Sosyalist İşçi 630

DEVRİMCİ ANTİKAPİTALİST HAFTALIK GAZETE

630

6 Aralık 2018 3 TL. sosyalistisci.org

Yerel secimlerde ,

IRKCILARA ,

OY YOK! ASGARİ ÜCRET 2 BİN 800 LİRA OLSUN! u İnsanca yaşamak işçilerin hakkıdır! u Krizin faturasını

patronlar ödesin!

Direnişteki CSUN işçileri, Temmuz 2018.

2

GEZİ’NİN ÜRKÜTÜCÜLÜĞÜ Fransa Sarı Yelekliler’in eylemiyle sarsılırken, Türkiye’de de televizyonlar ve gazeteler sözde Fransa uzmanlarının Fransa hakkındaki sözde korkularıyla yüzleşmek zorunda kalıyordu. Fransa, bu özde sağcı yazar ve “kanaat önderleri”nin iki işine birden yaradı. Bunlardan birisi, seçimlerden önce başlatılan Gezi direnişini bir suç merkezi gibi gösterme açısından Sarı Yelekliler’in eylemi çok işlevseldi. Yüzbinlerce insanın katıldığı eylemlerin yer yer şiddet içermesi, sağcı yazarların “Gezi’nin vandallığı”nı öne sürerek propaganda yapmalarına yardımcı oldu. Sarı Yelekliler’in eylemini bir üst akla bağlayarak Gezi’nin de kökü dışarda bir süreç olduğu konusunda bir kez daha netlik sağlamak, Fransa eylemlerinin ikinci işlevi oldu.

Gezi eylemleri, yeniden bir dava konusu oldu. Gezi hakkındaki açılan davalar bitmiş, suçlananlar beraat etmiş olsa da yetkili merciler açısından fark etmiyor.

Bir süre boşlukta kalan Osman Kavala soruşturması, iddianame bile hazırlanmamış olduğu için tepki toplarken bir Cuma sabahı evlerine yapılan baskınla gözaltına alınan akademisyen ve sivil toplum aktivistleri aracılığıyla, kamuoyuna, “gördüğünüz gibi o kadar da boş değil, dev bir soruşturma sürdürülüyor” mesajı verildi.

Fakat ne Turgut Tarhanlı’nın akademik ve siyasi serencamı böyle bir soruşturmanın konusu olabilirdi ne de gözaltına alınanlardan tutuklanan tek aktivist olan arkadaşımız Yiğit Aksakoğlu’nun siyasi ilişkilerinden böyle bir bağlantılar zinciri çıkartılabilirdi. Bu yüzden, yerel seçim atmosferinde kutuplaştırıcı bir ana aparata da acilen ihtiyaç duyulduğu için, 2013 yılında gerçekleşen bir eylem, bir suç üretme platformuna dönüştürüldü ve Gezi soruşturması onlarca kişiyi ve kurumu kapsayarak derinleştirildi.

Fransa’da yaygınlaşan ve Macron’a geri adım attıran eylemler, Marx’ın kitlelerin kendiliğinden eyleminin gücüne yaptığı vurgunun ne kadar güncel olduğunu bir kez daha kanıtlarken, Fransa’daki

Gezi Parkı, 2013.

eylemleri Türkiye’de beş sene önceki eylemleri karalamak için kullananların Gezi düşmanlığı da burjuva önyargılarıyla dünyaya bakanların kaba iştahlarına ışık tutuyor. Bu iştahlı insanlar ister Sarı Yelekliler’in eylemi olsun isterse Gezi direnişi, anlamakta zorlandıkları konuları anlayamadıklarını itiraf etmektense kabaca karalamak konusunda müthiş bir beceriye sahipler. Bu kabalığın, anlayamama durumunun sonucunda ise rafa kaldırdıkları esas olarak demokrasi oluyor. Neredeyse, iktidar partilerine oy

Teorik derginizi gazete dağıtımcılarımızdan alabilirsiniz!

veren kitlelerin eylemi, basın açıklaması ve mücadelesi dışında her eylemi “kökü dışarıda” olmakla suçlayan sağcılık, sol Kemalizmin penceresinden baktığı için anlayamadığı, kendisine benzemeyen insanların gerçekleştirdiği eylemlere burun kıvıranlarla aynı tutumu paylaşıyor.

Sağcı yazarlar, çok daha pragmatistler ve basit bir hedefleri var: Kutuplaşma sürmeli! Ama Osman Kavala etrafında ama Gezi etrafında. Fransa’da onlarca talebi Türkçeleştirilmiş olarak internet sitesinde yer alan yüzbinlerce insanın eylemi mi?

Hiç önemi yok. Gerekirse Osman Kavala o eylemlerin de finansörü olmakla suçlanabilir. Çünkü kutuplaşma lazım. Çünkü seçimler var. Ve çünkü bu seçimlerde son üç dört yıldır her seçimin sahip olduğu o kutsal hedefe, beka kaygısının giderilmesi hedefine sahip olan yaşamsal önemde bir seçim! Bu yüzden inceldiği yere kadar kutuplaşma sürmeli.

Artık, hangi eylemin kökünün dışarıda olduğu konusunda elinde eylem kökü tespit etme küresi olan insanlarla karşı karşıyayız. Yerli olanı da onlar biliyor, evrensel olanı da. Fransa’daki eylemin dış bağlantılarını da onlar biliyor ABD’deki eylemlerin de! Bu arada, Gezi’yi düşmanlaştırırken, 15 Temmuz’u önemsiyorlar! Bu eğilimle tartışırken, bu sefer de Gezi’yi önemli gö-

rüp, 15 Temmuz direnişini “tiyatro” olarak suçlayan eğilime de prim veremeyiz. Her iki eğilim de işçi sınıfını bölen, siyasal kutuplaşmanın işçi sınıfı içinde kutuplaşmaya dönüşmesine yardımcı olan eğilimler.

Birinci eğilim arkasına kamu gücünü de aldığı ve tüm medya olanaklarını kullandığı için daha belirleyici. Ama, kitlelerin eyleminin gücünün siyasal demokrasinin ve özgürlüklerin kurucu unsuru olduğunu düşünenler açısından Gezi eylemleri de 15 Temmuz direnişi de işçi sınıfının ve halkın çeşitli kesimlerinin kendi kaderini kendi ellerine almak için mücadeleye atıldığı tarihsel anlardır.

Bu, bu direnişlerden sonra, hareketlerin yaygınlığını, prestijini kimlerin nasıl kullanmak istediğinden bütünüyle farklı bir konudur. Yüzbinlerce, giderek milyonlarca insanın bir anda, tüm kurulu ilişkileri sorgulayarak ve eylemlerin yaygınlığı, kararlılığı ve tarihsel derinliği ölçüsünde sorgulatarak başlattığı hareketlerin, kapitalist üretim sürecinin küresel hakimiyetini kurmasının tarihi kadar eskiye yaslanan bir kural olduğunu kavrayamayanların Sarı Yelekliler’de, Gezi’de ve 15 Temmuz’da bir “çapanoğlu” araması “tarihin motorunun sınıflar mücadelesi” olduğunu kavrayamayanlar açısından minik bir eksiklik sayılır.

GÜNDEM

GÖÇMENLERLE DAYANIŞMAYA! Antikapitalistler platformu ile Irkçı-

lığa ve Milliyetçiliğe Dur De tarafından yürütülen “Hepimiz göçmeniz, ırkçılığa hayır” kampanyası, 1 Aralık Cumartesi günü İstanbul’da iki oturumlu bir panel ve Yolda grubunun sahne aldığı bir konser düzenledi.

Cezayir Salonu’nda düzenlenen panele, iki oturumda toplam 100’e yakın aktivist katıldı. Ana akım medya ve düzen partilerinin mülteci düşmanlığında birbiriyle yarıştığı bir ortamda, bu duruma karşı çıkan çok sayıda ırkçılık karşıtının salonu doldurması, hepimize büyük moral oldu.

Aşırı sağın önlenebilir yükselişi İlk oturumda Melek Ulagay Taylan ve Tolga Tüzün’ün sunumlarıyla, dünyada aşırı sağın yükselişi ve buna karşı mücadele tartışıldı. Dünyanın büyük bir hızla kaosa doğru sürüklendiğini dile getiren sinemacı ve yazar Taylan, kapitalizminin zaferi ilan edildikten sonra şirketlerin iktidarları iyiden iyiye ele geçirdiğini, Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında büyük farklar olduğunun yalan olduğunun ortaya çıktığını, üretimle ilgili süreçlerin sonunda beyaz ırkçılığı yapan Trump gibi birinin iktidara geldiğini anlattı. Taylan ayrıca, göçün nedeninin kapitalizm olduğuna vurgu yaptı.

Sosyalist İşçi’nin bu sayısında geniş bir özetini bulacağınız konuşmasında, Tolga Tüzün, Avrupa’da yükselen aşırı sağcı partilerin oy oranlarını vererek, kapitalizmin ara sıra “arızalar” yaratan ama rutinde mükemmel işleyen bir sistem olduğu

BABA BUSH ÖLDÜ, “İYİ BİLMEZDİK!”

Ortadoğu’da yaşayan halklar, Filistinliler, Iraklılar, İranlılar, Suriyeliler üzülmüyor.

Dayanışma toplantısı, Aralık 2018.

fikrine itirazlarını dile getirdi. Tüzün ayrıca, Avrupa’daki ırkçılık karşıtı sokak hareketleri sayesinde aşırı sağın potansiyelini tam olarak gösteremediğini söyledi.

Salondan yapılan katkılarla da otoriterleşme ve aşırı sağın yükselişine karşı nasıl mücadele edileceği tartışırken, Türkiye’de bir yandan AKP-MHP blokunun bir yandan da MHP’den kopan İyi Parti ile CHP’nin oluşturduğu blokun aşırı sağa meylettiği, HDP’nin de istenmediği bu ittifaka katılmaya çalıştığı, bunlara karşı işçi sınıfının ve ezilenlerin sesi olacak başka bir odağı inşa etmek gerektiği kaydedildi.

Irkçılığa karşı mücadele İkinci oturumda ise Antikapitalistler platformundan Tuğba Çelik, gazeteci ve yazar Emine Uçak, Ardıç Dayanışma Derneği’nden Soner Çalış ve Göç Araştırmaları Derneği’nden Polat Alpman, mültecilerle daha güçlü bir dayanışmanın nasıl inşa edilebileceği üzerine sunumlar yaptılar.

Toplantıda, meselenin “haklar” kavramı üzerinden gitmesi gerektiği,

sığınmanın yasadışı bir şey olmadığı, göçmenlerle ilgili yayılan yanlış haberlere karşı mücadele edilmesinin önemi ve yoksulla yoksulun dayanışmasının sağlanması üzerine doyurucu sunumlar yapıldı.

Antikapitalistler platformundan Tuğba Çelik, Türkiye’de saya işçilerinin mücadelesi sayesinde işçilerin birleştiğinde kazandığının bir kez daha görüldüğünü belirtti ve Avrupa’da KEERFA gibi başarılı ırkçılık karşıtı hareketlerin faşistleri geriletmekteki etkisini hatırlattı.

Bu oturumda salondan da çok sayıda kişi söz aldı ve canlı bir tartışma yaşandı. “Hepimiz göçmeniz, ırkçılığa hayır” kampanyası İstanbul’da 17 Aralık’ta bir aktivistler toplantısı düzenleyecek, 16 Mart 2019’da ise tüm dünyadaki ırkçılık karşıtlarıyla birlikte Türkiye’de de mültecilerle dayanışan etkinlikleri örgütlemeye başlayacak.

Irkçılık karşıtı aktivistler, aynı akşam saat 22:00’de ise yine Beyoğlu’ndaki Ren Performance Hall’da Yolda konserinde bir araya geldi.

“Sonuna kadar gidilecek” denmişti. Davanın sonunda verilen karar “Ergenekon diye bir örgüt yok” oldu.

2002-2007 yılları arasında AKP hükümetine karşı

BARIŞTAN YANA Yıldız Önen

ABD’nin 41. Başkanı George H. W. Bush geçtiğimiz hafta öldü. Bu ölüme bir grup savaş, militarizm, petrol ve dolar meraklısı sağcı dışında hiç kimse üzülmemiştir. Daha doğrusu, 43. Başkan George W. Bush’un babasının ölümüne üzülen varsa, hemen söyleyelim, üzülmeyin!

ÜZERİ BİR KEZ DAHA ÖRTÜLDÜ 1996’da Susurluk’ta bir trafik kazası sonucu ortaya çıkan devlet içindeki çetelere ‘hayır’ diyen milyonlarca insan, Susurluk çetesinin elbirliğiyle aklandığını, bazı isimler üzerinden polisiye bir hikaye haline getirildiğine, çetelere karşı mücadelenin darbeciler tarafından çalındığına tanık olmuştu.

3

tanık oluyor “Ergenekon yok”, “bu bir kumpas” fikrinin doğrudan sonucudur. Kumpas var, örgüt yok, peki Santoro, Hrant Dink, Zirve Yayınevi’ni cinayetlerini kim işledi? Kim Danıştay binasına suikastçı gönderdi? AKP hakkında kim kapatma davası açtı? Yargı darbeleri ve e-muhtıra neydi? Bunlar ve çok daha fazlasını kimler yaptı? çeşitli darbe girişimlerine tanık olan ve darbecilerin yargılanmasını isteyen milyonlarca insan ise Fetullahçı devlet görevlileri

tarafından içi boşaltılan, baştan çarpıtılan ve çıkmaz sokağa itilen Ergenekon soruşturmalarının kolayca düşürüldüğüne

AKP kendisine karşı bir önceki darbe girişimlerinin hesabını sormazken, Onlar halkın vicdanında çoktan yargılandı.

Ekosistemin korunması için mücadele edenler üzülmüyor.

Savaş karşıtları, nükleer silahlanma karşıtları üzülmüyor.

Ortadoğu’da mezhep çatışmalarının fitilini ilk ateşleyenlerden birisinin bu Bush olduğunu bilenler üzülmüyor. Üzülmüyoruz çünkü 41. ABD başkanı da diğer ABD başkanları gibi eline mazlum halkların kanını çoktan bulaştırmıştı öldüğünde. 1976-1977 yıllarında Merkezi Haberalma Örgütü (CIA)’nin başkanlığını da yapan Bush, başkan yardımcısıyken Reegan’ın hastalanması sonucunda ABD başkanının yetkilerini aldı ve ilk seçimlerde, 1988’de sağcıların tek adayı olarak başkan seçildi.

Bush ailesi ‘Amerika rüyasından’ gerçekten faydalanabilen küçük azınlığın bir parçası. Bu şanslı azınlık petrol şirketleri, silah şirketleri ve dev sanayi yatırımlarını kontrol eden ABD egemen sınıfının bir parçası.

Bush 1953-1954 yıllarında sülalesinin izinden giderek petrol arama donanımları pazarlama işlerinden sonra petrol şirketlerinin kurucu ortağı oldu. Petrol şirketi ya da başka şirketlerin ortağı, kurucusu olmakla ABD başkanı olmak arasında doğrudan bir ilişki var. Özellikle bu gelenekten gelen ABD başkanlarının dünyanın her hangi bir yerindeki mazlum bir halkın kanını dökmesi de bir başka gelenek. Baba Bush, 1988 yılında başkan oldu ve hemen ilk icraatı Panama lideri General Manuel Antonio Noriega’yı devirmek bahanesiyle (asıl gerekçe Panama Kanalı’nın denetimini elinde tutmaktı) ABD kuvvetlerine bu ülkeyi işgal emri vermek oldu. Bu işgal sırasında 510 Panamalı sivil hayatını kaybetti.

Bush’un hepimizin hafızasına kazınan en önemli icraatı ise Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesini bahane ederek 500 bin kişilik askeri bir güçle ve arkasına Birleşmiş Milletler desteğini alarak ABD’nin 1991 yılında Irak’ı işgal etmesiydi. Bir ay süren işgal boyunca Irak’ın üzerine aralıksız ölüm yağdı. Bu saldırılardan sonra Irak 12 yıl boyunca ambargoya maruz kaldı. Irak’ı doğruda işgal etme “şansını” ise yine Cumhuriyetçilerin başkanı olan oğul George W. Bush yakaladı.

Bugün Trump’ta izlerini gördüğümüz tüm aşırı sağcı, utanmaz, petrol, dolar ve savaş aşkı, ABD egemen sınıfının içinde sağlam köklere sahip bulunan bu Bush’tan, onun savunduğu siyasi eğilimlerden alıyor gücünü. Bugün Ortadoğu’yu sarıp sarmalayan ve Trump’ın izlediği politikalarla derinleşen istikrarsızlık, savaş, çatışma ve ölümlerin giriş paragraflarını Baba Bush yazdı.

Bu nedenle dünyanın ezilenleri bu adamın ölümü karşısında hiçbir üzüntü duymayacak.

4

DÜNYA

YEMEN: SAVAŞIN YARATTIĞI BÜYÜK YIKIM ÖZDEŞ ÖZBAY

Yemen’de büyük bir insanlık

dramı yaşanıyor. Emperyalist devletler ve Ortadoğu’nun alt emperyalist ülkeleri üç yıldır Yemen’de savaş sürdürüyor. 2015’te başlayan Husi ayaklanmasına karşı ABD, İngiltere ve Fransa’nın desteklediği bölgesel güçler olan Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ülkeyi bombalamaya başladı. Çeşitli silahlı grupları da destekleyerek kanlı bir savaşa yol açtılar. Husiler ise İran’dan destek alıyor. Büyük emperyalist rekabette İran, Rusya ve Çin’den destek alıyor.

Hava bombardımanları bugüne kadar BM raporuna göre 10 binin üzerinde ölüme neden oldu ve bunun 7 bininin sivil ölümler olduğu söyleniyor.

Ekim ayında açıklanan bir başka BM raporunda Yemen’de 13 milyon insanın açlıktan ölme riskiyle karşı karşıya olduğunu söylenerek “son 100 yılın en büyük açlık olayı yaşanabilir” açıklaması yer aldı. Charity Save the Children örgütü ise son üç yılda 5 yaşın altındaki 85 bin çocuğun açlıktan ya da hastalıktan öldüğünü tahmin ediyor.

Suudi Arabistan ülkeye karadan ve denizden ambargo uyguluyor.

Hem bombardımanlar hem de iç savaş nedeniyle ülkenin altyapısı yıkılmış durumda. Su şebekeleri ve elektrik altyapısı çok nadiren işliyor. Gıda ve ilaç açısından tamamen dışarıya bağımlı olan ülkeye ambargo nedeniyle sınırlı sayıda ihtiyaç malzemesinin girişine izin verilmiyor. Salgın hastalıklar, susuzluk, açlık, iç savaş ve hava bombardımanları nedeniyle ülkede yaşayan milyonlarca insan

İSPANYA: AŞIRI SAĞ ENDÜLÜS SEÇİMLERİNDE YÜKSEK OY ALDI Ekim ayında Madrid’te onbin kişilik dev bir kongre toplayarak manifestosunu açıklayan aşırı sağcı Vox Partisi İspanya’nın güneyindeki Endülüs bölgesinde 2 Aralık’ta yapılan yerel parlamento seçimlerinde %11 oy aldı ve 12 koltuk kazandı. İspanya’da faşist diktatörlükten 1975 yılında çok partili demokrasiye geçişten beri ilk kez aşırı sağ

ölümle burun buruna bir yaşam sürdürüyor.

Geçtiğimiz aylarda yayınlanan BM raporunda Suudi Arabistan’ın işlediği insanlık suçları açıklanmıştı ve elbette Suudi Arabistan bu suçları reddetti. Raporda, Suudi Arabistan öncülüğündeki hava operasyonlarında okulların, pazar yerlerinin ve hastanelerin hedef alındığı, bu saldırılarda bugüne kadar binlerce sivilin öldürüldüğü yer alıyor. Raporda tutsaklara yönelik işkence ve tecavüz gibi insanlık suçları da yer alıyor.

Emperyalizmin rolü Yemen’de on yıllardır süren ayrışmaların ve çıkar çatışmalarının kökeninde emperyalist devletlerin mücadelesi var. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra İngiltere Yemen’in güneyinde bulunan Aden’deki üslerini ve Suudi Arabistan’daki rejimi destekledi.

Buralarda Batı yanlısı rejimlerin olması ve İngiliz üslerinin bulunması bölgenin kontrolü açısından

çok önemliydi.

Aden’de başlayan grevler nedeniyle İngiltere Aden’de yerel şeyhlerin ve emirlerin kontrolünde bir federasyon oluşturdu. 1962 yılında Yemen’de gerçekleşen bağımsızlık yanlısı darbe Aden’de genel grevler örgütleyen sendikanın temsilcilerini de yönetime alarak ülkeyi birleştirmek için adımlar attı. İngiltere, Suudi Arabistan ile birlikte hükümete karşı isyancı grupları destekledi. Aden’deki üssün güvenliğini ileri sürerek hükümet yanlısı güçlere ve kontrolündeki bölgelere bomba yağdırdı.

Yemen sonraki onlarca yıl boyunca çeşitli karışıklıklarla yaşamak durumunda kaldı. İngiltere’nin ve ardından ABD’nin en büyük amacı Yemen’i ve Suudi Arabistan’ı kendi yanlarında tutmak oldu.

2011 yılında başlayan Ortadoğu Devrimlerinin Yemen’e sıçraması bugün yaşanan olayların tetikleyicisi oldu. Rejim karşıtı kitle gösterileri sonucu Yemen Başkanı

Ali Abdullah Salih devrilmiş ve yerine Abdurabbu Mansur Hadi geçmişti. Daha önce Salih’e karşı mücadele eden ve ülke nüfusunun %30’unu oluşturan Şiilerin lideri Abdül Malik El Husi, Hadi yönetiminden federasyon talep etmişti. Bunun gerçekleşmemesi üzerine 2014’te başlayan ayaklanma ile Husiler başkent Sana dahil ülkenin büyük bir bölümünü ele geçirmişti. Bunun üzerine Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri’ni de yanına alarak ülkeye müdahale etti.

Bugün ülkenin Batısı ve başkenti isyancı Husilerin elinde. Ülkenin önemlice bir kısmı Suudi Arabistan liderliğinde kontrolü ele alan Hadi hükümetinin yönetiminde.

2017’de Hadi ile anlaşmazlığa düşerek Aden’de yeniden bağımsızlık ilan eden Güney Geçiş Konseyi kendi bölgesini kontrol ediyor. Ülkenin bir kısmı da El Kaide, IŞİD gibi cihatçı grupların kontrolünde bulunuyor.

Suudi Arabistan Ortadoğu’da her zaman emperyalist devletlerle

kurduğu ilişkiler doğrultusunda bölgede karşı devrimci ve statükocu bir rol oynadı. Ortadoğu Devrimleri’ni de kana bulayan ülkelerin başında geliyordu. Suudi Arabistan, yönetimin Şii veya Sunnilerde olup olmadığı fark etmeksizin Mısır, Libya, Suudi Arabistan, İran, BAE ve diğer ülkelere yayılan diktatörlük karşıtı ayaklanmaları mezhep savaşlarına evrilterek devrimleri ezmek için her şeyi yaptı. IŞİD ve daha birçok karşı devrimci cihatçı gruba silah ve para desteği sunarak özellikle Suriye devrimini iç savaşa evrilten ülkelerin en başında yer alıyor.

Ortadoğu’da gericiliğin kalesi Suudi Arabistan belki de insanlık tarihinde ilk kez bir konsoloslukta bir gazeteciyi öldürüp, parçalara ayırıp cesedini ortadan kaldıran ülke oldu. Bu eşi görülmemiş vahşete rağmen Batı emperyalizmi açısından önemi, ayrıca dünyanın en büyük silah alıcısı ve en büyük petrol üreticilerinden de biri olması açısından önemi sayesinde hiçbir yaptırıma uğramadan ilişkilerini sürdürebiliyor.

Suudi Arabistan’ı yanına çekmeye çalışan Rusya da tüm bunları umursamayarak ülkeyle olan ilişkilerini güçlendirmeye çalışıyor.

Geçtiğimiz hafta gerçekleşen G20 zirvesinde Trump ve Putin gibi liderler Suudi Prens Muhammed bin Selman ile samimi pozlar vermişlerdi. Yemen’deki insanlık suçları ve Kaşıkçı cinayetine rağmen G20 zirvesinde 2020 yılı G20 başkanlığı Suudi Arabistan’a verildi. Bu açık destek Suudi Arabistan’ın Yemen’de ve bölgede acımasız politikaları sürdürmeye devam edeceğinin kanıtı.

Suud savaş uçaklarının yerle bir ettiği Sanaa kenti.

bu kadar yüksek oy aldı. Merkez soldaki Sosyalist Parti oy kaybederek %28’e geriledi. Merkez sağ Halk Partisi de %21’e geriledi. Radikal sol parti Podemos’un diğer partilerle kurduğu koalisyon ise oyların %17’sini aldı.

Vox’un yükselişi Avrupa’nın faşist ve aşırı sağcı partileri tarafından sevinçle karşılandı. Fransa’nın faşist partisi Ulusal Cephe lideri Le Pen “Bugün İspanya’da genç ve dinamik bir hareket için büyük başarı sağlayan Vox’daki dostlarıma büyük ve sıcak selamlar yolluyorum.” dediği bir tweet attı.

2013 yılı sonunda kurulan Vox hemen her ülkede olduğu gibi merkez siyasetin çökmesi sonucu aşırı sağ argümanlar etrafında destek topluyor. Podemos’un yükseldiği dönemde neredeyse hiçbir varlık gösteremeyen parti genel seçimlerde sadece %0,2 oy alabilmişti. Vox, Podemos’un neoliberal uygulamalara ve milliyetçiliğe karşı muğlak politikaları nedeniyle milliyetçiliğin genel yükselişiyle birlikte destek topladı.

Aşırı sağın bütün unsurları gibi Vox da yaşanan sorunların sebebi olarak “kültürel Marksizmi”, feminizmi ve eşcinselleri suçlu-

yor. Ülkenin kaybedeni olarak İspanya’nın “unutulan” ve “çalışkan” insanlarını işaret ediyor.

Küçük burjuvazinin ve görece yüksek ücretli çalışanların işsizlik ve yaşam kalitesindeki kaybının nedeni olarak göçmenleri ve komünistleri suçluyor.

Zaman zaman sol örgütlerin toplantılarını basan Vox üyeleri yoksul işçi mahallerinde göçmen düşmanlığı üzerinden örgütlenmeye çalışıyor. Ancak solun hala işçi sınıfı üzerindeki hegemonyasının sürüyor olması sayesinde esas olarak küçük burjuvaziden ve yüksek ücretlilerden destek bulabiliyor. Kadın hareketinin

milyonlarca kadını sokağa çıkaran gücü de partiyi daha çok erkekler partisine dönüştürüyor.

Tüm bu kısıtlar partinin henüz ulusal düzeyde bir tehdit olmasını sınırlandırıyor.

Endülüs bölgesi İspanya’ya deniz yolu ile gelen göçmenlerin en önemli varış noktalarından birisi ve ayrıca AB içerisinde işsizliğin de en yüksek olduğu bölge. Aslında tarihsel olarak solun güçlü olduğu bölgede solun kapitalizme karşıtı biriken öfkeyi şekillendirememesi ve örgütleyememesi sonucu sistem karşıtı bir söylem tutturan Vox yüksek bir oy alabildi.

İKLİM

5

COP24: YOKOLUŞ İSYANI, ÖĞRENCİ GREVLERİ, SARI YELEKLİLER NURAN YÜCE

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Zirvesi (COP24) 2 Aralık’ta Polonya’nın Katowice kentinde başladı. 14 Aralık tarihine kadar sürecek zirveye 200’den fazla ülke katılıyor. 24’üncüsü yapılacak zirvenin en önemli gündemi, 2015 yılında kabul edilen Paris Anlaşması’nın nasıl uygulanacağına ilişkinbir kılavuz işlevi görecek kuralların belirlenmesi. Oluşturulacak kuralların, ülkelerin sosyal ve ekonomik farklılıklarını gözeten esnek yapılar içereceği, kapsayıcı ve şeffaf olacağı ifade edilirken, Zirve’nin amacı da iklim değişikliğine karşı devletler tarafından verilen mücadelenin yükseltilmesi olarak açıklandı. İklim değişikliğini durdurmak için mücadelenin yükseltilme çağrısına katılmamak mümkün değil. Ama bu zirve bu amacı ifade etse de amacın gerçekleşmesi konusunda umut vaat etmediği gibi gerçekleşmesinin önünde de büyük engeller var.

Aciliyet İklim Zirvesi’nin hemen öncesinde Arjantin’de yapılan G20 zirvesinin gündem maddeleri arasında da iklim değişikliği vardı. Bu zirvede de G20 ülkelerinin liderleri iklim değişikliğiyle mücadelede kararlılıklarını, Paris Anlaşması’na güçlü desteklerini (bir tek ABD Paris Anlaşması şartlarının tekrar ele alınmasını istedi ve aktör ve eski siyasetçi Arnold Scharzweneggeer bu durumu “Evet bizim çatlak bir başkanımız var ve Paris İklim Anlaşması’nın dışında kalıyor. Ancak ABD, Was-

Almanya’da protesto.

hington’daki bir liderden daha fazlasıdır.” Diyerek eleştirdi) sürdürdüklerini açıkladılar. Hatta bu ülkeler ulusal olarak şimdiye kadar belirlenen katkı ve taahhütlerini yerine getirdiklerini, COP24’te ortaya çıkacak sonuçları da dört gözle beklediklerini ifade ettiler.

Tarihsel ve miktar olarak da sera gazlarından (%80’inden) sorumlu olan G20 ülkelerinin yaptığı bu açıklamalar belki bundan bir 20

7’DEN 70’E İKLİM HAREKETİ Stockholm’de yaşayan Greta Thunderg iklim değişikliğini ilk sekiz yaşında duymuş. Şimdi 15 yaşında ve Ağustos ayından beri her Cuma okula gitmeyip İsveç parlamentosu önünde “iklim için okul grevi” yapıyor. Neden bu eylemi yaptığına ilişkin çok net bir açıklaması var: “Çünkü iklim değişikliği durdurulacaksa eğer, onu biz durduracaktık. Bu, akla kara kadar açık. İş hayatta kalma konusuna gelince gri alan diye birşey yoktur. Ya bir medeniyet olarak varlığımızı sürdürürüz, ya da sürdürmeyiz. Öyle ya da böyle, değişmek zorundayız. Eğer eşitliğe ve iklim adaletine

yıl önce insanlara inandırıcı geliyordu. Ama geçen her yıl içinde kararlılık ifade eden açıklamalara eşlik eden sadece atmosferde daha fazla biriken sera gazları oldu. Açıklamaların hiçbir inandırıcılığı kalmadı. Hele şimdi bu açıklamalar, Amazon ormanlarını daha fazla sömürüye açacağını vaat eden Bolsonaro, İklim değişikliğini ABD’nin ekonomisine darbe vurmak için Çin tarafından

inanıyorsak, İsveç ya da Avustralya gibi ülkeler, karbon salımlarımızı dramatik biçimde azaltmaya başlamalıyız. Ama ne oluyor? Bu azaltmadan bahsetmek yerine politikacılarımızın tek yaptığı, durmadan ekonomik büyümeden, enerji fiyatlarından ve hisse senedi değerlerinden söz edip durmaktan ibaret. Yüz milyonlarca insanın ıstırap çektiği bir geleceğin ne değeri olabilir ki?”

Thunderg bu açıklama ile Avustralya’daki yaşıtlarını da eyleme çağırmıştı. Yaşları 5 ile 18 arasında binlerce öğrenci başbakanları Scott Morrison’un “Çocuklar sınıflarına dönsün, eğitim şart, eylemciliği bize bırakın” sözlerine karşı “Söylenebilecek en kötü laflardan biriydi ama burası özgür

üretildiğini söyleyen Trump ya da “gelişmiş ülkeler şimdiye kadar sera gazı saldılar, bizim de gelişmek hakkımız” diyerek kömürlü termik santral açmada rekorları kıran Tayyip Erdoğan gibi liderlerin başkan olduğu ülkeler tarafında yapılıyor.

Ayrıca İklim Zirvesi’nden bir hafta önce BM Çevre Programı (UNEP) tarafından yayınlanan rapor,

bir ülke, herkes istediğini söyleyebilir” yanıtları ve taşıdıkları “inkar bir politika değildir” pankartlarıyla müthiş umut dolu bir eylemle bu çağrıya yanıt verdiler.

Almanya’da 40 bin kişinin hükümetin iklim politikasını protesto ettiği, kömürden vazgeçilmesini talep ettiği eylem ise iklim zirvesinden iki gün önce yapıldı. İngiltere’de “Rise Up/Ayaklanın” adlı grubun başlattığı “Yokoluş İsyanı” hareketi iklim için acilen harekete geçilmesi gerektiğini ve kaybedecek bir şeyleri olmadığını ifade ederken, tutuklanmayı da göze alarak şiddet içermeyen, doğrudan eylemleri ile Londra’da Parlamento Meydanı’nı işgal ederek kitlesel sivil itaatsizlik eylemlerini başlattı.

ülkelerin belirledikleri emisyon azaltım hedeflerinin yetersiz kaldığını ve taahhütlerini yerine getirmediklerini bir kez daha açıkça gösterdi. Rapora göre sıcaklık artışını 2 derecede sınırlamak için ülkelerin emisyon azaltım hedeflerini 3 kat, 1,5 derecede sınırlamak için ise 5 kat artırmaları gerekiyor. Paris Anlaşması sadece 1,5 derece hedefini içeriyordu.

Böyle bir çaba olmadığı gibi şimdi bize sıcaklık artışını1,5 derecede tutturma olasılığının da “teknik olarak” artık mümkün olmadığı söyleniyor. İklim zirvelerinde pazarlık konusu yapılan sıcaklık hedefleri/artışlarının bizim hayatlarımızdaki anlamı, açlık ve yoksulluk, mültecilik, hayatta kalıp kalmama sorunları. Şimdiye kadar iklim değişikliğini durdurmak için gerekli adımlar atılabilirdi hala da 1,5 derecede sınırlama imkânı var. Buna engel olanlara karşı itiraz da tüm baskılara rağmen dünyanın dört bir tarafında sürüyor. Bu mücadelelerin başında tabi iklim adaleti hareketi var ama mücadeleyi sadece bununla sınırlı görmemek gerekiyor. Bu mücadele içinde kadınların yükselen mücadelesi, işçi sınıfının ekonomik krizin faturasını emekçilere ödetmeye yönelik işten çıkarmalara, kemer sıkma politikalarına karşı mücadelesi, ‘hepimiz göçmeniz’diyerek ırkçılığa karşı verilen mücadele gibi mücadeleler var. Kısaca kapitalizmin yarattığı ve derinleştirdiği ekonomik ve ekolojik krize, yükselen sağ politikalara karşı verilen her bir mücadele iklim değişikliğini durdurma mücadelesinin de bir parçası olarak görülmeli.

Avustralya, öğrenciler sokakta.

6 GÜNDEM

YERLİ-MİLLİ İTTİFAK KALI

15 Temmuz 2016, halkın direnişi darbeyi durduruyor.

VOLKAN AKYILDIRIM

Gelecek sene 31 Mart'ta yapılacak yerel seçimler için şimdiden ittifaklar kuruluyor.

Yerel seçimler, daha baştan yerel olmaktan çıktı. 24 Haziran genel seçimleri sonuçlarının bıraktığı yerden süren kapışma, iktidar blokunu oluşturan yerli-milli ittifakının güven oylamasına dönüştürüldü.

31 Mart 2019'da sandık kapandıktan sonra, normalde dört yıl boyunca seçim olmayacak. Rakiplerini saf dışı etmek isteyen AKP ve MHP, 24 Haziran sonrası aralarında oluşan çatlaklara ve halen süren alışagelmedik pazarlıklara rağmen, yerel seçimlere birlikte giriyor.

Büyük gerileme ve tahribat Muhafazakar-ülkücü ittifakı, iki yıldan fazla süredir oluşturdukları baskıcı yönetimle, işçi sınıfının ve ezilenlerin onlarca yıllık mücadeleleriyle elde ettikleri bir çok kazanımı ortadan kaldırdı. Siyasal demokrasiyi, düşünce, ifade ve örgütlenme özgürlüğün sınırlarını olabildiğince daralttı. Yerli-milli ittifakı yarattığı siyasi krizle ekonomik krizi şiddetlendirirken, krizin sonuçlarına karşı mücadele gibi her türden haklı muhalefet de boğulmak isteniyor.

Büyük bir gerileme ve tahribat yaratan AKP-MHP ittifakı hangi koşulların sonucudur? Yerli-milli denilen bu ittifak kalıcı mıdır?

Uluslararası koşullar 2013 sonrası dünyada yeni bir döneme girildi. En zenginlerin elinde devasa bir servetin toplandığı küreselleşme döneminin sonunda, hakim ekonomik siyaset neo-liberalizm ve bu siyasetin uygulayıcısı merkez partiler derin bir kriz yaşarken, her yerde milliyetçi ve despot yönetimler ortaya çıkmaya başladı.

2011 Arap Devrimleri ile yayılan küresel protesto ve ayaklanma dalgasını bastırmak için hakim sınıflarca başlatı-

lan karşı-devrim, ABD'de Trump'ın başa gelmesiyle, dünyadaki her türden gerici ve ırkçı güce cesaret veren bir sağ saldırıya dönüştü.

Sykes-Picot anlaşması gibi 20. yüzyıl boyunca Batı emperyalizmi tarafından şekillendirilen bir dizi mutabakat ve örgütlenme dağılırken, devletlerin keskin askeri rekabeti, kanlı savaşlar, darbeler, ırkçıların merkezinde olduğu sağcı ittifaklar ortalığı kapladı.

Türkiye'deki baskıcı yönetimi yaratan koşullar ne yerli ne milli. Emperyalizmin çok boyutlu bir kriz yaşadığı bugün, Avrupa Birliği gibi bir emperyalist güç bile varlığının tehdit altında olduğunu düşünürken, parçalanan dünya düzeninde neredeyse her devlet bir beka sorunu yaşıyor ya da yaşadığını söylüyor. Güvenlik ve egemenlik sorunları etrafında merkezileşiyor.

Dünyada ve Türkiye'de kurulan baskıcı yönetimlerin varlık sebebi, devletlerin gücünü tahkim etmek, hakim sınıfların çıkarlarını yerine getirecek güçlü yönetimler oluşturmak. Kurulu düzenin partilerinin kitleler nezdinde reddedildiği günümüz dünyasında, yönetim gücünü oy çokluğundan alan baskıcı yönetimler, kapitalist sınıfın ve devletin içindeki çeşitli güçlerin türlü ittifakları olarak karşımıza çıkıyor.

Dünyadaki bu eğilimlerin ve milliyetçi atağın Türkiye'de vücut bulmuş hali AKP-MHP ittifakıdır. Daha bir kaç yıl öncesine kadar kanlı bıçaklı olan, bugün de bir dizi ideolojik ve siyasi konuda zaman zaman sert tartışmalar yaşayan, birbirlerine rakip bu iki partiye ittifak kurdurtan bir dizi sebep var.

Devletin bekası sorunu 2013 sonrası dünya gibi Türkiye de olağandışı koşullara girdi. 2007-2011 yılları arasında askeri darbe tehditlerine karşı yürütülen aşağıdan demokratik mücadelelerin basıncıyla elde edilen bir dizi kazanımla genişletilen siyasal demokrasi, 7 Haziran 2015 genel seçim sonuçlarıyla bir-

likte AKP ve MHP tarafından birer tehdit olarak görüldü.

2013’te Gezi protestolarına karşı, iktidarın kullandığı kutuplaştırma silahı, her bir konuda kendini üreterek bu sağ atağa uygun iklimi yarattı. Çözüm sürecinin bitirilmesi, 17-25 Aralık soruşturmaları, Ergenekon ve Balyoz davalarının "kumpas" ilan edilmesi, AKP'nin devlet içinde ittifak kurduğu Fetullahçılarla sert bir mücadeleye girmesi, bu sürecin 15 Temmuz 2016'da halk tarafından durdurulan bir darbe girişimine dönüşmesi AKP-MHP ittifakını doğurdu.

15 Temmuz darbe girişimi sonrası devleti kendi başına kontrol edecek güçte olmadığı açığa çıkan AKP, ülkücü ve ulusalcı geleneksel devlet güçleriyle ittifak kurdu. Bunun siyasal ifadesi Cumhur İttifakı oldu.

Aynı anda Suriye'de savaş büyüyor, Türkiye'nin sınırlarında IŞİD ve PYD arasında şiddetli çatışmalar yaşanıyor, Türkiye'nin tarihsel müttefiki ABD ve Batı emperyalizmi bölgede Kürt silahlı güçleriyle ittifak kuruyordu. Suriye'de yaşanan büyük kapışmayı bir beka sorunu olarak gören ve çözüm olarak benzer şahin politikaları savunan AKP ve MHP iyice yakınlaştı.

Kazan-kazan politikası İki parti, 2015'te AKP'nin büyük oy kaybıyla tek başına çoğunluktan düşüşü, MHP'nin içinden ikinci bir parti çıkartacak derin bir bölünme yaşaması üzerine bir araya geldi.

1 Kasım 2015'te seçimin tekrarlanma yolunu açan, Erdoğan'dan fiili başkanlığını mecliste oylatmasını isteyen ve Cumhurbaşkanlığı için aday gösteren MHP lideri Devlet Bahçeli’ydi.

Devletin bekası gibi köklü bir temel üzerinden birleşmiş olsa da bu ittifak, iki partinin siyaseten kazanması için kuruldu.

Başkanlık yönetimi, yüzde 50 artı 1 oy almayı zorunlu hale getirdiği için, bu oya tek başına ulaşması imkansız

GÜNDEM

ICI MI GİDİCİ Mİ? olan AKP, Erdoğan’ın başkanlığını garanti altına almak için MHP ile ittifak kurdu. İP ile yaşadığı bölünme sonrası, yüzde 10 barajını geçemez hale gelen MHP, kendi bekası için AKP ile ittifak kurdu.

Zayıflıklar ve mecburiyetler üzerinden kurulan bu ilişki Erdoğan'a başkanlığı kazanma, MHP'ye ise 24 Haziran'dan güçlü çıkma olanağını sundu. Aynı anda, kazan-kazan politikasının da sonuna gelindi.

Kutuplaştırma kime yaradı?

Yine Bahçeli, gelmekte olan ekonomik krizi gerekçe göstererek, 24 Haziran 2018 baskın seçimlerinin önünü açtı. İstediğini almış olsa da AKP, sandıktan oy kaybederek, yani gerileyen bir siyasi hareket olarak çıktı. AKP'den kopan oylar ise, kutuplaştırma siyasetinin bir sonucu olarak muhalefete akmadı ve en yakınındaki MHP'de toplandı. Cumhur İttifakı, partisinin baraj sorunu olmadığını kanıtlayan Bahçeli'ye yaradı.

Kendilerinin denge ve denetim görevlerini üstlendiğini söyleyen Bahçeli, bir yandan Erdoğan'ı koalisyon kurmaya zorlarken, bir dizi konuda yürüttüğü sert muhalefetle ortağının karşısına çıkıyor.

24 Haziran sonrası ilk çatlak, MHP'nin bir kısım AKP'liyi Cumhur İttifakı'nı sabote etmekle suçlamasıyla başladı. Ülkücü mafya lideri Çakıcı etrafında MHP'nin kısmi af girişimiyle bu çatlak daha da büyüdü. MHP'liler yaptıkları onca şeye rağmen, devlette kendilerine kadro verilmediği, isteklerinin yerine getirilmediği eleştirisini artırdı.

Danıştay'ın müdahalesiyle geri getirilen "andımız" ile çatlak, kırılmaya dönüştü. Türkçülük ve ırkçılık tartışması ile bir anda iki partinin farklılıkları ve çelişkileri gözler önüne serildi.

MHP, aynı anda ekonomik krizin ve sonuçlarının eleştirisini yapmaya başlayarak, ittifak kurdukları AKP'den farklarının altını çiziyor.

AKP, kendi oylarını çeken MHP'nin önünü her talep ve tartışmada kesmek istese de, her bir gerilimin sonunda Bahçeli güç kazanarak çıktı, Cumhur İttifakı gerekçelerini birer birer kaybetse de bugüne geldi. İttifakı parçalanma noktasına getirip götüren Bahçeli, Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin devamı için bu ittifakın devam ettiğini söylüyor. Tarihi stratejisi tek başına iktidar olmak olan MHP, bir sonraki seçimde başkanlığı almak ya da bu yolda tam bir koalisyon ortağı olarak belirleyici güce ulaşmak istiyor.

AKP'nin tarihinde ilk kez bazı büyükşehirlerde, kendinden küçük bir partinin adayını destekler duruma düşmesine yol açan pazarlıklar, Bahçeli ve partisinin kilit konumuna işaret ediyor.

24 Haziran seçimleri yerli-milli ittifakının pragmatik temelini oluşturan "kazan-kazan” politikasının sonunu getirmesi gibi, 31 Mart yerel seçimleri de ittifakın sonunu getirebilir. 1 Nisan'da güçlenen bir MHP, Erdoğan ve AKP için hızla eski bir ortak haline gelebilir.

Devletin bekası gibi amaçlar için bir araya gelmiş olsalar da sermaye partileri arasındaki ittifaklar, temelde geçici

çıkar birlikleridir. Gerek kendi çelişkileri gerek toplumsal muhalefetin etkisiyle, hızla dağılabilirler. Bugün, derin bir bölünme, farklılaşma ve rekabeti içinde devam eden bu ittifak yenilmez değildir.

Nasıl kazanırız?

Yerli-milli ittifakı iktidar blokunu kapladığı, ırkçı parti belirleyici rol oynadığı müddetçe, emekçi sınıfların ve ezilenlerin nefes alamaz hali devam edecek. Bu ittifak devam ettiği sürece, en sağdaki milliyetçi parti MHP güç kazanacak. Strajtesini adım adım ören MHP'nin tek başına iktidarı ise tam bir felakettir. Böyle bir felakete zemin hazırlayan ise AKP-MHP koalisyonu olacaktır. Bu süreci tersine çevirmek için tek yol, AKP'ye oy veren işçileri ve emekçileri kazanacak bir sol muhalefeti yaratmak. Bu muhalefet, yerli-milli ittifakına oy veren emekçileri ikna etmek zorunda: - Beka ve güvenlik kaygılarının çözümü, gerilimi artırıcı, çatışmacı politikalar olamaz. Şahin politikalar, 2018'in borç krizinde görüldüğü gibi çok daha büyük sorunlar yaratırken, yüz yıllık sorunları çözümsüz bırakıyor ve depreştiriyor. İşçilerin çözümü siyasidir, tam demokratikleşme, barış ve kardeşliktir.

- Kutuplaşmaya hayır! İşçilerin düşmanı diğer işçiler olamaz. Baskıcı yönetimin arkasında olan ve krizin faturasını bize çıkartan patronlarla aynı gemide değiliz. Laik-dindar, Türk-Kürt bölünmeleri sadece kapitalistlerin işine yarıyor. Kutuplaştıran iktidara da muhalefete de hayır!

Krizin faturasını çıkartanlar ödesin!

- Darbelere, askeri vesayete ve despot yönetime hayır!

Darbeler kimden gelirse gelsin, tek parti yönetimleri kimler tarafından kurulursa kurulsun, her biri işçilerin aleyhine sonuçlar yaratmıştır. Keyfi yönetim, grev yasaklarıyla, hak gasplarıyla, baskılarla her görüşten işçinin aleyhine kararlar almaya devam ediyor. İşçilerin çıkarı ne başörtüsünü yasaklayan eski düzen ne de yasakları büyüttükçe büyüten bu yeni düzendedir. Baskı değil özgürlük, adalet, tam demokratikleşme!

Her bir ülkede despot yönetimlere ve ırkçıların merkezinde olduğu sağ ittifaklara son verebilecek tek güç, birleşen, mücadeleye atılan işçi sınıfıdır. Bir ülkede kazanılacak zafer, diğer ülkelerdeki işçilere moral ve cesaret verecektir.

AKP-MHP ittifakını ve sağ dalgayı var eden olağanüstü koşullara, çelişkilere, krizlere verilecek sosyalist yanıtlar, emekçi sınıfların sağ atağa karşı savunma araçlarına dönüşebilir.

Dünyada ve Türkiye'de geçmişte yaşanan sağ dalgalara son veren, başını işçilerin çektiği kitlesel, meşru ve demokratik mücadelelerdir. Bu büyük mücadeleler, her gün işyerlerinde yürütülen bir dizi mücadelenin, irili ufaklı eylemlerin üzerinde yükselmiştir.

Sandığı bırakıp, mücadeleye bakmalı. İşçilerin birleşmesine ve kendi mücadeleleriyle milliyetçi burjuva liderliklerden kopmasına yardım etmeli. Her günkü mücadele içinde ırkçı, şovenist ve düzenin devamın yana olan fikirlerle hesaplaşmalıyız.

7

SOSYALİST İŞÇİ DİYOR Kİ Nuran Yüce

SARI YELEKLİLERE MESAFELENMEK Dünyanın altıncı büyük ekonomisi Fransa’da Macron’nun önce en varlıklı kesimlere yönelik servet vergisini kaldırması, işten çıkarmaları kolaylaştıran iş yasalarını hayata geçirmesi gibi neoliberal politikaların son adımı da yenilebilir enerjilere kaynak yaratma adı altında akaryakıta getirmek istediği zamlar oldu. Bu durum arabası olan Sarı Yelekliler, Paris. ama arabasını işe gitmek için kullanan ve bundan yoksun kalırsa ciddi geçim sıkıntısına düşecek olan on binlerce insanın isyanına yol açtı. Macron bu adımı “ekolojik amaçlarla” yaptığını ve geri adım atmayacağını söylediği konuşmasının ardından yapılan tüm anketler ise Sarı Yelekliler’e verilen desteğin daha da arttığını gösterdi. 28 Kasım’da yayınlanan bir anketin sonuçlarına göre, halkın yüzde 84’ü Sarı Yelekliler’i desteklediğini söylüyordu. İklim değişikliğini durdurma mücadelesini bireysel mücadeleye indirgeyen, fedakarlık yapma üzerine kurulu siyasetler ise bu aşağıdan, kendiliğinden gelişen hareketi ‘bencil olmakla, gezegeni değil de kendi çıkarlarını düşünmekle’ suçlayıp, Yokoluş İsyanı hareketinin yanında durmayı, Sarı Yeleklilerle mesafelenmek gerektiğini söylediler. Ya da polisin göstericilere müdahalesi sırasında “otomobile binmeyin, bisiklet kullanın, iklimi koruyun” gibi öğütler verildi. İklim mücadelesinin başından beri var olan politik bir tartışma Fransa’da Sarı Yelekliler hareketi ile ete kemiğe bürünmüş durumda. Her bir ekonomik krizde her bir felaketin ardından aynı gemideyiz söylemi içinde hep birlikte fedakarlık etmemiz gerekir diyen ve milyonlarca insanı sefalet koşullarına sürükleyen krizleri bile fırsata çeviren şirketlerin, devletlerin politikalarına karşı artık yeter diyenlerin mücadelesi. Ya bu mücadelenin içinde yer alıp, hareketin içindeki cinsiyetçi, sağcı fikirleri geriletme, iklim değişikliğini durdurmak için kimsenin daha kötü koşullarda yaşamasını istemeden kolektif çözümleri birlikte dile getireceğiz ya da bireysel fedakarlıklarımızla vicdanlarımızı rahatlatacağız ama iklim değişikliğine çözüm olmayacağız.

Macron’un uyguladığı politikalar tam da kapitalist sistemin çözüm önerileri, iklim değişikliğini durdurmada bir etkisi olmayacağı gibi daha fazla insanın yoksullaşmasına yol açacak piyasa temelli çözümler. İklim değişikliğini durdurmak için milyonlarca sıradan insanın mücadelesine ihtiyaç var. Bu sorunun doğasından ve büyüklüğünden kaynaklı. Bu harekete insanlar daha fazla fedakarlık etmeniz gerekir diyerek dahil edilemez. Siyasetçiler bunu zaten diyorlar. Şu anda Sarı Yelekliler’den iklim için fedakarlık yapmanız gereken diyen Macron, politikalarını uygulamak için şiddete de başvurmuş durumda. Geri adım atmayan eylemciler, tersine hükümete geri adım attırdılar bile. Oysa iklim değişikliğine yol açan insanların açgözlülüğü, bencilliği değil. İklim değişikliğine yol açan kapitalist sistemin işleyişini ve onun savunucusu halindeki politikacıları bir tarafa bırakıp, sorunu insanların açgözlülüğüne, bencilliğine dayandırırsak Macron’la birlikte bu fedakarlıkta bulunmayan insanlara karşı aynı yerde dururuz.

Sarı Yelekliler’e destek çağrısı yapan bir konuşmada şöyle deniyor ‘Hükümet şunu çok iyi biliyor: Bu konuda geri adım atarsa Fransa halkının gücü karşısında geri adım atmış olacak. Mesele mazot vergisi değil, tüm reformlar, Macron yasalarının tamamı!”. Bu mücadeleyi hem insani hem de ekolojik kaygıları gözeterek yükseltmek mümkün, tabi mesafelenmeyi bir tarafa bırakırsak.

8 GÜNDEM

“ÜST AKIL” VE “BİRİLERİ”

Gezi Parkı, 2013.

RONİ MARGULİES

Yeşilköy’de İzmir uçağını beklerken, çeşitli ıvır zıvırla birlikte kitap da satan dükkânlara baktım. Bu dükkânlarda kolay ve çok satılacak kitaplar var sadece.

Birkaç tanesinin adını not ettim: Hedef Dünya Egemenliği: Küresel Gizli Örgütler Küresel Para Baronu: Rothschild Ailesi Dünyayı Yöneten Üst Akıl: Bilderberg Dünyanın Derin Devleti: İlluminati Hedef Türkiye: Kutsal Kase Kod Adı: 39 – Vatikan’ı Yıkmak Kod Adı: 2020 – Kudüs’ü Yıkmak Bunlara bir de Soner Yalçın, Yalçın Küçük ve bir dizi başka yazarın kitaplarını ekleyince, çok satan kitapların en az yarısının çeşitli komplo teorileri anlatan kitaplar olduğu anlaşılıyor.

Dünyayı gizli, derin ve çok güçlü örgütlerin, ailelerin, güçlerin yönettiği iddiası Türkiye’de kolaylıkla alıcı buluyor. Bu komplo teorilerine inananların sayısı şaşırtıcı ölçüde yüksek.

Bu nedenledir ki, Türkiye siyaset dünyasında “üst akıl”, “dış mihraklar”, “birileri düğmeye bastı” gibi ifadeler her zaman geçerlidir, kabul görür, sorgulanmaz. Bir cumhurbaşkanı, “Üst akıl devreye girdi” dediğinde, hiç kimse “Hop, bi dakka, ne

aklı, kimin aklı, kim bu üst akıl?” demez. Hiç kimse “Birileri kim kardeşim, kim olduklarını söylesene!” demez. Demez, çünkü herkes zaten bu gizli güçlerin varlığına inanmaya yatkındır, zaten herkes çeşitli karanlık mihrakların Türkiye’yle uğraştığını düşünüyordur.

“Birileri” her yönlendiriyor

şeyi

gizlice

Bu ifadeleri dinleyip inananlar açısından, bunlara inanmak en temelde bir çaresizlikten kaynaklanır. İşler kötüye gidiyor, maddî durumum giderek bozuluyor, istediklerimi yapamıyorum, memlekette ve dünyada bir şeyler oluyor ve ben bunları anlayamıyorum, etkileyemiyorum, değiştiremiyorum. Niye? Hah, çünkü gizli bir “üst akıl” her şeyi kontrol ediyor! Çevremde olup bitenleri açıklayamıyorum çünkü “birileri” her şeyi gizlice yönlendiriyor!

Devleti yönetenler ve hükümetler açısından bu durum müthiş bir avantaj. Bir düşünün. Ekonomi krize girmiş. Herkes bunu hissediyor. Hayat giderek zorlaşıyor, ayın sonunu getirmek imkânsız hâle geliyor. Hükümet de, tüm hükümetler gibi, hayatı zorlaşanlara değil şirketlere, bankalara, iş dünyasına yardım eden politikalar uygulayacak. Ne yapmalı? Bunu halka nasıl açıklamalı? Kolay! Her şey “birilerinin” suçu! Rothschild ailesi midir, Amerika mı, İsrail mi, İlluminati mi? Belli değil, ama “birileri”

olduğu kesin! Bu durumda tabii ki hükümetin hiçbir suçu veya kabahati yok.

Hem yabancı hem de Yahudi!

Veya hükümet bazı muhaliflerini susturmak, cezaevine tıkmak istiyor, ama hiçbir yasaya göre hiçbir suç işlememişler. Ne yapmalı?

En etkili yöntem, “birilerini” devreye sokmak. Ve Sayın Cumhurbaşkanı bu konuda özellikle usta. Şöyle: “Gezi olayları... bir projeydi. Bu projenin adı Türkiye'nin ayaklarına yeniden pranga vurma, milletimizin kutlu yürüyüşünü engelleme ihanetidir. Dün Gezi olaylarını öven, Gezi'ci vandalları yücelten, bunun üzerinden bizi itham eden zırvalar beyan etmiş, Gezi olaylarında teröristlerin finans kaynağı olan bir kişi [Osman Kavala’yı kastediyor] şu anda içeride. Onun arkasında meşhur Macar Yahudi’si Soros var. Bu adam dünyada milletleri bölmekle adeta birilerini görevlendiren parası bol birisi. Türkiye'deki temsilcisi de aynı şekilde babadan zengin, bu imkânlarını bu ülkeyi parçalayıp bölen terör eylemlerine karşı her türlü desteği veren kişi.”

Valla insan hayran kalıyor!

Nasıl bir ustalık!

Ortada suç olmadığı belli. Gezi’yi “övmek”, vandalları “yüceltmek”, zırvalar “beyan etmek”! Övmek, yüceltmek, beyan etmek

fiillerinin üçü de basitçe “konuşmak” anlamına geldiğine göre, suç yok. (Teröristlerin finans kaynağı olmak suç, ama Gezi’de herhangi bir terör eylemi olduğunu polis bile iddia etmiş değil).

Suç yoksa ne yapacak Cumhurbaşkanımız? Soros’u devreye sokacak elbet. Hem yabancı, hem de, çok daha önemlisi, Yahudi!

Herkesin bildiği gibi, gizli güçlerin hemen hemen hepsi Yahudi’dir. Yahudilerin hemen hemen hepsi de gizli güçtür.

Kavala’ya yapıştırılacak suç bulamıyoruz, ama “arkasında meşhur Macar Yahudi’si Soros var”!

Adam Soros’un önünde duruyor!

Bundan âlâ suç mu olur?

“Gizli odak” aranıyor Siyasetçilerin çoğunluğu elbette bu iddialara, dünyanın bir komplo olduğuna inanmıyor. Bu iddiaları sadece işlerine geldiği için tekrarlıyorlar.

Ama inandıkları bir yanı da var.

Yoksul, emekçi kitleleri küçük gördükleri için, halkı aptal zannettikleri için, bu kitlelerin kendi başlarına örgütlenebileceğine, mevcut duruma itiraz edebileceğine, eyleme geçebileceğine inanmıyorlar. Dolayısıyla, büyük kalabalıklar düzene karşı harekete geçtiğinde mevcut düzenin siyasetçileri gerçekten de “düğmeye basan birilerini” aramaya başlıyor. Doğu Avrupa’da 1989 devrimleri, Gezi, Tahrir Meydanı, şimdi Fransa... Hep kitleleri harekete geçiren “gizli odak”

aranıyor.

Yine Kavala örneğine bakarsak, İstanbul Emniyeti'nin açıklamasına göre, suçlama şöyle: "Kavala ile hiyerarşik düzen içerisinde Gezi Parkı olaylarını derinleştirmek ve yaygınlaştırmak için toplantı düzenlemek, Sivil İtaatsizlik ve Şiddetsiz Eylem başlıkları altında Gezi Parkı olaylarının devamlılığını sağlamak için yurt dışından aktivizm eğiticileri, kolaylaştırıcılar ve profesyonel eylemciler getirtmek (Duran Adam, Piyano Çalan Adam, Kırmızılı Kadın vs.), Yeni medya oluşturma faaliyetleri içerisine girerek Gezi Parkı sürecinin devamı ve yaşaması muhtemel Gezi benzeri olayların kendi medyaları üzerinden gündem oluşturulmasını amaçlamak...”

Kavala ve “hiyerarşik düzen içerisinde” 15 kişi, Türkiye çapında yüz binlerce kişiyi nasıl harekete geçirebilir? Fransa’da “birileri” Macron’un neoliberal politikalarına karşı ayaklanan yüz binlerce kişiyi nasıl kandırıp sokaklara dökebilir?

Mesele “Küresel Gizli Örgütler” değil. Hiçbir gizli yanı yok, boş yere aramayın. Eşitsiz, adaletsiz, baskıcı bir düzene karşı büyük kalabalıklar her zaman ayaklanmıştır, her zaman ayaklanacaktır.

EMEK HABER

9

EKONOMİK KRİZ BÜYÜYOR

İŞÇİ SINIFI AYAĞA KALKMAK ZORUNDA FARUK SEVİM

Ekonomik kriz bir nevi tsuna-

mi gibi hızla üzerimize geliyor.

Son çeyrekte büyümenin sıfıra düşeceği öngörülüyor. Yüksek enflasyonla birlikte büyümenin durması, bir süredir sakinleşmiş görünen krizin daha ağır bir şekilde tetiklenmesine neden olacak.

Bu yıl döviz açığını kapatmak için kaynağı belli olmayan yaklaşık 17,2 milyar dolar Türkiye’ye geldi, yani özel sektör yurt dışında biriktirdiği 17,2 milyar dolarını ülke içine getirip harcamak zorunda kaldı. Ayrıca açığı kapatmak için Merkez Bankası kasasından 17 milyar dolar daha harcandı. Bu paralarla 2018 yılı ilk 10 ayında ortaya çıkan 34,2 milyar dolarlık döviz açığı karşılanmış oldu. Ama sistemin bu şekilde devam etmesi imkânsız. Hem özel sektörün, hem kamu sektörünün kaynakları hızla tükeniyor. Kapitalist sisteme dışarıdan sermaye gelmiyor, aksine var olan sermaye kaçıyor, 2018 yılı ilk 10 ayında Türkiye’den net sermaye çıkışı 4,2 milyar dolar.

talep etmeliyiz. İşten atılmalara karşı direnmeliyiz, işçilerin sendikalara üye olmasını, sendikal mücadeleye katılmalarını sağlamalıyız. 1 Mayıs’a doğru birleşik bir işçi cephesi oluşturmalı, 1 Mayıs’ı bu bilinç ve örgütlülükle kutlamalıyız.

Ekonomi daralıyor Yaşanan ekonomik krizin boyutu giderek daha net bir şekilde ortaya çıkmaya başlıyor. Uluslararası kurumlardan yapılan tahminlerde, 2019 yılı için Türkiye ekonomisinin daralacağı öngörülüyor. En son OECD, 2019 yılında Türkiye ekonomisinin yüzde 0,4 daralacağı tahminini açıkladı.

Ekonomik kriz devam ederken bir süredir TL değerleniyor. Bunun temel sebebi bizzat ekonomik krizin kendisidir. Kriz derinleştikçe

üretim yavaşlamakta, dövize talep azalmaktadır.

Gelirlerimiz azalıyor AKP hükümetlerinin ilk yıllarındaki canlı ekonomik büyüme ve TL’nin değerli tutulması sayesinde, dolar bazında kişi başına düşen gelir istikrarlı bir şekilde artmıştı, 2002 yılında 3 bin dolar olan kişi başı gelir, 2013 yılında 12 bin 500 dolar seviyesine yükseldi.

2013 yılından itibaren ise dolar bazında kişi başına gelir artmıyor, azalıyor. Eğer Yeni Ekonomik Program’ın tahminleri tutarsa, 2018 sonu itibariyle kişi başına gelir 2009 yılı seviyesine yaklaşacak, 9 bin dolar civarında olacak.

Kişi başına gelirlerimizde, son bir yılda en az yüzde 20 azalma oldu.

Gebze’de kriz protestosu, 2018.

Batık krediler artıyor Batık kredi oranı sert bir şekilde artmayı sürdürüyor, bu artış, 2008-2009 krizinde Türkiye ekonomisinin yaşadığı ekonomik daralma sırasında hızla artan batık kredi oranı ile paralel şekilde ilerliyor.

Ekonomik kriz, KOBİ’lerin ve esnafın batık kredi oranının artmasına neden oldu. Taksitli ticari kredilerin takibe düşme oranı, yani batık kredi oranı geçen ay yüzde 6,6 idi. Bu ay bu oran 7,3’e yükseldi.

Sanayi daralıyor Merkez Bankası Kasım ayı kapasite kullanım oranını açıkladı. Mevsim etkilerinden arındırılmış kapasite kullanım oranı yüzde 73,7 oldu. Bu oran en son Mart 2010’da

Büyüme durdu, sanayi üretimi gerilemeye başladı, özel ve kamu sektörünün kaynakları tükeniyor, enflasyon yoluyla işçilerin, yoksulların doğrudan gelirlerine el koyuluyor. Enflasyon en az yüzde 25’lerde seyrediyor, ama ücret zamları için işçilere önerilen en fazla yüzde 10.

Türkiye’de kapitalistler, patronlar için işler pek iyi değil. Sorun dolar veya faizin düşmesini çoktan aştı.

Sorun çok daha derin ve yapısal.

Kapitalist sistem düştüğü bu krize işçi ve emekçileri de çekecek.

Krizin faturasını bizlere, işçi ve emekçilere ödetmeye çalışacak.

Bizler, işçiler, emekçiler hızla üzerimize gelen bu ekonomik krizin faturasını ödemek istemiyorsak bir an önce ayağa kalkmalıyız, birleşik bir işçi cephesi oluşturmalıyız. Asgari ücretin en az 2600 TL olması için mücadele etmeliyiz. Toplu sözleşmelerde enflasyondan daha fazla ücret zammı

yüzde 69,7 olmuştu. O tarihten bugüne ilk kez imalat sanayi bu kadar düşük bir oran ile çalışıyor.

Aynı şekilde elektrik tüketimi de düşüyor. 2017 yılı Ekim ayında 23.161.713 GWh olan elektrik tüketimi, bu yıl ekim ayında 22.666.270 GWh’a düştü, azalma oranı yüzde 2,2.

Bütün bu göstergeler 2017’nin son aylarında başlayan sanayi üretiminde daralmanın devam ettiğini gösteriyor. 2018 seçimlerinin erkene alınmasında sanayide başlayan daralmanın büyük rolü var. Sanayi Eylül 2018’de bir önceki yıla göre yüzde 2,7 daralmış durumda. İşsizlik artıyor Yaşadığımız ekonomik darboğazın etkilerini işsizlik rakamındaki sıçramalardan da takip edebiliriz.

TÜİK tarafından açıklanan Ağustos ayı verilerine göre dar tanımlı işsizlik oranı 11,2’ye, genç işsizliği ise 19,7’ye çıkmış durumda. Kayıtlı işsiz sayısı 3,4 milyon, bir de kayıtsızları katarsak Türkiye’de yaklaşık 6,4 milyon işsiz var. Turizm ve tarımda çalışan ve şimdi işsiz döneme girenler bu sayılara dahil değil. 2019 yılında bu sayının 8 milyona yükselmesi bekleniyor. Ücretler eriyor

GRİPİN FABRİKASINDA GREV VAR! İstanbul Avcılar’daki Grİpin fabrikasında grev devam ediyor. Petrol-İş sendikası üyesi 83 kadın işçi, üretimi durdurdu ve fabrika önünde direniyor. 20 yıldır Gripin İlaç Fabrikası’nda çalışan işçi Çiğdem Yahşi, işverenin teklif ettiği maaşın kendilerine yetmediğini belirterek, şunları söylüyor: “2 bin TL maaş alıyorum. Bin TL kira veriyorum. ‘Market lüks, pazara gidin’ diyorlar. Pazara da gidemiyoruz. Soğanın kilosu 5 TL olmuş. Eti hiç saymıyorum bile. Kira mı verelim, faturayı mı

ödeyelim, pazara mı gidelim? Burada tek başına ev geçindirmeye çalışan arkadaşlarımız var. Yeni arkadaşlarımız bin 600 TL alıyor. Asgari ücrete zam geldiğinde bu arkadaşlarımızın maaşı asgari ücretin altında kalacak. Arkadaşımızın çocuğuna yemek parasını veremediği için okulda yemek verememişler. Her birimizin durumu çok kötü. Kriz olabilir ama bu krize sebep biz değiliz. Niçin biz faturasını ödüyoruz ki? Hem krizin bizim işverenimizi etkilemediğini biliyoruz.” “Geçen yıl bir kolisi 42 TL olan Gripin, bir yılda 85 TL’ye yükseldi. Satış var. Ama bizim maaşlarımıza zam gelmiyor” diyen işçiler, kazanana kadar greve devam dedi.

Türkiye’de ücretler hızla eriyor.

Asgari ücret seviyesi Çin’in altına inmiş durumda. Bugün Türkiye’de net asgari ücret 300 dolar, Çin’de ise net asgari ücret 350 dolar. Çin’de ortalama ücret, asgari ücretin 3 katı, Türkiye’de ortalama ücret, asgari ücretin ancak yüzde 10 üstünde.

Perakende satışlar eylül ayında yüzde 3,4 azaldı. Satışlar ağustos ayında yüzde 2,6’lık bir daralma daha yaşamıştı. Kısaca ağustos ve eylül aylarında satışlar iyi gitmedi. Yılın ilk yarısında yüzde 7,2 oranında artış sağlayan perakende tüketim harcaması, Temmuz-Eylül aylarını kapsayan 3. çeyrekte sıfıra geldi.

10

YORUM

PETROL, ABD-SUUDİ ARABİSTAN İLİŞKİLERİNDE TEŞVİK EDİCİ BİR ROL OYNUYOR

Suudi Aramco, dünyanın en karlı şirketi.

ALEX CALLINICOS

Geçtiğimiz Cuma petrolün varil fiyatı 47 sterlinin altına düşerek, bir yıldan fazla süre içindeki en düşük değerine ulaştı.

Birkaç ay önce son dört yılın en düşük düzeyi olan varil başına 67 sterline inmişti.

Elbette, piyasalarda böylesi iniş çıkışlar oluyor. Ancak petrol siyaset bilimcisi Simon Bromley’in “stratejik bir meta” olarak tanımladığı bir siyasi güç kaynağı.

Petrol fiyatının son günlerdeki iniş çıkışı iktisattan ziyade siyasetle, özellikle devletler arasındaki jeopolitik rekabetle ilgili.

Spesifik olarak ise Donald Trump’ın Ortadoğu siyasetiyle ilgili.

Trump İran’daki rejimi tecrit etmek ve zayıflatmak istiyor. Bu yüzden selefi Barack Obama’nın nükleer program konusunda Tahran ile mutabakata ulaştığı uluslararası anlaşmanın feshedileceğini duyurdu.

Ayrıca İran’a yeniden ekonomik yaptırım uygulamaya başladı. Petrol fiyatlarındaki artışı tetikleyen, yaptırımların geri dönüşüydü çünkü bu yaptırımların İran’ın petrol ihracatında düşüşe neden olmasından korkuluyordu.

Ancak Trump çok benzin tüketen muhafazakâr seçmenleri memnun etmek için, petrol fiyatlarını düşük tutmaya çok önem

veriyor. Bu yüzden ABD sekiz ülkenin sınırlı miktarda İran petrolü ithal etmeyi sürdürmesine izin verdi. Buna rağmen İran’ın petrol ihracatı Nisan ayındaki günlük 2,8 milyon varilden, Ekim ayında 1,8 milyon varilin altına düştü. Başka bir petrol üreticisi boşluğu doldurmalı ve üretimini arttırmalıydı.

Geleneksel olarak bu rolü Suudi Arabistan oynamıştır. Göreve geldiklerinden beri Trump ile damadı ve Ortadoğu otoritesi Jared Kushner, hırslı Suudi veliaht prens Muhammed bin Selman’a (MbS) yaklaştılar. Trump ve damadı MbS’nin İran’a karşı kilit bir müttefik olduğunu düşünüyor ve onun İsrail ve Filistin’e barışın gelmesine katkı sunabileceğinin hayalini kuruyorlar.

Oysa şimdi MbS’nin başı büyük belada.

Rejimin ılımlı bir muhalifi olan gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki Suudi Arabistan konsolosluğunda vahşice öldürülmesi, dikkatleri MbS’nin Suudi Arabistan’ın yönetimini ele aldığı 2015’ten bu yana izlediği pervasız politikalara çekti.

Bu politikalar arasında Yemen’de yıkıcı bir savaş, Suudi zenginleri haraca bağlamaya ve siyasi rakiplerini bertaraf etmeye yaramış olan bir yolsuzluk karşıtı kampanya ve Lübnan Başbakanı’nın kaçırıl-

ması bulunuyor. İktidardaki aile içinde MbS’ye rakip olanlar onun etrafını sarıp kuşatmaya başlamışlardı ki Trump imdadına yeytişti.

CIA’nin Kaşıkçı’nın ölüm emrini MbS’nin verdiğine dair bir “yüksek güvenilirlikli” yargıya vardığını açıklamasından hemen sonra Trump saçma sapan bir açıklama bir açıklama yayınlandı: “Veliaht Prens bu trajik olayla ilgili bilgi sahibi olmuş olabilir; belki olmuştur, belki olmamıştır.”

Trump MbS’nin Kaşıkçı’yı “bir devlet düşmanı” olarak tanımlamasını alıntılayarak Suudi Arabistan’ın İran’a karşı “muhteşem bir müttefik” olduğunu savundu ve “Suudi Arabistan Krallığının ABD’de 350 milyar sterlinlik harcama ve yatırım yapmayı kabul ettiğini” söyledi. Bu rakam hayli tartışmalı ama asıl önemlisi Trump’ın Suudileri “petrol fiyatlarını makul düzeyde tutma konusundaki ricalarıma karşı son derece duyarlı oldular” diyerek takdir etmesi.

ABD desteğine son derece muhtaç olan Suudiler, bütçelerini denkleştirmek için varil başına minimum 62 sterlinlik bir fiyata ihtiyaç duysalar da, petrol üretimlerini gerçekten de günde yaklaşık 11 milyon varile kadar çıkardılar. Financial Times bu gelişmeleri “Trump bu aşamada Riyad

karşısında kontrolü elinde bulundurmalı” diye yorumladı.

Gazetenin editör yardımcısı Roula Khalaf, “Donald Trump’ın ‘Önce Suudi Arabistan’ politikasına” öfkesini ifade etti. Aynı zamanda şunları da ifade etti: “Modern Suudi Arabistan’ın kurucusu İbn Suud’un, 1945 yılında USS Quincy gemisinin güvertesinde Franklin D. Roosevelt ile buluşmasından bu yana iki ülke arasındaki ilişki sıkı bir şekilde belirtilmiş çıkarlara dayanıyor; Suudi Arabistan petrolün istikrarlı bir şekilde akışını sağlıyor ve Petro-dolarlarını yeniden çevrime sokuyor, ABD ise Suudi Arabistan Krallığının güvenliğini sağlıyor. İnsan haklarına denklemde hiç yer verilmedi.”

Tek zayiat insan hakları değil. ABD-Suudi Arabistan ittifakı sera gazlarının atmosfere salınmasının devam etmesini sağlıyor.

Petrol fiyatları rekor seviyelere düşerken Beyaz Saray, kendi hükümet uzmanlarının açıkladığı ve küresel düzeyde eğer düşük karbon ekonomisine geçilmezse, küresel ısınmanın ABD’ye yüz milyonlarca dolara ve her yıl binlerce ölüme mal olacağı uyarısında bulunan bir raporu yalanladı. Çeviri: Onur Devrim Üçbaş

Z

YAYINLARI

HABER

KADINA YÖNELİK ŞİDDETİ DURDURACAĞIZ!

11

ÖNE ÇIKAN Meltem Oral

SUSMADIK, KORKMADIK...

25 Kasım 2018, İstanbul.

25 Kasım Kadına Şiddete Karşı Uluslararası Gün vesilesiyle yaklaşık 20 ilde eylem çağrısı vardı. Kayseri, Trabzon, Zonguldak, Mersin, Adana, Bodrum, Ankara gibi şehirler kadına şiddete karşı eylem çağrısının olduğu illerden sadece birkaçıydı ve gün boyunca irili ufaklı bir dizi eylem gerçekleşti.

8 Mart 2018, İstanbul.

DSİP Şişli/Beyoğlu birim toplantısında geçtiğimiz hafta 25 Kasım’ın ardından kadına yönelik şiddete karşı mücadeleyi tartıştık. Toplantıda ilk olarak söz alan DSİP üyesi Sibel Bolaz, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre kadınların %35’inin hayatlarında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete uğradığını hatırlatarak sözlerine başladı. Kadınların üçte birinin ilişkide oldukları partnerleri tarafından şiddet gördüğünü belirten Bolaz, evin bir kadın için en korkutucu yer olduğunu söyledi. Kadın cinayetlerinin %58’inde, fail ya kadının partneri ya da ailesinden biri.

Bolaz, kadın cinayetlerinin bir anda olmadığını, bu yüzden müdahale

edilerek engellenebileceğini belirtti ve “Erkeklere kadınlara göre daha yüksek statü atfeden her toplumsal norm, kadına şiddet olarak geri dönüyor. Şiddete göz yummak ve cezasız bırakılması şiddetin devam etmesine neden oluyor” dedi. Sibel Bolaz, idealize edilen modern muhafazakâr aile modelinin heteroseksist yapısını ve insanları çeşitli cinsiyet rollerine indirgemesini (annelik, ev işleri, eve ekmek getirme vb) örneklerle göstererek, bu idealleştirmenin gerçekçi olmadığını birçok yerde şiddete yol açtığını belirtti Toplantının diğer konuşmacısı feminist avukat Diren Cevahir Şen de içinde yer aldığı dava dosyalarından

örnek verdi, kadına yönelik şiddete karşı mücadele eden avukatların uğradıkları saldırıları ve yaşadıkları zorlukları anlattı. Şen, geçtiğimiz aylarda kaybettiğimiz Nurdan Düvenci’nin İstanbul Barosu’nda kadına yönelik şiddete karşı bir merkez oluşturulması için verdiği mücadeleyi de anlattı.

Salondan yapılan katkılarda, kadın hareketinin son yıllarda birçok ülkedeki yükselişine, otoriter ve sağ politikalara karşı direnişin başını çektiğine ve bu dönemde kadın hareketi içindeki tartışmalarda antikapitalist vurguların arttığına dikkat çekildi.

Ozan

TOKİ İŞÇİLERİ DİRENMEYE DEVAM EDİYOR şemedik, çünkü suçlu olduklarını biliyorlar. Basın açıklaması yaparak taleplerimizi dile getirdik. Şu anda buradan ayrılıyoruz, daha önce bulunduğumuz yerde direnmeye devam edeceğiz. Hakkımızı alana kadar direneceğiz” dedi.

İki yıldır ücret alamadıkları için Ankara Mamak’ta TOKİ inşaatı önünde direniş çadırı kurarak hak mücadelesi veren TOKİ işçileri, gözaltılara ve baskılara rağmen direnmeye devam ediyor. Çalıştıkları şirketin konkordato ilan etmesinden sonra ücretlerini alamayan işçiler, TOKİ’nin de duruma kayıtsız kalması üzerine Ankara’da Mamak TOKİ 2. Etap inşaatının önünde haklarını almak için çadır kurarak direnişe geçmişti. İşçiler, 2 Aralık’ta eylemlerinin 13. gününde gözaltına alındı. Haklarında Kabahatler Kanununa göre işlem yapılan işçiler serbest bırakılırken, 3 Aralık’ta saat 13.00’te TOKİ Genel Müdürlüğü önünde basın açıklaması yapacaklarını duyurdular.

Direnişteki TOKİ işçileri.

Açıklama yerinde polis sadece işçilerin TOKİ önüne gitmesine izin verirken, destek için gelenlerin basın açıklamasına katılması engellendi. İşçi Ömer Özkaya, “Görüşme talebimiz oldu ama kimseyle görü-

4 Aralık’ta ise Mamak’taki direniş çadırına biber gazı ve plastik mermiyle saldıran polis, 5 işçi ile desteğe gelen 4 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınan 9 kişi emniyetteki işlemlerinin ardından serbest bırakıldı. Polis 5 Aralık sabahı işçilere bir kez daha saldırarak, 4 işçiyi gözaltına aldı, saatler sonra bırakıldılar. Ayrıca direniş çadırını da yıktı. İşçiler, gözaltılara ve baskılara rağmen haklarını aramaya devam edeceklerini söylüyorlar.

Son yıllarda olduğu gibi yine eylemlerin merkezi İstanbul’du. 25 Kasım ve 8 Mart tarihlerindeki kadın eylemleri, yürüyüş yasağının sürdüğü İstiklal Caddesi’nde son yıllarda gerçekleşebilen nadir kitlesel eylemler. Hem kadınların biriken öfkesini yansıtması hem de genel olarak muhalefet üzerindeki otoriter baskıyı aşabilmesi nedeniyle son yıllarda kadın eylemleri birçok açıdan önemli.

Bu sene de binlerce kadın Tünel Meydanı’nda bir araya geldi. Geçen sene yürüyüş engellenmeye çalışılmış ancak kadınların ısrarıyla barikatlar aşılmıştı. Bu sene yine devletin güvenlik güçleri kadınların karşısına dikildi. Önceki deneyimlerden farklı olarak kitleyi dağıtmak üzere kalkanlarla zorlamaya, itmeye ve gaz atmaya başladılar. Ancak son dönemdeki eylemlerde görmeye pek alışık olmadığımız bir şekilde, binlerce kadın polis müdahalesine rağmen dağılmadı. Üstelik daha da kararlı bir şekilde “susmuyoruz, korkmuyoruz, itaat etmiyoruz” sloganını dakikalarca haykırmaya devam etti. Kadınlar Tünel’den Galatasaray’a yürüme amaçlarını gerçekleştiremedi ama polis müdahalesiyle dağılmadı da. Yaklaşık iki saat boyunca barikatın aşılabilmesi için danslarla, sloganlarla buluşma noktasında beklendi. Ardından eylemin çağrıcısı olan Kadınlar Birlikte Güçlü kampanyası aktivistlerinin önerisiyle Taksim’in ara sokaklarında eş zamanlı olarak basın açıklamasını okumak üzere dağılındı. İstiklal Caddesi boyunca ve birçok ara sokakta farklı kadın grupları “jin jiyan azadi”, “susmuyoruz, korkmuyoruz, itaat etmiyoruz” gibi sloganlarla yürüdü. Birçok farklı noktada basın açıklaması okundu.

25 Kasım eylemleri genelde 8 Mart gece yürüyüşlerinden daha az kitlesel geçen eylemler. Buna rağmen meydanı dolduran kadınlar, yürüyüşünü yapamamış demoralize bir kitle olmaktan çok kararlı, ısrarcı ve çok mücadeleci bir kalabalığı oluşturdu. Baba, koca, sevgili, partner, abi şiddeti dursun diye sokağa çıkan kadınlar bir de devlet şiddetiyle karşılaştı. Devletin en tepesinden 25 Kasım’dan birkaç gün önce kadınla erkeğin eşit olamayacağı tezlerinin tekrarlanıp “kadın kadınla koşar, erkek erkekle, ötekisi yaratılışa, fıtrata aykırı” laflarının sarfedildiği bir durumda, söz konusu şiddet şaşırtıcı değil. Şimdi önümüzde 8 Mart’ta daha kitlesel bir şekilde sokağa çıkmaya ve barikatları aşmaya hazırlanmak için üç ayımız var. Sadece şiddeti, tacizi ve tecavüzü durdurmak için değil, eşit işe eşit ücretten kreşe haklarımızı, taleplerimizi kazanmak için de mücadeleyi her gün örgütlemeliyiz.

DEVRİMCİ ANTİKAPİTALİST HAFTALIK GAZETE

Z Yayıncılık ve Tanıtım Hizmetleri Ltd. Şti. • Sorumlu Yazıişleri Müdürü: Meltem Oral • Adres: Serasker caddesi, Nergis Apt, No:88, Kat: 3, Kadıköy, İstanbul • Baskı: Akademi Matbaacılık: Davutpaşa Cad. Güven Sanayi Sitesi, C Blok, No: 230, Topkapı/Istanbul - Tel: 0212 493 24 67-68-69 Yerel süreli yayın, haftada bir yayınlanır • www.sosyalistisci.org

İS, CİNAYETLERİNİ DURDURUN Hükümet ise yüksek enflasyon karşısında alım güçleri eriyen işçilerin yaşamlarının bir nebze olsun iyileşmesi için asgari ücret ile ilgili enflasyon üzerinde bir rakam telaffuz etmek yerine, sefalet koşullarında çalışılan, adeta bir can pazarına dönüşen inşaat sektörünü kurtarmak üzere yeni adımlar atmak peşinde. Basında yer alan haberlere göre reel sektör krizi kötü kredi politikalarına alet edilen kamu bankalarından başlayarak 2008’de ABD’dekine benzer finansal bir çöküşe yol açabilir. Bu durumda emekçilerin önüne çok daha ağır bir fatura çıkarılacak.

ÇAĞLA OFLAS

Kuzey Marmara Otoyolu Projesi kapsamında Kocaeli-Gebze arasındaki inşaatı süren yolda viyadük 30 metre yükseklikten düştü. Tonlarca ağırlıktaki betonun altında kalan dört işçi yaşamını kaybetti. Dört ay önce de Reşadiye-Çamlık bağlantılı yol çalışmasında viyadük çöktü, üç işçi yaşamını kaybetti. Devletin en büyük projelerinden biri olan Kuzey Marmara Otoyolunun maliyeti 4,5 milyar dolar ve bu projeyi iktidar çevresine yakınlığıyla bilinen Limak-Cengiz Ortaklığı Girişimi yürütüyor. Devletin en büyük projelerini yürüten bu ortaklık 3. Havalimanı inşaatını da yürüttü. 3.

Havalimanı inşaatında da onlarca işçi yaşamını kaybetti. İş cinayetlerinde şampiyon Türkiye iş cinayetlerinde Avrupa’da ilk, dünyada ise üçüncü sırada yer alıyor. Ölümlü iş kazalarının en çok yaşandığı sektör ise inşaat. Veriler de tablonun vahametini gözler önüne sürmekte. Son beş yılda iş kazalarında yaşamını kaybeden 10 bin işçinin 2.300’ü inşaat alanlarında yaşamından edildi. Neredeyse sıfır maliyetli iş gücüyle üretim gayretleri, patronlara yüksek karlar sağlarken, işçilere ölüm getiriyor. Özellikle inşaat sektöründe iş gü-

En iyi savunma mücadeledir

Gebze’de 3 işçi hayatını kaybetti, Kasım 2018.

venliğini de maliyet hesabı içinde değerlendiren patronlar, işi hızlı yapabilmek, taahhüt edilen tarihe yetiştirmek için işçi sağlığı ve iş güvenliği kurallarını hiçe sayıyorlar. Uzun çalışma saatleri ve iş yükü, iş cinayetlerine yol açıyor. İş cinayetlerine yol açan diğer etkenler ise taşeronlaştırma, denetimsizlik ve cezasızlık. Ölen işçilerin yakınları “kaza” sonrasında işverenlerin kendilerini arayıp “geçmiş olsun” bile demediklerinden yakındılar. Siyasi iktidarın “fıtrat” saydığı ölümlü vakalar karşısında patronların artık pa-

MARKSİST SÖZLÜK ÖZGÜRLÜK “Özgürlük her zaman sadece farklı düşünenlerindir” diyor devrimci Marksist Rosa Luxemburg. Oysa sosyalizm ile özgürlüğün birbirinden farklı olduğunu düşünenlerin sayısı hiç de az değil. Özgürlük, sosyalizmin eşitlikten daha az ulaşmak istediği bir hedef değildir. Hatta denebilir ki sosyalizm tüm insanlığı özgürleştirmenin yegane yoludur.

Aydınlanma’nın temel kavramlarından bir tanesi “özgürleşme” veya “kurtuluş” olarak çevirilen emancipation kavramı idi. Özgürleşme kavramı genel Aydınlama düşüncesi içinde “dinden özgürleşmek” olarak algılanıyordu, bu bir açıdan doğaldı çünkü o güne kadar feodal düzen

niklemesine bile gerek kalmadı.

Nitekim olay sonrasında ilk yapılan sorumlulara yargı yolunu açmak yerine olayla ilgili kamuoyunun haber alma özgürlüğünü engellemek oldu. Hatırlanacağı gibi Mecidiyeköy’de 10 işçinin hayatını kaybettiği Torun Center asansör faciası davasında mahkeme 8 yıl, 4 ay hapisle cezalandırdığı 9 sanığın cezasını “Sanıkların suçu taksirle işlemeleri ve tali kusurlu olmaları” gerekçesiyle 60 bin 800 TL’lik adli para cezasına çevirmişti. Tüm bunlara iktidarın gösteri, ifade ve örgütlenmenin önüne koyduğu engeller ve sen-

içindeki egemen sınıf kendi hegemonyasını asıl olarak ruhban sınıfı üzerinden üretmişti. Ortaçağda geniş kitleler aristokrasinin, derebeylerin ve engizisyon adı verilen dinî kuralların altında korkunç şekilde ezilmişlerdi. Ticarî burjuvazinin gelişmeye başlaması ile birlikte, dönemin ideolojik mücadelesinde baskın olarak öne çıkan ve kendisine yeni “evrensel” ahlak kuralları oluşturan liberalizm, “bireyin özgürlüğü”nden bahsederek aslında “burjuva bireyin özgürlüğünü” savunsa da özgürlük bayrağını bir süre elinde tutmayı başardı. Özgürlük, kendi “evrensel” ilkelerine uyanların özgürlüğü ile en temelde ise insanın insanı sömürmesinin temel aracı olan “özel mülkiyet özgürlüğü” ile sınırlandı.

Marx, özgürleşme düşüncesini maddi ve sınıfsal temellere oturttu. Mücadele içindeki sınıflar arasındaki çelişkinin işçi sınıfı lehine çözümü, yani kapitalist sistemde emeğini satmanın bir zorunluluk olmaktan bizzat işçi sınıfının kendi elle-

dikasızlığı da ilave ettiğimizde, Türkiye’nin iş cinayetlerinde Avrupa şampiyonluğundan neden hiç düşmediği konusunda kafa yormamıza gerek kalmıyor.

Kar değil inan! Ülkeyi yönetenler, ekonomiye ilişkin her ne kadar “en kötüsünü atlattık” algısını yaratmaya çalışsa da beklentiler ve rakamlar tam tersini gösteriyor. Bir önceki çeyrek döneme göre son çeyrekte büyüme oranları sıfır, reel sektörde daralma beklendiği koşullarda inşaat sektörü de sallantıda.

riyle çıkartılması gerçek özgürlüğü sağlayabilirdi.

Marx’a göre insan kendini gerçekleştirebilme potansiyelini hayata geçirebiliyorsa özgür olacaktır. Bunun için ise çok temel bir şeye ihtiyacı vardır: Boş zaman.

Karınlarını doyurmak zorunda olan işçilerin her geçen gün daha fazla çalışmaya zorlandığı kapitalizmde “boş zaman” ancak işçinin kendini yeniden üretim zamanıyla kısıtlıdır, insanlığa kendini gerçekleştirme potansiyelini tanıyacak olan boş zaman insan doğasına değil ama kapitalizmin işleyişine aykırıdır. Özgür olabilmek için sınıfların ve kâr için üretimin ortadan kalkması gerekir. Sınıflar ortadan kalktığı zaman özgürlüğün önündeki en büyük mekanizma olan devlete de gerek kalmayacaktır. Öyle ki sınıfların tamamen ortadan kalktığı komünizm Marx için “özgürlüğün krallığı”dır. Özgürlük ile sosyalizm arasına duvarlar çekmeye çalışanlar genellikle Rusya’daki

Sermayenin krizden çıkmak için daha da saldırganlaşacağı koşullarda emekçilerin faturayı ödememek için mücadele etmekten başka bir yolu yok. Emekçilerin yaşamlarını sürdürmesi için asgari ücretin yükseltilmesi ve hayatta kalmaları için iş cinayetlerinin durdurulması: işçi sınıfının gündeminde en öncelikli sırada duran iki somut taleptir. Kazanana kadar mücadele perspektifiyle, işyerlerini hareketin merkezine alan, sendikalı, sendikasız, beyaz, mavi yakalı tüm işçileri kapsayan birleşik bir mücadeleyle hükümete ve patronlara geri adım attırmak mümkün.

“deneyimi” örnek gösterirler. İşçi sınıfının özgürlüğü kendi elleriyle kazandığı 1917 Ekim Devrimi ile 1930’ların bürokratikleşmiş, Stalinist Rusya’sı arasında bir süreklilik görürler. Stalinizm, Rusya’da iktidarı ele geçirdikten sonra bütün özgürlükleri baskıladı. İşçilerin, ulusların, kadınların, eşcinsellerin, gerçek sosyalistlerin özgürlüğünü kanla bastırdı çünkü kendisini egemen sınıf olarak örgütlemiş bürokrasiyi temsil ediyordu.

Aşağıdan sosyalizm geleneğine yaslananlar ise tüm ezilenlerin özgürlüğünü savunmak üzere harekete geçtiler ve geçmeye devam edecekler. Özgürlük ancak ve ancak sömürüye yaslanmayan bir zeminde, kitlelerin kendi kendini denetlediği ve üretimin planlı olduğu bir toplumda gerçekleşebilir. İşçi sınıfı, tüm ezilenlerin desteğiyle “özgürlüğün krallığı”nı kurabilir.

Can Irmak Özinanır