Ελευθερη καταδυση ο εξοπλισμοσ preview

Page 1

1 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


Ελεύθερη Κατάδυση Ο Εξοπλισμός Ένας πλήρης οδηγός του εξοπλισμού των 3 επιπέδων ελεύθερης κατάδυσης Γιάννης Δετοράκης

Εκδότης – Συγγραφέας: Γιάννης Δετοράκης ISBN: 978-960-92757-2-9 Υποβρύχιες Φωτογραφίες, Σκίτσα: Γιάννης Δετοράκης Επιμέλεια: Δώρα Παπαδοπούλου - Δετοράκη 1η Έκδοση σε Μορφή e-Book: Γ. Δετοράκης, Αθήνα, 2010 © Γιάννης Δετοράκης, 2015 Απαγορεύεται η αναδημοσίευση κειμένων ή φωτογραφιών, χωρίς την έγγραφη άδεια του συγγραφέα.

2 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Η Επιλογή του Κατάλληλου Εξοπλισμού 1.1.

Τα κριτήρια επιλογής του Εξοπλισμού:

1.2.

“Το απόλυτο κριτήριο” για κάθε κομμάτι του εξοπλισμού

1.3.

Συντήρηση και Αποθήκευση του Εξοπλισμού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Η Επιλογή της Μάσκας 2.1. Απόλυτο κριτήριο: η τέλεια εφαρμογή της μάσκας στο πρόσωπο 2.2. Το Θόλωμα των Κρυστάλλων: Ένα Ενοχλητικό Πρόβλημα 2.3. Μάσκες με διορθωτικά κρύσταλλα 2.4. Συντήρηση της Μάσκας

3 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Η Επιλογή του Αναπνευστήρα 3.1.

Απόλυτο κριτήριο: η ευκολία στην αναπνοή μέσα από τον αναπνευστήρα

3.2.

Η σύνδεση του αναπνευστήρα με την μάσκα

3.3.

Η συντήρηση του αναπνευστήρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Η Επιλογή των Πτερυγίων 4.1.

Το απόλυτο κριτήριο: η ευκολία στην κίνηση χωρίς την πρόκληση κράμπας ή πόνου στις αρθρώσεις

4.2.

Βάρος - Σκληρότητες – Απόδοση – Παλμός Κίνησης και άλλα Χαρακτηριστικά της Λειτουργικότητας των Πτερυγίων

4.3 .

Πτερύγια Επιφανειακής Κολύμβησης ή Κατάδυσης;

4.4.

Η συντήρηση των πτερυγίων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Η Επιλογή της Στολής Κατάδυσης 5.1.

Το υλικό κατασκευής της στολής: το νεοπρέν

5.2.

Τα είδη στολών υγρού τύπου

5.3.

Τα χρήσιμα χαρακτηριστικά της στολής

5.4.

Σύγκριση των διαφόρων τύπων στολών

4 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


5.5.

Τα μέρη της στολής

5.6.

Η συντήρηση της στολής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Η Επιλογή της Ζώνης με τα Βάρη 6.1.

Οι τύποι πόρπης και ιμάντα

6.2.

Η συντήρηση της ζώνης

6.3

Τα βαρίδια

6.4.

Χρήσιμες μικροκατασκευές στη ζώνη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

Η Επιλογή του Καταδυτικού Μαχαιριού 7.1.

Τα χρήσιμα χαρακτηριστικά του μαχαιριού

7.2.

Η συντήρηση του μαχαιριού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8

Η Επιλογή του Καταδυτικού Πλωτήρα 8.1.

Τύποι και χρήσιμα χαρακτηριστικά του πλωτήρα

8.2.

Η επιλογή του σχοινιού του πλωτήρα και της ανέμης 5

Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

Η Επιλογή του Υπολογιστή Κατάδυσης 9.1.

Καταδυτικά ρολόγια και βαθύμετρα: Η εποχή πριν τους υπολογιστές ελεύθερης κατάδυσης

9.2.

Οι υπολογιστές ελεύθερης κατάδυσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10

Η Επιλογή του Καταδυτικού Σάκου

Ο Συγγραφέας

Βιβλιογραφία

6 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


Μια μικρή ιστορία: Ο τόπος: η φημισμένη “Κακόπλακα”, με τα κρυστάλλινα γαλάζια νερά της, έξω από την πόλη της Καβάλας. Ο χρόνος: καλοκαίρι του 1981. Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας: τρεις συμμαθητές της πρώτης γυμνασίου, τρία παιδιά που είχαν φορέσει τα πρώτα τους μασκοπέδιλα και απολάμβαναν τον μαγευτικό βυθό της περιοχής με βράχους, που ήταν μεγάλες επίπεδες πλάκες και αναμεσά τους με μια κατάλευκη άμμο, που φεγγοβολούσε στον ήλιο, σαν άπειρα μικρά διαμάντια στον βυθό! Ξαφνικά οι τρεις φίλοι θαμπώθηκαν από την εικόνα ενός ολοκαίνουργιου λευκού ψαροτούφεκου πεσμένου από ημέρες στο βυθό στα 11 μέτρα βάθος, πάνω στην άμμο: ήταν το πρώτο ψαροτούφεκο που φτιάχτηκε για βέργα ταϊτής, ένα πανέμορφο γαλλικό όπλο 100 εκατοστών με βέργα ταϊτής 1,40 μέτρα! Τα τρία παιδιά πάλευαν επί ώρες να μπορέσουν να καταδυθούν ως τα 11 μέτρα βάθος και να σηκώσουν τον χαμένο “θησαυρό” από το βυθό: ήταν αδύνατο να περάσουν τα 6 -7 μέτρα, αφού δεν ήξεραν ακόμα αρκετά για την τεχνική της ελεύθερης, δεν ήξεραν να εξισώσουν τα αυτιά τους πιο βαθιά από τα 5 μέτρα, ούτε η άπνοιά τους θα επαρκούσε ακόμα κι αν εξίσωναν… Ο ένας από τους τρεις φίλους ήταν ο συγγραφέας και θυμάται ακόμα ότι εκείνη την ημέρα ορκίστηκε, φεύγοντας, με δάκρυα στα μάτια, ότι μια μέρα τίποτα δεν θα τον σταμάταγε από το να καταδύεται σε όποιο βάθος ήθελε και να φοράει πάνω του τον καλύτερο “θησαυρό” που φτιάχτηκε ποτέ για ελεύθερη κατάδυση… Αφιερωμένο στα νέα παιδιά που έχουν όραμα και ονειρεύονται, να παρακαλάμε τα δικά τους όνειρα να είναι η πραγματικότητα του αύριο…

7 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ο εξοπλισμός του ελεύθερου δύτη αποτελεί ένα μικρό «θαύμα» συμπηκνωμένης γνώσης δεκαετιών, μεγάλων επιστημονικών ανακαλύψεων και της πιο υψηλής τεχνολογίας του 21ου αιώνα. Συγκεντρωμένο μέσα σε ένα μικρού όγκου καταδυτικό σάκο το υλικό της ελεύθερης κατάδυσης είναι μερικά μόνο αντικείμενα που θα φορέσει στο σώμα του ο ελεύθερος δύτης και που το κάθε ένα από αυτά προορίζεται να επεκτείνει τις σωματικές του δυνατότητες σε πολύ ανώτερο επίπεδο: η μάσκα θα επιτρέψει στα μάτια τέλεια όραση μέσα στο νερό, σαν να βρίσκονται στον αέρα της ξηράς, ο αναπνευστήρας θα δώσει την δυνατότητα αναπνοής του ατμοσφαιρικού αέρα με το σώμα να κινείται μπρούμητα στην επιφάνεια, τα πτερύγια θα δώσουν τέλεια μετατροπή της μυικής δύναμης των ποδιών σε ώθηση μέσα στη μάζα του νερού και η στολή σαν ένα επιπλέον τεχνητό δέρμα θα επιτρέψει πολύωρη παραμονή στο πιο κρύο πάντα θαλασσινό νερό σε σχέση με το ανθρώπινο σώμα, χωρίς τις συνέπειες της υποθερμίας. Επιπλέον υλικά συμπληρώνουν με πρόσθετες δυνατότητες την κατάδυση με άπνοια: Η ζώνη με τα βάρη θα εξουδετερώσει την μικρή άνωση της στολής επιτρέποντας την εύκολη εγκατάληψη της επιφάνειας, ο υπολογιστής κατάδυσης θα επιτρέψει στον δύτη να παρακολουθεί τους χρόνους και τα βάθη κάθε άπνοιας και τους χρόνους επαναφοράς του στην επιφάνεια. Ένας πλωτήρας με το καταδυτικό σημαιάκι του θα προστατέψει όλη την περιοχή των καταδύσεων από τα περαστικά σκάφη και τις προπέλες τους. Ένα μικρό μαχαιράκι ασφαλείας θα επιτρέψει έναν εύκολο απεγκλωβισμό από μπέρδεμα ενός άκρου του σώματος σε κάποιο σχοινάκι...

8 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


Χρειάστηκαν πολλές δεκαετίες εφευρέσεων, σχεδιασμού και εφαρμογής υλικών νέας τεχνολογίας για να φτάσουμε στον σημερινό εξαιρετικό εξοπλισμό ελεύθερης κατάδυσης. Υλικά όπως η μάσκα και η στολή δεν υπήρχαν πριν από 70 χρόνια, τα μακριά πτερύγια με λεπίδες εμφανίστηκαν μόλις πριν από 35 χρόνια και οι υπολογιστές ελεύθερης κατάδυσης πριν από 15 χρόνια μόνο! Και η εξέλιξη συνεχίζεται με αργά και σταθερά βήματα, γιατί άλματα ανακαλύψεων συμβαίνουν πολύ δύσκολα στον εξοπλισμό της ελεύθερης κατάδυσης, συνήθως οι νέες πατέντες και τα νέα υλικά παράγονται με πολύ κόπο και προσπάθεια κάθε μερικά χρόνια και με τη συμβολή πάντα της εμπειρίας και των νέων ιδεών των ίδιων των ελεύθερων δυτών. Για παράδειγμα η σημερινή στολή ελεύθερης κατάδυσης είναι το αποτέλεσμα 70 ετών εξέλιξης από τις πρώτες στολές υγρού τύπου με σαγρέ νεοπρέν εξωτερικά και με ρέλια αντί για στεγανές ραφές, όπως τις βλέπουμε ακόμα σε παλιές ταινίες της δεκαετίας του ΄50 και του ΄60 του Κουστώ, ως το σύγχρονο τύπο στολής λείου νεοπρέν εξωτερικά, χωρίς φερμουάρ και με στεγανές ραφές και κολλήματα, με υπερελαστική φόδρα, αν προβλέπεται να υπάρχει εσωτερικά και με νεοπρέν μικρομεσαίας φυσσαλίδας που δίνει μικρή άνωση μέσα στο νερό και πολλές άλλες τεχνολογικές και σχεδιαστικές βελτιώσεις! Η κατανόηση των χαρακτηριστικών και του τρόπου λειτουργίας κάθε κομματιού του υλικού της ελεύθερης είναι απαραίτητη γνώση για τον ελεύθερο δύτη και από αυτήν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και η προοδός του στην τεχνική της ελεύθερης κατάδυσης. Ένα δεύτερο εξαιρετικής σημασίας γνώρισμα του υλικού της ελεύθερης είναι ότι πρέπει να ταιριάξει προσωπικά στον συγκεκριμένο δύτη και με αυτό το κριτήριο πρέπει να γίνεται η επιλογή του. Με άλλα λόγια υπάρχουν σίγουρα τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά που πρέπει όλα να πληρούνται για ένα «τέλειο» πτερύγιο ελεύθερης για παράδειγμα, αλλά αυτό τελικά το πτερύγιο που θα επιλεγεί θα πρέπει να πληρεί και τα προσωπικά κριτήρια του κατόχου του διαφορετικά ένα «ιδανικό» κατά τα άλλα πτερύγιο θα είναι ακατάλληλο στα πόδια ενός 9 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


οποιουδήποτε ελεύθερου δύτη. Ας σκεφτούμε εδώ το παράδειγμα του μεγέθους που είναι το πιο απλό: ένα φαρδύ πέλμα θα αφήνει το πτερύγιο να γλιστράει και να βγαίνει από το πόδι μέσα στο νερό, ενώ ένα στενό πέλμα θα προκαλεί έντονο πόνο μετά από λίγο. Αυτή εξακολουθεί να είναι ακόμα και σήμερα η μεγαλύτερη δυσκολία στην επιλογή του εξοπλισμού: δεν παύει να είναι σαν ένα ρούχο που πρέπει να ταιριάξει προσωπικά στο σώμα του κατόχου του, αλλά και ότι λειτουργικά προσφέρει να είναι αυτό που ζητάει ο δύτης και όχι κάτι άλλο! Στη συζητησή μας λοιπόν για τον εξοπλισμό θα στηριχθούμε σε δύο αξιώματα: Πρώτον ότι δεν υπάρχει ένας ιδανικός εξοπλισμός για ελεύθερη κατάδυση και για όλους τους δύτες γενικώς, αλλά υπάρχει ο ιδανικός εξοπλισμός για κάθε δύτη και για κάθε είδος ελεύθερης κατάδυσης που θέλει να κάνει. Για παράδειγμα για τον ίδιο δύτη υπάρχουν ιδανικά πτερύγια επιφανειακής κολύμβησης, κάποια άλλα πτερύγια ιδανικά για καταδύσεις σε μεσαία βάθη και κάποια άλλα πτερύγια που θα του είναι ιδανικά για να επιχειρεί βαθιές καταδύσεις! Όπως επίσης ποτέ ένας λεπτόσωμος ελεύθερος δύτης δεν θα φορέσει τις ίδιες λεπίδες με έναν μεγαλόσωμο και μυώδη ή πιο παχύσαρκο δύτη! Δεύτερον και ο πιο άριστος σχεδιαστικά και ποιοτικά και ο πιο ιδανικός προσωπικός εξοπλισμός πάνω μας θα βαθμολογηθεί τελικά αν πάει καλά από λειτουργικής άποψης σε αυτό που θα κάνουμε μέσα στο νερό! Εδώ ισχύει το ρητό: «Αν βγαίνοντας από το νερό δεν θυμάσαι να σου δημιούργησε κανένα πρόβλημα ο εξοπλισμός σου ή δεν σε έκανε να αισθανθείς μειονεκτικά κάποια στιγμή η αποδοσή του, τότε πράγματι κατάφερες να χρησιμοποιήσεις, για την περίπτωση, τον τέλειο εξοπλισμό ελεύθερης κατάδυσης! Είναι δύο μοτίβα που πρέπει πάντα να θυμόμαστε και που δικαιολογούν την κατοχή από τον ελεύθερο δύτη μια ποικιλία υλικών τελικά και όχι ενός μόνο πτερυγίου για παράδειγμα ή μιας μόνο στολής. Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να βοηθήσει σε αυτήν ακριβώς την προπάθεια, να μάθει δηλαδή ο ελεύθερος δύτης να επιλέγει και να αξιολογεί το υλικό του πριν το αγοράσει και στη συνέχεια να το βαθμολογεί και να το κατηγοριοποιεί μέσα στο νερό. Η κατάλληλη γνώση εξακολουθεί και σήμερα να είναι το πιο πολύτιμο δώρο για τον εξοπλισμό της ελεύθερης κατάδυσης, γιατί ακόμα και στην εποχή μας, της εμπορικής αφθονίας, η επιλογή του κατάλληλου υλικού για μια τόσο εξειδικευμένη δραστηριότητα όπως η ελεύθερη κατάδυση, παραμένει μια μικρή επιστήμη! 10 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ

Ο εξοπλισμός της ελεύθερης κατάδυσης συμπληρώνει και τελειοποιεί τις σωματικές ικανότητες του ανθρώπου στο υποβρύχιο περιβάλλον. Τα διάφορα κομμάτια του εξοπλισμού βοηθούν στη σωστή προσαρμογή του ανθρώπινου σώματος στις φυσικές και χημικές ιδιότητες του υγρού στοιχείου. Ο εξοπλισμός προστατεύει τον δύτη από παράγοντες του υγρού περιβάλλοντος, όπως το κρύο, που μπορούν να βάλουν σε κίνδυνο την φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Το κάθε εξάρτημα έχει το δικό του λειτουργικό ρόλο πάνω στο σώμα του ελεύθερου δύτη: Η μάσκα τελειοποιεί την όραση υποβρυχίως, παρεμβάλλοντας ένα στρώμα αέρα ανάμεσα στα μάτια και το νερό, ο αναπνευστήρας “επεκτείνει” το αναπνευστικό σύστημα έως λίγους πόντους πάνω από την επιφάνεια, τα πτερύγια πολλαπλασιάζουν την ώθηση των ποδιών στην κίνηση μέσα στο νερό. Η στολή συμπληρώνει και ενισχύει την άμυνα του οργανισμού, στο πάντα πιο κρύο νερό της φύσης, σε σχέση με τους 36,5 βαθμούς Κελσίου του ανθρώπινου σώματος και προστατεύει από τραυματισμούς. Η ζώνη με τα μολύβια προσθέτει λίγο βάρος, στο ανύπαρκτο, μέσα στις τρεις υποβρύχιες διαστάσεις, βάρος του σώματος. Και το μικρό μαχαίρι ολοκληρώνει το σύνολο, έτοιμο, μέσα στη θήκη του, να δώσει λύση σε επικίνδυνα περιστατικά, πάνω σε ένα βυθό που μοιάζει όλο και πιο πολύ με σταυρόλεξο, από τις πετονιές των σκαλωμένων παραγαδιών. Αυτή η αποστολή του εξοπλισμού παραμένει αμετάβλητη, μέσα σε μία παγκόσμια παραγωγή που εξελίσσεται, αλλάζει σχέδια και υλικά κατασκευής, δημιουργεί «μόδα» κάθε φορά και προσφέρει το κάθε εξάρτημά του εξοπλισμού σε μία απίθανη γκάμα μοντέλων. O σύγχρονος εξοπλισμός είναι πολύ απλός και βολικός στη χρήση, είναι ελκυστικός στην κατασκευή του σε σχέδια και χρώματα και προσφέρεται σε προσιτές τιμές. Mε την κατάλληλη επιλογή ο τεχνολογικά πολύ εξελιγμένος εξοπλισμός κατάδυσης της εποχής μας μπορεί να προσφέρει ασφάλεια, άνεση και γενικά επιτρέπει την ψυχαγωγία του ελεύθερου δύτη στην θάλασσα.

11 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


Ο εξοπλισμός της ελεύθερης κατάδυσης είναι λιτός και απαρτίζεται από λίγα συγκεκριμένα αντικείμενα τα οποία στην πράξη δεν γεμίζουν καν ένα μεγάλο καταδυτικό σάκο: μία στολή, ένα ζευγάρι πτερύγια, μια μάσκα και ένας αναπνευστήρας, μία ζώνη με βάρη και άλλα μικρά αντικείμενα. Τα απλά φαινομενικά μέρη του εξοπλισμού κρύβουν πάνω τους μία σειρά μεγάλων ανακαλύψεων της επιστήμης και της τεχνολογίας που συνεχίζεται εδώ και δεκαετίεςκαι συνήθως είναι σχεδιασμένα με τα πιο σύγχρονα υλικά, με την τελευταία λέξη της τεχνολογικής εξέλιξης των μοντέρνων υλικών, όπως οι λεπίδες των πτερυγίων, το νεοπρέν και οι φόδρες της στολής και η σιλικόνη της μάσκας. Οι δυσκολίες της παραμονής μέσα στο πιο σκληρό και απαιτητικό περιβάλλον, τόσο για τον άνθρωπο όσο και για κάθε υλικό, στο θαλάσσιο νερό, αλλά και οι απαιτήσεις της ελεύθερης κατάδυσης, ζητούσαν πάντα νέες και πιο βολικές λύσεις από την εξέλιξη του εξοπλισμού και είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν να πιέζουν στην ανακάλυψη νέων τρόπων εφαρμογής κάθε διαθέσιμης τεχνολογίας και υλικών, ώστε ο εξοπλισμός του ελεύθερου δύτη να γίνεται όλο και πιο άνετος, ανθεκτικός, λειτουργικός και αποδοτικός στην χρήση του.

1.4. Τα κριτήρια επιλογής του εξοπλισμού: 1ο Κριτήριο: Η Ασφάλεια Το κάθε κομμάτι του εξοπλισμού, αν δεν πληρεί τις προδιαγραφές ασφαλείας, μπορεί να γίνει παράγοντας κινδύνου. Στην επιλογή δεν κάνουμε κανένα συμβιβασμό. O ελεύθερος δύτης δεν αισθάνεται αλλά και δεν είναι ασφαλής με υλικά χαμηλής ποιότητας που φθείρονται εύκολα ή δεν λειτουργούν σωστά. Η προσεκτική συντήρηση του εξοπλισμού από τον δύτη, διατηρεί τον εξοπλισμό απόλυτα ασφαλή, έως ότου εξαντληθεί το προβλεπόμενο όριο της αντοχής του και χρειαστεί αντικατάσταση.

12 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


2ο Κριτήριο: Η Άνεση Μέσα στο Νερό: Καλή εφαρμογή και Λειτουργικότητα H άνεση στο νερό (καλή εφαρμογή και λειτουργικότητα) είναι απόλυτο κριτήριο. Ο ελεύθερος δύτης πρέπει να δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην προϋπόθεση της καλής εφαρμογής των υλικών στο σώμα του. Κάθε καινούργιο κομμάτι δοκιμάζεται την πρώτη φορά στο νερό και αν δε βρεθεί άνετο πάνω μας απορρίπτεται ως ακατάλληλο. Η δοκιμή του υλικού μέσα στο νερό αποτελεί τον τελικό έλεγχο της καλής εφαρμογής και της λειτουργικότητάς του. Στην αγορά ενός κομματιού μπορεί να παρασυρθεί κανείς από άλλες ιδιότητες του υλικού και να μην προσέξει τα πιο κρίσιμα χαρακτηριστικά του. Παράλληλα ορισμένα μέρη του εξοπλισμού αν όχι τα περισσότερα, όπως για παράδειγμα τα πτερύγια, μόνο μέσα στη θάλασσα θα αποκαλύψουν πόσο ικανοποιητικά συμπεριφέρονται και αν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες που είχε ο υποψήφιος χρήστης τους όταν τα αγόραζε.

3ο Κριτήριο: Οι πρώτες λειτουργικές απαιτήσεις από τον εξοπλισμό: Απλότητα, ευκολία, αντοχή και ο εκπαιδευτικός – αντιπροσωπευτικός ρόλος του πρώτου εξοπλισμού Ο εξοπλισμός του ελεύθερου δύτη αποτελείται από οκτώ βασικά εξαρτήματα που είναι:  Η μάσκα  Ο αναπνευστήρας  Τα πτερύγια  Η στολή κατάδυσης  Η ζώνη για τα βάρη  Τα βάρη  Το καταδυτικό μαχαίρι  Ο πλωτήρας Ο καινούργιος ελεύθερος δύτης έχει ειδικές απαιτήσεις από τον εξοπλισμό του ώστε να ανταποκρίνεται στο επιπεδό του: χρειάζεται δηλαδή έναν εξοπλισμό λίγο πιο απλό και εύκολο στην χρήση και με μεγαλύτερη αντοχή στην σκληρή μεταχείριση, ακόμα και αν αυτό μειώνει κάπως την επίδοση του εξοπλισμού του. Στο πρώτο επίπεδο της εξέλιξης του ελεύθερου δύτη τα μέρη του εξοπλισμού, όπως τα πτερύγια και η στολή, έχουν και ένα έντονα εκπαιδευτικό νόημα, επιλέγουμε για παράδειγμα ένα κλασσικό και εύκολο στη χρήση πτερύγιο που «θα μας μάθει να κολυμπάμε» συνηθίζοντας στο ρυθμό κίνησης της μακριάς λεπίδας των πτερυγίων της ελεύθερης κατάδυσης και στο κατάλληλο άνοιγμα των ποδιών, τόσο στην βουτιά όσο και στην επιφάνεια. Χρειάζεται επομένως ένας αντιπροσωπευτικός εξοπλισμός που δεν ξεφεύγει από τις γενικές 13 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


αρχές πάνω στις οποίες πρέπει να “δουλέψει” ο αρχάριος δύτης και να ανακαλύψει έτσι σταδιακά τα μυστικά της λειτουργίας όλων των κομματιών του εξοπλισμού του, αλλά και τι θα προτιμούσε ο ίδιος να αλλάξει και να βελτιώσει με την πάροδο του χρόνου στον εξοπλισμό του, περνώντας μελλοντικά σε ένα πολύ πιο εξειδικευμένο εξοπλισμό, απόλυτα προσαρμοσμένο στις προσωπικές του απαιτήσεις.

“Το απόλυτο κριτήριο” για κάθε κομμάτι του εξοπλισμού Στην επιλογή του κάθε εξαρτήματος πέρα από τα γενικά κριτήρια καλής κατασκευής και λειτουργίας υπάρχει κάθε φορά ένα κριτήριο που είναι το πιο σημαντικό και το οποίο τελικά θα ενέκρινε ή θα απέρριπτε το συγκεκριμένο κομμάτι του εξοπλισμού που αφορά τον νέο ελεύθερο δύτη. Ονομάσαμε αυτό το κριτήριο επιλογής “το απόλυτο κριτήριο” και είναι αυτό στο οποίο τελικά θα πρότεινε κανείς στον αρχάριο δύτη να δώσει το μεγαλύτερο βάρος, επιλέγοντας τον εξοπλισμό του.Μετά το κύριο κριτήριο υπάρχουν πολλά χαρακτηριστικά στα οποία αξίζει να δώσει κανείς σημασία, αυτά όμως ενδιαφέρουν τα επόμενα επίπεδα εμπειρίας, σαν επιπλέον κριτήρια επιλογής του εξοπλισμού. Μία σημαντική διάκριση που αξίζει να γίνει κατανοητή είναι ότι πολλές φορές μία συγκεκριμένη απαίτηση από τον εξοπλισμό, η ανάγκη δηλαδή μιας συγκεκριμένης λειτουργίας μπορεί να εξυπηρετηθεί μόνο από ένα δεύτερο κομμάτι ειδικά αφιερωμένο σε αυτή την ανάγκη. Για παράδειγμα αν ένας δύτης χρησιμοποιεί μία μάσκα μεσαίου όγκου με αρκετά καλό οπτικό πεδίο, αν θελήσει να κάνει πολύ ρηχό ψάρεμα με μάσκα πολύ καλύτερου οπτικού πεδίου, θα πρέπει να φορέσει μία δεύτερη μάσκα ειδικά για την περίπτωση. Η ίδια μάσκα δεν μπορεί να εξυπηρετήσει και τις δύο απαιτήσεις. Εδώ το απόλυτο κριτήριο που βάζουμε στον νέο δύτη είναι όλες οι διαφορετικές μάσκες που θα χρειαστεί να είναι απόλυτα στεγανές στο προσωπό του και να μην βάζουν νερά. Μπορούμε λοιπόν να έχουμε 14 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


μια ποικιλία από κάθε κομμάτι του υλικού ( διαφορετικές μάσκες, πτερύγια, στολές κλπ) ανάλογα με την δραστηριότητά μας, τα απόλυτα κριτήρια ωστόσο δεν αλλάζουν, γιατί είναι προϋπόθεση της επιλογής κάθε κομματιού ξεχωριστά.

1.5. Συντήρηση και Αποθήκευση του Εξοπλισμού O καταδυτικός εξοπλισμός φθείρεται σχετικά εύκολα και καταρρέει με τη χρήση και με το χρόνο. Το αλάτι, η ηλιακή ακτινοβολία, οι υψηλές θερμοκρασίες και συστατικά του αέρα, όπως το όζον, είναι οι παράγοντες “γήρανσης” του υλικού, που γίνεται αναπόφευκτη, καθώς συνεχίζεται, με πιο αργό ρυθμό, ακόμα και στην αποθήκευση. Στη “γήρανση” με το χρόνο, προστίθεται και η φθορά της χρήσης του υλικού και οι πιθανοί τραυματισμοί του. Οι παράγοντες φθοράς δημιουργούν την ανάγκη για την ειδική συντήρηση και προστασία κάθε κομματιού του εξοπλισμού γι’ αυτό και στο θέμα της “συντήρησης” δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα. Το καταδυτικό υλικό χρειάζεται πολύ καλή φροντίδα από τον ελεύθερο δύτη. Αμέσως μετά την πρώτη χρήση του το υλικό παύει να θεωρείται καινούργιο και το χρονόμετρο της πάλης του με το αλάτι, τη ζέστη, τη φθορά της χρήσης αρχίζει να μετράει. Χρησιμοποιούμε προσεκτικά τον εξοπλισμό στην θάλασσα. Ειδικά στην ακτή ή στο σκάφος στην προετοιμασία για είσοδο ή στην έξοδο από το νερό, οι τραυματισμοί του εξοπλισμού είναι πολύ πιθανοί. Ακόμα και η μεταφορά μπορεί να ταλαιπωρήσει το υλικό, αν για παράδειγμα καταπλακωθεί για ώρες με βαριά αντικείμενα, στη διαδρομή με αυτοκίνητο ή μέσα στο σκάφος. Το πιο σημαντικό μέρος της φροντίδας του δύτη απέναντι στον εξοπλισμό του, γίνεται στο σπίτι. Εκεί ακολουθεί μερικά βήματα τακτοποίησης του υλικού, μετά από κάθε εξόρμηση, μία διαδικασία που με μία λέξη την ονομάζουμε συντήρηση. H συντήρηση του εξοπλισμού, περιλαμβάνει πέντε βήματα: •

Πλύσιμο με γλυκό νερό

Στέγνωμα

΄Eλεγχος για φθορές

Επισκευή

Αποθήκευση

Όλο το καταδυτικό υλικό πλένεται, αμέσως μετά τη θάλασσα, με γλυκό νερό, ώστε να μη στεγνώσει με το αλάτι πάνω του. Το χλιαρό νερό διαλύει καλύτερα το αλάτι. Δεν πρέπει πάντως να χρησιμοποιείται πολύ ζεστό νερό που φθείρει το υλικό. Εκτός από το αλάτι, απομακρύνονται και άλλα σωματίδια. (π.χ. άμμος, χώμα, φύκη κλπ). Το υλικό αφήνεται να στεγνώσει σε χώρο που αερίζεται καλά και πάντα σε σκιερό μέρος. 15 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


Ορισμένα υλικά, όπως η στολή, χρειάζεται να τα γυρίσουμε και από τη μέσα πλευρά προς τα έξω για να στεγνώσουν τελείως. Επίσης όσα χρειάζεται να στραγγίσουν από τα νερά πρέπει να τοποθετηθούν όρθια (π.χ. τα πτερύγια) ή να κρεμαστούν. Όταν ο εξοπλισμός στεγνώσει και πριν τον αποθηκεύσουμε γίνεται ένας έλεγχος σε όλα τα υλικά για πιθανούς τραυματισμούς (π.χ. το λουράκι της μάσκας, το παπούτσι των πτερυγίων, πιθανά σχισίματα στην στολή, σκουριά στο μαχαίρι κ.λπ.) ΄Oπου χρειάζεται επεμβαίνουμε για τις απαραίτητες επισκευές ή σημειώνουμε τι πρέπει να αντικαταστήσουμε ή να δώσουμε σε ειδικό για επισκευή. Με αυτό τον έλεγχο ο εξοπλισμός θα είναι έτοιμος για χρήση στην επόμενη εξόρμηση και θα μπορούμε να τον εμπιστευθούμε. H αποθήκευση του υλικού γίνεται σε σκιερό και δροσερό μέρος, χωρίς υγρασία. Έτσι αποφεύγεται η επαφή του με την ηλιακή ακτινοβολία και τις μεγάλες θερμοκρασίες. Αν μεσολαβεί πολύ χρόνος, ως την επόμενη βόλτα στη θάλασσα, είναι σωστό να φυλάξουμε υλικά όπως η στολή σε στεγανές νάιλον σακούλες, ώστε το νεοπρέν να μη "ψηθεί" από το όζον του ατμοσφαιρικού αέρα. Παράλληλα, το κάθε υλικό αποθηκεύεται χωρίς να καταπλακωθεί, σε μία αποθήκη ή ντουλάπα, για να μη το βρούμε παραμορφωμένο την επόμενη φορά. Η πιο πρακτική λύση είναι η αποθήκευση όλου του υλικού μέσα στον καταδυτικό σάκο και η τοποθέτηση του σάκου μέσα σε αποθήκη ή ντουλάπα που δεν έχει ζέστη και υγρασία. Μέσα στον ευρύχωρο καταδυτικό σάκο η σωστή σειρά τοποθέτησης του υλικού είναι πρώτα να τοποθετηθούν τα πτερύγια που δημιουργούν και ένα σκληρό “πάτο” για την προστασία των υπόλοιπων υλικών. Οι μάσκες τοποθετούνται μέσα σε ειδικό προστατευτικό πλαστικό κουτί πριν μπουν στο σάκο. Πάνω στα πτερύγια μπαίνουν όλα τα μικροαντικείμενα όπως ο αναπνευστήρας, το μαχαίρι, τα γάντια, τα καλτσάκια, ο πλωτήρας και η ανέμη με το κορδόνι του, μία ειδική θήκη με τον υπολογιστή της ελεύθερης κατάδυσης στο εσωτερικό της, ο μικρός φακός του ψαρέματος αν χρειάζεται και άλλα μικρά υλικά. Στο σάκο τοποθετείται τελευταία η στολή με το παντελόνι διπλωμένο στη μέση και το σακάκι διπλωμένο κατά μήκος στα δύο και στα μανίκια του. Με αυτή την σειρά εξασφαλίζουμε ότι η στολή δεν θα “πατηθεί” και δεν θα πιεστεί από οτιδήποτε θα βρισκόταν από πάνω της μέσα στο σάκο, τραυματίζοντας με το βάρος του ή με τις προεξοχές του το υλικό της. Η ζώνη με τα μολύβια δεν τοποθετείται ποτέ μέσα στον σάκο αφού μπορεί να προκαλέσει σημαντικές φθορές σε όλα τα υλικά με το βάρος της. O ελεύθερος δύτης που φροντίζει τον εξοπλισμό του απολαμβάνει την ασφάλεια και την άνεση, που του προσφέρει στη θάλασσα και μπορεί να εμπιστεύεται ότι όλα θα λειτουργήσουν σωστά. Είναι η ανταπόδοση του κόπου και της προσπάθειας για την τέλεια συντήρησή του και φυσικά κάτι που συμφέρει και το πορτοφόλι μας, αφού δεν χρειάζεται να ανοίγει συχνά, για την αγορά νέων υλικών.

16 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΜΑΣΚΑΣ

2.1. Απόλυτο κριτήριο: η τέλεια εφαρμογή της μάσκας στο πρόσωπο Η μάσκα χρειάζεται να εφαρμόζει μαλακά πάνω στο δέρμα του προσώπου, χωρίς σφίξιμο του λουριού της και εκεί να στεγανοποιεί απόλυτα στο πρόσωπο. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι για όσο χρόνο θα φοράει κανείς την μάσκα μέσα στο θάλασσα, δεν θα εισρεύσει ούτε μία σταγόνα νερού στο εσωτερικό της. Το νερό μέσα στην μάσκα, τόσο στην διάρκεια μίας βουτιάς, όσο και στην επιφάνεια, όταν ο δύτης προσπαθεί να χαλαρώσει και να προετοιμαστεί, είναι παράγοντας άγχους και φόβου και στην καλύτερη περίπτωση ιδιαίτερα ενοχλητικό σε επαφή με τα μάτια ή την μύτη. Η εισροή νερού, ακόμα και σε σταγόνες, σαν ελάχιστη ποσότητα, μειώνει γενικά την άπνοια και αποσπά την προσοχή του ελεύθερου δύτη, ενώ για τον νέο δύτη είναι από τις χειρότερες ενοχλήσεις που μπορεί να του συμβούν μέσα στην θάλασσα. Είναι λοιπόν κρίσιμο να επιλέγεται η μάσκα κατ΄ αρχήν με βάση την τέλεια στεγανοποίησή της στο πρόσωπο.

Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ

Πίνακας 1: Ένα απλό τεστ στεγανοποίησης μίας μάσκας στο πρόσωπο: Μία απλή δοκιμή στεγανοποίησης της μάσκας στην ξηρά, πριν την αγοράσει κανείς, γίνεται αν ακουμπήσουμε τη μάσκα στο πρόσωπό μας και αφού εισπνεύσουμε ελαφρά από τη μύτη (μέσα από τη μάσκα) στη συνέχεια κρατήσουμε την αναπνοή μας. Αν η μάσκα μας ταιριάζει, θα “βεντουζάρει” ελαφρά στο πρόσωπο, όπου και θα παραμείνει, χωρίς να εισρεύσει αέρας. Διαφορετικά δεν θα στεγανοποιήσει και 17 με την εισροή αέρα, θα πέσει από το πρόσωπο.


Πίνακας 2: Η μάσκα μου αυτή την φορά βάζει νερά. Τι φταίει; • • • • •

Είναι πιθανό να έχει πιαστεί μία γωνία από το νεοπρέν της κουκούλας ή μερικές τρίχες, από τα μαλλιά κάτω από τη φούστα σιλικόνης της μάσκας (ανάμεσα στη μάσκα και στο δέρμα του προσώπου). Το λουράκι της μάσκας είναι υπερβολικά σφιχτό. Έτσι παραμορφώνεται το κανονικό σχήμα της φούστας από σιλικόνη και μπαίνουν νερά. Για το ανδρικό πρόσωπο: Μήπως αφήσαμε γένια που δεν υπήρχαν πριν; Αν ναι, την επόμενη φορά καλό ξύρισμα πριν την εξόρμηση. Σε μία παλιά μάσκα ή σε μία μάσκα που αφέθηκε στον καυτό ήλιο, είναι πιθανό να έχει σκληρύνει το λάστιχο της φούστας κάνοντας την μάσκα πλέον ακατάλληλη για χρήση. Ένα τρύπημα ή σχίσιμο στη φούστα της μάσκας θα κάνει επίσης ακατάλληλη για χρήση την μάσκα αφού δεν επισκευάζεται. Μία συγκεκριμένη μάσκα που επιλέγει κανείς για το σύνολο των χαρακτηριστικών της θα έχει να περάσει από δύο - τρεις τουλάχιστον δοκιμές στεγανότητας στην ξηρά, πριν βεβαιωθεί ο υποψήφιος χρήστης της ότι ταιριάζει στο πρόσωπό του και στεγανοποιεί τέλεια. Η τελική δοκιμή στεγανοποίησης θα γίνει φυσικά στην πρώτη χρήση της μάσκας σε πραγματικές συνθήκες στη θάλασσα, αλλά τότε, αν αποδειχθεί ότι βάζει νερά, θα έχει ήδη αγοραστεί μία μάσκα.

2.2. Το Θόλωμα των Κρυστάλλων: Ένα Ενοχλητικό Πρόβλημα Το θόλωμα στην εσωτερική επιφάνεια των τζαμιών της μάσκας σχηματίζεται λόγω της άμεσης επαφής τους με τον αέρα μέσα στη μάσκα, που είναι πάντα πιο ζεστός από το εξωτερικό θαλασσινό νερό, επειδή έρχεται σε επαφή με το πρόσωπό μας το οποίο αποβάλει θερμότητα. Σχηματίζεται έτσι, από την διαφορά θερμοκρασίας, υγρασία, πάνω στα κρύσταλλα, που θολώνει τη επιφάνειά τους. Aν εμποδίσουμε τον αέρα να έρχεται απ' ευθείας σε επαφή με το τζάμι, με ένα λεπτό στρώμα από σάλιο για παράδειγμα, το θόλωμα αποφεύγεται. Οι εταιρείες κατασκευής προσθέτουν συνήθως μία συντηρητική “πούδρα” στην καινούργια μάσκα για την συντήρηση και την προστασία του υλικού στην αποθήκευση της μάσκας, έως ότου φτάσει στον αγοραστή.

18

Για την καινούργια μάσκα: φακελάκι με χημικό υγρό μιας χρήσης, που καθαρίζει την εργοστασιακή πούδρα στην εσωτερική επιφάνεια των κρυστάλλων, πριν χρησιμοποιηθεί η μάσκα στην θάλασσα. Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


Έτσι όταν αγοράσουμε μία μάσκα θα πρέπει να την πλύνουμε πολύ σχολαστικά με σαπούνι και νερό, ώστε να ξεπλυθεί εντελώς η ειδική αυτή σκόνη, που κάθεται και στη μέσα επιφάνεια των κρυστάλλων της μάσκας. Αν το ξεχάσουμε θα αντιμετωπίσουμε το έντονο θόλωμα των κρυστάλλων, στη θάλασσα.Γενικά με το καλό ξέπλυμα της μάσκας με γλυκό νερό μετά από κάθε εξόρμηση, κρατάμε καθαρά και τα κρύσταλλα, κάτι που είναι απαραίτητο για να μην θολώνουν, στην επόμενη εξόρμηση. Η πρώτη κίνηση πριν φορεθεί η μάσκα στη θάλασσα, είναι πάντα ένα καλό πασάλειμμα, με το δάκτυλο όλης της επιφάνειας των κρυστάλλων στην εσωτερική πλευρά τους (μέσα στη μάσκα) με σάλιο. Στη συνέχεια βουτάμε τη μάσκα στο νερό την ξεπλένουμε και χωρίς καθυστέρηση τη φοράμε στο πρόσωπο. Κανονικά έτσι δε θα θολώσουν τα κρύσταλλα για όσο θα μείνει η μάσκα στο πρόσωπό του δύτη. Είναι ο πιο πρακτικός και αποτελεσματικός τρόπος κατά του θολώματος των κρυστάλλων. Ωστόσο, είμαστε υποχρεωμένοι συνήθως να τον επαναλαμβάνουμε κάθε φοράπου βγάζουμε τη μάσκα από το πρόσωπο και έρχεται σε επαφή με τον αέρα. Αν παρ’ όλα αυτά εμφανιστεί θόλωμα πάνω στα κρύσταλλα και δεν φύγει με μία δεύτερη ή τρίτη προσπάθεια, πρέπει να συμβαίνει κάτι από τα πιο κάτω: • Έχει ζεσταθεί πολύ το πρόσωπό μας και από τη θερμότητα που αποβάλλει το δέρμα θολώνουν τα κρύσταλλα από τη διαφορά θερμοκρασίας με το κρύο νερό. Η λύση εδώ είναι να βγάλουμε τη μάσκα και να βρέξουμε αρκετές φορές το πρόσωπό μας με θαλασσινό νερό πριν φορέσουμε τη μάσκα. • Τα κρύσταλλα στην εσωτερική τους επιφάνεια δεν είναι καθαρά. • Το δάκτυλο του χεριού ή το γάντι, αν φοράμε, δεν είναι καθαρό π.χ. είναι λαδωμένο από κάτι που πιάσαμε. • Το σάλιο μας περιέχει και άλλες ουσίες π.χ. αν έχουμε τσιμπολογήσει μπισκότα λίγο πριν, θα βάζουμε ζύμη (!) στα κρύσταλλα, μαζί με το σάλιο. Εφόσον έχουμε ήδη “λερώσει” τα κρύσταλλα σε μία από τις περιπτώσεις αυτές, ξεπλένουμε καλά με θαλασσινό νερό και τρίβουμε την επιφάνειά τους με καφέ φύκια των βράχων. Το πρόβλημα θα λυθεί και παράλληλα αυτό είναι και μια δεύτερη μέθοδος, αντί του σάλιου, για την προετοιμασία της μάσκας, πριν την φορέσουμε. Ένα αντιθαμβωτικόσπρέι για την μάσκα είναι πολύ αποτελεσματικό, αλλά θα πρέπει να το μεταφέρουμε πάνω μας ή στον πλωτήρα για να είναι συνεχώς διαθέσιμο στην επιφάνεια ανάμεσα στις καταδύσεις. Το χρησιμοποιούμε αντί για σάλιο και με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Όταν βγει η μάσκα από το πρόσωπο θα πρέπει να ξαναβάλουμε σπρέι για να μην θολώσουν τα κρύσταλλα στην επανατοποθέτηση της μάσκας. Το αντιθαμβωτικό σπρέι: είναι πολύ βολικό αρκεί να μην περιέχει ουσίες επικίνδυνες για τα μάτια, γιατί ο δύτης που θα ψεκάσει κατά λάθος προς το μάτι του κινδυνεύει με σοβαρότατο έγκαυμα, Επίσης δεν πρέπει να περιέχει οινόπνευμα, το οποίο μπορεί να αλλοιώσει.την σιλικόνη της μάσκας. Γι΄αυτό προτιμάμε επώνυμα προϊόντα με σαφή ανάλυση του περιεχομένου τους. Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ

19


86 Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.