Semester 1A-nov ‘11
LIFELINE PROJECT RWANDA
HET Gebroken BREIN Liefdesverdriet
Roos hielp haar vrienden
in de MRI
Column
HEB JIJ DE NIEUWSTE BIO APPS AL?
Renske
REPORTAG
GLV IDUN
E
FASHION
TEST:
WAT IS HOT IN DE BIOLOGIE Corinne zocht het uit!
GRATIS
Nerd of workaholic?
LIFELINE SEMESTER 1A
OP DE COVER 05 14 15 16
BINNEN IDUN
COLUMN workaholisme PROJECT IN RWANDA Roos hielp haar vrienden HOT TOPICS wat is hot in de biologie? HET GEBROKEN BREIN liefdesverdriet onder de MRI- scan
17 BIO-APPS smart in Biologie 18 ZELFTEST wat voor wetenschapper ben jij?
03 09 19 21 23 23 23
HET BESTUUR SPREEKT Elbrich aan het woord AFSCHEID EN WELKOM van redactie-leden IDUN FASHION commissiekleding onder de loep LIFT avonturen in Bremen
ONVERWACHTS BEZOEK op bezoek bij Laura AND THE WINNER IS... winnaar Quest-abonnement INTRODAG de beste zinnen van het spel
DE OPLEIDING 05 05 06 08 10
VAN DE OC de opleidingscommissie COLUMN workaholisme EXCURSIE onderzoek op Schier ALUMNUS AAN HET WOORD Jetta Bijlsma WAT IS ER WEL IN HET CVL? Lotti & Corinne zochten het
uit
04 NIEUWS in de wetenschap 12 HET KNEEDBARE BREIN hoe leren wij?
IN GRUNN 20 REVIEWS kunst en meer 22 UIT ETEN bij Tapasco
VAN DE REDACTIE De Lifeline wordt gerenoveerd. De nieuwe blauwdruk ligt klaar en we hebben onze helmpjes op gezet. Alhoewel ik vorig jaar al twee Lifelines heb mogen proeven aan het voorzitterschap, voelt deze eerste Lifeline van het jaar toch wat meer als de eerste keer. De oud- commissieleden van vorig jaar zijn de redactie sinds het eind van vorig jaar officieel uitgestapt (zie hun afscheidsstukjes op pagina 16 of 17) en het touw blijft in onze handen achter. Zoals volgens stereotypische vooroordelen kan worden verwacht heeft de nieuwe commissie – toentertijd bestaande uit een man en zes meiden- bedacht om van de eerste Lifeline van het jaar een Glossy- uitgave te maken (Hessel was hier overigens niet eens bij). Met een nieuw aantal pagina’s en een nieuwe kaft hebben we er iets moois van gemaakt. Inmiddels is onze commissie versterkt met twee nieuwe leden. Ook hun stukjes zijn te zien op pagina 16/ 17. Alhoewel het thema dit keer Glossy moge zijn zullen de stukken niet tegenvallen. Met diverse nieuwe onderwijsgerelateerde artikelen en interessante onderwerpen met een populair tintje wordt Glossy vermengd met wetenschap. Veel plezier bij het lezen van de officieel eerste (en wellicht ook laatste) Glossy uitgave van de Lifeline. Groetjes,
2 GLV Idun LIFELINE
WETENSCHAP
Lotti van Driel
voorzitter Lifeline 11/12
COVERFOTO
fotografie: Lotti van Driel modellen: Jurjan van der Zee Eline Postma
fotob
ewerk in
HET BESTUUR SPREEKT
g: Mar
leen D
omm
erholt
COLOFON De Lifeline is het onafhan-kelijke tekstueel orgaan van de Groninger Leven-swetenschappen Vereniging (GLV) Idun en komt elk semester (4 keer per jaar) uit. Oplage: 1520
Lieve Leden,
V
oor jullie ligt de eerste Lifeline van dit jaar, met als thema Glossy. Iedereen heeft wel eens een glossy gelezen, ofhet nou thuis is of in de wachtkamer bij de tandarts. Mijn associaties waren eigenlijk allemaal erg fout: uitgebreide reportages over de nieuwe haarkleur van Gerard Joling, een stiekeme fotoshoot van een BN’er die een bad hair day heeft en in z’n trainingspak over straat loopt of pagina’s vol met schoenen. Toen ik hier echter iets beter over nadacht, kwam ik tot de conclusie dat je veel van deze dingen ook binnen Idun terug kunt vinden. Schoenen kunnen Idunaren over het algemeen niet zoveel schelen, maar op de vrijdagmiddag na de IduNacht kun je veel Idunaren in hun chillbroek door het CvL zien sjokken, inclusief bad hair day. Er valt altijd weer genoeg te bespreken; zo weet iedereen binnen no-time wie met wie gezoend heeft. Er is al vaak gesproken over het opzetten van een zoenweb: een overzicht met namen en lijntjes tussen de mensen die met elkaar gezoend hebben... De komende activiteiten kunnen ook zeker de nodige glossy items opleveren. Zo is in de tweede week van januari de wintersport, georganiseerd door de Foreign Affairs: hier zou een mooie wintershoot gehouden kunnen worden in de sneeuw, misschien zelfs wel goed voor een coverfoto. Ook de roddelrubriek kan weer gevuld worden: de EJC komt binnenkort met hun eerste activiteit, maar wat zal het zijn? De commissie is gevuld met acht nieuwe leden en wij als bestuur hebben er alle vertrouwen in dat ze dit jaar prachtige activiteiten gaan organiseren. Als bestuur organiseren wij in december het inmiddels traditionele kerstdiner. Tot op de avond zelf blijft het menu voor de avond geheim: er valt dus genoeg te speculeren! Ook zorgen wij ervoor dat jullie er fashionable bij kunnen lopen. Onze winterkledinglijn bevatte dit jaar een lekker warm vest en een comfortabele chillbroek, met fancy assecoires als een Idunblauwe paraplu om het droog te houden in de herfstregens en een sjaal met Idunlogo om de winterse kou te kunnen trotseren. We hopen veel mensen in deze winterkleding te zien, bijvoorbeeld tijdens de schaatsactiviteit van de S.L.A.K. De winterlijn kun je helaas niet meer bestellen, maar heb je deze gemist, niet getreurd! Aan het einde van het collegejaar komt er weer een kledinglijn, waarmee je helemaal klaar voor de zomer bent. Voordat het weer zomer is, moeten we eerst de herfst en winter nog door. Om deze donkere maanden door te komen, organiseert de N.E.R.T.S een spelletjesavond. Ouderwets spelletjes doen onder het genot van warme chocolademelk en speculaas – voor een fijn authentiek gevoel, lekker terug naar vroeger, ... (sla een wintereditie van een glossy open en je kunt hier zo nog drie verschillende omschrijvingen invullen).
Druk: Drukkerij Weissenbach B.V. Sneek De redactie: Anouk Baars Lotti van Driel Renske van Raaphorst Violet Swakman Corinne Mulder Skander Mulder Marijke van Marrewijk Hessel van der Weide; Joyce Lubbers Niets uit deze uitgave mag gekopieerd, vermenig-vuldigd of gepubliceerd worden zonder schriftelijk toestemming van de redactie. Omdat de redactie voor het grootste gedeelte afhankelijk is van inbreng van derden kan de redactie niet aansprakelijk worden gesteldvoor onjuiste informatie. De redactie en/of GLV Idun hoeft de zienswijze van geplaatste stukken niet te onderschrijven. Auteur dient bij de redactie bekend te zijn. Lidmaatschap GLV Idun: Kijk op www.glv-idun.nl
Lieve leden, voor nu waren dit weer genoeg glossy termen over GLV Idun – gelukkig zijn we verder heel gewoon gebleven! Groetjes,
namens het gehele zesde bestuur der GLV Idun,
Elbrich Postma
GLV Idun LIFELINE 3
WETENSCHAPS S W IEU Tyrannosaurus rex – Bigger, stronger, faster?
N
Een recente schatting van de massa van de meest torische gigant in Jurassic Park niet overdreven is: sterker
Blaffende piranha’s bijten ook
nog, het lijkt erop dat T. rex nóg groter was en sneller
Hoewel piranha’s vooral bekend staan als bijtgraag en
groeide dan eerder aangenomen. Met behulp van laser-
agressief, merkten enkele moedige onderzoekers uit Bel-
technologie zijn 3-D modellen gemaakt van de skeletten,
gië op dat roodbuikpiranha’s tevens een blaffend geluid
waar de levende massa vervolgens digitaal op is gesimu-
maakten als ze werden vastgepakt. Uit verder onderzoek
leerd. Volgens deze methode bleek de grootste T. rex die
bleek dat de piranha’s drie soorten blaffen produceerden
is gevonden, Sue, een volle 9 ton te hebben gewogen,
tijdens verschillende soorten confrontaties. Deze blaffen
een gewichtstoename van dertig procent in vergelijking
worden veroorzaakt door enkele spieren die de zwemblaas
met eerdere schattingen. De kleinste T. rex bleek echter
van de piranha’s kunnen laten trillen. Om met een vrolijke
minder te wegen, en was de groeisnelheid van de T. rex
noot af te sluiten willen wij nog melden dat de onder-
waarschijnlijk ook hoger dan verwacht.
zoekers meerdere bezoekjes aan het ziekenhuis hebben
PLoS ONE
afgelegd wegens beetwonden.
iconische dinosaurus aller tijden duidt aan dat deze prehis-
Journal of Experimental Biology
Samengesteld door Hessel van der Weide
Volledige genoom van cannabis ontrafeld
Koffie vermindert kans op huidkanker
Na het prestigieuze Human Genome Project is een nieuwe
Behalve dat koffie onmisbaar is voor het overleven dan
mijlpaal bereikt in de genetica: het complete genoom
college in de vroege uurtjes, blijkt uit nieuw onderzoek
van Cannabis sativa is ontrafeld. Hiermee is de genetische
dat een leven lang koffie drinken mogelijk ook de kans op
oorzaak voor het verschil tussen hennep- en marihua-
huidkanker kan verminderen. Het valt echter op dat dit
nastammen duidelijk geworden. Het gen voor THCA syn-
alleen maar geldt voor de specifieke kanker basaalcelcarci-
these, een essentieel enzym in de productie van THC, staat
noom (BCC) – de kans op andere vormen van huidkanker
namelijk uitgeschakeld in hennep en sterk aangeschakeld
lijkt hetzelfde te blijven. Vrouwen die drie kopjes koffie
in marihuanastammen. Dit verschil is waarschijnlijk ont-
of meer per dag drinken hebben twintig procent minder
staan dankzij de cultivatie en domesticatie van cannabis
kans op BCC, voor mannen is dit negen procent. Gezien
door de mens door de eeuwen heen. Dit is bijzonder,
het feit dat elk jaar één miljoen BCC diagnoses worden
omdat maar weinig psychoactieve gewassen al zo vroeg in
gemaakt in de Verenigde Staten kan dit effect belangrijke
de beschaving gecultiveerd werden.
gevolgen hebben op grote schaal.
Genome Biology
American Association for Cancer Research
4 GLV Idun LIFELINE
DE OPLEIDINGSCOMMISIE
Renske van Raaphorst
Marijke van Marrewijk en Annerens Meijer
COLUMN
Voor iedere studie is het verplicht dat er een Opleidingscommisie (OC) aanwezig is en hoewel de OC opkomt voor de rechten en belangen van de studenten, weten verrassend weinig mensen dat deze commissie bestaat, wat best jammer is gezien je naar de
Het is zondag. Ik heb drie experimenten tegelijk gepland, alles op de minuut van tevoren vastgelegd. Tussendoor heb ik als het goed
Opleidingscommisie toe kunt met klachten en opmerkingen over
is tijd om met een kop koffie en een boterham in mijn hand de
het onderwijs. Voor dit stukje heb ik Annerens Meijer geïnter-
volgende versie van de Lifeline door te lezen en te controleren op
viewd, tweedejaars studente Ecologie & Evolutie en inmiddels
spelfouten. Ik ben alleen, de muziek staat aan in het lab, en ik vlieg.
anderhalf jaar actief in de OC, om een beter beeld te krijgen van
Terwijl ik van de zuurkast naar mijn labtafel ren, flitst het even door
wie de Opleidingscommisie is en wat ze precies doen.
mijn hoofd: “Waarom schep ik er zo’n haast masochistisch genoe-
De Opleidingscommisie Levenswetenschappen telt zowel zeven
gen in om mijn dag zo vol te plannen?”
studenten als docenten die zo veel mogelijk de verschillende
Na vier jaar studeren moet ik zo langzamerhand toegeven dat ik
richtingen vertegenwoordigen. Dit jaar bestaat de studentenge-
aan een hardnekkige verslaving lijd. Het is er een die voor anderen
leding van de commissie uit Marthe Smedinga, Rick Veldhuis,
misschien niet zo snel te zien is, eentje die gemakkelijk te ont-
Suzanne Bezema, Martijn Schenkel, Anne Leijsen, Masja Schmidt en Annerens zelf. De studentenfractie bestaat uit een voorzitter, een aantal algemene leden en ieder jaar is er ruimte voor een eerstejaars student. Op die manier is Annerens vorig jaar bij de commissie terecht gekomen en dit jaar vertegenwoordigt Masja de eerstejaars studenten. Marthe is dit jaar voorzitter van de studentengeleding. De commissie probeert het onderwijs op
kennen is. Het is een echte sluiper: iets wat je kunt negeren of misschien niet eens als een nadeel ziet, totdat het te laat is. Waar ik het over heb? Workaholisme. Lang heb ik gedacht dat ik helemaal geen workaholic ben. Ik houd namelijk helemaal niet van de hele tijd hetzelfde doen, laat staan van werken. Sterker nog, ik durf de zweren dat ik best lui ben.
niveau te houden, zodat de colleges en practica prettig blijven
Maar ik ben gek op allemaal verschillende dingen tegelijk doen, en
voor de studenten zonder dat de waarde van het vak eronder
ik denk dat die manier van werken de ergste verslavingsvormen
lijdt. Hiervoor bestaat er op Nestor een pagina van de Opleiding-
kan aannemen. Het begint allemaal zo leuk en onschuldig. Je doet
scommisie met een klachtenforum en een emailadres waar de
eens een commissie extra of volgt een interessant vak. Het levert
student zijn of haar klachten en opmerkingen kwijt kan. Daarna-
stress op, maar die extra adrenaline maakt het allemaal ook wel
ast worden bij de tentamens van de vakken enquêtes uitgereikt
spannend. Dan volgt het nachtwerk en de extase als je een aantal
die vervolgens door de studenten worden ingevuld. Deze en-
deadlines nét haalt. Waarop je jezelf de volgende keer iets verder
quêtes worden omgezet naar percentages en een hele lijst per-
pusht. “Zoeken naar uitdaging en afwisseling” en “Het beste uit
soonlijke opmerkingen. Dit komt dan bij de docenten van het vak
jezelf halen” heet dat in sollicitatiekringen, maar wat mij betreft is
terecht die aan de hand van die enquêtes een evaluatie invullen. Hierin staat wat er goed en fout ging en wat ze anders gaan doen volgend jaar. Tot slot komen zowel de uitslagen van de studentenenquette als de docentenevaluaties bij de Opleidingscommisie. Op die manier kan de OC controleren of de docent zich echt heeft gespiegeld aan de uitslagen van de enquêtes en eventueel kijken wat er nog meer beter kan. De OC probeert op de intro-
het eigenlijk gewoon gekkenwerk. Want aan het eind van de dag leidt het tot niets anders dan totale uitputting. Ik weet dat ik niet de enige ben met dit probleem. Eigenlijk zijn de meeste mensen die ik ken op zijn minst een beetje zo (misschien jijzelf ook wel, daarvoor moet ik je doorverwijzen naar pagina voor de zelftest). We pushen elkaar ook nog eens, bewust of
ductiedag zoveel mogelijk nieuwe eerstejaars in te lichten over
onbewust, door alle verhalen over de verschillende commissies,
haar bestaan en tegelijkertijd een eerstejaars lid te scoren. Ook
extreem drukke stages en interessante hobby’s.
houden ze zo nu en dan een collegepraatje om studenten te
Omdat iedereen zich altijd net iets vrolijker en sterker voordoet
bereiken. Daarnaast is er dus de nestorpagina en ook de klachten
dan hij of zij is, lijkt het toch vaak alsof “de rest” de drukte prima
en opmerkingen die via de enorme Feedback-knop op nestor
aan kan. Wie heeft wel eens het argument “Ach, je kunt best naar
(middelste kolom, bovenaan) verzonden worden komen bij de
activiteit 18 komen, je tentamen is pas overmorgen!” gehoord (of
OC terecht. Waar de OC op dit moment druk mee bezig is? Vooral
gebruikt)? Juist.
de laatste paar vakken van vorig jaar evalueren en bespreken. Dit
Die dag in het lab eindigde trouwens vroeg, toen ik erachter kwam
jaar gaan ze ook weer druk aan de slag om zo goed mogelijke
dat één van de apparaten die ik nodig had stuk was. Ik baalde
resultaten te ondersteunen. Hierbij is alle feedback meer dan welkom. Dus als je klachten, opmerkingen, opbouwende kritiek of verdere vragen hebt, mail ze dan! oclevenswetenschappen@betastuf.nl
ervan dat het universum tegen me was. Toen ben ik maar in de zon gaan zitten met een biertje en besefte ik dat het me eerder een handje had geholpen.
GLV Idun LIFELINE 5
EXCURSIE SCHIERMONNIKOOG
Marijke van Marrewijk
Begin oktober ben ik samen met de studenten die Systeem Ecologie en/of Ecologische Interacties volgen naar Schiermonnikoog geweest. We werden in 2 groepen ingedeeld. De eerste groep ging de eerste paar dagen van de week, de tweede groep ging de tweede helft van de week. Zelf ging ik mee met groep 1. We werden deze dagen begeleid door Joost Tinbergen, Theo Elzinga, Erik Meijles, Marten Staal, Richard Ubbels en Jeroen Reneerkens.
Naar het eiland!
hoop te vertellen over de vogels die er voorkwamen. Zo kwamen de scholekster, kievit, tapuit, bonte strandloper, bergeend, pijlstaarteend en wulp voorbij. Na een hele wandeling gemaakt te hebben was het de bedoeling dat we gegevens verzamelden over de wadpier. Ieder kreeg een vierkantje van ijzerdraad die je willekeurig ergens op het wad moest gooien, om vervolgens de ‘drolletjes’ van wadpieren te tellen. Ik heb gemerkt
Zaterdag avond vertrokken we vanaf centraal sta-
dat we met bijzondere mensen te maken hadden. Soms
tion Groningen. Iedereen ging bepakt en bezakt een
zakte we verder weg dan onze laarzen toelieten. Het
uurtje met de bus richting Lauwersoog en daarna
regende zo hard dat het water door onze regenjassen
een uurtje met de boot richting Schier. Op het eiland
heen kwam. Toch bleven we lachen. Echte ecologen wat
aangekomen liepen wij een paar kilometer naar ons
mij betreft! Stiekem was ik wel opgelucht toen we weer
onderzoekshutje. Onderweg konden we alvast de
richting ons warme hutje gingen.
sfeer opsnuiven van de kwelders en het wad. Eenmaal
Nadat iedereen omgekleed, opgewarmd en lekker had
aangekomen in het hutje werden we verwelkomd met
genoten van het avondeten stapte Erik Meijles naar
een warme kop soep, een welkomstpraatje en een leuk
voren. Hij was benieuwd naar het effect van de getijden
filmpje over één van de onderzoeken over scholeksters
op het grondwaterpijl en zoutgehalte langs een slenk.
die vanuit deze locatie gedaan worden. ’s Avonds nog
Zelf was hij de hele dag al aan het meten en vroeg
even (vallende) sterren wezen kijken bij een heldere
of er vrijwilligers waren die aankomende nacht zin
nacht.
hadden om ook een paar metingen te doen. Dus daar
Ploeteren op het wad
gingen we, drie uur ’s nachts, in pyjama en regenpak de kwelder op. Het was zeker een ervaring. Rustende
De volgende ochtend zaten we fris en fruitig om acht
vogels die zachtjes met elkaar communiceerden en de
uur aan het ontbijt om een uurtje later aan onze eerste
aanwezigheid van stilletjes passerend nachtleven. Dit
‘trektocht’ te beginnen. Iedereen deed laarzen, 4 lagen
leverde nog een mooie foto van een rugstreeppad op.
kleding en een dikke regenjas aan, want de weersvoorspelling zag er niet heel zonnig uit! ’s Ochtends gingen we in
‘Daar gingen we, drie uur ’s nachts, in pyjama en regenpak de kwelder op’
groepjes ‘asking questions’ doen: een fenomeen zoeken in het landschap en aan de hand daarvan vragen stellen. ’s Middags werden we in andere groepjes ingedeeld. Ik ging met mijn groepje het wad op terwijl de andere groepen vogels, flora of bodem gingen bekijken in de kwelders. Op het wad wist Joost Tinbergen ons een
6 GLV Idun LIFELINE
Van buiten naar binnen De volgende dag had dezelfde opbouw, ’s ochtends ‘asking questions’ verder uitwerken en
O INF
afzette op ongeveer de helft van het eiland.
SCHIERMONNIKOOG
Schiermonnikoog is een klein Waddeneiland dat ter hoogte van Groningen ligt. Erosie aan de zuidkant en afzettingen aan de noordkant hebben ervoor gezorgd dat Schiermonnikoog langzaam richting het noorden is gekropen. Er is al eens een dorpje de zee in verdwenen! Daarom ligt de zuidkant tegenwoordig vast d.m.v. dijken en zandsuppleties. De noordkant wordt vrij gehouden van landbouw en begrazing. Hierdoor neemt het eiland hier nog steeds toe in lengte en kan de natuur helemaal zijn gang gaan, vrijwel uniek is voor Nederland! ’s middags weer het wad of de kwelder op. Deze keer ging ik met mijn groepje boringen rond exclosures uitvoeren. Exclosures zijn gebieden die afgeschermd zijn voor (in dit geval) grazend vee om te kunnen kijken wat voor effect het grazen op de vegetatie heeft. Wij wilden weten wat de exclosures voor effect hebben op de samenstelling van de grond. ’s Avonds was het de bedoeling dat alle gegevens van de afgelopen dagen door de groepjes zouden worden uitgewerkt en in powerpoints worden geplaatst. Die werden de volgende dag gepresenteerd. De 3e dag waren we vooral binnen. De hele dag werden er presentaties gehouden en bediscussieerd; ‘Of de verspreiding van de wadpieren geclusterd of random was, wat de oorzaken zouden kunnen zijn van de
Vanuit daar werd iedereen 50 meter uit elkaar gepositioneerd (in dwarsdoorsnede) over het eiland. Onze taak was om met veel kabaal in noordelijke richting over het eiland te lopen terwijl iedereen op een lijn bleef. Elke haas die rechts van je passeerde moest je tellen. Door het opjagen dreven we veel hazen steeds verder richting het noorden. Zodra de hazen het gevoel hadden dat ze geen kant meer op konden renden ze juist naar je toe, waardoor je ze goed kon tellen. Soms gebeurde het wel eens dat je er bijna op een haas stond. Dit omdat sommigen zich juist in het gras hadden verstopt. Het doel van de hazentelling is om te kunnen zien wat er gebeurt met de omvang van de populatie sinds de jacht in 1994 is afgeschaft. De gegevens laten zien dat kort na 1994 wel een toename was in de omvang van de populatie, maar dat na een aantal jaar de omvang redelijk constant is gebleven.
Tot slot Het waren, voor mij tenminste, vier intensieve dagen! Vaak de hele dag in weer en wind buiten en ’s avonds alle verkregen gegevens uitwerken. Dit was mijn eerste ervaring met een langer durende excursie en het beviel mij prima! Je gaat immers intensiever met je medestudenten om en leert elkaar beter kennen. Ik denk dat iedereen het wel met mij eens is als ik zeg dat het een geslaagde excursie was!
verschillende grondsamenstellingen en of er verschil was in samenstelling en respiratie van verschillende planten in verschillende omstandigheden’. ’s Avonds hadden we voor de verandering een avondje vrij! Dus tijd voor spelletjes! Bijna de hele avond is er weerwolven gespeeld. De docenten deden ook vrolijk mee wat soms zorgde voor erg grappige scenario’s.
De hazentelling De laatste dag was de jaarlijkse hazentelling! Mensen konden zich daar vrijwillig voor opgeven. Een klein stukje lopen vanaf de onderzoekshut werden we opgepikt door de balgexpres (een trekker met kar) die ons
GLV Idun LIFELINE 7
ALUMNUSAAN HETWOORD
Na twee en half jaar in de VS besloot ik dat ik er niet de rest van mijn leven wilde blijven en dat het tijd was om op zoek te gaan naar een nieuwe plek in Nederland. Dit was vanuit de VS niet zo gemakkelijk als ik dacht, om-
T
DE WERELD OVER EN WEER
oen ik biologie studeerde in Groningen, waren mijn vakken en mijn stage bij de sectie moleculaire genetica erg gefocust op de microbiologie. Daarom wilde graag mijn tweede stage doen op eukaryoot gebied. Door bemiddeling van mijn eerste stagebegeleider was het mogelijk om 6 maanden te gaan werken aan de ontwikkelingsgenetica van Drosophila in New York City. Na deze stage wist ik zeker dat ik verder wilde in de microbiologie want bacteriën groeien snel en je kunt ze gemakkelijk invriezen. Na afloop van mijn studie vond ik door middel van sollicitaties een promotieplaats bij het VUMC in Amsterdam waar ik werkte aan de zuur-resistentie van de maagzweer bacterie Helicobacter pylori. Tijdens mijn promotieonderzoek greep ik weer de kans, tot twee keer toe, om een werkbezoek in het buitenland te doen. Ik ben naar Halifax, Canada en de Washington University in St Louis, USA geweest voor enkele maanden om nieuwe technieken te leren en proeven te doen. Al snel moest ik gaan nadenken over wat ik na afloop van mijn promotie wilde gaan doen. Tijdens het laatste jaar van mijn promotie ben ik expres naar een grote internationale meeting gegaan om een goed idee te krijgen van al het microbiële onderzoek dat in de wereld gedaan werd. Bovendien gaf het mij de mogelijkheid een aantal mensen in wiens onderzoek ik geïnteresseerd was te spreken.
TERUG
VANUIT
GRONINGEN
dat er toen nog niet veel posities via het internet geadverteerd werden. Toevallig sprak ik op een internationale meeting iemand van de sectie moleculaire genetica van de RUG, en die vertelde me dat ze daar bezig waren met een aanvraag voor een project op het gebied van een Gram-positieve pathogeen. Natuurlijk liet ik vallen dat ik op zoek was naar een plek in Nederland en dat dit me wel interessant leek en via email bleef ik in contact houden met het hoofd van de groep. Gelukkig werd het project toegekend en werd ik aangenomen voor deze postdoc-positie om een techniek te ontwikkelen voor het identificeren van genen die essentieel zijn voor S. pneumoniae om ziekte te veroorzaken. Na drieënhalf jaar met veel plezier en tevredenheid gewerkt te hebben in Haren was er daar helaas op dat moment geen doorgroeimogelijkheid. Met behulp van een Rosalind Franklin Fellowship wist ik mijn eigen onderzoeksgroep opzetten bij de afdeling Medische Microbiologie, sectie Moleculaire Bacteriologie van het UMCG. In deze groep wordt gewerkt aan Gram-positieve bacteriën zoals Bacillus subtilis en pathogenen zoals Staphylococcus aureus. Zelf werk ik hier nog steeds aan S. pneumoniae, maar nu aan de interactie van de bacterie met eukaryote cellen en de vraag welke genen en processen belangrijk zijn voor het veroorzaken van sepsis en hersenvliesontsteking. Dit is zeer interessant en uitdagend onderzoek waar ik met drie promovendi en diverse geneeskunde, biologie en life science and technology studenten aan werk; studenten zijn altijd welkom voor een project.
Het liep echter anders: tijdens mijn bezoek in St Louis had ik twee Nederlanders leren kennen. Zij attendeerden me op een postdoc-positie in de groep waar ze gewerkt hadden op het gebied van intracellulaire Als ik zo terug kijk dan is het duidelijk dat veel stappen groei in macrofagen door Salmonella typhimurium. Dit in mijn loopbaan mogelijk waren doordat ik veel naar leek me zeer interessant en het was een goede groep het buitenland ben geweest en met veel mensen heb met hoge publicaties, dus ik reageerde direct. Omdat gepraat, wat ik iedereen kan aanraden. Een andere tip ik de professor tijdens het congres is om veel met je begeleiders en gesproken had en al bekend was met later eventueel ook je promotoren St Louis, besloot ik er heen te gaan Jetta Bijlsma te praten over je carrièreplanning ondanks het feit dat ik alleen teleen goed contact te houden, ook als Assistant Professor fonisch contact had gehad. Anders je in het buitenland zit. Laboratory of zou ik eerst op bezoek zijn gegaan om Molecular Bacteriology, Departeen idee te krijgen van de stad en de Veel succes maar vooral ook: veel ment of Medical Microbiology mensen die in het lab werken voor plezier! e.mail: j.j.e.bijlsma@umcg.nl een beslissing te nemen.
8 GLV Idun LIFELINE
foto: voors
tellen Lifelin
e 1; sept 20
06
Niek en ik waren samen bij de geboorte van de Melior Message, de Life Science voorloper van de Lifeline. Nu zijn we onderhand de fossielen van de redactie geworden en is het toch tijd geworden om plaats te maken voor een nieuwe generatie. Ik vind het mooi om te zien hoe het uitgegroeid is van zwart witte A5jes naar een full colour A4 uitgave, waarin ook het niveau van de inhoud sterk gegroeid is. Het was altijd een plezier om aan de Lifeline te werken en uiteindelijk het resultaat in de bus te krijgen. Ik hoop dan ook dat de huidige groep de Lifeline opnieuw naar hoger niveau kan brengen en wens ze daarmee veel succes!
Sven
De trein, Ah, daar is mijn station. Hier moet ik eruit. Tijd om over te stappen. Groningen is zeker niet mijn eindbestemming. Een nieuwe richting is gekozen en de reis gaat verder. De rit door Groningen bracht mooie uitzichten, interessante mede reizigers en soms vervelende vertragingen.Van alles zo veel mogelijk genoten en mijn bagage aangevuld. Mijn nieuwe richting ligt vast, al is de bestemming nog niet duidelijk. Het spoor wordt aangelegd tijdens de rit. Nieuwe bestemmingen brengen nieuwe uitzichten en nieuwe reisgenoten. Ik ben benieuwd naar het verloop van mijn reis en ga met veel vertrouwen de toekomst tegemoet. Over de vertragingen kan ik kort zijn: die horen erbij. Ik zal mijn medereizigers missen, maar afscheid nemen hoort erbij. Ik moet nu gaan, anders mis ik mijn trein.
Wouter
AFSCHEID
&
2007
ife
llen L
orste
vo foto:
ari ; janu line 3
WELKOM Hoi! Mijn naam is Joyce, ik ben 19 jaar en trotse Tukker. Ik hou ´kats´ veel van muziek: van Singstar tot musicals, van gitaarles tot uitgaan. Kijk vooral niet gek op als ik je een keer ´konijn´ of ´pannenkoek´ noem. Als ik een citaat hoor als: ‘’Everyone is a genius. But if you judge a fish on it’s ability to climb a tree, it will live it’s whole life believing that it is stupid’’ van Albert Einstein, ben ik weer helemaal Zen. Mijn grootste interesse ligt in de Biomedische Wetenschappen dus je zal waarschijnlijk in die richting wat van me horen/lezen. Ik heb d´r zin in!
Joyce
Ik ben Skander Mulder en ga de komende tijd de redactie versterken. Ik heb vorig jaar een bestuursjaar gedaan. In zo'n jaar vergader je bijna met elke commissie mee en raak je nog meer betrokken bij de vereniging. Na een geweldig jaar ben ik momenteel bezig met de master Biology. Daarvoor heb ik de bachelor Gedrag- & Neurowetenschappen gedaan. Weer aan de studie dus. Toch wilde ik weer betrokken blijven bij de vereniging. In het vorige bestuursjaar heb ik menig poster/banner/logo/shirt gemaakt. Hierdoor heb ik geleerd hoe grafische programma's werken en ben ik het leuk gaan vinden. De reden dat ik bij de redactie ga heeft alles te maken met wat ik kan betekenen voor de lay-out. Af en toe wil ik ook wel een stukje schrijven. Ik ga mij bezighouden met hoe de Lifelines er uit gaan zien en hoop samen met de leuke mensen die in de huidige redactie zitten het verenigingsblad nog leuker te maken.Verder zijn mijn hobbies: zwemmen, schaken, muziek en ongeveer alles wat met computers te maken heeft, waaronder Photoshop.Verder ben ik heel relaxed en probeer me niet te druk te maken om dingen, een vaardigheid die me vorig jaar heel goed van pas is gekomen. Haha.
Skander
GLV Idun LIFELINE 9
I
n de vorige afleveringen over het Centrum voor Levenswetenschappen/ de Grasborg hebben we pagina’s gewijd aan de ontwikkeling van het CvL. Ook zijn de positieve en de negatieve kanten van het nieuwe gebouw uitvoerig besproken. De vergelijking met het o zo vrije BC in Haren kon daarbij natuurlijk niet uitblijven. Gelukkig maakt de leegte in het CvL langzaam plaats voor levendigheid. Om dat kenbaar te maken werken wij graag mee door de vraag te stellen: Wat staat er wél in het CvL? Het eerste wat bij binnenkomst opvalt, is dat er eindelijk prikborden zijn geplaatst voor allerhande posters en oproepen. Waarschijnlijk niemand ontgaan, hetgeen waarschijnlijk precies de bedoeling is. In • • • •
•
de kantine: Dagmenu’s op bord Florissante nepbloemen Soep Dure Peeze koffie. Duurzaamheid en kwaliteit uit Arnhem, Fairtrade/ Max Havelaar. Zoals ze hem ook serveren in ’t Feithhuis. (op hun website hebben ze zelfs een aparte pagina eraan gewijd). Arla zuivel. Duurzaam en ecologisch, maar de prullenbak in de kantine hoeft de lege CO2 neutrale verpakking niet. ‘Geen papier ingooien’ wordt op de prullenbak vermeld.
Groene en oranje stoelen en banken bij de onderwijsbalie. Zeker niet onaardig, het zitcomfort is prima te doen en zo kan je het met voldoende leesvoer als wachtende wel een tijdje volhouden. Boven metallic poefs (tumtummetjes) in dezelfde kleuren met vrij weinig zitcomfort, zeker op de lange termijn. Levensgrote reclameborden. Bijna zou je denken dat men heeft geprobeerd deze borden te verbergen. Ze staan immers helemaal achterin een hoekje op de begane grond. Ware het niet dat deze immense propagandamakers hun boodschap over de nietige aanschouwer heen spuwen als een hogedrukspuit. Opvallend? Alleen voor blinden te missen. Locatie? Goed
10 GLV Idun LIFELINE
weggestopt. De Linnaeus-buste. Sinds een aantal maanden te vinden bij de wachtruimte voor de onderwijsbalie en sinds het begin van dit jaar ook bekend als de naam van het gebouw. Hij stond er al tijdens ons interview met het gebouwbeheer die ons voorhield dat ze geen idee hadden welke naam het gebouw zou krijgen., dus we verdenken ze er lichtjes van ons te hebben voorgelogen toen we hiernaar vroegen. Naar wat wij hebben vernomen is de buste van deze beroemde historische persoon als verstekeling in de kelder van het BC opgepikt en afgestoft door de secretaresse, die hem vervolgens een nieuw onderkomen heeft gegeven aan de onderwijsbalie. Uniseks WC kranen. Bezuinigingen? Emancipatie? Stimulatie tot gesprekken in de toiletruimtes? In ieder geval origineel. Open buis structuren. Bij het zien hiervan kregen wij bijna de indruk dat het gebouw op de OK ligt. Heel veel brandveiligheidinstallaties, maatregelen en instructies. De sprinklerdichtheid is indrukwekkend, onze schatting is één sprinkler per vier vierkante meter. Gaten in de muur, eventueel dichtgestopt en sinds kort een grote deuk bij de practicumzalen. Voor zover wij weten is het CvL het enige gebouw in Groningen waar deze muuraandoening heerst. Indien ontdekking plaatsvindt van verspreiding van dit virus maken wij hier graag melding van.
Corinne Mulder & Lotti van Driel Geavanceerde toiletaanwijzers. KOFFIETEST Nooit meer hoeven zoeken als de nood hoog is. Dure Kantine crème koffie Goedkope Instant-utomaat Proefpersoon Een deugdelijk ideaal. €1,koffie €0,40 of €0,20, Grote lege vitrinekast op de 1e Afhankelijk van locatie. verdieping. Het feit dat er nauwelijks objecten 5: Smaakt weinig naar 1 M, regelmatig koffiedrinker 8: Prima koffie te vinden zijn in de opmerkelijk lege gangen van koffie het CvL benadrukt de stilzwijgende nutteloosheid van dit voorwerp nog wat extra. Waarom staat hij 2 M, zwaar koffieverslaafde, 5,5: Koffie smaakt identiek 5,5 voorkeur voor espresso daar, boven aan de trap? Waarom staat er niets 7: Beetje waterig 3 M, regelmatig koffiedrinker 4: Bitter en scherp in? Misschien wordt het tijd voor een contactadvertentie ten behoeve van deze eenzame glazen 4 V, gelegenheids-koffiedrink- 7: Aromatischer 5:Veel te waterig ster, voorkeur voor sterk reus. Eend op het raam. Dat 7,5: Meer smaak, duidelijk 5: Waterig en slap 5 V, regelmatig koffiedrinkweerhoudt de mensen er wel van sterker ster 6 M, behoeftige koffiedrinker 5: Smaakt niet naar koffie, 7: minder smaak, maar wel tegen het glas op te lopen. zeer a-relaxed beter Plafondverlichting 7 V, drinkt nooit koffie (ook muren en schuine wanden). 4: Geur is giftig, smerig 7: Ruikt lekker naar koffie, Veel bijzonders is er echter op het maar smaakt nog steeds smerig plafond niet te ontdekken. Mogeli8 M, koffieverslaafde jkerwijs komt het ten goede van de 6,5: Smaak is beter, maar 5,5: Sterker, maar de smaak sfeer of is dit ter ruimtesuggestie. alsnog te slap is minder Balkons met rookver5,9375 5,25 Gemiddelde bod. Gezien de strenge brandveiligheidseisen niet eens zo eit goede en voldoende koffie wordt geleverd voor zo’n verbazend. grootconsument. Met de voorzieningen is niks mis; op Echte planten. Tot onze schrik elke verdieping zijn de automaten te vinden. Maar de kwamen we op de gang een plant tegen portemonneebewuste koffiedrinker stuit hier op een die bij nadere analyse niet nep bleek te prijsverschil. In de kantine betaalt men een euro voor zijn. een zogenaamde crème koffie, geëxtraheerd uit heuse Veel wc’s met toegang Peeze bonen, terwijl je uit de automaat om de hoek op door trap. Alsof er nog een extra de begane grond 40 cent betaalt voor instantkoffie. En maatregel nodig was om de rolstoelers dat is dan alsnog het dubbele voor een bakje uit een aubuiten te houden. tomaat op de hogere verdiepingen. Is de kwaliteitkoffie Stoffige onbereikbare het extra geld waard? Wij organiseerden een kleine plekken. Wellicht wordt het tijd een smaaktest met hoofdzakelijk ervaren koffiedrinkers team schoonmaakacrobaten in te huren. met de vraag welke koffie beter is, en of de koffie überReceptie in UFO-vorm verborhaupt te drinken is. gen achter een paal. Alweer lijkt dit op Conclusie: Lichte voorkeur voor de Peeze koffie, een neiging tot verstoppertje spelen. met een score van vier tegen drie en een gemiddelde Koffie Het stond eind september nog in de krant: een wetenschapper leeft op koffie. Van alle beroepsgroepen werkt een wetenschapper per dag de meeste bakken koffie naar binnen. Of dit vanuit noodzaak/ werkdruk is of een door de omgeving gestimuleerde trek is blijft enigszins discutabel. Het is in ieder geval noodzaak dat binnen een universit-
keuring van 0,68 punten hoger dan de instantkoffie. Merk op dat de koffieverslaafden veel minder variatie hebben in hun keuring van de koffie dan de gelegenheidskoffiedrinkers en de regelmatige koffiedrinkers. Bij de test moet worden vermeld dat koffiedrinken en de smaak hiernaar wellicht te maken kan hebben met gewenning. P.S. Mocht de koffie uit de automaat ook voor jou te waterig/ slap zijn neem dan voor de verandering eens een dubbele espresso. Vier keer zo sterk (als het goed is) en goedkoper kan niet (€ 0,15).
GLV Idun LIFELINE 11
Lotti van Driel
HET KNEEDBARE BREIN Klein overzicht van enkele Brain Enhancement methoden
H
et brein is plastisch. Alhoewel voorheen werd gedacht dat de starheid van de neuroanatomie allengs toenam met de leeftijd, is er de afgelopen tijd behoorlijk wat bewijs verzameld wat de wellicht niet verrassende wederconclusie ondersteunt: we kunnen blijven leren en ons brein kan blijven groeien. Ofwel: het brein is plastisch. Brain Enhancement wordt hedendag flink geëxploiteerd in de populaire wetenschappen. Wat kun jij hier als student echter aan hebben? Een paar voorbeelden zijn op zijn plaats. Verscheidene onderzoeken hebben verschillende gespecialiseerde doelgroepen onder de loep genomen. Maguire, Woollet & Spiers waren degene die in 2006 het welbekende voorbeeld van de taxichauffeurs en hun vergrote hippocampus aan het licht brachten. Naar alle waarschijnlijkheid zijn deze mensen pas taxichauffeur geworden op een leeftijd van 20 jaar of hoger. Wellicht een meer intrigerend onderzoek is dat van Draganski et al (2006), hetgeen zij beschrijven in het artikel: “Temporal and Spatial Dynamics of Brain Structure Changes during Extensive Learning”. Zij testten of medische studenten die voor hun ‘Physicum’ (Duitse grote toets. Omslaat zowel componenten van scheikunde, natuurkunde, biologie en psychologie), in de drie maanden dat zij voor het examen aan het leren waren, een structurele verandering in het brein
12 GLV Idun LIFELINE
ondervonden. Het bleek dat de hoeveelheid grijze massa in de posterior en laterale parietale cortex en in de hippocampus significant toenam. De eerste twee zijn betrokken bij het omzetting van informatie naar het Lange Termijngeheugen (LTG) (Miyashita 2004. ) Deze vindingen geven hoop. Hoe ver kun je de capaciteiten van je brein rekken?
Vergroot je brein: Neurogenese vindt in de meeste zoogdieren, en ook in mensen, plaats in de hippocampus en de subventriculaire zones. Vanuit de wetenschap komen tegenstrijdige berichten of dit ook daadwerkelijk de hersencapaciteit positief beïnvloedt. Verscheidene onderzoeken geven wel suggesties voor enkele, wellicht verrassende, manieren om je brein te vergroten: Eet bosbessen. Het stofje antacyanine wat zorgt voor de blauwpaarse kleur van deze besjes, zou volgens een onderzoek uitgevoerd door G. Casadesus et al (2004“Modulation of Hippocampal Plasticity and Cognitive Behavior by Short-term Blueberry Supplementation in Aged Rats”) in het brein ook zorgen voor neurogenesis. Bij ratten was dit succesvol door een verrijkt dieet toe te dienen; een hoeveelheid die bij mensen equivalent is aan een kopje per dag. Antidepressiva werken, naar onderzoek van T.D. Perera et al (2007- “Antidepressant-Induced Neurogenesis in the Hippocampus of Adult Nonhuman Primates”)
door neurogenese te induceren, iets wat bij depressieve mensen achterblijft. Het onderzoek heeft slechts getest of de depressieve symptomen terug zouden keren als neurogenese werd geinhibeerd, en dat bij nietmenselijke primaten. Dit was het geval. De anticonceptiepil bevat genoeg steroïde hormonen om effect te hebben op het brein. Onderzoek van Pletzer et al.(2010) liet zien dat vrouwen die de anticonceptiepil gebruikten siginificant grotere prefrontale cortices, pre- en postcentrale gyri, parahippocampal en fisiform gyri en temporale gebieden hadden ten opzichte van vrouwen die niet aan de pil waren. Het voornaamste hierbij is dat er rekening moet worden gehouden met al dan niet gebruik van anticonceptie in hersenscanonderzoeken.
Geheugen en leren Een kleine herhaling over ideeën over hoe opslag in het LTG tot stand komt is op zijn plek. Het Long Term Potentiation (LTP) principe stelt: In gebieden die betrokken zijn bij het geheugen vindt een langdurige versterking van het signaal van zojuist gestimuleerde neuronen plaats. Deze verandering vindt plaats op synapsen waar contact wordt gemaakt met de NMDA receptor (N-methyl-d-aspartaat receptor). Calcium kanalen openen en Calcium migreert de cel in, alwaar het cAMP activeert. cAMP activeert verscheidene enzymen, waaronder degene die het aantal synaptische receptoren verhogen, waardoor de cel gevoeliger wordt voor neurotransmitters. Bijkomend activeert cAMP een Poteine Kinase die in de cel cAMP- response- element- binding- protein (CREB) activeert. CREB is een transcriptiefactor en kan bepaalde genen uit of aanzetten onder invloed van een CREB- binding- protein (CBP). Hierbij worden onder andere neutrofines geproduceerd, die voor synaptische groei zorgen en de reacties op neuron stimulatie verhogen. Al in 1885 onderbouwde Hermann Ebbinghaus, Duits psycholoog, zijn ‘Spacing Effect’. Hetgeen concludeerde dat leren over een langere periode, met verscheidene tussenposes, minder herhaling behoefte dan leren over een kortere periode. Hoewel Geoffrey Keppel in 1967 liet zien dat studenten die deden aan ‘mass learning’ (stampen de dag voor de test) de volgende dag ongeveer even goed, dan wel beter, scoorden dan degenen die verspreid over meerdere dagen hetzelfde leerden, liet hij ook zien dat toen een week na de eerste test een tweede test werd uitgevoerd de mass learners minstens de helft presteerden van wat de individuen die verspreid leerden presteerden. Sindsdien hebben volgende onderzoeken deze bevindingen slechts kunnen bevestigen.
Effectiviteit verhogen: snellezen Heb je ook dat terwijl je dit leest de woorden een voor een in je hoofd worden opgezegd? Dat je deze vraag met ja kunt beantwoorden is niet onwaarschijnlijk. Op deze manier wordt lezen veelal geleerd op de basisschool. Deze methode is redelijk succesvol, maar dit opzeggen kan de snelheid beperken waarmee je kunt lezen. Je kunt op deze manier immers slechts lezen zo snel als je kunt praten, wat er op neer komt dat je ongeveer 200- 300 woorden per minuut (wpm) kunt lezen. Een redelijk aantal lijkt het, maar het kan beter. Snellezen is de techniek waarbij je deze subvocalisatie uit laat blijven. Je onderdrukt deze door jezelf te dwingen een ander ritme te volgen. Dit kan simpel worden gedaan door met je vinger de zin te volgen op een hogere snelheid dan dat je normaliter zou lezen. Iets geavanceerder wordt het met het gebruik van een metronoom en een liniaal. De metronoom zet je op een bepaalde snelheid die aangeeft wanneer je de liniaal een rij naar beneden mag doen. Je kunt eerst uitzoeken wat jouw normale leessnelheid is en dit in de eerste instantie verdubbelen. Je zult dan lang niet alle woorden in je op kunnen nemen. Als je vervolgens teruggaat naar 50 of 100 wpm boven je basale leessnelheid zul je merken dat het een stuk makkelijker gaat. Na verloop van tijd is het de bedoeling dat je geen worden meer leest maar clusters van twee, drie, vier of vijf woorden, en misschien later wel twee zinnen tegelijk. Als je het nog geavanceerder wil aanpakken kies je voor het geautomatiseerde werk. Hierbij flitsen op de snelheid van het aantal wpm wat je hebt gekozen woorden op je beeldscherm voorbij. De controle ligt hierbij geenszins in je eigen handen/ hoofd. Op Spreeder.com kun je gratis gebruik maken van de versimpelde software om dit te doen. Je plakt gewoon een stuk tekst in het tekstvlak, te vinden onder ‘The Application’ en verandert de instellingen onder ‘Settings’. De voordelen van snellezen? Tijdwinningen als je het eenmaal goed kunt en verhoogd begrip van de tekst. Zorg echter voor genoeg pauzes. De spanningsboog en het Spacing Effect zijn ook hier van toepassing. Dutjes tussen de leerperioden door zijn zeker niet ongewenst. C. Smith et al (2002) publiceerden een stuk waarin naar voren kwam dat bij een intensieve leerperiode van regelmatig 60 minuten leren een dutje van 30 of 60 minuten het leervermogen verhoogde. 60 Minuten waren in dit opzicht effectiever dan 30 minuten. Slaap helpt de herinneringen de consolideren.
GLV Idun LIFELINE 13
Op bezoek in Rwanda Rwanda, een klein landje in het oosten van Afrika, omringt door landen als Kenia en Congo, die veel het nieuws halen door alle problemen die daar op dit moment spelen. Rwanda zullen veel van onze ouders kennen van de verschrikkelijke beelden die in 1994 op de Tv waren. In een korte tijd zijn meer dan een miljoen mensen vermoord in een verschrikkelijke genocide. Een verhaal dat voor ons iets meer te begrijpen valt als we films als Hotel Rwanda kijken, maar het echte verhaal zullen we nooit helemaal weten. Desondanks gingen Odde de Jong, Emma Bronswijk en ik (Roos Oosting, BMT) met onze middelbare school twee weken naar Rwanda. Om hier op de King David Academy een middelbare school met 2000 genocide wezen, te bezoeken. We bouwden hier een bibliotheek en leerden elkaar in een korte tijd goed kennen. In Nederland gingen wij een jaar later allemaal studeren en sommige van onze leeftijdsgenootjes in Rwanda ook. Omdat wij nog steeds contact met hen hadden via facebook werd het volgende probleem echter snel duidelijk: in Rwanda doe je in November eindexamen, maar de uitslag komt pas ergens in het voorjaar. Dit terwijl het universitaire jaar al in januari begint. Dit betekent dus dat alle Rwandese leerlingen een dik jaar moeten ‘overbruggen’.Veel van hen zijn al hun familieleden verloren tijdens de genocide en enkele overgebleven familieleden zijn door het wegvallen van een groot deel van de familie zo arm dat ze met geen mogelijkheid naar de universiteit toe kunnen. Dit heeft tot gevolg dat leerlingen op straat terechtkomen en bijna nooit meer zullen gaan studeren, ook al zouden ze wel een beurs van de overheid kunnen krijgen.
Roos Oosting
Toen wij alle drie naar Groningen verhuisden en Emmanuel, een docent van de school waar wij veel contact mee hielden, ons vroeg om te helpen bij het oplossen van het probleem, hebben we Stichting Mukunzi opgericht. Mukunzi betekent ‘goede vriend’ in het Kinyarwanda, de taal die in Rwanda gesproken wordt. Met behulp van het subsidieprogramma ‘Building Bridges’ van het NCDO (de Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Onwikkeling) hebben wij een ‘tutorhuis’ vlak bij de school gebouwd. Leerlingen die klaar zijn met hun eindexamens en wachten op de uitslag, kunnen hier wonen en zijn ‘tutor’ op de school. Dat houdt in dat ze bijlessen geven, surveilleren bij examens, de bibliotheek beheren, helpen bij de administratie en activiteiten helpen te organiseren Dit geeft ze de kans om dit soort verantwoordelijkheden te leren. Afgelopen zomer zijn we weer op bezoek geweest in Rwanda en hebben we zowel het huis als de leerlingen die er wonen bezocht. Het huis is ontzettend mooi geworden. Zelfs de Rwandese televisie kwam langs om de opening vast te leggen. Om het huis de leerlingen nog meer eigen te maken hebben we het samen met hen geschilderd.Voor de jongens werd een wereldkaart gemaakt en voor de meisjes notenbalken met muzieknoten (ze houden allemaal namelijk erg veel van muziek).
Wil je meer weten over het oprichten van een stichting? Ons helpen? Of lijkt het je leuk om zelf voor een korte of langere tijd naar Rwanda te gaan om daar op een middelbare school te verblijven? Kom dan op 25 november naar de informatieavond over ons project. Houd hiervoor onze site (www.stichtingmukunzi.nl) in de gaten of de agenda van de UK. 14 GLV Idun LIFELINE
HOT TOPICS : BIOLOGIE
Corinne Mulder
LEAFSNAP
DUURZAAMHEID
Voor degenen die zich bijgeval tijdens een boswandeling afvragen wat voor plant ze voor zich hebben, is deze elektronische veldgids de oplossing. Fotografeer blad, bloem, of vrucht van het desbetreffende organisme en Leafsnap zoekt in een oogwenk voor je uit waar je mee te maken hebt. De gebruiker wordt vervolgens geïnformeerd over onder andere de habitat, groeiwijze, levensduur en het bloeiseizoen van de soort. Deze kennis wordt vergezeld door een fraaie collectie beeltenissen. Hoewel ik geen bijzonder bovenmatig plantliefhebber ben merk ik dat mijn verlangen naar een Iphone wederom is aangewakkerd. Verkrijgbaar in de app store van Apple
Waarom biologie de nieuwe manier van leven is. Na jaren vol technische innovaties komen wetenschappers er steeds meer achter hoe slim de natuur eigenlijk in elkaar steekt.Vaak pakken deze processen veel slimmer dan de door mensen gecreëerde technieken van nu. En wellicht is het ook nog eens zeer bruikbaar voor veel toepassingen. Dat de fossiele brandstoffen opraken is een feit. Alternatieven zijn volop in ontwikkeling, maar in plaats van aardolie biobrandstof als energievoorziening aanstellen is niet de oplossing. Productie van energie met algen is dit net zomin. Wie mag dan de grote verlosser zijn? Volgens revolutionair geneticus George Church zijn cyanobacterieën het antwoord. Deze oerorganismen zijn niet alleen de oudste levensvorm ter aarde met een record van 3,5 miljard jaar, ze zetten ook nog eens zonlicht 10 tot 15 keer efficiënter om in brandstoffen dan andere producenten. Dit betekent dat ze zeer goedkoop een opbrengst kunnen leveren. Niet onbelangrijk in het geval van brandstof. Deze brandstoffen kunnen bovendien prima als grondstof dienen voor de productie van allerlei materialen. Uiteindelijk blijkt het gezegde ‘hoe ouder hoe wijzer’ -ondanks de evolutie- eveneens hier toepasbaar. Alle aardlingen worden qua zelfvoorziening en efficiëntie afgetroefd door hun gemeenschappelijk
BREIN IN BEELD Eén van de drie finalisten voor de academische jaarprijs 2011. Dit team onderzoekers van de Maastricht University verzamelt steeds meer informatie over het menselijk brein. Door middel van het project ‘Brein in Beeld’ wil het team hun kennis met iedereen delen. Onderdeel van het project is de Brein in Beeld applicatie voor smartphones en tablets. Deze werkt middels augmented reality: zodra je de camera van het instrument op het hoofd van een proefpersoon richt, verschijnt diegene op het scherm met een reconstructie in 3D van het menselijk brein in zijn hoofd. Wanneer de persoon zijn mond opendoet of zijn hand beweegt, lichten de hersengebieden op die aan deze handelingen gerelateerd zijn.
VERANDER JE DNA Door op bepaalde plekken nucleotiden in het DNA van de gastheercel te substitueren kan het DNA op een zodanige wijze worden aangepast dat virussen er geen vat meer op hebben. Zo is de gastheercel niet langer geschikt voor replicatie en kan het virus zich niet langer vermenigvuldigen. En ja, dan kan je het als virus wel schudden met je uitbreiding. Uiteraard is het niet de bedoeling dat door middel van deze methode een menselijke mutant met dubbele kniegewrichten en vliegenogen wordt gecreëerd. Daarom vindt de substitutie uiterst selectief plaats. Er bestaan namelijk verschillende codons voor hetzelfde aminozuur. Zo coderen zowel CCC als CCG voor proline. Als in het gastheercel DNA nu alle CCC codons worden opgespoord, en vervolgens worden vervangen door CCG, kan het virus geen volledige eiwitten meer maken. In het fenotype van de gastheer vindt echter geen enkele verandering plaats.
DNA COMPUTERS Er zijn andere mogelijkheden dan elektriciteit als basis voor het functioneren van een computer. Al is het behoorlijk ingewikkeld om te beschrijven hoe een DNA computer kan werken, volgt hier toch een poging om het idee beknopt samen te vatten. Degenen die ooit enige natuurkundekennis hebben opgedaan zullen zich de waarheidstabellen van EN en OF poorten in schakelsystemen nog wel herinneren. Ook in een computer wordt via vergelijkbare logic gates een berekening gemaakt middels de input van een simpel aan of uit signaal. Handig en makkelijk, maar het nadeel hieraan is dat je maar twee mogelijkheden hebt: aan of uit. Dit heeft tot gevolg dat elke volgende stap in de schakeling afhankelijk is van het signaal dat zijn voorganger afgeeft. Hier springt DNA in de kijker; door gebruik te maken van verschillende combinaties kunnen talloze codes en signalen
GLV Idun LIFELINE 15
IN�ERVIEW RESEARCH
n e k o r b e BREIN G
HET
Lotti van Driel & Corinne Mulder
Het begon als een projectje voor het honours traject van Geneeskunde. Els van der Meijden, nu vierdejaars geneeskunde studente in Groningen, deed onder leiding van Gert ter Horst, directeur van het Neuroimaging Center (NiC), een poging liefdesverdriet in het brein weer te kunnen geven. Een jaar later is het project uitgegroeid tot een onderzoek wat zij al doet voor haar wetenschappelijke stage (die doe je bij geneeskunde meestal pas in je zesde jaar). Lisa Brouwer, master studente Cognitive Neuroscience in Amsterdam, heeft zich voor haar masteronderzoek tevens bij het project gevoegd. Het onderzoek is nog druk gaande, maar het gaat voorspoedig.
E
ls en Lisa’s onderzoek is bijzonder omdat het zo groots is opgezet. Het begon met het testen van een groep vrouwen met een leeftijd tussen de 18 en de 25 jaar. Om de groep homogeen te houden zijn de geselecteerde vrouwen allemaal westers, heteroseksueel, rechtshandig en aan de hormonale anticonceptie. Om te voorkomen dat ongewild depressieve proefpersonen worden meegenomen, mag de relatie niet langer dan een half jaar geleden zijn verbroken. Ook moet de relatie minimaal zes maanden hebben geduurd.
ook hier onder andere de hersenactiviteit gemeten bij het zien van een foto van de ex-geliefde en een neutrale foto. De vrouwen krijgen ook nog andere opdrachten, maar het onderzoek is nog gaande, dus veel kunnen Lisa en Els daar niet over uitweiden. Op basis van een tussentijdse analyse van acht proefpersonen durven ze wel heel voorzichtig te speculeren dat er bepaalde veranderingen optreden in de prefrontale cortex en het limbische systeem. Deze structuren zijn beiden betrokken bij het verwerken van emoties.
Het onderzoek
Oud en jong
Bij deelname aan het onderzoek, wat ongeveer twee uur duurt, moeten de vrouwen vragenlijsten invullen en worden fMRI hersenscans uitgevoerd. Daarbij wordt
Sinds dit collegejaar is hetzelfde onderzoek ook opgestart voor vrouwen in de leeftijdsklasse van 35 tot 50 jaar. Hiermee wordt gekeken of jongere vrouwen anders reageren op liefdesverdriet dan oudere vrouwen. Tijdens het werven komt al een licht verschil naar voren: oudere vrouwen weiden in hun aanmeldingsbrief vaak wat meer uit over hun afgelopen relatie, in tegenstelling tot de jongere vrouwen.
Is jouw relatie net verbroken? Ben je: Man of vrouw* Tussen de 18- 25 of 35-50 Rechtshandig Westerse cultuur Heteroseksueel
mail naar: onderzoekliefdesverdriet @gmail.com
*voor vrouwen geldt
16 GLV Idun LIFELINE
het gebruik van hormonale anticonceptie
Is het logisch om verschil in resultaten te verwachten? Het zou zo kunnen zijn dat de vrouwen tussen de 35 en 50 jaar meer zouden rouwen om de verbroken relatie, omdat ze daarnaast ook het huisje-boompje-beestjeleven opgeven. Voor jongere vrouwen is het misschien makkelijker in te denken dat er nog een volgende relatie mogelijk is. Oudere vrouwen hebben daarentegen al een langer leven de rug, wat meestal wat meer bagage en levenskennis met zich meebrengt. Dat kan meerdere kanten op werken: misschien hebben deze vrouwen al meer teleurstellingen achter de rug, en nemen ze het daardoor zwaarder op. Of misschien hebben ze
Achtergrond
Een drietal onderzoeken op het gebied van liefdesverdriet en de localisatie daarvan in het brein zijn de studenten aan het NiC voor gegaan. De onderzoeken hadden echter niet de opzet om eenduidig te kunnen bepalen waar liefdesverdriet huist in het brein. C. Stoessel et al. (2010) vergeleken de hersenactiviteit van verliefde stellen ten opzichte van mensen die net een relatie hadden verbroken. De conclusie hieruit kan dus alleen het verschil tussen deze twee groepen duiden en niet tussen liefdesverdriet en een normale toestand.
wat minder hoop, en hebben ze daardoor wat extra verdriet om het mislukken van een mogelijk laatste relatie.
Mannen Laten we niet vergeten dat er aan de andere kant van het vrouwelijke gebroken hart misschien ook een mannelijk gebroken hart te vinden is. Dat wordt dan ook het volgende project, waar uiterlijk in januari aan wordt begonnen. Mannen worden op dezelfde criteria als de jonge vrouwen geselecteerd, maar hierbij is het gebruik van hormonale anticonceptie natuurlijk niet van toepassing. Wellicht komen er interessante verschillen naar boven in hoe mannen en vrouwen het verlies van een liefde ervaren. In het gedrag lijkt dit in ieder geval vaak wel zichtbaar, maar is dit ook op de hersenscans het geval?
H.E. Fisher heeft door de jaren heen als biologisch antropologe een aantal boeken en artikelen geschreven over liefde en het brein. Zowel verliefdheid als een gebroken hart komen aan bod. Haar artikel ‘Reward, Addiction, and Emotion Regulation Systems Associated With Rejection in Love’ (2010) beschrijft hoe tien vrouwen en vijf mannen met liefdesverdriet reageren op het zien van een foto van een ex- geliefde ten opzichte van een foto van een relatief neutraal contactpersoon. Bij het zien van een foto van de ex- geliefde namen onder andere het ventrale striatum, de mediale en laterale orbitofrontale/ prefrontale cortex en de cingulate gyrus toe in activiteit. Dit zijn gebieden die onder andere een rol spelen bij verlangen en het reguleren van emoties. A. Najib et al. (2004) ontdekte dat bij de negen geteste vrouwen met liefdesverdriet de hersenactiviteit in onder andere het cerebellum, de anterior temporale cortex, de insula, de anterior cingulate en de prefrontale cortex veranderde bij het actief rouwen om hun verbroken relatie. Hierbij waren verhogingen van de activiteit meer aanwezig in de posterior gelegen hersengebieden, zoals het cerebellum. Afname van de hersenactiviteit vond duidelijker plaats in de linker en anterior gelegen hersengebieden. De hoeveelheid gebruikte proefpersonen was echter klein en er was veel variatie in leeftijd.
BIO
Apps
NEW SCIENTIST
3D BRAIN
VISSENGIDS
BIOCHEMISTRY LAB SUITE
Eeen overzichtelijke toepassing met een heldere lay-out die korte nieuwsberichten over de wetenschap publiceert. Het voordeel van deze app is dat het geen specifieke richting binnen de biologie karakteriseert – van virus tot koraal, je treft er allerlei onderwerpen aan. Het nieuws wordt geschreven in begrijpelijk Engels zodat je niet in je opperste concentratie hoeft te zijn om te begrijpen waar het over gaat. Voor degenen die de achtergrondartikelen er op na willen slaan staat het originele journal altijd onderaan vermeld.
Eeen overzicht van verschillende zoet- en zoutwatervissen die in Nederland voorkomen. De app is ontworpen door Sportvisserij Nederland en met name interessant voor de mariene biologen en ecologen onder ons. Je kunt zowel zoeken op naam als op familie en er wordt onderscheid gemaakt tussen zoet- en zoutwater vissen. Niet alleen de Nederlandse naam, maar ook de officiële geslachtnaam en soortnaam staan aangegeven.
COMPASS
Geschikt voor ecologen die veldwerk aan het doen zijn. Voor degenen die gespecialiseerd zijn in het sterrenstelsel is deze app te combineren met Google Sky Map. Hiermee kun je een overzicht creëren op het scherm van je telefoon met alle sterren die aan de hemel staan direct boven je of naast je.
Deze app biedt inzicht in wat tot nu toe bekend is over het menselijk brein. Zo kan men de verschillende onderdelen van het brein zien doordat deze oplichten in een specifieke kleur als een specifiek onderdeel wordt geselecteerd. De app heet niet voor niets 3D – je kunt het voorbeeld brein handig roteren zodat het van alle kanten te zien is. Ook geeft de app per hersendeel een korte omschrijving van dit deel, erg handig voor als je zelf enkele details vergeten bent of aan een van je niet-biologie-studerende vrienden iets wilt uitleggen over onze bovenkamer.
Speciaal voor de moleculair biologen onder
ons. Hiermee kun je bijvoorbeeld aminozuren sorteren op naam of op lettercode. Per aminozuur zijn structuurformule, molecuulformule en fysische en chemische eigenschappen te zien. Daarnaast kun je zelf een willekeurige lettercode van een aminozuur invoeren waarna je meteen de eigenschappen van dit eiwit te zien krijgt. De app gaat niet alleen over aminozuren, ook alle elementen van het periodiek systeem met hun eigenschappen staan erin. Bovendien kun je met deze app berekeningen maken over oplossingen en buffers.
GLV Idun LIFELINE 17
18 GLV Idun LIFELINE
IDUN
Fashionable Affairs
FASHION foto: Renske van Raaphorst
Deze super sexy foto’s alleen halen je toch al over om meteen naar de Facebookpagina van de hipste commissie van Idun te snellen.
foto: Martijn Clausen
MEN IN BLACK De brede, stoere mannen van het kersverse beveiligingsdispuut showen hun outfits tijdens de beer pong. Wij begrijpen wel waarom deze beveiligers zo vaak door andere (door vrouwen gedomineerde) verenigingen worden ingehuurd...
KLEREN MAKEN DE IDUNAAR De InNatura is dit jaar fris begonnen, met nieuwe plannen, nieuwe ideeĂŤn en een lekker fris nieuw shirt. De kleur, de aap, het logo, wij zien het wel zitten met de nieuwe InNatura.
De F.C.P gaat al jaren voor eenheid en consistentie. Elke maand een feest en elk jaar een rode polo.Verrassend? Nee. Maar vrolijk zijn ze wel en de IduNachten blijven geslaagd, dus wij hebben niets te klagen.
foto: Renske van Raaphorst
Nieuwe Start
F.C.POLO
De Wintertrui
Freek kom je weinig tegen zonder een Idun-trui of vest. Deze appel uit 2008 veroorzaakte tijdens de suiteborrel enthouisaste reacties van een eerstejaars, het blijft een favoriet.
LEKKER KONTJE Wat mij betreft, maar misschien ben ik bevooroordeeld, het vetste shirt van het jaar. Ontwerper Bennet was bang voor controversie, maar zelfs mijn moeder vindt de naakte man prachtig.
foto: Renske van Raaphorst
GLV Idun LIFELINE 19
REVIEWSART NOORDERLICHT
Violet Swakman
De hoofdtentoonstelling van Noorderlicht is in de Der Aa-kerk, een mooie gelegenheid om de kerk die iedereen van buiten kent ook eens van binnen te bewonderen. Als bonus hing ze ook dit jaar vol met indrukwekkende foto's. Hier begint een fotografische weergave van 'de stad', die voorgezet wordt in de Noorderlicht Fotogallerie, Het filiaal, het Oude Postkantoor en de Academie Minerva. Door heel Groningen zijn daarnaast nog losse exposities te zien in galeries, boekwinkels en zelfs in de Coffee Company. In het thema 'astray' loop je onmiddellijk tegen de donkere kant van Tokyo aan, vol vage beelden en steegjes waar je liever nooit zou komen. Mehraneh Atashi laat de problemen van de stad Teheran in de uitdrukking op haar eigen gezicht terugkomen.Dan zijn er nog indringende beeltenissen van jongetjes in Phuket, Thailand, die hun lichaam verkopen omdat ze het anders niet redden. Veel van de foto's belichten plekken waar het licht gewoonlijk niet doordringt. Maar de tentoonstelling laat ook zien wat voor een geweldige machine een stad wel niet is. Het bijeenkomen van elektriciteitsdraden in grote kluwen, die mooie composities opleveren, de patronen van vanuit de lucht gefotografeerde woonwijken en een belangrijk onderdeel in de stadse machine 'de lift'. Dit laatste machineonderdeel heeft
KUNST ZINNIG
mij ook al menigmaal weten te fascineren. Waar in een stad iedereen zijn eigen weg gaat, staat men in een lift ineens voor een minuut in elkaars persoonlijke ruimte. De emotionele afstand tussen mensen in een stad wordt plots opgeheven door fysieke nabijheid als men met velen in een lift stapt. Alhoewel de foto's in de hoofdtentoonstelling vooral de duistere kanten van de stad laten zien, spreekt uit iedere foto een totale fascinatie en bewondering voor 'de stad' . Er zijn verschillende thema's om doorheen te lopen, verschillende locaties om te bezoeken, teveel voor een middag. Een Noorderlicht-middag wordt mooi afgesloten door het opvallende verhaal van een New Yorkse, die nooit gedacht zou hebben dat ze nog eens in Groningen zou exposeren. Vivian Maier maakte haar hele leven foto's van wat er in een Amerikaanse straat te zien was, zonder ooit iemand hierover te vertellen. Pas toen een amateurhistoricus via een veiling negatieven van haar in handen kreeg, kwam deze vrouw als fotografe in beeld. Vooral de zelfportretten van deze nanny zijn indrukwekkend en geven een prikkelend beeld van Amerika in de jaren 50-60.
Lotti van Driel
Holton Rower geeft zijn kunst uit handen Op Youtube zijn werken te bewonderen onder de accountnaam RaveLikeDave, onder andere in het filmpje genaamde ”Tall Painting”. Het kunstwerk is hier van alle kanten te bezichtigen terwijl het geproduceerd wordt. Deze werken zijn afkomstig van Holton Rower’s ‘pour’ serie. Het begint met het maken van een driedimensionale opstelling: multiplexplaten als ondergrond met daarop een of meerdere, uit datzelfde materiaal bestaande, rechthoeken gestapeld. Een voor een worden de uit papieren koffiebekers afkomstige verschillende kleuren verf over de installatie gegoten, zorgvuldig gesorteerd en overdacht. Het verdere werk wordt slechts aan de natuurkrachten overgelaten. De verf verspreidt zich cirkelvormig en duwt voorgaande lagen uiteen, zoals ook een rivier zijn kronkels vormt. Al snel glijdt het over en langs de vierkante wanden; een prachtig kleurenspektakel. Haast surrealistisch doet het aan. Mogelijkerwijs slechts een spel van de fantasie, maar het beeld heeft ook een licht psychedelisch tintje. Het werk resulteert in een dikke laag van half gemengde en nauw aaneengesloten kleuren. Op zijn website holtonrower.com zijn meerdere van zijn werken te bewonderen. Vele van dergelijke werken zijn aan de muur gehangen, iets waar ik niet de meerwaarde van in kan zien. Wellicht maakt dit het in het echt veel bewonderenswaardiger dan ze op de grond staand zijn. In ieder geval is de bovenkant goed zichtbaar; het begin en het einde.
20 GLV Idun LIFELINE
Oponthoud in Tijdens een feestje van een andere studievereniging in de Toeter komt liften ter sprake. Ik vraag Thomas of hij met mij wilde liften voor de liftwedstrijd. Hij twijfelde geen moment en zegt: “natuurlijk wil ik met jou liften!” We hadden allebei geen ervaring met het liften, dus spannend was het wel. Ons doel was eerste worden, maar tijdens onze reis kwamen we er achter dat het niet om het resultaat gaat maar de reis erheen. Het is zover: de liftwedstrijd is begonnen. Op weg naar Zweden! Een paar uur na vertrek staan we in Oldenburg. Het kostte ons veel moeite om er te komen, dit was volgens mij te wijten aan een combinatie van brakheid en misplaatst optimisme. We staan weer langs de weg; duim in de lucht, richting Bremen dit keer. Het duurde even, maar we krijgen een lift van een wat ruige man van in de 40. We zitten in de auto en het gesprek vlot goed. Hij vraagt: “waar slapen jullie vanavond”. Wij zeggen dat we ergens een tent op gaan zetten. Toen kwam de uitnodiging om met hem mee te gaan. We kijken elkaar even aan. “Prima – erg bedankt!” zeggen wij. Het avontuur in Bremen kon beginnen. Bij zijn huis aangekomen zien wij dat hij het helemaal gifgroen heeft geverfd. Alle belangrijke voetbalspelers zijn vertegenwoordigd als muurschildering. “Welkom bij het fanclubhuis van Werner Bremen” zegt hij. Het is avond en we praten wat verder. We hebben een discussie over literatuur, wetenschap en zijn beroep, namelijk het maken van documentaires. Naar gelang de avond en discussies vorderen vloeit ook de drank. Wij moeten natuurlijk zijn whisky en brandy enzovoort proeven, en heel veel Werner Bremen fanclub bier. Na een heerlijk zelfgekookte maaltijd door zijn vriendin is het de tijd om het nachtleven van Bremen te verkennen. Eerst komen we bij een echte stamkroeg om de hoek. Achter de bar staat een stevige vrouw met een stem als een zaagmachine. Onze gastheer, Olaf, bestelt wat fanclubbier voor ons en tot onze verbazing blijkt ze Nederlands te zijn, nouja zeg. Helemaal hip is de Wohnzimmer, daar had Olaf immers zijn vriendin ontmoet, deze bar is net als de naam al doet vermoeden ingericht als een woonkamer. Eerst komen we bij een echte stamkroeg om de hoek. Achter de bar staat een stevige vrouw met een stem als een zaagmachine. Onze gastheer, Olaf, bestelt wat fanclubbier voor ons en tot onze verbazing blijkt ze Nederlands te zijn, nouja zeg. Helemaal hip is de Wohnzimmer, daar had Olaf immers zijn vriendin ontmoet, deze bar is net als de naam al doet vermoeden ingericht als een woonkamer. Na deze bar lopen wij wat verder en komen we aan bij een metalbar. We drinken een shotje dat heel vies smaakt. En bestellen vervolgens nog meer drank om de smaak weg te spoelen. Tot nu toe is de avond wonderbaarlijk gezien onze toestand vlekkeloos verlopen. Maar daar komt verandering in… We gaan naar een club met een hele foute naam, romance-on-the-beachen-nog-wat, en we hebben elk een bijna leeg biertje mee, drinken dat op en willen nog meer bestellen. Er komt een uitsmijter naar ons toe. Pand verlaten, anders bellen we de politie. “Nouja, maar doen wat hij zegt”, zeg ik, “Neen, blijf zitten” zegt Olaf. We blijven even zitten en proberen bier te bestellen totdat de situatie echt onhoudbaar wordt. We lopen naar buiten en daar staan 3 agenten ons op te wachten, we hebben een straatverbod in Bremen, dat is even schrikken. Gelukkig zijn we in de kroeg ernaast wel welkom. Het werd tijd om te gaan slapen. De volgende ochtend is brak, en om 10 uur ‘s ochtends zitten we weer aan het Bier. Om 11 uur zouden we weer verder gaan liften. Het was gister echter zo gezellig dat we echt nog een dag moeten blijven. Grappig is dat hij zei “I have to go to work” en een half uur later weer naar ons toe komt “Nevermind work, the hangover is too bad – I’ll show you guys Bremen”. Olaf laat ons alle kunst zien die hij mooi vindt. De muurschilderingen in Bremen. Daarna wat mooie huizen en het kanaal. We kijken nog even naar het Werner Bremen stadion en steken het kanaal over met een pond die allemaal rondjes draait. We hadden echt wat koffie nodig. Olaf trakteert ons op een kopje koffie en een halve liter bier in een hele chique tent aan het water. Het ene verhaal na het andere komt naar voren, hij houdt er een aparte filosofie op na en maakt de ene grap na de andere. Hij blijkt een bekend persoon te zijn in Bremen, zeker ’s nachts kent hij enorm veel mensen.
Bremen
Skander Mulder
We bellen een taxi en gaan een slot bekijken dat hij heeft gemaakt; het leek een totaal willekeurig hek. Daarna pakken we de taxi naar het Casino. Hij zegt: “Ik heb zoveel geld uitgegeven aan jullie ik ga het allemaal terug winnen en op rood zetten, omdat ik van mijn vriendin hou”. Na 300 euro verloren te hebben, gaan we verder met drinken en praten met willekeurige mensen in de stad. We komen langs een groot restaurant en zien dat aan de zijkant een deur open staat. We gaan naar binnen, en komen in een grote betonnen werkruimte, er wordt druk gekookt, wij gaan 2 etages naar beneden. Er staan allemaal spullen, waaronder een enorme vaas van 40 kilo! Het leek ons een goed idee om deze mee te geven als cadeautje voor de vrouw van Olaf. Met de gestolen vaas gaan we verder op pad zien we nog wat culturele dingen in Bremen. Dan wordt het tijd om ergens te gaan eten en te drinken. We lopen tot láát in de avond te praten, de volgende dag zullen we om 2 uur afgezet worden. In de ochtend bekijken we zelf Bremen nog even: ik ga nog naar de kapper, we halen ergens koffie, bekijken de hoerenbuurt, sneaken stiekem het stadion in voordat we worden afgezet op het tankstation. Brak maar met goede moed gaan we weer verder richting Zweden. Wij en onze vrienden zijn welkom daar te verblijven, zegt Olaf. Wát een lift.
De foto´s
huis van Olaf
muurschilderingen
Broek uit voor
het casino
Werder bremer stad
ion
huis Balkon bij ´t
Gebraste vaas
GLV Idun LIFELINE 21
Restaurant review
Tapasco! Anouk Baars
Om alvast goed in de stemming van de zomer te komen, namen we deze keer de proef op de som met tapas bar Tapasco in de Haddingedwarsstraat. Dit restaurant ligt op loopafstand van de Vismarkt en je kunt er tapas eten zoveel je wilt, eventueel met een lekker wijntje erbij of in de zon op het dakterras. Het viel Marijke meteen op dat het eruit ziet als een woonhuis, maar bij binnenkomst ben je meteen in de sfeer van een restaurant. Het interieur is een subtiele mix van modern en antiek, het brengt je meteen al een beetje in de Spaanse sfeer. Nadat iedereen een drankje had besteld, kwamen de eerste hapjes op tafel. In dit restaurant hoef je geen moeilijk besluit te maken tussen welk gerecht je neemt,
Er stond ons nog meer te wachten dan dit, want er
want je kunt gewoon meerdere hapjes bestellen uit
kwam nog een ronde! ‘Patatas’, aardappeltjes met pit-
je favoriete selectie. Wij begonnen met ´olivas negros
tige, zelfgemaakte mayonaise. Voor de vleesliefhebbers
mixtos’, goed gekruide en smaakvolle olijven, en brood
werden er nog spareribs geserveerd, ‘Costillas de cerdo
met aïoli. Goede binnenkomers. Daarna kwam een
al horno’, en de vegetariërs konden smullen van gebak-
ietwat complexer gerecht op tafel, ‘pan con tomate’,
ken paddestoelen in olijfolie met knoflook (persoonlijk
een luchtig hapje van tomaat op een soort toast. Toen
ben ik daar geen fan van, maar deze waren best lekker!).
al vonden we het leuk dat je eigenlijk niet één voorge-
Uiteindelijk waren we het er unaniem over eens dat we
recht, maar een combinatie van meerdere kunt proe-
genoeg maagvulling hadden. Ondanks niemand van
ven. We hadden geen van allen verwachtingen over
ons echt wijn dronk bij het eten, zijn daarvoor wel ge-
hoe het eigenlijk is om in plaats van één hoofdgerecht
noeg opties. Je kunt alle soorten wijn – vooral Spaanse
hapjes te eten, maar gelukkig ontdekten we dit snel.
wijn – per glas bestellen, wat verhoudingsgewijs niet duurder is dan een hele fles.
Steeds kwamen er ongeveer drie gerechtjes tegelijk op tafel, waarna je precies genoeg tijd kreeg om deze op
Last but not least: het dessert. We waren met zes en we
te eten voordat de nieuwe hapjes kwamen. De tweede
kregen zes verschillende desserts waarvan we allemaal
ronde hapjes bestond uit ‘Croquetas de gamba’, ofwel
konden proeven. De chocoladetaart was het meest
kroketjes van garnalen. Dit was absoluut mijn favoriet!
gewild, maar de rest ook aangezien er niets over bleef.
Niek ging meer voor de hamkroketjes en Lotti voor
Verder stond er ananas met ijs en ‘Crema Catalana’ met
de stukjes Spaanse omelet met aardappel. Ondertus-
een knap gecaramelliseerd laagje. We waren vooral
sen genoot ieder voor zich van een ander biertje: La
onder de indruk van warme, beignet-achtige bolletjes
Chouffe, witbier, Westmalle of bier van de tap. Na
met melkroom aan de binnenkant.
een gepaste pauze gingen we verder met esparragos, ofwel asperges omringd in een knoflookbroodje. Ook
Kortom, we zijn tevreden over dit restaurant! Het eten
kwamen vleesspiesjes op tafel van gemarineerd piep-
is vers, gevariëerd, voldoende, smakelijk en je kunt
kuiken, en een frisse vegetarische salade met peren,
kiezen uit genoeg opties. Vegetarisch, vis of vlees, er is
walnoten en blauwe kaas.
voor ieder wat wils. Je kunt er prima je afstudeerborrel houden dacht Niek. Bovendien is het betaalbaar.
6
22 GLV Idun LIFELINE
GLV Idun
Renske van Raaphorst GLV Idun is officieel de grootste biologiestudievereniging van Nederland met bijna 2000 leden. De Lifeline vond het de hoogste tijd om eens te kijken wie die leden nu eigenlijk zijn. Daarom gaan we dit jaar, gewapend met een camera, een pak koekjes en de almanak op pad. Volkomen random, dus wie weet staan we binnenkort bij jou voor de deur…
Laura
OP DE KOFFIE BIJ...
Zenuwachtig lopen we in onze Lifeline T-shirts door de Korrewegwijk. We hebben net een aantal namen uit de Almanak gehaald en nu is het tijd voor het echte werk: zomaar aanbellen. Eerst met weinig succes, maar bij de zesde poging is het raak: in een bovenwoning aan het eind van de Korreweg doet een meisje de deur open. “GLV-Idun zeg je? Wat gek, ik doe al drie jaar Farmacie. Is niet erg? Nou, kom dan maar binnen.” “Let niet op de rommel hoor, ik heb het nogal druk de laatste tijd.” Wat ons betreft valt de rommel best mee in dit typische meisjeshuis. Een kroonluchter, zwarte, grijze en roze accenten, het ziet er allemaal erg gezellig uit. We krijgen de keuze uit duizenden soorten thee en gaan lekker zitten in de knusse woonkamer. Deze aardige farmaceute heet Laura Wehkamp. In 2008 is ze begonnen met Life Science & Technology, maar na een half jaar heeft ze gebruik gemaakt van de mogelijkheid om over te stappen naar Farmacie. Daar zit ze wel op haar plek: “In mijn eerste jaar wist ik niet zo goed wat ik wilde. Ik vond medische onderwerpen interessant en bij LS&T had je meerdere keuzemogelijkheden. Ik vind het interessant om te zien hoe stofjes de mens kunnen beïnvloeden, farmacie bleek de beste optie.” Maar weinig mensen stappen over naar farmacie. Wij herinneren ons de tweedeling tussen de farmaceuten en biologen in het eerste halfjaar nog erg goed. Op onze vraag of farmaceuten net zo veel vooroordelen hebben over biologen als wij over hen, antwoord ze bevestigend: “Er wordt wel het een en ander over geitenwollen sokken gezegd, ja.” Laura wil meer weten over GLV Idun, hoe het nu gaat en hoe de feestjes zijn. Zelf is ze af en toe bij de farmacievereniging Pharmaciae Sacrum te vinden, maar ze is echt actief bij de K.N.P.S.V., de farmaciestudentenvereniging van Leiden, Groningen en Utrecht. Daar organiseert ze sportactiviteiten voor. “Wel een beetje jammer dat mensen uit de Randstad nooit zo graag deze kant op willen komen.Vinden ze veel te ver.”
- Laura W e - 22 jaar hkamp - derde jaar Farm acie - film kij ken Wat de toekomst gaat brengen weet ze nog niet zo goed:“Maar ik ga wel richting het apothekersvak. Ziek- uitgaan enhuisapotheker lijkt me leuk.” Maar ze heeft nog even: farmacie is een lange opleiding, en daarna moet - weeken djes weg er nog gespecialiseerd worden. Als de thee op is stappen we maar weer eens op, een vooroordeel over - muziek farmaceuten armer. We zijn benieuwd bij wie we de volgende keer terecht zullen komen…
DICHTEN OP DE INTRODAG Weet je nog, ons spel op de introdag? Onze vakkundige jury heeft de mooiste zinnen gelezen. Onder de eerstejaars hebben we een winnaar gevonden:
E T Ê U
“Desalniettemin vernietigde koning Arthur de knobbel op de darmvlok van Charles Darwin” Robert Galilo We willen iedereen bedanken die de
ENQ
lifeline enquête heeft ingevuld! En beloofd is beloofd, we geven een abonnement op de Quest weg. De gelukkige winnares is:
Willemien Veele Gefeliciteerd! We nemen binnenkort contact met je op.
met eervolle vermelding van:
“Op het eind zei de naakte kolonel aan de schandpaal nog: ‘Bewonder mijn bovenmatige knobbel.’ ” Bennet Akkerman
LIFELINEZOEKTNIEUWELEDENVOORIN DE COMMISSIE! Wij zijn opzoek naar enthousiastelingen die hun creativiteit kwijt willen in het schrijven van artikelen over de levenswetenschappen, de opleiding en GLV Idun. Mocht je over iets heel anders willen schrijven: leef je uit. De Lifeline valt vier keer per jaar op de mat bij elk Idunlid. Hier is een heel proces aan voorafgegaan. We komen minstens 1x per maand bij elkaar, voor bijvoorbeeld een brainstormsessie, spellingscheck, samen schrijven of met zijn allen uit eten voor de restaurantreview. Spreekt dit jou aan? Kom dan solliciteren voor onze gezellige commissie! Schrijfervaring is niet nodig, een beetje creativiteit en een gezonde dosis enthousiasme is genoeg. We willen ook een oproep doen aan de mannen van GLV Idun, want we hebben extra mankracht nodig. Stuur ons een mail naar: lifeline@glvidun.nl en kom solliciteren!
GLV Idun LIFELINE 23
Studieboeken Simpel besteld Snel geleverd Scherp geprijsd
De nieuwe, snuggere studieboekenwinkel heet studystore (voorheen selexyz). Ga naar studystore.nl of stap binnen in het filiaal bij jou in de buurt. Tot snel.