100% Brussels, editie Watermaal-Bosvoorde, Oudergem, Sint-Pieters-Woluwe, Sint-Lambrechts-Woluwe by sp.a Brussel

PB- PP

BELGIE(N) - BELGIQUE

Afgiftekantoor 1099 Brussel X Erkenningsnr.: P802053

TRIMESTRIEEL TIJDSCHRIFT • OKT/NOV/DEC OKT/NOV/DEC 2017 • UKKEL / WATERMAAL-BOSVOORDE / OUDERGEM / ETTERBEEK / WOLUWE

NIEUWE HUURWETGEVING VOOR BRUSSEL

Zoniënwoud natuurlijk werelderfgoed

FOUAD AHIDAR >7

JOS BERTRAND >2

OP HET RITME VAN DE STAD

CC I SAY, HAVE A CUP OF TEA

Pleidooi voor een betere architectuur >4

OKTOBER•NOVEMBER•DECEMBER 2017 UKKEL•WATERMAAL-BOSVOORDE•OUDERGEM•ETTERBEEK•WOLUWE

Renbaan Watermaal-Bosvoorde is toegangspoort tot het woud

Zoniënwoud is werelderfgoed WATERMAAL-BOSVOORDE n Op vrijdag 7 juli

erkende de UNESCO een serie oude en primaire Europese bossen als natuurlijk werelderfgoed. Ook het Zoniënwoud kreeg een erkenning. Het is cruciaal dat het bewaard blijft voor de toekomstige generaties. In het Zoniënwoud staan uitzonderlijk oude beukenbomen met een rijke biodiversiteit. Dit gedeelte van het woud moet bewaard blijven voor de toekomstige generaties, vindt UNESCO. De beuken zijn een venster op de oerwouden van Europa. De erkenning is het resultaat van nauwe samenwerking van de drie gewestregeringen, die samen het verzoek tot erkenning indienden.

tot 26 september. De promotor voert al ruim twee jaar promotie rond de plannen, met o.a. een schaatsbaan en een trendy brasserie.

Grootschalige recreatie valt moeilijk te rijmen met respect voor het woud. Terwijl het ook anders kan

Bijzondere plek Jos Bertrand, gemeenteraadslid Watermaal-Bosvoorde (sp.a): ‘De erkenning, daar mogen we trots op zijn. Het loont de moeite krachten te bundelen. Het Zoniënwoud zal drie grote toegangspoorten krijgen, één per gewest. De Renbaan van Bosvoorde is zo’n toegang. Alleen staat op die site heel wat te gebeuren. Het gewest renoveerde de Grote en Kleine Tribune van de Renbaan en blies de site nieuw leven in. Terecht. Daarnaast heeft een vennootschap erg grote plannen voor de site. Onder de noemer Droh!me melting park wil ze van de Renbaan een groene vrijetijdspool maken.’

Jos: ‘Mensen hebben behoefte aan groene ruimte, rust en contact met de natuur. Ik stel me vragen als groene ruimten worden ingezet voor commerciële belangen van evenementenbedrijven. Grootschalige recreatie valt moeilijk te rijmen met respect voor het woud. Terwijl het ook anders kan. De Renbaan als een geheel van collectieve tuinen en speeltuintjes voor gezinsvriendelijke recreatie.’

Het project Droh!me op de oude Renbaan strekt zich uit over Ukkel, Watermaal-Bosvoorde en de stad Brussel. De overlegprocedure voor het verkrijgen van de noodzakelijke vergunningen liep van 28 augustus

De promotor heeft eind augustus zijn project overhandigd aan de Directie Stedenbouw van het Brussels Gewest en aan Leefmilieu Brussel. Midden oktober brengt de Overlegcommissie advies uit.

JOS BERTRAND GEMEENTERAADSLID VOOR SP.A IN WATERMAAL-BOSVOORDE

La forêt de Soignes, patrimoine mondial naturel Watermael-Boitsfort : « L’hippodrome de Boitsfort est une grande porte d’accès à la forêt. Seulement, une société a de très grands projets pour ce site. Récréation à grande échelle rime difficilement avec le respect de la forêt. Les procédures de reconnaissance sont en cours. Je continue à suite ce dossier de près. »

CC VINCENT BRASSINNE

La forêt de Soignes, patrimoine mondial naturel Il y a peu, l’Unesco a reconnu la Forêt de Soignes comme patrimoine mondial naturel. Les trois gouvernements régionaux de notre pays ont introduit ensemble une demande de reconnaissance auprès de l’Unesco. Jos Bertrand, conseiller communal (sp.a) à

n De grote en statige beuken van het Zoniënwoud, ook wel gekend als de beukenkathedraal.

Mensen verbinden voor een veerkrachtige stad WATERMAAL-BOSVOORDE n Al was het politiek

evenwel randvoorwaarden, zoals openheid en transparantie. Verslagen van overlegvergaderingen moeten openbaar zijn. De standpunten van alle deelnemers moeten aan bod komen. Alle partijen moeten correct geïnformeerd worden. Dan kun je het debat ten gronde voeren.

Neem nu de concessie die door de Brusselse Regering werd verleend aan een bedrijf om activiteiten te ontwikkelen op de Hippodroom van Bosvoorde. Ook daar zou participatie met de omwonenden een goede zaak zijn. Vandaag zijn de procedures voor vergunningen omslachtig en complex.

In Watermaal-Bosvoorde werden rond de herinrichting van de Terhulpsesteenweg en het Keymplein of het ‘gemeentelijk plan voor de huisvesting’ experimenten opgezet om beter te luisteren naar de inwoners en rekening te houden met hun wensen. Gewone mensen willen meedenken over wat er moet gebeuren.

Jos Bertrand, gemeenteraadslid (sp.a): ‘De gemeente is het politieke niveau dat het dichtst bij de mensen staat. Hier moet de participatie beginnen. In Watermaal-Bosvoorde begint die reflex er stilaan te komen, alleen investeert het gemeentebestuur te weinig in de nodige randvoorwaarden. Deelnemers hebben het gevoel dat ze niet serieus worden genomen.’

Randvoorwaarden Voor succesvolle participatie zijn er

Ook beslissingen van de gewestelijke regering hebben vaak lokale impact.

Veerkrachtige stad Jos Bertrand: ‘Goed luisteren naar wijkcomités, socioculturele verenigingen, sociale en milieuorganisaties, daar maak ik een erezaak van. Rekening houden met mensen met kennis en praktijkervaring zorgt voor betere beslissingen. Via participatie het samenleven te verbeteren, dàt is de essentie: een veerkrachtige stad die de uitdagingen vandaag inzake wonen, samenleven of mobiliteit aankan.’

schouwspel de laatste maanden niet fraai, toch is politiek in wezen het organiseren van de samenleving: beleidsbeslissingen nemen die vele mensen ten goede komen. Het past bij een moderne overheid dat ze haar burgers over die beslissingen informeert en hen erbij betrekt.

Les gens participent au développement Les pouvoirs publics modernes informent et impliquent leurs citoyens dans les décisions politiques. À Watermael-Boitsfort, la commune expérimente progressivement en matière de participation. Jos Bertrand, conseiller communal (sp.a) : « Je mets un point d’honneur à bien écouter les comités de quartier, les associations socio-culturelles et les organisations sociales et environnementales. Ce réflexe commence progressivement à s’installer aussi dans l’administration communale, mais elle investit trop peu dans les conditions préalables nécessaires comme l’information correcte au préalable et les rapports reprenant tous les points de vues. Les participants ont l’impression qu’ils ne sont pas pris au sérieux. Il faut que les choses changent. »

OCTOBRE•NOVEMBRE•DECEMBRE 2017 UCCLE•WATERMAEL-BOITSFORT•OUDERGHEM•ETTERBEEK•WOLUWE

Tijdelijke projecten in orangerie zetten park op de kaart

Pop-up fietscafé in Felix Happark ETTERBEEK n Vroeger was het Felix Hap-

park een familiaal domein in privébezit van de familie Hap. Maar nu hoort de tuin tot het openbaar patrimonium en staat ze open voor het publiek. Het parkje is nog niet zo goed gekend, al komt daar stilaan verandering in.

Kom maar binnen Naast fietsen herstellen, kon je bij Tandem terecht voor yogalessen, infosessies over autodelen of elektrische fietsen. Je kon er bakfietsen testen, uitleg krijgen over fietsvakanties, je fiets laten herstellen, of zelf aan de slag gaan in het atelier. En uiteraard ook gewoon een koffie drinken of brunchen in het weekend. De Etterbekenaars vonden de weg, veel Frans- en Nederlandstaligen maar ook veel expats. Myriam Gistelinck, voorzitter sp.a Etterbeek: ‘Het was helemaal raak. Het fietscafé, een privé-initiatief van een Brussels koppel, had meteen veel succes, vooral bij mooi weer. Opvallend was het succes van de activiteiten gericht op kinderen, zoals loopfietsen uitproberen of voorleessessies. Maar het café was in de eerste plaats een plek waar de fiets als vervoermiddel in de stad wordt gepromoot. En daar staat sp.a Etterbeek achter. Want een fietser vervuilt de lucht niet en een fiets neemt minder plaats in beslag dan een wagen.’

Het Duurzaam Wijkcontract Jacht-Gray zal het park herinrichten om meer mensen de weg ernaar te laten vinden. Met moestuintjes voor de buurt, maar ook door de bestaande ingangen duidelijker aan te geven. De voorbije zomer kreeg de oude orangerie in het park een tijdelijke invulling met Tandem, een pop-up fietscafé. Etterbeek had meteen een primeur te pakken: het eerste pop-up fietscafé in Brussel.

n Fervente fietsers Myriam Gistelinck en schepen Rik Baeten (sp.a) zakten ook af naar het tandemcafé.

Opvallend was het succes van de activiteiten gericht op kinderen, zoals loopfietsen uitproberen of voorleessessies MYRIAM GISTELINCK VOORZITTER SP.A ETTERBEEK

De overeenkomst voor de pop-up liep af op 1 september. In de herfst komt er een nieuwe uitbating voor de orangerie.

De gemeente Etterbeek stelt het gebouw open voor pop-upinitiatieven voor telkens weer een tijdelijke invulling. Op termijn wordt de orangerie gerenoveerd in het kader van het wijkcontract en komt er een ontmoetingsruimte en een horecazaak. Die horecazaak zal worden ingevuld door een sociale economie project. Myriam: ‘Met de pop-ups lokt de gemeente volk naar het park. En geeft ze een tijdelijke invulling aan het gebouw en biedt ze kansen aan initiatiefnemers om hun werking uit te testen. De pop-up in de zomer was een succes. Het maakte het Happark tot een betekenisvolle plek, waar iets te beleven valt. Ik hoop dat er nog vele mooie pop-ups volgen.’

Parc Jean-Félix Hap Auparavant, le Parc Jean-Félix Hap était un bien privé. Désormais, le jardin appartient au patrimoine public. Le contrat de quartier durable Chasse-Gray réaménagera le parc. L’été dernier, l’ancienne orangerie dans le parc a reçu une affectation temporaire grâce à Tandem, un café vélo pop-up. Myriam Gistelinck, présidente du sp.a Etterbeek : « Ce fut un double succès. Le pop-up, l’été, fut un succès. Cela a permis de faire du Parc Jean-Félix Hap un endroit significatif, où il y a des choses à faire. Et plus il y a de Bruxellois qui font de la bicyclette, mieux c’est. »

Hoe gastvrij is Etterbeek voor vluchtelingen? ETTERBEEK n Wereldwijd zijn er mensen op

de vlucht voor oorlog of onderdrukking in hun thuisland. Die vluchtelingen proberen erkend te worden. Daarnaast zijn er migranten, die om economische of familiale redenen uit eigen beweging hun land verlaten. Ook in Etterbeek komen vluchtelingen en migranten aan. Los van de wettelijke situatie waarin deze mensen verkeren, zijn de omstandigheden waarin zij in onze straten soms moeten overleven vaak erbarmelijk en gevaarlijk. Hoe kan een gemeente een menswaardig onthaal geven? Dat is de centrale vraag van de Etterbeekse Maand van de Solidariteit 2017. Van 17 oktober tot 17 november zullen verenigingen, bibliotheken en scholen meer dan 20 evenementen organiseren in het teken van de solidariteit met vluchtelingen en migranten. Dé blikvanger van dit jaar wordt het ‘Chatbox Parcours’. Een caravan met een opna-

mestudio houdt halt op negen plaatsen in Etterbeek. Bewoners en voorbijgangers kunnen er hun mening geven over een ‘gastvrije gemeente’. Alles wordt gefilmd en via diverse media verspreid. Leegstaande ruimten benutten Afgelopen zomer liet Etterbeek zich van zijn meest menselijke kant zien. Op 21 juli nam een groep van een zeventigtal mensen zonder papieren, vooral niet geregulariseerde asielzoekers, haar intrek in de vroegere verpleegsterschool Reine Fabiola in de de Haernestraat. Verschillende jaren zwerven groepen mensen zonder wettig verblijf van de ene gemeente naar de andere. Maar het bezette gebouw was zeer bouwvallig met grote kans op ongelukken. Daarom vorderde de burgemeester een nieuw onderkomen. De groep kreeg onderdak in het voormalig rusthuis Val Rapsody aan de Oudergemlaan, een gebouw dat al een jaar leeg stond. Heel wat bewoners en verenigin-

gen boden allerlei vormen van materiële en morele steun. De vordering gold tot 15 september, tijdelijk dus. Rik Baeten, schepen sociale cohesie (sp.a): ‘Etterbeek heeft gereageerd met gezond verstand en een menswaardig onderkomen aangeboden in de ergste nood. Maar onze gemeente kan niet alleen het vluchtelingenvraagstuk oplossen. De federale rechtse regering gaat prat op haar streng asiel- en migratiebeleid, maar in de praktijk worden wij lokaal geconfronteerd met mannen, vrouwen en kinderen op straat, in vaak onveilige of onhygiënische situaties. Een duurzaam migratiebeleid pakt alle schakels in de ketting aan, ook de oorzaken waarom mensen op de vlucht zijn. Er is een eerlijk handelsbeleid en respect voor de mensenrechten nodig. Intussen grijpt Etterbeek in waar het kan. Mensen laten ronddolen op straat is geen optie.’

À quel point Etterbeek est-elle accueillante ? L’été dernier, Etterbeek a laissé entrevoir son côté le plus accueillant. Le 21 juillet, un groupe d’une septantaine de sans-papiers s’est installé dans l’ancienne école d’infirmières de la rue de Haerne. Mais l’immeuble occupé était délabré. C’est pourquoi le bourgmestre a réquisitionné un nouvel hébergement pour le groupe. La réquisition valait jusqu’au 15 septembre. Rik Baeten, échevin de la cohésion sociale (sp.a) : « Etterbeek a réagi avec bon sens et est intervenue lorsque des personnes menaçaient d’être blessées. Une politique de migration durable s’attaque aux causes. Il faut une politique commerciale et fiscale honnête. Entre-temps, Etterbeek intervient là où elle peut. Laisser les gens errer dans la rue n’est pas une option. »

OKTOBER•NOVEMBER•DECEMBER 2017 UKKEL•WATERMAAL-BOSVOORDE•OUDERGEM•ETTERBEEK•WOLUWE

n Met de wijzers van de klok: het Rijksadmi nistratief Centrum (RAC) vandaag, het ontwerp voor het nieuwe RAC door architectenbureau Jaspers-Eyers, het gerenoveerde gebouw MAD Brussels in centrum Brussel, de Hageltoren in centrum Brussel en een plan van de site van de Hageltoren.

BRUSSEL n Wie dezer dagen van op een

hoger gelegen punt, zoals het Poelaert plein of Hoogte 100, de Brusselse skyline bekijkt, ziet heel wat werfkranen boven de daken uittorenen. Tour & Taxis en de Noordwijk, de buurt van de Ninoofsepoort, het kanaal in Anderlecht, al deze zones ondergaan de komende jaren een ware metamorfose. Wie door de Brusselse wijken wandelt of fietst merkt aan de vele stellingen aan de gevels dat de Brusselaar zijn stad herwaardeert en nieuw leven aan het inblazen is. Het startschot voor deze grootschalige herwaardering van de stad werd gegeven toen minister Pascal Smet (sp.a) in 2004 besliste om het Flageyplein, tot op dat ogenblik een verwaarloosde openluchtparking, onder handen te nemen. Het Flageyplein groeide in no time uit tot ontmoetingsplaats nummer één van de jonge Brusselaar. Niet enkel aan het Flageyplein zelf maar ook in de omliggende straten en pleinen waait sindsdien een volledig nieuwe wind. Er wordt in vergelijking met 15 jaar geleden opvallend meer belang gehecht aan architectuur. In sneltempo werden bestaande gebouwen gerenoveerd en kwam er kwalitatieve nieuwbouw bij. Kwaliteitsinjectie De Bloemenhofwijk in het centrum van de stad is een ander voorbeeld van een buurt die op dit ogenblik, dankzij het duurzame wijkcontract van ex-schepen

in de stad Brussel Ans Persoons (sp.a), een kwaliteitsinjectie krijgt. Projecten als de renovatie van de site Hageltoren met het opvallende pand op de hoek van de Zennestraat en de Anneessenstraat, dat de Vanhaerents Art Collection huisvest, tillen het uiterlijk van de buurt naar een hoger niveau. Witte producten De architecturale parel die Brussel ooit was en ook opnieuw kan zijn blinkt stilaan opnieuw. Steeds meer Brusselse buurten ondergaan heuse gedaanteverwisselingen. Jammer genoeg gebeurt dat niet altijd even snel en vooral niet altijd even kwaliteitsvol.

Onze stad verdient bouwprojecten die tot de verbeelding spreken en die Brussel op het vlak van moderne architectuur op de kaart zetten Het debat over de vele zielloze nieuwbouwprojecten in onze stad wordt al lang gevoerd. En de stem om komaf te maken met de eenheidsworst klinkt alsmaar luider. Onlangs nog vergeleek de Brusselse bouwmeester Kristiaan Borret een deel van de projecten die de Brusselse vast-

Brusselse nieuwbouw zkt. ziel goedsector oplevert met witte producten. Brussels minister van Mobiliteit en Openbare werken Pascal Smet (sp.a) nam het openlijk op tegen het ontwerp voor het nieuwe Rijksadministratief Centrum. De minister noemde het ontwerp op Facebook ‘banaal en goedkoop’. Het plan, zoals het werd voorgesteld in augustus, voldoet volgens hem niet aan de vereisten voor een gebouw op een monumentale Brusselse plaats, zoals het Congresplein. De dialoog tussen het gebouw en de omgeving, met elementen zoals de congreszuil en de tuin van Pechère, is volledig zoek. Bovendien werd ook het perspectief te weinig in rekenschap genomen. Een groot deel van het panoramisch zicht op de stad zou verdwijnen. Bezieling Pascal Smet: ‘Het lijkt alsof de architecten helemaal geen rekening hebben gehouden met de zeer uitzonderlijke plek waar het gebouw komt te staan. De architectuur is eenheidsworst. Brusselaars mogen, moeten zelfs, veel meer verwachten. Zeker op een herkenbare plek als het RAC. Onze stad verdient bouwprojecten die tot de verbeelding spreken en die Brussel op het vlak van moderne architectuur op de kaart zetten. Een duidelijkere en meer doorslaggevende rol van de overheid en van de Brusselse bouwmeester is cruciaal om de stad naar een hoger niveau te tillen en om onze nieuwbouw de ziel te geven die ze verdient.’

CC AMAURY HENDERICK

Kwaliteitsvolle nieuwbouw kan de stad nieuw leven inblazen

Nouvelle construction bruxelloise avec une âme Quiconque se promène à pied ou à vélo dans les quartiers bruxellois, constate aux nombreux échafaudages devant les façades que le Bruxellois insuffle une nouvelle vie dans sa ville. Le coup d’envoi de cette revalorisation de la ville a été donné, lorsque le Ministre Pascal Smet (sp.a) a décidé en 2004 de prendre en main la place Flagey. Elle s’est développée en lieu de rencontre numéro 1 des jeunes Bruxellois. De plus en plus de quartiers bruxellois subissent de grandes métamorphoses. Malheureusement cela ne se passe pas toujours aussi rapidement et avec qualité. Récemment, le maître architecte bruxellois, Kristiaan Borret, a comparé une partie des projets livrés par le secteur immobilier bruxellois à des produits blancs. Le Ministre bruxellois Pascal Smet (sp.a) s’est montré ouvertement contre le projet pour la nouvelle Cité administrative de l’État : « Notre ville mérite des projets de construction imaginatifs et qui positionnent Bruxelles sur la carte en termes d’architecture moderne. Un rôle plus décisif de l’État et du maître architecte bruxellois est crucial pour porter Bruxelles à un niveau supérieur et donner aux nouvelles constructions bruxelloises l’âme qu’elles méritent. »

OCTOBRE•NOVEMBRE•DECEMBRE 2017 UCCLE•WATERMAEL-BOITSFORT•OUDERGHEM•ETTERBEEK•WOLUWE

Daklozenopvang in Brussel: wat brengt de toekomst?

Meer dan bed, bad en brood BRUSSEL n De Brusselse daklozenopvang

kwam de laatste maanden vooral in het nieuws door de schandalen met zitpenningen bij de bestuurders van de vzw Samusocial. Daardoor werd het vele werk dat op het terrein gebeurt over het hoofd gezien. Vriend en vijand zijn het erover eens dat de verschillende equipes en verenigingen in de stad goed werk leveren.

Meer dan bed, bad en brood Opvang en registratie is een belangrijke eerste stap. Sinds 2014 werden de middelen door Pascal Smet verdubbeld om ervoor te zorgen dat niemand nog op straat hoeft te slapen in de winter. ‘Dakloosheid is onze tijd en onze stad onwaardig. Het beleid moet dus ook verder gaan dan het aanbieden van “bed, bad en brood”. Het uiteindelijke doel moet de herintegratie in de maatschappij zijn, maar daarvoor moet je nauwgezet te werk gaan. Specifieke maatregelen voor de verschillende doelgroepen in de stad,’ zegt Pascal Smet. Vorig jaar kocht het Gewest op voorstel van Smet een gebouw aan op de Poincarélaan voor de permanente opvang van daklozen. Dat is een structurele oplossing. Met de aankoop van dit gebouw en door het ter beschikking te stellen van de Samusocial zijn er 500 extra plaatsen om mensen de nodige opvang te kunnen aanbieden. 110 van deze plaatsen zijn bestemd voor structurele opvang, naast de noodopvangplaatsen in het permanente centrum op ‘het Vestje’. Opvang voor iedereen Wie moet wie opvangen? De federale overheid is bevoegd voor de opvang van asielzoekers. De Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie is bevoegd voor bijstand aan daklozen. De winteropvang loopt van 15 november tot 30 april en geeft een plaats aan dakloze personen of gezinnen die opvang nodig hebben. Net als vorig jaar worden hiervoor ruim 1.130 bedden voorzien.

Ook deze winter zal er opnieuw een bed zijn voor iedereen die dat wil. ‘De Brusselse regering is erin geslaagd om dit jaar voor een permanente oplossing te zorgen. Net zoals vorig jaar zal ook dit jaar geen enkele dakloze geweigerd worden bij de winteropvang,’ zegt minister en bevoegd collegelid Pascal Smet (sp.a).

n Dankzij de nieuwe middelen voor het centrum Poincaré heeft Samusocial vandaag een structurele opvangcapaciteit van 468 plaatsen. En de rest van het jaar dan? Er is familieopvang die het hele jaar open is. Daar worden ongeveer 130 personen in familieverband opgevangen en begeleid. Dankzij deze opvang kunnen kinderen school lopen, ouders werk zoeken, vorming volgen en waar nodig ook medische verzorging krijgen. Daarnaast werd in samenwerking met de MIVB en verschillende gespecialiseerde verenigingen een project opgezet, speciaal voor daklozen die in de metro en pre-metrostations verblijven. Zo worden 80 extra plaatsen voorzien voor hun opvang en begeleiding in het gebouw aan de Poincarélaan. ‘De hulp bestaat uit verschillende aspecten. Niet enkel eenmalige opvang voor de nacht, maar ook tijdelijke huisvesting en hulp op sociaal vlak. Mensen op straat kennen vaak hun rechten niet. Wij helpen hen op weg. Om een breed aanbod van hulpverlening aan te bieden, werken we samen met

OCMW’s, sociale huisvestingsmaatschappijen en organisaties actief in de sector. Lokale actoren dus, voor een bredere reikwijdte,’ aldus Pascal Smet.

Na de crisis gaat het nu terug over de kern van de zaak: opvang voor de meest kwetsbaren in onze stad PASCAL SMET GGC-COLLEGELID BEVOEGD VOOR BIJSTAND AAN PERSONEN

Accueil des sans-abri Ces derniers mois, l’accueil des sans-abri bruxellois a fait la une de l’actualité en raison des scandales des jetons de présence des administrateurs de l’asbl Samusocial. De ce fait, on a ignoré le travail considérable effectué sur le terrain. Cet hiver également, il y aura un lit pour tout le monde. Aucun sans-abri ne sera refusé. L’accueil hivernal a lieu du 15 novembre au 30 avril et donne une place aux personnes ou ménages sans-abri qui ont besoin d’être hébergés. Tout comme l’an dernier, 1.130 lits sont prévus à cet effet. Par ailleurs, il y a l’accueil des familles qui est ouvert toute l’année. En outre, en collabo-

ration avec la STIB et différentes associations spécialisées, un projet a été mis sur pied, spécialement pour les sans-abri qui séjournent dans les stations de métro et de prémétro. Après la crise, l’asbl Samusocial a été transformée en asbl publique sous la responsabilité de la Région bruxelloise et non plus de la Ville de Bruxelles. « N’oublions pas : toute l’affaire des jetons de présence est remontée à la surface grâce au contrôle de deux commissaires du Gouvernement, dont une désignée par moi-même », déclare Pascal Smet.

Outre la nouvelle structure, il y a également quelques nouvelles règles. Ainsi, un dossier électronique est établi pour chaque personne bénéficiant d’un hébergement. Cela facilite l’échange d’informations et libère du temps pour l’accompagnement social ainsi que pour l’octroi des droits sociaux (adresse, logement...). « La sombre page est tournée. Il faut à nouveau se concentrer sur ce qui est important : l’accueil pour les plus vulnérables dans notre ville et l’espoir et l’accompagnement vers un avenir meilleur », ajoute Pascal Smet.

Blik op de toekomst Nadat de Samusocial in het oog van de storm terechtkwam, werd er beslist dat de vzw wordt omgevormd tot een publieke vzw. Die vzw valt onder de verantwoordelijkheid en het toezicht van het Brussels Gewest, niet meer van de stad Brussel. ‘Laten we niet vergeten dat de hele zaak met de zitpenningen naar boven is gekomen dankzij het toezicht uitgeoefend door de twee regeringscommissarissen, waarvan één aangesteld door mezelf. Het is nu belangrijk om van Samusocial een publieke vzw te maken met een heldere structuur,’ zegt Pascal Smet. Naast de nieuwe structuur is er ook een aantal nieuwe regels. Zo wordt er voor elke persoon die onderdak krijgt een elektronisch dossier aangelegd. Dat maakt het makkelijker informatie uit te wisselen. Het werkt efficiënter en maatschappelijk werkers winnen er tijd mee. Zo komt er tijd vrij voor de kern van de zaak: meer sociale begeleiding alsook het daadwerkelijk toekennen van sociale rechten (adres, woning,…). Daarvoor wordt nauw samengewerkt met het OCMW en verenigingen. ‘De donkere bladzijde is gelukkig snel omgeslagen. Het moet opnieuw gaan over wat van belang is: opvang voor de meest kwetsbaren in onze stad en hoop en begeleiding naar een betere toekomst,’ aldus Smet.

OKTOBER•NOVEMBER•DECEMBER 2017 UKKEL•WATERMAAL-BOSVOORDE•OUDERGEM•ETTERBEEK•WOLUWE

Almaar meer zinkgaten op Brusselse bodem

Oude riolen slecht onderhouden opgeschrikt door twee reusachtige zogenaamde ‘zinkgaten’ in het wegdek. Lekkende riolering is de oorzaak. Het Brusselse rioleringsnetwerk is verouderd en slecht onderhouden. De gevolgen daarvan begint Brussel nu te merken. Een zinkgat is een holte die in de grond ontstaat als gevolg van erosie of de afvoer van water. En dat is gevaarlijk. Zinkgaten kunnen een paar meter breed worden of zelfs zo groot dat ze een heel gebouw in de grond laten zakken. Het zinkgat in de Leuvensesteenweg werd veroorzaakt door een gat in de waterleiding. Een week eerder was er een reusachtig zinkgat nabij de kathedraal. Eerder in 2017 was er een zinkgat in de Stevinstraat. Jef Van Damme, Brussels parlementslid (sp.a): ‘Hoog tijd om na te gaan wat er precies aan de hand is en wat er aan gedaan kan worden.’ Een kwestie van onderhoud Jef: ‘De Brusselse riolen zijn oud en vaak slecht onderhouden. De meeste riolering in Brussel werd aangelegd tussen 1900 en 1950. Nu beginnen er mankementen aan te komen. Veel heeft te maken met onderhoud. Investeringen in ondergrondse infrastructuur zijn nu eenmaal niet populair. Ze worden vaak uitgesteld. Dat betekent een besparing op korte termijn, maar op lange termijn is het niet vol te houden. En dan kunnen de kosten hoog oplopen.’ Het zinkgat in de Leuvensesteenweg van Sint-Joost had grote impact. Tientallen mensen moesten tijdelijk hun huis verlaten, het verkeer moest worden omgeleid en zelfs het treinverkeer op de internationale as Brussel-Luxemburg werd onderbroken.

Jef Van Damme ziet parallellen met de Brusselse tunnelkwestie. Begin 2016 doken er tal van problemen op in verschillende Brusselse tunnels. De tunnels, rond dezelfde tijd gebouwd, begonnen tegelijk hun gebreken te tonen na jaren van slecht onderhoud. De Brusselse regering nam dringende maatregelen en legde een investeringsplan voor tien jaar vast. Voor de riolering zijn ook ingrijpende maatregelen nodig. Alleen zijn er bij de rioleringen veel meer partijen betrokken: het gewest, de gemeenten en de intercommunale Vivaqua.

Investeringen in ondergrondse infrastructuur zijn niet populair, maar je kunt ze niet blijven uitstellen JEF VAN DAMME BRUSSELS PARLEMENTSLID VOOR SP.A Jef: ‘Het is belangrijk om een klare kijk te krijgen op de staat van ons rioleringsnetwerk. Zodat we weten welke investeringen nodig zijn voor onderhoud en vervanging. Daarom heb ik gevraagd naar hoorzittingen in het Brussels Parlement. Zodat alle betrokkenen weten wat er te doen staat en dat ze dan ook de nodige inspanningen leveren. Hiervoor mogen we onze kop niet in het zand steken.’

BRUSSEL n Begin september werd Brussel

n Het zinkgat op de Leuvensesteenweg zorgde dagenlang voor grote hinder.

Kan Brusselaar nog in Vlaams rusthuis terecht? BRUSSEL n Midden juni keurde het

Vlaams Parlement het decreet ‘Vlaamse sociale bescherming’ (VSB) goed. Dat is een uitbreiding van de bestaande Vlaamse zorgverzekering. In Vlaanderen is de verzekering verplicht, in Brussel niet. Net daar wringt het schoentje.

aangesloten zullen in de toekomst dus meer sociale rechten genieten dan hun stadsgenoten. Dat komt neer op een zorg met twee snelheden: goed geïnformeerde en goed verdienende Brusselaars kunnen op meer en betere zorg rekenen dan hun minder gefortuneerde buren.’

Hannelore Goeman, Brussels parlementslid (sp.a): ‘Veel Brusselaars zijn niet op de hoogte wat de VSB inhoudt en hebben nog nooit van de Vlaamse sociale bescherming gehoord. Ze kunnen dus geen aanspraak maken op de verschillende tegemoetkomingen.’ In het Vlaams Gewest moet iedereen verplicht aansluiten bij de verzekering, in Brussel is het optioneel. Aansluiten doe je vanaf de leeftijd van 26 jaar. Stel dat je later aansluit, krijg je een straftijd van vijf jaar. Je betaalt dus jaarlijks je bijdragen, maar pas na vijf jaar heb je recht hebt op de verschillende premies. Twee snelheden Hannelore: ‘De Brusselaars die wél zijn

Enkel goed geïnformeerde Brusselaars zullen op betere zorg kunnen rekenen HANNELORE GOEMAN BRUSSELS PARLEMENTSLID VOOR SP.A

Er zijn nog andere valkuilen. Vlaanderen wil vooruit en andere dienstverlening zoals ouderenzorg, thuiszorg, revalidatie en psychiatrische verzorgingstehuizen ook onderbrengen in de Vlaamse sociale bescherming. Met een persoonsgebonden budget kun je dan bij die dienstverleners terecht. De middelen gaan dus niet naar de instellingen zelf, maar naar de mensen die er beroep op doen voor de nodige zorg. Kind van de rekening Hannelore: ‘Los van de vraag of het een goed idee is mensen zelf hun zorg te laten organiseren, dreigt de Vlaamse dienstverlening gewoon onbetaalbaar te worden voor een Brusselaar. Nochtans heeft die evenzeer zorg nodig als iemand die in Vlaanderen woont. Maar een Brusselaar die niet is aangesloten bij de VSB, zal ook gee n persoonsgebonden budget krijgen en financieel er niet geraken. Het is onaanvaardbaar dat de Brusselaars kind van de rekening worden van een staatshervorming die zorgverstrekking bijzonder complex heeft gemaakt.’

Protection sociale flamande À la mi-juin, le Parlement flamand a approuvé le décret « Protection sociale flamande (VSB) ». Il s’agit d’une extension de l’assurance maladie flamande existante. En Flandre, cette assurance est obligatoire, à Bruxelles, elle ne l’est pas. C’est précisément là que le bât blesse. Hannelore Goeman, députée bruxelloise (sp.a) : « Peu de Bruxellois sont informés de ce qu’implique la VSB. Ils n’y sont pas affiliés et ne peuvent donc pas invoquer les différentes interventions. Les Bruxellois qui y sont toutefois affiliés jouiront à l’avenir de davantage de droits sociaux que leurs concitoyens. Cela revient à des soins à deux vitesses. Le service flamand menace de devenir impayable pour un Bruxellois. Les Bruxellois menacent de devenir les victimes d’une réforme de l’État qui rend les soins de santé particulièrement complexes. »

OCTOBRE•NOVEMBRE•DECEMBRE 2017 UCCLE•WATERMAEL-BOITSFORT•OUDERGHEM•ETTERBEEK•WOLUWE

Jeugdbewegingen permanent vaccin tegen verzuring

Meer kans op een goede woonst door betere werking huurmarkt

BRUSSEL n Vrijdag 20 oktober 2017

werd het engagement gevierd van duizenden jongeren uit Brussel en Vlaanderen, die jaar in jaar uit meer dan 240.000 kinderen en jongeren een jaar vol spel en plezier bezorgen.

12%

steeg het budget voor de Brusselse jeugdbeleid. De Vlaamse Gemeen schapscommissie investeert op jaarbasis 4,63 miljoen euro.

De Vlaamse Gemeenschapscommissie ondersteunt de jeugd- en jongerenbewegingen in Brussel. In 2016 ging het nieuwe lokaal van Scouts en Gidsen Molenbeek open, Chiro Jijippeke uit datzelfde Molenbeek start deze maand met de werken van haar leidingslokaal op de binnenkoer voor Randstad. In Schaarbeek werd een nieuwe Chiro boven de doopvont gehouden. De jeugbewegingen kunnen rekenen op subsidies. Dankzij het nieuwe reglement van 2016 genieten ze nog meer ondersteuning en is er veel minder planlast voor de vrijwilligers. Daarnaast staat de uitleendienst altijd klaar met meer dan 640 producten, van spel- tot audiovisueel materiaal. Deze legislatuur was er dankzij Pascal Smet een opmerkelijke stijging van het jaarlijks budget (4.63 miljoen euro) van de Vlaamse Gemeenschapscommissie voor jeugdbeleid: in 2017 zo’n 12 procent hoger dan in 2013. Het beste bewijs voor het geloof in de kracht van de jonge Brusselaars.

Mouvement de jeunesse bien vivant Le vendredi 20 octobre 2017, on fêtait l’engagement de milliers de jeunes de Bruxelles et de Flandre, qui font en sorte que plus de 240.000 enfants et jeunes ont pu vivre une année pleine de jeux et de plaisir. Plus de deux mille jeunes ont montré via leurs chemises, t-shirts et écharpes que leur mouvement de jeunesse était bien vivant. Comme de coutume, la journée a commencé par délicieux petit-déjeuner au Carrefour de l’Europe à la Gare Centrale. Le Ministre Pascal Smet, en charge de la jeunesse au sein de la commission communautaire flamande, était également de la partie. Au cours de la présente législature, il y a eu une forte augmentation du budget annuel (4,63 millions d’euros) pour la politique en matière de la jeunesse grâce à Pascal Smet: une augmentation de quelque 12 % en 2017 par rapport à 2013. La meilleure preuve s’il en est de sa croyance en la force des jeunes Bruxellois.

CC JOCELYN DURSTON

Meer dan tweeduizend jongeren lieten met hun jeugdbewegingshemden, t-shirts en -sjaaltjes zien dat hun jeugdbeweging de beste is. Ook de Nederlandstalige jeugd- en jongerenbewegingen uit Brussel waren er bij. De dag begon traditiegetrouw met een lekker ontbijt op het Europakruispunt aan het Centraal Station. Ook Minister Pascal Smet, in de Vlaamse Gemeenschapscommissie bevoegd voor jeugd, ging langs.

n Elke Brusselaar de kans bieden op een goede woonst, blijft een uitdaging voor het beleid.

Nieuwe huurwetgeving voor Brussel van kracht BRUSSEL n Midden juli keurde het Brus-

sels Parlement de nieuwe huurwetgeving goed. Sinds de zesde staatshervorming is huurwetgeving immers een bevoegdheid van de gewesten. Fouad Ahidar (sp.a), voorzitter van de commissie Huisvesting: ‘Brussel heeft met deze wetgeving veel socialere keuzes gemaakt dan Vlaanderen. En maar goed ook, want in Brussel wordt ook veel meer gehuurd.’ Een voorbeeld van zo’n sociale keuze: de Vlaamse Regering verhoogde de huurwaarborg van twee naar drie maanden. Brussel behoudt de huurwaarborg van twee maanden. Bovendien kunnen mensen met weinig middelen in Brussel ook makkelijker lenen voor een waarborg. Fouad Ahidar: ‘De regionalisering van de huurwetgeving was een unieke kans om de huurmarkt in Brussel te verbeteren. Zo komen er dankzij de nieuwe wet richthuurprijzen, zodat een huurder een referentie heeft en kan nagaan of hij een faire huurprijs betaalt. Ik vind dat op termijn de huurprijzen effectief ook begrensd moeten worden.’

Een correcte huurmarkt zal altijd een uitdaging in ons gewest blijven FOUAD AHIDAR BRUSSELS PARLEMENTSLID EN VOORZITTER COMMISSIE HUISVESTING

Huurders ondersteunen Brussel heeft een hoog aandeel huurders (ongeveer 60% tegenover 30% in Vlaanderen of Wallonië). Bovendien zijn er meer dan 86.000 studenten, die ook ergens moeten wonen. Aangezien de druk op de huurmarkt in Brussel zo hoog is, mag je de markt niet ongebreideld zijn werk laten doen. Dan krijg je alleen maar stijgende prijzen. De overheid moet dus ingrijpen.

Nouvelle législation locative bruxelloise Début juillet, la Commission Logement du Parlement bruxellois a approuvé la nouvelle législation locative. Fouad Ahidar (sp.a), président de la Commission : « Avec cette législation, Bruxelles a posé des choix plus sociaux que la Flandre. » Le Gouvernement flamand a augmenté la garantie locative de deux à trois mois. Bruxelles conserve la garantie locative de deux mois. Par ailleurs, les personnes ayant peu de moyens à Bruxelles peuvent également emprunter plus facilement pour une garantie.

Fouad Ahidar : « Grâce à la nouvelle loi, il y a des prix indicatifs de loyers, afin qu’un locataire ait une référence et puisse vérifier s’il paie un loyer équitable. J’estime, à terme, que les loyers doivent effectivement être limités. » La nouvelle loi locative était initialement un projet du Gouvernement, qui avait été soumis au Parlement bruxellois. La Commission Logement s’est penchée sur ce texte et l’a adapté pendant environ un an avec Fouad Ahidar comme président.

Fouad: ‘Ik ben blij dat er maatregelen komen om discriminatie op de huurmarkt tegen te gaan, zoals discriminatie op basis van inkomen. Een verhuurder mag geen bewijs van inkomen vragen aan zijn huurder. Met de nieuwe wet is er verder ook de ‘glijdende huurovereenkomst’, waarbij een organisatie het huurcontract afsluit en het contract na verloop van tijd op de huurder overgaat. Dat is interessant voor mensen met weinig middelen. Het systeem ondersteunt mensen op weg naar een woning en een correct huurcontract, terwijl de huisbaas zeker is dat hij zijn huur krijgt.’ Nieuwe vormen van wonen Met de nieuwe wet biedt Brussel ook een kader voor nieuwe vormen van wonen: studentenwoningen, intergenerationeel wonen, samenhuizen… Want mensen delen vaker dan vroeger eenzelfde woonst. Aangezien het nieuwe manieren zijn van wonen, bestaan er nog geen regels voor. Die kunnen nu vastgelegd worden. De nieuwe huurwet was oorspronkelijk een ontwerp van de regering, dat werd voorgelegd aan het Brussels parlement. De leden van de commissie Huisvesting hebben zich er ongeveer een half jaar op toegelegd en bijgestuurd. Fouad Ahidar was voorzitter van de commissie. Fouad: ‘Het werk is natuurlijk niet gedaan. Een correcte huurmarkt en elke Brusselaar de kans bieden op een goede woonst, zal een voortdurende uitdaging blijven. Er moeten woningen bijkomen. Bestaande woningen zijn vaak verouderd. Die moeten worden opgeknapt. Tot slot staan er te veel panden leeg. Dat is een luxe die we ons niet kunnen permitteren.’

OKTOBER•NOVEMBER•DECEMBER 2017 UKKEL•WATERMAAL-BOSVOORDE•OUDERGEM•ETTERBEEK•WOLUWE

AGENDA

100% BRUSSELEIR

17.10.17 TOT 17.11.17 ETTERBEEK MAAND VAN DE SOLIDARITEIT

SVEN DE BECKER

Hoe kan een gemeente een menswaardig onthaal geven aan vluchtelingen en migranten? Dat is de centrale vraag van de Etterbeekse Maand van de Solidariteit 2017, met meer dan 20 evenementen georganiseerd door verenigingen, bibliotheken en scholen. Programma aanvragen: internationalesolidariteit@etterbeek.be

18.11.17 SCHAARBEEK

SCHAARBEEK VANUIT DE HOOGTE Curieus Schaarbeek nodigt u uit de ezelsgemeente te bekijken uit vogelperspectief met een bezoek aan de toren en kerk van Sint-Servaas én de Brusilia-toren, telkens met gids. Afspraak om 11u aan de ingang van de Sint-Servaaskerk, Haachtsesteenweg 301 Gratis, wel inschrijven: curieus.schaarbeek@curieus.be

14-15-16.12.17 VOORUIT GENT

Soms moet je assertief zijn Sven Debecker, 46 jaar, woont in Molenbeek en werkt voor de Vlaamse overheid bij het agentschap Jongerenwelzijn. Daar bemant hij de jongerenlijn en maakt mensen wegwijs in het aanbod jeugdhulpverlening. Hij heeft MS en zit in een rolstoel. Begin oktober kwam hij op TV in het programma ‘Over Winnaars’. Daarin gaat Koen Wauters op pad met mensen met een fysieke beperking om een opgeborgen passie toch waar te maken. Sven: ‘Ik heb in Brussel gestudeerd voor maatschappelijk assistent. Mijn eerste job was bij het OCMW van Brussel. Ik werk ondertus-

sen ongeveer 15 jaar voor de JO-lijn, de luisterlijn van Jongerenwelzijn. Iedereen kan ons bellen: pleegouders, consulenten die voor de jeugdrechtbank werken, maar ook jongeren zelf. We informeren en behandelen klachten. De vragen die de JO-lijn krijgt, zijn complexer geworden. Dat is niet zo vreemd, de wereld is immers ook veranderd: gezinnen zijn minder stabiel, vechtscheidingen worden hard gespeeld, aan jongeren worden hoge eisen gesteld. Aan de telefoon moet je empathisch zijn en goed kunnen luisteren. Maar je moet ook het hoofd koel

houden en objectief blijven. Ik doe mijn job graag. Ik ben blij te wonen in de stad. Hier is alles dichtbij. Alleen kan de publieke ruimte nog heel wat beter. Toen er voor mijn deur een

In mijn job is het nodig dat ik empathisch ben, maar ik hou ook het hoofd koel nieuwe stoep werd aangelegd, heb ik de werkmannen toch commentaar gegeven. Je moet soms assertief zijn en met jouw ervaring aangeven ‘dit gaat niet lukken’ of ‘dat kun je beter anders

doen’. Ik ga naar de KVS, het Kaaitheater of de AB. Mijn beperking houdt me niet tegen. Maar in cafés en restaurants in Brussel zijn de toiletten zelden rolstoeltoegankelijk. Dat zou anders moeten. Via de organisatie U/Turn, die avontuurlijke reizen organiseert voor mensen met een beperking, kwam ik in het TV-programma van Koen Wauters terecht. Zo reisde ik naar Jordanië, zag de Dode Zee en ging de woestijn in. De hitte was fysiek zwaar. Ook mentaal was het pittig. Toch was het een bijzondere ervaring. Dat ik ermee op de TV kwam, is een bijkomstigheid.’

FESTIVAL VAN DE GELIJKHEID Hokjes overboord gooien en gelijkheid in het licht zetten, is de motor voor het Festival van de Gelijkheid sinds 2013. Op 14+15+16 december 2017 palmt Curieus opnieuw de Vooruit in Gent in voor het vijfde Festival van de Gelijkheid. Met o.a. Jane Goodall (foto), David Van Reybrouck, Martin Heylen, Francesca Vanthielen, Tutti Fratelli, Nadia Fadil, Rachida Lamrabet en spinvis. www.festivalgelijkheid.be

28.01.18 ABC-HUIS NIEUWJAARSRECEPTIE SP.A BRUSSEL Samen met u willen we het glas heffen op een mooi en hoopvol 2018. sp.a Brussel kiest voor een inspirerende plek, het ABC-huis, de thuishaven van ART BASICS for CHILDREN in de Noordwijk. Van harte welkom. Gaucheretplein 13, 1030 Schaarbeek. 14-17 uur

100% BRUSSELS

WHAT’S IN A NAME? S

ome guys have all the luck (even when they die). Er zijn Belgische staatsmannen naar wie nooit een straat werd genoemd. Er zijn ministers en premiers die bij hun overlijden enkel in plattelandsdorpen in hun thuisdistrict werden bedacht met een straatnaam. En er zijn relatief bescheiden politici naar wie prachtige straten en lanen werden genoemd. Bekendste voorbeeld van die laatste categorie is ongetwij-

STRAATNAMEN WORDEN NIET LUKRAAK GEKOZEN. VAAK ZIT ER EEN HELE GESCHIEDENIS ACHTER. GRAAG LICHTEN WE DE BETEKENIS VAN EEN BRUSSELSE STRAATNAAM TOE.

feld Antoine Dansaert (1818nieuwe wijk Berkendael, in 1890), Brussels gemeentevisgraatpatroon geordend raadslid en kamerlid en vooral rond een nieuw aan te leggen naamgever van de gelijknalaan die zuidwestwaarts mige –straat vertrekt van de en ‑Vlamingen. oude WaterAVENUE Maar ook Louis loosesteenLepoutre (1839weg. De Louis 1894), liberaal Lepoutrelaan gemeenteraadsin Elsene, naar lid in Elsene, hem genoemd, LAAN stierf blijkbaar werd een prachop een geschikt tige rechte laan moment. Enkele jaren na zijn met een centraal plantsoen, dood, in 1902, werd immers omzoomd met wilde kastanjebesloten tot de aanleg van de bomen. Ze werd voornamelijk

LOUIS LEPOUTRE

tussen 1905-1914 volgebouwd met burgerwoningen in eclectische stijl, enkele keren afgewisseld met voor die tijd (en buurt) gedurfd baksteenmodernisme. De Lepoutrelaan eindigt op een eveneens in deze periode aangelegd plein, genoemd naar de filantroop Georges Brugmann (1829-1900). Deze overleed dus ook op een nuttig moment. Al zal het feit dat hij bouwpromotor en grondeigenaar in de buurt was, ook hebben geholpen.

is een trimestriële uitgave van sp.a Brussel une édition trimestriëlle de sp.a Bruxelles Verantwoordelijke uitgever - Editeur responsable sp.a Brussel - Suzy Bleys, Grasmarkt 105/37 1000 Brussel Werkten mee aan dit nummer - Collaborateurs Bart De Troy, Christophe De Grom, Jurgen Rogiers, Katelijne Goris, Mieke Van Dessel, Stéphane Matten, Damiaan De Jonge, Jan Schaerlaekens, Lander Piccart e.a. Contact Wil u reageren op een artikel uit deze publicatie? Wil u deze uitgave niet meer ontvangen? Of wil u lid worden van sp.a? Voulez-vous réagir à cet article? Vous ne voulez plus recevoir cette édition? Ou voulez-vous devenir membre du sp.a? sp.a Brussel Grasmarkt 105/37 1000 Brussel 100procentbrussels@s-p-a.be 02 549 66 55