Dialoog 'Samen veerkrachtig'

10-daagse van de Geestelijke Gezondheid Bouw veerkracht op. Wacht niet tot je je slecht voelt”

“’t Is ’t vallen van de bladeren.” Een veel gehoorde uitdrukking die wijst op het gevoel van somberheid, wanneer de herfst in aantocht is. Tijdens de voorbije twee coronajaren leek de herfst bij veel mensen niet meer te willen wijken. Winston Churchill omschreef het ooit als een gevecht tegen ‘the black dog’, de zwarte hond die je meezeult en die je overal in de weg zit. Maar de herfst kan ook een prachtig seizoen zijn en de zwarte hond is gewoon vaak een lieve, trouwe vriend. Veerkracht is het sleutelwoord in de 10-daagse van de Geestelijke Gezondheid, van 1 tot 10 oktober. Logo Dender vzw verspreidt het woord, CHIPKA schrijft het op.

Logo is de afkorting van ‘Lokaal Gezondheidsoverleg’. Over heel Vlaanderen en Brussel zijn 15 Logo’s actief. In opdracht van de Vlaamse overheid bieden ze ondersteuning om acht preventieve gezondheidsthema’s aan de man te brengen. Geestelijke gezondheid is daar één van. In Aalst opereert Logo Dender vanop het voormalige eiland Chipka, in het kantoorgebouw van Tereos Syral. CHIPKA sprak er met regioverantwoordelijke Evelien Muylaert en met Ruth Steeman, themaverantwoordelijke Geestelijke Gezondheid. gezondheidsbeleid uit. We werken vooral samen met bedrijven, scholen en lokale overheden. Aalst is één van onze twaalf lokale besturen die het charter ‘Gezonde Gemeente’ ondertekenden. Dat is onze ‘core business’. Ons gezondheidsbeleid kan heel breed gaan en verschilt soms van regio tot regio. Hier leggen we bijvoorbeeld meer dan in andere regio’s het accent op de thema’s tabak, alcohol en drugs omdat we merken dat er hier meer nood aan is. Mentale gezondheid is dan weer een thema dat over heel Vlaanderen actueel is.”

Evelien: "We leven in een individualistische cultuur en het gevoel dat je geluk zelf maakbaar is, overheerst."

en dat je daarmee niet wacht tot wanneer je ziek bent, of tot wanneer je je slecht voelt. We maakten een inspiratiegids, waarmee lokale besturen en andere organisaties ideeën kunnen opdoen. Verder bieden we ondersteuning met promotiemateriaal zoals voor Complimentendag op 1 maart. En misschien ken je Warme William? Dat is een grote, blauwe beer die een luisterend oor biedt aan kinderen en jongeren. Er is helaas geen one size fits all, maar waar mogelijk werken we op maat.”

Volgens het Steunpunt Geestelijke Gezondheid ‘Te Gek!?’ blijkt dat één persoon op de vier te maken krijgt met psychische problemen. Ruth: “We weten dat 50% van de mentale gezondheidsproblemen al vóór de leeftijd van 14 jaar starten. In 75% van de gevallen is dat zelfs voor de leeftijd van 24 jaar (onderzoek Children's Society, 2008). Dit toont het belang van vroeg inzetten op mentaal welbevinden en dus ook van een sterke preventieve aanpak.” De onderzoeken dateren van vóór de coronaperiode. Ruth: “Corona heeft er inderdaad ook nog eens ingehakt, zowel bij jong als oud. We kregen plots meer vragen vanuit bijvoorbeeld CLB’s (Centra voor Leerlingenbegeleiding) en Eerstelijnszones over jongeren, die zich vergeten voelden in het debat. Bij ouderen is eenzaamheid een vaak voorkomend probleem. Het Centrum voor Algemeen Welzijn (CAW) noteerde in 2020 een stijging met 10 procent in vergelijking met het jaar voordien. Maar toch vonden we de categorie 18- tot 30-jarigen moeilijker vast te krijgen. Wij werken zelden rechtstreeks met particulieren en die leeftijdscategorie is moeilijker bereikbaar via school en is minder vaak aangesloten bij verenigingen.”

Evelien: “We zien nu een generatie die heel hard worstelt. Er zijn opvallend veel mentale problemen bij jonge mensen. Sociale media spelen daarin een nefaste rol. We leven in een individualistische cultuur en het idee dat je geluk zelf maakbaar is, overheerst.

Vlaanderen staat op kop in Europa wat het zelfmoordcijfer betreft. De prestatiedruk speelt hierin zeker ook een rol. Dàt en het feit dat wij historisch gezien nogal ‘binnenfretters’ zijn. Er is geen causaal verband, maar je kunt de link wel leggen.”

Ruth: “Praten is belangrijk. Daarom steunen we ook de actie ‘Kom uit je kop’, die specifiek op mannen gericht is. Als je dan toch één positief effect van corona kan benoemen, is het dat er meer en meer wordt gewerkt rond mentale gezondheid. Ook al blijft het onderwerp toch nog altijd wat in de taboesfeer steken.”

Welke tips kunnen jullie aanreiken om het mentaal welzijn op te krikken? Evelien: “Er is veel dat je kunt doen om je geestelijke gezondheid op te krikken. Bewegen is bijvoorbeeld altijd een goed idee. Maar het is vooral belangrijk om voeling te blijven hebben met wat je zelf belangrijk vindt. Stel dat in vraag. De ‘geluksdriehoek’ kan daarbij helpen. Dat is een wetenschappelijk instrument waarmee bedrijven, scholen, de zorgsector, welzijnsorganisaties enzovoort aan de slag kunnen. Jezelf kunnen zijn, je goed voelen en goed omringd zijn, dat zijn de drie hoekstenen. Je leest er alles over op www.geluksdriehoek.be.”

Hulplijnen: waar vind je een luisterend oor?

● Awel luistert naar alle kinderen en jongeren met een vraag, een verhaal, een probleem. www.awel.be

● Ook het JAC (Jongerenadviescentrum) helpt jongeren tussen 12 en 25 jaar met al hun vragen en problemen. www.jac.be

● OverKop: In een OverKop-huis op de Graanmarkt kan je als jongere tot 25 jaar binnen en buiten lopen en allerlei leuke activiteiten doen.

Het is een plek waar je een luisterend oor vindt en een beroep kan doen op professionele therapeutische hulp. www.overkop.be

● Tejo: Ben je tussen 10 en 20 jaar en zie je het even niet meer zitten?

Spring bij TEJO binnen en krijg onmiddellijk therapeutische begeleiding, anoniem en gratis, met of zonder afspraak. www.tejo.be

● Tele-Onthaal: Kleine of grote zorgen? Bij Tele-Onthaal praat je anoniem over wat jou bezighoudt. www.tele-onthaal.be of bel 106

● Zelfmoord1813: Heb je zelf hulp nodig of maak je je zorgen om iemand? Elk gesprek is anoniem en gratis. www.1813.be of bel 1813

● CAW: Voor een babbel kun je terecht in de Lazaretstraat 11, maar het CAW kan ook naar jou toekomen en afspreken op straat. caw.be