Sosyalist İşçi 634

DEVRİMCİ ANTİKAPİTALİST HAFTALIK GAZETE

634

14 Şubat 2019 3 TL. sosyalistisci.org

-

YOKSULLAR SEBZE MEYVE KUYRUĞUNDA PATRONLAR SEFA İCİNDE

GIDA FİYATLARI SABİTLENSİN ZENGİNLER VERGİLENDİRİLSİN -

-

İPSALA’DA EYLEM: SINIRLAR ACILSIN, GÖCMENLERE ÖZGÜRLÜK! Türkiye’den “Hepimiz Göçmeniz Irkçılığa Hayır” kampanyası ile Yunanistan’dan Irkçılığa ve Faşist Tehdide Karşı Hareket (KEERFA) 10 Şubat’ta İpsala sınır kapısında ortak bir eylem yaparak mültecilerle dayanışma çağrısında bulundu. 16 Mart’ta ise ırkçılığa karşı uluslararası eylem var. Irkçılığa hayır! sayfa 3’te

2

AKP’NİN ŞEHİRCİLİK ANLAYIŞI

GÖÇMENLERİ DÜŞMANLAŞTIRMAYIN! Esenyurt’ta kalabalık bir güruh Suriyelilere saldırdı. Medya yine “tehlikeli gerginlik” gibi, göçmen düşmanı ırkçı bir kalabalığın organize saldırısını gizlemeye hizmet eden manşetlerle duyurdu bu saldırıyı. Medya bu gizlemeye yarayan, özellikle içinde Suriyelilerin olduğu olayları “iki grubun karıştığı bir kavga” olarak aktaran haberciliğini yıllardan beri sürdürüyor. Türkiye’de ne zaman üniversitelerde faşistler solcu ve demokrat öğrencilere organize bir şekilde, okulun içine silah, satır ve bıçaklar sokarak saldırsa, olaylar “tehlikeli gerginlik” olarak yansıtılır.

Buna alışkınız ama alışkın olmadığımız, doğrudan yalan haberciliğin göçmenleri malzeme olarak kullanması. Gerçek olup olmadığı sorgulanmadan özellikle Suriyeliler hakkında bir dizi önyargının şekillenmesine yardımcı olan sosyal medya yalancılığı giderek tehlikeli bir hal alıyor. Teyit.org 31 Ocak’ta, bugüne kadar bu alanda inceleme yaptıkları vakalarla ilgili olarak toplu bir sunum yaptı. Buna göre, Suriyeli mültecilerle ilgili olarak siteye toplam 271 ihbarda bulunulmuş. Site bu şüpheli bilgilerden 24’ünü incelemiş ve 22’sinin yanlış, sadece 2’sinin doğru olduğu sonucuna ulaşmış.

Bir yalanı kasıtlı bir şekilde ince ince işleyen ideolojik bombardıman makinesinin, Suriyelilere yönelik linç girişimlerinin örgütlenmesinde ve yaşanan linçlerin “Suriyelilerin de kabahati mutlaka vardır” diyerek ele alınmasında özel bir işlevi var.

Linç girişimlerini meşrulaştıran bir başka makineyse siyasetçiler. Türkiye’de milliyetçiliği kitleselleşmek için bir aparat olarak kullanmaya meraklı olan, özellikle Avrupa’da aşırı sağın göçmen düşmanlığı yaparak yükselişinden dersler çıkartan sağcı ve “solcu” partiler, tam adını koymak gerekirse liderliği faşistlerden oluşan İyi Parti ve 31 Mart seçimlerinde seçmenin son sol umudu olarak öne sürülmeye çalışılan CHP, açıktan, hiç sıkılmadan göçmen düşmanlığı yapıyorlar.

Esenyurt’taki gibi girişimlerin, her hafta mecliste göçmenlere yönelik ve yalana dayalı ideolojik bombardımandan bağımsız olduğunu düşünmek büyük bir hata olur.

Göçmenleri organize ırkçı saldırılar karşısında korumasız bırakan bir diğer neden ise hükümetin göçmen sorununu kalıcı bir şekilde çözmek için hiçbir adım atmaması. Göçmenlere geçici misafir muamelesi yapılması, geçici misafirlerin evlerinde biraz fazla kaldığı fikrini pompalayan ırkçıların ekmeğine yağ sürüyor.

Her seçim dönemi, göçmenler açısından bir kabusa dönmeye başladı. 31 Mart seçimleri de Suriyelilerle ilgili tezviratla elele ilerliyor. Yerli-milli siyasal iklim içinde cereyan eden seçimler, ister iktidardan ister muhalefetten yana olsun her türden ırkçıya hedef gösterebileceği bir “öteki” yaratabiliyor.

Bu yüzden ırkçılığa karşı mücadelede göçmen düşmanlığı yapanlara karşı özel bir kampanya yürütmek ve sadece göçmenleri aşağılayan, yok sayan partilere değil, göçmenlere yönelik saldırılara çanak tutan partilere de sert bir uyarı çekmek zorundayız.

Hiçbir ırkçıya oy yok!

Irkçı ittifakların hiçbir adayına oy yok!

Göçmenlerin yaşam standardını koruyacağını, mülteci hakkının temel bir insan hakkı olduğunu söylemeyen adayları teşhir eden, göçmenleri pazarlık malzemesi olarak kullanan, en kısa sürede geldikleri ülkelere gönderileceğini açıklayan aday ve partilere oy verilmeyeceğini ilan eden bir seçim kampanyası özel bir öneme sahip.

Demokrasinin, adaletin, eşitliğin düzeyini merak edenler göçmenlerin koşullarına ve haklarına bakmalılar. Hem seçim döneminde hem de seçimlerden sonra ırkçılığa karşı mücadelede göçmenlerle dayanışmak, göçmenlerin zor koşullardaki mağdurlar değil Türkiye işçi sınıfının aktif bir parçası olarak görülmesi gereken kardeşlerimiz olduğunu vurgulayan bir kampanya ihtiyacı her zamankinden daha da önemli.

AKP iktidara geldiği günden bu yana ekonomik büyümenin motoru olarak inşaat sektörünü belirledi. Ancak kapitalist kalkınma açısından sürekliliği olmadığı gibi uzun vadede olumsuz sonuçları da olan inşaat sektörü esas olarak AKP’ye yakın şirketlerin sermaye birikimini devlet ve belediyeler eliyle hızlandırmak için kullanılıyor. Fakat bu politikalar sık sık kazalar, yolsuzluklar, kentsel rant ve çirkin bir kentleşmeyle anılır durumda. Erdoğan’ın kendisi bile zaman zaman bu çelişkileri itiraf ediyor.

Erdoğan Ocak ayının başında AKP’li belediye başkan adaylarına seslendiği konuşmasında ‘betonlaşmayı’ eleştirmişti. "Deniz kenarlarını, orman alanlarını betona çevirme gayretinde olanlar var. Şu para var ya nelere muktedir, şu kapitalizm nelere muktedir. Doğa şöyle olmuş böyle olmuş, umrunda değil" dedi.

Erdoğan 2017 yılının Ekim ayında bir kez daha aynı itirafta bulunmuştu: “biz bu şehrin kıymetini bilmedik, biz bu şehre ihanet ettik, hâlâ da ihanet ediyoruz, ben de bundan sorumluyum... Vahşi kapitalizmin hırslarına asla kapılmamalıyız.”

Erdoğan 2013 yılında da “Birçok yerde yüksek binalar inşaa etmeyi maharet sayıyoruz. Ben bunu maharet saymıyorum. İnsanoğlunu topraktan uzaklaştırıyoruz” demişti.

Kartal’da çöken bina

"14 yıllık iktidarında yaklaşık 1.075 adet 47 metre veya daha uzun bina yapıldı" demişti. 2010-2015 arasında her sene 100’den fazla yüksek yapı inşa edilirken, rekor 158 binayla 2013 yılında gerçekleşmiş yani Erdoğan’ın yüksek binaları ilk kez eleştirdiği yılda. Erdoğan’ın “biz şehirlerin kıymetini bilemedik, ihanet ettik” açıklamasından sonra ise İstanbul’un en yüksek gökdeleni yapıldı. İstanbul’un yüksek yapılarının bir kısmı otel ve plazalar iken önemlice bir kısmı bizzat hükümetin diktiği TOKİ binaları. Bu yüksek beton binaları ucuz konut projesi olarak geliştiren AKP’nin kendisi ve Erdoğan TOKİ’yi maharetli bir kurum olarak göstermişti. Ayrıca 17 Ağustos depremi sonrası toplanma alanı olarak belirlenen 470 arazinin 300’üne yine rezidanslar, gökdelenler ve AVM’ler yapıldı.

Kartal’da çöken bina

2017 yılı sonunda mecliste gerçekleşen bütçe görüşmelerinde konuşan CHP’li Musa Çam, İstanbul'daki 121 gökdelenin 117'sinin Erdoğan'ın söz sahibi olduğu dönemde yapıldığını söylemişti. Çam,

6 Şubat’ta Kartal’da çöken bir binada 21 vatandaş hayatını kaybettikten sonra konuşan Erdoğan "İstanbul Kartal'da maalesef bina çöktü.

Bu bina ruhsatsız, iskanı yok. Eğer kentsel dönüşüm değişim olsaydı,

AKP SEÇİM MANİFESTOSU YENİ Mİ?

lerine kesinlikle izin verilmeyecek deniliyor. Bu, şimdiye kadar neden izin verildiğini açıklamıyor ama. İstanbul’da kendilerine tanınan imar haklarıyla yetinmeyen 76 proje için imar planlarını değiştirerek, 12.4 milyon metrekare fazladan inşaat yapıldı, bu sayede 240 milyar lira haksız kazanç elde edildi ve bu bizzat İBB, TOKİ, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından imar planı değişiklikleriyle gerçekleştirildi.

AKP 31 Mart yerel seçimleri için 11 maddelik bir manifesto açıkladı.

Yeni belediyecilik anlayışı sergileyeceklerini ifade eden, millete taahhütler sunan bu manifestoyu hazırlayan AKP’ye ilk soru şu olmalı: “şimdiye kadar neden yapmadınız ya da şimdiye kadar neden bunların tam tersini yaptınız?”

Muhalefetteymiş gibi yapmak AKP manifestosunda şehir planları uzun vadeli, hakkaniyete uygun şekilde hazırlanacak, istismara açık parsel bazlı plan değişiklik-

Manifestoda "Halkla Birlikte Yönetim" ilkesi şehirle ilgili tüm önemli kararların şehir sakinleriyle birlikte alınacağının altını çiziyor.

Belediye sınırları içinde yaşayan herkesin katılımıyla toplanacak Şehir Meclislerinde, önemli ka-

planlı olsaydı, kaçak yapılaşma olmasaydı başımıza bunlar gelir miydi? Artık bizim sabrımız taştı” dedi. Oysa binanın AKP’nin çıkardığı imar affından faydalandığı ortaya çıktı. TMMOB, binaya imar affı kapsamında ‘yapı kayıt’ başvurusu yapıldığını açıkladı. Çöken binanın sahipleriyle hemşeri olan ve şuan AKP’den Erzurum Belediye Başkanı olan Mehmet Sekmen, o dönemde Refah Partisi’nden seçilmişti ve Kartal Belediye Başkanlığı görevini yürütüyordu. Binaya ruhsat veren oydu. İmar barışıyla birlikte yapı ruhsatlarında mühendis imzalarının bulunma zorunluluğunu kaldıran yine AKP. Kartal’daki bina için 1992’de 5 kat ruhsatı alınmış sonraki yıllarda 3 kat daha çıkılmış ve sonuçta kolonlar binayı taşıyamamış. Üstelik binada deniz kumu kullanıldığı da ortaya çıktı. İnşaat Mühendisleri Odası bu durumun daha önce Konya, Diyarbakır ve İstanbul Zeytinburnu’nda da yaşandığını hatırlattı ve sorumlu olarak odaların denetimini kaldıran ve imar barışını çıkaran hükümeti ilan etti. rarlar ortak akıl ile alınacak diyen Manifesto, sanki iktidar partisinin değil de 17 yıldır muhalefette olan partilerin seçim vaatleriyle doluymuş gibi.

3.Köprüden, 3.Havalimanına İstanbul’un ormanına, suyuna, havasına kast eden projeler için bir çok bilimsel rapora dayanarak, belediye sınırları içinde yaşan vatandaşlar tarafından yapılan itirazları hiçbir şekilde dikkate almayanların elinden çıkan bu Manifesto’yu ciddiye almak zorunda değiliz. Bir depremin yerle bir edeceği kesin gözüyle bakılan İstanbul şehri için deprem toplanma alanlarına AVM yapılmasına karar verenlerin belediyeciliğinin devri dolmuştur.

GÜNDEM

SEBZE MEYVE FİYATLARI NEDEN ARTIYOR? Zabıtanın marketleri denetleyerek

domates, biber, patlıcan fiyatlarını düşürmesini beklemek akla mantığa aykırıdır.

Ekonomik kriz her geçen gün ağırlığını hissettiriyor. Elektrik, doğalgaz, benzin, motorin vb. ürünlere art arda gelen zamlarla temel ihtiyaç maddelerine yapılan zamlar karşısında iktidar “suçu” marketlere atarak, belediyelerce marketlerin denetlenmesi gerektiğini söylüyor. Oysa tarım ürünlerindeki pahalılığın asıl kaynağı, tarımsal üretim sürecindeki sorunlardır.

Türkiye'de tarım; mazot, elektrik, gübre, yem gibi ürünlerde dışa bağımlı durumda, döviz artışları sonucu ithalat pahalılaşırken, çiftçinin maliyeti artıyor. Diğer yandan yüksek sebze ve meyve fiyatlarını düşürebilmek için her seferinde ithalat seçeneği öne çıkarılıyor. Son olarak kuru soğan, domates konservesi, buğday, arpa, mısır, pirinç ve bakliyata ithalat kapısı açıldı. Kuru soğan ithalatında yüzde 50 olan gümrük vergisi Şubat sonuna kadar sıfırlandı. Toprak Mahsülleri Ofisi'ne (TMO) bu yıl için 1 milyon ton buğday, 700 bin ton arpa, 700 bin ton mısır, 100 bin ton pirinç ve 100 bin ton

bakliyat ithalatı yetkisi verildi. İthalatın seçenek olarak sunulması çiftçide güvensizlik yaratıyor, ekim alanlarının azalmasına yol açıyor.

Fiyatlardaki yükselişin sebepleri Türkiye’de tarımsal alanlarda sulama altyapısı tamamlanmamış durumda.

8,5 milyon hektarlık sulanabilir tarımsal alanın 2,2 milyon hektarı sulanamıyor.

Tarım arazileri çok parselli. Türkiye'de ortalama tarım arazisi büyüklüğü 61 dönüm iken Almanya'da 457, Amerika'da 1817 dönüm. Bu nedenle üretim verimli olmuyor ve parseller ekilmemeye başlanıyor.

Ekonomik anlamda örgütlenme yok.

Kooperatifler olmadığı için çiftçi üretimini planlayamıyor, ürününü düzgün bir biçimde pazarlayamıyor, dolayısıyla fiyatlar istikrar kazanmıyor.

Mazot, gübrenin hammaddesi, yem katkı maddeleri dışarıdan geliyor. Dövizdeki yükseliş tüm bu girdileri pahalılaştırıyor. Çiftçilere girdi sağlayan KİT'lerin, tarım satış kooperatiflerinin ve çiftçiye kredi sağlayan TARİŞBANK'ın özel-

TANZİMLER BESLENME SORUNUNU ÇÖZEBİLİR Mİ?

leştirilmesi bugün gelinen noktanın diğer sebepleri.

Bu yapısal sorunlara iklim feleketleri de eklendi. Ocak ayında Adana ve Mersin’de günlerce süren yağışı, Antalya’yayı vuran sel ve hortum felaketi izledi. Seralar yıkılırken, ürünler mahvoldu. Büyükşehirlerde sebze ve meyve fiyatlarının artışı, küresel ısınma sebebiyle gelişen olağanüstü yağışlar sebebiyle katlandı.

Enflasyonda 14 yılın rekoru Enflasyon Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20,4 arttı. 2019 yılı Ocak ayında fiyatlar aylık bazda gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 6,4, çeşitli mal ve hizmetlerde ve sağlıkta yüzde 3,6, eğlence ve kültürde yüzde 3,2, lokanta ve otellerde yüzde 1,1 arttı. Fiyatlar giyim ve ayakkabıda yüzde 8, konutta yüzde 3,1, enerjide yüzde 4,2 düştü.

Gıda enflasyonu yıllık yüzde 31 oldu; bu rakam 2004 yılından beri son 14 yılın en yüksek rakamı. Fiyatı en çok artan ürün, yüzde 184 ile kuru soğan olarak açıklandı. Kuru soğanı yüzde 91 ile salça, yüzde 75 ile patates izledi.

SINIRDA GÖÇMENLERLE DAYANIŞMA EYLEMİ Türkiye’den “Hepimiz Göçmeniz – Irkçılığa Hayır” kampanyası ile Yunanistan’dan Irkçılığa ve Faşist Tehdide Karşı Hareket (KEERFA) 10 Şubat’ta İpsala sınır kapısında ortak bir eylem yaparak mültecilerle dayanışma çağrısında bulundu. Aktivist Meltem Oral, Esenyurt’ta gerçekleşen saldırılardan bahsederek, Suriyelilere yönelik saldırganlığın bu kadar kolay zemin bulmasında göçmenlerin “mülteci” statüsünün tanınmamasının rol oynadığını söyledi.

İstanbul’da bir tanzim noktası

Sivas’ta seçim kampanyasını başlatan Erdoğan “Domates, patlıcan, sivri biber’ diyorlar. Düşünün, bir merminin fiyatı nedir?” diye konuştu. Aynı anda AKP’li belediyeler şehirlerin meydanlarında açılan tanzim noktalarında sebze-meyve satmaya başladı. Çünkü herkes artan fiyatlara isyan ediyordu.

Belediyeler tarafından açılan tanzimlerde 8 çeşit ürün marketlerden daha ucuza satılıyor. Açıldıkları gün oluşan kuyruklar, kriz sonucu halkın alım gücündeki düşüşü ve yoksullaşmayı gözler önüne serdi. Çok az noktada açılan belediye tanzim noktalarına, uzun kuyruklara gelen eleştiriler üzerine bu kez online tanzim satışına başlandı. Ancak sadece 2,5 ay satış yapılacak ve seçimlerden sonra kapatılacak. Geçici tanzimler halkın sebze meyve talebini çözemez.

Oysa milyonlarca kişinin 8 temel ürüne sınırlı olmayan ucuz sebze ve meyveye, zamlanan tüm gıda ürünlerine ulaşmasının bir yolu var: Gıda fiyatları sabitlensin. Maaşlar artırılsın. Üretici desteklensin. Bunlar için kaynak var: Zenginler vergilendirilsin!

“Sınırlar açılsın, göçmenlere özgürlük”, “Irkçılığa dur de” ve “Yaşasın halkların kardeşliği” sloganlarının atıldığı eylemde basın açıklaması KEERFA aktivisti Vasiliki Aleksopoulu ve “Irkçılığa Hayır” kampanyasından Mehmet Doğan tarafından Yunanca ve Türkçe okundu. Şu çağrı yapıldı: “Tüm hükümetlere göçmenlere karşı tutumlarını değiştirmeye ve onlara baskı uygulamayı bırakmaya çağırıyoruz. Ege’nin iki yakasındaki tüm özgürlük ve demokrasi güçlerini, 16 Mart çağrısını desteklemeye ve ırkçılığa karşı mücadelede bize katılmaya çağırıyoruz.”

Eylemde son olarak Devrimci Sosyalist İşçi Partisi (DSİP) adına Şenol Karakaş konuştu. Mültecilere yönelik düşmanlığın durdurulması çağrısında bulunan Karakaş, seçim dönemine girilirken siyasi partilere çağrı yaparak, kimsenin Suriyelileri gönderme vaadinde bulunmaması ve hiçbir partinin mültecileri pazarlık kozu olarak kullanmaması talebini dillendirdi.

Karakaş, Suriyeli göçmenlerin Türkiye işçi sınıfının en büyük müttefiki olduğunu hatırlattı.

Irkçılık karşıtları, 16 Mart’ta tüm dünyayla birlikte İstanbul ve İzmir’de eylemler düzenleyecekler. Dünyanın onlarca ülkesinde eş zamanlı mültecilerle dayanışma eylemleri yapılacak.

3

BARIŞTAN YANA Yıldız Önen

ÇÖZÜM SÜRECİNDEN SONRA HDP milletvekili Leyla Güven açlık grevinde kritik bir evreye girdiğinde cezaevinden tahliye edildi ve şimdi evinden açlık grevin sürdürüyor. Hayatını kaybetme tehlikesiyle yüz yüze.

Diyarbakır belediye başkanıyken gözaltına alınan ve tutuklanan Gültan Kışanak 14 yıl 3 ay ceza aldı, DBP Eş Genel Başkanı Sebahat Tuncel’e ise 15 yıl hapis cezası aldı. Kışanak ve Tuncel’in suçu “terör örgütüne üye olmak” ve “terör örgütü propagandası yapmak.”

Sadece bu önde gelen Kürt siyasetçileri değil, Selahattin Demirtaş ve Sırrı Süreyya Önder gibi isimler de cezaevinde.

Gözaltı ve tutuklama furyası tanınmış, bir dönemin en öne çıkmış isimleriyle sınırlı değil, binlerce Kürt siyasetçi gözaltına alındı, tutuklandı ve hapis cezalarına çarptırıldı.

Sorun sadece tutuklamalar ve hapis cezalarından ibaret de değil. Siyasal iklim, Kürt sorununun dile getirilmesini, yıllar içinde elde edilen kazanımların korunmasını her geçen gün daha da zor bir hale getiriyor.

Bu gelişmelerin, demokratik alanının daraltılmasının başlangıcıyla çözüm sürecinin sonlanması arasında doğrudan bir ilişki var. Çok değil daha birkaç yıl öncesine kadar Kürt sorunu tüm düzeylerde tartışılabiliyor ve konu tüm kapsamı ver derinliğiyle televizyon kanallarında ele alınabiliyordu. Gerçekten de cin şişeden çıkmıştı ve böylesine kadim bir sorun bu düzeyde bir derinlikte tartışılmaya başlanmışsa, sadece tartışmayla da yetinilmeyip, çözüm sürecinin ilerlemesi açısından pratik siyasal ve yasal adımlar atılmaya başlanmışsa bu sürecin geri dönüşü olmaz diye düşünülüyordu. O günlerin moral veren siyasal ikliminde, çözüm sürecinin ya tamamlanmak ya da tamamlanmak zorunda olduğunun altını çizen çok az güç vardı. Üstelik başka ülkelerde “çatışma çözümleri” başlığı altında incelenen deneyimler, ulusal sorunların çözüm süreçlerinin tamamlanmasının o kadar kolay olmadığını ve sürecin bozulmasını isteyenlerin her zaman tetikte olduğunu gösteriyordu. Çözüm süreçleri akamete uğradığında siyasal koşulların, o güne kadar elde edilen kazanımların o anki seviyesinde sabit kalacağını düşünmek insanları, aktivistleri, partileri, her saftan çözüm süreci destekçilerini ataletle sonuçlanan bir konformizme sürüklüyor.

Türkiye’de de böyle oldu. Çözüm süreci bittiğinde, hem süreçle elde edilen demokratik kazanımlar hem de genel olarak demokrasi yönünde gerçekleşen bir çok düzenleme ilga edildi. Ölümler, tutuklamalar, anti demokratik gelişmeler, tahammülsüzlük, ırkçılık çözüm sürecine tepkinin sürecin sonlanmasıyla yaylarından boşalmasının sonuçları.

Ama yeniden ve yeniden, ısrarla çözüm sürecinin başlamasını savunmaktan başka çaremiz yok. Bu toplumda dört sene önce çözüm ve diyalog sürecine desteğin yüzde 75’leri yakalamış olması unutulmamalı.

4

DÜNYA

TRUMP YÖNETMEKTE GİDEREK DAHA DA ZORLANIYOR diğini söylüyor ama eğer bu iddialar asılsızsa bu soruşturmalara karşı çıkacak bir nedeni olmaması gerekirdi. Yakında Trump’ın iş hayatı boyunca bulaştığı yasa dışı işler ortaya saçılmaya başlayacak.

ÖZDEŞ ÖZBAY

2008 yılında başlayan ekonomik krizden bu yana, ABD siyasetinde daha önce tanık olmadığımız gelişmeler yaşıyor. 2011’de dünya finans merkezi Wall Street’in binlerce aktivist tarafından işgaliyle başlayan Occupy hareketi tüm ülkeye yayılmıştı.

Bu hareketin sonucu olarak ABD’de ilk kez Bernie Sanders açıkça kendisinin bir sosyalist olduğunu söyleyerek Demokrat Parti’de başkanlığa adaylığını koymuştu.

Sanders etrafında siyaset yapan ve Demokrat Parti içerisinde küçük bir sol grup olan Demokratik Sosyalistler ise kampanya süresince etkinlikleri artırdıkları gibi, binlerce yeni üye de kazandılar. Birkaç ay önce yapılan Kongre seçimlerinde ise tarihi bir başarı elde ettiler. Çoğu kadın olan adaylar arasında başörtülü, eşcinsel, siyah ve yerli halklardan sosyalist adaylar kongreye seçildi. Demokrat parti içerisindeki sosyalistler elbette Marksist anlamda devrimci ve anti-kapitalist değiller ancak reformist diyebileceğimiz bu grup, ABD koşullarında oldukça solda kalıyor.

Demokratlar Kongre’de çoğunluğu kazandıktan sonra, geçtiğimiz haftalarda arka arkaya Trump’ı köşeye sıkıştırmaya başladılar. Önce Trump’ın Meksika sınırına yapmak istediği dev duvarın bütçesini onaylamadılar. Trump meydan okuyarak hükümeti haftalarca kapattı. Yani Kongre’nin kararına karşı, memur ücretleri de

DEVLETLER TARAFINDAN 10 YILDIR DESTEKLENEN BANKALAR ALEX CALLINICOS

2007-2008 finansal krizi dünya ekonomisini sarsmaya devam ediyor. Geçen haftanın büyük ekonomi haberi, Amerikan Merkez Bankası Fed’in faiz oranlarını arttırmama kararıydı.

Bu oldukça büyük bir hayal kırıklığıydı. Nedenini anlamak için, önde gelen kapitalist devletlerin, krizin tetiklediği büyük durgunluktan nasıl çıktığı meselesine dönmemiz gerek.

Temelde bu devletler neoliberal dogmayı gözardı ettiler ve harcama musluklarını açtılar. Bu da fazladan devlet borçlanması anlamına geldi.

Ancak, kurumsal medya ve ayakta kalan bankaların yönlendirdiği kaygan bir siyasi operasyon,

Bu soruşturmalarla eş zamanlı olarak, Kongre’deki sosyalistler aşırı zenginleri vergilendirmek üzere adımlar attı. Demokratik Sosyalistler’in en önemli ismi Alexandria Ocasio-Cortez, sosyal medyada ve konuşmalarında açıkça ülkedeki dev gelir adaletsizliğini gidermek ve Yeni Yeşil Anlaşma için aşırı zenginlerden %70 oranında vergi alınması gerektiğini söyledi. Ardından Demokratlar’ın önemli siyasetçilerinden biri olan Elizabeth Warren, 50 milyon dolardan yüksek geliri olanlardan %2 gibi bir vergi alınmasına sıcak baktığını açıkladı. Yapılan anketler nüfusun %76’sının aşırı zenginlerden vergi alınmasına destek verdiğini gösterdi.

Alexandria Ocasio-Cortez dahil, hükümetin herhangi bir şekilde bütçe kullanmasını engelledi. Ardından da gerekirse OHAL ilan ederek duvarı öreceğini söyledi. 35 gün kapalı kalan hükümet, geçici bir uzlaşıyla 3 haftadır açık. Ancak anlaşmazlık sürüyor ve hükümet yeniden kapanmak durumunda kalabilir.

kısa sürede bunu “kamusal/devlet borç krizi” olarak tanımladı.

Sonuç, kamu harcamalarını azaltmaya yönelen bir kemer sıkma politikası oldu. Fakat ekonomi hâlâ devlet desteği olmadan idare edemeyecek kadar güçsüzdü. Bu zorluk, neoliberal çağda para yaratma ve faiz oranlarını belirlemede kontrolu tekrar ele geçiren merkez bankaları tarafından üstlenildi.

Ortaya çıkan “mali aktivizm” özellikle parasal gevşeme şeklini aldı. Merkez bankaları devlet ve şirket tahvillerini özel bankalardan satın aldı ve sonucunda finansal sisteme etkili bir şekilde para pompaladı. Bunun ardında yatan fikir ise bankaların bu parayı yatırım yapmayı planlayan şirketlere borç vermek için kullanmasıydı.

Bu olmadığında da, başka önlemler denendi; örneğin bankaların paraların üstüne yatmakla suçlandıkları negatif faiz oranları getirildi.

Fakat plan er ya da geç para politikasının “normalleşeceği” idi.

Başka bir deyişle faiz oranları, krizin zirve noktasında çekilmiş

Bu krizin ardından Demokratlar, Trump hakkında çeşitli soruşturmalar başlattı.

Trump’ın serveti ve ödediği, daha doğrusu muhtemelen ödemediği vergiler araştırılıyor. Buna canı çok sıkılan Trump, bu durum için “Başkanlık tacizi” diye bir kavram uydurdu. Kendisinin haksız yere taciz edil-

oldukları ultra-düşük seviyeden daha yukarılara çıkarılacak ve parasal gevşeme son bulacaktı. Bunun ardında yatan iki fikir vardı.

Birincisi, krizin ve büyük durgunluğun temelde sağlıklı bir kapitalist sistemin genişlemesinde geçici bir sorun olduğu varsayıldı.

Bunların üstesinden gelindiğinde ise neoliberal “normalliğe” dönüş mümkün olabilirdi.

Hiper Enflasyon İkincisi, geleneksel ekonomik bir dogma var: paranın miktarı teorisi. Bu teori, ekonomide para miktarı çok hızlı bir şekilde arttırılırsa bunun daha yüksek enflasyon oranına yol açacağını savunur. Çoğu neoliberal iktisatçı parasal gevşemenin sonunda hiper-enflasyona yol açacağı konusunda uyarıda bulunmuşlardı.

Ancak “normalliğe” giden yol Fed başkanlarının da ortaya çıkardığı gibi çalkantılı sonuçlanmıştır.

2013’te o zamanın Fed başkanı Ben Bernanke, Fed’in yeni para yaratma konusunda daha katı

ABD’de kişisel servetin vergilendirilmesi konusunda neredeyse hiçbir zaman bir tartışma yaşanmamışken sosyalistlerin fikrinin böylesine destek bulması çok çarpıcı. Boşuna değil muhafazakâr medya hemen saldırıya geçti. Fox News zenginlik vergisinin sosyalizm demek olduğu, sosyalizmin ise Sovyetler’de çöktüğü gibi bugün Venezuela’da da hiper enflasyona ve kıtlığa neden olduğu, eğer bu uygulamaya geçerse ABD’de de benzer bir kriz yaşanacağı yalanlarını anlatmaya başladı.

davranacağını ima etti ve finansal piyasalar sözde "taper tantrum"da çılgına döndü.

Bernanke hızlı bir şekilde geri adım attı. Bernanke’den sonra başa gelen Janet Yellen parasal gevşemeyi azaltmaya ve faiz oranlarını yükseltmeye başladı.

Ancak 2016’da Çin ekonomisi ciddi sıkıntılarla karşılaşınca bu eylemi askıya almaya zorlandı.

Bir yıl önce, Donald Trump Yellen’in yerine Jay Powell’i getirdi.

Powell’ın, Yellen’in faiz oranlarını zamanla arttırma politikasını sürdürmesi Trump’ı kızdırdı.

Fed ayrıca, olgunlaştıklarında elinde tuttukları tahvillerin yerine yenilerini koymuyor, bu da Fed’in bankacılık sistemine yeni para pompalamayı bıraktığı anlamına geliyor.

Trump, seçilmesinden bu yana Amerikan ekonomisinin elde ettiği büyümeyi, Fed’in yok edeceğinden korkuyordu. Ancak, Fed’deki ortodoks iktisatçılar, işçilerin ücret artışları için baskı yapacak kadar kendilerini güvende hissetmeleri nedeniyle işsizliğin düşmesinin yüksek enflasyona neden olacağından

endişe duyuyordu.

Aslında, enflasyon bir diğer önemli düş kırıklığı. Merkez bankaları enflasyon hedefleriyle (genelde yüzde 2 oranında) fiyatların artış oranını dengelemekte zorlanıyorlar.

Bunun bir sebebi işsizlik oranlarının olduğundan daha iyi görünmesi çünkü bir çok insan iş aramayı bırakmış durumda.

Ancak Powell’in faiz oranlarında daha fazla arttırımı askıya almasında öne sürdüğü asıl sebep dünya ekonomisindeki “çapraz akımlar”dır.

Bunlar Çin’le Amerika arasında gelişen ticaret savaşlarının, Avro bölgelerinde ve Çin’deki ekonomik gerilemelerin ve Brexit’in sebep olabileceği karmaşanın etkileridir.

Ancak temel gerçek, serbest piyasa ideolojisine derinlemesine bağlı olan küresel kapitalizmin, devletin koltuk değneği olmadan yapamayacağıdır. Bu, sol liberal ekonomist James Galbraith'in “normalin sonu” dediği şeye işaret ediyor.

(Socialist Worker’dan çeviren Metin Özdemir)

RÖPORTAJ

5

“ÖZGÜRLÜK SANDIKTAN DEĞİL MÜCADELEDEN ÇIKACAK” DSİP üyesi Şenol Karakaş’la seçim döneminde açığa çıkan tartışmalar hakkında konuştuk Seçim sürecine yaklaşımınız nedir? Şenol Karakaş: Açıkça söylemek gerekirse olabilecek en sağcı seçim ikliminin içindeyiz. 12 Eylül askeri darbesinden sonra yapılan seçimler bile insanların özgürlük taleplerini yansıtmak için taşıdıkları azmi ve umudu görünür kılıyordu. Şimdi, sağcı iklimin sağcı aritmetik hesaplarının politik bir seçim sürecinin gelişmesini açıkça engellediği koşulların içindeyiz. Bu koşulların ilk sorumlusu kuşkusuz AKP-MHP blokudur. Direksiyonu o kadar sert bir şekilde sağa kırdılar ki iki üç sene önce günlük hayatımızı parçası olarak görülen minik ama çok mühim özgürlük alanları, çok eski günlere ait hatıralarmış gibi, hayal meyal hatırlanır hale geldi. 24 Haziran seçimlerinden sonra Türkiye’de siyaset bütünüyle sağa kaydı. AKP-MHP-BBP ittifakı beka kaygısını öne sürerek ittifak kurarken, kendisi zaten sağcı bir müteahhit partisi olan CHP faşist MHP’den yeni kopmuş, faşist bir liderliğe sahip ve asli özelliği Suriyeli düşmanlığı yapmak olan İyi Parti’yle ittifak kurdu. Seçimleri toplama çıkarma işleminden ibaret gören ve ancak birbirine hiç benzemeyen siyasi güçlerin esas olarak AKP’yi iktidardan indirmeye odaklanmış ittifakı, 24 Haziran seçimlerinden önce de yavaş yavaş sol muhalefetin gündemine sinsice sokulmuştu. Fakat 15 Temmuz darbesinin ardından yaşanan siyasal gelişmeler öyle baskıcı, öyle kutuplaştırıcı, öyle sağcı, öylesine zincirinden boşalmış gibi geldi ki üzerimize sağa karşı sağ bir ittifakı desteklemek solun en öncelikli işi olarak zihinlere kazındı.

Peki, asli görev AKP’nin geriletilmesi değil mi sahiden de? Şenol Karakaş: Bu soru ve yaklaşım iki köklü hatayı içeriyor. Birincisi, toplumsal muhalefet, sosyalist muhalefet ve işçi sınıfı muhalefeti, bir iktidar partisinin geriletilmesine indirgenemez. İşçi sınıfı aşağıdan antikapitalist bir muhalefet yürütürken, siyasal alternatiflerini de yaratır.

Kendi siyasal alternatifini inşa etmeyi her günkü mücadelenin, dolayısıyla bu mücadelenin başka bir biçimde sürdüğü seçim sürecinin temel siyasal motiflerinden birisi haline getirmemenin sonucu, sağcı iktidarın sağcı muhalefet tarafından geriletilmesinin aparatına dönüşmek olur. Şu çok açık: AKP’nin seçimlerde yaşayacağı gerileme işçi sınıfının öncülerini, sosyalistleri ne kadar sevindirecekse, bu gerilemenin HDP’nin silikleşmesine, sağcı bir muhalefetin pekiştirilmesine, bu muhalefetin solun desteğini almasına ve ırkçıların mu-

ölse oy vermeyecek CHP ve İP üyeleri eklendiğinde, olayın toplama çıkartmayla çözülemeyecek siyasal bir denklem olduğu daha iyi anlaşılır. Siyasal denklemleri ise ancak mücadele çözer.

AKP’nin meşruluğunu kaybetmesiyle ilgili mi bu söyledikleriniz? Şenol Karakaş: Bizim açımızdan, tarihsel olarak ne parlamento, ne AKP-MHP ne de CHP-İP, ne mevcut yargı sistemi meşrudur.

Ama Lenin’in dediği gibi tarihsel olarak ömrünü doldurmuş olmak güncel olarak ömrünün sonuna geldiğini göstermiyor.

Bu iktidarın bizim nezdimizde meşru olup olmaması değil sorun, sorun, AKP’nin bu partiye oy veren milyonlarca yoksulun gözünde, meşru, ehven-i şer olup olmamasıdır.

Şenol Karakaş halefet adına caka satacak olmasına yol açacak olması, o kadar can sıkıcı olacaktır. Eğer iddia edildiği gibi belediye seçimlerinde CHP-İP bloku, HDP’den ‘çaktırmadan alacağı’ destekle AKP-MHP blokunu geriletirse, bu neden tüm muhalefetin kazanımı olarak görülsün ki? Evet, bir de bu çıktı! “Muhalefet kazanmış olur” deniyor.

Meral Akşener kazanınca Selahattin Demirtaş nasıl kazanmış oluyor? İmamoğlu İstanbul belediyesini aldığında, ırkçıların açık desteğiyle yapılan bir seçim kampanyası, neden özelleştirmelere karşı direnen işçilerin zaferi oluyor? Kadın aday çıkmamasının suçunu kadınlara atan bir genel başkana sahip olan CHP’nin AKP’yi geriletmesi kadın cinayetlerine karşı mücadelede nasıl bir mevzi kazandırmış olabilir?

Bu sınıfsız, imtiyazsız, herkesin içinde eşit bir şekilde yer aldığı “muhalefet” kavramı, sanki bir burjuva koalisyon değilmiş gibi, sanki Kürt sorununun demokratik temellerde çözümüne tam cepheden karşı çıkanlarca oluşturulmuş değilmiş gibi, sanki İP en az MHP kadar HDP’yi flu görmüyormuş gibi, bu koalisyonu desteklememek, ana akım sol yaklaşımın dışında büyük bir hata, AKP’ye destek olmak olarak kodlanıyor. HDP’den o kadar yüce gönüllü olması bekleniyor ki, Iğdır’da ‘aman

HDP kazanmasın” diye AKP-MHP’yi destekleyeceğini açıklayan İP’in HDP tarafından desteklenmesi gerektiği savunuluyor.

Bir kez daha, “Bas geç!” taktiği, solun yegane kurtuluş umudu olarak öne sürülüyor. İşe bakın ki, Ankara’da bir faşisti, Manur Yavaş’ı desteklemezsen, solcu sayılmayacaksın neredeyse!

Bu yaklaşımınızın AKP’ye karşı nasıl bir mücadele anlamına geliyor? AKP dediğiniz yolla geriletilebilir mi? Şenol Karakaş: Elbette. Bu soru, muhalefetin asli görevinin AKP’yi geriletmek olup olmadığı sorusuna verilen yanıtlardan ikincisinin içerdiği tehlike anlaşılmadan anlaşılamaz. Bu, seçim sürecini basit matematikle ele alan ve AKP karşıtları bir araya gelirse, yani elmalar toplanırsa, armuttan fazla çıkar diyen bir yaklaşım. 24 Haziran’da Türkiye genelinde CHP artı İP yüzde 32.6 oranında oy aldı. HDP’nin 11.1 oyunu da katınca yüzde 43.7 oranında oy alınmış oluyor. AKP, tek başına yüzde 42.6 oranında oy almış durumda. MHP’yi hiç hesaba katmayınca ve 24 Haziran seçimlerindeki seçmen eğilimi aynen devam etse bile, tırnak içinde muhalefet, ancak AKP kadar ediyor. Buna İP’e oy vermeyecek HDP’li ve CHP’liler, CHP’ye oy vermeyecek diğer “muhalefet” bileşenleriyle HDP’ye

Biz bütün politikalarımızın temeline, işçi sınıfının egemen sınıfın fikirlerinden kurtulması için atılması gereken adımları koyarız. Adaletsizliğin bu kadar derinleştiği, iş ve ucuz sebze için yüzlerce metrelik kuyrukların oluştuğu, Haziran’dan beri krizin faturasının yüklendiği emekçilerin yüzde 40 yoksullaştığı koşullarda AKP’ye oy veren vermeyen işçilerde ve emekçilerde, kadın cinayetlerinin ve kadınlara yönelik baskıların AKP’ye oy veren vermeyen kadınlarda, grev yaptığı için tutuklanan, grevleri yasaklanan işçilerin AKP’ye oy veren ya da vermeyenlerinde bir kızgınlığın biriktiği çok açık. Bu kitlelerin AKP’den kopması için, yerli-milli iktidar blokuna karşı aslında başka bir derecede yerli ve milli olan sağ muhalefet blokunu desteklemek, ne devrimci ne de sol bir tutumdur. Bu ufkunu yerel yönetimlerle sınırlayan ve mücadeleyi belediye başkanlıklarını AKP’den alıp iyi belediyecilik hizmetiyle ya da AKP’nin gerileyiş sürecinin ancak İstanbul İmamoğlu tarafından AKP’den alınırsa başlayabileceği fikriyle sınırlayan bir sağcılık. Oysa, OHAL koşullarında sokakları boş bırakmayan, on binlerce kadının katıldığı eylemleri örgütleyen kadınlar, havalimanında greve çıktığı için tutuklanan öncü işçiler, Suriyeli göçmenlerle dayanışan aktivistler, ırkçılara karşı bir Suriyeli göçmen etraflarında mücadeleyi örgütleyebileceğimiz ve seçimlerden sonra sürecek mücadeleye hazırlanabileceğimiz adaylar ve politik başlıklar olabilirdi. Sağcılarla basit matematiğin yüzü suyu hürmetine kurulan ittifaklar kadar kestirme bir yol değil ama sınıf mücadelesinde hiçbir kestirme yolun olmadığını bilmemiz lazım.

6 GÜNDEM

VENEZUELA: DARBENİN ARKASINDA NE VAR? VOLKAN AKYILDIRIM

Venezuela'da ABD destekli sağcı muhalefetin darbe girişimi devam ediyor.

Sağ kanadın elindeki yetkisiz Ulusal Meclis'in başkanı Juan Guaido, 24 Ocak'ta düzenlenen bir mitingde kendisini "geçici başkan" ilan etti.

Birkaç dakika sonra ABD, Guadio'nun başkanlığını tanıdı ve Trump hemen tehdit etti: "Venezuela'da demokrasinin yeniden tesisinin sağlanması adına bastırmak için ABD'nin ekonomik ve diplomatik gücünün tamamını kullanmaya devam edeceğim.

Venezuela'daki mevcut durumun çözümü için tüm seçenekler masada.”

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise Birleşmiş Milletler'e çağrı yaptı: ''Bütün ülkelerin taraf tutma zamanı geldi. Ya özgürlüğü seçen güçlerin yanında olursunuz, ya da Maduro ve kargaşasını seçersiniz.''

Kanada, İngiltere, İsrail gibi birçok devlet Guaido'nun geçici başkanlığını hızla tanıdı. İngiltere, Almanya ve Fransa, Maduro yönetimine seçime gitmesi için sekiz gün mühlet verdi. Süre bitince, Guadio'yu tanıdılar.

Dünyanın en güçlü devletlerinin Venezuela Devlet Başkanı Maduro'yu dışlamak için birleşmesi ve diplomatik manevraları, kapitalizmde demokrasinin nasıl hızla rafa kaldırılabildiğini gösterdi.

Darbenin hedefi ABD güçleri, Latin Amerika'da belirleyici bir ülkenin ve dünyanın en büyük kaynaklarının kontrolünü ele geçirmek istiyor.

Venezuela petrollerinin 4'te 3'ü ABD'ye satılıyor. ABD'nin petrol ithalatının yüzde 7'si buradan karşılanıyor.

Venezuela’daki olayların demokrasiyle ilgisi yok. Asıl amaç, ABD’ye uygun bir rejim kurmak. Trump'ın Ulusal Güvenlik danışmanı Bolton, yaptırımların ABD çıkarlarını korumaya yönelik olduğunu itiraf etti.

ABD'nin yanı başında, zayıf düşmüş bir ülkedeki solcu yönetimi, 2014'ten bu yana artan bir şekilde baskı uygulamasına rağ-

MADURO'YU KİM NEDEN DESTEKLİYOR? Maduro'ya iki emperyalist devletten destek geldi: Çin ve Rusya. İkisi de ABD'nin başlıca rakipleri. Biri ticaret savaşlarının, diğeri yaptırımların hedefinde. Çin ve Rusya, aynı zamanda Venezuela'dan petrol ithal eden başlıca iki devlet durumda ve Maduro yönetimi tarafından ve-

Karakas’ta ABD ve darbe karşıtı gösteri

men devirememesi, gücünün sınırlarını gösteriyor.

komutan sıfatı ile Geçici Devlet Başkanına bağlılığını bildirmesi" çağrısı yaptı.

Şimdi ekonomik krizi şiddetlendirerek darbe yaptırmaya uğraşıyorlar.

Bolsonaro, ilk iş olarak solcu devlet memurlarını işten attı ve işçilere saldırılar düzenledi. Guaido, Bolsonaro'nun “demokrasi ve insan haklarına bağlılığı”nı kutlamıştı.

Sağın atağı Darbe girişimi, solcu yönetimleri devirmek için 20 yıldır ellerinden geleni yapan Venezuela ve Latin Amerika'daki hakim sınıfların bir atağıdır.

Darbe girişimini başlatan muhalefet, aşırı sağcılar ve faşistlerden oluşuyor. 2017-2018 yılları arasında Maduro yönetimine karşı şiddetli sokak gösterileri ve saldırılar düzenlediler. 2018 Ekim'inde Brezilya'da aşırı sağcı Bolsonaro'nun başkanlığa gelmesiyle harekete geçtiler.

2018 Aralık ayı ortasında, Guaido sessizce Washington, Kolombiya ve Brezilya'ya gitti. Yetkililerle muhalefetin kitlesel gösteri stratejisini konuşmak için yapılan bu seyahatte, kıtanın en gerici figürlerinin desteğini kazandı.

Bugün 11 Güney Amerika devleti, Guadio "geçici başkanlığı"nı tanımış durumda.

Lima Grubu adı verilen devletler büyükelçilerini çekerken, Venezuela ordusuna "Baş-

rilen imtiyazlara sahipler. Kriz içindeki Venezuela'ya kredi verdiler, borçları karşılığında ucuza petrol alıyorlar. Çin ve Rusya'nın Maduro'ya verdikleri destek, kendi çıkarlarından ve ABD ile aralarındaki rekabetten kaynaklanıyor.

Antiemperyalizm mi?

Maduro'ya destek veren devletlerden biri de Türkiye. ABD'nin ekonomik yaptırımlarıyla kuşatılan Maduro, ABD ile büyük

Maduro yönetiminin totaliterliği darbe gerekçesi yapılıyor. Darbe başarılı olursa ölümcül bir şiddet dalgası yaşanacak. Brezilya'da olduğu gibi aşırı sağcı bir yönetim oluşacak.

Sokak Guadio, uluslararası alanda, Venezuela'da olduğundan daha güçlü.

2 Şubat'ta hem Maduro destekçileri hem de sağcı muhalefet sokağa çıktı. Guadio'ya destek ve orduya darbe çağrısı yapan muhalif gösterilere on binlerce kişi katıldı.

ABD ve darbe karşıtı protestolara katılım çok daha kalabalıktı.

Başkanlığını ilan ettiği 24 Ocak'tan bugüne sadece bir general istifa edip muhalefete katılsa da, Guaido orduyu ve devletin katmanlarını kazanmaya çalışıyor. ABD yaptırımlarıyla şiddetlendirilen ekonomik krizin kendi işine yarayacağını düşünüyor.

sorunlar yaşayan ve 15 Temmuz darbe girişimini atlatan Erdoğan ile dost oldu. Bu dostluğun sebebi, uluslararası durum ve kriz içindeki iki ekonominin acilen kaynak bulma ihtiyacı.

2018'de Venezuela ile Türkiye arasındaki ticaret 8 kat arttı. Çöküş içindeki Venezuela ekonomisini ayakta tutmak için, 300 bin kişi altın madenlerinde çalıştı. Çıkarılan işlenmemiş altınları başka ülkelere satarak, uluslararası ambargo engelini aşmaya

Darbeyi kim durdurur?

2002 yılında Venezuela ordusu içindeki ABD destekli bir cunta, solcu başkan Hugo Chavez'e darbe girişiminde bulundu. Yüz binlerce işçi ve yoksul, Chavez'in serbest bırakılması talebiyle gecekondularından başkanlık sarayına yürüdü. Darbe girişimi sıradan insanların direnişiyle 48 saatte püskürtüldü.

Chavez'den farklı olarak Maduro için seferber olan işçiler ve yoksullar yok. Bunun sebebi, ekonomik krizin faturasını Venezuela emekçilerine çıkartması, işçi mücadelelerine baskıyla karşılık vermesi.

Dün olduğu gibi bugün de Venezuela'da darbeyi engelleyebilecek tek güç işçiler ve yoksullardır. İşçilerin kitlesel gösterileri darbeyi durdurabilir, aşırı sağı yenebilir ve ortak talepleri kazanabilir.

Maduro ise yüzünü aşağıdan mücadeleye dönmek yerine, her gün generallerle TV'ye çıkıyor. Son olarak büyük bir askeri tatbikat düzenledi. Orduyu memnun ederek iktidarı elinde tutma kolaycılığını sürdürüyor.

çalışıyorlar. Resmi rakamlara göre 900 milyon dolar değerindeki altın 2018'de Türkiye'ye satıldı.

Bunun karşılığında makarna ve süt tozu aldıkları söyleniyor.

Ancak darbe girişimi ve Venezuela'ya uygulanan ablukanın daraltılması ile iki ülke arasındaki ticari ilişkiler de tehlikeye girdi. Geçen hafta Türkiye'ye gelen ABD'li yetkililer, patronlarla bir toplantı yaparak altın ya da başka bir kalemde Venezuela ile ticaret yapanların cezalandırıla-

cağı tehdidinde bulundu. ABD, Venezuela altınlarını alan Türkiye'ye yaptırım uygulanabileceğini de söylüyor.

Türkiye'nin Venezuela'ya verdiği destek, AKP yönetiminin ilkesel olarak emperyalizme karşı olmasından kaynaklanmıyor. Maduro'yu destekleyen Erdoğan'ın Trump’la da arası iyi ve ABD ile anlaşmaya çalışıyor. Günü birlik çıkarlar ve her an değişebilecek saflaşmalarla işler değişebilir.

GÜNDEM 7

KOMPLO MU? SOSYALİZMİN BAŞARISIZLIĞI MI? Darbe girişimi, uzun süreli ekonomik krizin üzerine geldi.

Venezuela'da fiyatlar ortalama 19 günde bir artıyor. Enflasyon oranı yüzde 1.300.000'e çıkmış durumda.

Maduro yönetimi, artan fiyatlara karşı asgari ücrete zam üstüne zam yaptı. Ancak Ocak ayında yüzde 300 zamlanan asgari ücret 20 dolar, yani 105 lira ediyor. Halk gıda başta olmak üzere temel ihtiyaçlarını karşılayamaz hâlde. İlaç sıkıntısı büyüyor.

Aşırı pahalanan ilaçlar bulunmuyor.

3 milyon Venezuelalı ülkeyi terk etti. Çoğu komşu ülke Kolombiya'ya, bir kısmı da Ekvador, Peru ve Şili'ye göç etti. Bazıları da Brezilya'ya taşındı.

Petrol üretimi de azaldıkça azaldı.

2018'de Venezuela'da düzenlenen protestoların yüzde 83'ü ekonomik gerekçelere yapıldı. Birçok sektörde sendikal mücadeleler gelişti.

Bir zamanlar petrolden elde edilen zenginliğini yeniden bölüştürerek yoksulluğu azaltan sosyal reformları finans eden bir ülke nasıl bu hâle geldi?

Maduro yönetimi, ekonomik krizin "büyük bir komplo" olduğunu iddia ediyor.

Burjuva ekonomistler ise sosyalizmin başarısızlığı olduğunu söylüyor.

Oysa Venezuela, serbest piyasanın kurallarına tabi, kapitalist bir ekonomidir ve küresel dalgalanmalara açıktır. Chavez'den Maduro'ya solcu hükümetler yoksulluğu azaltmak için mücadele ederken, kapitalist toplumsal ilişkilere dokunmadılar.

Tercihler 1999'da Hugo Chavez liderliğindeki solcu hükümetin kuruluşu coşkuyla karşılanmıştı.

Chavez'in dönemi (1999-2013), petrol fiyatlarının hızla artışına denk gelmişti. Piyasada, ham petrolün varil fiyatı 20 dolardan 100-120 dolar düzeyine yükseldi. Venezuela'nın ihracatının yüzde 95'i petrol satışı.

Petrol şirketini devletleştirerek elde edilen geliri yeniden dağıtan Chavez'in sosyal reformları, 21. yüzyılın başlarındaki meta satışı patlamasıyla desteklendi. Petrol satışlarından elde edilen gelir, yoksulluğu azaltmak için kullanıldı.

Kapitalistlere ise dokunulmadı. 19992011 yılları arasında özel sektörün ekonomik faaliyetteki payı yüzde 65'ten yüzde 71'e çıktı. Petrol satışına dayalı ekonomi, diğer metalarının fiyatlarındaki dalgalanmalara karşı da savunmasız bırakıldı.

Venezuela emekçi sınıfları için, dün-

yaya örnek olan büyük kazanımlarla dolu bir dönemin sonunu iki gelişme getirdi.

Büyüyen Çin'le birlikte artan petrol ve diğer hammadde satışları, 2007 küresel mali krizi sonrası düşüşe geçti.

Maduro yönetime geldikten bir yıl sonra, 2014'te petrol fiyatlarının düşüşüyle birlikte sosyal reform programı uygulanamaz hâle geldi, maddi temelini yitirdi ve kriz başladı.

Yaptırımlar Yanı başında kendisine kafa tutan, dost ülkelere ucuza petrol satan ve yoksulları kollayan bir hükümetin varolmasını kabul etmeyen ABD, saldırı fırsatını bulmuştu.

2014'te petrol fiyatları hızla düşerken Obama yönetimi Venezuela'yı ilk yaptırımlarla vurdu. Ülke, ABD mali sistemi ile etkileşemez ve dış borcunu yapılandıramaz hâle geldi.

Küresel sermaye fonları ve piyasa korkutuldu. Trump başkan olduktan sonra, abluka daha da yoğunlaştı.

Mart 2018'de devreye sokulan yaptırımlarla Venezuela devletinin borç senetlerinin satın alınması ve dijital kripto paranın dolaşımı yasaklandı.

Mayıs 2018'de bu yaptırımların kapsamı genişletilerek, Venezuela borç senetlerine ilişkin işlemler de yasaklandı. Kasım 2018'de altın sektörünü de kapsamına alan yeni yaptırımlar açıklandı.

Son olaraksa ABD, darbeci Guaido'dan gelen bir talep sonrasında Venezuela'ya "yardım" gönderdiğini açıkladı. Aynı anda devlete ait petrol şirketi PDVSA'ya yaptırım getirildi.

Trump yönetimi petrol satışını engelleyerek Venezuela ekonomisini çökertmek istiyor. PDVSA Venezuela ordusu tarafından yönetiliyor. Trump, generalleri darbeye teşvik ediyor.

Krizle baş etme yöntemleri Chavez'den Maduro'ya, Venezuela'daki Bolivarcı iktidar, bir yanıyla aşağıdan hareketlere dayansa ve işçilerin desteğiyle ayakta dursa da kontrolü dışında gelişen mücadelelere ve taban örgütleri aracılığıyla işçi kontrolü girişimlerine izin vermedi. İktidardaki PSUV, işçilerle patronlar arasında toplu sözleşmeleri yıllarca yenilemedi. Şartlarda değişiklik yapmayı ve yasalarca yapılması gereken ödemeleri reddetti. Maduro bununla, işçilere haklarını korumak için tek yolun devlet olduğunu kabul ettirmeyi umdu. Fakat bu silah geri tepti.

Kaosu engellemek için sağa ve kapitalistlere karşı mücadeleyi yükseltmek dışında bir yol yoktu.

Maduro ise küresel sermaye ile işbirliği arayışlarına girdi. 159 küresel şirketi, birçok taviz vererek, maden ocaklarından mineral, petrol ve doğalgaz çıkartmak için davet etti. Davet ettiği yer ise kapitalistlerin önünü kesmek için anayasal haklarınının askıya alındığı Arco Minero bölgesiydi. Küresel kapitalistlerin ilgisini ise Venezuela devletinin satışa çıkardığı borç senetleri çekti. Senetleri alan yatırımcılar, çöküş sonrasını beklemek için kenara çekildi.

Maduro, krizin faturasını halka ödetmeyi tercih etti. Ücretler için beklenen petrol sübvansiyonu yapılmadı.

Asgari ücretin değeri düşürüldü.

KDV oranı yüzde 12'den yüzde 16'ya yükseltildi. Maduro, para birimi bolivarın değerini petrol fiyatına bağlı kurgusal bir para olan petroya bağladı. Dijital para birimi hızla başarısız oldu. Ve kaos geldi.

Tepeden sosyalizm Bolivarcı hareketin bir kanadı işçilerden, diğer kanadı askerlerden oluşuyo. Chavez döneminde elde edilen zenginlikle birlikte parti üyesi generaller ve devlet yöneticileri ayrıcalıklar elde etti. Chavezci bürokrasi ortaya çıktı. İşçiler, Bolivarcı iktidarı destekledi.

Fakat yöneten-yönetilen ilişkisi değişmedi. İşçiler oy verip destek gösterileri yaparken, kapitalistler karşısındaki konumları da değişmedi.

Bağımsız mücadeleler, hareketler ve özyönetim girişimleri ise partili yöneticiler tarafından engellendi.

Küresel kapitalizmin şok dalgaları ülkeyi vururken yaptığı planlar boşta kalan bürokrasinin verdiği kararlar, birer felakete dönüştü.

Venezuela kapitalizminin krizi, Maduro'nun aldığı birkaç yanlış kararın ürünü değildir, tepeden sosyalizm çabalarının varacağı yerdir.

Sosyalizm işçi sınıfının kendi eylemidir. İşçiler taban örgütleri aracılığıyla üretimi kontrol etmediği sürece, yönetenlerin tepeden verdiği kararlarla kurtulamaz.

Aşağıdan sosyalizmi savunduğumuz için AKP ya da ulusalcı sol gibi Maduro yönetimine ve Venezuela devletine değil, Venezuela işçilerine bakıyoruz.

Darbeyi püskürten ve sağı yenen Venezuela işçileri ortak taleplerini de kazanacak, bürokratlardan kurtulmayı da başaracaktır.

Aşağıdan çözümü imkansız kıldığı için dışarıdan müdahalelere ve darbeye hayır!

GÖRÜŞ Roni Margulies

DOMATES, PATATES VE SİVRİ BİBER Seçimler yaklaşırken, bir sosyalist için en kolay şey, elbette, çevresindeki herkese niye AKP’ye oy vermeyeceğini ve vermemek gerektiğini anlatmak. Burada hiçbir zorluk yok. Ekonomik politikalarında zenginden ve işverenden yana, işçiye ve çalışana düşman bir parti. Sosyal politikalarında muhafazakâr, kadın düşmanı, özgürlük düşmanı bir parti. Memleketin temel sorununda barış perspektifinden tümüyle vazgeçmiş bir parti. Barıştan vazgeçtiği için silahlı “çözüm” peşinde bir parti. Devletin çıkarlarını vatandaşın çıkarlarının önüne koyan bir parti.

Bunlar kolay. Zaten partinin başkanı bunları o kadar güzel anlatıyor ki, bizim anlatmamıza gerek bile bırakmıyor. Fiyatlardan şikâyet eden seçmenlere şöyle diyor: “Ne diyorlar, domates, ne diyorlar, patlıcan. Ne diyorlar, sivri biber. Yahu düşünün be, bir merminin fiyatı nedir, düşünün. Düşünün, benim Mehmed’imin giyinip kuşanıp bu teröristlere karşı verdiği mücadelenin bedeli nedir, bir düşünün. Siz hâlâ domates, patates, sivri biber konuşuyorsunuz.”

Yani kısacası, “Paralar mermilere gidiyor, siz de biraz aç kalın, ne olacak” diyor.

Böyle bir partinin seçimlerden büyük bir yenilgiyle çıkması domates, patates veya sivri biber yiyen herkes için çok önemli. Milliyetçilikten, ırkçılıktan, göçmen düşmanlığından, MHP’den hoşlanmayan herkes için çok önemli.

O zaman, önümüzdeki temel soru, bu yenilgiyi sağlamak için ne yapmalı?

Bu sorunun cevabı da zor değil. Yukarıda iki paragrafta anlattıklarımı anlatan, işçi haklarını, barışı, göçmen haklarını savunan bir parti olmalı. Böyle bir parti yoksa, böyle adaylar olmalı.

Seçmenin önüne böyle bir alternatif koymanın yolları, şu veya bu şekilde, bulunmalı.

Bu parti veya adaylar kazanmasa bile, AKP-MHP’nin bir alternatifi olduğu kanıtlanmış olur. Milliyetçiliğin, ırkçılığın, göçmen düşmanlığının, savaşçılığın tek seçenek olmadığı gösterilmiş olur.

Milliyetçi, ırkçı, göçmen düşmanı, savaşçı olmayanlar yalnız olmadıklarını görmüş olur, yüreklenir, önümüzdeki mücadeleler için moral kazanır.

Denebilir ki (ve maalesef deniliyor), bütün bunlara gerek yok, CHP var, ona oy vermek gerek.

CHP’nin, üstelik de İYİ Parti ile ittifak hâlindeki CHP’nin, milliyetçiliğe, ırkçılığa, göçmen düşmanlığına, savaşçılığa karşı bir alternatif olduğunu düşünen varsa, buyursun CHP’ye oy versin. Hatta gitsin CHP’den aday olsun. Hatta oylar CHP’ye gitsin diye kendisi aday göstermesin. İyi de, iki sorun var. Birincisi, CHP-İYİ Parti oyları AKP-MHP oylarını tutmuyor. İkincisi ve daha önemlisi, seçim sonrası mücadeleler için bir alternatif yaratma olanağı yine tepilmiş oluyor.

8 YORUM

OTORİTER BİR DÜNYADA MEDYA

Dünyada otoriter yönetimlerin

yükselmeye başlamasıyla birlikte hem Türkiye’de hem de dünyada en çok tartışılan mecralardan biri medya oldu. Bir zamanlar liberal teoriler tarafından “dördüncü kuvvet” olarak konumlandırılan ve dünyanın daha demokratik bir yer hâline getireceği muştalanan medya birden karanlık senaryoların odağına oturtuldu. Özellikle Türkiye ve Rusya gibi medya üzerinde ağır baskılar bulunan ve otoriter yönetimlerin tüm medyayı kendi keyiflerine göre şekillendirmeye başladığı ülkelerde medya otoriterizmin temel sebeplerinden biri olarak görülmeye başlandı.

Medya denilince aklımıza sadece televizyon, gazete, radyo gibi geleneksel medya araçları gelmesin, sosyal medya da önce aynı umut, sonra da umutsuzluk dalgasından payını aldı. Hatta sosyal medyanın gerek “özgürlük” gerekse “otoriterleşme” potansiyeli açısından hem akademik mecralarda, hem de politik çevrelerde geleneksel medyadan daha çok tartışma konusu olduğu söylenebilir. ABD Başkanı Donald Trump’ın Twitter’dan aklına geleni söylemesi, Brezilya’da yeni seçilen aşırı sağcı Jair Bolsonaro’nun WhatsApp’ı sahte haberler yaymakta kullanıyor olması gibi olaylar tartışmayı derinleştirdi. Ana akım düşüncede medya ve sosyal medya tasavvuru konusundaki özgürlük miti yı-

kılırken, yerini ‘hakikat-sonrası’ tartışmaları almaya başladı.

Bu tartışmaların pek çoğu “Nerede o eski medya?” sızlanmaları ile el ele gidiyor. Oysa diğer pek çok konuda olduğu gibi “eski güzel günlere” duyulan özlem ile durumu iyileştirmek mümkün değil çünkü ne “o eski günler”, ne “o eski medya” güzeldi. Üstelik bugünlere gelen yolu “o eski günlerin”, daha geniş bir ölçekte kapitalizmin, özelde ise neoliberalizmin açtığını söylemek mümkün.

Medya ve toplumsal ilişkiler Medyanın, özelde ise gazeteciliğin geniş kitleleri hakikatle buluşturma dolayısıyla iktidarların keyfî davranışlarını engelleme yönünde halka bir kanal açtığı tezi çok eskidir. Liberalizmin basın ile ilgili iddiaları büyük oranda bu argümana yaslanır.

Günümüzde hâlâ pek çok medya kuruluşunun etik ilkelerinde veya kendileri ile ilgili iddialarında karşımıza çıkan “tarafsızlık” sözü, tam da medya tarafından halka doğruların olduğu gibi sunulacağı iddiasını meşrulaştırmak için öne sürülmektedir ve günümüzde hâlen en açık şekilde dezenformasyon yapan medya kuruluşlarının bile öne sürmekten vazgeçemediği bir ilkedir. Oysa tarafsızlık iki sebepten mümkün değildir: Birincisi hiçbir metin veya anlatı tarafsız

olamaz, kimlerin görüşlerinin öne çıktığı, toplumdaki elitlerin mi, ezilenlerin seslerinin mi anlatıya yansıdığı onun tarafsızlığını yok eder. İkincisi kapitalist toplumda medya bir endüstridir ve kapitalizmin her şeyi metalaştırma eğiliminin bir parçası olarak temelde reklamlara dayanır. Yani medya kuruluşları, özgürlüğün yayıcıları değil kapitalist işletmelerdir.

Kuşkusuz, kitle iletişim araçlarının ortaya çıkışı ile politik katılım arasında bir ilişki vardır.

Medya araçları zaman zaman Sıradan insanların olan biteni öğrenmeye hakları vardır, bilgi akışının olmadığı yerde demokrasinin alanı daralır. Gerek Türkiye’de gerek dünyada pek çok farklı fikir özellikle gazeteler aracılığıyla kendini duyurmuş, örgütlenme şansı bulmuş ve zaman zaman kitlesel mobilizasyonlar yaratabilmiştir. Ancak bu, medyanın bir “Dördüncü Güç” olduğu anlamına gelmez.

Ana akım medya, kapitalist çıkarlarla iç içe geçmiştir. Bu sebeple devletin baskısına sadece ‘açık’ değildir, aynı zamanda kendisini genellikle işlemekte olan düzenin sürmesinin sigortalarından biri olarak konumlandırır. Dolayısıyla bir tür hegemonik aygıt işlevi görür. “Bağımsız” görünmesi sebebiyle kendini devletten ayrı konumlandırır ancak

egemen fikirlerin toplumun geniş kesimlerine nüfuz etmesinde aile veya okul gibi önemli bir rol üstlenir.

Neoliberalizm ve medya 1980’li yıllardan itibaren yükselmeye başlayan neoliberalizm, çok seslilik iddiasına rağmen medyanın tek sesli hâle gelme eğilimini güçlendirmiştir. Neoliberalizmle beraber medya mülkiyetinde radikal değişiklikler meydana gelmiş, o güne kadar devlet ve sermayeden görece özerk olabilen yapı yok edilmiştir. Medya, salt medya sermayesinin değil imalat, inşaat, petrol gibi sektörlerde faal olan büyük sermayedarların kontrolüne açılmıştır. Bir yandan da medya çalışanlarının örgütlülükleri büyük oranda dağıtılarak medyanın bütünü sermaye ve devletin baskısına daha açık hâle getirilmiştir.

Dolayısıyla bugün Trump’ın, Erdoğan’ın veya bir başka otoriter liderin medya üzerinde kurduğu kontrolün yolunu açanlardan biri de neoliberalizmdi. Bugün hakikat-sonrası bir dönemde yaşadığımızı öne süren argümanların bir çoğu geçmiş dönem medyasını aklıyor. Oysa pek çok savaşta, savaş propagandası yapmak adına hiçbir gerçeğe yaslanmayan haberler yapan ‘otoriterizm öncesi’ medyaydı.

Kuşkusuz bütün bunlar, bugün

otoriterizme karşı basın özgürlüğü için verilecek mücadelenin önemsiz olduğu anlamına gelmiyor. Bugün çoğu gerçek olmayan liberal ilkelere dayanan bir medyanın varlığı bile mumla aranır durumda ancak daha özgür bir medya yaratmanın yolu “mumla aramaktan” değil medya denilen toplumsal fenomeni sistemle ilişki içinde düşünmek ve bu ilişkiyi değiştirmeye çalışmaktan geçiyor.

Otoriterizm yükseldikçe insanların medyanın her dediğine inandığı yönündeki umutsuz mit de güç kazanıyor. Evet medya güçlü ancak ne toplum medyanın kendilerine verdiğini hap gibi yutan alıklardan oluşuyor, ne de medya denilen yapı çelişkilerden azade. Öncelikle medya kapitalist bir işletme olarak işçilere dayanmak zorunda, medya çalışanlarının örgütlülüğü özgür bir medya yolunda önemli kapılar açma potansiyeline sahip. Ayrıca kapitalizmdeki çelişkiler insanların gündelik hayatında yaşanıyor, medya bazen bu çelişkileri Suriyeli göçmenler örneğinde olduğu gibi yanlış hedeflere yönlendirebilir ancak kimi zaman bu öfke Gezi Parkı günlerinde olduğu gibi medya patronlarının kendisine de yönelebilir. Dolayısıyla medya hâlen üzerine mücadele edilmesi gereken bir alan.

EMEK GÜNDEMİ

İŞSİZLİK FONU PATRONLARIN HİZMETİNDE

9

MÜCADELENİN İÇİNDEN Faruk Sevim

EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR’IN TALEPLERİ BÜTÜN İŞÇİLERİN TALEBİDİR Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) tarafından sürekli hak arama eylemleri yapılıyor. EYT hareketi, aylardır Anadolu’nun birçok kentinde kitlesel buluşmalar düzenliyor. Son olarak Ankara’da düzenlenen gösteriye Türkiye’nin her yanından binlerce işçi katıldı. Emeklilik için şart olan prim gün sayısını tamamlamalarına rağmen, yasada öngörülen yaşa henüz gelmedikleri için hak sahibi olamayanlar, uzunca bir süredir hak ve adalet mücadelesi veriyor.

EYT hareketinin talepleri son derece açık ve net: İşe girdiklerinde yasal olarak geçerli olan emeklilik yaşına gelenler emekli olabilsin. Emeklilikte 65 yaş sınırı getiren 4447 sayılı yasa geriye doğru işletilmesin.

Emeklilik yaşını sınırlandıran 4447 sayılı yasa 1999 yılında çıkarıldı. 1999 yılından önce sigortalı olarak işe başlayanlara kademeli olarak emeklilik yaşı sınırı getirildi. Yani yasa geriye doğru işletildi. Normalde hiçbir yasa, insanların yararına olmadığı sürece geriye doğru işletilemez. Ama emeklilik yasası çalışanların aleyhine olduğu halde geriye doğru uygulandı.

İŞKUR binası önünde kuyruk var

Geçen yıl 34.6 milyar lira gelir elde eden İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işsizlere 5.8 milyar lira ödenirken, patronlara yapılan ödemelerin toplamı 17.4 milyar liraya ulaştı.

DİSK’in yaptığı araştırmaya göre 2018’de İşsizlik Fonu’nda patronlara şu ödemeler yapıldı: - İşveren destek ve teşvikleri için yapılan ödemeler: 10.7 milyar.

arttı. İŞKUR’a kayıtlı işsiz sayısı 3.7 milyon kişiye çıktı.

Geçen yılın Ocak ayından bu yana, 1 milyon 318 bin 324 yeni işsiz İŞKUR’a başvurdu. İşsizlik ödeneği alanların sayısı, 2018’in Ocak ayında 408 bin iken Ocak 2019’da 653 bin 925 bine yükseldi.

- Buna karşılık işveren prim ödemeleri 9.2 milyar oldu.

İŞKUR’a başvuran her işsize, işsizlik ödeneği verilmiyor. 2018 Aralık ayında işsizlik ödeneğinden yararlanan işsizlerin sayısı bir önceki yıla göre yüzde 24 artarak, 577 bin kişiye çıktı.

Buna karşılık, işçilerin maaşlarından kesilen işsizlik sigortası primlerinden sadece 5.8 milyarı, 577 bin işsiz için harcandı.

İşsizlik Fonu kaynakları, tam da işsizlik artarken patronlara aktarıldı

İşsizlik Fonu, işsizlere destek olan bir fon olmaktan çıktı.

İşsizlik artıyor

“İşçinin son kalesi”

İşsizlerin sayısı son 1 yılda yüzde 54

Kıdem tazminatı hakkını yok etmek

- Teşvik ve desteklere, aktif işgücü programları ödemeleri: 4.9 milyar TL - İşbaşı eğitim programlarına yapılan ödemeler: 1.8 milyar TL

İŞYERLERİNDEN HABERLER

n Antep Başpınar Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan Şireci Tekstil'de 3-11 vardiyasında çalışan işçiler ücretlerine zam yapılması talebiyle iş bıraktı. n İzmir emek ve demokrasi güçleri, sendikalı olarak işe geri dönmek için 94 gündür direnen TARİŞ işçileriyle birlikte fabrika önünde miting düzenledi. n Genel-İş İzmir 2 No’lu Şubesi düzenlediği eylemle KHK ile kadroya geçirilen taşeron işçilerin de asgari ücret ora-

isteyen Erdoğan yönetimi, Kıdem Tazminatı Fonu kurmak istiyor. AKP çevreleri bu fonun ne kadar yararlı olacağını söylüyor.

Türk-İş Başkanı Ergun Atalay aynı fikirde değil. Atalay “Ülkemizde fonların akibetini hepimiz biliyoruz. Kıdem tazminatının bu şeklinden memnunuz. Alamayanlarla ilgili bir düzenleme yapın, katkı sağlayalım. Nokta kadar geriye giderseniz buna müsaade etmeyiz. Kıdem tazminatı işçinin son kalesidir. Nokta kadar geriye gidiş olursa, ona mani olamazsak, onu muhafaza edemezsek bu koltuklarda oturmanın hiçbir anlamı yok” diyerek bu girişime tepki gösterdi. İşsizlik Fonu’nun başına gelenler Kıdem Tazminatı Fonu’na neden karşı çıkmak gerektiğini gösteriyor. İşsizlik Fonu işsizler için kullanılmalıdır. Kıdem tazminatı hakkına dokunulmamalıdır.

Elbette daha genel olarak emeklilik yaşı sınırlaması tümden kaldırılsın talebi de işçi sınıfının talebi olmalıdır; emeklilik yaşının 65 olarak belirlenmesi insanların mezarda emekli edilmesidir. Geç emeklilik, kapitalist sistemin işçilere, emekçilere yaptığı en büyük haksızlıklardan, adaletsizliklerden birisidir. EYT hareketinin nihai hedefi emeklilik yaşına getirilen sınırlamaların tümden kaldırılması olmalıdır.

EYT hareketinin talepleri bütün iş kollarından işçileri buluşturmaktadır, çünkü bütün çalışanlar emeklilik yaşı ile ilgili korkunç bir adaletsizliğe uğramaktadır.

EYT hareketinin yaptığı buluşmalara, gösterilere DİSK, KESK, Türk-İş, Hak-İş üyesi işçiler ve çeşitli sendikaların yöneticileri katılmaktadır. EYT hareketi bütün işçileri birleştiren bir işlev görmektedir.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar devletten haklarını, ödedikleri sigorta primlerinin karşılığını istiyorlar. Çalışma yaşamına başladığında yaş sınırı olmayan insanlar, şimdi sınırlamalarla karşı karşıya kalmış durumda. Kapitalizmin ihtiyaçları doğrultusunda emeklilik yaşını sürekli yükselten hükümetlere karşı işçi sınıfı son derece haklı bir mücadele yürütüyor.

Emeklilik yaşına getirilen sınırlamaları ortadan kaldırmak için verilen mücadelede tüm emekçiler birlikte davranmaktadır. Sendikalar, konfederasyonlar bu birleşik talep doğrultusunda büyük mitingler örgütlemelidir.

1 Mayıs gösterileri Emeklilikte Yaşa Takılanlar için önemli bir platform olacaktır.

nında zam almasını istedi. n Türk Harb-İş sendikası üyesi işçiler, Tank Palet Fabrikası'nın özelleştirilmesi kararına Ankara'da yaptıkları eylemle tepki gösterdi. n Gebze ve Tarsus'ta işçilerin toplu sözleşme talepleri için greve çıktığı İzocam'da anlaşma sağlandı. n Mephisto Kitabevi’nin İstanbul'daki Beşiktaş mağazasında çalışan işçiler, keyfi işten çıkarmalara, mobbing ve kötü çalışma koşullarına karşı direnişe geçti. n İstanbul Bahçelievler’de bulunan Özgül Nakış’ta çalışan işçiler düşük zam dayatmasına karşı iş bıraktı. n Kocaeli Kartepe’de bir parke fabrikasında beş aydır ücretlerini alamayan işçiler eylem yaptı.

Direnişteki Mephisto çalışanları

10

KÜLTÜR

BİLİMSEL IRKÇILIĞIN GERİ DÖNÜŞÜ Günümüzde ırkçılar sokaklardan bilime kadar hayatın her düzeyinde kendi fikirlerini egemen kılmak için uğraşıyorlar. Aşırı sağın yükselişinden cesaret alan sağcı akademisyenler, sağın argümanlarını meşrulaştırmak için yaptıkları çalışmaları yayınlıyorlar. Örneğin bu yıl Cambridge Üniversitesi’nde araştırma bursu kazanan bir akademisyen olan Noah Carl’ın çalışması, etnik gruplar ve suç işleme arasındaki ilişkiye dair kullanılan stereotiplerin “genellikle doğru olduğunu” ortaya koyuyor. Bu tür çalışmaların arkasında, biyolojik determinizm yani genetik yapımızın tutum ve davranışlarımızı belirlediği fikri yatıyor. Eğer sorun etnik grupların gen yapısında ise o zaman çözüm ne peki? Tabii ki bu etnik gruplardan kurtulmak. Irkçı bir fikir olan ve bilimsel ırkçılıkta kendine yer bulan biyolojik determinizmin kaçınılmaz sonucu bu.

Geçmişte bu fikir yüzünden ABD’nin güney eyaletlerinde siyah nüfusunun sayısı planlı bir şekilde azaltıldı. California eyaletinde Latin kadınlar hedef haline getirildi.

Noah Carl, akademik dergilerde makaleler yayınlıyor. Kendisinin de editörlerinden biri olduğu OpenPsych adlı web sitesinde yayınladığı bir makalesi şu cümle ile bitiyor: “Müslüman göçmenler, Batı ülkelerinde yaşayan insanların değerleri ile uyumlu olmayan değerlere sahiptir – bu da yerli halka karşı işlenen suç oranının artmasına yol açmaktadır”. Bu tür argümanların arka planında “bilimsel” ırkçılık

KİTAP: KUMANDANI ÖLDÜRMEK Haruki Murakami’nin son kitabı, 2018’in Kasım ayında Türkçeye çevrildi. Roman geçimini portre resimleri yaparak kazanan; kitapta hiç yer verilmediği için ismini hiç bilemediğimiz bir ressamın, karısından ayrılmasıyla başlıyor. Murakami bu romanında, kendini “…her bir yüzde çizilmesi gereken hikayeyi” bulmaya adamış; bu yüzden çok başarılı bulunan bu ressamın yaklaşık on aylık süre içinde gezdiği, yaşadığı mekanları; karşılaştığı gerçek ve gerçek olmayan kişileri; anın ve tarihin iç içe geçen hikayelerini kelimelerle bir tablo gibi anlatmış. Anlatımda kullanılan dilin sadeliğine hep eşlik etmesi için müzikler de önermiş. Murakami kitabının tanıtımında verdiği röportajda “Günümüz toplumunda insanlar sadece kısa mesajları tüketiyor, okuyucuların bir kere başladığında ellerinden bırakamayacağı bir şey yazmak benim için önemliydi ve bunu yapmak istedim” diyor. Bu romanda bunu başardığını söylemek mümkün.

800 sayfadan fazla olan kitaba bir başla-

ların yoksul olmasının nedeni toplumsal yapıdaki bozuklukla değil, doğuştan sahip oldukları özellikler ile açıklanmış oluyor. Bir başka deyişle, toplumdaki yerimiz bireysel özelliklerimiz, dolayısıyla genlerimiz tarafından belirlenmiş oluyor.

1938’de bir Tibetlinin kafasını ölçen Nazi antropoloğu Beger. Holokost döneminde Auschwitz kurbanlarının kafataslarını da ölçmüştü.

yatıyor. Bilimsel ırkçılık, farklı etnik, dini ve kültürel arka plandan gelen insanların belirli tutum ve davranışlara daha eğilimli olduklarını iddia ediyor.

Geçmişte ırkçılığa karşı verilen mücadele bu tür argümanların dile getirilmesini önlemişti. Ancak günümüzde egemen sınıfın yaşadığı politik kriz bu tür fikirlere yeniden alan açıyor. Biyolog Stephen Jay Gould’un The Mismeasure of Man adlı kitabında söylediği gibi, “Biyolojik determininizmin yeniden canlanması, sosyal programlara yapılan politik harcamalar ya da dezavantajlı gruplar toplumsal huzursuzluklarını dile getirmeye ve hatta iktidarı talep etmeye başladıklarında ege-

dınız mı elinizden bırakmanız zor oluyor.

Kelimeler sizi hikayeden hikayeye, gerçekten gerçeküstüne sürüklerken, romanın kahramanının hissettiği gibi zaman algınız ya da zamanın akışı tuhaflaşıyor.

Resim bir şeyler talep ediyor İsimsiz kahramanımızın, bir başka ama bu sefer hem ünlü hem de ismi bilenen bir ressamın; Tomohiko Amada’nın Kumandanı Öldürmek tablosunu bulması ile biz okurlar hem Japon resim sanatının tarihini, özelliklerini hem de Japonya’nın tarihini öğrenmeye davet ediliyoruz. “O resim bir şey talep ediyordu. Sanki bir kuş dar kafesten dışarıya çıkmak istiyormuş gibi bir his uyandırıyordu” şeklindeki çağrı ile Murakami kendi ülkesinin sağcıları tarafından eleştirilmesine neden olan tarihi olayları da aktarmaya başlıyor. Romana günümüzde eşlik eden coğrafya, 2011’de gerçekleşen büyük deprem ve tsunami sonrası nükleer felaket yaşanan Fukushima bölgesi. Tarih ise Nazi Almanya’sının Avusturya’yı işgal etmesi, Japonya’nın Nanking katliamı, savaş suçları, Yahudi soykırımı… Murakami bir romancının sınırlı olsa da anlattığı hikayeler aracılığıyla unutturulmak ya da yeniden

men sınıf içinde korkunun yayılması ile yakından ilişkilidir”.

Günümüzde tam olarak böyle bir dönemden geçiyoruz. Aşırı sağ, görüşlerini normalleştirme çabasının bir parçası olarak fikirlerinin akademik dünyada kabul görmesi için uğraşıyor. Kanadalı psikolog Jordan Peterson gibi isimler “beyaz erkek kimliği” üzerine konuşmak üzere sürekli radyo programlarına davet ediliyor. Charles Murray, The Bell Curve adlı kitabında belirli etnik grupların diğerlerinden, erkeklerin ise kadınlardan daha akıllı olduklarını iddia ediyor. Bu tür iddialar, toplumdaki her tür eşitsizliği gen yapısı ile meşrulaştırma işlevi görüyor. Yoksul-

Trump, meşhur tweetlerinden birinde şöyle diyordu: “Üzgünüm kaybedenler ve kinciler, ama benim IQ’um en yüksek IQ’lardan biri–ve bunu hepiniz biliyorsunuz! Lütfen kendinizi aptal ya da güvensiz hissetmeyin–bu sizin hatanız değil”.

Ancak Trump bu iddiasında yalnız değil; ABD’li psikolog Arthur Jensen siyahların ve diğer etnik grupların beyazlardan daha düşük bir IQ’ya sahip olduklarını söylüyor. Jensen, 1960’larda California Üniversitesi’nde profesördü.

Biyolojik ırkçılık, egemen sınıfa ırkçılığı ve toplumsal eşitsizliği meşrulaştırma olanağı vermişti. Günümüzde ise aşırı sağa asıl tartışmayı suç işleme eğilimi, yoksulluk ve ırk gibi konulara çekme olanağı veriyor.

Bilimsel ırkçılık, köle ticaretini meşrulaştırmak için ortaya çıkmıştı. Köle ticareti çoktan sona erdi, ancak bilimsel ırkçılık hala varlığını sürdürüyor. Her düzeyde ve her yerde olduğu gibi akademide de giderek yayılan bu ırkçılığa karşı mücadele etmeli, bu tür yayınları ve onların sahiplerini teşhir etmeliyiz.

Not: Bu yazı Alistair Farrow’un Socialist Worker’da yayınlanan The Return of Scientific Racism yazısından Arife Köse tarafından özetlenerek hazırlanmıştır.

yazılmak istenen tarihe karşı mücadele edebileceğine inandığını belirtiyor. Bu romanda da inandığını hayata geçirmiş.

Kumandanı Öldürmek tablosunun açığa çıkarmak istediği gerçek, Mozart’ın Don Giovanni operasının başındaki “Kumandanı Öldürmek” sahnesindeki aşk hikayesi mi yoksa tarihin unutulmaz ve değiştirilemez gerçekleri mi? Bir insanın huzur içinde ölmesi için saklanan gerçeklerin açığa çıkması, konuşulması, onlarla yüzleşilmesi gereklidir ve ne kadar saklanmaya çalışılırsa da bu gerçekler su yüzüne çıkacaktır.

Murakami’nin son romanı için “en ortalama eseri, aynı metaforlarla bezeli, Nobel almak için Japon tarihine göndermeler yapmış” gibi yorumlar da hiç az değil.

Ama okuyucular tarafından aynı eserin birçok cümlesi de öne çıkarıldı ve sosyal medya üzerinden paylaşıldı. Ben de bir cümleyi paylaşarak bitiriyorum: “… madem aynı yoldan gideceksin, güneşli taraftan yürümek daha iyi değil midir?”

Nuran Yüce Kumandanı Öldürmek - Yazar: Haruki Murakami Çeviren: Ali Volkan Erdemir Doğan Kitap, 2018 850 sayfa

Z YAYINLARI

AKTİVİZM TOPLANTI DUYURULARI ŞİŞLİ 15 Şubat: Venezuela’da darbenin arkasında ne var?

Konuşmacı: Volkan Akyıldırım (DSİP) 22 Şubat: Misak Manukyan’ın hayatı ve mücadelesi Konuşmacı: Norayr Olgar Adres: Nakiye Elgün Sok. No: 32/3, İkbal Apt. Osmanbey İletişim: 0 5556372450 KADIKÖY 15 Şubat: Cinsiyetçilik ve kapitalizm atölyesi 21 Şubat: Yerel seçimlerde nasıl bir tutum almalıyız?

Adres: Serasker Cad. Nergiz Apt. No:88-90 Kat 3 Kadıköy İletişim: 0 533 4479709 FATİH 15 Şubat: Yerel seçimlerde nasıl bir tutum almalıyız?

Konuşmacı: Yıldız Önen (DSİP) 22 Şubat: Kadının beyanı niçin esastır?

Konuşmacı: Rumeysa Özüyağlı (DSİP) Adres: Ehibbâ Cafe - Zeyrek Mah. Haydar Bey Cad. No: 31 - Fatih İletişim: 0 554 7307216 ANKARA 21 Şubat: Günümüzde Komünist Manifesto’nun önemi

KATİLLER HESAP VERENE KADAR PEŞLERİNDEYİZ DSİP Ankara İl Örgütü olarak, bir plazanın 20.

Katından atılarak öldürülen Şule Çet’in cinayeti ile ilgili duruşmaya katıldık. Adli tıp raporundaki “Bir kadın bir erkekle tenhada içmeyi kabul etmişse cinsel ilişkiye rıza göstermiştir” şeklindeki ifadeyle uyumlu biçimde mahkemede sanık avukatları Çet’in içki içmesinden ve bakire olmadığından söz ederken, sanıklar da Çet’i öldürdükleri iddialarını reddettiler.

Tüm yasaklara ve baskılara rağmen fabrika önünde kurdukları çadırda mücadelelerini sürdüren işçiler, sendikayla ilgili yetki itirazı ve işe iade davalarını kazanacaklarından

Mahkeme önü Çoğunluğu kadınlardan oluşan geniş bir kalabalık duruşmayı takip etti. Duruşma kalabalık sebebiyle daha geniş bir salona alınsa da daya-

nışmaya gelen kitlenin bir bölümü mahkeme salonu dışında kaldı.

Duruşma 15 Mayıs tarihine ertelendi.

Can-Ankara

eminler.

Bu davalar devam ederken, patron taşeron işçi takviyesiyle üretimi sürdürmeye çalışıyor.

Ancak işçiler, ürünlerde birçok hata ile karşılaşıldığını, kendilerine yapılan haksızlığın Flormar’ın kârlarını en çok arttırdığı dönemde gerçekleştiğini, 14 yıldır çalışmasına rağmen asgari ücret alan işçiler olduğunu, kendilerine

hem zam verilmediğini hem de sendikalaşma haklarının gasp edildiğini vurguladılar.

DSİP olarak bir dayanışma kampanyası başlatıp, topladıklarımızla işçileri tekrar ziyarete geleceğimizi ilettik. Bunun yanı sıra, uluslararası düzeyde de kardeş örgütlerimizin içinde yer alacağı faaliyetler için girişimlere başlayacağımızı aktardık.

Konuşmacı: Z. Soner Dinç (DSİP) Adres: Konur Sok. No: 14/13 - Kızılay İletişim: 0 535 8842122 İZMİR 15 Şubat: Yerel seçimlerde nasıl bir tutum almalıyız?

22 Şubat: Kadınlar ve siyaset Adres: Karakedi Kültür Merkezi 1462.

Sokak No:20/1 Alsancak İletişim: 0 507 3044567 TEKİRDAĞ 16 Şubat: Hepimiz Göçmeniz Irkçılığa Hayır 21 Şubat: Malcolm X ve ırkçılığa karşı mücadele Konuşmacı: Akın Deniz Sorucu (DSİP) Adres: Ertuğrul Mah. Demir Sok. No:51, D.3 Süleymanpaşa İletişim: 0 533 2334150 YENİŞEHİR (BURSA) 24 Şubat: Mülteci karşıtlığı üzerinden yükselen ırkçılık Konuşmacı: Ferda Keskin (Bilgi Üni. öğretim üyesi) Adres: Yenişehir Eğitim Sen binası (İznik Caddesi, Hadim İş Merkezi, No:5, Yenişehir/Bursa) İletişim: 0 507 7275045

ÖNE ÇIKAN Meltem Oral

ŞULE ÇET DAVASI: ORGANİZE CİNSİYETÇİLİK

FLORMAR DİRENİŞİ KAZANACAK! DSİP olarak 270. gününde Flormar direnişine gerçekleştirdiğimiz ziyaretle, işçilerle dayanışmayı nasıl büyütebileceğimiz üzerine fikir alışverişinde bulunduk.

11

DSİP ETKİNLİKLERİNDE NELER KONUŞULDU?

alandaki değişimlerin önemli olduğu ama işçi sınıfının kolektif gücünü elinden alan bir köklü değişiklikle karşı karşıya olmadığımız vurgulandı.

“Hepimiz göçmeniz!”

“Gramsci devrimci geleneğin simgelerindendir”

İzmir DSİP örgütü geçtiğimiz hafta “Türkiye’de Suriyeli olmak” başlıklı bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantıda Türkiye’ye göç eden göçmenlerin objektif durumu ve göçmenlerle dayanışmanın önemine vurgular yapıldı.

“Yapay zeka tartışmaları” Şişli’de 8 Şubat’ta yapılan DSİP tartışma toplantısında “Yapay zeka” konusu ele alındı. Levent Özyıldırım ve Özdeş Özbay’ın konuşmacı oldukları toplantıda, dijital

Kadıköy DSİP üyeleri 31 Nisan’da yaptıkları toplantıda Gramsci’nin fikirlerinin ve mirasının önemini tartıştı. Sinan Özbek’in konuşmacı olduğu toplantıda Gramsci’nin fikirlerinin yanlış yorumları eleştirildi. Özellikle Gramsci’nin görüşlerinin Gramsci devrimi bırakın sivil toplum içinde mücadele edin diyormuş gibi yorumlanmasının büyük bir hata olduğunun altı çizildi.

Teorik derginizi gazete dağıtımcılarımızdan alabilirsiniz!

Türkiye’de gündelik hayatın olağan akışının arka planında sanki kadınlara karşı gizli bir savaş açılmış vaziyette. Sistematik taciz, tecavüz ve cinayetler yaşanırken yargı çoğu zaman kadınların aleyhine işlemek üzere programlanmış durumda. Toplumda hakim olan her türlü cinsiyetçi fikir, bilhassa yargı süreçlerinde, kadınların üzerine boca ediliyor. Her bir davadaki fail savunmaları, mahkeme heyeti tarafından yöneltilen sorular, verilen iyi hâl indirimleri tüm kadınların hayatını etkiliyor, tehdit ediyor. Şule Çet davasıyla birlikte bir kez daha devlet kurumlarının ve toplumdaki cinsiyetçiliğin nasıl el birliğiyle kadın düşmanı bir ‘adaleti’ inşa etmeye girişebileceğini gördük.

Yine adeta ‘bir kuş varmış’ oyunu karşımızda. Biri cinayeti işlemiş, diğeri delilleri karartmış, öbürü ‘ama bira içiyordu’ demiş. Şule’nin avukatlarının hazırlattığı uzman mütalaası, cinayetin ardından Adli Tıp Kurumu’nun hazırladığı ‘hiçbir şey bilmiyoruz raporunun’ bilimsel olmadığını ortaya koydu. Kurum yetkilileri olay yerinde gerekli incelemeleri yapmamış, kan lekelerini incelememiş, delilleri kaybetmiş, tecavüze işaret eden laboratuvar sonuçlarını çarpıtmış, ısırık izlerini görmezden gelmiş, tüm bunların üzerine de ‘bilemeyiz’ diye rapor yazmış. Sanık ifadeleri birbiriyle çelişiyor.

Sanık avukatları ‘bir erkekle bira içen kadın tecavüze uğrar’ diyen rapor hazırlatıyor, ‘zaten bakire değildi’ diyor.

Mahkeme heyeti Şule’nin neden öğrenciyken çalıştığını, evine erkek girip girmediğini soruyor.

Bir kadın cinayetinin üzerinin örtülmeye çalışılması, intihar süsü verme girişimi, ne yazık ki kadın hareketi için hiç de şaşırtıcı bilgiler değil. Şule Çet cinayetinde de benzer bir sürecin işletilmeye çalışıldığı ayan beyan ortada. Ancak olaylar bu sefer hiç de ‘bir kuş varmış’ oynamak isteyenlerin planladığı gibi gitmedi. Cinayetin üzeri örtülemedi, Şule Çet davası intihar denilip sessizce geçiştirilemedi. Böyle olmasını sağlayan şey ‘kadın cinayetleri politiktir’ diyen hareketin sürece müdahale etmesi. Eğer Şule Çet’in ailesi ve kadın örgütleri ortada bir cinayet olduğu konusunda ısrarcı olmasaydı, çok açık ki olayın üzerinin örtülmeye çalışıldığı açığa çıkmayacaktı. İhmaller, ifadelerdeki çelişkiler, hakimlerin cinsiyetçi soruları, sanık avukatlarının kadın düşmanlığı ve faşistliği kamuoyu tarafından bilinemeyecekti. Kadın hareketinin, örgütlerinin bu süreçlere müdahale etmesi hem toplumsal tepkinin oluşması hem de davaların seyri için çok önemli.

Taciz, tecavüz, kadın cinayetleri davalarında, çoğu zaman kadınlar aleyhine verilen yargı kararlarıyla karşılaşıyoruz.

Ancak aksi biçimde sonuçlanan, yani fail erkeklere gerekli cezaların verildiği, kadınların beyanlarının esas alındığı, kadınların lehine neticelenen davalar da var. Kadın örgütlerinin davalara müdahil olmasının bu sonuçları sağladığını söylemek hiç de abartı değil. Toplumun gözü Şule Çet davasının üzerinde ve ilk duruşmada adliyeyi dolduran kalabalıklar, gerçek adaletin yerini bulmasını talep eden kitlelerin sadece bir kısmı. Şule Çet cinayeti faillerinin hak ettikleri cezayı almasını talep edenler çok güçlü bir toplumsal desteğe sahip. Bu desteğin yanı sıra kadın örgütlerinin davaya resmen müdahil olması sürecin seyri açısından çok önemli. Mahkeme heyeti kadın örgütlerinin davaya müdahil olma talebini reddetme kararından derhal vazgeçmeli.

DEVRİMCİ ANTİKAPİTALİST HAFTALIK GAZETE

Z Yayıncılık ve Tanıtım Hizmetleri Ltd. Şti. • Sorumlu Yazıişleri Müdürü: Meltem Oral • Adres: Serasker caddesi, Nergis Apt, No:88, Kat: 3, Kadıköy, İstanbul • Baskı: Akademi Matbaacılık: Davutpaşa Cad. Güven Sanayi Sitesi, C Blok, No: 230, Topkapı/Istanbul - Tel: 0212 493 24 67-68-69 Yerel süreli yayın, haftada bir yayınlanır • www.sosyalistisci.org

-

--

FLORMAR İSCİLERİ: “TALEBİMİZ SENDİKALI OLARAK İSE DÖNMEK”

Sosyalist İşçi yazarları geçtiğimiz hafta Flormar işçilerini ziyaret etti. Aylardır direnen işçilerle röportajı Sibel Erduman yaptı.

Direnişin nasıl geliştiğini özetleyebilir misiniz?

- İşveren bizimle yaptığı toplantıda işlerinin iyi gittiğini, hepimizin maaşına zam yapacağını söyledi. Sene başı geldi, zam yapıldı ama işçiler arasında ayrım yaptığını fark ettik. Sevdiklerine çok, diğerlerine az zam yaptılar. Uzun yıllardır çalışanların bir kısmına az zam yaparken yeni girenlerin bir kısmına çok zam yaptılar. İnsan kaynakları ile görüşmek istedik. Bu zamlar biz işçileri bölmüştü, iyi zam alanlar ile az alanları karşı karşıya getirdiler.

3 ay insan kaynaklarından ses çıkmadı, müdürler bizimle görüşmedi. Biz de sendikalı olmaya karar verdik. Bizi koruyacak bir sendika aradık, Petrol-İş’e başvurduk, hızlı bir şekilde çoğunluğu kazandık, resmi belgeler işverene ulaşınca saldırılar başladı. 12 arkadaşımızı işten çıkardılar. Onlar fabrika önüne gelince destek vermek için dışarı çıkıp alkış yapanları, tek bir kere de 80 işçiyi çıkardılar.

Sonra işten çıkarmalar devam etti. Toplam 132 kişiyi işten çıkardılar. İlk 12 kişi ve son 7 kişiye tazminat verdiler. Kalanları iş kanunun 25/2 maddesinden çıkardılar, tazminat falan da vermediler.

25/2 maddesi, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller nedeniyle iş sözleşmesini hemen sona erdirme hakkı veriyor patrona. Bu fesih türü sonucunda işçi herhangi bir tazminata hak kazanamayacağı gibi iş güvencesi hükümlerinden ve işsizlik ödeneğinden de yararlanamamaktadır. Çok zor koşullarda Mayıs’tan beri 9 aydır direniyoruz, ama vazgeçmeyeceğiz. Yazı da, Ramazan’ı da, şimdi de kışı burada geçirdik. Çadıra çok zor izin verdiler, ısıtıcılara izin vermiyorlar, ses düzenimize izin vermiyorlar.

Fabrikanın karşısında yol kenarında çadıra izin verdiler.

Fabrikaya barikat şeklinde kapı ve tel örgüleri yaptırdılar. İşçiler bizi görmesin diye yemek ve çay odalarını fabrikanın öbür tarafına taşıdılar. Bizi buradan göndermeye çalışıyorlar.

Herkesin davası var, Petrol-iş avukat tuttu. Atılanlardan biz 80 kişi çadırda direnişe devam ediyoruz. Bir 50 kişi mecbur kaldı, işe girdi. Ama dava seviyeleri farklı, bilinçli olarak davaları uzatıyorlar. Yazın adli tatil diye ertelediler. Bilirkişi raporlarını, tanık ifadelerini çarpıtmaya çalışıyorlar. Flormar şirketinde Yves Rocher’in hisseleri de var. Oradaki şirketin üstüne baskı yaptırılıyor. Yurtdışında bayağı destek var. Petrol-iş aylık her işçiye 1.000 tl maaş veriyor, gelen para bağışlarını da kişi başına düşen miktarda veriyor. Yemek, çay vs. diğer servisleri de var.

CHP, HDP ve diğer muhalif partilerden desteğe gelenler oldu. Dün Maltepe halkı bir grup geldiler. Gebze halkında böyle bir şey görmedik. Gebze belediye başkanı dahil kimse gelmedi, yardımcı olmuyorlar.

Ancak çalışan arkadaşlardan, eskiden beraber çalıştıklarımızdan destek gelmiyor. Telefonlarımıza bile cevap vermiyorlar. Servisler direkt içeri giriyor, bizimle temas etmelerini engelliyorlar. İlk başlarda bizim çadıra gelip

Direnişteki Flormar işçileri selam verenleri işten attıkları için kalanları korkutuyorlar. İşveren “fabrikada bir düzen oturttum, onlar bu düzeni bozacak” diyormuş. Halbuki biz yıllarca orada çalışmış kalifiye işçileriz. İşi bozmaz, aksine iyileştiririz. Biz işimizi severek yapıyorduk.

Asıl talebimiz sendikalı olarak işe dönmek, bunu kazanıncaya kadar direnişe devam edeceğiz.

“Umutsuz yaklaşımlar yoruyor” Kadın işçiler olarak ne zorluklar çekiyordunuz?

- Artık kadınlar mecburen çalışıyorlar. Bir kişinin maaşı aileyi geçindiremiyor. Ben de eşim de çalışıyoruz. Ama ben 3 vardiya yapıyorum. İşyerinde bölüm sorumlusuydum, çok yoğun bir işim vardı, çok yoruluyordum. Sonra eve gidiyordum; yemek, çamaşır, temizlik vs. tüm ev işleri bendeydi, üzerine çocukların okulları, dersleri ekleniyordu. Eşim ise eve gelince pijamalarını giyip yatıyor, bense gece yarılarına kadar çalışmaya devam ediyordum. Eve gelince işi düşünmeyi, işe gelince de evi unutmak zorunda kalıyordum. O kadar çok iş vardı ki kafam şişiyordu.

Fabrikada kreş yok, çocuk yardımı yok. 5 sene çalışırsan yılda bir ikramiye hakkın var, o kadar. İşe girerken en az 2 sene hamile kalmama sözü veriyorsun. Resmi bir durum yok, işe alan kişi ile konuşuluyor. Bir kadın çalışan işe başladığında hamileymiş; müdür, hepimizin önünde rencide etti, bir sürü şey söylediler, işten ayrılmak zorunda kaldı. Nişanlılar işe alınmıyor. Çocuk doğumundan sonra ücretli izin hakkı yok. İşten çıkıp direnişe başladıktan sonra yakın ailem, eşim,

kayınvalidem anlayışlı davrandılar, desteklediler, ancak diğer çevreler olumsuz bakıyorlar. Annem bile umutsuz, boşu boşuna soğukta duruyorsunuz, sizi işe almayacaklar diyor. Beni en çok etkileyen bu davranış oluyor.

Umutsuzluk… İnsanlara anlatmaktan yoruldum, genellikle susuyorum, ama bazen dayanamıyorum ağlamaya başlıyorum. Çocuklarım da şikâyetçi, eskiden ekonomik durumumuz iyiydi, şimdi maaşımız çok az, istedikleri şeyleri alamıyoruz. Çocuklarım büyük, “sen de sessiz kalsaydın, sendikalı olmasaydın” diyor. Örneğin dershaneye gönderemedik onu, şikâyet ediyor. Sonra pişman oluyor, geliyor sarılıyor.

8 Mart haftaiçi olduğu için gene burada olacağız. Dayanışma için kadınları buraya bekleriz. Belki daha sonraki etkinliklere katılırız.

“Direnmeye devam edeceğiz” 8 Mart’ta olanlar maalesef hâlâ devam ediyor. Sırf sendika kurduk diye başımıza gelenleri görüyorsunuz. Bu haklar kolay kazanılmadı. Biz de bu haklar için mücadele ediyoruz. Yarın çocuklarımız da buna devam edecekler.

Ama yasal hak olan sendika hakkını kazanacağız. Bayrağı devraldık. İnşallah iyi olacak. İşverenlerle görüşme devam ediyor. Maaşları ve tazminatı verelim ama işe geri almam diyormuş. Biz bu anlaşmayı kabul etmiyoruz. Kaç senedir orada emeğimiz var, işe geri dönmek istiyoruz. İşten çıkarılanların arasında 14 yıl, 12 yıl çalışan kalifiyeli işçiler var. İşveren bizi hâlâ vazgeçirmeye çalışıyor ama biz direneceğiz. Bu kadar direndik, devam edeceğiz.