Museumnieuws Hasselt, jaargang 24, nr. 1

PB- PP

BELGIE(N) - BELGIQUE

S T E D E L I J K E

Erkenning: P206749 | Driemaandelijks tijdschrift | afgiftekantoor: 3500 Hasselt 1 Stedelijke Musea Hasselt, Witte Nonnenstraat 19, 3500 Hasselt

M U S E A

H A S S E L T

JANUARI – FEBRUARI – MAART 2016 | JAARGANG 24 | NUMMER 1

2 Expo ‘Dokter Bamps verzamelt.

Reconstructie van een 19de-eeuwse Hasseltse topcollectie’

Muziekinstrument “Serpent” © Musée de Mariemont

2 Een rondleiding is een goed gesprek 2 100% schoon in het Modemuseum

Expo

Een verzameling verzameld

Het Stadsmus brengt de topcollectie van dokter Constant Bamps opnieuw samen Vijf dagen duurde het voor de verzameling van de Hasselaar Constant Bamps (1847 – 1907) geveild raakte. Een Brussels huis veilde 1.297 (!) loten (en later nog eens een 300-tal): archiefdocumenten, munten, middeleeuwse juwelen, op­gezette dieren, planten, muziekinstrumenten, archeologische vondsten, … De expo in Het Stadsmus geeft de brede interesse van de Hasseltse dokter weer. En ze is tegelijkertijd het resultaat van dat wat alle verzamelaars kenmerkt: een doorgedreven zin voor speurwerk.

Veilingcatalogus als leidraad In 2010 gaf historicus Jo Rombouts een lezing over het eerste stadsmuseum, dat in 1909 opende op het Groenplein. ‘Bij de voor­bereiding kwam ik een catalogus uit 1907 tegen, die gebruikt werd bij de veilig van een heel uitgebreide Hasseltse collectie, die van dokter Constant Bamps. Vlak voor het stadsmuseum de deuren opende, en je kan je afvragen: wat als die rijke collectie nu eens in Hasselt gebleven was? Dan kon je vandaag in de collectie van Het Stadsmus misschien een ‘serpent’ (zie afbeelding cover), middeleeuwse speld of een haas met twee koppen op sterk water vinden.’ Aan de hand van die catalogus ging een werkgroep in 2013 van start met het opsporen van de stukken.

Trigger voor onderzoek

Delbeke, conservator van Het Stadsmus vult aan: ‘Sommige musea beheren maar enkele loten, die binnen een grotere collectie wat op de achtergrond geraakten. In Mariemont bijvoorbeeld zijn de collectiebeheerders naar aanleiding van onze bruikleen­aanvraag voor het muziekinstrument – het zogezegde serpent – hun collectiestuk voor het eerst van dichterbij gaan bekijken. En dat is dan ook weer nuttig voor hun eigen collectie.’

De expo loopt van 6 februari tot en met 1 mei. ‘Wie interesse heeft in hasselentia of wil kijken naar de mooiste en vreemdste objecten uit de verzameling, zal ogen tekort komen,’ aldus Ann Delbeke. ‘En gezinnen met kinderen krijgen natuurlijk een aparte kijk op de voorwerpen in het gezinsparcours’.

Veilingcatalogus

Oproep: dokter Bamps verzamelde, Limburgers verzamelen Samen met Het Stadsmus gaan een aantal Limburgse partners (Er fgoedcel Mijn-Er fgoed, Er fgoed Haspengouw, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, Heemkunde Limburg en het Limburgs Volkskundig Genootschap) op zoek naar Limburgse verzamelingen van vandaag.

Het project Limburg verzameld/t is een oproep aan het brede Limburgse heemkunde- en erfgoedveld en tegelijkertijd een engagement van de partners om verzamelaars te ondersteunen in de praktijk van het verzamelen. Tijdens een studiedag op 12 maart in Het Stadsmus, kom je meer te weten over prospectie, schenkingen, verzekeringen, legaten, inventariseren, …

Heb of ken je een verzameling? Laat het weten via limburgverzameldt@erfgoedplus.be.

Inschrijvingen en informatie over de studiedag: www.hetstadsmus.be

‘De grote gevarieerdheid van de collectie zorgde er natuurlijk voor dat de stukken bij zeer binnen- en buitenlandse eigenaars terechtkwam,’ aldus Jo Rombouts. Ann

1

European museum of the year

Jeneverbaron

De twee eerste Jeneverbaronnen Nicole Nelissen en de stoop van stokerij Nelissen ‘Ik bewaar een stoop, affiches, etiketten, prijslijsten, … van de stokerij van mijn vader Alfons Nelissen. In 1983 verkocht hij de stokerij aan Konings in Zonhoven. De spullen die ik bewaar hebben echt een emotionele betekenis voor mij.’

Nicole Nelissen herinnert zich dat ze als schoolmeisje altijd even dag ging zeggen aan haar vader in het magazijn, toen dat nog in de Berestraat (huidige TT-wijk) gevestigd was. Er werkten toen 7 à 8 mensen. Later zou de stokerij uitgebouwd worden achter hun woning aan de Maastrichtersteenweg. De bekendste producten van stokerij Nelissen zijn Oude Jenever Coureur, Elixir Kempen Boven, Cherry Nelissen en de likeur Angelique.

Peter Berx: de laatste stoker van Fryns Peter Berx werkte vier jaar voor stokerij Fryns, totdat de activiteiten in 1995 in Hasselt stopgezet werden. Het merk Fryns was in 1989 al verkocht aan stokerij Bruggeman. Peter werkte als laborant mee aan de afstelling van de nieuwe stookinstallatie in de Crutzenstraat.

‘Voor mij leven die know how van de likeurstook en de Frynsrecepten nog steeds verder,’ zegt Peter Berx. ‘Ik bewaar een fles van Fryns, waarin vroeger destijds de advocaat­likeur gebotteld werd. Af en toe maak ik de advocaat opnieuw, helemaal volgens het originele Frynsrecept.

En dan geniet ik van dit stukje culinair erfgoed met familie en vrienden.’

Jenevermuseum kandidaat voor prijs Europees Museum van het Jaar Het Jenevermuseum is één van 49 Europese musea die in aanmerking komen voor de European Museum of the Year Award. Het museum stelde zich kandidaat met de vernieuwde opstelling en publiekswerking, en die kandidaat­stelling werd weerhouden door het European Museum Forum. De drie andere Belgische kanshebbers zijn Texture (Kortrijk), het Koninklijk Museum voor Natuurwetenschappen en het Kasteel van Gaasbeek.

In het voorjaar kwam de jury een kijkje nemen op de site. De aanpak van het museum om een delicaat thema als alcoholgebruik op een vernieuwde en interactieve te behandelen in de opstelling, sprak hen erg aan. ‘Ook het openzetten van de poort van de binnenkoer, om de industrieel-archeologische site, de binnenkoer als evenementenplek en de jeneverbar als ontmoetingsplek ten volle tot ontwikkeling te laten komen, werd als positief ervaren,’ zegt Davy Jacobs, conservator van het Jenevermuseum.

Nicole Nelissen © Filip Claessens

Peter Berx © Filip Claessens

De bedoeling van de prijs is om museumwerking die een maatschappelijke rol speelt, in de kijker te plaatsen. In mei wordt bekend gemaakt wie zich European Museum of the Year mag noemen. www.europeanmuseumforum.info/emya/emya-2016.html.

Collectie

Verzamelaarsunie Hasseltse Keramiek restaureert tegelpaneel in het museum Een echte puzzel, dat is de restauratie van dit tegelpaneel, dat door Majoliques de Hasselt gemaakt (ca. 1905) werd voor een Blankenbergse woning. In 2007 werd het volledig gerecupereerd, met binnenmuur en al, bij de afbraak van de woning.

In 2007 werd het paneel aangeboden aan Het Stadsmus.

Daar kan je vanaf januari de leden van de Verzamelaarsunie bezig zien met de wedersamenstelling, onder de deskundige leiding van specialist Charlot Debisschop: ‘Het paneel brak in drie stukken en bij het verwijderen van de bak­ stenen van de binnenmuur, brokkelde het nog verder af.

Wij proberen nu het paneel opnieuw samen te stellen.’

Duurzame mode

Egyptisch geïnspireerde feestoutfits in de jaren 1920

100% Schoon: experts aan het woord over duurzame mode

De geëmancipeerde dames van de twenties vertoonden zich ’s avonds en bij formele gelegenheden graag in luxueuze jurken en rijkelijk versierde avondmantels van fluweel, crêpe de Chine, lamé, maar ook van assuitstof. Bij deze borduur­techniek worden kleine metalen plaatjes op tule aangebracht. Samen verbeelden ze typisch Egyptische motieven zoals hiërogliefen, piramiden, kamelen, …

In welke omstandigheden worden onze kleren gemaakt? Op 100% Schoon geven experts je antwoord op de vragen die rijzen op sociaal, economisch en ecologisch vlak. In ontwerp, distributie, onderzoek en actie zoeken zij duurzame oplossingen: Murielle Scherre (La Fille d’O), Sara Ceustermans (Schone Kleren Campagne) en Lode Benoit (Bel&Bo) vertellen hoe zij werk maken van ‘schone’ kledij. Marijke Eyskoot, auteur van Talking Dress, geeft je tips voor een faire garderobe. Veerle Spaepen (Plan C), Hendrikje Meyvis (Carpet of Life) en Hilde Pootemans (Creazi) geven hun visie op duurzame mode. Sven Pichal (VRT) zorgt voor een vlot verloop van de avond.

‘Assuit’ verwijst naar de stad Assioet, die in de 19de eeuw het hart was van de Egyptische textielindustrie. Napoleons expeditie naar Egypte (1798-1801) en de ontdekking van Toetanchamons graf (1922) leidden in het westen tot een ware Egyptomanie. De Egyptische beeldtaal sloot perfect aan bij de geometrische vormen van de art deco die toen op zijn populairst was. Bijgevolg werd assuittextiel een modieus alternatief voor kraalwerk en pailletten.

De tentoonstelling ‘Jazz Age. De bruisende jaren ‘20’ loopt nog tot 13 maart 2016 in Mode­museum Hasselt.

Patrick Thijs van de Verzamelaarsunie: ‘Het duurde zeven jaar voor we een klare kijk kregen op het project. Daarenboven kregen we dit jaar een klein budget om de nodige materialen aan te kopen. We hopen tegen de lente klaar te zijn.’

Zilverkleurige avondmantel in assuit, ca 1920, Modemuseum Hasselt © Kristof Vrancken

2

Donderdag 28 januari, 20 uur modemuseumhasselt.be

Publieksbemiddeling

Een rondleiding is een goed gesprek De gidsenwerking in de stedelijke musea Samen met de onthaalmedewerkers staan de gidsen het dichtst bij het publiek. De gidsen vervullen hun ambassadeursrol in de musea met trots en voldoening. De stedelijke musea willen de gidsen blijvend ondersteunen in een veranderend museumlandschap, waarin interactie en dialoog steeds belangrijker worden.

Publieksbemiddelaars Joke Smets en An Van Hertum: ‘Onze publieksbemiddeling neemt de constructivistische leertheorie als uitgangspunt: ‘de ‘lerende’ construeert zelf kennis door nieuwe gegevens te koppelen aan inzichten die hij al heeft. Niet het ontvangen van de informatie is cruciaal, maar het verwerken ervan.

Openheid, aanknopingspunten en dialoog zijn de kernwoorden.’

Dit heeft natuurlijk gevolgen voor de musea én voor de rond­ leidingen. We moeten oog hebben voor de bagage die mensen meebrengen: wat weten ze al over het onderwerp, waar liggen hun interesses, wat is de motivatie voor hun bezoek? Er wordt een aangepaste leeromgeving gecreëerd, waarin iedereen op maat uitgedaagd en gestimuleerd wordt: beleven, manipuleren, experimenteren, theoretiseren, verifiëren, concluderen, denken, doen en spreken.

Expo

Expo Dear Hasselt: aanbevelingen voor de Groene Boulevard Tijdens de zomermaanden namen Marlies Vermeulen en Remy Kroese van architectenbureau Dear Hunter hun intrek in een pop-up-woonst op de Groene Boulevard. Ze registreerden en onderzochten hoe Hasselaren hun ‘kleine ring’ of Groene Boulevard gebruiken en beleven. Conclusie: ‘Beschouw de kleine ring niet als één geheel, maar als een ketting van kralen, die elk een klein centrum van activiteit zijn.’

Een expo laat je kennismaken met het volledige rapport. ‘We nodigen alle Hasselaren uit om onze bevindingen te komen bekijken,’ zegt het duo van Dear Hunter. ‘We kunnen in een onderzoeksproject als dit alleen maar van elkaar leren. En de Hasselaren zijn natuurlijk ervaringsdeskundigen als het gaat over het gebruik van ‘hun’ kleine ring.’

Meer informatie vind je op www.hetstadsmus.be en www.dearhunter.eu

Om de gidsen te ondersteunen organiseren de stedelijke musea jaarlijks vormingen en uitwisselingsmomenten. In het voorjaar van 2016 nodigen we Janien Prummel uit omwille van haar expertise in cultuurbemiddeling. Zij begeleidt een vorming over interactief gidsen voor volwassenen. Alle museumgidsen worden hiervoor uitgenodigd. Zo zetten we samen stappen naar een actuele bemiddeling.

© Kris Vande Sande

‘Om aanknopingspunten te vinden, is het essentieel dat een gids vragen stelt,’ zeggen de publieksbemiddelaars. ‘ Elke bezoeker komt met een eigen bagage en de gids stelt vragen, nodigt de bezoekers uit om gericht te kijken en ervaren, opent een dialoog, daagt hen uit en gaat samen met hen op zoek naar de verschillende betekenissen van de museumverhalen en –objecten.’

Jazz Age … Film Age

Krokuskriebels

In het kader van de expo Jazz Age organiseert Modemuseum Hasselt in samenwerking met Zebracinema een reeks van drie filmavonden die je meenemen naar de Roaring Twenties. Op het programma staan zowel originele films uit de jaren twintig als recentere herwerkingen. Hou voor meer informatie de websites van Modemuseum Hasselt en Zebracinema in het oog.

Het kriebelt voor gezinnen in de musea Samen met tientallen musea in Vlaanderen en Brussel, organiseert de Gezinsbond tijdens de krokusvakantie voor de achtste keer Krokuskriebels, de grootse museum­happening voor gezinnen. Gezinnen met kinderen tot 12 jaar zijn de genodigden. Voor hen organiseren ook het Modemuseum Hasselt, Het Stadsmus en de Abdijsite Herkenrode extra leuke, spannende en creatieve activiteiten!

In het Modemuseum gaan je kinderen op zoek naar een schat en komt onderweg de frappantste zaken uit de jaren 1920 tegen. Luister naar de jazzmuziek en keer 100 jaar terug in de tijd. Wist jij dat de rokken en kapsels korter werden in de twenties? Dat je vandaag sneakers draagt dankzij de jaren 1920? En dat toen het duurste parfum ooit gemaakt werd?

Op Abdijsite Herkenrode kan je met je kinderen tussen 4 tot 12 op safari gaan! Vreemde plek voor een safari?

Toch niet! We spotten er geen wilde dieren, maar wel middeleeuwers! Wapen je met een verrekijker en een vergrootglas. Stap daarna in de middeleeuwse jungle: vechtende ridders, biddende zusters, schilderende kunstenaars en werkende boeren. En misschien … een eenhoorn?

Gezinsbond presenteert

In januari straat Sweet and Lowdown (1999, Woody Allen) voor je klaar. De film speelt zich af in de jaren 1930 en vertelt het verhaal van jazzgitarist Emmet Ray, die er niet in slaagt hetzelfde succes als Django Reinhardt te oogsten. De film wordt ingeleid door Eve Demoen (curator Modemuseum Hasselt).

In februari volgt The Jazz Singer (1927, Alan Crosland).

We volgen de zoon van een joodse cantor (synagogezanger), die zijn droom om jazz-zanger te worden probeert waar te maken en de religieuze traditie daarvoor moet aan de kant schuiven. De film wordt ingeleid door Kenneth Ramaekers (directeur Modemuseum Hasselt). www.modemuseumhasselt.be zebracinema.cultuurplatform.be/

Nog een geheim zoeken? Kinderen tussen 6 en 12 jaar kunnen de geheimen van dokter Bamps’ verzameling nog achterhalen. Deze Hasselste dokter verzamelde de gekste dingen: oude munten, sjieke juwelen, opgezette vogels en griezelige insecten.

12.09.15 — 13.03.16 GASTHUISSTRAAT 11 B-3500 HASSELT +32 (0)11 23 96 21 MODEMUSEUMHASSELT.BE

VU: Hilde Claes, Groenplein 1, 3500 Hasselt — Beeld: Peter Lindbergh - Jessica Stam, 2007 (Published in Vogue Italia, April 2007 ©Peter Lindbergh Studio, Paris/ Gagosian Gallery)

Het Stadsmus dompelt je kinderen onder in raadsels.

Er zitten drie geheimen verstopt; voor elke leeftijd één!

Kinderen tussen 10 en 12 gaan op zoek naar het geheim van de troubadour: tussen oude museum­o bjecten vonden we een perkament dat hen op weg zet… Met jongere kinderen, tussen 4 en 9, ga je op zoek naar de Langeman. Hij woont al lang in Het Stadsmus maar verveelt zich. Dus begon hij een spelletje verstoppertje.

Vinden jullie zijn geheime schuilplaats?

3

Korte berichten Studiedag Limburg verzameld/t in Het Stadsmus op 12 maart Verzamelen klinkt eenvoudiger dan het is.

Gaandeweg kom je veel vragen tegen over beveiliging, prospectie, registratie, erfenissen en schenkingen, verzekeringen, … Het Stadsmus en de partners van het Limburgse project ‘Limburg verzameld/t’ (Erfgoedcel Mijn-Er fgoed, Er fgoed Haspengouw, Heemkunde Limburg, Limburgs Volkskundig Genootschap en het Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed) organiseren een studiedag waar experts in al deze zaken uitleg geven.

Inschrijven doe je via limburgverzameldt@erfgoedplus.be.

Expertisedag op zondag 13 maart In het kader van de expo ‘Dokter Bamps verzamelt’ organiseert Het Stadsmus een expertisedag. Heb je een erfstuk of een verzameling, waarvan je de precieze context wel eens wil weten? Kom dan zeker langs op zondag 13 maart in Het Stadsmus. Experts schatten je stuk(ken) en aansluitend kan je de stukken die de Hasseltse dokter Bamps verzamelde van dichterbij bekijken in de tentoonstelling.

Meer informatie vind je op www.hetstadsmus.be.

Museumnieuws op issuu.com Zie jij de stapel tijdschriften op je salontafel en later in de papierbak ook liever kleiner? Maar wil je toch op de hoogte wil blijven van het reilen en zeilen achter de schermen van de stedelijke musea in Hasselt? Dan kan je nu de laatste 4 nummers online lezen. Op het digitale tijdschriftenplatform www.issuu.com (geef als zoekterm ‘museumnieuws’ in), verzamelen we vanaf nu driemaandelijks het Museumnieuws.

Wil je een melding van een nieuw nummer ontvangen in je mailbox? Laat dat dan even weten aan Tine Rock (tine.rock@hasselt.be). Vermeld er ook bij of je al dan niet een papieren versie wil blijven ontvangen op je postadres.

Benefietavond voor fair trade design­label QUE ONDA VOS Het label werkt samen met Mayawevers in Guatemala en maakt handgeweven wollen tapijten en dekens. Tijdens een benefietavond in het Modemuseum Hasselt op vrijdag 22 januari staan wol en schapen centraal: een wijn- en schapenkaasavond en natuurlijk wollen tapijten en dekens.

Het label geeft ook een lezing over zijn werking en de wolproducten.

Praktische info Jenevermuseum, Witte Nonnenstraat 19, 3500 Hasselt, Tel 011 23 98 60, e-mail: jenevermuseum@hasselt.be, www.jenevermuseum.be Het Stadsmus, Guido Gezellestraat 2, 3500 Hasselt, Tel 011 23 98 90, e-mail: hetstadsmus@hasselt.be, www.hetstadsmus.be Modemuseum, Gasthuisstraat 11, 3500 Hasselt, Tel 011 23 96 21, e-mail: modemuseum@hasselt.be, www.modemuseumhasselt.be

4

Foto’s

Redactie

Filip Claessens, Het Stadsmus, Modemuseum Hasselt, Musée de Mariemont, QUE ONDA VOS, Verzamelaarsunie Hasselts Keramiek, Kris Vande Sande, Kristof Vrancken Karolien De Clippel, Tine Rock, Joke Smets, Patrick Thijs, An Van Hertum

Eindredactie

Tine Rock

Tentoonstellingen

Activiteiten

Jazz Age. De bruisende jaren ‘20 Modemuseum Hasselt Nog tot 13 maart 2016

Jazz Age – film Sweet & Lowdown Zebracinema-Z33 (organisatie Modemuseum Hasselt) vrijdag 22 januari | 20 uur 15 | € 5/6

Dear Hasselt Het Stadsmus | gratis Van 16 tot 31 januari 2016

Benefietavond QUE ONDA VOS Modemuseum Hasselt vrijdag 22 januari | 20 uur

Dokter Bamps verzamelt. Reconstructie van een 19de-eeuwse Hasseltse topcollectie Het Stadsmus | gratis Van 6 februari tot en met 1 mei 2016

100% Schoon Modemuseum Hasselt Donderdag 28 januari | 20 uur

oktober – november – december 2014

Agenda 2016 januari – februari – maart

Colofon

Krokuskriebels Abdijsite Herkenrode / Modemuseum Hasselt / Het Stadsmus Van 6 t.e.m. 14 februari Rondleidingen in de Beiaardtoren Zaterdag 6 februari en 5 maart | 14 uur | € 4* De gids vertrekt als het maximale aantal deelnemers (25 p.) bereikt is. Deze rondleiding is bedoeld voor individuele bezoekers. Groepen reserveren via groepsbezoeken@hasselt.be.

* Museumleden, UiTpashouders, krijgen bij verschillende activiteiten korting op vertoon van hun ledenkaart.

Kunst en Erfgoed in de Kijker – De glasramen van Herkenrode (Joost Caen en Cees Berserik) Het Stadsmus Zaterdag 13 februari | 15 uur | gratis Cocktailworkshop i.s.m. Bartenders On the Road Jenevermuseum Zaterdag 13 februari 20 uur | € 20* | inschrijven via jenevermuseum@hasselt.be Jazz Age – film The Jazz Singer Zebracinema – Z33 (organisatie Modemuseum Hasselt) vrijdag 19 februari | 20 uur 15 @ € 5/6