekte fayda var. Elbette HDP dediğim gibi gü� cüne inanarak ve aşacağını düşünerek hareket et� miş ve doğru da yapmıştır. Çıkarılan bildiriler ve yazılarda bunun dışında bir küçümseme yoktur.

Ama YDİ Çağrı’nın teorik yayın organında evet bu küçümseyici tavır doğru değildir. Doğru tavır bil� dirilerde ve diğer yazılarda olduğu gibi olmalıydı.

Israrla seçimlerde oy vermeyi reformist olarak al� gılayanlar ve boykotçuluğu da devrimcilik olarak algılayanlar var! HDP’nin baraj altında kalmasını ve savaşın tekrardan yükselerek devrime yol aça� cağını iddia edenler ise ayrı bir ahmaklık içindeler.

Kaos ortamını savunan bu zatı muhteremler açıkça halkın ölmesini isteyerek dolaylı olarak burjuva� ziye hizmet ettiklerinin farkındalar mı?(!) Ortada ne devrimci bir durum var, ne de devrime yol aça� cak bir örgütlülük. Yıllardır süren savaşta madem o kadar devrimciydiniz, o kadar iyi taktik uygulu� yordunuz, neden o halde devrime yaklaşmak yeri� ne ondan bu derece uzaklaştık? Elbette devrimin kendiliğinden geleceğini uman bu siyaset tarzından farklı tavırlar da beklemek çölde buz aramaya benzer. Önümüzde yer alan seçimde bitecek ve biz tekrar yo� lumuza devam edeceğiz. Bu seçimde oy verildi diye bir sonraki seçimde oy verilecek diye bir durum yok.

Seçimler komünistler açısından taktik sorunudur. 07 Haziran’da HDP oy vermek doğru bir taktiktir. Bir seçimde oy vermekle reformist olunmaz, sürekli boy� kot etmekle de devrimci veya komünist olunmaz.

22.04.2015 YDİ Çağrı okuru ✓

✒

lında AKP muhalefete göre biraz daha “dürüstlük” taslayıp barajı savundu! Çünkü biliyorlar ki barajın kalkması demek koltuklarının sarsılması demekti!

65

✒ okur mektubu

“BİR DEFA OY KULLANMAKLA REFORMİST, HER ZAMAN BOYKOT ETMEKLE DE KOMÜNİST OLUNMAZ!” BAŞLIKLI YAZI ÜZERİNE

“B

ir defa oy kullanmakla reformist, her zaman boykot etmekle de komünist olunmaz!” baş� lıklı yazısında okurumuz, Cumhurbaşkanlığı seçimi değerlendirmemize ve 7 Haziran genel seçim değer� lendirmemize eleştiri getiriyor. Okurumuzun eleşti� rilerine tavır takınacağız.

Cumhurbaşkanlığı seçimi döneminde Selahattin Demirtaş’a oy verme çağrısı yaptık. Demirtaş’a ne� den oy verilmesi gerektiğini, gerekçelerimizi okuru� muzun da alıntı yapıp eleştirdiği yazı içinde ortaya koyduk. (BKZ. “Cumhurbaşkanlığı seçimi ve biz” başlıklı yazı. YDİ Çağrı sayı 171, sayfa 7-9) Kısaca özetlemek gere� kirse, yazı içinde ortaya konulan gerekçeleri� miz şunlardı: *Demirtaş burjuva demokrasisine ya� kın görüşlerin tem� silciliğini yapmak� tadır. *Demirtaş burjuva demokrasisine doğru ge� lişmede en önemli rolü oy� nayan partinin adayıdır. *Komünistlerin kendi adayının ol� madığı yerde, burjuva demokrat bir adayın tercih edilmesi gerekir. *Demirtaş’a verilecek oylar burjuva demokrasisine verilmiş oylar olacak, oy bazında burjuva demokrasi� sinin gücünü gösterecektir. *Demirtaş’ın alacağı oylar Kürt ulusal hareketinin pazarlık gücünü artıracaktır. *Sol’un önemli bir bölümü Demirtaş’ı destekleye�

cektir. Demirtaş’a verilecek oylar Sol’un gücünü gös� terecektir.

Okurumuz; “Demirtaş’ın alacağı oylar Kuzey Kürdistan Türkiye’de şu anda – hangi saiklerle verilirse verilsin- sonuçta burjuva demokrasisine verilmiş oylar olacak, burjuva demokrasisinin anda geçerli oylar bazında gerçek gücünün ne olduğunu gösterecektir. Bu devrimci ve komünist güçlerin gerçek durumu daha iyi görmesi açısından da iyi olacaktır.” Gerekçesini Cum� hurbaşkanlığı seçiminde Demirtaş’a oy verme gerek� çesi olarak konulmasını yanlış buluyor ve eleştiriyor.

Kürt ulusal hareketi ve bu hareketin yasal temsilci� si olan HDP; burjuva demokrasisine doğru gidişte önemli rol oynayan, burjuva demokratik dönü� şümün m�������� ücadele� sini veren��������� bir par� tidir. Bu mücadelede HDP, aynı zamanda bütün partiler içerisin� de en ileri konumda olan, en ileriyi temsil eden partidir.

Cumhurbaşkanlığı seçimine burjuva demokratik bir programla katılan Demirtaş’a verilen oylar; Kürt ulusal hareketinin oy bazında gücünü göstermesinin yanı sıra, kitle� ler içerisinde burjuva demokrasisinin gerçek gücü� nü, Sol’un –Demirtaş’a oy veren kesiminin- gücünü göstermiştir.

Bu nedenlerle okurumuzun “cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bu kıstas hatalıdır” eleştirisi yanlış bir

Kürt ulusal hareketi ve bu hareketin yasal temsilcisi olan HDP; burjuva demokrasisine doğru gidişte önemli rol oynayan, burjuva demokratik dönüşümün mücadelesini veren bir partidir. Bu mücadelede HDP, aynı zamanda bütün partiler içerisinde en ileri konumda olan, en ileriyi temsil eden partidir.

66

okur mektubu

taktiğinden vaz geçerek, parti olarak katılma kararı almıştır. Biz bu kararı % 10 barajını aşma ihtimali ile aşmama ihtimallerinin birbirine çok yakın göründüğü ve hatta aşmama ihtimalinin biraz daha büyük göründüğü şartlarda maceracı bir taktik adım olarak değerlendiriyoruz. Bizce doğru olan bugünkü şartlarda HDP’nin yine bağımsız adaylarla katılması idi.” (YDİ Çağrı sayı 174, sayfa 12) Okurumuz bu eleştirimizi “küçümseyici ve sol sek� ter bir tespit” olarak niteleyip eleştiriyor. Bu eleştiride de “sol sekter” kavramı karşımıza çıkıyor. Yine yerini bulmayan bir eleştiri ve eleştiriye uymayan bir kavram!

Biz ne HDP’yi küçümsedik, ne de sol sekter bir tavırla eleştirdik.

Seçimler öncesinde HDP’nin seçimlere na� sıl katılması gerektiği sorununun tartışıldığı dönemde, HDP‘nin çekirdek oyu, HDP’ye destek verecek re� formcu ve devrimci sol örgütlerin ona eklene� cek oyu ile % 10 barajı� nın aşılmayacağını ön� gördüğümüz ve HDP‘nin seçimlere parti olarak katılıp % 10 barajını aşamaması şartla� rında milyonlarca oyun öncelikle AKP defterine yazılacağı ve ona yaraya� cağını, bunun siyasi sonuçlarının çok ağır olacağını düşündüğümüz için doğru taktiğin bu seçimlerde de bağımsız adaylarla katılmak olduğunu savunduk.

Gelişmeler yanıldığımızı, HDP’nin parti olarak se� çime girmesini eleştirmemizin, yaptığımız değerlen� dirmenin doğru olmadığını gösterdi. İyi ki yanıldık..

HDP seçime parti olarak katılma kararını açık� ladıktan sonra, HDP‘nin % 10 barajını aşması için ona destek verilmesi gerektiğini savunduk. HDP‘nin seçim kampanyasına gücümüz oranında aktif destek verdik. HDP’nin kazandığı seçim zaferinde bizim de küçücük de olsa bir payımızın olması bizi sevindiri� yor.

✒

eleştiridir.

Demirtaş Cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası döneminde “ikinci tura kalacağı” tavrını takınmıştır.

Bu tavır söz konusu yazımız içinde şöyle eleştiriliyor: “HDP, bu bağlamda hayaller yaratıyor, palavra atıyor.

Demirtaş’ın oylarının onu ikinci tura bırakacağı söylemleri bütünüyle yanlıştır, kendi kendini kandırmaktır, KK/T gerçeğinden bihaber olmaktır, isteğin gerçek yerine konmasıdır.” (YDİ Çağrı sayı 171, sayfa 9) Okurumuz Demirtaş’ın, HDP’nin Cumhurbaşkan� lığı seçimi döneminde ikinci tura kalacakları yönündeki propagandasını doğru bulu� yor ve savunuyor. Şöyle diyor: “Bu söylemin temel inancı kitlele� ri inandırmak, yapılan işin önemine vurgu yapmak içindir.”

Biz gerçek durum, olgu ne ise onu söyle� mekten, propaganda� sını yapmaktan, ger� çek durum ne ise onu kitlelere anlatmaktan yanayız. Kitlelere doğ� ru bilinç verilmesinden yanayız. Gerçeğin abar� tılması, isteğin gerçek yerine konulması, palavra atılması vb. doğru bulduğu� muz, kullandığımız bir yöntem değildir.

Okurumuz bu tavrımızda “Burada solsekter bir hata vardır!” diyor.

Demirtaş’ın ikinci tura kalacağı tavrını eleştirmek nasıl sol, sekter bir hata oluyor? Gerçek durumun propagandasının yapılmasını istemek, isteğin gerçek yerine konulmasını eleştirmenin neresi sol sekterdir?

Okurumuzun “Sol sekter hata” eleştirisi yerini bul� mayan bir eleştiridir. Kullandığı kavram eleştirisine uyan bir kavram değildir. ***

Biz gerçek durum, olgu ne ise onu söylemekten, propagandasını yapmaktan, gerçek durum ne ise onu kitlelere anlatmaktan yanayız. Kitlelere doğru bilinç verilmesinden yanayız. Gerçeğin abartılması, isteğin gerçek yerine konulması, palavra atılması vb. doğru bulduğumuz, kullandığımız bir yöntem değildir.

“7 Haziran’da seçim var: Halkların kardeşliği için oylar HDP’ye!” (YDİ Çağrı sayı 174, sayfa 11-13) baş� lıklı yazı ile 7 Haziran seçimlerine 20 Şubat’ta tavır takındık. Bu yazımızda HDP’nin seçime parti olarak girme kararını şöyle eleştirdik: “HDP 7 Haziran seçimlerine, geçen genel seçimlerde başarılı olarak uyguladığı bağımsız adaylarla katılma

22.06.2015 YDİ ÇAĞRI ✓ 67

1915-2015 SOYKIRIM SÜRÜYOR!