yc_74_05

-

Bütün ülkelerin proleter/eri, biı/eşiniz/ •

YENI

S(119} Mayıs

v

ÇAO

1974

Komünist ve işçi partilerinin teori ve enformasyon dergisi

Okuyucuya birkaç söz Derg i m i2!in bu Mayıs sayısının bazı özellikleri var. Bu öze l l ikler, Yazı Kurulu'muzun, 1 969 yılında yapılan Kom ün ist ve i şçi Partileri Uluslararası Danışma Toplantısı'nın beşinci yıldön ü münü yansıtm a plônı ile bağlıdır.

Bununla i l g i l i olarak, Yazı Kurulu, derg i m izin çalışmasını incelemek üzere bu yılın başında Prag'da yapılan kardeş partiler temsilcileri toplantısına katılanlara boşvurm uş ve bu dôvaya katkıda bul unmaları n ı rica etmiştir.

Ricamızı k ı rk kadar kardeş komünist ve işçi partisinin tan ı n m ı ş önder ve m i litanları seve seve kabul etm iş ve gereğini yerine getirmişlerdir.

Doğaldı r ki, belirlenen konunun bir tek sayı çerçevesi i' ç inde işlenmesi olanaksızd ı r. Fakat toplu çabaların ürün ' ü yaller, ayrı ayrı fotograflar yerini tutarak, uluslararası komünist hareketini ôdeta serg ilemekte, bu hareketin m enfaatlerini ve hedeflerini, bugünk ü tarihsel aşamada karşı karşıya bulunduğu sorunların ö l'çülerini v e bun­ ların hangi değişik koşullar altında oluştuklarını yansıtmaktadır. Yayı m ­ ladığımız b u yazılar, toplu tartışmalar hakkındaki haberler, m ülôkatlar, konuşmalar ve bildiriler, aynı zamanda çağdaş d ünyanın geniş bir pol i­ tik g ö rünüşünü g özler önüne sermektedi r.

Bununla birlikte, dergimizin bu sayısına, 1 Mayıs'ın, sosyal ve ulusal kurtuluş uğrundaki m ücadelede bütün d ü nya emekçilerinin savaşkon da­ yanı şma g ü n ünün parlak g üneşi de vurmuş g i b i d i r. Gücünü 1 Mayıs'tan olon fikirler, proletarya enternasyonal i zm in' i n kalımiı fiki rleri, evvelce ol­ duğu g i bi, bugün d e, barış, demokrasi ve sosyal izm g ü çleri arasında sıkı bir eylem bi rl iğ i sağ lamaya çalışan kom ünist hareketinin savaş.çı ruh uyla tam bir uyum halindedi r.

1 969 yılı Ul uslararası Danışma Toplantısı'na katılan 75 partinin oybi r­ l iğ iyle kabul ettikleri 1 9 Haziran günlü kapanış otur u m u bildirisinde şöyle denil iyor: « Danışma Toplantısı 'na katılanlar, bunu, e mperyal izme karşı mücadeleyi yayg ınlaştırma bakı m ından, bütün d ünyada en g eniş hal k yığ ınlarının anti-emperyalist eylem birliğ ini sağ lam laştırma bakı m ından 347

büyük bir olay, Marksizm-len 1 i n sipleri temeli üzerinde komünist h areketinin birliğini g üçlendirme yolun­ da yeni bir aşama saymaktadıriar...

Derg imizin bu sayısında yayımlan a n materyaller, zamanın yokla ması n­ d a n da g eçen bu değerlemenin doğruluk ve öngörürlüğüne tanı klı k et­ mektedir. Bu materyal ler, Danışma Toplantısı'na katı la n la rı n , «va rı la n sonuçların her komünist partisin i n v e bütün u l uslararası komünist hare­ ketinin menfaatlerine uygu n olduğ u .. hakkındaki kesin kanısını pekiştir­ mektedir. Danışma Toplantısı'nı n çalışmasına hakim olan içtenlik ve kar­ deşçe dayanışma atmosferi, kom ü nist hareketinin soluduğu hava olora k daha sonrak ı i de, gerekse çalışması boyunca titizlikle gözetilen prensip, bütün partile­ rin hak eşitliği prensipi ve g e n iş ölçüdeki kolektif metotlada çalışma uy­ g ulaması daha sonra da aynı etkinlikle sürd ürülm üştür.

Bu sayıya aldığımız yazıların sahiplerin i n Danışma Toplantısı tarihini bir hesapverme vesilesi, toplantı dokümanlarını da bugünkü durumu tah ­ l i l ederken çıkış noktası edinmeleri rastgele değild i r. B u yazıları yazan­ l a r, beş yıldır yaşıyogeldiğimiz mücadelenin, a lınan yolun, kaydedilen tarihsel başarıların ve g eçici başarısızlıkların d üzeyin d en bakara k, 1969 Moskova Danışma Toplantısı'ının, kendilerine mücadelede açık yönelim kılavuzları verd iği kardeş partilerin tüm eylemi üzerinde ne gibi bir sefer­ ber edici etki yapmış old u ğ u n u g österiyorlar. Ve biz, bu yönelim kılavuz­ larınd a n çoğu n u n hedefe u laştı rmış oldu ğ u gerçeğ i n i de memnuniyetle belirtmeden g eçemeyiz.

Topla ntı üzerinden geçen beş yılın son u çları, bu yazıların sahiplerini, yasal olarak, kapitalizmden sosyalizme geçiş devrinde tarihsel gelişmenin g iderek hız aldığı ve bu sürekli hızla n m ayı bilimsel-teknik devrim tempo­ la rının ve özelli kle emekçi yığınlarında sosyal a ktivitenin olağanüstü a rt­ m ı ş olmasının do zorladığı düşüncesine vardı rmaktadır.

Abortmakta n korkma ksızın d iyebiliriz ki, devrimci mücadelede sübjek­ tif etkenin rolü h iç bir zaman ş imdiki kadar büyük olmamış, hiç bir zaman işçi sınıfının örgütlülük ve b i l i n çliliği ne , geniş halk yığınlarını kendi etra­ fında toplayıp birleştirme yeteneğine, bu s ı n ı fı n öncüsü komünist ve işçi p a rtilerin i n politika ve yönetiminin doğruluğuna bu kadar çok şeyin bağ lı old u ğ u g örülmemiştir. Ve doğ a l olarak, bu sayıdaki yazıla rda, öncelikle çağdaş koşulla rda komün istlerin devrimci strateji ve taktiği problemleri üzerinde, her şeyden önce de a nti-em peryalist, a nti- monopol ist ve sol güçlerin birliği için mücadele yolları sorunu üzerinde büyük bir d i k katle

durulmaktad ı r.

1969 yılı Danışma Toplantısı'nın işlediği anti-emperyalist platformda, dünyada meydana gelen sosya l - politik d u rum ve k oş ul l a rı n em p erya liz m e karşı savaşı yeni bi r düzeye ç ı ka rdığına işa ret ediliyordu. O z a ma n bu 348

davada başarıya ulaşmanın önem l i koşulu da Danışma Toplantısı'nın doküma nında şöylece özetlenmişti : Çağdaş durum, emperyalizme karşı ..

mücadelede, sosyalist ülkeler halklan ile uluslararası işçi hareketi ve ulusal kurtuluş hareketi birlikleri arasında savaşkon dayamşmanln artı­ nlmasım gerektirmektedir. » Işte dergimizin bu sayısındaki materyal ler,

çağ ımızın üç ana devrimci kolunun son beş yıl içinde bi riktirdikleri tec­ rübeyi genelleştirme, gerek olağan koşulla rda, gerekse son yıllarda pek de eksik olmıyan çetin çatışmalar koşul la rı nda bu üç ana devrimci kolun birlikte ha reket etme politika ve taktiğ i n i aydın latma hedefin i güd üyor.

Okuyucu, bu sayımızda, a nti-emperyalist mücadelede çözümleyici güç olarak bel i ren dünya sosyalist sistemi ü lkelerin i n kuvvet ve etki bakı mın­ dan her yönlü sağlamlaşmalarını gözler önüne seren veriler bulacaktır.

Sosya l ist topluluk ü l keleri, ekonomi k entegrasyon yolunda, dış politika­ ları n ı uyumlaştırma ve kardeş ü lkeler a ra sında her a landa etrafı i işbir­ liğini geliştirme yolunda yen i ve büyük adımlar atm ışlard ı r. Bunun yanı­ sıra, sosyalist topluluğ u n uluslararası rolü, gericiliğe ve emperyal izme karşı haklı bir dava uğ runda, sosyal ve ul usal ku rtuluş için savaşan bütün güçlerin sadık bağlaşığı olara k oynadığı rol çok daha artmıştır. Sosya liz­ min barış taa rruzu çağdaş d ünyadaki durum üzerinde derin bir etki yap­ maktad ı r.

Bu sayımızın sayfaları nda, gelişmiş ka pitalist memleketler emekçi leri­ nin g ü n l ü k istekleri n i kabul etti rmek için, tekel lerin keyfi hareketlerin i n sınırlanmasını sağla m a k için, demokrasi v e sosyaffzm için yürüttükleri m ücadeleye geniş ölçüde yer verilmiştir. Son beş yılın sonuçları, Danışma Toplantısı dokü manları nda, çağdaş emperya l izmin bunalımlı gelişme eğ i­ limleri hakkında söylenen leri doğrulamaktad ı r. Bu. gelişmeye ilişkin M a rk­ sist-Leninist öngörü de doğru çıkmıştır. Bilimsel-teknik devrim ve devlet­ tekel el iyle d üzen leme metotları çağdaş kapita lizmi ya radılışından gelme i lletlerinden kurta ra m a mıştır. Tersine, onun genel buna l ı mı nda, gelişmesi boyunca emperyal'izmi çağdaş koşullara uyarlama yolundaki bütün dene­ melerin doğrudan doğruya başarısızlığa uğ radığı bu bunalımda yeni bir aşama başlamıştır. Bu d u rum, sınıf mücadelesini, özellikle g rev hare­ ketin i kaçın ı l maz olara k şiddetlendirmektedir. Ya lnız gelişmiş kapitalist memleketlerde 1 969-73 yıllarında 225 mi lyon kişinin g rev yapmış olması (daha önceki beş yılda 164 milyon) bu bakımdan gayet a nlamlıdır.

Bu sayıda, materya l lerin önemli bir böl ümü, ul usal kurtu luş savaşı kesi­ m in deki durumu konu edin iyor. Emperyaffzm ve iç gericilik kuvvetleri, bu kesimde silahı elden bırakmıyor ve ka rşı-taa rruza geçmeye yelteniyor­ lar. Bazı yerlerde başa rıya ulaştıkları da görül üyor. Fakat genel bilanço gericiliğin yararına değ i ldir. Em peryalistler, son zaman l a rda a ralarına G ine-Bisau'nun da katı ldığı Asya ve Afrika bağımsız devletlerin i n kendi içlerinde sağlarnlaşmaları sürecin i durd urma�t"n acizd irier. Bu bağ ı msız 349

devletlerin işbirliği ve sömü rgeciliğe karşı gösterd ikleri d ireniş g itgide a rtıyor. 1 973 Eki i m sovoş ateşi içinde çeli kleşen dayanışmaları n ı n gücünü elle tutulurcasına göstermiş bulunuyor. Ve lôtin Amerika'da da, Şili faciasına rağ men, kıta ül kelerinin bağ ımsız iç ve d ı'ş politika ha reketi güçleniyor. insanlığa yalnız sosyal kurtuluş getirmekle kalmayıp, aynı zamanda onu bir d ünya nükleer harbi felôketlerinden kurta rmak gibi tarihsel bir misyonu olan ve buna sadık kalan komünist hareketi, toplumsal d üzen­ Ieri ayrı devletlerin barış i'ç inde yanyana yaşamaları prensiplerinin üstü n gelmesi için harp tehli kesine karşı mücadelenin gerektirdiği ödevleri bir an bile g özden uzak tutmuyor. 1969 yılı Danışma Topla ntısı'nda oybirli­ ğ iyle kabul edilen «Barışı savunma çağ rısı »nda, bununla ilgili olara k «günümüzün en önemli sorunu o l a n insanlığın geleceğ i i ç i n » mücadele yürütülmekte olduğu kaydedil iyor. Bu sayıdaki materyal lerin de göster­ diği üzere, a radan geçen beş yıl, bu tarihsel mücadelenin kaderi bakı­ mından çözüm leyici bir rol oynadı. Kah raman Viyetnam halkının kah ra ­ ma nca savaşı zaferle sona erdi. Bil indiğ i gibi, Danışma Toplantısı, bu savaşa ya rd ı m edil mesini a nti-emperyalist eylembirliğinin en önde gelen hedefi olara k ilôn etmişti. Bir d iğer önem H ödevin, devletlerin barış içinde yanyana yaşamaları prensipleri n i emperyal izme kabul etti rme so­ rununun gerçekleştirilmesinde de beli rli başa rılar elde edi ldi. Bugü n bu prensi pler gayet önemli uluslararası d iplomatik belgelere temel ol muş bulunuyor. Dünyada gerginliğ i azaltma ve değ'i şik sosyal sistemlere men­ sup devletler a rasında edimsel işbirliği dôvasında d a ileri adımlar atı­ lıyor.

Ne var ki, bütün bunlara ka rşın, n ice komünist önderler, derg i m izin bu sayısında yayı mlanan konuşmaları nda, ha lkları n uya n ı klığının bir zerre kadar bile gevşememesi gerektiği n i belirtiyorlar. Emperyalı i zm ve saldırı kuvvetleri birçok mevzilerden çekilmek zorunda kalmış olsalar bile, halk düşmanı plôn larından vazgeçmiş değ ildirler. Avrupada ve diğer kıtalar­ da, bazı faşizm, ı rkçıl ı k ve en kara gericilik oca kları n ı n yerli yerinde kaldığı ve hattô yeniden doğduğu g örü l mektedir. Bundan ötürü, politik a la ndaki gerilim azalmasın ı a skeri alanda da geri l i m azalmasiyle destek­ lemek üzere, faşist ve ı rkçı rejim iere karşı, « soğuk harp » tepreşmelerine karşı, NATO'ya ve uyguladığı sa ldırga n l ı k politik hattına ka rşı savaş güncel bir önem kazanmaktad ı r.

1 969 yılı Danışma Toplantısı ana dokümana ek olarak hazırlanan ve bu sayıda yayı mlanan « Emperyalıizme karşı 'ithamname» a rtık g ünleri tüken mekte olan d üzeni n cinayetlerini inkôr edi lmez kanıtla rla a'çığa vur­ maktad ı r.

Proletarya enternasyonalizmi, kom ünistlerin her g i rişimde başarının zo­ run lu koşulu olarak Marksizm-leninizm temeli üzerindeki birHk ve toplu, 350

luğu konusu. bu Mayıs sayımızın bütün materycıllerine. görünür veya gö­ rünmez. dolaylı veya dolaysız biçimde sıi nmiş durumdad ı r. Komün ist hare­ ketin. en eskisinden en yenisine kada r bütün tecrübesi. görüş ve eylem­ lerde birliğ in. uluslara rası işçi sınıfının. bütün emek ı ç ilerin artı rdığını öğ retiyor. Bundan ötürü. birliğ i n g üçlendiril mesi uğ runda mü­ cadele. komünistler iıçin. bugün de evvelki g i bi önemli ve sürekli bir özen konusudur.

35.1

Rakamlar ve kamtlar

Sosyalizmin ba,arıl ı adımları Sosya list ü l kelerin ekon.omik, polWk ve kültürel alandaki başa rı ları, bü­ tün dü nya emekçi leri üzerinde sosya lizmin etkisini a rtırıyor ve ka pita l izmle ta rihsel yarışmada bu d üzenin mevzilerini g üçlend iriyor. 1969 yılı U l us­ lara rası Danışma Toplantısı üzerinden geçen beş yıl i çinde bu gerçek sosyal kantı l a rla doğ rulanmış bulunuyor. Sosya lizmin bütün d ünyada top­ lumsal gelişme üzerindeki etkisi g itg ide daha çok a rtıyor.

Sözkonusu beş yıl h;ı inde SBKP XXiV. Kong resi, BKP X. Kong resi, MSiP Kong resi, ASBP VIII. Kongresi, M D H P XVI. Kongresi, PBip VI. Kong resi, Romanya Komünist Partisi X. Kong resi ve ÇKP XLV. Kongresi ya pıldı. 1 974 Mayısında Yugoslavya Komünistler Birl iğ i'nin X. Kongresi topla nacak.

Halen Küba Komünist Pcırtisin in Birinci Kong resi hazırlıkları ya pıl ıyor. Sözü geçen bütün ka rdeş partiler kongrelerinde alınan kara rların şöyle bir ortak çizgisi var : Bu kararlar, kend i ülkeleri n i n sosyal ekonomik gelişmesini öngören geniş programları, emekçilerin maddi ve kültü rel yaşam koşul­ ları n ı n daha fazla iyileştiri l mesine yönelik tedbirleri içermektedir.

X.

Yeryüzü toprakları n ı n hemen hemen % 26'sını ka plıyan ve dü nya nü­ fusunun yaklaşık olara k % 38' ini ol uşturan sosya list ü lkeler, 1 972 yılında d ünya sanayi ü retiminin % 39'u kadarını üretti ler. Bir başka deyişle, sos­ yalist d ünyada insan başına ortalama ürün miktarı, dü nyanın öteki ke­ simindekinden daha fazladır.

Yirmi beşinci yı ldönüımü bundan bi rkaç ay önce kutlanan Ekonomik Ya rdı mlaşma Konseyi (EYK)'ne üye ül kelerin gelişmelerini beli rliyen so­ nuçlar, sosya list ü retim ta rzının üstü nl üklerini büyük bir açıklı kla doğ ru­ layıp g özler önüne seriııor. Bu ül kelerde d ünya n üfusunun % 1 0'u kadarı y<;ışıyor, amma bunlar dünya sanayi ü retiminin yaklalaşık olara k üçte birini, dü nya elektrik enerjisi ü reti minin beşte birini, çi mento ü retiminin dörtte birini, çeli k üretim inin dörtte birinden fazlasını, madeni gübrelerin de üçte birinıi veriyorlcır. Oysa, bu ül kelerden her biri, sosya lizm kuru­ culuğuna başlamadan önce, ADC ve Çekoslovakya sözd ıŞı, ekonomik ba­ kımdan azgel işmiş veycJ orta geliş i m l i ülkelerdi. 1 973 yı lında EYK ü lke­ lerinin ulusal gel i ri, 1 950 yı lındaki d üzeyi 5,7 defa aştı ; gelişmiş kapita ­ list memleketlerdeyse oynı dönemde ul usa l geBr a ncak 2,8 defa arttı.

Ya lnız içinde bulunduğ umuz beşyı l l ı ğ ı n i l k üç yılı içinde (1 971 -73), ulu­ sal gelir a rtışı Bulgarista nda % 25'i, Macaristan ve SSCB'de % 1 9'u, (I) Materyal Yazı Kurulumuzca hazırlan mıştır.

352

ADC'de, Moğolistanda ve Çekoslovakyada % 1 7'yi, Polonyada % 30'u ve Romanyada % 38'i buldu. Şimdiki aşamada (gelişmiş sosya list toplumun kurulması ve yetkin leş­ ti ri l mesi aşamasında), sosya list topluluk ülkeleri ekonomisinin gel işmesin ­ de enta nsif etkenlerin v e özellikle toplumsal emeğin ü retkenlik derecesi artışının önemi büyümektedir. Sosya list topluluğun çoğ u ü l kelerinin köy ekonomilerinde artı k yıllardan beri ü reti m a rtışı bu alanda çalışanlar sayısın ı n sabit kaldığı veya g iderek azaldığı koşullarda sağ lanmaktad ı r. orneğ i n 1 973 yılında Bulgaristan sanayi ü retimindeki a rtışın % 79'u, Al­ man Demokrati k Cumhuriyetinde % 8Tsi, Polonyada % 73'ü, Maca ristan ve Sovyet Sosya list Cumhuriyetleri Birliğinde % 82'si ve Çekoslovakyada % 88'i emek verimliliğinin a rtırı lması yoluyla sağ lanm ıştı r.

Sosyalist sanayi, ayırıcı vasfı olarak, en büyük bir d inamizmle ve uzun süre devam eden kararlı yüksek tempola rla gelişmektedir.

Sanayi üretiminde arftş tempo/afl

(1 9501= 1 00) Yıl

1 965 1 970 1 972

Dünyada

285 388 432

Sosya list ül kelerde

Diğer ül kelerde

Ve ayrı ayrı Gelişmiş kapitalist

Gelişmekte olan

501 723 842

227 298 323

218 284 305

329 459 524

Sosyal ist d ünyada görülen kara kteristik bir eğ ilim de, ayrı ayrı ülke­ lerin ve bölgelerin ekonomik gelişme d üzeyleri ni eşitleme yön ündeki eğ i­ Iimd i r. Bu her şeyden önce geri kalmış ü l kelerin endüstriyel gelişmelerini hızlandırma yoluyla sağ lan ıyor. Bu ülkeler tüm sosya l ist topluluğun kar­ deşçe yard ı m ı na dayanıyorlar. Aşağıdaki cetvelde görülen sanayi ü retim i a rtış tempolarına il işkin veriler de, sözkonusu eğ ilimi gerçekleştirme yö­ n ündeki çabaların sonuçları n ı gözler önüne sermektedir (1 950== 1 00).

353

ADC Bulgaristan Çekoslovakya KDHC (1949ı= 100) Küba (1 962ı= 100) Macaristan Moğolistan Polanya Romanya SSCB Yugoslavya Büyük Britanya ABD FAC Fransa 1

1 965

1 970

1972

392 691 364 1 2 defa 1 06 386 446 523 649 458 434 160 199 319 232

537 12 defa 505 21 defa 116 t 523 714 782 1 1 defa 689 582 178 238 426 316

603 14 defa 575

589 869 938 14 defa 791 692 184 255 452 358

1 968.

Sosya l ist topluluk ülkelerinin bütün ekonomik va rlığı ve gucu ınsa nın selômeti için kulla n ı l ıyor. Ya lnız 1973 yı l ı içinde insan başına reel gelir Bulgaristanda % 7,9, Macaristanda % 4,5-5, Polanyada (reel i ş ücreti) % lO, SSCB'de % 5 oranında a rtış gösterdi. ADC, Çekoslovakya, Ro­ manya, Küba ve Moğolistan emekçilerinin gel irleri de h issed i l i r derecede a rttı. 1 973 yılında, pratik olara k, bütün EYK ülkeleri. iş ücretlerinde ve toplumsal tüketim fon la rındaki cari a rtışlardan başka. yaşama d üzeyini yükseltmek için d e ayrıca büyük ve öneml i ted birler a l d ı l a r. Bulga ristan­ da: Romanyada ve Sovyetler Birliğinin nice geniş kesim lerinde asgari i ş ücretleri a rtı rıldı. Bundan başka, Bulgarista nda, Maca ristanda v e Sov­ yetler B i rliğinde, bazı kategorilerden emekçilerin iş ücretlerindeki a rtış­ ların yanısıra, aylıklara veya tôrife cetvellerine ya pılan za mlar da yük­ seltildi. Bulga ristan, R�manya, Sovyetler Birliği ve Çekoslovakyada emekli aylı kları da şu veya bu bi ' kesiminde öğrencilerin ders kitabı vb. harca malarını devlet üzerine aldı, Polanyada üniversite öğrencilerine buna benzer yard ı mlar sağ landı ve öğrenci bursla rı a rtırı l d ı . ADC ve Moğolistanda ek sosyal yard ı m l a r yü­ rürlüğe konuldu ; Polanyada hasta l ı k yard ı mları a rtı rı ldı; Romanyada köy ekonomisi kooperatifleri üyelerine ücretl i yıllık izin ve sanatoryumlardan yararlanma tanındı ; Sovyetler Birliğinde analık yard ı mları. Romanyada çocuk zamları, Çekoslovakyada çok çocuklu a ' i tildi. EYK ülkelerinde bir yıl içinde 3 milyondan fazla konut kuruld u.

EYK ülkelerinin her birinde perakende mal mübadelesi hacminin nasıl 354

a rttığını gösteren aşağıdaki Cetvel, tüketimdeki artış tempoları hakkında da bir fikir vermekted i r (1950 t= 1 00).

ADC Bulga ristan Çekoslovakya Macaristan Polonya Romanya SSCB ABD

1965

1970

1972

296 452 232 253 288 479 395 1 59

371 684 338 389 390 726 586 177

409 777 374 431 475 842 668 197

Sosya list topluluk ülkeleri nin beşyı l l ı k halk ekonomisi plônları ( 1 971� 1975), halkın tüketimini daha i leri doğru arttırmaya yönel'ik ve bunu gara ntiliyecek en geniş tedbirleri öngörmektedir.

Sosya list d üzen in üstün l ükleri, ö rneğ i n, ilk sosyalist ülke olan Sovyet­ ler Birliğinin tü m gelişmesinde elle tutulurcasına görülüyor.

Sovyetler Bi rliğ i buna l ı m nedir bil miyen ve ü retimi onyı l lardan beri hızlı tempola rla gelişmekte olan bir ül kedir. Bu ü l ke, a rtık maden kömü­ rü, pik demir, çelik, buğday, çimento, traktör, pamuklu ve yünlü dokuma, şeker, hayvansal yağ vb. üretim i g i bi alanlarda bütün diğer sanayi ü l ke­ lerini geride b ı rakmış bulunuyor.

Sovyetler B i rliği, bütün ulusal cumhuriyetlerin eşit haklara sahip olduk­ ları ve yüksek bi r ekonomik gelişme d üzeyine ulaşmış bulundukları, yüz­ den fazla ulusun ve halk g rupunun yaşadıkları, bunlardan hiç biri n i n ulusal veya ı rksal b i r baskı hissetmed iği v e a rtık hepsinden oluşan yeni bir tarihsel insan topluluğunun, yani Sovyet halkının yaratı lmakta olduğu bir ülked i r.

Sovyetler B i rliği artık iş haftasının orta lama 39,4 saate eşit olduğu, iş kazaların ı n son on yıl d ı r üçte b i r oranında azaldığı, sonuncu işsizin bun­ dan elli yıl kadar önce tespit edildiği ve o zamandan beri işsizlik d iye bir şeyin olmadığı, emekli l i k yaş haddinin erkekler için 60, kad ı n l a r için 55 olduğu, sağ lığa zara rl ı işyerlerinde çalışan işçiler için ise daha düşük olduğu bir ü l kedir.

Sovyetler Bi rliğ i fiyatların istikra r g österdiği ve reel gelirlerin her yıl % 5 oranı nda arttığı bir ülkedir.

Sovyetler Birliği, kiraların aylık kazancın % 5'ini, verg ilerin de % 8'i n i geçmed iği, sağ l ı k h izmetlerinin v e öğrenimin tamamen para sız olduğu, 355

okul ve yüksek okul ka pılarının emekçi çocukları için a rdına kada r açık olduğu bir ülkedir.

Sovyetler Birliği tiyatrolara, sinemoloro, konserlere, kütüphanelere ve müzelere gidenlerin sayısı bakımından dünyada bi rinci gelen bir ülkedir.

Sovyetler Birliği, 1 8 yaşındaki gençlerin oy ha kkına sa hip oldukları, seçimli organlarda temsilcil iklerin giderek a rttığı, toplumsal işlerin yöne­ timine 25 m i lyon yurttaşın katıldığ ı ve insanın yarınlara g üvenle baka­ bildiği bir ülkedi r.

1 969 yılı U luslara rası Danışma Toplantısı'nın dokümanında şunlar be­ lirtil iyor: «Sosya l ist ü lkeler komünist ve i�çi partilerinin en önemli ödev­ lerinden bi ri, a ralarındaki çok yönlü işbirliğini geliştirmek ve iki sistem a rasındaki ekonomik yarışmanın çözümleyici doğrultularında, bilim ve tekniğin i lerlemesinde yeni başarı l a r sağ lamaktır.»

Geçen beşyı l l ı k dönem, kardeş ülkeler a rasında işbirliğini derinleş­ tirme ve yetkinleştirme bakımından en önemli olaylar dönemi oldu. Kar­ deş ü lkeler parti ve hükü met yönetici lerinin katı lımiyle 1 969 yılında yapı­ lan Ekonomik Va rd ım laşma Konseyi XXiii. (özel) toplantı döne mi bu olay­ ların başlang ıcıydı. Toplantı dönemi oturumlarında, sosyalist ekonomik entegrasyonun işbirliğini daha i leri doğ ru geliştirmede genel hat olara k benimsenmesi kararlaştı rı ldı. B u kara rın alınmasını, şimdiki sosya l izm kuruculuğu aşamasının objektif koşulları, yani topluluk ü l kelerinden ço­ ğunun gelişmiş sosyalizmi kurma ve yetkinleştirme, bilimsel-teknik dev­ rimi yaygınlaştırma dönemine g i rmeleri ve EVK ülkeleri ekonomik gel işme d üzeylerinin bir yere kada r eşitlenmesi koşulları hazırladı.

1 971 yılında yapılan EVK XXV. dönem toplantısı, belirlenen bu genel hattı izliyerek, üye ülkelerin işbirliğini daha da derinleştirip yetkinleştirme ve sosyalist ekonomik entegra syonu gel iştirme Komple Program'ını kabul etti. Bu artık ayrı ayrı entegrasyon (bütünleşme) tedbirlerinden komple entegrasyona doğ ru, 1 5-20 yıl içinde gerçekleştirilecek karşılıklı bağ ın­ tılı tedbirlere doğ ru geçiş anlamına geliyordu. Böylece, entegrasyonda, EVK'nin g ünümüze kadarki tüm gelişmesinin ü rünü olon şimdiki derin­ leşme, bu süreci aynı zamanda yeni bir aşamaya çıka rmakta ve ona yeni bir nitelik kazand ı rmaktadır.

On yıldan beri, Prag'da, Bulga ristan, Maca ristan, ADC, Polonya, Ro­ manya, Çekoslovakya'nın ve Batı Ukrayna enerji sistemiyle de SSCB'nin katı ldıkları bir Bi rleşik Enerji Sistemleri Merkez Dispeçerlik Ida resi var­ d ı r. Bu idarenin çalışmasiyle büyük miktarda elektrik gücü tasa rruf edili· yor. Şimdi de a rtık elbirliğ iyle güçlü bir «energomosİ>' (<<enerji köprüsü,,). yani SSCB'den Maca ristono elektrik a k ı m ı iletecek 750 kilovolt gücünde bir hat kurulması kara rlaştı rı lmış bulunuyor. Bu hat, SSCB'nin Avrupa kesimi birleşik enerji sistemini d iğer sosyalist ü lkelerin enerji isistemleriyle 356

t

sağ la mca bağlıyacak, g ünün en yüklü saatı rinin birbirlerine tesadüf etmemesinin ayarlanmasına olanak verecektir. Bu a landa işbirliğ inin et­ kinliği alabildiğine a rtma ktad ı r.

Bu biricik örnek deği l d i r. Burada .. D rujba,; ( .. Dostlu k ») i kinci petrol boru hattını da, SSCB'nin doğal gaz yatakla rını d iğer EYK ü l keleri tüke­ tici kesimleriyle bağlıyan Uluslara rası Doğ a l Gaz Iletim Orgüsü'nü de soya b i l i riz. Sözü geçen Komple Prog ra m'ın kabulünden sonra, üye ü l ke­ ler a rasında, doğ a l kaynakların elbirl iğ iyle işletilmesini öngören anlaş­ malar yapılmaktad ı r. Yine bu cümleden olarak, EYK ülkeleri, Sovyetler Birliği topraklarında Ust- i1imsk sellülöz-kôğıt kombinasının ve Kiembaev a sbest cevheri işleme kombinasının kurulma�ına topluca katılacakla rd ı r (sonra da bunlardan ü rün a laca klardır) . Bundan başka, Kursk manyetik anomalia kesimi madenierini işliyecek büyük b i r demir-çeli k kombina­ sının elbirl iğ iyle kurulmasına g i rişmek üzere bir anlaşma ya pılmaktad ı r.

Yılda 1 0- 1 2 milyon ton çel i k ü retebilecek klJpasitede o lması düşünülen bu kombina, kuruluş ve donatı mına katı lacak olan EYK üyesi ülkelere h addelenmi ş maden sağlıyacaktır.

Yakıt-enerji probleminin komple biçimde elbirliğ iyle çözümü, ka rdeş ü l kelerin ekonomisi bakımından g itgide daha büyük bir önem kazanıyor.

Bu alanda düşünülen ve va rı lmaya çalışılan hedef şudur: SSCB'den d iğer EYK üyesi ü lkelere elektrik enerjisi i hracı, g b çen beşyı l l ı kta (1966-70) gerçekleştirilen 1 4 m ilyar kilovatsaatten, şimdi k i beşyıllığın sonuna kad a r 4 2 milyar kilovatsaate; petrol i h racı aynı biçimde 138 mi lyon tondan 243 mi lyon tona ; doğ a l gaz i h racı 8 milya r metrekü p'ten 33 milyar meto reküp'e çıkarılacaktır. Su ve atom elektrik sdntral leri kuruculuğ unda iş­ birl iğ i de genişlemektedir. işleme sanayiinde işbirliğ i de gayet etkin bfçimde gelişiyor. Ya lnız ma kine ve donatım üretimi a lanında, 1971-73 yıllarında, 1 .700'den fazla pozisyonu (detay üretimi) kapsıyon 17 ihtis9slaşma ve kooperatifleşme kontratı i mzalandı . Orneğin, Toliati'deki Sovyet otomobil fabrika ları, Bul ­ ' ga ristan, Macaristan, Polonya, çekosıovakya ve Yugoslavyadon birçok detay ve parça l a r a l makta d ı r. Buna ka rşılık Polonya ve d iğer ü l keler otomobil sanayii de, Sovyet ya pımı detay ve parça lar o l m a ktadır.

j

�

i htisaslaşma ve kooperatifleşmede işbirliği � e nitel b i r değ işim gösteri­ yor. Evvelce başlıca işbirliği �içimleri, bir b ıüm plônla rın koordinasyo­ nundan, aynı zamanda - .. Intermeta l » de i r-'çel i k ü retimi a lanında, .. interhi m » ki mya alanında, ..Agromaş» tipi azı köy ekonomisi makine­ leri ya pımında, bilya lı yataklar ü reti m inde -! uluslara rası örgütlerin ya r­ dı miyle ü retim koordinasyonundan ib a retti. !i Bug ünse, a rtık, bütünüyle beşy ı l l ı k halk ekonomisi plônlarının koordinasyonu ve ayrı ayrı işkollarında da elbirliğ iyle plônlama sözkonusudur. Artık " I nteratominstrument», " Interatomenergo », " I ntertekstilmaş» i ktisadi i birlikleri gibi yeni tip ulus357

lararası örgütler ortaya çıkmaya başlamıştı r. Bunlar, deyim uygunsa eğer, uluslararası "sosyalist konsern ler .. in çekirdeğ idi rier. Doğaldır ki, bunlar, sosyal ist mülkiyete, tüm halkın m ü lkiyetine dayanarak, sermaye d ünyasın­ daki uluslararası tekellere kıyasla, ilkesel bakımdan bombaşka bir işlevi, yani bağı m l ı l ı k ve sömürü koşullarında değ i l, eşitlik koşullarında işbirliğ i ve yardımlaşma işlevin i yerine g etireceklerdir.

Komple Program'ın kabulü nden sonra, EYK üyesi ülkeler, bili msel tek­ n i k işbirliği alanı nda çokyanlı 49 a n laşma i mzaladı lar. 1973 yılı sonuna doğru.. ayrı ayrı problemleri işlemede bilimsel-teknik işbirliğini uğraş edinen 37 koord inasyon merkezi eylemdeyd i. Ikisi Bulgarista nda, ikisi Macaristanda, dörd ü ADC'de, beşi Polonyada, on sekizi Sovyetler Bir­ l iğ inde ve altısı da Çekoslovakya'da olan bu merkezler, SOO'den fazla bili msel örgütün ça balarını birleştirmektedi r. 1973 yılında, 1 .600 kadar bilimsel-araştırma enstitüsü ve diğer örgütler, çokyanlı ve iki yanlı dolay­ sız ilişki ler temeli üzerinde, 2.000'den fazla bilimsel-teknik sorun üzerinde elbirl iğ iyle veya uyumlu bi'ç imde çalışmalara katı lmışlard ı r.

Geçtiğimiz yıllarda, Ekonomik Yard ı m laşma Konseyi'nin gelişmesinde, bu örgütün uluslararası itibarın ı pekiştiren kayda değer iki olay daha vard ı r. Bun ları n birincisi, .� üba'nın da EYK üyeliğine a l ı nması, i kincisi EYK ile Finlôndiya arasınd6 bir işbirl iğ i a nlaşması imzalanmış olmasıd ır.

�

Son yıllar, 1969 U ıusla arası Danışma Toplantısı'nın haklı ya rgısını, yani insanlığın ana gelişm� yolunu d ü nya sosyalist sisteminin, uluslara­ rası işçi sınıfının ve bütün 'ıilerici güçlerin belirlediği hakkındaki yargısını bir kez daha doğ ruladı. Sosya lizmin geniş öl'çüler alan barış taarruzu, bu sistemi n ulusla rarası itibarı n ı yükseltti, sosyal ist ülkelerin politik etki­ sini a rtırd ı. Bunun beli rtileri, her şeyden önce, en büyük emperyal ist dev­ letler yönetici çevrelerin i n barış içinde yanyana yaşama pol itikasını ka­ bul etmek zorunda kalmış ;olmalarında görülüyor. SSCB ile ABD, SSCB ile FAC, Polonya ile FAC, D C ile FAC ve Çekoslovakya ile FAC a rasın­ da i mzalanan bir d izi antı şma, sosyalizmin giderek artan itibarı nı elle . tutulurcasına gösteren kanı lard ı r.

f,

Viyetnam halkının yiğ itligi, yü rüttüğ'ü savaşın sosyalist topluluk ülke­ lerince kesinlikle desteklen inesi, sosyal ist ülkelerin giderek artan etkisi, bir sosya l ist ül keye, yani Vlyetnam Demokratik Cumhuriyeti'ne karşı g iri­ şilen emperyalist saldırısınq son veril mesi sonucunu doğurdu. ısrail sa l ­ dırısına uğrayan ülkelere s�syalist topluluk ülkeleri n i n gösterd ikleri poli­ tik, askeri ve ekonomik yardım, Ya kın-Doğ u olayla rı n ı n gidişi üzerinde büyük bir etki yapm ış, sağ lbm ve sürekli bir barışa yönelin mesine büyük ölçüde yard ım etm iş buıun 'a ktadır.

1

K'ü ba halkının Amerika . ıtasında ilk sosya l ist devrimin kazanımlarını savunmada gösterdiği metQnet ve bu yolda ka rdeş ülkelerin gösterdi k­ leri destek, Küba'ya uygula'nan ve son yıllard a iflôsı daha çok belirgin3S8

leşen politik ve ekonomik a blukan ı n kaldırılması sonucunu doğurdu. Kü­ ba, öteki Latin Amerika ülkeleriyle politik ve ekonomik il işkilerini geliş­ ti rmekte, hatta Amerika kıtasında ABD'nin NATO çerçevesindeki bağla­ Şığı Ka nada'yla tica ret yapmaktadır.

Sosyal ist topluluğun ,uzun y ı l l a r süren ortak politik m ücadelesi, Avru­ panın merkezinde a rtık meyvalarını vermiş bulunuyor. Bu cümleden ola­ rak, ADC'nin tanınmasından kaçı nma politikasına son veri lmiş ve sos­ yalist memleketlerden toprak koparma yönündeki intikamcı iddiaların önü a l ı n m ıştır. 1 969 yılı Da nışma Toplantısı'ndan önce, ADC, 1 3'ü sosya list devlet, 4'ü de azgelişmiş memleket olmak üzere yalnız 1 7 devlet tara­ fından resmen tan ı n mışken, 1 974 Martı sonunda a rtık 102 devlet Alman Demokratik Cumhuriyetini ta nıdıkları n ı bel i rtmişlerd i r.

Bu yıllar, sosya list ülkelerin politik işbirliğine de yen i boyutlar kaza n­ d ı rdı. Sosyalist topluluk ülkeleri komüni st ve i şçi partileri yöneticileri a ra­ sında ya pılan Kırım Topla ntı ları uluslararası hayatın önemli bir olayı haline geldi. Parti lerin ideoloj ik eylem sorun ları ve örgütsel-partisel ça­ Iışmalariyle ilgili olarak Moskovada yapılan uluslararası toplantılarda, bu alanlarda işbirl i ğ i n i daha ileri doğru yetkinleştirme tedbirleri de bel i r­ lendi.

Sosya lizm barışçı bir i leri ha reket hal indedir. Tarihsel g i rişim, bütün d ü nya halkları n ı n sem pcitisi sosya l izmden yana, gelecek de sosya lizm­ den yanad ı r.

359

Rakamlar

ve kanıtlar

Sermaye d ünyasında sınıf savaşları Olaylar, 1 969 yıl ında yapılan Komünist ve işçi Partileri Uluslara rası Danışma Toplantısı'nda ka pital ist sistemin g iderek artan istikrarsızlığı ha kkında va rılan hükmün doğ ruluğ unu elle tutulur ve gözle görü l ü rce­ sine ortaya koymuş bulunuyor. Aradan geçen beş yıl, 'i şçi ha reketinin ve genel demokratik hareketin daha da can landığı, bu hareketin anti-em­ perya list yöneliminin güçlend iği, sınıf çarpışmalarının en yığ ınsal biçim­ lerinden biri olan g rev ha reketinin eşi görü l medik bir atı lım hızı ve yay­ g ınl ı k kazand ığı yıl lard ı r. Ya lnız gelişmiş kapita list mem leketlerde, 1 9691973 yıllarında g revlere katılanların sayısı, daha önceki beş yılın göster­ gesini (164 m i lyon) bir hayl i aşarak, 225 m ilyon kişiyi bulmaktadı r.

Grevlere katılanların sayısı

Yıl

Bütün ka pitalist dünyada (milyon olarak)

Gelişmiş kapitalist memleketlerde (milyon)

1 965 1966 1 967 1 968 1 969 1 970 1 971 1 972 1 973

36 44 46 57 60 64 70 60 60

20 27 30 43 44 45 48 43 45

Uluslararası Işçi Hareketi Enstitüsü (U/HE) tarafından, resmi istatistik, sendika

ve basın verilerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Son yıllarda, gerek katılanla rın sayı sı, gerekse etki gücü ba kımından en büyük g rev savaşları, ka pitalizmin başlıca merkezleri olan ABD, ita l­ ya, Fransa, Büyük Britanya, FAC ve Ja ponya'da gelişmiştir. Gelişmiş ka­ pitalizm kesim indeki g revlere katılanla rın % 70'i bu altı memlekete düş­ mektedir. (i) Mateıyal, SSCB Bilimler Akadem isi'ne bağ lı Uluslararası işçi Hareketi Enstitüsü tarafından hazırlanmıştır.

360

Başlıca kapitalist memleket/erde mukayeseli grev hareketi göstergeleri

Memleket

ABD Büyük Britanya FAC Fransa ıtalya Ja ponya 1

Grev sayısı

Grevci sayısı (Bin olarak)

1 966-69 1970-73

1 966-69 1 970-73

G revler yüzünden kaybed i len işgü n ü (Bin o l a rak) 1966-69 1 970-73

19.625 9.547

21.300 11.564

9.990 5.173

1 0.400 6.216

1 58.287 1 6.721

1 58. 1 00 55.880

6.958 1 2.21 1 5.795

1 2.684 14.944 11.432

371 1 7.5051 16.500 4.440

967 9.077 29.281 7.497

690 1 59.2601 70. 1 06 1 1 .047

5.327 13.443 74.643 1 9.805

Bu ve riler karşılaştırılırken, 10 milyon kişinin katıldığı ve grevde kaybe­ dilen iş g ünlerinin 150 milyonu bulduğu 1968 yılı Mayıs-Haziran grevi sonuçlarının da 1966-69 yılları göstergelerine katılmış olduğu gözö­ nünde tutulmalıdır. ilgili ülkelerin istatistik verilerine göre UiHE tarafından hazırlanmıştır.

Her ka pita list memlekette emekçilerin g rev savaşını somut sosya l-eko­ nomik ve politik koşullar belirler ve bu savaşın kendi ul usal özelli kleri vard ı r. Bununla birli kte, sınıf savaşları n ı n gidişi boyunca genel eğ ili mler de g itg ide daha büyük bir açı klı kla kendini gösterir.

Bu eği l i mler, her şeyden önce, g rev eyleminde daha büyük ölçülere va rı lması, genel ve ulusal g revlerin özgül a ğ ı rlığ ı n ı n yü kseltil mesi, işlet­ meler, işkol ları çapında ve ulusal çapta « m ücadele g ü n leri», « protesto g ü n leri» ve « ul u sa l eylem g ü n leri » örg ütleme ve g revleri gösteri lerle, miting lerle, protesto yü rüyüşleriyle ve diğer politik eylem biçimleriyle bir­ leştirme pratiğ inin g itg ide daha büyük ölçüde yayg ı n laştı rılması yönle­ rinde belirir. ikincisi, bu eğ i l i m ler, g rev h a reketi sosyal temel inin bir hayli genişle­ mesi yönünde bel iri r. Bu da sosyal kutuplaşmadan, a ktif (ça lışan) n ü ­ fusun proleterleşmesinden ileri gel ir. Grev eylemlerine proleter olmıyan ta baka ve zümrelerin katı lımı a rtar; işçi sınıfının g revleri, köylü lerin, me­ murların, ün iversite öğ rencilerinin, aydı nların ve o rta tabaka ların m üca­ delesiyle g itg ide daha çok örü ı ü r. Bunun sonucu olarak, çeşitli emekçi kol larının topl u l u k ve daya nışması g üçlen i r, sınıf savaşında tekcephe k u ­ rulmasına elveren önkoşullar ya ratı lmış o l u r.

Oçü ncüsü, bu eğ i l i m ler, somut ekonomik ve sosya l- pol itik d u rumun ge­ rektird iğ i ve yerine göre en etkin m ücadele biçim ve metotla rından işçi 361

sınıfı n ı n ve örgütlerin i n yararla nma beceriğinin a rtması yön ünde belirir.

Bu c ü mleden olarak. ekonom i k yükseliş dönemlerinde kısa zincirleme g revler (ü reti min çeşitli kesimlerinde birbiri ard ı nca işbıra k ı m ı) pratiği geniş ölçüde uyg u l a n ı r. Bu tü r g revler işçilere cidd i deni lebi lecek maddi zararlar vermez. fakat patronları büyük kayı plarla tehdit eder. Aynı za­ manda. idareyi. sendikala rın istekleri ka rşısında daha ı l ı m l ı davra n ı şa yöneltir.

Oretimde d üşüş veya d u rg u n l u k koşu llarında. işletmelerin ki lit nokta­ larında işbıra k ı m ı. işçi sınıfı n ı n elinde etkin bir silôh olmuşdurumdadır.

Böyle hal lerde. işçi kolektifin i n menfaatleri. ü reti m zinciri n i n en önemli halkasında çalışma kta olan nispeten küçük bir grup ta rafından savunu­ l u r. Bu tür grev. teknolojik süreci aksatarak bütün işletmenin çalışmasını felce uğ ratlT; sendikalara. maddj kaynaklarını n ispeten dar bir g rev cep­ hesi üzerinde yoğ unlaştırma ve uzun süre dayanma olanağ ı verir. Şimdiki aşamada. g rev hareketi nde «geleneksel » grevi n (tam işbıra­ kımı) yanısıra. « dolaylı grev» (çalışma temposun u bile bile yavaşlatma). «ça ba esirgeme g revi » ya da « s ı rf kura llar çerçevesinde ça lışma » (hiz­ met yönetmeliğ inin bütün maddelerini harfi harfine yerine geti rerek vakit kaybetme) ve benzerleri g i bi uygulamalar geniş ölçüler almakta d ı r. Daha çok. kanunun kend ilerinden grev hakkını esirged iği emekçi kategori lerin i n başvurd u kları bu tü r mücadele biçi mleri. iktidar organlarını baskı ted ­ birleri a l ma bahanelerinden yoksun etmektedir.

Ocretlerin a rtırıl ması ve ça lışma koşu llarının i'y ileştiril mesi i'ç in m üca­ dele. bug üne bugü n de g rev hareketinin temel i d i r. Harekette bunun ya­ nısıra g itgide daha açık bel i ren bir yen i çizgi de. emekçilerin dolaysız menfaatlerini ve haklarını savunmanın ulusal önem taşıyan problemlerin çözümü m ücadelesiyle birleştiril mesidir.

Bugün. üreti m sürecinin kendisine ilişkin sorunları n (bandın hareket hızı. riti m. iş g üvenliğ i vb.) çözü m ü ne i şçilerin de katı l ı m ı ve demok­ ratik kontrol istekleri çok güçlü yan k ı l a rla kendini d uyu ruyor. G revciler. işletmelerde sendikal eylem özgü rlüğ ü için. tôrife-kalifikasyon cetvelleri­ nin hazırla n masına katılma hakkı içi n. temel ücretlere yapılan çeşitli za mların bel i rlenmesinde idarenin keyfi işlem lerine son veri l mesi için s ü rekli olarak mücadele yü rütüyorlar. Çağdaş grev savaşı n ı n ayı rıcı vasfı. onun kesi ntisiz ve sürekli oluşu­ d u r. g ücünün giderek artmasıdır. Geçm işte. ekonomik düşüş dönemlerin­ de. g rev sayısında da az veya çok ayrı m ı na va rıla n bir d üşüş olurdu.

Son zamanlarda 9fev ha reketi bu d urumu önemli ölçüde değ iştiriyor.

Oyle ki, emekçiler ve send ikaları. emek pazarında d u ru m u n kötüleşmesi­ nin yaptığı kötü etkiyi daha büyük bir kolaylı kla gideriyorlar. Orneğ in.

1 973 yılı nda. gelişmiş kapita l ist mem leketlerde işsizler sayısı 1970 yılı 362

göstergesini 3 milyon kişi daha aştığı halde, g revlere katı lanlar sayı­ sında hiç düşüş olmadı.

Son yılların sınıf savaşları ul uslara rası işçi ha reketi tarihine n ice yen i parlak sayfa la r kazandırdı. Büyük Britanya'da gayet sert ve çetin bir m ücadele y ü rütü l d ü . Tamamiyle işçilerin aleyhine olan «Sanayide i l işki ler .. kanununa karşı g irişilen eylem ler, ölçüleri ve önemi bakı mından büyük bir h a reket n iteliği kaza ndı. Ya lnız 1 971 yı l ı n ı n i l k üç ayında beş yığı nsal « m ücadele g ü n ü örgütlendi ve bunlara 3 mi lyon kişi katı ldı. 1 971 Tem­ m uzunda « Clyde« gemi yapım işçi lerinin ingiltere işçi ha reketi tarihinde eşi görü lmed i k azimli mücadelesi başladı ve işçilerin başarısiyle sona erd i . 1 972 yılında, ingi lterenin 1 926 yılından beri görd ü ğ ü en büyük ma­ den işçileri g revi örgütlendi ve buna 280 bin kişi katı ldı. Aynı ay içinde buna paralel olarak demiryolcular ve liman işçileri d e g rev yaptılar.

1 973 Martında, grevciler sayı sı (Britanya tarihinde ilk defa olarak g reve g itmek zorunda kalan 300 bin devlet memuru da içinde) 750 bin kişiyi buldu. Britanyanın 47 yıldan beri görd üğü en büyük emekçi çıkışı 1 973 yılı 1 May�s'ında ya pıldı. 1 974 yılı başında yeni bir sosyal patlama ola­ rak, maden işçileri ve işçi sınıfının diğer koll a rı, ücretlerinin a rtırılması ve çalışma koşullarının iyileşti ril mesi için g itg ide yayg ı n laşan bir müca­ deleye g iriştiler. 1974 yılında 270 bin maden işçisinin katı l ı miyle yapılan ve başariyle son uçla nan g rev, şü phesiz ki, Britanya işçi sınıfının en büyük a ksiyonlarından biri oldu.

••

italya'da emekçi lerin aksiyon ları yine evvelki gibi yüksek bir sosyal aktif/ik gösterd i. italyan emekçilerinin, ücret artırı m ı , çalışma koş u l l a rı n ı n iyileştirilmesi v e yeni toplu sözleşmeler imzalanması i ç i n yürüttükleri m ü ­ cadele, çoğu defa, sosya l-ekonomik dönüşümler v e reformlar uğrundaki m ücadeleyle birleşiyord u. 1 971 yılında bu m ücadeleye sanayi proletar­ yasiyle birlikte 2 m i lyon kad a r da tarım işçisi katı ldı. 1 972 yılı Ocak ayın­ da, konut ve şehir kuruculuğunda reform yapılması isteğiyle, mem leket ölçüsünde, 600 bin yapı işçisi, 300 bin ağaç sanayii işçisi, 1 1 8 bin ya pı gereçleri sanayii işçisi grev ya ptı lar. 1 972 Nisanında, sosya l-ekonomik reformları desteklemek amaciyle, send ikaların veri lerine göre 12 milyon kişinin katı ldığı bir genel grey ve yığınsal emekçi gösterileri yapıldı.

italyan işçi sı nıfı 1 973 yılında daha yığı nsa l aksiyon lara g i rişti. Bu cüm leden olarak, bi rbiri a rd ı nca 20 ve 14 m i lyon kişinin, yani memleketin hemen hemen bütün emekçi kesiminin katddığı iki genel g rev örg ütlend i.

Bu yılın (1 974) başı nda, bütün memlekette metal işçileri n i n ve « FiAT», «Alfa Romeo .. otomobil konsern leri işçilerinin, kimya, dokuma ve besin sanayi-'işletmeleri emekçilerin in m ücadelesi başladı. 7 Şubatta, bütün bu kategorilerin genel g revi ya pıldı. Memleketin en büyük sanayi merkezi ,olan Milôno'yu felce u ğ ratan bu g reve 1 , 5 mi lyon kişi katı ldı. 27 Şu batta da 4 saatl ik genel g reve 1 8 milyon emekçi katı ldı.

363

rransa'da g rev mücadelesi, Fransız emek'ç ileri n i n en büyük sınıf savaş­ l a rından biri alan 1968 « Kızı l Mayıs .. ı n ı n dolaysız etkisi a ltında gelişi­ yordu. Büyük sermayenin 1 968 yılı Mayıs-Hazira n emekçi a ksiyonlarında kaçı namadığı «gerilemeler .. i g iderme denemelerine, i , ş çi gütlülük ve sıkı topluluk gücüyle, sosyal durumunun iyileşti ri lmesi için mücadele azmiyle karşı koymaya ça lıştı. 1 970 yılı nda memleket ölçüsün­ de iki «eylem haftası .. tertiplendi ve bunlara mi lyon larca emekçi katı ldı.

1973 seçi mlerinde, komünistlerin, sosyal i stlerin ve sol radikal lerin ortak hükümet prog ra m ı 1 1 mi lyon kadar oy kazandı. Aynı yılın Ara l ı k ayında, mi lyonlarca emekçi, sen d i kaların ve sol partilerin çağrısiyle ha rekete geçerek, örgütlenen genel g rev ve gösterilere katı ld ıl a r ; enflôsyana ve hükü metin bütün a nti-sosyal politikasına son verilmesini isted iler.

1974 yıl ında, « Ratiou .. elektrik-makine işletmesi işçi ve personelinin giri ştikleri mücadele geniş bir dayanışma hareketi doğurdu. Şubatın ba­ şında «Up .. saatç i l i k firması kolektifinin önayak olma siyle, bu fabrika işçi leri, fi rma sahi plerinin işletmeyi a rtık «veri mli olmadığı .. bahanesiyle dağ ıtma ve işçileri sokağa atma plônlarına cevap olarak, bütün atelye­ leri ve fa brika bölgesini işgal ettiler. Bu eylemde, ilk defa olarak, işlet­ menin mühendis-teknisyen, görevlileri de işçi lere kat,ı ldılar. Grevciler, böylece, yalnız yığ ı n la işten çıkarma tehd itlerine karşı mücadele etmekle ka lmayıp, ulusa l ekonomi ba k ı m ı n da n önemli olan bu fa brika n ı n korun­ ması için de direnmiş oldular.

Birleşik Amerika'da, Batı kıyıları l i m o n hamo lları ve depo işçi leri, fede­ ral posta memurları, « Genera l Motors .. otomobil ya pımcıları, Misisipi orman işç i leri, büyük şehirler öğretmenleri, tarım işçileri ve kadın işçi­ lerin çoğunlukta olduğu « Fo rho .. kum po nyası dokumacıları g rev yaptı lar.

1971 yılı başında, N üyork'ta, burjuva bas ın ın ın « şehir kô busu .. a d ı n ı verdiği büyük bir g rev örgütlendi. B u g reve, sağ l ı k kurum ları iş ' ç ileriyle itfa iyeciler ve polisler bir arada katı ldı lar. Tem muz ayı nda « Beli Tele­ phone Company ..den 500 bin işçi ve görevl i 6 gün süren bir grev yaptı lar ve önemlice bir ücret artırı mı sağlıyabildiler. Yarım m ilyon demiryolcu bir hayli güç koşull a r altında g reve g i rdi ler. Hükü met, «Taft- Hartley .. kanu­ nunu uygulıyorok, bu işçi lerin g revin i dört kez yasakladı. 1971 Kosımında 1 00 bin ma den işçisi 1 ,5 oy boyunca grev yaptı. 1971-72 yılında Birleşik Amerikada memurlar en az 250 defa grev i1ôn ettiler. 1973 yılındaki g rev mücadelesine, N üyork yapı iş'çi leri, « Eostern Airl ines .. işçi ve memurları, Konnekticut eya letinin 42 şehri nden otobüs şoförleri ve elektri k makinist­ leri, rafineri ve petro-ki mya fabrika ları işçi leri katı ldılar.

Japnoya'da g rev savaşları n ı n nen bel i rlenmiş olan dönem ler olara k, Mart- Mayıs aylarında Kası m aylarında da « sonbahar 364

daha büyük bölümü, sendikalarca peşi­ çerçevesi nde yoğunlaşıyor. Bu cüm leden emekçilerin « i l kbahar taa rruzu .., Ekim­ taa rruzu .. örgütleniyor. 1971 y ı l ı nda, bu

kampanyalar çerçevesinde 450 bin demiryolcu, 1 50 bin den izci, 60 bin madenci, elektro-teknik fabri kaları nda 500 bin işçi, 2 mi lyon kadar da devlet ve belediye memuru kısa süreli d izi g revler yaptı lar. Daha sonraki iki yıl boyunca da buna benzer g revler örg ütlendi. 27 Nisan 1 973'te ya­ pı lan genel g rev, ilkbahar kampanyası tarihinin en büyük aksiyonu oldu.

Buna 3 milyon 600 bin kişi katıldı.

1 974 Şubatında Japonya Send i kaları Genel Kurulu'nun olağanüstü 47. kongresi toplan d ı . Bu kongrede, bu yılki 1 9. « i lkbahar taarruzu»nun programı kabul edildi. Yalnız Mart a'y ında bu kampanyaya 4 mi lyon kişi katı ldı. federal Alman Cumhuriyeti'nde, işçi sınıfı, son beş yıl içinde, tekelle­ rin mutlak egemen liğine karşı, emekçilerin hayati menfaatleri için yüksek bir môneviyatla mücadele yürüttü. 1 969 sonbaharında, memleketi, oza­ manki yayg ın ad ıyla « kendi liğinden gelme» g revler kaplad ı. Bu grevlere 1 50 bin kişi katı ldı. 1 970 yılında 700 binden fazla işçi, hakları nı savun" mak için kısa süreli g revlere başvurdu lar. 1 971 g üzünde 500 bin metal işçisi, gayet ağ ı r lokavt koşulları altı nda, çetin ve sürekli bir grev müca­ delesi yürüttüler. 1 972'de, işçi sınıfı, FAC ile SSCB ve Polonya arasında imzalanan antlaşmaların onaylanması i'çin yürütülen m ücadelenin esas devinim g üçlerinden biri oldu. 1 9}3 g üzünde g rev hareketi bütün Ruhr havzası işletmelerini kaplad ı.

1 974 yılı başında sosyal durum bir hayli ağ ı rlaştı. Şubat ortasında grev eylemlerine 250 bin işçi ve memur katı ldı lar. Bu, FAC tari hinin büyük g revlerinden biri ve proleter olmıyan emekçi zümrelerinin en büyük g re­ viydi.

«Sosyal barış» vôholorı artık kapitalist dünyanı n polWk haritasından silinip gid iyor. Danimarka'n ı n d u ru m u bunun anlam lı bir örneğ idir. 1 973' ­ te bu memleketi son otuz yıldır ölçüleri ve hızı bakı mı ndan eşi görül­ medik bir g rev hareketi kapladı. Martta 260 bin emekçi grev yaptılar.

Bun lar, memlekette ekonomi k durumun (bi�çokları n ı n kanısı nca «Ortak Pazar»a g irmeni n sonucu olarak) g itg ide kötü leşmesinden d uyulan hoş­ n utsuzluğ u d i le getird iler. Grev savaşları bundan sonra da devam etti.

Dani marka basını, mem leketin 1 936 yılı ndan beri böylesine boyutlu ve çetin bir g rev mücadelesine tanı k o l mad ığını belirtti.

Belçika'da sosyal çatışmalar g itgide sertleşiyar. Bu yargıyı kanıtlamak için, son zamanlarda yapı lan Limbur madencileri n i n g revi, Gent ve Ant­ vapen li man işçilerinin grevleri, Liege ve Charle�oi metal işçilerin i n ve, banka memurları ile öğretim üyelerinin g revleri gibi büyük aksiyonları saymak yeterlidir. « Cockerille» demir-çelik işle�melerinden 25 bin emek­ çinin g revi yedi hafta devam etti. Patronlar, hükümetin kend ilerini destek­ lemesine rağ men, gerilemek zorunda kaldılar.

365

Bu y ı l ı n başında ispanya'da da şiddetli sınıf çatışmaları bi rbirini iz­ led i. Ocak ayında, .. Standard Electric» Amerikan konserni n i n Madrid'­ deki yavru işletmesin i n işçileri ücretlerinin artı rı lmasını isted iler. Ida re polis çağ ı rdı, işletmeyi ka pattı ve 28 işçiyi sokağ a attı. Bu keyfi işleme karş ı l ı k olarak, 1 1 bin emekçi g rev i lan etti ler ve bu daya nışma g reviyle mağ d u r a rkadaşlarının tekra r işe a l ı nması için d i rendi ler. iz/ônda'da son iki y ı l ı n en büyük g revi ya pıldı. 1 974 Şubatı nda, iş üc­ retlerinin a rtırı l ması, verg ilerin aza ltı l ması ve konut koşulları n ı n iyi leşti ril­ mesi isteğ iyle 35 bin kişi mücadeleye girişti. Avustralya'da, bu yılın Mart ayında, 400 bin meta l işçisi 24 saatli k bir g rev yaparak, emekç ilerin ücret a rtı rı m ı mücadelesinde yeni bir tur a'çtılar. Batı Berlin'de, Şubat ayı nda, kamu h izmetlerinde çalışan 40 bin işçi g rev yaptı l a r. ısrai l'de, 1 00 bin sanayi işçisi, fiyat artışlarını protesto a maciyle, dört saatlik bir g reve girdiler. Ayn ı neden le, Şubatta Lübnan'da da bir g rev ya pıldı. Habeşis­ tan'da, mem leket ta rihinin i l k genel g revi örgütlendi.

Grev hareketin i n gelişmesinde gü nden güne daha yeni n itel değişim­ ler ken d i n i gösteriyor. Her şeyden önce, bir bütün olarak, g rev mücadele­ sinin anti-ka pita list karakteri g üçlen iyor. Emekçiler, tekel lere karşı ya l­ nız ekonomik mücadelenin değ i l , aynı zamanda politik mücadelenin ge­ rekli olduğunu günden güne daha iyi anlıyorlar. Yığ ın ların istek ve slo­ ganlarında s ı k sık köklü sosyal değişimler gereğ i i leri sürül üyor. Büyük sermaye, örneğ in Büyük Brita nya'da, ıta lya'da ve diğer bazı memleket­ Ierde, bu istekleri şu veya bu ölçüde önemsemez l i k ettikçe, ciddi politik krizler doğ ması olanağ ını da hesaba katma k zorunda kal ıyor. Ve şimdi doğrudan doğruya devlet-tekel egemenliğ i n i n temel lerine karşı mücadele niteliği al makta olan ekonom ik eylemlerdeki pol itikleşme süreci de bun­ dan ileri geliyor.

Bir yen i durum da sendika hareketinde birlikte savaş eğ i limleri n i n g üç­ lenmesidir. Sendika birlikleri önderlerinin g eçenlerde Cenevre'de yaptık­ ları topla ntı da bu birlikte savaş eğ ilimlerinin bir beli rtisid i r. Böylece, işçi sınıfı nın eylembirliğ i ni sağ lamaya, yani u l uslara rası sermayeye karşı mücadelede işçi ha reketin i n en önem l i hedeflerine u laşma yolunda ge­ niş ufuklar açılmaktad ı r.

Sınıf m ücadelesinin ta banında komü nist partileri yer a lıyorlar. Bu par­ tiler, işçi sınıfı nın menfaatlerin i en a ktif çabalarla savunuyor, g revcilerle dayanışma hareketlerin i örgütıüyorlar. Bunun içind i r ki, n ice memleket­ lerde, gerici lik, Büyük Britanya'da madenciler g revi dolayısiyle ya pıldığı gibi, send ikalar içinde .. kızı l la r»ın kovuşturulması kam panya ları açıyor.

Işçiler de, bundan ötürü, komün istlerin fedakarca çalışmalarını takdi rle karş ı i ıyarak, onları g itgide daha sık olara k sendikalarda yönetim görev­ lerine seçiyorla r.

366

Kapital ist mem leketlerde şimdiki yığınsal eylemler aşaması, Marksizm­ Len inizmin düşmanları n ı n bütün inkôr yelten işlerine karşın, işçi sınıfının, yine evvelki gibi toplumsal gelişmenin ana g ücü olduğ un u ; barış, de­ mokrasi ve sosyalizm mücadelesinde kesin başarılara ulaşma yeteneğ ine de sahip bulunduğ u n u açıkça göstermektedi r.

367

çağım ızın Marksist-leninist partisi toplumu sağlamlaştıran ve dönuştüren güç Adolf Dobeşevski Toplumsal B i l imler Yüksek Okulu'na bağlı Parti BHi mi Enstitüsü M ü d ü rü (Polonya) Leninci parti öğretisi, devri mci teorinin, devrimci strateji ve taktiğin, parti nin yapısını ve örgütsel kuruluşunu ol uşturma prensi pleri n i n d iyalek­ tik birliği, bütünüdür. Yeterince dinamik örgütten yoksun bir teorik prog­ ram boş bir d ileğe dönüşebileceği g i bi, m ü kemmel, ama programsız bir örgüt de sadece uyuklıyan bir olanaktı r. Bunun g i bi, doğ ru bir parti progra m ı ve yetkin bir parti örgütü, devrimci strateji ve taktikle, her şey­ den önce belirli tarihsel durumun olanakları n ı n iyice değerlendirilmesi ve kullanılmasiyle örül medi kçe, önemini yitirebilir. Şunu da beli rtmeliyiz ki, a ra l a rı nda sıkı bir bağ bulunan bütün bu öğeler, proleta rya devrim i ve yen i toplum kuruculuğu sorunlarından kop­ muş olara k, kendi başına mevcut değ i ld i r. Partin i n yapısı ve bütün iç yaşam mekanizmi devrimci teori temeli üzeri nde oluşur. Bununla birl i kte, teori, örgütün karakteri n i bel i rliyen ve a rtık kavranıımış bulunan yasa l­ 'ık'arın ve pratiğ in birleşi mi, sentezidir. V. ı . Lenin'in belirttiği üzere, par­ tinin kuruluş ve eylem prensiplerinin oluşması, devri mci amaçlara daha tam cevap veren en iyi örgüt tipine doğ ru kesintisiz bir yaklaşma süre­ cidir.

Partinin gerekliğini sırf egemenlik m ücadelesi koşu lları belirlemez ; b u gerekl i k işçi sınıfı n ı n kend i özlüğü nden v e tarihsel ödevlerinden i leri gelir.

Egemen liğin proleta rya ve müttefik leri tarafından elde edil mesi yalnız devri mci değ işimler dönemini açar. Sosyalizmin maddi -tekn i k temeli n i n kurulması, y e n i toplumsal i l işki lerin oluşması, yen i i n s a n ı n eğitilmesi işçi sınıfının ve bütün emekçilerin amaca yönelik ve örgütlü eylemleri n i ge­ rektirir. Pratikte, d urum, sosya lizm kuruculuğuna (hiç olmazsa çoğ u) eko­ nom ice gerikalmış ve d iğer topl umsal hayat a l a n larının gelişmemiş ol­ duğu memleketlerde başlanmış olması yüzünden karmaşıklaşıyordu. Yen i toplu msal kuruluşun karşı karşıya geldiği bir yığ ı n çetin problem gözö­ nüne a l ı n ı rsa, sosya l izmi kurmanın halk egemen l iğ i n i elde etmekten çok daha karmaşı k bi r sorun olduğu söylenebil i r. Sosya list ülkelerin tecrübesi, bu koşullar altında partinin rolünün azalmadığı n ı, daha da a rttığını gös­ termekted i r.

Derginin sayfal arında çağ ı m ııda M a rksist-Leninist partiye ilişkin fikir 368

değ iştokuşunu açan yazıda (I), partinin devrimci ka rakterinin onun en önemli nitelik çizgisi olduğ u söyleniyor. Fakat, bizce, sözkonusu yazıda, bu çizginin sosya l ist kuruculuk koşu llarındaki özl üğ ü yeterince açıklan- · mamıştır. Biz işte bu eksikliği tama mla maya çalışacağız. azetle söylemek gerekirse, proletarya diktatörl üğ ü devrinde Marksist­ Len i n ist pa rtinin devrimci ödevinin özlüğü, yeni topl umun kurulmasında, sınıfsal ayrımların yavaş yavaş giderilmesinde, bu süreci engelliyen her şeyin ortaya çıkarı l ı p bertaraf ed ilmesinde topla n ı r.

Polonya'da ü retim araçları üzerinde toplumsal mülkiyet temel ine otur­ tulan ve d urmadan g üçlenen sosyal -ekonomik d üzen, aynı zamanda poli ­ t i k egemenliğin, proleta rya diktatörlüğünün giderek genişl iyen sosyal temeli, toplumun ana sınıf ve tabakalarının bütün leşmesine doğ ru ? bjek­ tif bir basa mak olmuştur. Devrimle başlıyan süreç, sosyalist ekonominin gelişme süreci, ü retilen nimetlerin emeğin n icelik ve n iteliğine göre dağı­ lımı, yığ ınları n refah ve kültür düzeyinin yükseltilmesi, devlet ve toplum hayatı na katı lmaları gibi hususla r, topyekun, işçi sınıfının, köylü lerin ve emekçi ayd ı n ların orta k emellerine cevap vermektedir.

Sömürücü sınıfları n devrimle silinip sü prül mesi, uzlaşmaz zıtl ı k ve çatış­ mala rı n burjuva toplu m u için ti pik olan kendiliğinden-gel me a rtışına son verd i. Böylece, toplumsal süreçleri bili nçle yönetme ve yöneltme olanağ ı doğdu. Bu olanak, bilimsel algılama ile devrimci eylemin organik birliği temeli üzerinde gerçekleştiril iyor. Bu birlik de ca n l ı timso lini Marksist­ Leninist partinin eyleminde buluyor.

Memleketimizde sosya l izmin kurulması süreci boyunca, yen i d üzenin kökünden değ iştiri l mesi ve aynı zamanda halkı ol uşturan sınıf ve tabaka­ ları n görüşlerinin değ iştiri lmesi yol unda ilk adımlar atıl maya başlandı.

Bugün bu yolda büyük mesafeler geç i l m iş bulunuyor. Bu değ işimler, sos­ yal ist elema nların, yan i toplumsal mülkiyetle ilişkili sosyal g üçleri n kesin­ likle a ğ ı r basmaları n ı sağ lıyor.

Memleketimizde sosya l izmin kurulması süreci boyunca, yen i düzeni n başlıca devinim gücü olan işçi sın ıfı sayıca epey büyüdü, halk ekonomi­ s inde, ulusa l geliri n yaratı lmasında oynadığı kesin rol arttı. Geçilen bü­ tün aşamalarda, parti, işçi sınıfının yöneticilik rolünün g üçlenmesine yar­ d ı m etti. Işçi sınıfının esas m üttefiki olon köylü lerin toplumsal-ekonomik d u rumunda ciddi değişimler oldu. Küçük ü retici çiftçi ocakları n ı n plônlı sosyalist işletmecilikle çok yanlı i lişki lerinin gelişmesi köylü lerin menfaat­ lerine cevap veriyor, ve köylü ler, partin i n toplumsal-politik eylem inin etkisiyle, bunun gitg ide daha çok bili ncine varıyorlar. Bu ilişkilerin gide­ rek daha etkili ol uşu, bütün köylü lerin sosya list i şletmecilik eylemine geÇ­ melerinin çözüm leyici etken lerinden biridir. Mem leketimizde aydınlar da ( I) « Barış ve Sosyalizm Problemleri» (.. Yeni çağ »), sayı 2, s. 1 00. 1 974.

369

sayıca a rtıyor ve bunlar a rasında halk egemenliğ i yıl larında öğ renim yap­ mış olan kuşak ağır basıyor. En iyi emekçi lerin yığı n l a soru m l u görev kat­ larına yükselti lmeleri, ayd ı n ların kafalarını bir hayli değiştiriyor. Aydınlar işçi sınıfıyla ve bu sınıfın ideolojisiyle daha sıkı bağ lanıyorlar.

Polonyada küçük kapitalist sektör hala tutunuyor. Ama bu sektörle bağlı toplumsal züm relerin etkisi gerçekten çok önemsizd i r. Ne va r ki, ekonomi k bakımdan zayıf olsa bile, bu sektör, tutunmaya devam ettikçe, g iz liden gizliye a nti-sosya l ist elemanlar türeten bir kayna k olabilir. Ama hala tutunduğuna ve toplumsal i htiyaçları n g ideri l mesinde daha bir süre payı olacağına göre, pa rti bunu titizlikle kontrol etmekte ve ağır basan sosya l ist toplumsal-ekonomik sistem çerçevesi içine a l makta d ı r.

Sosya l ist Polonya n ı n tecrübesi ve Marksist-leni nist ideoloji emekçilerin bilincini değ iştirdi. « Bu tecrübede ve bu ideolojide ulusal geleneğ i n ile­ rici kalıtı tamam iyle ben imsenm iştir. Bu tecrübe ve ideolojide, d ünyadaki i lerleyişin ana akımını bel i rl iyen enternasyonalist evrensel değerler, Po­ lonya halkı n ı n tarihsel koşullardan doğan i htiyaçları ve ilerici emelleriyle sımsıkı birleştiri lmiştir. » (2) Bugün Polonyada gelişmiş sosya list toplum kuruculuğu için gerekli her şey vard ı r. « Bu toplum, sosya l ist düzeni n üstünl ükleri nden ta mamiyle ya­ rarlanacak, çağdaş ü retim tek n iğ iyle çalışacak, a nayurd u m uzun kaynak­ ları n ı en rasyonel biçimde kul lanaca k ve onun g üzelli klerin i daha da zeng i nleştirecektir. Bu bilgi l i ve veri m l i çalışan bir toplum, va rl ı k l ı ve kül­ türlü toplum, halkın eski kuşa kla rı n ı n m i rasını sürd ü recek ve çoğa ltaca k toplum, aynı zamanda emeğ i n i kardeş sosyalist ' ha lkların çabala riyle g it­ gide daha sıkı birleşti recek toplum olacaktır. » (3) Sosyal ist top l u m düzeni, özl üğ ü bakımından, halkın ana sınıf ve ta ba­ ka ları n ı n bütünleşmesin i n hem önkoşulu, hem de sonucudur. Ne var ki, sosya list kuruculuğ u n her aşaması yen i toplumsal i htiyaçlar doğ urur ve bu d u ru m her defasında bütün yu rttaşları ortak hedefler etrafı nda bir­ leştirmek üzere yeni yen i kaldıraçl a rı n harekete getiril mesini gerektirir.

Parti, her a şamada, işçi sın ıfı n ı n ve bütün emekçilerin emelleri ni gerçek­ leştirme olanakla rını zamanında bul mayı ve doğ ru değerlend i rmeyi, aynı zamanda eylem kılavuzu olacak somut d irektiflerde bu olanakları tam olarak d ikkate a lmayı kendi ana ödevi saymaktadır. Bu yanaşım, PBiP Vi. Kongresi ve MK Plenumları program doküman larında d i le getiril miştir. « I nsan için ve i nsan l a » devizi, parti nin stratej isini, progra m ı n ı n ana fikrini ve politik eylem pratiğ ini kısaca beli rliyor. Doğ a l d ı r ki, devizin bi­ rinci bölümünün «.insan içi n ») içeriği, topl umun bili ncine, bu formüle (2) Edward Gierek, Referat na i Krajowej Konferencji PZPR. «Trybuna lu­ d u », 23 pazdzierni k 1 973.

(3) Yine orada.

370

eklenen « insan la» katkısı ndan daha çabuk erişir. Devizin ikinci bölümü, bir yandan, her insan ı n g irişiminin geliştirilmesi için gerekli toplumsal koşul ları n yaratılmasını sağlıyan bütün mekanizmlerin harekete getiri l ­ mesin i v e yetkin leştiri l mesi ni, öte yandan da yurttaşları n kend i aktifl iğ inin arttı rı l ması nı gerektirir. Şüphesiz ki, « insan için i öngören ardıcıl poli ­ tika, topl umsal aktifliğ i artı rma bakı mından kend i başına güçlü bir et­ kendir. Ama, bunun g i bi, emekçilerin umutlar besledikleri ve bekled ikleri kadar, Aralık ayından sonraki parti yönetim i n i n uyg ulad ığı politikanı n kayda değer kazanım ları n ı n çoğaltı l masında kend i lerine düşen rolün, kendi olanakları n ı n, kend i ödevlerinin iyice bil incine varmaları d a önem­ lid i r. ..

Sosyalist hedefleri gerçekleştirme sürecinde i nsan ın giderek artan rolü, genel bir slogan değ il, sosyalist kurucu luğun objektif bir yasail ığ ı d ı r. Bu yasal l ı k, uygarlı kta ve u rbanizasyonda (1,) tekni kte ve örg ütlen medeki hızlı gelişmenin büyük bir maddi nimetler . talebi doğurduğu ve i nsancıl değ erleri n (fikirsel, moral, kültü rel) önemini artırdığı dönemde çifte bir g üçle eylem gösterir. E. Gierek şöyle demişti r : « i çinde maddi bakı mdan varlıklı d uruma gelmekle, kişisel ve toplumsol insancı l değerlerin serpilip gelişmesinin örüleceğ i hayat modelini ancak bizim düzen imiz yarata­ bil ir. Düzen imizin en büyük olanağ ı, ilericiliği ve d ünyasal perspektifi de bunda toplanmaktadı r. (5) ..

Polonyada sosyalizm kurucu luğunun şimdiki aşamasında varolan mül­ kiyet ilişkileri sistemi ve insan ların b u i lişkileri yansıtan toplumsal taba­ kalaşması, işbölüm ündeki belirli yerleri, ul usal gel irin yaratı lmasına ve kullan ı l masına çeşitl i derecede katı lımları ve değ işik bilinç d üzeylerinde o luşları, ayrı ve özel isteklerin ve bu ortam üzerinde de toplumsal çeliş­ ki lerin doğmasının nedeni olarak kalıyor.

Sosyalist toplumda çelişki bulunmad ığ ı n ı veya sosyalizmdeki çelişki le­ rin önemsiz, geçici olduğunu ve sırf g örün üşte kald ığ ı n ı d üşünmek doğ ru değ i l d i r. Sosyalist toplum k u ru l uşunun ayı rdedici çizgisi, çelişkilerden azatlığı değ i l (zi ra gelişmen in çatışmasız geçtiği toplum yoktur), çeliş­ kilerin sosyalist düzen çerçevesinde, insanların örg ütlü ve bilinçli eylemi yard ı miyle çözülebil i r o lmasıd ı r.

Sosyal izm, özlüğü itibariyle uzlaşmaz çel işkiler doğ u rmaz ; fakat bu, sosyalizmi ku rmakta olan topl umun şiddetl i toplumsal geri l i m olgularına kapalı olduğu anlamına gelmez. çatışma tipinden çelişkiler, olg unlaşmış problemlerin çözümünde toplu msal gelişme kanunları n ı n d ikkate alınma­ ması yüzü nden hatalara. düşül mesi sonucu olarak belirebilir. Bu gibi d u (") Ekonomik ve kültürel hayatı n şehi rlerde yoğ un laşması. (i) Vii. Plen um KC PlPR, 27-28 Listopoda 1 972. Podstawowe doku menty i materialy, Warszawa, KIW 1 973, s. 48.

371

rumior. eğer iç gericilik elemanları kapitalizmin dış kuvvetleriyle şu veya bu biçimde bağ lı bulunuyorlarsa. daha d a karmaşık bir hal alır. B u tak­ d i rde. çel işkiler uzlaşmaz zıtlı k karakteri olabili r.

Sosyalizmde de uzun süre yürürlükte kolon toplumsal ayrımlaşma. be­ lirli ekonomik. ideolojik. politik ve kültürel sonuçlar doğ urur. Iktidarda bulunan parti. çaprazıaşıp d ü ğ ü m lenmiş çeşitli toplumsal çıkarıara (işçi sınfı n ı n değ işik g ru pları n ı n. halkın çeşitl i tabakaları nın. mesleksel grup­ ları n vb. ç ıkarlarına). g üncel ve perspektif menfaatlere i lgisiz kalamaz.

Bozan bunlar partin i n hedeflerine. plônlarına uymıyan toplumsal olg ular yaratabi l i r. B u nlar. aynı zamanda. hele zamanında ve etk i n bir d i reniş gösteri l med iği hallerde. partin i n kendisi üzerinde. her şeyden önce onun strateji ve taktiğ i üzerinde. kadro bileşimi üzerinde. seçim organların ı n bileşimi v e partinin d iğer yapısal öğeleri üzerinde olumsuz b i r etki ya­ pabilir.

Toplumsal çelişki lerin özlüğ ünü ve bel i riş biçimlerini doğ ru bir tahlil­ den geçirme. aynı zamanda bunların çözümü için g üvenilir metotlar seç­ me. toplumun bel i rl i gelişme aşamasında işçi sınıfı n ı n ve tüm topl umun menfaatlerin i açıklıkla saptama. bun ları n gerçekleştirilmesini denetleme gerekliğ i de bundan i leri gelmekted i r. Genel. zümresel ve kişisel men­ faatlerin çeşitl i gelişme aşamaları nı azami ölçüde bağdaştırmak. sosya­ lizmin hedeflerine ulaşma yolunda partimizin temel ödevlerinden biri d i r.

Pratik hayat. sosyalist topl umun yekpôreli k derecesi n i haddi nden fazla büyütmenin. aynı zamanda gelişme g österen entegrasyon süreçlerli n i önemsemezliğin sosyal ist kuruculuğu geciktirebi leceğ ini gösteriyor. Biri nci şı kta. tutucu veya soyal izme düşman eleman ları n başkaldı rmaları tehl i ­ kesi doğar. Çağdaş d ünyanı n yapısal v e uzlaşmaz çelişkili çatışması n ı beli rl iyen i k i toplumsal sistem i n (kapitalizm v e sosyal izm) varl ığı koşul ­ larında bu eleman lar sosyalizmi tehdit edebilirler. i kinc i ş ı kto. sosyalist toplumun gel işme gösteren enteg rasyon süreçlerin i önemseıtıezlik hal i nde. olgun laşmış toplumsal ihtiyaçların giderilmesi gecikebilir� Yurttaşları n g i rişimini ve aktifliğini geliştirme bakımı ndan reel olanaklardon tümüyle yararlanmayı engel leyici. ideoloj ik- moral nitelikte güçlü etmenleri sınır­ layıcı bir d u ru m doğab i l i r ; sosyalizm koşu l larında yen i toplumsal i l işki türleri n i n ve yen i toplumsal hayat reg ülôtörlerinin çeşitli sosyalist demok­ rasi biçim ve kurumları halinde doğall ıkla beli rmesi gecikeb i l i r.

Ayrı sınıfları n. tabakaları n. zümrelerin ve kişi lerin menfaatleri. her şey­ den önce, kendileri için elverişli bir u l usal geli r dağ ı l ı m ı n ı n ol uşmasını istemelerinde kendini gösterir. Zümresel ve kişisel çı karların toplumsal menfaatlerle çokluk bu alanda çatışd ığı (bozan çok sert çelişkiler hal ini o labildiği). bugün çı karları ile perspektif toplu msal menfaatler arasında çatışmalar old uğu görü l ü r.

Sosyalist toplumda bir sınıfı n menfaatleri d iğer sınıfları n menfaatleri 372

a leyhine işlemediği g i bi, birikim de tüketim i n a leyhine işlemez, tüm top­ lumun menfaatine oluşur. Fakat, burada, bozan, özellikle hızla end üstri­ leşme döneminde, tüketim ile birikim a rasında çelişkiler beli rir. Doğaldır ki, bu çelişki, aynı zamanda u lusal gelir dağılımiyle il işkili çel işkiler, ön­ celikle gel i ri n d urmadan artırılması temeli üzerinde gideri l i r. Ama bu, hiç de, tüketim ile sermaye yatı rı mı a rasında gereken orantdarı, çeşitli ekonomi kolları n ı n veya çeşitli kesim lerin gel işmelerinde gereken tempo­ ları sağ lama n ı n ikinci dereceli önemde sorun olduğu, bu fon üzerinde ortaya çıkan çelişkileri n ise gelecekte çözülebileceğ i demek değ i l d i r. Sos­ yalizmin perspektif hedefleri, anca k, bu hedeflere yaklaşma süreci bo­ yunca günün toplu msal ihtiyaçları g itg ide daha iyi karş ı landığı ve bunda sürekli bir gelişme hissed i l d iğ i takd i rde, yığ ınlar için gerçek, elle tutulur ve a rzulanır hedefler olur.

Parti, bu yolda çaba göstererek, yığ ınlar arasında devletçilik düşünce­ sinin ve her emekçide sosya list m ü l ke sahiplik d uygusun u n gel iştirilme­ sine de büyük bir önem vermekted i r. Vi. Kong re, halk devleti nin güçlen­ d i rilmesine ve sosyal ist toplumsal ilişkilerin geliştirilmesine yönelik geniş bir eylem pogra mı beli rleyip kabul etti. Devletin iyi örg ütlü eylemi, top­ lumsal ilişkilerin demokratizmi ve ôdil karakteri halkın hayatı nda önemi büyük değerlerdi r. Parti, sosyalist devleti yetkinleştirerek, bu devletin de­ mokrotizmini derinleştirerek ve aynı zamanda, halka, ancak sosyal ist dev­ letin konunlarına titizlikle uymak, devletin otoritesi n i, pol itik, ekonomik gücünü ve savunma kabil iyetini yükseltmek suretiyle çalışmaktadı r. E. Gie­ rek'i n beli rttiğ i üzere, yarotı m l ı g i rişim ile yu rttaşlık ödevleri n i n yerine getiril mesinde d isipl i n l i davranış a rasında çelişki yoktur.

Doğaldır ki, parti n i n sosya list toplumu yekpôre bir bütünlüğ e ulaştır­ maya yönel i k programı ve politik hattı, bütün i nsanları n görüş ve men­ faatlerinden oluşan basit bir harman olamaz. Parti progra m ı n ı n ve top­ lumsal pratiğinin çıkış noktası ve köşetaşı, a rtık beli rtmiş bulunduğumuz g i bi, daima işçi sınıfın ı n menfaatleridir. Parti, işçi sınıfının (şimdiki ve gelecekteki) menfaatlerini doğru anlamanın ıŞığı a ltında, bazı emekçile­ rin g eçici özel i steklere esir olma larına karşı mücadele etmekle ödevi idir. Şu var ki, eğer parti, bazı halk zümrelerinin gerici görüşlerini bertarof etmek zorunda kal ı rsa, bu olay, V. ı . lenin'in bel i rttiği üzere, hiç de söz­ konusu zümrelerin a rtık ilgi dışında b ı rakdabi leceği anlamına gelmez.

Tom tersine, parti kendi fikirsel gerekçe ve kanıtlarını ileri sürerek ; en önemlisi, emekçilerin belirli bir bölümü tarafından şu onda a nlaşılamı­ yon, ama ensonu onların çıkarları na hizmet eden bazı programsa l per­ spektif düşüncelerin gerçekleşti rilme tempoları nı ve hocmini bel i rl iyerek, bu zümrelerin varlığını gözönüne a l ı r.

Pratiğ i n g österdiği üzere, sosyalist toplumsal-ekonomik sistemin, kendi programını yığınların ruh hali ve emel leriyle daima karşılaştıran, ken d i 373

menfaatlerini emekçi leri n menfaatleriyle özdeşleştiren, aynı zamanda bu menfaatlere tarihsel perspektif açısı ndan bakma hüneri ni gösterebilen fikir güçleri müfrezesinde sağ lam dayanağ ı ol mal ı d ı r. Bu müfreze işçi sınıfı n ı n örg ütlü öncüsü olan Marksist- Len in ist partidir. Bu parti, eyle­ minde toplum gelişmesinin bili msel tah li line dayanarak, kendi sınıfının emellerini doğru ve açı klıkla d i le getirmekted i r ve bundan ötürü de, sınıfın gerek güncel, gerekse tarihsel menfaatlerini ve aynı zamanda bü­ tün emekçilerin menfaatlerini etki n biçimde gerçekleştirebilecek d u rum­ dad ı r.

Sözü müzü biti rirken şunu da bel i rtelim ki, sosyal izmi kurmakta olan toplumun enteg rasyon u (bütün leşmesi) derecesin i ve sınıfları n, tabaka­ ları n, zümrelerin, kişilerin menfaat ve eylemlerin i birleştirme ve uyum laş­ tırma yönündeki parti çalışmaların ı n sonuçları nı objektif bir değer yar­ g ı sıyle beli rlemenin olağanüstü bir teorik ve pratik önemi vardı r. işçi sınıfı n ı n tarihsel özlem ve emelleri n i hal kın emelleriyle birleştirme fi kri, PBiP'nin teorik d üşü nce ve politik pratiğinde d i le gel mekted ir. Par­ ' tin i n V i . Kong resi tarafından kabul edi len ve Polonyanın daha i leri sos­ yalist gelişmesini öngören program, işçi sınıfı n ı n perspektif ödevlerini ayrı ayrı tabakaların ve kolektiflerin menfaatleriyle bağlamakta, sosya­ list hedefleri gerçekleştirme yolunda halkın birliğini güçlend i rmekted ir.

Bu programı hayata geçirme pratiği, mem leketin hayatında PBiP'nin yö­ netici l i k rolü oynaması gerektiği kanısının toplumsal bi lince iyice yerleş­ miş bulunduğ u n u göstermektedi r. Yaratımlı gir�şim, toplumsal hayat olgu­ ları nı maharetle genel leştirme ve yeni ödevleri politik d i l le yansıtma hü-' neri, yığınlarla sıkı bağ lantı, parti nin gücünü kat kat artırmakta ve halk arasındaki iti barı nı yü kseltmektedir.

Demek ol uyor ki, sosyalist ü lkelerin tecrübesi, bizleri, iyi top l u m u k !J r­ ma ödevlerinin halkın yapıcı eylemine önayak olan Marksist-Leninist par­ tinin çizg ilerini de belirled iğ i ; bu ödevlerin devrimci karakterinin bir dev­ ri mci eylem partisinin varl ı ğ ı n ı gerektirdiği gerçeğ ine inandı rmaktadı r.

374

Barış ve hal kların güvenliği için "Sağlam ve sürekli barış bugün bir hayal değil, ulaşi/­ ması tamamiyle mümkün bir hedeftir. Şimdi, dünyada, har­ be karşı, uluslararası havanın yumuşati/ması için ve geniş bir uluslararası iş birliği için mücadele eden büyük toplum­ sal ve politik güçler vard". » O/aylar komünistlerin bu yargısını da bütünüyle doğrula­ mışt". Bugün, hiç kimse, banş güçlerinin ulaştıklan başan­ Ian sükCıtla geçiştirebilecek ve gezegenemizin geleceği ba­ kımmdan bu başanlann önemini gözlerden saklıyabilecek durumda değildir.

Fakat askeri çatışmalar tehlikesi geçmiş değildir. Silôh­ lanma yanşı sürüp gitmektedir. Emperyalizm, halklann ba­ ğımsızlık ve özgürlüğüne, onlann kendi kaderlerine buyruk olma egemen/ik hakkma hô/ô daha el uzatabilmektedir.

Lenin'in halklar arasmda banş ve dostluk fikirlerine so­ nuna kadar sadık olan komünistler, bütün

banşsever ve

ilerici güçleri, sımsıkı birleşmeye, militarizm e, saldmya ve harbe karşı eylemleri daha da art"maya çağumaktadular.

U L U S LA RARASI F E RA H L A M A V E iŞÇi s ı N ı Fı Vi/yam Kaştan (Kanada Komünist Partisi Genel Sekreteri) ile Herman Gautier (A/man Komünist Partisi Başkan Yardımcısı) arasmda diyalog V. Kaştan. Uluslara rası gerg i n l iğin azalması a rtık dön üşsüz bir karak­ ter a l ıyor. insanlığın bu yoldaki ha reketi 1 970 yılları n ı n önem l i çizg i leri n­ den birid i r. Bu sürecin i lerici karakteri, bütün ü l keler emekçi lerinin temel menfaatlerine uyg un olmasından ileri gel iyor. Kapita list memleketler işçi sınıfı, pa rtile ri ve sendikaları a racılığı yla, pa rlô mento d a ki temsilcileriyle ve kendi basınıyla uluslararası havadaki yumuşa mayı, ya ratılan ferahlığı kesinlikle onaylıyor. işçi sınıfı, bunu, kend i destek ve d ikkatine m u htaç en önemli dôvası sayıyor. Biz, bunda, proleta rya enternasyona lizminin, Sovyetler Birliğ i'yle ve d iğer sosya l ist ülkelerle sı nıfsal dayanışmanın yeni bir örneğ i n i gü rüyoruz. Sovyetler Birliğ i n i n ve diğer sosya list ü lkelerin iz­ led ikleri dış politika, « soğuk ha rp» orta m ı ndan çıkılarak, toplumsal d ü -

375

zenleri ayrı devletler arasında verimli bir işbirliğine yöneliş ha reketinin, giderek yükseliş gösteren bu hareketin kesin etmeni oluyor. Dünya emek­ çileri a rasında, politik alanda yumuşa manın askeri alanda da yumuşa­ mayla atbaşı gitmesi gerektiği a nlayışı gitgide olgun laşıyor. Fakat barı­ ş ı n d üşmanları, çeşitli demagoji lere başvurarak, u l uslara rası il işkilerdeki ferahla maya karşı güvensizlik uyandı rmaya çal ışıyorlar. Bundan ötürü, uluslara rası gerg i nliğin azaltı l masının karşısında olanların bütün dema­ goji ve entrikalarını za manında açığa vurmanın büy ü k bir önemi va rd ı r.

H. Gautier. Bu gerçekten g üncel bir sorun. Dünya m ı z uluslara rası il iş­ ki lerde ısınma aşamasına henüz g i rmiş bulunuyor. Fakat ferahlama poli­ tikasına gerici çevrelerin ne büyük bir azgı n l ıkla hücum etti klerine baka­ rak, bu pol itikanın i lerici kara kterini de ve a rtık tan ı k olduğumuz ilk ba­ şarı la rı n ı n değeri ni de isa betle kestirebiliriz. Askeri alandaki yumuşama­ n ı n pol itik yum uşamaya hissed i l i r bir hız vereceğ i tezini ben de benimsi­ yorum. Bu yolda, Orta Avrupada silahlı güçleri ve silahlanma ya rışını karş ı l ı k l ı olara k azaltma kon usunda Viya na'da yapı lmakta olan görüş­ meleri başarıyla son uçla ndırma n ı n büyük bir önemi var. Bütün dünya hal kları, Cenevre'de, SSCB ile ABD a rasında, stratej i k silahlanmanın daha da sınırlanması konusunda yapı l a n görüşmelerde ilerleme kayded i l mesini sevinçle karş ı l ıyaca klard ı r. Zira böyle bir başarı, askeri alanda yu­ muşama yönünde çok önem li bir adım olacaktı r. Bunun gibi, emperya list devletlerin körüklemeye çalıştı kları geleneksel silahlanmada yarışmanın sınırlanması ve d u rd u rulması da gayet önemli bir başarı olabi l i r.

V. Kaştan. Böylece, yaratı lan fera h l ı k havası dolayısiyle yen iden ve hem de oldukça geniş ölçüde ortaya kon ulan temel sorunlardan birine gelmiş bulunuyoruz. Sorun şudur: Emperya list gericil ik, ta n ı k olduğumuz ilerici süreci geri döndürmek ve uluslararası i l işki lerde tekrar gerileme eğ ilimini dayatmak için hangi kaynakla rdan kuvvet al maya bel bağ lıyor?

Bence, başlıca kaynak olara k m i l itarizme belbağ lıyor.

H. Gautier. Evet, durum gerçekten böyle. Emperya l ist gerici lik, yeryüzü­ nün pol itik iklimini etki leme plan larını, uzun vadeli de olsa, el bette m i l i ­ tarizmle bağl ıyor. Biz, mil itarizmi n kapita list toplumda derin v e yayg ın kökler sa labildiğini gömezlikten gelirsek, kendi mizi gerçekçi sayamayız.

Bu köklerin kazın ması kolay iş değ i l d i r. Uzun zaman ister. Ama demok­ ratik güçler bu işin hakkından gelebi leceklerine ina nıyorlar.

Kapitalizmin canlı belirtisi militarizm V. Kaş/an. Marksizm-Len i n izm klasi kleri, bizlere, Lenin'in « kapita l izmin ca n l ı belirtisi » adını verd iği militarizm le yoru lmak ve yılmak bil meden mücadele etmeyi öğütled i ler. Lenin, militarizmi, kapital ist devletler tara ­ fından d ı ş çatışmalarda başvurulan askeri kuvvet olara k, egemen sın ıflar 376

tarafı n da n proleta rya hareketi n i bastırmak için kullanılan bir a raç ola rak açığa vurdu.

H. Gautier. M i l i tarzi min bili msel analizi bizim bu mücadelemizd e etki n bir s i lôhtı r. Biz, Ka rl Libkneht'in en pa rlak sayfa ları m i litarizmle müca­ deleye adanmış olan eserlerinden birçok değerli şey öğ ren iyoruz. Bugün Batı Almanya gençliği arasında K. Libkneht' i n eserlerine ilginin bir hayli a rtmış olması rastgele değ i l d i r. K. Libkneht, m i litarizmi n (burjuva top­ l u m u n u mil itarist ve yarı - m i l i ta rist kuru m l a r örgüsüyle saran sistem ola­ rak) burjuva toplumu için ekmek gibi zorunlu olduğu ka n ı sındayd ı. Mili­ tarizmin ödevi, egemen d üzeni korumak, kapitalizmi ve işçi sınıfının kur­ tuluş savaşına ka rşı olan her tepkiyi desteklemekti.

V. Kaştan. Kom ünistler için, hem sömürü d üzeni n i n sosyal orta m ı nda gelişen milHarizm in genel yasa /lıklarını, hem de ayrı ayrı burjuva dev­ letlerinin askeri cihazlarına özg ü özell i k leri görmen i n büyük önemi var­ d ı r. Faşist tipi m i litarizm, örneğ i n bir Ispanyada, bir Yuna nistanda ser­ pilip gelişiyor. Bu m i l itarizm, kend i « d emokrasi ..leriyle öğünen b u rjuva memleketlerinde egemen sınıflara başka türlü hizmet ediyor. Ama çeşitli mil itaristler kolayca b i r ortak dil bulabi liyorl a r.

H. Gautier. Buna, son y ı l la rda, FAC, ABD, Ingi ltere, Fra nsa, Belçika ve diğer NATO üyesi memleketleri n sermayelerini kapsayan canlanma da yard ı m ediyor. Yönetim Kuruluna H ı ristiyan Sosyal Birliğ i Başkanı Ştra us'­ u n da g i rd iğ i " MB B .. (Messerschmitt - Bölkow - Blohm) konsemi bu g ibi birliklerin b i r örneğ i olarak gösteri lebi l i r. Bu konsern Bavyera fabri katör­ lerinin buyruğu altında ol up, yönetiminde Fransa, ABD, Ingiltere ve Is­ panya firmaları da önemli rol oynuyorlar. Vaktiyle, V. i . leni n " Ulusla ra­ rası ölçüde örgütlenen sermaye silôhlanma ve ha!pler için umulmadık işler başarıyor .. d iye yazıyordu. (t)

V. Kaştan. Genel l i kle çokuluslu korporasyon lar, öze l l ikle de askeri­ sanayi kompleksieri (hü kümetin, tekellerin ve bankaların mil itarist birliği), Ka nada'nın bağ ı msızlığ ı n ı n en zayıf tarafı d ı r. Bunlar a rasında « Honey­ wel .. (roketler ve elektronik donatımlar) ve " Dow Chemical .. (napa lm, patlayıcı maddeler vb.) en canavar fi rma l a rd ı r. NATO yapısı içinde, çe­ şitli cinsten silôhlar üreti m i projeleri ve uyg ulamasiyle uğraşan 1 40 kadar organ ve kuruluş eylem halinded i r. Silôhlanma sorunlariyle ilgili Direk­ törler Ul usal Konferansı, NATO Konseyi'yle doğ rudan doğ ruya temas halinde ça l ı şıyor. 1 959 y,ı l ında imza lanan ikili a nlaşma gereğince, Ka ­ nada ile B i rleşik Amerika, silôhlanmada bir ortak üretim programını elbirliğ iyle yerine getiriyorlar. Bu tü r mamu l lerin Ka nada işletmelerinde üretilmesi Pentagon'a daha ucuza maloluyor ve ABD'nin kuzey komşusu ile « Q.Skersel mallar .. tica reti nde 550 mi lyon dolara vara n bir açı k mey(I) V. i. Lenin, Bütün eserleri, c. 26, s. 232.

377

dana geldiğinden söz ed i l iyor. Bu da, Kanadayı ABD em perya lizminin stratej ik hedeflerine bağ l ı kılma ta rzlarından biri alarak beli riyor.

H. Gautier. Federal Alma nyada m i l ita rizmi beslemeye devam eden ortam, geçmişin a rtı kları veya daha doğ ru bir deyişle eski mi ltarist gele­ neklerin kalıntı la rı d ı r ; H itlerist devletin yıkılmasından hemen sonra kurul­ maya başlanmış olan askeri-sanayi kompleksin i n k a l ı ntıları d ı r. Bugün Batı Alman askeri ü retim konsernleri n i n kasa larına aluk oluk m uazza m kazançlar a kıyor. Netekim, 1 973 y ı l ı sonuna kadar, bu konsernler, Bon hükümeti n i n Harp Baka n l ı ğ ından toplam 86 m i lyar mark tuta rında sipa­ rış a l m ışlard ı r. Ya lnız askeri a raştırma-ya p ı m projelerine ayrı lan devlet kred i leri yılda 1 ,5 mi lya r ma rkı bul uyor. Bu da Batı Almanya n ı n harp sa­ nayicilerine ulusla ra rası silôh pazarında birbiri a rdı nca köprü başla rı tutma imkônı veriyor. Roket yapım fa brikatörü Böl kow, « M B B " konserni tarafı ndan ü retilen her silôhın Amerikan ya pımından daha iyi olduğ u n u söyliyerek öğünüyor.

V. Kaştan. Kanada'da başka koşullarda gelişen mil itarizm, Batı Alman­ yada ki g i �i mevziler elde edebi imiş değild i r. Fakat bu m i lita rizm in top­ l umsal hayat üzerindeki olumsuz etki lerini görmemek politik miyopluk olur. Biz Kanada'nın sa ldırı harplerine katı lmak üzere yurt d ı şına asker göndermesine elbette ka rşıyız. Biz mem leketimizin sadece kendi sınır­ ları n ı koruma ve savunmaya yetecek bi r orduya sa hip olması gereğ ine inanıyoruz.

Kanada, askeri-sanayi kompleksi ölçü leri ve etkisi bakımından ABD'den geridedi r. Fakat bu askeri-sanayi kompleksinin mem leketimizin politik hayatı ndaki etkisi a rtmaktadır. Askeri harcama ların beş yıl boyunca yılda 1 50 m i lyon dolard a n fazla a rtırılması kararlıştırılmış bulunuyor. B u harca­ ma ların 1 978 yılına doğru 3,1 mi lyar doları bulması öngörüıüyor. Bunu haklı göstermek için de, militarist çevreler, Kanada'nı n ' NATO ve NO­ RAD (2) çerçevesindeki «yükü m ler"ini daha iyi yerine getirmek ve daha yetkin silôhlarla donanmak zorunda olduğ u tezini ileri sürüyorlar.

H. Gautier. Bilinen gerçektir bu. Batı Alman mil itaristleri, kendi deyim­ leriyle, zamana ayak uydura b i l mek üzere, yen i bir silôh sistemleri kuşağ ı yaratmaktan söz ediyorlar. 1 972 yıl ında h ü kümetin askeri harcamaları 25 m i lyar mark kadard ı . 1 981 'de bu harcamaların 44 m i lyar ma rkı bul­ ması öngörüı üyor. 1 973'te NATO « Evrog rup»u (l) , askeri harca malarını öngörüldüğü üzere toplam 1 ,5 milyar dolar değil, 2,9 milyar dolar artırdı.

1 974 yılı boyunca da bu harca maların 2 milyar dolar daha artırılması

(2) NORAD : ABD ve Ka nada'nın g i rdikleri, Kuzey Amerika kıtası uçak­ sava r savunma sistemi. Not. red.

(1) « Evrog rup » : Avrupa g rupu. NATO « Evrogrup»una bütün Batı Avrupa ül keleri, yani Fransa, ispa nya ve Portekiz sözd ışı olmak üzere, bütün Kuzey Atlanti k Paktı üyeleri gi rmekted i rier. - Not. red.

378

hedef tutuluyor. NATO strateji uzma nları n ı n, bu harca malar ka leminde pıanın « fazlasiyle yerine geti rilmesi» için hükümetler katı nda bir hayli çaba gösterecekleri ş üphesizd i r. (4) V. Kaştan. Bu strateji uzma n l a rı a rası nda baş rol herhalde Pentagon general ve a m i ral lerine düşüyor. Amerikon oskeri yetkil ileri, doğ rudan doğ ruya ve aynı zamanda NATO vosıtasiyle kapita list mem leketler üze­ rinde etki yapmaya ve onları savunma bütçelerin i a rtırma kara rları almak zorunda b ı rakmaya çalışıyorlar. Kapitalist memleketler askeri-sa noyi kompleksieri, çokuluslu askeri- monopol ist birl i kler, NATO ve Pentagon, bir bütün o l a rak, çağdaş milita rizm in başlıca g üçlerini ol uşturuyorla r.

H. Ga utier. Şüphe yok ki, militaristlerin körüklediği siıahlanma yarı­ ş ı n ı n başlıca kurbanları kapitalist toplumun öteki kutbunu meydana ge­ tiriyorlar. Bu yarışın öncelikle işçi sınıfının menfaatlerine büyük bir zara r geti rdiği bilin mektedir. Gerek gerçekleştirilen, gerekse tasarlanmakta olan savu nma harca maları n ı n asıl taş yükünü hep emekçiler çekiyorla r. Bur­ juva propagandacı ları, bu harcamaları n zorunlu olduğuna dair gerek­ çeler a rayıp bulmakta elbette büyük bir ustal ı k gösteriyorlar. Enflasyonla bütün malla rı n ve bu a rada askeri a raç ve gereçlerin değerinin yü ksel­ diği, yen i tür siıahların eskiyenlerden çok daha pahalıya malolduğ u, as­ keri görevlHerin de aylıklarına zam isted ikleri g i b i ve benzeri « gerek­ çeler» hep « objektif nedenler» olara k ileri sürülüyor.

V. Kaştan. Biz bu « objektif ne.denler"i kesin likle silkip atıyoruz. işin aslı hiç de böyle değ i ldir. Gerçekte, asıl durmada n a rta n dolaysız ve dolayl ı askeri harcamalar enflasyonu ve topyekun hayat pahalılığını kö­ rüklemekte ve asıl bunlar ekonom iye sağ lıksız bir ka rakter vermekted i r.

Biz, savunma harcamaları n ı a rtı rmanın, halkın bir bütününe iş sağ lama bakı m ı ndan gerekli olduğ u yolunda yönetici çevrelerce i leri sürülen ge­ rekçeleri de ta mamen tutarsız buluyor ve silkip atıyoruz. Bize göre, silôh­ lanma için daha çok pa ra harcamak işsizl iğ in yoked i lmesi demek değil­ dir. Askeri bütçeler kabardı kça kaba rıyor. Ama Kanada ve Bi rleşik Ame­ rikada işsizlik g rafiği çizgisi hep yukarı doğ ru tırman ıyor. Bu yılın baş ı n ­ d a , çalışabilir d urumdaki Kanadalıların hemen hemen % 7'si, sa hip o l ­ dukları işgücünü uyg u l ıyacak bir yer bulamadılar.

H. Gautier. Batı Alman askeri-sanayi kompleksinin şimdiki ölçüleri geç­ miştekinden doha geniş olduğu halde, memleketimizde de işsizl i k artı­ yor. Petrol krizi adı verilen d u rumun öncesinde, iş oktivitesinin aza laca­ ğına dair oldukça inand ırıcı işaretler belirdi. Geçen yılın Temmuz ayından itibaren genel ul usal gelirin a rtış tempoları azaldı. FAC iş çevreleri 1 973 yıl ında toptan mal fiyatlarındaki % 1 1 ,3 yükselişi çok tehl ikeli bir sinyal

(1) Yı lın başında, ABD hükümeti a rtık Kong reye başvurarak, harp büt­ çesinin 6 milyar dolar daha a rtırı l masını istem iş bulunuyor. Not. red.

379

sayd ı l a r. Hayatı n kendisi, büyük mi ktarda silôh ü retmen in işçiler için sağ­ lam bir isti hdam garantisi olamıyacağ ı n ı emekçilere gösteriyor. istih­ damın en iyi gara ntisi daha büyük ölçülerde barışçı üreti min geliştiril­ mesindedi r.

V. Kaş/an. M i l itarizm, işçi sınıfına ve bütün topluma ekonomik zararlar getirdikten başka, emekçileri politik alanda elde etmiş oldukları hak­ lardan da yoksun etmeye ça lışıyor. M i l ita rizmin u lusla ra rası alandaki ça­ bası, yine evvelki g i bi, halklar a rası nda ve öncelikle kapita l ist ve sosya­ l ist mem leketler işçi sınıfı n ı n örgüHü birlikleri a rasındaki i l işkiler orta­ mına g üvençsizl i k ve kuşku tohu mları sa'ç maktır. Devlet-tekel imtiyazlı zümrelerinin en azı l ı çevrelerince izlenen politik hareket hattı, bu suretle, uluslara rası fera h la mayı elden geldiği kadar geciktirmektir.

Politik gerçekçilik kendine yol açıyor G. Gautier. Ka pita l ist memleketler askeri çevreleri, sosyal ist ülkelerle mahut « kuvvet pozisyonu »ndan g örüşmeler ya pma denemelerinden büs­ bütün vazgeçmiş değ ildirler. Bu çevreler, « ba rut depola rı »nı tı ka basa dol­ durdukça, karşı tarafı bazı gerilemelere zorl ıyabileceklerini sanıyorlar.

Drneğ in Batı Almanya Harp Ba kanının hemen hemen her konuşmasının gösterdiği üzere, asıl mil itarist çevre, yine evvelki gibi « Sovyet tehl i kesi » uydurmala riyle kafa l a rı karıştı rmaya devam ediyor. M aksatla rı, ayrı ayrı halk ta bakalarını sosya l ist ü lkelere karşı hep tetikte tutmaktır.

V. Kaştan. « Soğuk harp» yıllarında kök sa l m ı ş olan körinançlar, ger­ ginHği azaltma nın d üşmanları tarafı ndan körük len meseydi, herha lde daha a z tutuna bilir ve sürebili rdi. Bu g i bi inançlar, u lusla ra rası sağ l a m bir barışın temellerini atma çabalarına işçi sınıfıyla birli kte katı labilecek olan burjuva toplumunun çeşitli ta baka ve zümrelerinin psikoloji lerini değ iştirme sürecine engel o luyor.

H. Gautier. D ü rüst ve namuslu insa n l a r mil itaristıerin azg ı n l ı klarına e lbette göz yumamazlar. Barışı ve sosyalist ü l keler halklariyle dostluğu gerçekten istiyen kimselerde b ile, uluslara rası ilişk'ilerdeki ilk olumlu de­ ğişimler konusunda g izliden g izliye bazı şü pheler doğuyor. Sebebi nedir bunun? Bizce, bu ş üpheler, daha çok, bu i nsanların, biraz önce sözünü ettiğimiz g.i bi, savunma bütçeleri n i n d u rmadan kabardığını ve mil itarist­ lerin azg ı n l ı ğ ı boyuna a rtırdı k ları n ı görmelerinden ileri geliyor. Fa kat biz komünistler şunu önemle bel irtiyoru z : Bu olu msuz bel i rtiler uluslara rası a landaki büyük değ işimleri gölgeliyemez ve gölgelememelidir.

Brand'ın başkan l ı k ettiği FAC hükümeti ni ferahlama yön ünde bir poli­ tik çizgiden yürümeye yöneiten, şü phesiz ki, bu büyük değişimle�in cidd i ­ yetle hesaba katı lmasıdır. Gerçi, b u politik çizg i, memleket içindeki aşırı 380

sağcı elemanlardan, i ntika mcılardan ve bunlarla birl i kte Maoistlerden gelen kıyıcı h ücum, entrika ve kışkırtma lara hedef olmaktad ı r. NATO'ya egemen olan imtiyazlı zümreler, bu bloku n üyesi olan bütün memleket­ lere, u l uslara rası problemlerde bağ daşık bir tutu mu, yani profesyonel ord u çevreleri n i n gereksinmelerini g özeten, ama kapita l ist memleketlerin u l usal çıkarlarına uymıyan bir tutum u dayatma ça basındadıriar. Bu tu­ tumun bazı ideologları, şimdiki ferahlamanın «yarı m yamala k », «sürek­ siz» ve « daya n ı ksız» olduğu tezini yaymaya çalışıyorlar. Hattô ş u veya bu ü l kenin d ı ş politika görevlilerine bu ferahlamada bir « makul doz» çer­ çevesinde kal mayı sa l ı k vermeye de ka l kışıyorla r.

V. Kaştan. Kanada'da, ya lnız barış içinde ya nyana yaşama politikasının a rdıcıl yandaşları değ'i l, bu pol itikayı sadece ka pita l ist sistemin ç ı karına uyd uğ u derecede benimsemeyi kabul edenler de, ferahla maya muha lefet eden g üçlere karşı duruyorlar. Kısacası, burada çeşitli çıkarlar çarpışı­ yor. Li beral Pa rti l ideri Pier Trüdo'nun başka n l ı k ettiğ i şimdiki h ü kümet, ferahlama perspektifleri konusunda i l kesel olara k olumlu davranıyor, ve böyle ha reket ederken, bu perspektiflerin Kanada burjuvazisinin çıkar­ larına da h izmet edebi leceğini, özellikle Kanada'nın eski sürüm pazar­ ları n ı n genişleti l mesine ve dünyanın değ işik kesi m lerinde yen i yeni paza r­ lara açıl maya, daha sağ lam ve daha sürekli bir temel üzerinde sosyalist devletlerle ticaret hacminin a rtırı l masına olanak verebileceğ ini hesaba katıyor. işçi sınıfı ve halk yığ ınları bu olumlu davranışı sürd ü rmesi için hükü mete baskı yapıyorlar. Hükü meti bu yolda ayrı politik yönelimli güç­ ler de etkiIeme'ye çalışıyorlar. Bunun sonucu olarak, h ü kümet, askeri­ politik sorunlarda, çoğ u kez bir uzlaşma çizg isinden yü rüyor.

H. Gautier. Fera h lama pol itikası nın tutunması ve em perya l istlerarası çelişki leri n keskinleşmesi, sa ldırgan l ı k bloklarına daya nan politikada bu­ nalımın derinleşmesi son ucunu doğ u ruyor. Fakat bu, NATO'ya karşı her­ yön lü mücadelen in güncelliğ ini h iç bir suretle aza ltmıyor.

Anti-emperyalist cephe güçleniyor

V. Kaştan. Komün<ist ve işçi pa rtilerinin 1 969 yılı Uluslara rası Dan ışma Toplantısı, i lkönce NATO'nun dağıtılmc;ısının, d iğer bütün blokların dağı­ tılması yolunda, ya bancı topraklardaki bütün askeri üslerin kaldırılması yol unda ve sağ lam bir kolektif g üvenl i k sistemi yaratı lması yönünde ke­ sin bir adım olabileceğ ini bel i rtmişti. Komü nistler, bu inançla, bütün d� mokratik güçleri ve bütün halkları, mil ita rizm in her biçim ve beli rtisine karşı, özellikle Birleşik Amerikanın ve d iğer em perya list dev retIerin askeri­ sanayi kompleksine karşı mücadeleyi a rtırmaya çağ ı rdılar. Biz bugün, Danışma Toplantısı'nın bu çağrısın ı n ve i leri sürmüş olduğ u somut eylem plônının, harp aleyhtarı ha rekette g örülmedik bir geHşme ve yükseliş sağ 381

ladığ ını goruyoruz. NATO üyesi birçok memlekette anN-emperyalist g üç­ ler bir hayli sağ lam laştı. Orneğ i n Kanada'da bugün sendi ka harekeri de barış mücadelesine aktif olarak katılıyor. Netekim, Moskova'da ya pılan Dü nya Barışsever Güçler Kongresi'ne katı lan Kanada delegelerinin üçte biri, Toronto, Vankouver, Hami lton, Montreal işçi konseyleri tarafından seçilen sendi kacılard ı .

H . Gautier. Federal Almanya'da d a , ta n ı n mış send ika önderleri, ta rım­ sal sendika örgütleri yöneticileri, a rdıcıl bir bamş içinde yanyana yaşama politikası izlen mesinden yana çıkıyorlar. Bu sendikacılar, FAC hükümeti tarafı ndan SSCB, Polonya, Çekoslovakya, ADC ve d iğer sosya list ülke­ lerle imzalanan antlaşma lara daha büyük bir etki nlik kaza n d ı rmak ü zere çeşitli eylemlerde bulunuyorlar. Partimiz ve Federal Alma nya işçi sınıfı, Avru pa n ı n bir politik yumuşama dönemine g i rmesi için pek çok çaba harcadılar. Biz, 1 973 Kası mındaki kong rem izde, bu sürecin dönüşsüz k ı l ı n ­ ması a rzumuzu da bel irttik. Kong remizde özellikle belirtildiği gibi, emek­ çileri mizin bu yumuşama ve ferahlamanın meyva ları n ı toplamaları gere­ kiyor.

V. Kaştan. Kanada Komünist Partisi, memleketimizin NATO ve NO­ RAD'dan çıkmasını ve savunma bütçesinin hemen yarı yarıya azaltılma­ sını istiyor. Böylece sağ lanacak tasarrufun, her şeyden önce, konut yapı­ mına, sağ l ı k işlerine, öğ renime, kreşler ve çocuk bahçeleri giderlerine ayrı lması, genç kuşağa her bakımdan ya rd ım edil mesi uyg u n olur. Kom ü­ nistlerin bu istekleri ileri sürerek açtı kları kampanya, send ika hareketi tarafı ndan, gençl i k ve çiftçi örgütleri tarafı ndan hara retle destekleniyor. i leri sürü len istekleri Yeni Demokrat Pa rti de Ci) benimsiyor. Şü phesiz ki, bu henüz bir koa lisyon değ i l d i r, fakat sözü geçen partilerin, örg ütlerin ve demokratik hareketlerin paralel eylemleri Kanada için kayda değer bir olgudur. Kanada'da kesin anti-militarist tutum bel i rti lerinden biri de, vaktiyle Amerikan em perya lizminin Viyetna m 'daki ba rba rl ı k harbine katıl­ ma ktansa, yurtla rı n ı terketmeyi tercih ederek Kanada'ya sığ ı n m ı ş olan genç Amerika l ı la rı n tekra r Bi rleş i k Amerikaya döndürül melerine karşı g iderek genişliyen harekettir. Bu aynı zamanda Kanada lıların Amerikan em perya lizmine karşı d ireniş hareketidir. Gençler bu ha rekete aktif ola­ ra k katı lıyorla r.

M i l itarizme karşı çıkışlar hep a nti-em perya list sovaşın ortak akağ ına dökü ıüyor. Fa kat bu çıkışları n kendi özell ikleri de var. Bunlara (çeşitli düşü ncelerle) birbirlerine az benziyen veya hiç benzemiyen g üçler katı lı­ yorlar. Orneğin, bazı kapitalistler, hattô çok zeng in olanları bile, «tica­ rette pasifizm»i öğ ütlerken, askeri konsernlerle rekabet mücadelesine iliş­ kin d üşünceleri kılavuz edindi kleri gibi, bir yandan da yönetici sınıfları n daha büyük ölçüde gerçekçiliğe daya nan d ı ş pol itika görüşleri n i beni mC) Kanada Sosya l- Demokrat Partisi. - Not. red.

382

se me leri ve bunları hayata geçirmeleri gereğ<in i n bili nciyle ha reket edi­ yorlar.

V. i. Lenin, komünistlerin, burjuva züm relerinin daha yırtıcı olanları ile pasifizme yatkın, olanla rı a rasındaki ayrı mları gözön ünde tutmalarını öğütı üyord u. Ve işte bugün, emperya list memleketlerin egemen sın ıfları arasında mahut « şa hi nler» ve « g üvercinler» ayı rı m ı n ı görüyoruz. Demok­ ratik güçlerin, « g üvercin ler»i «şahinler»e karşı yürüttükleri mücadelen in bazı soru nla rında desteklemeleri uygun ve bunda yararları do olabilir.

Bunu ya pa rken, el bette, bug ünkü « g üvercinler»in yarın « şahinler» e dö­ nüşebi leceği de g özden uzak tutulmamalıdı r.

H. Gautier. Anti-em peryalist d uygu ve tutum esintileri, Batı Alman askeri-sanayi kompleksin i n kalesi olon Bavyera'ya kadar do sokul uyor.

Münih yetki l i leri, toplumsa l taş ıt ö rg üsünde fiyatları (şehrin bunda veri m ­ l i l i k soğ lıyobi lecek d u rumda olmadığ ı gerekçesiyle) artı rmayı kararlaş­ tı rd ı kları zaman, send ikalar kesin li kle « hayı r» d iyerek seslerini yükselt­ tiler. Ya pılan birçok toplantı ve konferansta, topl umsal taşıt örgüsünün gelişti ri lmesi için savunma bütçesinden ödenek a kta rı l ması isteği ileri sürüldü. Bu a nti-mi litarist ha rekette komünistler kendine özg ü bir rol oynuyorlar. Alman Komü nist Partisi, mem lekette, silôhlanmanın sınırlan­ ması için, sosya list devletlerle i mzalanan antlaşmaların harfiyen yerine geti ri l mesi için, FAC'nin NATO yükü mlerinin azaltı lması 'i çin a rdıcıl ola­ rak mücadele eden biricik partid i r. AKP, Alman Sosya list işçi Gençl iği Orgütü ve diğer demokratik gen'çl'ik örgütleri, Federal Almanya toprak­ larında NATO üsleri b u lun masına ka rşı protesto hareketlerinin öncüleri­ d i rIer. Memlekette bu üsleri n bulunduğ u kesi mlerde yığın gösteri leri ya­ pı lıyor. Hükü met n ice takviyeli polis birli kleri göndererek bu gösterileri dağ ıtmaya ça lışıyor.

AKP askeri harca maları n her yıl % 1 5 ora n ında kısılmasını ve böylelikle Bundesver bütçesinin ensonu iki defa azaltı l masını istiyor. Alman Sendi­ kalar Birliği'nin progra mında do askeri harca maların her y ı l % 15 kısıt­ Ian ması isteği yer a l<ıyor. Bu isteğ i, Sosya l- Demokrat Pa rtisi'nin birçok üyesi, n ice gençler, ü niversite örgütleri ve pasifist hi rlikleri de beni msiyor ve destekl iyorlar.

Anti -mil ita rizm ordu çevrelerine de giriyor. Memlekette «Asker-70 » sloganı a ltında, kısa zamanda yaygı nlaşan bir « B undesver ordusu genç erleri hareketi » yaratı ldı. Bunlar, komuta kadrosunun benimsed iği ve sürdürdüğü m i litarizm ruhunu, yeni kuraları Sovyetler Birliğ iyle olası bir ha rbe sürmek üzere hazırlama çabalarını protesto etti klerini açıklad ılar.

Biz ölçülerini ve önemini pek a ba rtmadan, bu ha rekete gereken ilgiyi gösteriyoruz. Şu do var ki, Batı Alman mil itaristleri a rasında ve bu arada NATO'yla bağ lı olan l a r arasında, başlıca teh l i ke, Bundesver'i koro geri­ ciliğin, intikamcılığın önemli bir aracı haline geti rmeye ça lışan çevreler383

den geliyor. Batı Alman Mecl isi'nde ASDP mil letvekillerinden biri n i n söy­ led iği g i bi, Şili'deki faşist başkaldırı, bu çevrelerce bir « uygun model .. olarak beni msen miş bulun uyor.

V. Kaş/an. Şili'deki olayların bir önemli ya nı da, m i lita rizmi en canavar yüzüyle göstermiş olması d ı r. Bunun için, Halk Birliği Bloku'nun başındaki Allende'nin tuttuğu sosyal ist fikirlerden hayli uzak olan bazı burj uva poli­ tikacı la rı, uçakların cumhurba'şkanlığı sarayı nı bombalıyacakları bi r du­ ruma kend ilerinin de düşebi lecekleri tehlikesini ister istemez düşünmüş olsa l a r gerektir. Ne va r ki, asıl sorun, böyle politikac,ı ların bu olasılıktan ne g i bi a kıllı sonuçlar çıkard ı kları sorunudur.

H. G a u /ier . Eğer o akıllı son uçları kendi leri çıkarmazlarsa, ergeç, halk g üçleri onları buna ve mil itarizm reel teh l i kesinin yüzünü görmeye zorlı­ yacaktır. Ferahlama orta m ı n ı pekişti rme, bu süreci dönüşsüz kılma müca­ delesine bu bakımdan da önemli bir rol düşüyor. Barışın ve sosyal i ler­ lemeni n düşman lanı bu süreci ateşten korka rcasına yad ı rg ıyorlar.

Bizi m ödevi miz, halka, a nti-komünizm ve a nti-sovyetizmin eşdeğer olduğunu ve bunların ferahlam ayı suya düşürme amacına yöneltilmiş bulunduğunu açıklamaktır. Ve bu du­ rumda, Kanada'nın menfaatleri için mücadelenin, NATO'ya karşı, ta ri h i n tekerleğ ini geri çevirmeye çalışan bütün « soğ u k harp .. yandaşlarına karşı m ücadele demek olduğunu a nlatma ktır.

V.

Kaş/an.

"soğuk harp» politikasına

H. G a u/i er. Biz, FAC'de, emperyalizmin ideoloji k tahrikleriyle, a nti­ komün ist propagandasiyle mücadele ederken, bir ya ndan emekçi lere ba­ rış ile sosya l izm a rasındaki orga n i k bağ ıntıyı en basit ve a n laşılır biçimde göstermeye, öte yandan da NATO'ya bağ lanmanın halkı mıza getirdiği zararları an latmaya çalışıyoruz.

Biz, m i litarizme, a nti-komü nizme, a nti-sovyetizme karşı mücadelede, n ice başa rı larımızı, komünist ve işçi pa rtilerini n 1 969 yılı Uluslara rası Da­ nışma Topla ntısı tarafı ndan hazırlanmış açık bir eylem programına sahip oluşum uza borçluyuz. Bugün, a radan ge'çen son beş yıl boyunca u lus­ lararası kom ün ist ve işçi hareketinin ve bütün d ünya barışsever güçlerinin ulaştıkları büyük başarılarla haklı olarak öğ,ünebiliriz.

384

Faşizme ve gericiliğe cchayır !•• Komünist ve işçi partilerinin 1969 yıh Uluslararası Dantş­ ma To pla n tısı şunlart belirtti : « Faşizm, emperyalizmin buna­ hmlnln derinleşliği, gericiliğin demokratik ve devrimci güç­ leri kabaca ezme metotlannı uyguladığı s/(ada başkald/(­ maktadtr. » Şili faciası ve Uruguay'daki gerici darbe, halklan faşizm tehlikesi bakımından yeni bir kuvvetle uyarmakta ve faşiz­ min neler yapa bileceğini gözler önüne sermektedir. Neo­ faşist kuvvetler başka memleketlerde de gemi azıya almak­ tadtrlar. Zulüm rejimieri kuduz bir polis terörüyle iferilik yolunu kesmeye çahşmaktadtrlar.

Son beş yd içinde, komünistler, halklann faşizme ve geri­ ciliğe karşı yürüttükleri kahramanca savaşa yeni ve parlak sayfalar kazandtrmışlardtr.

H O R R I Y ET G O N O G EL E C E KT i R Santiyago Alvares (ispanya Komünist Partisi

Baskdam karşı mücadele ve

Yürütme Komitesi üyesi)

diktatörlüğe darbe

Baskı ve teröre karşı mücadele, ispa nya Komünist Partisi ıçın, Ispanya halkı için, Fra n ko faşist d i ktatörl üğüne karşı genel mücadelen in önemli bir bölümüd ür. Bu da doğaldır, zira d iktatörl ük, 1 936-39 i ç ha rbinden başlıyarak yıllar boyunca kan l ı bir terör uygulam ıştır ve başlıca poHtik silôh olara k çeşitli baskılara başvurmaya devam etmekted ir.

Memleketimizde işçi ha reketi ve muhalefeti oluştura n demokratik halk hareketi, teröre ve baskılara karşı mücadele yürütmemiş ve faşizmin bu silôh ını körletmemiş olsaydı, bug ü n bulunduğu yüksek d üzeye erişemezdL Ne va r ki, baskılar zaman zaman şiddetlen iyor. Geçen lerde, işçi Kom is­ yonla rı Ulusa l Koordi nasyon Merkezi'ni kurmakla suçlanan Marselino Kamaço'nun, d i n adamı Garsiya Salve ve d iğerlerinin i nsafsızca cezalara ça rptı rılma ları baskı ların şiddetine tan ı k l ı k ediyor. 1 972 Martında Ferol'da genel g revi yönetmiş olan işçi önderi Rafel Pilyado ve diğer a rkadaşları için savcılığın 1 7 yıl hapis cezası istemesi, işçi hareketi emektar milita n ­ larından Simon Sançes Montero'nun geçenlerde Madrit zindanına atıl­ ması ve bir polisi öldürmekten san ı k genç anti-frankist Salvador Poiga'­ nın ölüm cezasına çarptırılması da yine baskı ların şiddetlendiğ ini göste­ ren kanıtlard ı r.

385

Baskı lara karşı mücadele gayet çeşitli biçim lerde yürütülüyor. Bunları şöyle sıralıya b i l i ri z : Grevler, toplu protestolar, işletmelerde ve oku llarda imza toplamalar, emekçi lerin işyerlerinde genel toplantı ları, send ika bir­ liği, sivil ve askeri idare merkezleri önünde gösteriler, ha pistekilerin a k ­ raba ları veya çalışma a rkadaşları tarafı ndan idarecilere de kilise yüksek makamlarına heyet göndermeler . . . Orneğin, geçen yıl, 1 2 Ara l ı k günü, işçi Kom isyonları Ulusal Koordinasyon Merkezi'ni n ka rariyle bir müca ­ dele g ü n ü ö rg1ütlendi. Bu mücadele günü, ispanya'nın her tarafından yüz­ binlerce işçinin katı ldı kları g revler ve protesto miting leriyle geçti. i şçi sın ıfı politik baskıı l a ra, polis tarafından ya pılan baskılara karşı sürekli bir mücadele yü rütüyor, patronların kovuştu rma l a rını protesto edi­ yor; toplu sözleşmelerde, her zaman, ha pse atı lan işçilerin serbest bı ra­ kılması. politik görüşlerinden dolayı tutuklananla rı n işten çıkarılmalarına son verilmesi, hapisten çıkanların tekra r işe a l ı n maları gibi i stekler i leri sürülüyor.

Teröre karşı mücadele bugün öyle ölçüler al ıyor ki, kilise makamları n ı n en yetkilileri b i l e a rtık bir af gereğ i nden söz ediyorlar. Orneğ in a rtık baskılara karşı mücadele komitelerine, ya da geniş bir temsil ka psa mı olan dayanışma komitelerine piskoposların da katıldıkları bazı bölgeler (Katalonya g i bi) va rdı r. Avukatların, doktorların, mimarların, ekonomist­ Ierin ve d iğer serbest meslek sahi plerinin komisyon l a rında, polis kovuş­ turma larının k u rbanlarını savunma kara rları alınıyor.

Demek oluyor ki, Fra nko rej i m i ile ispanya kam uoyu arasındaki çeliş. kiler g itg ide daha çok keskin leşiyor (hükümet başka nı Ka rero Blan ko'ya karşı suikastten sonra, başlıca koltukları eski polislerin paylaştı kları bi r yeni kabine kuruldu). Biz, faşist diktatörlüğe karşı m ücadelemizde ulus­ lararası dayan ışmaya i htiyaç duyuyoruz ve her türlü daya nışma ve des­ tekleme beli rtisini büyük bir şükranla karşıl ıyoruz.

Kostas Lules (Yunanistan Komünist Partisi

Demokrasiye götüren biricik

/'v1K Politbüro üyesi)

doğru yol

Yuna nista n'da askeri cunta reJ ı m ı bir bunalım geçiriyar. Pa padopulos d i ktatörl üğünün d üşmesi, memlekette hemen hemen bütün politik par­ tileri ve örgütleri rejime karşı m uhalefete yöneiten genel halk diren işinin bir sonucu oldu. Azeilikle Atina'da, Patras'ta, Selôni k'te ve d iğer şehir­ lerdeki Kasım ayı (1 973) h a reketlerinden, yani halkın hoşnutsuzluğ unu yansıtan genel çıkışla n sonra, bu cunta elebaşısının uzaklaştı rılması ka­ çını lmaz oldu. işe bakın ki, Pa padopulos, vaktiyle kend isini işbaşına 98tiren kuvvetler, yani yerli ve yabancı tekeller, ABD ajanı çevreler ve cun386

tadaki kendi arkadaşla rı tarafı ndan iktida rdan uzaklaştı rıldı. Bu kuv­ vetler, Kasım ayı çıkışlarından korkarak, Pa padopulos'u şa mar oğ lanı yapmayı ka rarlaştı rd ı l a r ve iktidarı d iğer askeri g rupa devrettiler.

Bu saray da rbesi, neo-faşist terörün şiddetlenmesinin de başla ngıcı oldu. G üven i l i r kayna kla ra ve verilere göre, bu da rbe günlerinde, Atina sokaklarında, tank hücumları sonucunda, 1 00'den fazla gösterici öldü­ rüldü ve yüzlerce kişi de ya ralandı. Bin lerce yurtsever tutuklandı ve haıa da tutuklan ıyor. Tutuklananların çoğ u insa n l ı k dışı işkencelere ta bi tu­ tuldu ve bazı l a rı yaşam boyunca sakat ka l d ı l a r. Yüra ve Leros odaların­ daki Hitlerist tipten toplama ka mplarının kapıları yeniden açıldı. Nice politik tutuklu ve hü kümlü, bu ka mplarda harp zamanında depo ve cepa nel ik ola rak kullanılan beton h ücrelere atıldı lar. Şu da va r ki, Papadopu los'un uzaklaştı rı lması, cuntanın ve a rkasındaki Amerikan efendilerinin birçok üm itlerini, daha somut olara k yakında .< i ktidarı n pol itikacı lara devredi lmesi » olanağ ı n ı suya düşürd ü . Kabaran halk hoşnutsuzl uğ u askeri g rupun ,i ktidarı n ı sarstı. Ve bu ortamda rej imin iç çelişkileri daha çok derin leşti.

Yen i askeri g rupun iktidara gel mesiyle, rejimin ka rakterinde hiç bir değişme olmadı. Bu hep yine o iğ renç faşist d i ktatörlüktür ve Amerikan emperya lizmi mem leketim izde ağalık sü rmeye devam etmektedi r. Buna karşın, bugün yöneticiler çevresinde iki eğ ilim göze ça rpmaktadı r.

Bunlardan birinin yandaşla rı kaba kuvvet ya rdımiyle i ktidarda tutun ­ maya çalışıyorlar. Bunlar, terör v e baskıl a rla, kaniçici b i r kıyıcıl ıkla, tutuk­ lamalarla, h a rp d iva n ı ka ra rl a rına ve sıkıyönetim dönemi ka nunlarına dayanara k yurtseverleri cezaevlerine ve toplama kamplarına gönder­ melerle halkı d ize getirmek istiyorlar. i k inci eğ ilim yandaşları, y,i ne aynı biçimde terörün arttı rılmasından yana olsa l a r da, « daha a z kötü »yü önererek, yani sözümona « i ktidarı politikacılara devretme» vaatlerini i leri sürerek halkı a ldatmak istiyenler­ d i r. S ı rası gelmişken hemen söyliyel im ki, bu ,iktida rı sözümona sivii lere devretme işi, a rtık, bi rçok memlekette iç gerici lik ve ABD em perya lizmi tarafından halka dayatı lan faşist reji mierin gerçek yüzünü maskelemeye yarayan standart bir oyun olmuştur. işin öneml i ya nı, Kasım olayla rı n ı n hem cunta içinde, hem de cuntanın iplerini oynatan Amerikanın nüfuzlu çevrelerinde ciddi bir teıaş uyandır­ mış olması d ı r. Yunanista n ı n eski ve geleneksel burj uva partileri de paniğe ka pılmışla rd ı r. Bunlar, yen i askeri g rupun anayasal işlemlerini ve bu işlemlere dayanara k cumh urbaşka n ı n ı n hakları n ı sınırlaması n ı ve Pa pa­ dopulos'un k u rdu rd uğ u Anayasa Ma hkemesi'ni ka l d ı rmasını olumlu ka r­ şıladılar.

Gerçekte, memlekette durumu « iyi leşti rme» yolunda hiç bir adım atı l 387

madı. Kasım ayı kan l ı ha reketleri ve cunta n ı n uyguladığı azg ı n terör, hal­ kın nefret ve d i renişin i a rtırdı; Yığ ınlar özgü rlük mücadelesine devam ed i­ yorlar ve daha büyük b i r azimle de devam edeceklerdir. 1 973 Kasım çıkışlariyle alıp yürüyen çarpışmalard a Komünist Partisinin örgütleri öneml i bir rol oynadılar. Yığ ı n l a r « Ekmek ! », .. Demokrasi ! », .. Kahrolsun d i ktatörlük ! », .. Amerikan em perya listleri Yunan istandan d ışarı !» şiarlarını bayraklaştırarak gösteriler yaptı lar.

Kasım olaylarının, Yunanistan halkının yürüttüğ ü mücadeleni n daha i leri doğru geliştiril mesi bakı mından olağanüstü b i r önemi va rd ı r. Yuka­ rıda belirttiğim gibi, Papadopulos'un düşmesi faşist diktatörlük için a ğ ı r bir da rbe oldu. H a l k yığ ı n l a rı bu diktadan düne kıyasla d a h a az kork­ maya başlad ı l a r. Bugün, halk, faşist dikta rej iminden ve buna destek olan Amerikan ağalığından biricik kurtuluş yolunun her i kisine karşı açıktan açığa mücadele yolu olduğ u n u daha iyi görebilmekted i r. Kasım olayları, halka, bu faşist rej imin, Amerika l ı la r tarafı ndan ne kadar desteklenirse desteklensin yıkıla b i l i r olduğu inancını kaza n d ı rmış bulunmaktad ı r.

Yunan halkı, kurtuluşunun her şeyden önce kend isine bağ lı olduğunu biliyor. B u halk, yürüttüğü mücadelede yqlnız olmadığını, d ünya demok­ ratik kamuoyu tarafından, özellikle başta Sovyetler Birl iğ i olmak üzere sosya l ist ülkeler kam uoyu tarafı ndan desteklendiğ i n i de biliyor. Bu des­ tek, Yunan yurtseverlerin i esinlemekte, onların savaş maneviyatını yükselt­ mekte, kesi n zafere inançla rını a rtı rmakta d ı r.

Bundan başka, halk a rtık birlik olma gereğ i n i de daha büyük bir biHnçle kavrıyor. Kası m ayı çıkışlariyle sağ lanan geniş etkileşme, müca­ delenin başa rısında daya n ı şmanın öneminin daha derinden hissed i l me­ sine yard ı m ediyor. Bunun içindir ki, bugün, gerici l iğ'i n daha iç harp za manından beri memlekette oldukça başariyle sürd ü rdüğü an laşmazl ık, dağınıklık ve bölünmüşlüğ ü önemli derecede gidermeye m uvaffa k olmuş bulun uyoruz. Şimdi halk tekcephe halinde mücadele ediyor. Kasım ayın­ da, halk gösterileri, ün iversitel i ve işçi gençlerin bütün politik akımlar temsilcilerinden oluşturdukları Dikta Aleyhtarı Tekcephe Komitesi tara­ fından yönetiidi.

Partimiz, halkın birliğe susa m ışlığını doğru olarak değerlendi riyor ve bunun mücadelede başa rıya ulaşmanın koşulu olduğu düşüncesin i çıkış noktası yaparak, bütün partileri ve örgütleri, bütün Yu nanlıları savaş bir­ liğine çağ ı rmaktan bir an bile geri durm uyor. Biz bu hedefe ulaşabi l mek için, genel bir minumum- prog ra m olarak şu istekleri i leri sürmüş bulunu­ yoruz : Diktatörlüğün deviril mesi ; Halk i radesinin serbestçe bel irmesinin sağ la nması.

Yuna n istan Komün ist Partisi, bu ikinci koşulu zorunlu sayıyor, zira halk, mücadele yoluyle ve mücadele son ucunda özg ü rlüğe kavuşacağından ve kendi öz rej imini, yani kendisini tekelci oligarşinin ve Amerikan emper388

yalizminin egemen liğinden kurtaracak olan yeni demokrasi rejimini kura­ cağından emin olma d ı k'ça, bu yolu tutmaz ve fedakôrlıkları göze alamaz.

Bundan başka, partim iz, en etkin birl iğ i n aşağ ıdon, yığın lardan sağ ­ lana bileceği düşüncesinden h a reket ederek, i şçi sınıfını, köylüleri, genç­ liği ve orta tabakalar temsi lcilerini, köylerde ve şehirlerde, fabrikalarda ve d a i relerde, halkımızın yaşadığı ve çalıştığı her yerde d i kta aleyhtarı tekcephe komiteleri kurmaya çağınyor.

N ihayet, biz, a rtık Yunanistanı yedi yıldır yönetmekte olan cunta n ı n halk d ü ş m a n ı politikasının, memlekette d iğer bütün kötülü klerinden baş­ ka, bir de ekonomik güçlüklerin alabi ldiğine a rtması sonucunu doğurdu­ ğ un u gözönünde bulunduruyoruz. Ya lnız 1 973 yılında hayat paha l ılığ ı hemen hemen i k i ka t a rttı. Durum, doğ a l olarak, tüm ka pita list dünyayı saran döviz ve enerji bunalımının etkisiyle de karmaşıklaşıyor. Her şeyden önce, işçi sınıfının, emekçi höyl'ü lerin ve şehi r orta ta bakaları n ı n maddi d u rumu a l a bildiğine kötüleşiyor. Bu da d i kta rejiminin sü rüklend iği buna­ lımı daha da derin leştiren etkenlerden biri oluyor.

Doğ a l d ı r ki, cuntayı devirme ve memleketimizde demokrasiyi teminat altına alma mücadelesinde başarı n ı n temel koşul u, sağl a m i l legol pa rti örgütlerin i n va rlığı ve aktif eylemid ir. Fakat partimiz, on yıl önce a l ı na n bir karar, y a n i i ı ıega l hücrelerin ka ldırılması kararı yüzünden, n ice ciddi örgütsel g üçlü kleri hôlô aşabiimiş değ i l d i r. Gerçi, o zamandan beri i l le­ gol pa rti eylemi n i canlandırmak için epeyce çaba harcanmıştır. Fa kat bu yeterli değ i ldir. Parti, bugün de, her yerde, öncelikle işletme ve fabrika işçileri a rasında güçlü i ııegal örgütler meydana getirme ödeviyle karşı karşıya bulunuyor. Bu hedefe ulaşmanın en iyi yolu ve a racı da, işçi sını­ fının ve bütün emekçilerin doğ rudan doğruya ekonomik, politik ve diğer istekleri uğrundaki günlük mücadelenin komü nistler tarafından örgütlen­ mesidir.

Sözlerim i bitirirken şu gerçeğ i bir daha beli rtmek isterim : Yuna nista­ n ı n problem leri a ncak d i kta rejiminin devirilmesiyle ve memlekette i leri­ lik yol unu açabi lecek olan yeni demokrasinin kurulmasiyle çözülebil i r.

fernando Nadra (Arjantin Komünist Partisi Yürütme Komitesi üy esi)

Şili o/ay/armdan alman ibret ders/eri

Bir askeri cunta n ı n yarattığı Şili faciasını, barbarca halk k ı rımını bütün d ünya biliyor. Bunun için, ben burada, Arjantin'in devrimci m ücadelesi bak ı m ı ndan Şili olaylarından çıkarabi leceğ imiz ibret derslerine kısaca değin mekle yetineceğ im.

Birinci ibret dersi: Emperyalist tekeııer ve bunlarla bağlı büyük ser-

389

sahipleri ve kend ilerine uşaklık edenler (asker ve sivil) hiç de uyum uyorlar. Biz, yanki em perya lizminin casusluk şebe­ kesini, CiA'yi ve yerl i uşaklarını daimi olara k açığa vurmuş, Şili'de, Arj a n ­ tin'de v e d iğer Lôtin Amerika memleketlerinde hükü met darbeleri yapıl­ ması n ı n mümkün olduğ u n u defa l a rca söyliyerek uya rıda bun l u n m uşuzd u r.

Bu, u l usal ve sosyal kurtul u ş yol u n a koyulmuş olan, emperya lizmin eko­ nomik ve politik sa ldırısına karşı direnen bütün halklar ve hükü metler için hayali değil, reel, elle tutulur ve gözle görülür bir tehliked i r. Biz, Arjantin'de de, sağcı kuvvetlerin bir kom ploya g i rişmeleri ve Şili ö rneği g ibi hü kümet darbesi yapmaları tehl ikesine kaç defa kam uoyun u n d ikka ­ tini çekmiş bulunuyoruz. Geçenlerde Kordova'da başgösteren olayla r, sır­ tını CiA'ye dayaya n gericiliğin burada yersel iktidarı devi rmeye kalkış­ ması, bizim görüşümüzün doğruluğu ortaya koymuştur. mayeciler, büyük topra k

ikinci ibret dersi: Halkın düşmanları, onun kurtu l uş u n u istemiyenler, kendi sınıf çıkarları n ı savunma sözkonusu olunca, en ağır cinayetleri de işl iyebilecek azgın kurtlara dön üveriyorlar. Gerçekten de Şil i'deki kan l ı olayla r, a ncak insa nlığı n yüzkarası o l a n Alman faş izminin barba rlığiyle kıyasla na bilir. Bu gerçek, tekellerin ve uşakları n ı n kendi lerine özg ü iki­ yüzlülükle « i n san onuru ve hakları » ya n l ısı görünerek göğ üslerini yum­ ruklad ı kları za manlarda, Sovyetler Birliğine ve diğer sosya list ü lkelere karşı hücumlara a ra vermed ikleri za manlarda, demokrasi ve ulusal ba­ ğ ı msızlık yolu n u seçmiş olon hükü metleri gözden düşürmeye yeltendik­ leri zamanlarda mutlaka hatı rlo n m a l ı ve u n utulmama lıdır. üçüncü i b re t ders; : Şili'nin, Arjantin ' i n ve diğer lôtin Amerika ü lkele­ rin i n m u htaç old�kları yurtseverlik çabaları ve devrimci dönüşümler, a n ­ c a k bunları işçiler v e köylü ler, t ü m h a l k destekled iğ i takdirde, gerçekleş­ tiri lebilir. Bu bizim memleketi mizde mümkündür. Arja nti n y urttaşla rının büyük çoğ u n luğu, değ işik politik akımları n temsilcileri, geçen yıl ya pılan seçim lerde, ul usal ve sosyal kurtul uşton yana oldukla rın ı beli rttiler. Bu­ g ü n o n o sorunumuz, hiç bir ayırım yapmaksızın, içli-dışlı ortak düşmana karşı mücadele eden bütün yurtseverlerin birleşmeleri ni sağ lamaktır. Bir politik parti ve hattô birkaç politik partin i n birliğ i henüz problemi n çö­ zümüne yeterli değild i r. Memlekette, a rtık h iç ertelemeden, dakika bile kaybetmeden, bütün yurtseverlerin katılacakları güçlü bir a nti-emperya list cephen in kurulması gerekiyor. Şili'de, Komün ist Partisinin, uğrunda ısrarla mücadele ettiğ i, oma başarı l ı olamadığı dôva n ı n gerçekleşmesi, yani Halk Birliği politik yelpazesinin gen işleti l mesi, ôsi generallerin plônlarına karşı d i renişin çözümleyid etkeni olabilirdi.

Sağ ve aşırı sol elemanların terörcü eylemleri Şili'de Halk Birliğ'i cephe­ sinin genişletilmesine engel oldu. Sollar, hasta l ı k d erecesindeki a ş ı rı I ı k­ l a riyle hükümeti zayıflattılar, halk g üçleri n in çözülüp dağılmasına yar­ d ı m ettiler (bu husus özellikle beli rti lmelidir). orta ta bakaları n önemli bir kısmını, yani küçük tüccar ve sanayici leri, teknisyen ayd ı n ları, ü niver390

site öğrencileri n i , silôhlı kuvvetler temsilcilerini vb. kendilerinden uzaklaş­ tırı p, komplocuların kucağına ittiler.

Biz, sa botaj ların, gerici kuvvetlerin kargaşacı entrikalarını n ve aşırı 501ların intihara eşit çılgınlığının a l ı p yürüd üğü koşullar içinde, biri nci dev­ rimci ödevimizin, demokratikleşme, ulusal ve sosyal kurtuluş ya nlısı bütün toplumsal çevreleri ve politik akımla rı birleştirecek güçlü bir yurtsever, demokratik ve a nti-emperyalist cephe yaratmak olduğ unun bilincindeyiz.

Ancak böylelikle, iç ve dış düşmanları mızın yoluna aşılmaz bir set çeke­ bilir, sonra da onları bozg una uğratabiliriz. Bu, Şili tecrübesinin verdiği trajik ibret derslerinden çıkan en önemli ve ertelenmez ödevdir.

Biz Arjantin komünistleri, çok güç koşullar a ltında savaşmakta olan Şili halkına ta m bir dayan ışma gösteriyor, onu hararetle destekliyoruz.

Arjantin komü nistleri, Şili halkı n ı n üstü n gelmesine yard ı m etmek üzere ellerinden gelen çabayı g östermişlerdir ve göstermeye devam edecekler­ dir. Halkım ız, askeri cuntanın kıyı cı eylemlerini ve Kuzey Amerikan em­ peryalizmini şiddetle suçlamakta, kanlı teröre bir a n önce son verilme­ sinde, Luis Korvalan'ın ve d iğer politik tutukluların serbest bırakılmasın­ da ı sra r etmektedir. Memleketimizin her yan ı n ı kaplayan ve faşizme karşı mücadele döneminde eşi görü lmedi k öl'ç üler alan yığınsal aksiyonla r, Halk Bi rliği ve Şili halkı ile dayanışmanın parlak bel irtileri d i r.

---

Silvio Games Brezilya Komünist Partisi MK üyesi

Kanlı rejim izole edilmeli

ve devrilmelidir Geçen yılın Kasım ayında yapılan Brezilya Komünist Partisi M K Ple­ nu mu, Brezilyadaki diktatörl üğü, doğ rudan doğ ruya silôhlı kuvvetlere ve çok yaygı n bir devlet güvenlik örg ütüne daya nan faşist tipi bir rej i m olarak tan ı m ladı. Terör bu rejimin başlıca yönetim metodu o l d u . Korpo­ rativist (Ioncacıl ık) ruhta etkilerle çoğ u sendikalar yozlaştı rıldı ve devletin a ra basına koşuldular. işçilerin bütün örgütleri bir baskı ve kovuşturma lar kıskacı içine alındı. Dikta rejimi, bunla rı, yalnızca sosyal i htiyaçlar ve emekçileri n d i n lenme hakları sorunla riyle i lg'i lenen örgütler haline getir­ meye çalışıyor.

Memlekette gerçek durumu her a raçla telleyip pul la mayı iş edinen küsta h ve bıktırıcı resmi propagandanın perdesi a rkasında, emek'çHeri bunaltan sömürünün daha do şiddetlend i ri l mesine yol açan, tekel lerin ve lôtifu ndistlerin yurt servetlerin i ta lan etmelerine olanak veren bir eko­ nomi politikası yürütül üyor. Her şeyden önce Kuzey Amerika emperyaliz­ minin çıka rlarına uygun olan yayıl ıcı dış politika bir şovinizm kam panyası ile atbaşı beraber gid iyor. Brezilya a rtık kıta ölçüsünde gerici liğin da391

yanağı, Latin Amerika faşist reji m ieri için anti-komü nist « kutsal bağ laş­ ma ..da birleştirici merkez haline getiri lmiş bulunuyor.

Dikta rejimi, görün üşte bir «temsi li demokrasi .. meydana getirmek isti­ yor. Cumhurbaşkanlığı koltuğ unda oturan « gori l ier .. süreli olara k değiş­ tiriliyor. 1 974 Ocak ayında cumhurbaşkan ı yine değişti rildi. Resmi Arena Partisi temsilcilerinden oluşan 503 oylu kollegyu m, bu defa Ernesto Gey­ zel'i cumhurbaşka n lığına « seçti ... Bu oylamacı l a rı n sa ndık başına gelme­ lerinin sağ lanması için her birine 10 bin kuzeyro (1 .500 dolar kadar) verildi.

Yeni cumhurbaşkanı memlekete ne gibi sevi nd irici şeyler geti rd i ? Gey­ zel, daha yemin eder etmez, kend isinden öncekilerin politikasın ı sürdüre­ ceğ ini ilan ederek şunla rı söyledi : « Mem leketin g üven l i k konusunda muh­ taç olduğu gelişme, bundan böyle de, gerekirse, şimdiye kadarkinden daha büyük bir şiddetle sağ lanacaktır. .. Geyzel':n bu sözlerle ne demek istediği çok geçmeden a n laşıldı. Faşistleşme memlekette politik ve top­ lumsal hayatın bütün alanlarını kapladı. Şimdi kültür alanında da « büyü­ cüler avı .. başladı. Bugün artık halk müz'i ğini sevenler bile « baltalayıcı eleman .. sayı lıyor.

Rejim, azg ı n bir terörle, hemen hemen bütün aşırı sol örgütleri dağ ıt­ maya m uvaffak oldu ve yöneticileri n i fizikman yoketti. Ama faşistler, bü­ tün çabalarına rağmen, bizim partim izi yokedemedi ler. Bugün, Brezilya Komün ist Partisi, derin gizlilik koşulları içinde, zorbal ı k rej imine karşı mücadeleye devam eden biricik örg ütlü pol itik g üçtür. Brezilya tekelci burj uvazisinin basın orga nı «O Estado de Soo Paulo .. gazetesi bile şu itirafta bulunmak zorunda kald ı : « Komünist ideolojinin tarafta rları a ra­ larında yeniden örgütleniyorlar. Bunlar ul usal çapta topla ntı lar yapıyor­ l a r. Bu da kendilerine yenıi yeni i l işkiler kurma, etki olonlannı genişletme olanağı veriyor. ..

Biz son derece zor koşullar a ltında, d i kta rejimine karşı, şehi r ve köy emekçileri n i n mücadelesi n i hızlandırmaya çalışıyoruz. Rej ime karşı muha­ lefet g üçlen iyor. Diktayı ya l n ı z emekçi yığ ınları değ il, katolik kilisesi gö­ revli leri ve hatta klerikal h iyera rşinin bazı temsilcileri de 'içinde olmak üzere, en geniş ta baka l a r suçluyorlar. Kom ünistler, muha lefet g üçleri n i takviye v e bunları d i kta aleyhtarı cephede sımsıkı bi rleştirme işine ciddi bir ödev olara k dört elle sarıl ıyorlar. Biz d i ktatörl üğü ancak böyle yen e­ bi leceğ imize, memlekette demokrasiyi ve özg ürlüğü a ncak böylece can­ landıra bileceğ imize inanıyoruz.

M ücadelemizde uluslara rası dayanışmanın paha biçilmez yard ımlarını görüyoruz. Geçen yılın sonuna doğru Fra nsız kom ünistleri nin girişimiyle örgütlenen Brezilya konulu Avrupa kolokvium'u bu dayanışmanın parlak örneklerinden biriyd i . B u görüşmeye katılanlar, Brezilya halkını destekle­ dikleri ni beli rterek, dünya kamuoyu önünde, iktida rı gaspetmiş bir men392

fur askeri-polis saray entrikacıları g rupunun bütün cinayetlerin i açığa vurdular. Brezilya halkı ve kıtamızın savaşma kta olan d iğer halklariyle kardeşçe dayanışma ve faşist terörün şiddetle suçlanması, d i kta ve em­ perya l izm a leyhtarı demokratik güçlerin daha sıkı bir birlik meydana ge­ tirmeleri yolunda g üçlü bir etmen olmaktad ı r.

Jak Dorsilien (Haiti Komünist Birlik Partisi MK üyesi)

Düvalier'i yenebilir miyiz?

Biz Ha iti komünistlerine, memleketimizde, q labildiğine gaddar Düvalier di ktatörlüğü koşullarında devrimci hareketi c'a n landırma olanakları olup olmad ığını sık sık soruyorlar. Hareketi canlandırma denildiği zaman, her şeyden önce, halk yığ ı n larının politik hedeflere ulaşmayı amaçlayan bi­ linçli mücadelesini anlıyaruz. Bu mücadele, devrimci pa rti nin, işçi ler, köy­ lüler ve d iğer halk ta baka lariyle sağ lam bir orga n i k bağ kurmasını ge­ rektiriyor. Biz, sanayi ve ta rı m işletmelerinde parti örgüsünü genişletiyor, yığ ınlar a rasında devrimci fiki rleri yayıyor, emekçilerin aksiyonlarını ve halk hoşnutsuzluğunun bütün bel irti leri ni, d i ktatörlüğe, em perya lizme ve gericiliğe karşı, h ürriyet, demokrasi ve sosyal ilerleme uğrundaki mücade­ lenin ortak akağ ına yöneitmeye çalışıyoruz. Ça balarımız, bir yandan do bütün diktatörl ük a leyhtarı güçleri birleş­ tirme hedefine yöneltil iyor. Bu birliğe yöneli rken, Düvalier rejim ine ka rşı muha lefete katı lanlar a rasında vaktiyle Birleş i k Amerikaya göç etm iş ve em perya listlerden ya na, anti-komün ist bir tutum ta kınmış olanlar do bu­ lunduğunu ve bunları n bugün d i ktatörl üğe ve emperya l izme karşı halk hareketinde yerlerin i almaya ça lıştıklarını da gözönünde tutuyoruz. Artık askeri çevrelerde çalışma olanakları bile açı lıyor. Memlekette ve mem­ leket sınırları dışında, d i kta idaresi tarafı ndan ordudan uzaklaştı rı i m ı ş birçok er v e subay vard ı r. B u n l a r do emekçilerin saflarına katıl ıyor, e m ­ perya l izme v e Düvalier rej i mine karşı savaşanlarla işbirliğ i yapmaya hazır bulunuyorlar. Pentagon'un ve CiA'nin Haiti silahlı kuvvetleri içine sokulma çaba ları, kaçı nı lmaz olarak, bu çevrede yurtseverlik duygularının g üçlen­ mesine yol açıyor.

Düvalier'in haneden mirası iktida r sistemi bir bunalım geçiriYOL Yöne­ tici zümreler a rasında sürtüşmeler genişliyor, rej ime karşı çıkışlar olg un­ laşıyor. Devrimci hareketin canlan masına bu durum do yard ı m ediyor.

Doğaldır ki, Haiti koşulla rında günümüzün ona sorunu, sabırlı bir dav­ ra nışla boyuna kuvvet bi riktirmek ve devrimci hareketi, Düva l ier, em per­ yal ist tekeller ve büyük çiftlikçiler i ktidariyle gerçekten boy ölçüşebilecek hale getirmektir. Yığ ı n la rı n şimdiki bili nç ve a ktifl ik düzeyi, devrimci fikir­ lerin toplumda geniş ölçüde yaygınlaşmakta olduğ unu göstermektedir.

393

1 968-69 yıllarında, partimiz, memlekette muha lefetin biricik politik g ücü sıfatiyle, halkın devrimci aksiyonlarına yard ı m ediyordu. Mem leketi­ mizin bugünkü koşulları o zamankinden daha iyidir. Biz, yığınları örgüt­ leme ve seferber etme deneyimize dayanarak, demokrasiyi ve özg ürlü kleri ca nlandırmak, diktatörl üğü devirmek üzere geniş bir bağ laşma politikası izliyerek, devrimci hareketi canlandırmada yen i bir döneme yaklaşıyoruz.

Bugün a rtı k Düvalier'le ve kend isine destek olanlarla hem mücadele ede­ bilecek, hem de azimli bir mücadeleyle onları yenebilecek d u ruma gel­ m i ş bulunuyoruz. Kısacası, HaiN'de kurtuluş saati yaklaşmaktadır.

Mario B ru n o

(Paraguay Komünist Partisi

Bir savoşkan

MK üyesi)

birlik daha

ve örgütlü

Paraguay kom ünistleri, parti dokümanlarında, Stresner dikta reJımının, uzlaşmaz sosyal çelişkilerin ala bildiğine keskinleşmesi sonucu olara k, g it­ gide daha çok tecrit duru muna d üştüğünü bel irtiyorlar. Memleket derin bir politik buna l ı m ı n eşiği nde bulunuyor. Diktatörl ük, kaçınılmaz olan yokolma saatin i geciktirme çırpın ışları içinde en gaddar baskılara baş­ vu ruyor. Bu yılın başında 70'den fazla ,i şçi ve üniversite öğrencisi tutuk­ landı. Bunlar ağır işkencelere ta bi tutuldular. Fakat rej imin bütün bu çabala rı boşunadır. öyle ki, rejimin görünüşte en sağlam daya nağı olan ord u bile sarsı imış d u rumdadır. örneğ in «Simefor» Alayı'ndan 30 kadar subayı n, memleketin en ücra köşelerinden biri olan Çako'ya sürüldü kleri bilin mektedir.

Paraguay köylüler; de uya n ış h a lindedir. Köylüler, tarım işçileri ve ırgatla rla b i rleşiyor, di ktatörlüğe karşı, rejimin toprak politikasına karşı muhalefete geçiyorlar. Toprak ağaları n ı n elinde bulunan topra kları işgal etme h a reketleri sıkıaşıyor. Galeyanın a rttığı bölgelere gönderilen ceza müfrezeleri, artık « isyancılar»ı her zaman uslandı rmaya muvaffak olamı­ yorlar. Köylülerin, kendilerine ait olm ıyan, fakat öteden beri işledikleri topraklardan çıkarılıp sürü lmeleri, halkın öfkesinin g itgide kabarmasına sebep ol uyor. Geçen yılın sonunda Aguara ve Seko, San Diego ve Yate­ bo'da halkın zorla g öç ettirilmesine karşı birkaç ay süren mücadeleden sonra, Misions ilinin M buyapey bölgesi köylüleri büyük bir malikôneyi ( 1 2 bin hektar toprak ve 7 b i n baş hayvan) za ptettiler. Köylülerin bu . mücadelesi başarıyla son uçla ndı ve mem lekette çok geniş ya nkılar uyan­ d ı rdı.

Köy emektiilerinin çıkışları n ı n böylesine genişlemesi elbette rastgele değ ildir. Paraguay'da en veri m l i işlen i r topra kl a rı n dörtte üçü 1 .500 ka­ dar lôtifundist'in elindedir, 1 00 bin köylü ailesinin ise b i r karış toprağı bile yoktur. Köylü n üfusun % 45'i « okupantes» (..işgale;.,) sayılmaktadı r, 394

yan i bunların topraktan yara rlanma hakkı belgeleri yoktur. 80 bin çiftçi zorla göçürülme tehlikesiyle karşı karşıyad ı r (bunlar verg ilerini ödemek­ ten acizdi rier). 130 bin köylü mevsim işçisi olup. zaman zaman işsizl�r ordusunu doldurmaktad ı r. Köyde insan başına yıllık orta lama gelir 65-85 dolar kadard ı r. Köylünün başlıca gıdası. fasulye başta olmak üzere çe­ şitli bakl iyat ve şeker kamışındon ibarettir. Et. süt ve yumurta büyük bir lüks sayıl maktadır. Köyl üler, çok ilkel. saz damlı ve toprak tabanlı balçık kulübelerde barınmaktadı rlar. Binlerce köylü kadın sürekli yalnızlığa hü­ kümlü gibidir. zira b u nları n kocaları, babaları ve kardeşleri. i ş aramak veya kovuşturmalardan kurtulmak için memleketi terketmek zorunda ka l ­ maktadı rl a r. Dikta makamları köyl üleri yığı n l a kırmakto, hopislere at­ makta. evleri yakıp yıkma ktad ırlar.

Bütün bunlar. memlekette köylülerin politik bilincinin yü kselmesine yard ı m etmekted i r. Böylece. dikta a leyhtarı mücadelede bir savaşkon ve örgütlü birlik daha oluşmaktad ı r.

395

Emperyalizm in cinayetleri artıyor, dünya halklarının sordu�u hesap da çoğalıyorı Emperyalizme karşı ithamname

1 969 yılı Hazira n ında Komünist ve işçi Partileri Uluslara rası Danışma Toplantısı hazırlık kom isyonunun ricasiyle, bir özel belge, «em perya lizme karşı itha mname» kaleme a l ı n mıştı.

O zamandan beri beş yıl geçti. Emperyal izm insa n lığa karşı yeni ve ağır cinayetler işled i. Bu sayımızda, derg i mizde çalışan komü nist ve işçi parti leri temsilcilerinin verdiği bilg iye dayanarak, em peryalizmin 1 969-74 yılları arasındaki kıyıcı eylemleri ni gözler önüne seren yeni materya l, ra­ kam ve kanıtla rı yayı mlıyoruz.

Burada verilen ra ka mlar tam olmaktan el bette uzaktır, fakat bunlar, kom ünist ve işçi parti leri n i n 1 969 yılı Uluslara rası Dan ışma Topla ntısının vardığı son ucu, yani « in sanlığın vicdanı ve sağd uyusu, emperyalizmin cinayetlerin i hoşgöremez» yarg ı sını bir kez daha doğ rula maktad ı r.

Emperyalizm insanhk dışıdır

insanlığın ilerilik yol undaki her adımı, artı k g ü n ü tüken mekte olan sistemin cinayetleri n i gitgide daha büyük ölçüde bulup ortaya koymakta, böylelikle de emperyalizmin bizzat ta rih ta rafından mahkum edildiğini ve kaçını lmazlıkla batıp gideceğ ini yeni bir güçle doğ rulamaktad ı r.

Emperyalizmin yeryüzünde izi bile kalmama l ı d ı r. Gelecek kuşaklar insan­ lığın em perya lizm yüzünden görüp geçirdiklerini yalnız kitaplardan ve müzelerden öğ renmelidi rler.

Yüzyı l ı mızın son çeyreğ i n i n eşiğ inde, em perya lizm, dü nyada 1 00 milyon kişiyi işsizliğe; 783 milyon kişiyi okuma-yazma bilmezliğe; 375 milyon kişiyi de açlığa ve açlıktan ölüme mahkum ediyor. Ayrıca, ta ri h, insçın­ Iığı sosyal ve ulusal ezg iden kurtuluşa çağ ı ran ve bu uğ urda müca­ deleye yöneitenleri böylesine kurnaz ve kıyıcı metotla rla ve böylesine canavarca öldüren bir başka düzen tan ı m ıyor. Emperya lizmin işl iyemice­ ceğ i cinayet yoktur.

(I) Bu materyalin hazı rlanmasında, B MT'n ı n ve özel örgütlerinin resmi istatistik verileri nden ; çeşitli devletlerin resmi istatistik yayı nları nda n ; kom ünist ve işçi parti leri n i n materyal ve dokümanlarından ; Büyük Bri­ tanya. ADC, italya. Polonya, SSCB, ABD, Fransa ve FAC bil imsel­ araştı rma enstitüleri materya l lerinden ; çeşitli memleketler gazete ve dergilerinin materya llerinden yararla nıldı.

396

Son yıllarda suçu emperyalistlerin olmak üzere ve emperya l i stlerin el iyle, nice ü n l ü ve değerli hü rriyet savaşçıları, n ice yiğit komü nist ve demokratlar öldürüldü.

Mozambik. 3 Şubat 1 969 g ü n ü, Afrika ulusal kurtuluş hareketi ü n l ü m i l ita nlarından, Maza mbik Kurtuluş Cephesi Başkanı Eduardo Mondlane ha ince öldürüldü.

Haiti. 1 969 yılı Hazira n ı nda, Ha iti Kom ünist Birlik Partisi yöneticileri Gerald Brisson, Daniel Sansarik, lerar Vadestrandt, lak lano ve parti­

n i n d iğer bazı m i litanla rı öldürüldüler.

ABD. 1 971 Ağ ustosunda, Sen Kvetin cezaevinde, zenci halkın yu rttaşl ı k hakları mücadelesinin ü n l ü m i l ita nlarından lorj Cekson k u rşuna diziidi.

Uruguay. 1 972 N isanında, Montevideo'da, sekiz komünist (Luis Men­ diola, Hose Ramon Abreu, Raul Gansio, Elman Femandes, Rikardo Va lter Gonsales, Hose Vaşington Sena, Ruben Lopes, Ektor Hose Ser­ veli) öldürüldü ler.

Guatemala. 1 972 Ara l ı k ayında, dünya kam uoyu, G uatemala Emek Partisi Genel Sekreteri Bemardo Alvarado Mo nson un, Merkez Komitesi üyeleri Mario Si/va'nın, Kar/os Rene, Val/e'nin, Hugo Barios Klee'nin Kar/os Alvarado lerez'in, Migel Angel Hemandes'in ve m i lita n Fantina Rodriges'in canavarca öldürüldüklerini öğ rendi. '

Gine-Bisau. 20 Ocak 1 973 günü, Afrika ulusal kurtuluş hareketinin ünlü m i l ita nı ı Afrika-Gine ve Yeşil B u run Ada ları Bağ ımsızlık Pa rtisi Genel Sekreteri Amifkar Kabral öldürüldü. Şili. 1 1 Eyl ü r 1 973 g ü n ü, ül kenin cumhurbaşka nı Salvador Allende öldürüldü. Yasal H a l k Birliği hükümetin i deviren faşist cunta 30 binden fazla Şili yu rttaşının kanına g i rdi.

Kayı pların listesi çok daha uzundur.

Bunla rın kimi leri henüz çok genç, kimi leri epeyce tecrübeli yurtsever­ Ierdi. Hayatı ve insanları seviyor ve bundan ötürü de emperya lizmden nefret ediyorlard ı .

H e r birinin ölümü, em perya lizme karşı bir ithamnamed i r.

Emperyalizmi, emekçileri soymakla suçluyoruz

Geçen beş yıl, bili msel-teknik devrimin kapita l izmde güya yeni bir ka lkınma sağ ladığı, devlet-tekel eliyle d üzenleminin bunalımsız bir gelişme vaadettiği, emek ile sermaye a rasında « pa rtnörl ük» ve « hak eşitliğ i »nin: ise sömürü d üzen inin halk düşmanı özl üğünü değ iştirdiği yolundaki bütün burjuva teori lerinin olanca asılsızlığını a paçık ortaya 397

kOYDu. Bugün kapita l i st toplumda sefalet ile zeng i n l i k o rası büyük ve korkunç uçurum sürüp gid iyor. Enflôsyon, d a i m i fiyat a rtışları, süregen işsizlik, tekellerin emekçi haklarına karşı g i riştikleri uyumlu saldırı geliş­ miş kapitali st memleketlerin her günkü olayları a rasındadır.

Zengin/ik ve sefa/et kutup/afl :

Zenginlik. Birleşik Ameri kada n üfusun % 5'i ul usal geliri n % 41 ' i n i a lıyor. Fransanın en zenginleri nden sayılan bir « Klüp 6000,. üyesin i n geliri, bond (akar şerit) önünde çalışan işçin i n kazancı nın 2 v e 4 bin misli a rasında değ işiyor. FAC' n i n büyük tekelcilerinden F. Flik, M ü n i h g i b i bir şehrin bütün a razisini tekbaşına satın a l a bilir, y a da Frankfurt/ Mayn şehrindeki bütün çalışa nların bir yıl boyunca ayl ıkları n ı ödeye­ bilir.

Sefa/et : Birleşik Ameri kada 25,5 mi lyon kişi (bütün n üfusun % 1 2,5'i), i l kel bir hayat sürebilmek için bile yard ı ma muhtaçtır. Bi rleşik Amerika, i n g iltere, Fra nsa, italya, Ja ponya ve d iğer kapita list memleketlerde muazza m «sefalet bölgeleri » vard ı r. işsizlik:

Ge/işmiş kapitalist memleket/erde yıl/aıında resmen kayıtli işsizler

1 969- 1 973

(bin kişi olara k) Yıl

ABD Bütün gelişmiş kapitalist ü lkelerde (mi lyon k işi)

1 969 1 970 1 971 1 972 1 973 1

6,5 7,9 1 0,0 1 0,5 1 1 ,0

t

2.831 4.088 4.993 4.840 4.435

Büyük Biritanya

566 602 776 855 720

FAC

1 79 1 49 1 85 247 408

Fransa

italya

Japon · Kanaya do

223 262 337 380 423

663 61 6 613 701 81 8

512 491 547 584 543

382 495 552 562 561

En yüksek aylık göstergeler. Henüz kesinleşmemiş veriler.

1 973 yılı sonuna doğru buna l ı m ı n derin leşmesi ve ekonomik eylemde görülen d üşüş, işsizliğin daha büyük bir hızla artmasına yol açtı . 1 974 Şubatı öncesinde, Birleşik Amerikada 5 milyon, Ortak Pazar üyesi dokuz ülkede de toplam 4 mi lyon kadar işsiz va rdı.

398

Sömürünün şiddetlenmesi:

Emperya l ist devletlerde, g ünden güne daha kaba sömürü biçimlerine, emekçilerin gündelik lerini ve yaşa ma d üzeylerin i dolaylı veya dolaysız düşürme metotl a rına başvu rulduğu görülüyor. örneğ in, 1 947'den 1 972'ye kadar, ABD işleme (ya pım) sanayiinde emek verimliliği % 1 70, bu sanayii n çıkardığı ü rü nleri n perakende fiyatları da % 87 a rttı ; aynı halk ekonomisi kolunda çalışan i şçilerin ücretleri ise ancak % 47 a rtış gösterdi. Bu verilere dayanarak, Amerikan ekonomisti V. Perlo, bugün, bir işçinin, 1 947 yılına kıyasla, aynı hacimde ü rü n ü retim i için yaklaşık olara k iki defa daha az ücret aldığını, buna karş ı l ı k fabrikatörün % 84 oranında daha fazla kazanç sağ ladığ ını hesa plıyor. işgünü, çoğu kapita list memleketlerde, süresi bakımından, kanunla belirlenen ve toplu sözleşmelerle saptanan normu aşıyor. örneğ in, Fransa ve FAC'da bu fazl a l ı k sırasiyle haftada 4 ve 3 saattir.

Vergiler emekçiler için g ünden güne daha da a ğ ı rlaşan bir yük ol uyor. örneğ in, B i rleşik Amerika'da ya lnız 1 972 yılında maha l l i vergiler % 1 2, federal verg iler ise % 1 8 a rtmıştır (federal verg i lerin hemen hemen °:0 70'i işçilerin sırtına yü klen mektedir). Sıradan Amerikalıların aylık kaza ncı içinde verg ilerin payı ortalama % 30'u bul uyor. FAC'de bütün verg ilerin % 80'i emekçilere düşüyor. Çocuk emeğinden kapita l ist memleketlerde geniş ölçüde yararlanı lıyor.

Cenevre'deki Uluslara rası Ça lışma Bürosu'n un verilerine göre, kapita l i st memleketlerde 43 milyon çocuk çalışıyor.

Kadmlar, erkeklere eşit emeğe karşılık oransal ola rak daha az ücret a l ıyorlar. Büyük Britanya'da bu ora n % 4 1 , Belçika'da % 32, ita lya'da % 25, Fra nsa'da % 23, FAC'de % 30'dur.

Göçmen işçiler korkunç bir sömürü öbeğ i haline geti rilmişlerdir. Batı Avrupada 1 0 milyon kadar ya bancı işçi çalışıyor. Bunlar, çoğu karton ve lamarinadan çatıştırılmış baraka ve kulübelerden, gecekondulardan olu­ şan konum yerleninde barınıyorlar. FAC, Fransa, Belçika şehirlerinde böy­ lece gerçek getto'lar (gecekondu mahalleleri) meydana gelmiş bulunu­ yor. Göçmen işçiler en düşük ücretle çalıştırıl ıyor. Netekim, Fronsoda bir­ çok göçmen işçi, Genel Emek Konfederasyonu'nun istediği asgari ücreti n çok daha a ltında ücretle çalışıyor.

Göçmenlerin işgücüyle ticaret, artı k çok gelirli bir kazanç kapısıdır.

Ya lnız FAC'de hemen hemen 2.500 kişi bu işgücü tica retiyle uğ raşmak­ tad ı r. Bunların en becerik l ileri günde 50 bin mark kadar kazanç sağ­ lamaktad ı rlar.

Fiyat artışları ; Birleşik Amerikada, son beş yıldır, perakende fiyatları daha önceki 1 5 yıldaki kadar a rtış gösterdi ve hayat % 26 oranında pahalılaştı. En399

flasyon milyon larca Amerikalının sofra sından gıdasını «çalıyor». 1 973 yılının ilk yarı sında et fiyatları % 41 ora n ı nda yükseldi ve i nsan başına et tüketimi % 1 2 azaldı.

Ingilterede, m uhafaza karlar, bundan dört yıl önce iktidara gel irken, halka « daha iyi gelecek» vaadediyorlardı. Ama onların iktidarı boyunca, yiyecek maddeleri fiyatları, somut olara k et % 52, balık % 62, süt, peynir ve meyva % 40 ora n ı nda a rttı.

Enflasyon hızı son zamanlarda özellikle a rttı. 1 973 yılında fiyat yük­ selişleri eşi görülmedik bir düzeye ulaştı : Yunanista nda % 30,6, izIanda'­ da % 28,4, Portekiz'de % 20, 1 , Ja ponya'da % 1 9,1 , ispanyoda % 1 4,3, Ingilterede % 1 0,5, ABD, Fra nsa ve FAC'de yaklaşık olara k % 9.

Ka pitalist mem leketlerin başvu rdu kları devlet eliyle d üzenleme ted bir­ leri, istenilen sonucu vermiyor. Fiyatla rdaki kara rsızl ı k ve a rtış, tekellerin önünde geniş ölçüde kolay kazanç olanakları açıyor.

Kanut sıkıntısı :

Ya pıcıl ı k endüstrisi h ızla gelişmekte olsa da, kapita list memleketlerde halkın büyük yığ ınları , gerek l i ilkel koşullardan yoksun evlerde oturmak­ tadı r ve çoğunun do genellikle evi yoktur.

Durum, kapitalist topluma özg ü ev dağılımı oransızlığı yüzünden daha da kötüleşiyor. Fransada, Ul usal i statistik ve Ekonomik Araştırmalar En­ stitüsü'n ü n verilerine göre, 8-1 0 odalı, hatta 16 ve daha çok odalı büyük evlerde (tüm mem leket konut fonunun % 1 2'si), genel likle 1 -5 kişiden oluşan aileler oturuyor. öte yandan, sayısı 300 bini bulan tek odalı ev­ lerde 4-5 n üfuslu a i leler; bu tür evlerin 92 bin kadarında 6-1 0'ar kişi ; ikişer odalı 1 78 bin evde 6-7 n üfuslu a ileler, bu tür evlerin 75 bin ka­ darında da 8-1 6 kişiden oluşan a ileler barınıyorlar. çoğu kapita l ist memleketlerde, ev kirası emekçilerin aylık kazancı n ı n % 30-40 kadarı n ı yutuyor v e d urmadan da yükseliyor. i kinci Dünya Har­ bi yıllarında ve harpten sonraki ilk yıllarda yürürl ükte olan k i ra a rtı rı m ı n ı sınırlayıcı ka nunlar, şimdi çoğu kapitalist memleketlerde yürürlükten kal­ d ı rı lmış bulunuyor. Son yıllarda, Batı Avrupa ü l kelerinde ev kira la rı % 1 0-1 2 oranında yükseldi.

Güzel ve uyg un bir ev edinmeyi düşleyip gerçekleştirebi len lerin çevresi gitg ide dara lıyor. Son yıllarda nice ya pıların ve evlerin boş kaldığı görü­ l üyor. örneğ in, italyada 7 milyon 400 bin kadar oda boş d u ruyor. Ya lnız Roma'da yeni yapılmış 80 binden fazla ev, g ücü yetebilecek kiracı bek­ l iyor.

Fazla kazanç hırsı emekçileri sakatlıyor ve öldürüyor:

Em peryal izm emekçilerin sağ lığına zerrece öze n göstermiyor. Çalışma h ızı ve şiddetin i n d u rmadan a rtı rılması, bundan ileri gelen sinir gerilimi 400

ve fiziksel zorlama, işverenlerin çalışma g üvenl i ğ i tekniğine aldırı ş etme­ yişleri iş kaza ları n ı n d urmadan a rtmasına yol açıyor. Netekim, Birleşik Amerikada, sanayi işletmelerinde her gün iş kaza ları yüzünden 55 kişi ölüyor ve 8.500 kişi de yaralanıyor. FAC'de ortalama olara k her 1 3 sa ni­ yede bir iş kazası oluyor, her 3 dakikada bir işçi çalışma yeteneğ i n i ta­ ma men yitirerek sakat kalıyor ve her 2 saatte ölümle sonuçlanan bir iş kazası kaydediliyor.

Emperyalizmi, ekonomik, sosyal ve politik problemleri mütemadiyen yeniden üretmekle suçluyoruz

Kapita list dünyada, emperyalistlerin çıkarına uygu n olan şeyler, emek­ çilerin hayati menfaatlerine aykırı d üşüyor. Şehirler ve köyler, yol lar ve konutlar imara, bayındırl ı k yatırı mlarına m u htaç olduğu ha lde, muazza m topl umsal olanaklar söm ü rücülerin ya­ rarı ve mutluluğu için harcanıyor.

F'iyatları yüksek tuta bilmek üzere, kahve ve tereyağı, meyva ve sebze yokedi liyor, öte yanda mi lyonlarca insan beslenme yetersizliği çekiyor.

Kimi leri, bir dakika içinde, başka ları n ı n bütün bir ömür boyunca kaza ­ na mıyacakları kadar harcıyorlar. Zengin lerin köpeklerin i bile lüks içinde ve yüksek kolorili özel ma ncayla besledikleri ka pitalist toplumda, n ice insan daha doğ uştan itibaren yoksu l l uğa hükümleniyor. Bankalar saray gibi ya pılarda çalıştığ ı ha lde, okullar kulübe ve barakolara sıkıştırıl ıyor.

Devam etmekte olan sermaye yoğ unlaşma ve merkezleşmesi süreci, uluslara rası tekelci bi rliklerin, kendi ekonom ik g üçlerine dayanara k, dev­ let politikası üzerinde g itgide daha etkW olmalarına yol a çıyor. Bir " General Motors"un tedavülü, örneğ in Isvi,çre'nin gayrısafi u lusal gel i rini geçiyor; bu bakımdan bir " Standard O i l " Dani markayı, " Ford " do Nor­ veç'i aşıyorlar. Çokuluslu tekellerin kolayca paraya çevrilebil i r ed inim ve olanakları 268 milya r doları bulmakta olup, bütün gelişmiş ka pital i st memleketler merkez bankaları n ı n döviz rezervleri topla m ı n ı iki kat aşıyor.

Batı Alman " Der Spige l " dergisinin bel i rttiği g i bi, " bu endüstri devleri bütün kıta larda ü retim ya pıyor, yüzbin lerce işçiye kumanda ediyor, şu veya bu h ü kümeti iktidardan uzaklaştı rıyor ve n ice mem leketler a rasına n ifak tohumları ekiyorlar."

Emperya l izm bir kötü ta biatlı tümör toplumun s ı rtında gelişiyor ve onu boyuna yı pratıyor, kemiriyor. Tekellerin çıka rla rı n ı savunan devlet, bu s'istemin giderek derinleşen genel bunaiı miyle, emekçi yığ ı n la rına mut­ suzluk getiren buna l ı m olgularının yaygı nlaşma ve ö rg ütlen mesiyle başa çıkamıyor.

401

Döviz bunalımı :

1 967 yılı sonunda ve 1 968'i n başındaki a ltın humması ve sterlinin deva­ lüasyonu ve bundan sonra da d iğer otuz kadar kapitalist ü lkenin para­ ları n ı n deval üasyonu, döviz bunalımında şimdiki aşamanın başlangıcı oldu. Bu buna l ı m ı n 1 971 ve 1 973 yılla rındaki en güçlü iki tepreşmesi, doların devalüasyonu ile sonuçlandı.

1 960 yılla rında bir ons altının fiyatı 35 dola r iken, 1 973 y ılın ın ilk ya rı­ sında bir ons için artık 1 00 dolar ve hatta daha fazlası ödeniyordu. Spe­ kuıatif çabaların tepreşme an larında altın fiyatı 1 75 dolara kada r çı kıyor ve hatta da aşıyordu.

Bunalım, kapitalizmin d ünya döviz-para sistemini bozdu. Amerikan em­ perya l izminin g lobal dü nya jandarma lığı politikasının ve sa l d ı rgan askeri­ politik progra m ların gerektirdiği büyük harca maları n a rtık kapitalist d ü n ­ yanın en zeng in memleketinin b i l e kesesine göre olmadığı anlaşıldı.

Kapitalist ü l kelerden çoğ unun dövizleri kesi n (değişmez) borsa değer­ lerini yitirdi.

Gelişmiş kapita list mem leketlerin d urmadan büyüyen ödeme dengesi açıkları, döviz-finans sistemi ndeki bunalıma tan ı k l ı k ediyor. Ekonomi uz­ manlarının hesa plarına göre, 1 974 yılı nda, bu açık çok büyük ölçülere varacak, Ja ponyada 6,5 milya r, Ingi lterede 5 mi lyar, Fransa ve ita lya'da 3,5 milyar, FAC'de 2,5 milyar doları bulacaktır.

Amerikan dolarının deva lüasyonu ötek'i kapita list memleketlere paha­ l ıya maloldu. Doların resmi değ erinin % 8,57 oranında düşürüldüğü bi­ rinci deva lüasyon, bu memleketlere yalnız iki ay içinde 2 milyar dolara malol muşken, doların % 1 0 oranında d üşürüldüğü ikinci deva l üasyon çok daha pahal ıya maloldu. Meseıa, FAC federal bankası yönetim kurulu, ABD para birimini n deva lüasyonu dolayısiyle Batı Almanyanın uğradığı zararın 7,2 m i lya r markı geçtiğini bild ird i .

Döviz sarsı ntı ları azgel işmiş mem leketlerin ekonomi leri üzerinde d e olumsuz etkiler yaptı. U NCTAD verilerine göre, bu mem leketler, yalnızca 1 971 'deki biri nci dolar deval üasyon undan sonra 1 ,6 mi lyar dolar kadar zara r görd ü ler.

Ekolojik bunalım :

Kapitalist üretim tarzı ve azami kôr rekabeti, kaçı nı lmaz olarak, doğ a l çevrenin ki rlenmesi v e ta h ri p olması sonucunu doğ uruyor.

Su. BMT hesa plarına göre, okya nuslara, her yıl 1 0 mi lyon ton neft ve 5 bin ton kadar da dva döküıüyor. Kapitalist dünyada bozuk nitelikte su kullanımı yüzünden yılda yarım mi lyon kada r insan d izanteri, tifo, kolera ve benzeri hasta lıklara tutul uyor.

402

Hava. Ya lnız isveç sanayii her yıl atmosfere 200 bin tondan fazla toz ve 400 bin ton kadar da kükürt bioksidi püskürüyor.

Doğ a l çevre zehirlen mesinin başlıca suçluları kapitalist tekellerdir.

Orneğ in, ABD hava kesi mindeki zehirlenmenin % 35"i « General Motors» korporasyon unun ü reti mine düşüyor. Bu korporasyon, doğal çevreyi ko­ ruma tedbirleri için, gayrısafi ü reti min toplam değeri n i n sadece ii/ıı 0,06'­ sını harcıyor.

Radyasyon. Insanlığın hayatı için en büyük tehl ike radyasyondan geli­ yor. Meselô, Kolum biya (ABD) ı rmağ ı nca akan radyoaktif döküntüler, burada plankton (2) radyoaktivitesinin normal d üzeyinin iki bin defa, balığın radyoa ktivitesinin normal d üzeyinin ise 1 5 bin defa a rtmasına sebep olmuştur.

Emperyalizm ulusal ve d ü nya çapında hayatı garantileme sistem ini bozmanın sorum luluğunu taşıma ktadır.

Enerji bunaltmı :

Kapita l ist d ünya n ı n petrol ve gaz sanayiinde uluslararası petrol karteli egemendir. Bu kartel, kapitalist memleketlerde ve gelişme hal indeki mem­ leketlerde ü reti len petrolün % 63' ü n ü, gazın da % 80"ini sağ layan en büyük 7 tekelin birleşimidir. Tekeller, kendi mem leketlerinde kayna klar bulup işletme harca malarına katla nma kfansa, ucuz fiyatla ithal ettikleri petrolden aşırı kazançlar yığ mayı yeğ tutarlar. Orneğ in, Amerikan petrol tekelleri, başta kapita l'ist dünya n ı n en büyük sanayi korporasyonu « Ex­ xon » olmak üzere, 1 950-72 yıl larında, yabancı ül kelerde petrol çıkarı m ı n ı 1 00 milyon tondan 850 milyon tona yükselttiler v e buralarda, kendi mem­ leketlerinde çıka rı la n ı n 1 ,6 misli daha çok petrol çıkarmaya başlad ılar.

Bugün, tekel ler, petrol ü rü nlerinin fiyatlarını her suretle a rtırıyor ve baza n bu maksatla yapma bir «enerji açlığ ı » da yaratıyorlar. Fransız komün ist­ leri nin gazetesi « I'Humanite», ünlü «yedi kızkardeş»in (en büyük yed i tekelin), 1 973 yılı üçüncü üçayı nda, 1 972' n i n aynı dönemine kıyasla, sağ­ ladıkla rı gel'i r artışının bir cetvelini yayı mladı. Buna göre, sözü geçen yedi korporasyondan « Exxon»un kaza nçları % 80,9, « Gulf»ın kazançları ii o 0, ' 50,6, « Mobil »in ka­ 0, 56, « Standard oil of Californ i a »nın kazançları zançları % 58,5, «Texaco »nun kazançla rı % 47,2, « British petroleum»un kazançları % 285, « Royal Dutch-Shel l >ıin kazançları da % 275 oranı nda arttı.

Enerji bunalımı, emperyalist memleketlerde sosyal çelişkileri keskin­ leştiriyor, ü reti min azaltı lmasına ve yığ ınla işçi çıka rma lara yol açıyor.

Netekim, 1 974 yılını n i l k iki ayı içinde, « Genera l Motors» korporasyonu, kendi işletmelerinde işçilerin beşte birini, yani 1 1 3 bin kişiyi işten çı kar­ mış bulunuyor.

-

(2) Sularda bulunan mi kroskopluk yaratı klar topluluğu,

403

Hasta toplum belirtileri: Adi suçlar durmadan a rtıyor. FAC'de son on yıl içinde adi suçlar iki

misl'i a rttı. Her gün 8 bin Amerika lı, hayatlarında i l k defa olarak, hapisa­ neyi boyluyor, 1 ,5 m ilyon kişi hapislerde bulunuyor. Paris ve dola)lı nda, her saatte, kapı- pencere kırılara k 4 h ırsı zl ı k olayı saptanıyor ve her gün 1 00 kadar ev soyul uyor. Çocuk suçları sayısında da korkunç bir a rtış vardır. Orneğ in, istatis­ tiklere göre, Londra ve dolayında bütün suçların yarısından çoğ u çocuk­ lar ve erg'inler tarafından işleniyor.

Narkotik tiryakiliğ i bütün Birleş i k Amerikayı kasıp kavuruyor. Bu mem­ lekette, eroin (çok kuvvetli uyuşturucu madde) kullanan narkotik ti rya ki le­ rinin sayısı yarı m milyonu buluyor. 1 973 yılı nda uyuşturucu madde kaça k­ Çılığı yüzünden yaklaşık olara k 25 bin kişi tutuklandı. Ama aynı yıl içi n­ de, B i rleş i k Amerikaya, beş milyar sigaraya yetecek kada r marihuan (Meksika kenevi rinden çıkarılan bir esrar) ve haşiş sokuldu. FAC'de bu­ gün 1 5-20 yaşındaki yurttaşları n % 30-40'1 şu veya bu derecede uyuş­ turucu madde kullanmaktad ı r.

Zorlama ve zorballk çağrısı. Kapitalist d ü nyada derg i ve kita p sayfa­ ları zorlama ,çağ rıSriyle dolud u r desek yeridir. Sinema ve televizyon ek· ranları da bu konuda derg i ve kita plardan geri ka lmıyor. Birleş i k Ameri­ kada 600 kada r özel sinema sad ist sahnelerle dolup taşan filmler gösteri. yarlar. Bu ü l kede, zorlama ve işkenceleri bütün ay�ıntı l a riyle yansıtan 20 m i lyon sayı tuta rı nda derg i ve kita p çıkarı lıyor. Amerikan televizyonu her saat orta lama olarak 8 zorlama olayı gösteriyor. FAC televizyon progra m la rı üzerinde ya pılan bir i nceleme, seyircinin bir hafta içinde 41 6 suç sahnesi seyrettiğ ini, bunlarda 1 03 öldürme, 52 döğüş, 27 silahlı çar· pışma, 7 banka soyg unu, 8 yakıp yı kma, 8 idam, 18 insan kaçırma, 27 si· lôhla tehdit ve 16 h ı rsızlık olayına tan ı k olduğunu göstermekted ir.

Güvensizlik artıyor:

Kapital ist dünyanın kara kteristik Çiz9'ilerinden biri de, halk yığ ınların. da, em perya lizmin detletsel ve toplumsal kurumlarına g üvensizliğin art· ması d ı r.

Fra nsada, bu konuda bir a nkete katı lanların °, 0 52'si, verd ikleri ceva p· larda, şimdiki h ü kümetin mem leketi mali ve ekonomik güçlüklerden kur· ta rabi lecek durumda olmadığ ını düşünd üklerini söylemişlerdir.

Geniş halk yığ ı n l a rı, emperya list hükü metlere karşı, devlet adamlarına karşı güvenç beslemed iklerini bel irtiyorlar. Amerikada, bir a nkete verdik· leri cevapla rda, sıradan Amerikalıların % 70'i, « politikacıların satıimış.

Iığı "nın gerçek bir ulusal problem olduğ unu söylemiş, i i i) 61 'i de « h ü k ü ­ metin problem leri çözme aczi "nin ciddi bir end işe konusu olduğ u nu dü404

şündüklerini beli rtmişlerdir. Amerika l ı l a r, hele san zaman larda büyük tar­ tışma lara yol açan .. Vatergeyt skandalı »ndan sonra, böyle düşünmekte yerden göğe haklıdıriar. ABD Ada let Baka n l ı ğ ı n ı n verilerine göre, ya lnız 1 973 yılı içinde, ABD Başkan Ya rd ı mc,ı sı, Baka n l a r Kurulunun iki üyesi, Temsilciler Meclisi üyelerinden üçü, bir senatör, bir federal yarg ıç, eyalet idarelerinden 50'den fazla yü ksek memur ada let makamları tarafı ndan sorguya çekilmişlerdir ve hepsinin de suçları sabit olmuştur.

Emperyalizmi azgelişmiş ülkeler halklanna karşı suç işlemekle ilham ediyoruz

B MT Genel Kurulu 1 960 yıl ında 9 çekimser oya ka rşı 89 oyla aldığı şu kararı ilôn etti : .. 5ömürgeci liğe bütün biçim leri ve belirti leriyle bir a n önce v e kayıtsız şartsız son veri lmelidir. » N e va r k i , sömürgeciliğin korkunç kal ıtı bugün de n ice azgelişmiş mem­ leketler halklarını tehdit etmektedir.

Em perya list devletler, bugün de, daha nice ve kurnaz yen i-sömürgecilik metotla riyle, Asya, Afrika ve Lôti n Amerika halklarını soymaya devam ediyorlar.

Ve bugün 35 mi lyon kişi hôlô sömürge esareti altında bulunuyor.

Açlık ve ölüm

Günüm üzde en yüksek ö l ü m oranı (bin kişiden 1 00'ü) bazı Asya ve Afrika devletleri nde görülüyor.

Orta lama ömür Pa rag uay'da de 32 yıl kadard ı r.

SO,

Bol ivyada 45, Brezilyada 40 ve Ha iti'­

Dünyada gıda yetersizliğ i ve yı prama yüzünden her g ü n 80 bin kişi öı üyor. Afri kada doğan bütün çocu kların üçte biri beş yaşı nı doldurma­ dan öı üyor. Brezilyada, çocukların 0/o 40'1 (8 mi lyon) açlık yüzünden be­ yinde a ksak çalışma hastalıkları çekiyorlar. Arjantinde altı yaşından kü­ çük 30 bin çocuk, Kol um biyada 90 bin çocuk her yıl açlık ve dermansızlı k yüzünden ölüp gid iyorlar.

Babadan oğula cahil/ik:

Dü nyada okuma-yazma bil meyenıerin 0/o 97'si (756 mi lyon kişi) eski sömürge ve bağ ı m l ı ü lkelerdedir.

Afrikada öyle devletler va rd ı r ki, halkın a ncak i i l i 2-5'i okuma-yazma bil ir. 5uudi Ara bista nda her 10 çocuğun 9'u, iranda her 10 çocuğun 5'i 405

okula g itmiyor. Amerika Devletleri Orgütü'nün resmi verilerine göre, 300 bin dersliğ in yetersizliği yüzünden, Lôtin Amerikada 1 4 milyon çocuk ilko­ k u l öğren imi görmekten bile yoksund u r. Ha iti'de halkın % 9Q' ı okuma­ yazma bilmez. Brezilyada 1 .400 çocuğ un a ncak 1 .000'i biri nci sınıfta öğ ­ renime başlıyor, bunun 396'sı ikinci sın ıfa geçebiliyor, bunlardan ya lnız 1 69'u dördüncü sı nıfı biti riyor, 20'si orta öğrenimini tamamlaya biliyor ve yalnız bir tanesi ü niversite öğrenimi yapabiliyor. Kol umbiyada her 1 .000 öğ­ rencinin ancak 8"i öğ ren i m i n i biti rebiliyor.

Sonrasız eşitsizlik :

Sosyal i st olmayan dü nyada yaşıyanların % 72's'in i oluşturan azgel işmiş memleketler d ünya sanayi üretim inin a ncak % 1 2'sini veriyorlar. Bu memleketlerin d u rmadan sömürülüp soyulması, insan başına d üşen gelir d üzeyleri a rasındaki uçurumu daha da deri nleştiriyor. O rneğ i n, 1 .850 yılı nda Avrupa ve B i rleşik Amerikada insan başına düşen ulusal gelir payı yılda (1 960 fiyatlariyle) 1 45 dolar, bunları n dışındaki mem leketlerde ise 80 do­ lar kadard ı . 1 970 yılı nda bu mikta r gelişmiş kapitalist memleketlerdaıı 2.970 dolara çıktığ ı halde. ezgelişmiş memleketlerde 225 dolar düzeyinde kal mıştır.

Amerikan uzmanlarından H. Khan ve A. Wiener' in hesa plarına göre, insan başına düşen ulusal gel i r payı düzeyi nin gelişmesinde sözgelişi Birleşik Amerika n ı n 1 965 yı l ı d ü zeyi ne ulaşabilmek üzere, şimdiki gelişme hıziyle Endonezyaya yaklaşık olara k 600 yıl, Kol um biyaya en az 350 yıl, N ijeryaya da en az 300 y:ı i gerek l i d i r.

Emperyalizmi, muazzam insan ve maddi kaynaklan yutan ve insan!Jğl bir nükleer harple tehdit eden silahlônma yanşIn! sürdürmekle itham ediyoruz

Askeri-sanayi kompleksi em perya lizmin bir ürünüdür. Bu, militaristıerin, silôh fabrikatörleri nin ve hükümet içindeki sa ldırgan çevrelerin kötücül plônlarını simgeleşti riyor. Askeri cihazı n d urmadan genişleyip büyümesi, bu çevrelerin olumsuz çaba ları n ı n somut belirtisidir.

Bugün 50 mi lyon kişi, yani Büyük Britanya ve Federa l Almanya n ı n ak­ tif n üfusundan fazla i nsan, dolaylı veya dolaysız olarak askeri hedeflerle bağ lı işlerde ça l ı şıyor. Sermaye d ünyasındaki bütün bilim adamı ve mü­ hend islerinin en az dörtte biri askeri alanlarda görev a l ıyor. Askeri araş­ tırmalar ve işleme hazı rl ıkları 25 milyar dolara maloluyor. Oysa dü nyada tıbbi araştırma harcama ları 4 m i lyar doları da bul � uyor.

Askeri tekniğin gel işmesiyle birli kte mal iyeti de alabi l d iğ ine artıyor. iki nci Dü nya Ha rbi sırasında bir den iza ltı 4,7 milyon dolar ederken, 1 968 406

modeli bir denizaltı 200 mi lyon dolara çıktı, en yen i Amerikan den izaltısı "Trident» ise 1 milya r dolara maloldu. Böylece 25 denizaltı yapılabilmesi için, sözgelişi Fransa devlet bütçesinin yarısı kadar ödenek gerekecektir.

Yıkım araçları ve donatımı yedekleri o kodar büyüktür ki, bugün, yer­ yüzünde i nsan başına yaklaşık olara k 1 5-30 ton patlayıcı madde düş­ mektedir. Bir başka deyişle, her 1 .000 kişiye, orta lama olarak, örneğ in Hiroşi ma'ya atılan ve bilindiği üzere 1 40 binden fazla insanın ölümüne ve yaralanmasına sebep olan bom ba nın g ücüyle eşdeğerde patlama g ücü isabet etmekted i r.

Silôhlanma ya rışı, her şeyden önce, em perya list tekellerin çıkarınadır; bu muazza m i nsan ve maddi kaynakların israfından yalnız tekeller ka­ zançlı çıkmaktadı r.

En

çok askerleştirilmiş devlet:

Bi rleşik Amerika iki dü nya harbinde askeri a maçlarla 281,4 milya r da­ l a r ; son beş yıl içinde ise 400 milyar dolar harcad ı.

1 974-75 mali yılında, Birleşik Amerika, askeri i htiyaçlar için 87,7 m i l ­ y a r d o l a r harca mayı pıônlaştırdı. Bu, memleketin tüm 1 98 yıllık ta rihinin en büyük askeri bütçesid i r. Bu ödenek, memlekette Ameri kan vergi yü­ kümlüsünün öded iği her doları n 30 senti ni yutacak demektir.

Bi rleşik Amerika, ordusunun bir çeyreğ'i n i, yani 561 bin kişiyi yurt dışın­ da tutuyor. 1 920 yılla rında yal n ız üç yabancı ülkede Ameri kan askeri bir­ liği bulunduğu biliniyor. i ki nci Dü nya H a rbi sırasında ise 39 ü l kede, 1 970 yılları başında da 64 ü lkede Amerikan askeri vardır. Vaşi ngton, yaba naı topraklarda 450'den fazla büyük askeri üsse sahip bulunma ktad ı r.

Militaristlerin bağlaşması

NATO birleşik silôhlı kuvvetleri bileşim i 1 milyondan fazla kişiden oluşu­ yor. Londra Stratej ik Araştı rma l a r Enstitüsü'nün verilerine g öre, Kuzey ve Orta Aıırupada NATO'nun 5.500 tank ve 2 . 1 66 uçakla donatımh 26 tü­ men i ; Gü ney Avrupada da 2 . 1 00 ta n k ve 980 uçakla donatımh 34 tümeni vard i r. NATO sistemi içinde 200 uçak alanı, 6.300 mil yakıt i leti m i boru hattı, 27.300 m i l kadar da yer kom üni kasyonu h izmetted i r. Amerikan ko­ m utanlığı, Batı Avrupada 7.200 atom başl.ı ğ ı n ı kontrolü a ltında tut­ maktad ı r.

NATO üyesi ü lkeler, bu paktın 25 yılı boyunca, askeri amaçlarla 1 tri l ­ yon 700 milya r dolardan fazla para harca mışlard ı r. Bu kadar parayla, Mısır Ara p Cumhuriyeti' ndeki Assuan hidroenerji kompleksi g i bi iki bin dev enerji santra l i kurulabilir ve bunları n ü reteceği elektrik ş i mdiki d ünya ü retim d üzeyini üç defa aşabiN rdi.

407

Emperyalizmi, açtığı harplerden ve hürriyete susamış ha/k/ara k a rş ı iş lediği kanlı cinayet/erden do/ayı suç/uyoruz Emperyalizm, XX. yüzyılda, i nsanlığa, daha önceki yüzyı l l a r boyunca g ördüğünden daha fazla ölüm ve yıkım getirdi.

Son iki d ünya savaşında 60 milyondan fazla insan öldü, 1 1 0 mi lyon kişi de yaralandı veya sakat kaldı. Emperyal izm, insanlığı üçüncü bir d ünya savaşı teh l i kesiyle ka rşı karşıya getird i ve onu bundan ötürü gayet yı pra­ tıcı bir hazırlığa g irişmek zoru nda bıraktı.

I kinci Dü nya Harbinden sonra, em peryalistler, d ünya n ı n çeşitl i kesim­ lerinde otuzda n fazla harp açtılar ve yüzlerce silôhlı a ksiyonda bulundu­ lar. Son beş yılda, em perya l izm, aşağ ıda gösteri ldiği üzere harp hare­ kôtı na deva m etti : ABD, Viyetnam Demokratik Cumhuriyetine karşı, 1 965 yı lından 1 973'e kada r.

ABD, Güney Viyetnam halkına karşı, 1 960 yılından 1 973'e kadar.

ABD, Laos halkına karşı, 1 954 yılından 1 973'e kadar.

ABD, Kam boçya halkına karşı, 1 970'ten g ü n ü müze kada r. ısrail, Arap memleketlerine karşı, 1 956'd a n g ü n ü m üze kadar.

Portekiz, Angola'ya karşı, 1 961 'den g ü nümüze kadar.

Portekiz, Gine-Bisau'ya karşı, 1 962'den şimdiye kadar.

Portekiz, Moza mbik'e karşı, 1 964'ten g ü n ü m üze kadar.

Emperyal izm genç bağı msız devletler a rasında düşmanlık tohumla rı saça rak bunları birbirine düşü rmeye çalışma kta, toprak a n laşmazlıkları yaratma kta ve körüklemekte, kabile ve soy çatışmalarını a levlend irmek­ tedir.

Portekiz sömürgecilerinin canavarlıklan :

1 972 yılında, BM Genel Kurulu, Portekü'in, G ine-Bisau, Mozambik ve Angala u lusal kurtuluş hareketleriyle, bu memleketlere bağ ımsızlı k hak­ larını ta nımak üzere görüşmelere başlamasını ısrarla istiyen bir karar aldı. Aynı yıl içinde, 16 Ara l ı k g ü n ü, Moza mbi k'te Viriya mu bucağına va ran Portekiz silôhlı kuvvetleri, burada bütün sivi l a ha liyi (400 kişiden fazla) kırdılar. Gözü dönük sömürge askerleri n ice kad ı n la rı n karınıarını deştiler, kesik başları meydanlarda sopa lara g eçird iler. Portekiz söm ürge­ cileri, Angola'da ve G ine-Bisau Cumh uriyeti'nde de buna benzer cinayet­ ler işlediler.

1 971 yılı başından 1 973 Haziranına kadar, Portekiz askerleri, Moza m­ bik Kurtuluş Cephesi çete birl iklerine karşı 10 bin çıkış harekôtı örgütle408

d iler. Gine-Bisau Cumhuriyeti' n i n küçük bir kesi minde hôlô tutunan bu sömürgeciler (1 974 Mayısına kadar), kurtuluşları uğrunda savaşanla rı sindirmek ve cezal a ndırmak üzere a ra lı ksız çıkışlar yaptı lar.

Zorbalik rejimierinin desteklenmesi:

Emperyalizm, halkların ulusal bağ ımsızlık ve sosyal adalet uğrundaki m ücadelelerin i boğmaya çalışan bütün gerici reji mieri destekliyor.

ABD'nin Paraguay'a askeri ve ekonomik «yard ı m »ı yılda 12 mi lyon doları aşıyor. Bu memlekette a rtık yirmi yıldır sıkıyönetim uygulan ıyor.

ABD'nin her yıl Haiti'ye verdiği 1 1 mi lyon dolar, bu mem leketin yı l l ı k büt­ çesinin üçte biri kadard ı r. Cezaevleri eskisi gibi d i kta rejiminin kurban­ la riyle doludur. Guatema/a'nın «yard ı m » olarak ABD'den aldığı 4 mi lyon doların yarısı baskı cihazı n ı n giderlerine ay�ı1lyor. Son iki yıl iç'i nde 2 bin­ den fazla savaşçı demokrat öldürüldü. Kolumbiya a rtık 25 y ı l d ı r (pek az kesintilerle) bir kuşatma çemberi içinde bulu nuyor. 1 970 y ı l ı nda ya lnız Kolum biya polisinin harcamaları için ABD 8 milyon dolar ayı rdı. Brezilya gerici l iğ inin canava rlıkları, Birleşik Amerikanın y,ı1da 80 m ilyon dolar ka­ dar «ya rd ı m »da bulunmasına engel olm uyor. Bolivya'da 1 974 yıl ı başı n­ dan beri, yurttaşların en küçük b i r kuşkuyla tutukla nmasına olanak veren bir sıkıyönetim kanunu yürürlüğe konu l m uş bulunuyor. ABD bu memle­ kete yılda 42,6 m i lyon dola rıo « ya rd ı m » ediyor. Çeyrek yüzyıldan beri ABD kuklası cumhurbaşka nları n ı n yöneti mi a ltında olan ve yakın geçmişte ölüm cezasını da yüyürlüğe koyan Filipinler, ABD'den ekonomik ve askeri .. yard ı m » ola ra k yılda 1 00 mi lyon dolar a l ıyor. Bi rleşik Amerika, toplama kamplarında 50 binden fazla siyasi tutuklu ve hükümlünün çürümekte olduğu Endonesya'ya da yılda 250 milyon dolar veriyor. Vaşington, 200 bi n yurtseverin zinda nlara atı lmış olduğ u Güney Viyetnam, Kamboçya gerici rej i mierine ve d iğer benzerlerin e daimi olara k silôh, y-iyecek ve para ..yard ı m »ında bulunuyor.

Kuzey ırlanda'da bunalım:

Ulster gericiliği ile Ingiliz askerleri nin kasıp kavurdukları Kuzey I rlan­ da'da, terör ve zulüm, sokaklarda ve meydanlarda bomba patlama l a rı g ünlük olayla r haline gelmiş bulunuyor. B urada 30 bin kadar Ingiliz as­ keri vardır. 1 969 yılında merkez dışındaki i llerde öldürülen lerin sayısı 1 .000 kişiyi, yara l ı l a r da birkaç bir kişiyi bul uyor. Yüzlerce siyasi tutuklu zındanlarda çürüyor. Belfast ve Derri'de son yıllarda yalnız katolik mahal­ lelerinden 60 binden fazla insan başka yerlere g öçetmiş bulunuyor. Şili iaciası :

Emperya lizm, Şili'de yasal Halk Birl iğ i Bloku hükümetin i devirmek için eli nden gelen her şeyi yaptı ve faşist cunta n ı n i ktida rı ele geçirmesine yard ı m etti. Şili, Halk Birliği hükü metinin iktidara ge1rl iği andan itibaren, 409

Birleşik Amerikanın ve Batı Avrupa devletleri nin örg ütledi k leri bir mali­ ekonomi k abluka n ı n öbeğ i oldu. Memleket, Halk Birliği Blokunu n işba­ şına gelmesinden önce uluslararası em perya list örgütlerden a l makta ol­ duğu kredilerden birden bire yoksun ed ildi. Ote yandan, özel Amerikan bankaları da 220 mi lyon dolar tutarı ndaki kısa vadeli kredi ler,i kestiler. Şili bakı�ı n ı n i h racına konulan a mbargo, mem leketin gel'irlerin i n kesin ­ likle azalmasına sebep o l d u . Amerikan tekelleri, örneğ i n « i nternational Telephone and Teleg ra ph», Halk Birliği Blokunu i ktida rd a n uzaklaştırma plônları n ı n hazırlanmasına doğrudan doğ ruya katı larak, bu yolda harıl harıl çalışmaya koyuldular. 1 973 Eylülünün 1 1 'inde faşist da rbe ya pıldığı saatlerde. Amerikan harp gemi leri ŞiH kıyıları açıklarında dolaşıp d u ru ­ yorlard ı .

Em peryalistler. şimdi. dü nya kamuoyuna meydan okurcası na, cuntaya açıkta n açığa yard ı mda bulunuyorlar. ilk yardım, 760 mi lyon dola ra vara n borcun büyük böl ümünün 1 977 yılına kadar ertelen mesi oldu. Bundan başka, Uluslara rası Pa ra Fonu, Şili faşistlerine 90 mi lyon dolar kredi vaadetti. Şili «goril ler»inin teröründen hemen hemen zarar görmed i k a i le kal­ madı. Tüm mem leket bir büyük toplama kampına döndürüldü. Bütün i le­ rici partiler, örgütler, gazeteler kapatıldı. Send ikal, politik her türlü se­ çim, bu a rada ü niversitelerdeki seçimler de yasak edildi.

Memleketin tarih inde ilk defa olara k Kongre de dağ ıtıldı. Çeşitli iş­ yerlerinden 250 bin emekçi işten çıkarı ldı. IJ niversitelerden 25 bin öğrenci uzaklaştırı ldı. Hayat pa halılığı bütün rekorları kırd ı ; en geniş tüketim maddelerinin fiyatları bi rçok hal lerde 1 8 defa arttı. Va lnız 1 973 Ekim ayında hayat % 87,9 pahalı laştı. Şili'de faşist cunta n ı n cinayetlerini incelemek üzere kurulan Uluslara ­ rası Komisyon'un belgelerinde tespit ed ildiğine g öre, da rbeciler, ya­ bancı emperyalizmin yard ı m ı ve ABD tekellerin i n katı lımiyle, halka ve yasal hükümete karşı bir komplo örg ütlemiş ve bunu uyg ulıyara k iktidarı ele g eçirmişlerd i r. Komisyon. kamuoyunu, hükü metleri ve bütün uluslara ­ rası örgütleri. cunta nın i nsanlığa karşı işlediği cinayetleri suçla maya ve Şili'nin içişlerine emperyalizmin karışmasını protesto etmeye çağ ırmak­ tad ı r.

Emperyalizmi. faşizme ve nazizme destek olmakla suçluyoruz

Ikinci Dünya Harbinin sonunda, hal klara, nazizmin ve fasizmin kökü­ nün kesinlikle kazınocağ ı vaaded ilm işti (Vaıto Bild irisi ve 1 945 Potsda m Anlaşması). Ne va r ki. emperya listler yüzünden ispa nya v e Portekiz'de faşist rej imler koru n d u ve emperya listler tarafından desteklendi. NATO 410

süngü leri sayesinde, Yunan istan'da do bir faşist rej i m kuruldu. Güney Kore'de ve Güney Viyetnam'da, Brezilya'da, Şili'de ve d iğer bazı Lôtin Amerika mem leketlerinde em peryal istlerin yarattığ ı kukla rejimler çoğu kere faşist bir özl ük kazanıyorlar.

Faşist rejim/er tekellere dayamyor/ar: Faşizm, canavar sald ırgan ka rakterin'i bugün de büsbütün ortaya ko­ yuyor. Isponyoda hükü meti n kontrolü a ltında olanla rı n d ışındaki politik partiler ve sen d i kalar yasa k edildi, bütün demokratik özgü rlükler ortadan kaldırıldı. Marselino Ka maço boşta olmak üzere, tan ı n mış 10 send ika ön­ deri toplam olara k 1 62 yıl hapis cezasına ça rptı rıl d ı l a r. 1 972 Martındo, Ferrol'da, 3 bin işçinin gösterisine karşı polis tarafı ndan ateş açıldı ; bir işçi öldü, birkaç işçi de yara l a n d ı . Bu biricik olay do değ i l d i r. Memleke­ tin birçok şehir ve köylerinde boyuna işçi ve ü niversiteli öğrenci ko n ı akıtılıyor. Geçenlerde, Barsilon Askeri Mahkemesi'nin em riyle, ü n iversite öğrencisi Salvador Puig Antiç, ortaçağı canavarlıkton başka bir şey olmı­ yan « ga rote» usulüyle idam ed ildi.

Portekiz 48 yıl (1 974 Mayısına kadar) faşist d iktatö rl ü k çizmesi a ltında kaldı. Bu yı llar boyunca yüzlerce demokrat ve a nti-faşist öldürüldü, bin­ lercesine en gaddarca işkenceler ya pıldı, yaklaşık olarak 70 bin kişi de tutuklandı. Bütçenin % 44'ünü yutan yı pratıcı söm ürge ha rpleri, geniş yığınl a ra yoksulluk ve yıkımdan başka bir şey getirmed i. Hemen hemen 1 ,3 m ilyon Portekizli yurdu terketmek zorunda kaldı.

Yunanistanda 1 973 Kası m ayındaki darbe, sadece rejim i n sadist politi­ kası n ı daha do şiddetlend i rd i . Memlekette yığ'ı n la tutuklamalar, Hitlerci işgal yıllarını a n d ı ran zindan larda korkunç işkenceler, yurtseverleri kovuş­ turma lar deva m ediyor.

Faşist rejim ier, em peryal ist tekeller tarafından ekonominin .. kolonizas­ yon » u sayesinde 'iktida rda tutunabil iyoL isponyoda kimya sa nayii n i n % 80'i, otomobil sa nayiinin % SO'si, ka mu hizmetleri v e turizmin de % SO'si ya bancı sermayenin elinde bulunuyor.

Portekilin kapılan da, ya bancı yatırı mlara a rd ı n a kadar açılmış du­ ru mdaydı. En zengin volfrom maden ocakları, birinci kal ite potasyu mlu kil yataklan, Lizbon şeh ir taşıt örgü sü, ki mya sanayi i n i n büyük kolları, petrol taşıt konsernleri, tekstil, besi n ve sell ülöz-kôğıt sanayii, sigorta şirketleri, bankalar vb. hôlô ingiliz kumpanyalarının elindedir. Son yedi yıl içinde Portekizde yabancı sermaye yatı rı mları toplamı dört defa a rt­ m ıştı.

Neo-faşizm tehlikesi devam ediyor: Bug ü n faşist parti ler ve zümreler 60 kadar kapita list memlekette hüküm sü rüyor, ul uslara rası neo-faşist birlikler meydana getiriNyor.

41 1

ıtalyada 1 972 y ı l ı nda yapılan parlô mento seçimlerinde , neo-faşistler ayların 2,9 milyonunu kazanmaya m uvaffak oldular (% 6,7). Neo-faşist­ lerin pa rlômentoda 56 mil letveki li ve 26 senatörleri var. Seçim kam­ panyası nda neo-faşist partiyi tekelci çevreler fina nse ettiler ve bu partiye 5 milyar l i ra verdiler.

Bi rleşik Amerikada 2.600 kadar aşırı-sağcı örgüt, Batı Alma nyada çe­ kirdeği M i l l i Demokratik Parti olan 1 1 3 neo-faşist örg üt eylem halinded i r.

Faşist çıkışlarda bulunan elema nlar başka memleketlerde de zaman zaman başkaldırmakta d ı rlar.

Emperyalizmi trkçt/ığmdan ötürü suçluyoruz

Ikinci Dünya Harbinden sonra, ırk ayırı m ının her biçimi ve segregas­ yon (3), BMT'n ı n kabul ettiğ i birçok belgelerle suçlanmıştır. Fakat em­ perya l izm uluslara rası hukuk kura l larını çiğnemekted i r. Ve bugün, yer­ yüzünde, ı rk ve deri reng i başkalığı yüzünden m i lyon larca i nsan haıa ayırımlı işlem görmekte, kovuştu rulmakta, ı rk d üşmanl ı ğ ı körüklenmekte, ı rk ayırımına daya n a n cinayetler işlenmektedir.

Birleşik Amerikada ulusal azınlıklann feci durumu :

ABD'de zenciler i kinci sınıf insan sayılıyor. Zenciler Birleşik Amerika n üfusun u n % 1 2'sinden daha azını teşkil ediyorlar. Ama zenciler bütün yoksul ların °, '0 31 " i ve hiç okuma-yazma bilmiyenıerin de % 36'sldır. Mek­ sika l ı l a r, Portori kolular ve Ya hudiler g i bi diğer ulusal azınlıklar da ayı­ rı mlı i şlem görmektedirler. Birleşik Amerikada yaşıyan 2 milyona yakın Portorikolu arasında a ncak 2 bin aile oransal olarak yüksekçe gelirlidir; ne va r ki aynı ulusal azın l ı k içinde 23 bin ailenin geli ri de belirli «yok­ sulluk d üzeyi»nin dört kat a ltındad ır.

Yerli halk kmltyor:

Birleşik Amerikada varl ı ğ ı n ı sürd ü rebilen kızıl derilileri n (1 970 sayı­ mına göre 792.730 kişi) yarısı, kıta n ı n en ıssız ve k ı raç kesimlerinde ken ­ dileri n e ayrılan yerlerde yaşıyorlar. Bu ahali a rasında ortalama ömür 46 yıldır ve bu süre mem leket ölçüsünde ortalama ömür d üzeyinden üçte bir daha d üşüktür ; çocuk ölümleri, yine u lusal ortalamadan % 50 daha yüksek, veremliler memleketin d iğer bölgelerine kıyasla 8 defa, menenjit olayları 20 defa- daha fazladır. cı) Segregasyon : Bir ı rk ayırı m ı türü. Yerli siyah deri l i ahaliye bel irl i mahalleler ayı rı p, bunların beyazlara a i t toplumsal v e kültürel kurum­ lara ve yerlere yaklaşmalarını yasa klamak, kendilerini hertürlü hare­ ket serbestliğ inden, beyazlarıo n i kahlanmaktan vb. yoksun etmek.

412

lôtin Amerikada 30 milyondan fazla kızıl derili, ıspa nyol ve Portekiz söm ü rgeciliği zamanında yaşadıkları g i bi ömür sürüyorlar. Paraguay'da, beyazla r, Açe kabilesinden olan kızıl derilileri yabani hayvan yeri ne ko­ yarak avlıyorlar. Bunların yaşlıları öldürü lüyor, çocukları da büyük toprak sahiplerine köle olarak satı lıyor. Brezilya ve Kolum biya'da da kızıl derili ahali i nsafsızca k ı rı lıyor.

Aparteyd'i destekliyenıer:

Güney Afrika Cumhuriyeti'nde (GAC) 1 4 milyondan fazla Afrikalı her­ tü rlü haktan büsbütün yoksundur. Bu ülkede, yerli halkı beyazların yarar­ landıkları hak ve koşul lardan yoksun eden aparteyd politikası uygulanı­ yor. Burada, Afrika lılar (nüfusun yüzde 70'i) GAC'nde hiç bir hakka sah i p olmıyan «ya ba ncı eleman .., «yabancı göçmen-işçi .. sayıl ıyorla r.

Birleşmiş Milletler Teşkilôtı ve çeşitli örgütleri, GAC'ndeki ı rkçı lığa karşı 80 kara r a l mışlardır. Fakat ABD, FAC, Ingiltere, Fra nsa, Japonya ve ısviçre tekelleri, bu memleketin iç pazarı na katı l ı m larını a rtırmak için a ra la rında yarışır g i bidirler. GAC'nde 292 Amerikan kumpanyası (dolay­ sız yatırı mları 966 milyon dolar kadar) ve ayrıca 500'den fazla ingiliz kumpanyaları n ı n kazançları, başka memleketlerdeki Ingiliz tekel lerinin kazançlarından % 50 daha fazladır.

Emperyalizmi, sosyalist devletlere karşı baltalama eylemlerinde bulunduğundan ötürü . suçluyoruz

Dünya n ı n ilk s')sya list devletinin kuruluşundan beri, emperya lizm, reel sosya lizmi yoketmek için (1 4 devletin genç Sovyet Cumhu riyeti'ne karşı silôhlı müdaha lesinden tutun da, bugün sosyalist devletlere karşı bir a n bile a ra veriimiyen kışkı rtma lara kadar) elinden gelen her şeyi yap­ makta d ı r.

Sosyalizme karşı harp:

Ikinci Dünya Harbinden sonra, emperya l izm, sosyal ist devletlere karşı defalarca sa ldırgan a ksiyonlara ve eylemlere g i rişmiştir. Sosya list Viyet­ nama karşı giriştiği kanlı harp em peryal izm 'i çin utanç verici bir leked ir.

Birleşik Amerika bu yüzkarası ha rpte 56 binden fazla asker kaybetti, 300 bin Amerikqlı da yaralandı. Vaşington'un Viyetnam sa ldırısı harca­ maları 1 46 milyar doları bulmaktadır.

Kahraman Viyetnam halkı, sosyalist devletlerin ve bütün ilerici insan­ lığın desteğ iyle, sa ldırgan düşmanı dize getirebiimiştir.

Fakat, gericilik kuvvetleri, bugün de, Paris Anlaşması hükümlerinden yan çiziyor, sağlam ve sürekli barışın kurulmasına engel oluyorlar. Oyle 413

ki, ateşkes anlaşmasın ı n imzalanması üzerinden geçen şu bir yıl içinde, ABD, Güney Viyetnam kukla hükümeti ne 284,7 mi lyon dola r tutarı nda silôh (1 972 yı lındaki silôh yard ı m ı n d a n % 75 fazla) verm iş bulunuyor.

Ideolojik baltalamalar:

Sosyal ist ü lkelere karşı ideoloji k kışkırtmalar için, her yıl, ABD 500 m i l ­ y o n dolar, FAC 1 50 milyon d o l a r ayırıyor ; Büyük Britanya, Fra nsa, Japon­ ya ve d iğer em perya list devletler de milyon l a rca dolar harcıyorlar. Son yirmi yıl içinde ya l n ız SSCB'ne karşı balta lama yayı mla rı yapan radyo­ ların yayı m hacmi 1 .500 defa a rtırıldı.

B i rleşik Amerikanın 1 70 üniversite, kolej ve özel en stitüsünde anti­ komün izm kuruluşları va rd ı r. FAC'de de buna benzer yüzden fazla kuru l u ş bulunduğ u bilin mektedir.

Emperyalizm ideoloji k baltamala eylem inde yo lnız (sözgelişi 1 3 bini bulan personel ve yılda 250 m i lyon dolar ödenek le çalışan USiA (Birleşik Amerika Haber Ajansı)'n ı n yaptığı resmi propagandayla yetinm iyor. En azgın sal d ı rgan propaganda, çoğ u zaman, hükümete « bağlı olmıya n » örgütler maskesi a ltında yürütü lüyor. Orneğ in, ABD Merkez isti hbarat Dairesi tarafından beslenen « H ü rriyet>, ve « H ü r Avru pa» radyo istasyon­ ları bu cümleden d i rler. Bu radyoları n yönetim merkezleri Birleşik Ameri­ kada, ama pratik çalışma istasyonları sosyalist ül kelerin s ı n ı rları ya k ı n ı n ­ d a d ı r. Batı Avrupa memleketleri kam uoyu, kendi topraklarında bu gibi teh likeli uluslara rası gerg i n l i k oca kları bulunmasından rahatsızd ı r ve bunu sık s ı k protesto etmektedir.

Tarih emperyalizm hakkında hükmünü vermiştir. Bu hükmün yerine getirilmesi halklann kendi işidir.

41 4

nZEL SAYFALAR

Ortak bildiri 6 Mayısta TKP ve YKP M erkez Komiteleri delegeleri buluştular. Karşı­ laşma yürekten, kardeşl ik havası içinde geçti. Her iki delegasyon, Tür­ kiye işçi sın ıfı n ı n, emekçilerinin Amerikan emperya lizminin baskısına ve faşizm tehl ikesine karşı, Yun a n h a l k ı n ı n a skersel faşist c unta rej imine, Amerikan egemen liğine karşı çetin, a ğ ı r koşul l a r altında savaştı kları n ı belirtti. H e r i k i ü l k e halkları sömürüden, politik bağı m l ı l ı ktan kurtulma k, Amerikan ve NATO üslerini topraklarından kald ırmak, sa l d ı rg a n l ı k bloku NATO'dan çıkmak için, demokrasi ve sosyal i lerleme için savaşıyor.

Her iki delegasyon, Türkiye ve Yunan ista n işçi sınıfları n ı n , emekçi halk­ ları n ı n sert baskılara, kovuştu rma lara baş eğ med i kleri n i, her iki ü l kenin gerçek bağ ı msızl ığı ve demokrasi için yerli, yabancı gerici l iğ e karşı d i re­ nen bütün güçleri ul usal tek cephede birleştirmek uğrunda öngül bir savaş yürüttükleri n i saptadı. Her iki pa rti, her iki ü l kenin yürüttüğü haklı savaşı destekliyor. Her iki parti, üyelerine, yönetici m i l ita nıarına ve bütün yurtseverlere, i lericilere karşı uygulanan yığı nsal tutuklam a la rı, işken­ celeri, kesilen ceza ları yerer ve hepsinin hemen serbest bırakılmaları n ı kesinl ikle istiyor.

Her iki parti, savaşları n ı destekliyen kardeş pa rtilere, Sovyetler Birli­ ğine, sosya list ülkelere, halklarına, bütün i lerici örgütlere, kişi lere içyü­ kümleri n i sunar.

TKP delegasyonu, Yunan ista n'da anti-demokratik d iktatoraya karşı d i re­ n i şte, işçilerin savaşında önemli bir olay n iteliği taşıyan YKP'n i n iX. Kon­ gresi üstüne verilen bilgiyi içtenlikle karşıladı.

Her iki delegasyon, Türkiye'de gerici çevrelerin , Yunan istan'da faşist cunta n ı n Akden iz' in Doğ usunda, Egedenizi'nde yarattı kları duru m u kay­ gıyla bel irtiyor. TKP ve YKP, Kıbrıs'ın kara sularına 6. Amerikan filosunun g irmesini yerer ve bu sulard a n hemen çekilmesini ister. Her iki parti, em perya listlerin ve onlara bağ lı işbirl i kçi Türk-Yun a n çevreleri n i n Kı brıs'ın iç işlerine karışma ları na karşıdır. Kıbrıs halkının haklı savaşı nı kesinlikle destekler. Onlar, Kı brıs devleti n i n bağ ımsızlığından, bölün mezliğinden, toprak bütü n l üğ ünden, Rum ve Türk toplulukları n ı n a ra la rındaki i l işkileri ka rdeşçe, barışçıl yollarla düzenlemelerinden ya nadır.

Her iki delegasyon, Egeden izi sorununun, her şeyden önce, her iki üı· keyi ve halkları n ı amansızça ezen, sömü ren u l uslara rası tekel lerin kendi a ra la rındaki çatışmaların, Ameri kan em perya lizminin strateji k plônlarının 415

açığa vurduğunu g österen bir olay olduğunu belirtir. Onlar, bu d u ru m u bile b i l e sertleştiriyor. Halkların gözlerini ana sorunlard a n başka yana çekmek amacıyla şövenizmi körükı üyorlar. Hem Türkiye' nin mil itarist, ol i­ garşik kumkuması, hem Yunan faşist cuntası birbi rleriyle sıkıfıkıdı rlar.

Bunlar, sosyalist ülkelere, Türk ve Yunan hal klarına karşı NATO'nun sal­ d ı rg a n l ı k plônlarını yü rütmiye hazırdl �lar. Pentagon' u n , NATO'nun sürekli tertipledikleri askersel manevra lara Türk ve Yunan savaş birliklerinin ka­ tılmaları bunu doğ ruluyor.

Her iki delegasyon, Türk ve Yunan işçi göçü soru n u n u görüştü. Bu so­ runun çözü m len mesi yol unda, bundan böyle de dayanışma ve eylem bir­ liğinin kuvvetlendirilmesi zorunluğ u n u belirtti.

TKP ve YKP, Ara p ül keleriyle israil a rasındaki sorunun, israil'in girmiş olduğ u bütün Arap topra klarından şartsız çekilmesini öngören Güvenl i k Kurulu'nun kara rına göre, barışçı yolla rla çözü m lenmesini, Fil istin halkına yasa l haklarının sağ lanmasını destekler.

Her iki partinin delegasyon ları, Balkan yarım adasının, Akdenizin bir barış bölgesi olması ülküsünü paylaşı r. Her iki parti, gerginliğin yumuşa­ masından, barış ve g üven li kten, Avrupa'da g üven lik ve dayan ışmadan, tepe toplantısının çağ ı rılmasından ya nadır. Komünist ha rekette politik ve ideolojik birlik, kom ü nist pa rti ler a rasında dayanışmanın g üçlenmesi, em perya lizme karşı ba rış, demokrasi. bağ ı msızlı k ve sosya lizm uğrunda başa rılı savaşın ön şa rtıd ı r.

6. 5. 1 974

416

TKP Merkez Komitesi Politbüro üyesi

i. Bilen

yoldaşın

30 N isan 1974'te cc1 Mayıs•• üstüne yaptığı konuşma Yoldaşlar !

1 Mayıs - işçilerin, emekçilerin emperyalizme, her tür sömürüye ka rşı savaşta uluslara rası dayanışma, kardeşlik ve bayram günü, geldi, çattı.

Türkiye işçi sınıfı hakları n ı savunmak, işbirlikçi büyük bu rj uvazinin halkı· mıza karşı açtığı saldırıları kırmak, Anayurdu ya bancı kölelikten, Ameri· kan emperyalizminin boyunduruğundan kurtarmak, halkı mıza demokratik bir d ü zen sağ lamak savaşında sıra larını sıklaştırıyor. i şçi sınıfının örgüt· len me, bilinçlenme, mem leketin politik yaşamına sürekli etki yapma süreci gittikçe geniş ölçüler a l ıyor. Sınıf savaşları keskinleşiyor. Bunca baskılara bakm ıyora k g revler, toplu sözleşmeler için savaşlar, taban iş ücretlerinin saptan ması için sürekli d i renişler gittikçe daha örg ütlü biçimler alıyor.

Bu direnişler, savaşlar geniş halk yığınlarının ana istekler için : G rev, söz, yazı, gösteri, yürüyüş, genel politik af, devlet meka nizmasını geri· cilerden, emperyalizmin ajanlarından temizlemek için, köylüyü toprak.

Iand ı rmak için olan savaşla, NATO'dan çıkmak, ulusal bağ ı msızlığı geri " a l mak için olan d i renişle bağ lanma ktadır.

Bu yıl 1 Mayısa hem Türkiye'de, hem d ünyada politik, sosyal yeni oluş· malar, gelişmeler içinde g i riyoruz. çağ ımızın özelliğ i : Insanlığın kapita. lizmden sosyal izme geçme süreci, toplumsal gelişmenin özü. içeriği olan bu süreç g ittikçe daha açık kendini ortaya koyuyor. Sosya list ülkeler topluluğ unun gücü, uluslararası işçi ve kom ün ist hareketin gel işmesi. ulu· sal bağ ı msızlı k savaşları n ı n sertleşmesi, bu yükselişler emperyal izm ve sömürgeci lik sistemi üzerinde somut etki lerini gösteriyor.

Portekiz'de kart faşist d üzenin. 50 y ı l l ı k d iktatora n ı n çökmesi. sömü r· gecilik sisteminin yıkılışını bir kez daha d ünya halkları n ı n gözleri önüne seriyor. Portekiz olayları başka bir gerçeği d a ha, iyice su yuzune, gün ışığına çıkarıyor. Emperyalizmin sa ldırganlık a racı olan NATO, Portekiz sömü rgecilerini. halk düşmanı rejimi ayakta tutamadığı gibi başka yer· lerde de. Türkiye'de. Yunanistan'da da tutamıyacaktır. NATO içindeki çalkantılar, uyuşmazlıklar, çelişkiler bundan böyle daha da a rtacaktır.

NATO, bu sa ldırga nlık örg ütü, en başta Sovyetlere. sosya list ülkeler topluluğuna ve ulusal bağ ı msızlık. kurtuluş savaşlarına karşı kurulmuştur.

Ama somut olarak, NATO içinde ezilen. köle d urumunda olan küçük orta kların arasında Türkiye başta gelir. Bayarlar, Demireller, Sunaylar, Tağ maçlar, Sanearlar. militarist klik, işbirl ikçi, hold ingçi burjuvazi : Koç· lar, Omerağa l a r, iş Ban kası k rallığı halkım ıza en büyük kötü lüğü , en bü· yük a lçaklığı, hiyanetlerin h iyaneti ni yaptı lar. NATO'ya g i rme ka rşı lığı olarak onbin lerce Memetçiğ i Kore dağlarında. Amerikan emperya list.

41 7

leri n i n serüvenl ik, yağ macı l ı k, h a l kları köle etmek savaçları uğrunda kır­ d ı rd ı l a r.

Bizde 27 Mayıs hükümet devirmesinin, Baya rların alaşağ ı edil mesinin bir nedeni de Kore serüven idir_ Bunun en taze, dumanı üstü nde örneğ ini, bugün daha geniş ölçüde, başka koşullar içinde Portekiz'de görüyoruz.

Kore'de yayı lıcı Amerikan harpçileri yeniidi. O zaman Türkiye'de Ameri ­ kancı D P ve hükü meti devril d i . Angola halkının ulusal bağı msızlık için yürüttüğü silôhlı savaş Lizbon'da faşist hükümetin alaşağı ed ilmesi son u­ cunu getird i. Amerikan em perya listleri n i n Viyetnam'da yenilgisi, dü nya nın her yanında ul usal bağımsızl ı k ve demokrasi hareketlerini g üçlendird i .

B u rada, yeri gelmişken. somut bir olaya, tarihsel bir olguya parmak basmak gerek : Sovyetler Birliğ i' n i n ve sosya list ü l keler to pluluğunun yer· yüzünde, devletler, halklar a rasında sürekli, sağ lam barış politikası, ulus­ lara rası gerginliği yu muşatma, « soğ u k harp» havasını kırma g irişi mleri olumlu sonuçlar vermekted i r. Her yerde olduğu gibi, Tü rkiye'de de hal­ kın, kamuoyunun, topl umun başı nı çeken devrimci gücü olan işçi sınıfı n ı n gözleri h e r gün biraz d a h a açı lıyor. Halklar, bu a rada halkımız, bir ger­ çeği a rtık açık seçik görebil mektedir. NATO'larda ka lmak Tü rkiye için yıkımd ı r. Bugünkü SÜfekli buna l ı m ı n başlıca nedenlerinden bi risi Tü rkiye'­ nin NATO'lara, em perya listlerin sa ldırga n l ı k blokları na bağlı olması d ı r. « NATO'ya paydos ! » parolası halkın baş isteğ i oluyor. Yayın lanan bil­ d iri lerde bu slogan sürekli gid iyor.

Bu yıl 1 Mayıs, 1 4 Ekim seçimleri n i n getirdiği başka bir politik ortam içinde geçiyor. i şbirli kçi - Ameri kancı büyük burjuva partileri, en başta AP seçi mlerde yenilg iye uğ radı. Hükü metin kurulması, bu bunalım, uzun sürdü. Koçlar, hold ingçi ler, iş Bankası im pa ratorl uğu yeni lgiye baş eğ miş değ i ldir_ Halk düşmanı Demireller, Bozbeyli ler, Türkeşler, çakallar, kurt­ l a r, Meclis içinde ve dışında, hükümete, en başta işçi sınıfına, toplumun ilerici g üçlerine sa ldırıyorlar. Bunlar düzen l i koma ndo baskın ları d ı r. işbir­ " likçi burjuvazi onun pa rti leri : AP, DP, CGP, ne varsa hepsi hükümeti de­ virmek, aşınd ı rmak için ellerindeki bütün olanakları, a raçları kullanıyor­ lar. MiT' i n CHP' l i sayıavlara karşı Tekirdağ ı'nda tertiplediği öldürme tu­ zağı, bu baskın, karşı -devrimcilerin, Amerikalıların nerelere kadar g itmek isted iklerini, kanlı plônları n ı daha açık ortaya koymaktad ı r. Morisan SÜ­ leyma n l a r hem para, hem otomat ta banca ları bir a rada kullan ıyor. MSP'­ !ileri satın a lmak, C H P'lileri öldü rmek. Böylece Mecliste koa l isyonu azın­ lığa düşürmek istiyorla r: B u kirli, ka n l ı oyunların arkasında M iT, onun da a rkasında CiA vard ı r.

M iT, Tü rkiye'de, bir bakıma, devlet içinde b i r devlettir. Bununla sımsıkı bağ l ı olan m i l ita rist klik - genera l ler cuntası, gölgede, ama Ameri kanın - Pentoganun emrinde, bir hükümet olara k d uruyor. Bu koma ndo baskın­ ları n ı , silôhlı saldırıları doğrudan doğ ruya Sanca rlar ve onları n CiA şef41 8

leri yönetiyor. MiT, büyük bir ordudur. 1 22 binlik bir ajan ve personel kadrosu va rdı r. Halkımız, işçi sınıfı, ilerici g üçler böylesi bir iç düşmanla boğ uşuyor.

Amerikan em perya l izmi, NATO 'suyla, Tü rkiye'de üzerine oturduduğ u sa l d ı rı üsleriyle, m isyonl a rıyla, her şeyleriyle hükü mete baskı ya pıyor.

Yunanistan'ı Tü rkiye'ye ka rşı kışkırtıyor. Bir ya ndan da iki tarafı silôh­ landı rıyor. ate yandan : Tazıya tut, tavşana kaç oyunu oynuyor. Böylece, NATO içinde ve onun Gü ney Doğu kanadında durumunu kuvvetlendir­ meye bakıyor. Bu oyunlarla, Kıbrıs'ta üslere konmak plônını uygulamıya ça l ışıyor.

Ama böylece NATO içindeki çel işkiler, halkım ızla dünya n ı n başına ağa kesilmek yol undan ayrı ı mıyan Amerikan em perya l istleri a rasındaki uzlaş­ maz çelişkiler de o görelikte, o oranda a rtıyor.

Yoldaşlar! Halkımızın karşısında iki başlı bir düşman vard ı r. Emper­ yalizm ve onunla çitişen, sarmaşa n, uluslararası tekellerle kuça klaşan işbirlikçi büyük burjuvazi - milita list klik ve toprak ağaları va rd ır. işba­ şındaki ortak hükümet, 1 4 Ekimde halkın istediği hükü met n iteliğinde değildir. Halkın baskısı a ltında progra m ı n a bazı olumlu şeyler, halkın vazgeçilmez bazı isteklerini koymak zorunda kalmıştır. Genel af. Demok­ ratik haklar. Reforml a r. Hükü met sözünü tutmak zorundadır. Halkın d i re­ nişlerini geliştirmek zorundadır. Halk yığınları sokaklarda, a la n l a rda istek­ lerini d i le getirmelidir. H a l ka bu demokratik olanaklar sağla n m a l ı d ı r. Bu ya pılmadıkça provokatör Dem irellerle savaş çok doha zor olur. Onlar, Beyazıt meyda n ı n ı , ken d i kirli amaçları için, Amerikan emperya l istlerinin plônları için daha kolay kullan ırl a r. Beyazıt meydanındaki anti -komün ist, anti-sovyetik curcunon ı n a ltında Türkiye'yi serüvenlere sürüklemek manev­ ra ları va rd ı r.

Yoldaşla r ! işbirlikçi burjuvazi, kaybettiğ i kon umlarını . geri almak, ege­ men liğini, başı boş söm ürüsünü sürd ü rmek ça bası ndadır. Teh likeyi ne obortmalı, ne de küçümsemeli. TKP, bildiri lerinde bu olaya özellikle por­ mak basmakta d ı r. Büyük burj uvazi, onunla kolkola giden büyük toprak ağaları Mecl iste, Senatoda d işlerini iyice gösterd iler. Onlar, halk düş­ manlı kları n ı , Af Tasa rısına karşı davra n ı şlarıyla bir kez dahp gösterd iler.

Hükümet topa ıdır. B i r yanıyla NATO'ya d ayan ıyor. «Anlaşma lara bağ I ı ­ y ı m " d iyor. Halkta n çok, Meclis içinde v e d ı ş ı n d a ayak oyunlarına bakıyor.

Büyük burj uvazi, Demirel ve DP ta kımı ya l n ı z hükü metteki orta kları n arasına k a m a sokmak taktiğ ini, satın alma, adam öldürme plônlarını uy­ gulamakla kalmıyor. Bunlarla birl i kte, fa şist koma ndoları n ya n ı nda, sarı sen d i ka ağalarını, Tunç tak ı m ı n ı hem işçi sınıfına, hem hükü mete karşı sürüyor. Tunçla r a rtık faşist koma ndolarla elele yü rüyor.

419

Genera l eskisi faşist Türün bası nda bir açı klama yaptı. Diyor ki : «Te­ peden inmeciler, cuntacılar (bunlar onun sözleridir), bir plôn hazırlamış­ lard ı . Tek partiye dayanan bir d üzen geti ri lecekti. » Sözün açı kçası, Mec­ lis kapatılacak, açık faşist diktatoraya gidilecekti. Buna değil de, neden 1 2 Mart biçimi hükü met değ iştiri lmesine gidildiğini de a n latıyor. Diyor ki : Ord u n u n içinde ikilik va rd ı. Sıkıyönetim hükümetleri n i n, Tağmaçla­ rın, Sunayları n , Sanea rla rın, TalCıların kim olduklarını halk, üç yıl boyunca bol bol görd ü . Halk, özellikle işçi sınıfı, bu savaştan yen i yen i deneylerle çıktı. Ama, bir olg uyu iyice belirtmek gerek : Tepeden inmeciler - pusuda yatıyor. Kanlı sıkıyönetim rej i m i n i destekliyen işbirli kçi büyük burjuvazi : AP, DP, Feyzioğ l u ta kımı bu faşist genera llerden umutları n ı kesmemiş­ lerd ir. Bunlar, hükümeti bir ya ndan yeni bir 12 Mart'la korkutuyorlar.

Evet, Türün'ün de açıkladığı, olayların da doğ rulodığı gibi, ordu içinde « i ki l i kler .. va rd ı r. Bu ikilik mi litarist kliğin içinde de vard ı r. Tağ maçlar, Gü rlerler, Sanca lar birbirlerinin aya ğ ı n ı kayd ırıyor. Ama bunlar hem OYAK'lara, bankalara, holding lere, hem Pentagon'a, NATO'ya bağ l ı d ı r­ lar. Ordu içinde, burj uvazi, özellikle 21 Mayısçı ların Harp Okulu ayak­ Ianmasından sonra, sürekli taramalar, « ay ı klamalar .. yaptı. AP-Demirel hükümete geld>i. O da eledi bir baş arduda kadroları. Son ra 1 2 Mark­ çılar, ordu kad rolarını bir kat daha ka lbura vurdular. Halktan yana gör­ d ükleri yurtseverleri tutukladılar, çoğ unun yerlerin i değ iştirdi ler, kimini emekl iye ayırd ı l a r, kimini ya rgı layı p ağ ı r hapis ceza larına çarptı rd ılar.

El bette bütün bunlara ba kıp, ord u n u n içi süt limanlıktır kimse d iyemez.

Ord u içinde ha lktan yana, Türk ordusunun Türk subayla rı nın komuta­ sında olmasından yana, Amerikan baskısına, ağalığına karşı olanlar de­ rin lere çekilm işler gibi görün üyor. Ka buğ u içine yumulmuş g ibi d u ruyor.

1 4 Ekimden sonra, koa lisyon hükümeti işbaşına geldi kten bu ya na bur­ j uvazinin içindeki çelişki lerin g ittikçe ortaya çıktığını söyled ik. Odalar bir­ l iklerindeki çatışmalar bu çelişki leri daha açık ortaya koydu . Bura la rda, kend i deyimleriyle : « Ya bancı sermayelerle bağ lı ola nlarla olmıyanlar.., yani işbirl ikçi burj uvaziyle yerli-ulusal end üstriyi savunan burjuvazi a ra ­ sında çetin b i r savaş gidiyor. Sanayi ve Tica ret Odaları toplantılarında bunlar boğaz boğaza geliyor. Tekelciliğe - hOlding iere yükselen, finans oligarşiyle, yabancı-uluslararası tekellerle çitişen büyük burjuvazi ege­ menliğini sürd ü rmek yolundan ayrı lmam ıştır.

Bugün memlekette sınıflara rası çatışma lar, savaşla r böylesi ölçüler al­ m ıştır. Memleket iki birbirine düşman uca - iki ka mpa ayrı lmıştır. Bu süreç daha da gel işecektir. Veriler, olayla r bunu g österiyor. Emekle ser­ maye a rasındaki uzla'şmaz çelişki, halkı mızla Ameri kan em perya lizmi a ra ­ sındaki, bu emperyalistıere dayanan büyük burjuvaziyle, e n gerici g üç­ lerle geniş halk katma nları a rasındaki çelişki ler, çatışmalar derinleş­ mektedir.

420

Buraya kadar ta blosunu çizmeye ça lıştığ ımız böylesi bir d u rumda, sınıf­ ların böylesi yer a l ı m ı nda, böylesi bir güç dengesi nde Türkiye Komünist Partisi'nin tutu mu, politikası, stratejisi, taktiğ i ned ir?

TKP Merkez Komitesi, yeni bir Eylem Progra m ı Tasarısı hazırladı. Prog­ ram ve Tüzük tasa rı ları n ı parti örgütlerine, parti üyelerine sundu. Bütün parti örgütleri bu tasarıyı i nceled i ler, toplantı larında tartıştı lar, önerile­ rini i leri sürdüler. TKP'nin ta rihinde böylesi bir uygulama ilk defa oluyor.

Parti komiteleri, parti üyeleri program ve tüzük hazırlama eylem inin böy­ lece, olanaklar ora n ında demokratik ilkelere dayanarak sunulmasını bir başarı ve kol lektif çalışma n ı n bir örneği ola rak nitelemekted i rler. Tasarı ­ ların bu yoldo sunulması parti kadrola rı n ı canlandırd ı . Onlara bir g irişim getirdi. Bütün örgütler, tartı şmalardon, eleştirilerden sonra aldıkları ka­ rarlarda bir olayı iyice bel irtiyorla r : ..TKP'nin varl ığ ı, politikası, ne yapa ­ cağ ı, nereye gideceğ i, stratejisi, taktiği a rtık ayd ı n lığa kavuşm uştur. Bü­ yük bir eksikliğin üstesi nden gelinm iştir» d iyorlar. .. Artı k TKP'ye girenler onun program ve tüzüğ ünün ne olduğunu bi lerek g i riyor. » Tartışma ve incelemelerde, çok az do olsa, yanlış, ters yoru mlara ka­ çan l a r da va rd ır. Orneğ in, .. N iye yakın ve uzak amaç deniyor? N eden proletarya d i ktatörl üğü ön plana a l ı nmıyor?» g i bi. Burada .. sola » kaçma gibi bir şey var. Ama prati kte, bakıyorsunuz, bu soruyu soranlar, temel örgütler kurmaya g itmiyor, leg o l eylemlerle yetinmek çabası gösteriyor.

TKP'nin d uyurulması girişimlerini .. yersiz» sayıyor. Bu tür görüşleri, dav­ ra nışları hemen sıcağı sıcağına d üzeltmek, hemen göğüslemek zorunlu­ d u r. Pa rti kadrolarını, pa rti üyelerin i bu tür bel irtilere karşı hemen uyar­ mak gerek.

Len in yakın ve uzak amaç için der ki : .. Topl u m u yeni baştan kurmak için ödevi miz proleta rya n ı n sınıf savaşını örgütlemektir: Bu, sonunda, politik egemenliğ i proleta rya n ı n ele g eçirmesi, sosya list toplumu kurması savaş ı d ı r. » Lenin, bunun için d e : Devri mci teori demiş, bununla sımsıkı bağ lı dev­ rimci eylem demiş. Yepyen i tip, devrimci bir parti demiş. Ve onu kurm uş­ tur. Bununla birlikte her tür sa pık akımla ra karşı savaşm ıştır. Bolşevi kler, proletarya n ı n sınıf savaşının dışında ko lon küçük burjuva .. devrimcili­ ğ i ne» karşı sürekli bir savaş yü rütegelmişlerd i r ve bu savaşlarda pişmiş­ lerdir. Len in, .. Bir adım ileri iki adım geri » yapıtında küçük burjuva birey­ cileri için, anarşistler için der k i : .. Parti örgütü bunlara korkunç bir .. fab­ rika » gibi gelir. Parçanın bütüne, azınlığ ın çoğ u n l uğ a bağ ımlı olması on­ larda .. köleleşme» etkisi yaratır. Bunlar parti tüzüğüne yanaşm ıyor, tüzük­ süz, prog ra msız d o olur d iyorlar.

Ya kın ve uzak amaçları alt üst edenler, .. Eylem Progra m ı » deyimine takrlıyorla r. Fakat sınıf savaşları n ı n , devri m ha reketleri n i n somut aşama-

421

lardan geçtiğ ini göremiyorlar. Derme çatma bir örg ütle işçi sınıfının sa­ vaşı başarıya ulaşamaz. Böylesi bir şey serüvenlik olur.

TKP, partim iz, derbederlikten, program ve tüzüğ üne uymama ktan çok çekmiştir, büyük zararlar görmüştür. Yı kımlar geçirmiştir. Artık bu tür başı bozukluğa son verilecektir. Org ütlenmek. Yığ ı n l a rla bağ lanmak. Parti tüzüğ ü n ü n gösterdiği biçimde, o ti pte, Leninci tipte örgütlen mek. En önemlisi savaşçı kadrolar yetiştirmek. Kırık dökük, derme çatma kad ro­ la rla hiç bir şey ya pılamaz. Kadrolar laklaklarla yetişmez. Devrimci kadro­ lar savaşların içinde yetişir.

Sıkı disiplin ve sıkı konspi rasyona önem vermiyen bir parti örg ütü, olsa olsa b i r mahalle kahvesi o l u r. Biz, böylesi bir tutuma, böylesi bir gidişe kesinlikle son vereceğ iz. Ters tutu mlara, ters görüşlere, pasifliğe, tembel­ liğe dayanacak ya nımız kalmamıştı r.

Yeni kad rolar gel iyor. Bu oluşma sü reci gittikçe hızlanıyor. Yeni parti üyelerin i yetiştirmek, onları olanaklarına göre, yeteneklerine göre çalış­ tırmak, onların g i rişimlerini gelişti rmek zorun l u ktur. TKP'ne, işçi sınıfın­ dan, yığ ınlarla bağ lı, onları n içinden yeni yeni elemanlar, mi lita nlar geli­ yor. " Fa brika lar TKP'nin birer ka lesi olmalıdır» sloganı üyeleri n kafa la­ ' rında yavaş yavaş yer ed iyor. Grevleri, toplantıları, gösteri ve yü rüyüş­ leri, yavaş yavaş yönetmiye, bu savaşlarda öncü olmıya ça l ışıyorla r.

Parti komitelerinin, komünistlerin ça lışmalarını gösteren belgele r : çağ ­ rı l a r, bildiriler s ı k sık elimize geçiyor. Okuyorsun uz, görüyorsunuz. Sevi ni­ yorsunuz.

Orgütler, 1 Mayısa old ukça görütlü, düzen l i çıkıyorla r. Başı çekiyorlar.

Proleter enternasyonalizmi ilkesini somut olarak uyg u l uyorla r. Avrupada Türk işçileri, Yunanlı, italyan, Alman, ingiliz, Fransız, ispa nyol, Felemenk, bütün Avrupa ü lkeleri i şçileriyle b i rl i kte sokakla rda, meyda n l a rda 1 Mayıs gösteri lerine hazırlanıyorl a r. Bu olayın önemini değerlend i rmek gerek.

Türkiye işçi sı nıfı, b u rj uvazinin, cuntacıların, faşistlerin, Demirellerin, azılı komün ist düşmanlarının bu nca zorba l ı kl a rına, yasa klarına bakm ıyarak, Avrupa ül keleri işçi h a reketleriyle, send i ka h a reketleriyle, barış, demok­ rasi ve sosyalizm uğrunda giden savaşla bağ lan ıyor. " Bütün ü l kelerin proleterleri, bi rleşi niz ! » sloga nı Türkiye işçi sın ıfı için artık gerçek ol uyor.

Yoldaşla r, bu konu üzerinde d u rmaya değer. Kimileri, mem leket dışın­ daki Türkiyeli işçilerin a rasında TKP'nin örgüt kurmasını pek anlamıyor.

Bu görüşün iler tuta r yanı yoktur. Bugün 1 mi lyon Türk işçisi, horanta ­ la rıyla birlikte, Avrupaya yayılm ıştır. Türkiye burjuvazişi, Avru pa n ı n tekel­ lerine ucuz iş g ücü, sudan ucuz, bedava iş g ücü satıyor. Memlekette işsizlik, geçim, yaşam b i r cehennem olm uştur. Bu iş gücü göçüne karşı TKP' n i n kesin tutu mu vard ı r. Bu, 1 mi lyon bir ord u d u r. Niye biz bu ordu422

yu örgütlemiyeli m ? N iye onlorı n savaşlarına öncülük etmiyelim? N iye, onla rı n içinden aktif, militan kad rolar yetiştirmiyelim? N iye onların ara ­ s ı n d a parti örgütleri kurmıya l ı m ? Neden ! Neden ! Kom ün ist Partisi b u köprü başı n ı d a h a da kuvvetlendirecektir. Bu kad roları yurt içindeki örgüt­ lerle bağlıyacaktı r.

Partinin yen i organı «Atı lım .., bu bakımdan çok önemli bir rol oynıya­ b i l i r. ıık gelen verilere g ö re, bu iyimse r umut somutlaşacağa benziyor.

Bütün parti örgütleri, bütün parti üyeleri, «Atı lım .ı yayma, okutma, böy­ lelikle yen i örg ütter kurma eylemine önem veriyorla r. B i r çok örgütlerin kendi organla rı vard ı r. Alıyoruz. Okuyorsunuz. Olumlu, verimli bir gelişme vard ı r. Bütün bu gazete ve derg i lerin aylık tirajı, şimdilik, 40 bini bulu­ yor. « Bizim Radyo .. geniş halk yığ ı n l a rı n ı n dili, gözü, kulağ ı olmuştur.

«TKP'nin Sesi .. ni parti örgütleri can ku lağ ıyla din liyor. Ve ona göre çalış­ maları n ı ayarlıyar. .

Bütün bu çalışma larda, zincirleme, basa mak basa mak, tüm parti örgüt­ lerinin, mi lita n larının somut payı va rdı r. Eylemleri m izi daha da iyileştir­ mek, geliştirmek, yığ ı n l a rla daha sıkı bağ lanmak ödevimiz, görevimizdir.

Yığ ınlaro, yığ ı n örg ütlerine inme g i rişimini yan l ı ş on lıyonlar yok değ i l ­ d i r. K i m i yoldaşla r, tek tek t e olsa, sendika ları, genellikle yığ ı n örgüt­ lerini parti örg ütünden üstün tutma eğ ilimi gösteriyor. Böylesi bir yan l ı ş görüş TiP'te de va rd ı.

Yoldaşlar, TiP'in olumlu ve olumsuz yönleri yok değildir. Olumlu yön ü : Sosya l izmi, bu ülküyü memleket çapında yaymıya ya rd ı m etmesidir. Legal çalışma yöntemlerini uyg ulaması d ı r. Olu msuz yön ü : Bütün küçük burj uva hastalı klarını, ters akımları içermiş olmasıdır. Adı işçi partisi, ama kad­ roları küçük burj uva, aydı n, esnaf, memurla rla doluydu. Fa b rika l a rda pa rti örgütü yoktu. Buna konunlar engeldi. Ama, yalnız legal ça lışmayı, Anayasa var, Pa rlamento var deyip burj uva yasa larına sığ ın mayı boşa aldıkları için, gizli, illegol örg üt kurmıya yanaşmadı. Bütün bu olumsuz tutumlar çok paha lıya otu rdu. TKP, bu kardeş pa rtiye, üyelerine, elinden gelen yard ı m ı esirgememektedir. Ama yanlışlarını do eleştirmekten çekin­ memekted ir. Yıkıcı değil, yapıcı eleşti rmeyi uygulamak borcumuzdur.

Kürt sorunu, bu u l usal konu çok bileşikti r. TKP'nin K ü rt halkına karşı tutu mu Leninci i l kelere göre, pa rti programına alınmıştır. Komünist par­ tisi, kurulduğ u gü nden beri Kürt halkının savaşı na, savı na, davasına var gücüyle yardımcı olmuştur. Kürt halkının kurtuluş d i renişini Tü rk halkının emperya l izme karşı, demokratik bir d üzen, ba rış ve sosya lizm için olan savaşından ayı rmamıştır.

TKP, nereden gelirse gelsin, şovenizme, burjuva üstüncülüğüne karşıdır.

Biz, Türk burj uvazisinin zorla, süng üyle Kürt halkının Türkleştirme, " özüm423

seme» politikasına karşıyız. Kürt halkının hakla rını savunuyoruz. Bu poli­ tika mızı len i n ' i n göstermiş olduğu yolda yü rütüyoruz. len in der ki : « Ezgi a ltı ndaki ulusun burjuvazisi ezen ulusun burjuvazisine karşı savaştığ ı sü­ rece biz, her zaman, her d urumda ve herkesten daha kuvvetle ezilen ulusun burjuvazisinden yanayız. Çünkü, biz, zulmün en öngül, en a rd ıe" d üşmanıyız. Ama, ezilen ulusun burj uvazisi kend i burjuva ul usculuğunda d i rendiği sü rece, biz, onun da karşısındayız. Ezen u lusun ayrıcal ı klarına, zulmüne karşı savaşı rken, ezi len ulusun ayrıca l ı k istemlerine ödün vere­ meyiz. » Kürt sorunu, bizim için somut sorundur. Bu sorun, bir de, Ul usal Demok­ ratik Cephe soru nudur. Biz, uydurma, sen, ben, bizim oğlandan derme çatma kurulmak istenen « tek cephe» oyununa karşıyız. Bu, hiç bir zaman gerçek tek cephe politikasından vazgeçtiğimiz anlamına gelmez. Ta m tersine!

TKP' n i n yakın a macı, önünde d u ra n somut ödevi : Memlekette işçi ve komünist hareketin i g üçlendirmektir. Onu örgütlemektir. örg ütlü savaş yürütmektir. I şçi-köylü bağ laşıkl ı ğ ını kuvvetlendi rmektir. Çünkü demokratik ve sosyal i st devrimlerde sözkonusu proletaryanın hegemonyosıdır. Komü­ nist partisinin çabaları, emperyal izme, Amerikan hegemonyasına, geri­ ciliğe, işbirl i kçi burjuvazi nin egemenliğine karşı savaşta bütün demokratik ve ilerici g üçleri, ulusal burjuvazinin sola açılan kanadının d i renişleri ni, Ulusal Demokratik Cephe kan a l ı na yöneltmektir. Güç birliği kurmaktır.

Ama bunu yaparken, burj uva ideolOjilerine, sağ, « so(.,. oportün izme, likidatörlere, Maoculara, Troçkistlere, bölücü akımlara karşı amansızca savaşmak zorundayız. Başkaca çıkar yol yoktur.

Ancak böylesi bir savaşla parti içinde devrimci, g üçlü bir kadro yetiş­ tirebiliriz. Kadro yetiştirme politikası boydan boya önü müzde d uruyor.

6iz, partimize, işçi sınıfı n ı n kurtuluşu savaşına, komünizm davasına bütün ömrünü veren devrimciler yetiştirmek peşi ndeyiz. Bu, bir komünist onuru, savaşıd ı r. H a l k konuşmacı ları, yazarl a rı, devrim k ü rsüleri yaratmak isti­ yoruz. istemek demek, ya pmak demektir. Yapacağız!

Yoldaşlar ! TKP atılımlar içindedi r ! Slog a n la rı d uva rlara yazılmıya baş­ ladı. lenin'in izindeyiz ! Bu sloganlar bize devrimci görevler, soru m l u l uk­ lar yükıüyor. Boş laf edemeyiz. Komüniste yaraşmaz gevezel i k ! Sözü mü­ zün eri olma l ıyız !

Partimiz, d ünya komünist hareketin i n birl iğini kuvvetlendi rmek, prole­ ta rya enternasyonalizmi bayrağını her zaman yükseklerde tutmak, ulusa l bağımsızlık savaşları yürüten halklarla bağ lanmak, Marksizm -leninizm i l · kelerine bağ lı kalmak yolundan hiç b i r zaman ayrı lmıyacaktır, ayrı lmıya­ cağız ! Sovyetler Birl iğ i Kom ü nist Partisiyle, lenin'in partisiyle olan kar· deşlik ilişki lerimizi göz bebeğ imiz g i bi koruyacağız !

424

TKP'n i n kurucularından Etem Nejat yoldaş, daha 1 91 9'da, bakınız ne diyord u : « Komün izmi, Marksizmi Türkiye'de yayacağ ız ! U l uslara rası pol i­ tikada biz u l usla ra rası sosyalizmle yürü mek zorundayız ! Devri m lerin dev­ rimi Oktobrü savu n m a k zorundayız. Proleter enternasyonalizmi bayra ğ ı a ltında toplanmak bizi kurtul uşa götürecektir ! » Işte. size somut biçimiyle Leninizm ! Yaşasın Lenıinizm !

425

Çel işkiler sertleşiyor A. Soydan

Ortak h ü kümetin af tasarı s ı n ı n Meclisten geçmemesi, özellikle 1 41 ve 1 42. maddelerden mahkum olan ların af dışı bırakı lması büyük burjuvazi ile b ü-tü n halkın a rasında mevcut çelişki lerin yeni bir halkası d ı r. Bir yan­ dan anti-emperyalist savaşçıları, komünistleri, sosyal istleri ve öteki yurt­ severleri, devri mci ayd ı n la rı zındanlarda bıra kmak, bir yandan da sıkı­ yönetim döneminde iyice iflas etmiş olan M D D'cilerin, PD'ci ve değ işik Maocu g ru pçukların yerine Kıvı lcımcı lara meyda n ı serbest bırakmak, em­ perya l izmin, işbirl i kçi burj uvazi n i n ideolog larının, Türkiye'de onti-emper­ yalist devrimci, demokratik ha reketi parça lamak ve hedeflerinden şaşı rt­ mak omacıyle yeni yeni yöntemler uygulamaları nı n başka a n l a m ı yoktur.

MDD'cilerin iflasından sonra Kıvılcımcı ların ba sınını Hü rriyet Holdinginin besled iği bugün a rtık bilıi nen bir gerçektir. Emperyalizmin ajanları, sıkı­ yönetim terörü sırasında tutsak edilmiş olan komünistleri, sosyalistleri, devrimci ayd ı n ları zındanlard a tutmakla, bu Kıvı lcımcı g rupçuklara yen i bir sosyal ist parti kurd urmak, işçi h a reketine, anti -emperyal1ist devrimci a k ı m la ra hakim olmak için onlaro meyda n ı boş tutuyorıar.

Ote yandan da komando baskınla rı i le a nti-komünizmi körüklemek, devri mci gençl iği silahla kendini savu nmaya zorla mak, yani 12 Mart ön­ cesi şartları yeniden can landırmak askeri müdahale ve darbelere elverişli bir orta m yaratm a k, hükümeti zor d uruma düşürmek, halkı beı:di rmeye çalışmakla, devrimcileri af dışında bırakmak, em perya lizmin özellikle Ameri kan emperya l izminin g lobal stratej isinin Türkiye'deki uyg ulamaları ­ d ı r. V e bütün bu uyg u lamalar em perya lizm, işbirlikçi burjuvazi-toprak beyleri ittifa k ı n ı n olaylarla birli kte gel işen bir plan ve prog ram l a ha reket ettiğini gösteriyor. Demek oluyor ki, tabii senatör Tunçkanat'ın yıllar önce açıkladığı em perya lizmi n Türkiye'deki eylem planı zaman l a gelişmiş yeni yen i biçimler a l m ıştır.

Bu gelişmeler, büyük burj uvazi n i n, işbirl i kçileri n, em perya lizmin, ulusu n bütü nüyle mevcut çelişkileri n i n a rttığ ı n ı g österdiği gibi Demirel, Bozbeyli, Feyzioğ l u, Türkeş g rupları n ı n iktidarda da, muha lefette d e bunalı m la rı arttı rd ı klarını da g österiyor. uemirel ve onun doğrultusunda olan pol itikacı l a r h a l k yığınları a ra ­ s ı n d a mevcut çelişkiyi g izlemek, derin leşen uçuru m u doldurm a k için b i r yandan a nti- komünizm h i sterisini körük lüyor, bir yandan d a komando­ laşıyor. Demirel g ittikçe daha bel·irli bir şekilde Türkeş gibi konuşuyor, onun gibi davran ıyor.

Af Tasarısının Mecliste sa bote edilmesi bir yandan da burj uvazi nin, d i n sömürücülerinin mora l çöküntülerinin, kokuşmuşlu kların d a a rttığ ı n ı, 426

bunları n rüşvet a l ma, para ile halkın verd iği oyu satma g i bi çi rkef bir ortam içinde debelendiğini gösteriyor.

Anakara Hacı bayram Ca m i inde namaz kıldıktan sonra yirmi MSP' I i say­ lav bir evde toplan ıyor. Kend i lerine af tasa rısına karşı oy vermemeleri şartıyle 40 m i lyon lira verileceğ i vaad edil iyor. B u d u ru mu 1 7 Mayıs ta ri h l i « Hü rriyet.. gazetesi yazıyor. Yan i her biri iki mi lyon alan yirmi MSP' l i saylav Mecl iste A f Tasa rı s ı n ı n 1 41 v e 1 42. maddelerden m a h k u m o l a n ­ l a rı n af d ışı b ı rakı lmasına o y veriyor. Oysa MSP'li saylavlar seçim sıra­ sında, siyasi tutukluları da kapsaya n geniş kapsa m l ı bir af fikri n i savun ­ muşlard ı . Seçmen anlara bu vaadleri için de o y vermişti. A f Tasa rısı bir CHP-MSP karma komisyonu tarafı ndan hazı rla n mıştı. MSP' l i saylavla r iki kere Mecl iste Af Tasarısına oy vermişlerd i . Yan i bu « koyu müslüman .. politikacı l a r birkaç kere af tasarısı için namus sözü vermişlerdi. Her biri iki milyon u g örünce verd i kleri sözleri unuttu l a r, hıyanet ettiler. Hacı bay­ ram Ca miinde na mazdan sonra halkta n aldı kları oyları Amerikan emper­ yalizmine sattı lar. Ya rın bir a bdest bir namaz daha kılar ve g ü n a h ların­ dan « arım r»lar, yen i günah lara , hıyanetlere hazı rlan ı rlar.

Din sömürücülüğü, a nti-kom ünizm, bu yapışık kardeşler kökü d ışarda, emperya l izmde olan bir pol itikan ı n temel dayana ğ ı d ı r. Halkı bu çifte zehirle uyuşturmak, sonra onu ta lan d üzen inin bir basa mağı haline getir­ mek ne yazık ki, büy ü k burjuvazinin gaddarca ve şeytanca uygulaya bil­ diği bir politika d ı r. Yüzde 60 kadarı okur-yazar bile olmayan, kör i na nç­ l a rı n , geleneklerin kölesi olan Tü rk'iye g i bi bir ü l kede büyük burjuvazi halkın bir kısmını a nti-komünizm, din sömürücülüğü zehiri ile uyuştura­ biliyor, halkın bir kısmını kend ine düşman bir d üzeni n savun ucusu du­ rumuna düşürebil iyor. Ama Fransa g i bi gelişmiş, yü ksek derecede sana­ yileşmiş bir ül kede de tekeller, tekelci devlet kapita l izmi orta ta bakaların, emekçilerin öneml'i bir kısmını a ldata biliyor. 5 Mayıs ve 19 Mayıs cum­ h urbaşkanlığı seçimleri bugün burjuvazin i n bu konuda haıa i mkanları olduğunu gösterdi. Sağ ın, tekellerin temsilcisi Giscard d' Esta ing yalanla, provokasyonla, tehd itle dü rüstl üğün asgari şartla rını bile çiğ neyerek orta tabakala rı, emekçilerin bir kısmını aldatara k k ı l payı cumhurbaşkanı se­ çildi. Fransız Komü n ist Partisi'nin, Fransız Sosya l ist Partisi'nin ve Sol Rad i­ kal ler'in ortak adayı François M ittera nd bugüne kadar Fra nsa'da solun en büyük seçim başarısını kaydetti. 13 mi lyon kadar oy kazandı. (yüzde 49, 1 9. d'Esta ing yüzde 50,81 .) Fra nsa'daki seçimler de büyük burjuvazinin mora l çöküntüsünün, iktidarı elden kaçı rma mak için her türlü aşağ ı l ı k yöntemlerinden geri durmayaca ğ ı n ı n yen i bir bel i rtisi oldu.

Bu demektir ki, kapita l izmin bunalımları evrenseldir. Kapita l izmin buna­ I r m la rı derin leştikçe moral çöküntüsü de yoğ unlaşıyor. Dzg ürl ük, bağ ı m ­ sızl ı k, ada let g i bi u z u n zamandan beri soyut bir biçimde savunduğu b ü ­ tün sosyal kıymetleri ayaklar a ltına a lıyor. B u kıymetlere sa h i p ç ı k a n işçi sın ıfı d ı r. Onun öncü öz örgütleri komünist partileri, gerçek sendikaları d ı r.

427

Her yerde olduğ u gibi ü l kem izde de büyük burjuvazin i n mora l çökün­ tüsü nün, kokuşmuşluğ u n u n hızla n d ı ğ ı alanlardan b i ri de silôha, zara baş vurma yöntemlerin i n yoğ u n laşması d ı r. Silôha, silhô hlı sa ldırı l a ra başvuran işçi sınıfı n ı n öncü örgütleri değ i ldir. Ne Türkiye Komün ist Partisi, ne de öteki gerçekten devrimci örgütlerdir. Silôha baş vuran, silôhlı kuvvetleri halkın üzerine süren, sı kıyönetim i l ô n eden, sı kıyönetim ilôn etmenin şa rt­ larını yaratan, gençliğe karşı cinayetlere, yani silôhlı eylemlere başvuran büyük b u rj uvazid i r. Onun dayanağ ı emperya lizmdir. TKP yeni program tasarısında halkın çoğ unluğunun i radesini kabul etmek noktasına önem vermiştir. Türkiye Komü nist Partisi'ne göre, işçi sınıfının rol ü olmadan, işçi sınıfı n ı n köylülükle bağ laşı klığı olmadan devrimci eylemler temelden yok­ sun ka l ı r. Ama bu demek değildir ki, i ı ıe de devrim teker teker oyların sayısı ile olacaktır. Portekiz'de olduğu g ibi, toplu m u n ortam ı devrime ha­ zır olmakla beraber büyük b u rjuvazinin kanlı d i ktaturası devrim bilin­ cinin açığa vurulmasını ve devri min gerçekleştiri lmesini zorla engeı ıeye­ bilir. Emekçi y ı ğ ı n la rı n devrim bilinci gereken olg u n l uğa ulaştığı tak­ dirde, yani meyve olgunlaştığı za man onu koparmak demokratik bir yön­ temd i r. Çünkü olgunlaşmış olan devrim elde edil mediği zaman çürümeye, kendini yitirmeye mahkumdur. Bu da demokratik bir tutum değildir.

Mecliste affın sa bote edil mesin i yalnız MSP'li yirmi milletvekilinin hıya­ netl iğ ine, satı imışlığına bağ lamak doğru değ ildir. Yukarıda da bel i rtti­ ğ i m iz g i bi hıyanet plônı çok daha geniştir. Emperya lizme, büyük burjuva­ ziye dayanmakta d ı r. Hattô söz konusu olan yirmi MSP' f j bile değ ildir.

Yirmi MSP' l i uygulayıcı, bayağ ı maşa lar d u rumundadırl a r. Emperya lizm­ den büyük burj uvazin i n plônları n ı n uygulayıcısı olarak MSP yöneticileri, entrikaları, politik cambazl ıkları ile kendi lerine d üşen rol ü başa rm ışlardır.

Fakat MSP yöneticileri hıyanetlerin kam uoyu nda, devrimci g üçlerde yarattığı sert tepki karşı sında şaşkınlığa düşmüşlerdir. Bu şaşkınlıkla pol i­ tik manevralara koyulm uş, özg ürl ü k kan u n larının çıkarılması, 1 41 ve 1 42. maddelerin değiştiril mesi, zor unsurunun bu maddelere kon masından yana oldukları n ı açıklamak zorundel kalmışlard ı r. MSP yöneticileri n i n içtenliklerinden şü phelenmek i ç i n sebepler çoktur. A m a devrimci g üçle­ rin, ka m uoyunun baskısı birçok gerici gibi, MSP' l i leri de halka verdi kleri sözü tutmaya zorlıyabi l i r. MSP'lilerin hıya netiyle 1 41 ve 1 42. m addelerden mahkum olanları n af dışı bırakılmaları mem leket ölçüsünde bir hiddet dalgasının kabarmasına sebep oldu. Sendikalar özeı ı i kle DiSK'e, Türk­ lş'e bağlı olan sendika lar sert çıkışlarla hıyanet karşısında öfkelerini açıkla d ı l a r. Türk-Iş'in başını tutan Halil Tunç ve g rubu bu konuda ses çıkarmad ı . Sendikalard a n başka Mimar ve Mühendis Odaları g i bi i lerici, yu rtsever bilim çevreleri, Barolar, yu rtsever basın, yaza rlar bu hıyanet kar­ şısında susmadılar. Em perya lizmin, büyük burjuvazinin, MSP'lilerin, De­ m i rel g i bi politikacı ların hıyaneti n i protesto ettiler. " Bu baskı karşısında IVISP'li ve bazı CHP'li çevreler 1 4 1 ve 1 42. madde428

lerde değ işiklik yapmayı ve « zor» unsurunun i l ôvesini önerdiler. Böylece bugünkü şekliyle bu maddelerden mahkCım olanlar otomatik olara k ceza evlerinden çı kacaktı. Duru m şud u r : 1 4 1 ve 1 42. maddeler 1 936 yılında M usolini ıta lya'sının faşist ceza kanunundan tercüme edilerek alındı. Ama tercüme ed i l i rken bir unsur «zor k u l l a n m a » unsu ru kasten a l ı nmadı. Fa­ şist ıta lya Ceza Kan u nunda bu maddelerin uyg u l a n a bHmesi için zor un­ surunun kullanılmış olması şa rttı. Yan i bir sınıfın başka bir sınıf üzerinde diktaturasını kurmak için silôha sarı l m ış olmak gerekirdi. Bu demekti r ki, ıta lya'daki şekliyle fikir değ i l, ya lnız eylem ceza landırı l ıyordu. Bu madde­ ler Tü rkiye'ye aktarılırken bu zor u nsuru çıkarı l m ı ş yani maddeler daha d a sert bir şeki lde faşistleştirilerek a l ı n m ıştı r. Eylem değ i l , bütün sosya­ l i st, ilerici ve yurtsever fikirler yasa klanmış ve ağır cezal a rl a baskı a ltına a l ı n mıştır. Komünizmi yasa klamak baha nesiyle bütün fikir özg ürlükleri, demokratik d üşünce ve eylemler baskı a ltına a l ın m ış ve yasaklanmıştır.

Bu maddelerle burjuvazi toprak beyl iği, toprak köleliği gibi ortacağdan kalma m üesseseleri sürd ü rmüş ve demokratik bir toprak reform u n u engel­ lem iştir. Sı kıyönetim devrinde bu maddelere dayan a ra k yüzlerce devrimci ve sosya l ist d üşünceye bağ l ı kitap toplatı lmış ve ya kılmıştır. Yine bu maddelere daya n ı l a rak Atatürkçüler bile tutuklanmış, toplama kampları kurulm uş, işkence vil l ô l a rı meydana getiril miş, Ista n bul, Ankara, ızmir gibi büyük kentler kuşatı l m ıştı r. Yüzbin lerce mesken bası l mış, silôhlı kuvvetler halkın üzerine sürülm üştür. 1 41 ve 1 42. maddeler gibi faşist ıtalya'dan ve Nazi Almanya'sından a l ınan maddeler yalnız kom ünistlere karşı değil, bütün i lerici, yurtsever ve demokratik akım lara , halkın bütününe karşı uyg ulan mış, mem leketin demokratik yönde gel işmesi engellen miş, emper­ yalizmin, büyük tekellerin dayattığ ı söm ürü d üzeni korun muştur.

AF Tasa rısı n ı n sa bote edilmesinden sonra bazı çevrelerde bu madde­ lere « zor» unsurunun i lôvesiyle onları elde tutmak eğ ilimi acıd ı r. Bugünkü d uruma göre i leri bir adım olmakla birl ikte, b u demektir ki, bu faşist maddelerin M usolini Ita lyası'nın seviyesine getiri lmesi demokratik bir ge­ l işme sayı l ıyor. Burjuvazideki demokrasi a nlayışın ı n ne kada r gerilerde ve çağ dışı olduğ u bu örnekle de bel li. ıtalya'da faşizm yıkıldıktan sonra, ıtalya Ceza Kan u n u'ndan bu maddelere unsur i l ôvesi yol u n a gidil memiş, bu kara ü n l ü maddeler tamamen kanundan çıkarı l mıştır.

Bizde de ya pılması gereken budur. Bütün faşist maddeleri, bütün a nti­ demokratik kan u n l a rı kaldırmak, fikir özg ü rl ü ğ ü n ü kısıtlayan bütün ted­ birleri kaldırmaktır.

429

Türkiye'de devrim hareketinde akımla r : Gençlik ve devrimci strateji-ta ktik (6) A. S.

Devrimci strateji ve taktiğ i n tesbiti ve uyg ula n ması ya lnız gençliği ilgi­ lendiren bir konu değ il d i r. Konu bütün devrim hareketi ni ilgilendiri r. Ne var ki, bu d izi yazı ları n bir kısmı gençlik hareketleri nde bel i ren sapık a k ı m la rı incelemeye ayrı lmıştır. Sa p ı k akımlar esasında emperya l izmin, işbirlikçi burjuvazinin Türkiye'de ters-devrimciliği geliştirmek, devrimci a k ı m l a ra, en başta işçi sınıfı n ı n devrimci hareketine, burjuva ideoloji lerini aşılama k, sıkıyönetim gibi kanlı faşist yöntemlere yol açmak eğ iliminin başlangıcı ve hareket noktası olduğundan üzerinde önemle d u rulması gereki r. Ya ni devrimci gençlik, bir ya ndan burj uva ideoloj ilerini devrim a k ı m ı na aşılamak, bir yandan da terörü haklı göstermek için basa mak olarak kullanıl mıştı r.

Devrimci strateji ve taktiğin yönü n ü tayin edebilmek için Türkiye' n i n içinde b u l u n d u ğ u aşamayı, g üçler dengesini h e m ü l kede, h e m de d ü n ­ yada iyi sapta mak, bir ya ndan da emperya lizmin g loba l stratejisinin Tür­ kiye'deki uygulama biçimleri n i bellemek gerek.

Türkiye bir yandan u lusal, bir yandan da sosyal kurtuluş hareketi nin geniş emekçi yığ ı n l a ra yayı ldığı bir ü l kedir. Halk yığ ı n larının özellikle işçi sınıfı n ı n, devrimci g ençliğin anti-em perya list savaşı yığınsal bir n ite­ l i k kazandığı g i bi, emperya lizmin yerli m üttefi klerine yani işbirlikçi bur­ juvaziye, toprak beylerine karşı, demokratik haklar ve özg ü rl ükler için mücadele de yığınsal bir nitel ik kazan ıyor. 14 Ekim seçimleri ile 9 Ara­ l ı k yerel seçimler bu iki yön l ü mücadelen in geniş ölçüde h a l k yığınlarına doğ ru yayılma sürecinin hızlandığını açıkça göstermiştir. Seçimler, sıkı­ yönetim terörünün bile bu sü reci d u rd u ramadığını gösterdi. Belki sıkı­ yönetim terörü bu yöndeki gelişme hızını biraz frenledi. Hattô yönünü de değiştirdi. Seçimlere eşit haklarl a Türkiye Komünist Pa rtisi'nin katı lma­ ması, TI P'in yasa kla nmış olması, emperya l izmin orta kları ile dayattığı d üzene karşı h a l k yığ ı n l a rından, özel likle işçi sınıfından gelen diren­ menin CHP gibi burjuvazinin li beral kol u n u temsil eden bir partide yo­ ğ u n l aşmasıyle sonuçlandı. Gericilerin hedeflerinden biri de buyd u. işçi sınıfı n ı n politik g üçleri n i yığ ınlardan ayı rmak, ingi ltere, Batı Almanya, Birleşik Amerika tipinden burjuva partilerinin ta htereva llisini ku rmaktı.

Türkiye Kom ünist Partisi yeter bir süre serbestçe politik eylemde bulun­ d u kta n sonra seçimlere katıl ı saydı , Tü rkiye'nin politik çehresi bugünkü n­ den çok fa rkl ı olurdu. işçi sınıfı n ı n, parla mentoda sağ lam bir kürsüsü, belki hükü mette bile temsilcileri ol urd u . Hattô TiP ka patı lmamış olsayd ı, yine şartlar bugünkünden çok farklı olacaktı. TiP'in halk yığınlarından 430

gelen d i renmen i n önemli bir kısmını saflarında yoğunlaştıracağından, parlamentoya kuvvetli bir grupla gireceğinden şüphe yoktu.

Paşaların 1 2 Mart Muhtırasının, sıkıyönetimin, kanlı yöntemlerin hedefi, Türkiye'de parlamentarizmin Fra nsa, ıtalya tipinden bir gelişme göster­ mesin i engel lemek, memleketi burjuva pa rtileri n i n i ktida r-muha lefet oyunlarına terk etmek ve ille de büyük sermayenin, toprak beylerin i n sömürüsünü rahatlıkla yürütmelerine engelsiz devam etmelerini sağlama bağlamaktı.

Bu hedeflerine hiç olmazsa geçici bir zaman i'ç in, Maoculuk, MDD'­ ci l ik, anarşizmin değ işik biçimleri g i bi a nti-marksist, a nti-lenin ist akımları gençlik hareketine aşılamakla ulaştı lar.

Bazı devrimci örgütler, em peryalizmin bu taktiğini acı ve kanlı tecrübe­ lerden sonra bile hôlô gereği gibi anlamam ışlardır.

Deni z Gezmiş ve a rkadaşları n ı n idamlarının yıldön ümünde bazı dev­ rimci örgütler yayınlad ıkları bildiri lerle, üç gencin ve onlarla beraber olanların politik eylemleri n i benimseme a n lamına gelen bir tavır takın­ dılar. Devrim, mantığ ında romantizmin yeri yoktur. Burjuvazinin sınıf savaşı nda ters-devrim eylem leri amansızd ı r. Devrimcilerin en küçük hata­ sından bütün devrim akımlarını ezmek rçin istifade eder. Sıkıyönetim devri kanlı faşist uygulamaları ile hôlô önüm üzde duruyor. Açtığı yaralar hôlô ' kanıyor. Deniz Gezmiş ve a rkadaşları n ı n yiğitlWğ ini, inandı kları dava için hayatlarını bile vermekten çekin mediklerin i belirtmek başka, onları n stratejisini ben imseme a n la m ı na gelen bir tutum başka d ı r. B u g ib i b i r tutum devrimci g ü çleri şaşırtmak, burjuvazinin e n zeh i rl i ideolojisi olan a nti-komün izme çanak tutmak anlamına gelir. len in'in ağabeysi Aleksandır, Çara karşı suikast tertipleyen a n a rşist g rupla tutuklan ı r, idam edi l i r. lenin ağabeysini çok sever. «Yiğitti, can ı n ı vermekten çekinmedi. A m a Aleksand r' ı n yolu yanlıştı. Biz o yoldan yürü­ meyeceği z .. der.

Kapita l ist ülkelerde sayısı çok olan küçük burjuvazi, kapitalist d üzen içinde küçük m ü l k sahibi, işletmeci olara k sürekli bir baskı a ltındadır. çoğu zaman durumu birdenbire kötüleşir, iflôsa, yokluğa sürüklenir. Kü­ çük burjuvazi . sabır, örg ütlü savaş yürütme, sürekli bir disiplin a n layışın­ dan yoksundur. Kolayca aşırilığa sürüklenir. Kapitalist d üzeni n baskısı karşısında « çi leden çıka n .. küçük burjuvazi anarşizmin değişik yöntem­ lerine yönelir. (lenin, « Komünizmin Çocukluk Hastalığı - Sokuluk .. Fr. t. cilt 31, s. 26) len i n aynı yapıtında Bolşevik Partisi'nin 1903'den ya n i do­ ğuşundan bu yana anarşizme, küçük burjuva devrimciliğine karşı aman­ S i Z bir savaş yürüterek geliştiğini de kaydeder. lenin, küçük burjuva an­ a rşizm inin, ta m objektif ölçülerle sınıf g üçleri n i n ve kuvvetler dengesinin durumunu hesaba katmadan politik atı l ı m la ra g i riştiğ ini beli rtir. (lenin.

Ayn ı ya pıt. Fr. t. cHt. 31, s. 27.)

431

Türkiye Kom ü n ist Portisi'nin yeni program tasarı sında devrimci strate­ jinin, yığ ı n la rı n sınıf savaşında sürekli olara k terbiye edjfmesine, örgüt­ lenmesine dayandığı bel irti l miştir. Yığ ınlar şüphe yok ki, sınıflara ayrı l ­ mıştı r. Yığ ı n l a rı n içinde orta ta bakalar g ibi, köy emekçjferi de ö n e m l i b i r y e r tutar. Yığ ı n l a rın içinde disiplini, örgütlenme olanaklarının yüksekliği, bütün kıymetlerin yaratıcısı, ü retimde omurga d urumda oluşu, bundan ötürü de ü lken in ekonomik ve politik yaşamında başta gelen söz sahibi olması gereken işçi sınıfı öncü bir rol oynuyor. Ama köy emekçileri sö­ m ü rü len, hattô amansızca sömü rülen bir yığ ı n d ı r. Bu yığ ı n dağınıktır. Ka­ ran l ı k içinde bıra k ı l m ı ştır. Birçok kör ina ncıarın, geleneklerin kölesid i r.

Bu yığın, sınıf savaşında gerçek yerini bulabjfmesi için işçi sınıfı n ı n ay­ d ı n latıcı yardımına m uhtaçtır. Bu yığ ı n ı, toprak beylerinin, büyük burjuva­ zinin yedek vurucu gücü olmaktan çıkarm a k için de işçi sınıfının ya rd ı m ı zoru n l u d u r. Bundan ötürü devrim s ü reci içinde işçi sınıfı i l e köy proletar­ yası n ı n bağ laşı klığı kaçı n ı l mazd ı r. Köy proletarya s ı n ı n tarihsel gelişme içindeki sosyal politik-ekonomik d u rumu, sanayi proleta ryasının, devrim sürecinde öncü rol oynamasını, hem a nti-em perya l ist savaşın, hem de sosyal k u rtuluş m ücadelesinin önc ü l ü ğ ü n ü zorluyor. B u tarihsel gerçek karşısında " ku rtuluşun köylerden şehirlere doğru olacağı» g i bi çok eski ve tarihsel gelişme ile kıymetin i tamamen yitirmiş olan, fakat Maocular veya onlara ş u veya bu ölçüde yakın ideolog ları n yeniden ortaya arttığ ı görüş, devrim hareketini ortaçağa y a n i kapitalizm öncesine kadar geri götü rmekten başka bi rşeye yara maz. Gerçekten de Engels'in de "Deut­ che Bauernkrieg» yapıtında b el i rttiğ i gibi köylü isyanları feodaliteye karşı ve onun yıkımını hızla ndıran bir etken olmuştur. I lerici, devrimci bir nite­ lik taşı mıştır. Ama sanayi proletaryası, sanayileşme devrimi ile ortaya çı ktıktan, burj uvazi sanayi ve onunla birl i kte ekonomiye hakim old uktan, yani sermayenin d iktatörlü ğ ü yerleştikten sonra, M a rks' ın da anıtsal yapı­ tı « Ka pita l»da belirttiğ i g ibi, işçi sı nıfı tarihin sahnesinde devrimci sınıf olarak belirmiştir. Bugünkü toplum d ü zeyinin gerçeklerin i bir yana bıra ­ karak, köy p roletaryasını devrimci g ü ç saymak, devri min yön ü n ü köyler­ den kentlere doğru göstermek, a nti-marksist, a nti-leninist b i r görüştür.

N e var ki, bu görüş sanayi devrimini başaramamış birçok az gelişmiş ü l kede zaman zaman tekrar su yüzüne çıkarı lıyor. Köylü yığ ı n larının çok­ luğu, köy proletaryasının zaman zaman kanlı sert çıkışları ma rksist olma­ yan bazı düşünürleri o tarafa yöneltiyor. Türkiye'de d e s o n yıl l a rd a bu g örüşün bazı çevrelerce kabu\lendiği, özell ikle gençlik hareketine aşıIa­ m a k istendiğ i bilin iyor. Bunlar genellikle Çin devrimini örnek gösterir. Bu örnekle de Maocu ların sapmasını, devrimci akımla ra kabul ettirmeye çalışırl a r. Çin'in sosya l, politik, ekonomi k bak ı m ı a rda hôlô O rtaça ğ ı n ı yaşaması, sanayi proletarya s ı n ı n zayıf oluşu, hareketin, köy orta ta baka­ ları ndan gelme Mao Tze Tung grubunun elinde kalması köy emekçile­ rinin önemli bir rol oynaması ile son uçlanmıştı r. Ne var ki, köy küçük burjuvazisi ideolojisini de birlikte getirmiştir. Çin yöneticilerinin bugünkü

432

anti'-ma rksist, anti-leni nist tutum uhun, emperyalizme yamanmasının, dün­ ya komünist ve işçi h a reketine karşı cephe almasının toh u m l a rı n ı , hare­ ketin köyden ve köy küçük burjuvazisinin önderliğ inde ya p ı l ması nda a ra ­ mak gerekir.

Bu ideoloji burjuvazi tarafından Türkiye'de işçi ve gençlik hareket­ lerine aşılanmak isten miştir. Bu görüş bazı M DD'ci çevreleri, küçük bur­ juva devrimcileri sarmıştır. DEV-GENÇ'deki bazı akımlar ve Deniz Gez­ m iş'in g rubuna bağ l ı bazı l a rı bu görüşe saplanmışlard ır. Devrimci gö­ rüşü inkôr edip, Maoculuğa, Troçkizme ve değ işik a n a rşist eğilimlere bağ lanmışlard ı r.

Ne va r ki, 1 2 Martta n, sıkıyöneti m teröründen sonra bu ters-devrimci, Maocu görüşün tamamen yan l ış olduğ u anlaşılmış ve bu görüş bugü n hemen hemen iflôs etmiştir.

Sıkıyönetim devrinde, devrimci direniş köy emekçilerinden değil, sanayi proletaryasından gelmiştir. Sanayi proletaryası TKP i l e, sendikaları ile, sosya l ist a k ı m ı n d i renmeleri ile emperya lizmin işbirlikçi burjuvazinin, top­ rak beyleri n i n karşı saldırısını göğ üsiemiş, bütün u l usun, bu a rada köy proleta ryasının da demokratik haklarına sahip çıkmıştır.

Sıkıyönetim devrinin tahlilinden, sanayi proletaryasının işçi sınıfı n ı n devrimci ö n c ü s ı n ı f o l d u ğ u gerçeği açı kça a n laşılm ıştır. Ama b u demek değ il d i r ki, işçi sınıfı devrim hareketin i tek başına yürütecektir. Devrim ha reketin i n sağ lam bir biçimde y ü rütülebilmesi için işçi sınıfı ile köy p roleta ryasının ittifa kı kaçı n ıl m azdı r. Bundan başka orta ta bakaların, devrimci ayd ı n l a rı n , silôhlı kuvvetlerin ya rd ı m ı ve onlarl a kurulacak bağ­ laşıklık devrim sürecinin sürekliliğ inin gara ntisidir. Unutmamak gerek ki, devrim hareketinin başta gelen niteliklerinden biri de daya n ı k l ı l ı ktır. Işçi sınıfı terör devrinde bu s ü rekliliği sağ lamıştır. Onun devri mciliğ i öteki g ru pl a rınki gibi, saman alevi g i bi pa rlayı p sönmemiştir.

Sı kıyönetim ertesi sayaca ğ ı m ı z bugünkü aşamada, devrimci gençlik hareketi terör devrinden gereken dersleri a lmıştır. Faşist komandolar, AP genel başkan ı Demi rel' in, Türkeş'i n kışkırtmaları ile yurdun değişik köşe­ lerinde gençliğe saldırmıştır. Bu saldırılar karşısında devrimci gençliğin sözcüleri kışkırtmalara ka p ı l mayaca klarını silôha silôhla cevap vermek g ibi eskiden işlenm iş b i r hatayı tekrarlamayacaklarını belirtm işlerdi r.

Ayrıca sıkıyönetim mahkemelerinde K ü rkçü, Küpeli gibi gençlik örgüt­ lerinin eski yöneticileri, emperya lizm ajanları n ı n silôhlı sa l d ı rıları n ı n , genç­ liği silôha sarılmak zorunda bırakmak a macını g üttüğ ünü, silôha sarı l ­ manın Türkiye'de devrim hareketine büyük zararlar getird i ğ i n i söylemiş­ lerdir. Emperya l izmin hedeflerinden b i ri de devrimci gençlik hareketini işçi sınıfından ayırmak ol m uştur. Gençliğin doğru devrimci yolu tekrar işçi sınıfı n ı n yanına dönmektir.

433

Devrimci taktik ve strateji, memleketin içinde bulunduğu şartlara göre sapta n ı r. Sınıfların durumu, üretici g üçlerin gerçek kuvveti, em perya l izmin, büyük burjuvazi n i n elde tuttuğu olanaklar iyice gözönü nde tutularak sap­ tan ı r. Devrim yolunun parlamenter olup olmayacağı şartlara bağ lıdır.

Parlamenter yolun devrim yalunda önemli kazanımlar sağlıyabileceğ ini unutmamak gerek. Ama Hindistan'daki bazı eyaletler d ışında bugüne kadar bu yoldan dayanıklı bir devri m i n başarılamadığını da unutmamak gerek.

Devrim i n, şartlara göre değişik taktikleri olabileceğ ini, değ işik yöntem­ ler uygulanabi leceği n i devrimciler hiç bir za man akııdan çıkara maz.

434

ıÇiNDEKILER Sayfa XX:

Okuyucuya b i rkaç söz

317

XX:

Sosya lizmin başa rı lı a d ı m la rı

352

XX:

Sermaye d ü nyasında sınıf savaşları

360

A. Dobeşevski çoğ ı mızın Ma rksist- Len in ist partisi .

368

XX :

Barış ve halkları n g üvenliği için

375

XX :

Hü rriyet g ü n ü gelecektir .

385

XX:

Em perya lizme karşı itha mname

396

OZEL SAYFALAR

XX :

Ortak bildiri

TKP Merkez Kom itesi Pol itbüro üyesi i. Bilen yold aşın 30 Nisan 1 974'de «1 Mayıs» üstü ne ya ptığ ı konuşma

415

417

A. Soydan

Çel işkiler sertleşiyor

426

A. S.

Tü rk'iyede devrim hareketinde akımlar: Gençlik ve devrimci strateji -taktik (6)

Adresimiz : Yeni Çağ - Stredisko pro rozsirova n i tisku, Proha 6, Tho ku rova 3, Czechoslova kia

430