Issuu pub 110

publicatie

k e nnisins t i t u u t v o o r d e ins t a l l a t i e s e c t o r

110

Comfortluchtgordijnen, industriĂŤle luchtgordijnen en luchtgordijnen voor koel- en vrieshuizen

luchtgordijnen

ISSO

Kennisinstituut voor de Installatiesector

Kruisplein 25 3014 DB Rotterdam Postbus 577 3000 AN Rotterdam Tel. 010-2065969 Fax 010-2130384 E-mail: isso@isso.nl

ISSO houdt zich bezig met het identificeren van kennisvragen binnen de installatiesector, het ontsluiten en toegankelijk maken van deze kennis in de vorm van praktische ISSO-publicaties en het bevorderen van het gebruiken van ISSO-publicaties als normstellende richtlijnen.

De in ISSO deelnemende organisaties zijn: NLingenieurs: Organisatie van advies- en ingenieursbureaus PIT: Stichting Promotie Installatietechniek TVVL: Nederlandse Technische Vereniging voor Installaties in Gebouwen UNETO-VNI: Ondernemersorganisatie voor de installatiebranche en de technische detailhandel De werkzaamheden worden begeleid door de Raad van Begeleiding, welke ten tijde van het tot stand komen van deze publicatie als volgt was samengesteld: De heer W.J.H. Scheffer De heer ir. R.D. van Bergen De heer ing. R. Steine De heer ing. H. Besselink De heer ir. P.A.L. Stoelinga Mevrouw prof.dr.ir. P.M. Bluyssen De heer ing. A.A.L. Traversari MBA De heer ing. W.F.G. Hooijkaas De heer ir. E.J. Wagenaar De heer H.M.A. Janssen Groesbeek Mevrouw ir A.C. Westerlaken De heer T. Klinkenberg De heer ir. T.M.E. Zaal De heer ir. W. Plokker De heer prof. ir. W. Zeiler De heer ir. W.G. Ram De realisatie van de ISSO-publicatie 110 werd verzorgd door de ISSO-kontaktgroep die als volgt was samengesteld: De heer P. de Jong Van Dorp Installaties De heer R.F. Joosten HVAC Nederland De heer ir. A.J. Kalkman TNO De heer drs. W. Ladiges OTIB De heer ing. E.C. Vonk Huygen Installatie Adviseurs De heer F.A. Vos UNETO-VNI De heer ing. W.A. de Vries Biddle B.V. De heer ir. A.M. van Weele ISSO Proeflezers namens de VLA: De heer X. van Bree De heer A.J. Pothoven

LSA Frico BV, Arnhem Spirair, Nijkerk

De ontwikkeling van publicatie is mede tot stand gekomen door een financiële bijdrage van:

Opleidings- en ontwikkelingsfonds v o o r h e t Te c h n i s c h Installatiebedrijf

Stichting ISSO en degenen die aan de samenstelling van deze publicatie hebben medegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij zowel het verzamelen als bij het verwerken en opstellen van de in deze publicatie vervatte gegevens. Nochtans moet niet worden uitgesloten, dat deze publicatie onvolledig is of dat zij onjuistheden of onvolkomenheden bevat. Degene die van deze publicatie en de daarin vermelde gegevens gebruik maakt, aanvaardt dan ook daarvoor zelf het risico.

Stichting ISSO en degenen die aan de samenstelling van deze publicatie hebben medegewerkt sluiten iedere aansprakelijkheid uit voor zowel schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van de publicatie als schade die zou kunnen ontstaan als gevolg van eventuele (druk-)fouten, onvolledigheden en onvolkomenheden van deze publicatie.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het bestuur van Stichting ISSO. Voorzover het maken van kopieën uit deze publicatie is toegestaan op grond van artikel 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo het Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp).

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the written permission of the foundation ISSO. Op alle publicaties van Stichting ISSO zijn de Algemene Leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze kunt u lezen op www.isso.nl of opvragen bij Stichting ISSO. Aanvullingen en eventuele errata zijn te raadplegen via onze website: www.isso.nl Eventuele opmerkingen en vragen kunnen doorgegeven worden aan ISSO, Postbus 577, 3000 AN Rotterdam, e-mail: isso@isso.nl © Stichting ISSO – Rotterdam, 1 november 2014

ISSO-publicatie 110

Luchtgordijnen Comfortluchtgordijnen, industriĂŤle luchtgordijnen en luchtgordijnen voor koel- en vrieshuizen

ISBN: 978-90-5044-262-6

INHOUDSOPGAVE Samenvatting

7

Afkortingen

1

2

3

11

Begrippenlijst

13

Inleiding

15

1.1

Algemeen

15

1.2

Doel van de ISSO-publicatie

15

1.3

Structuur van de publicatie

16

Wetgeving, normen en richtlijnen

17

2.1

Eisen waaraan het gebouw dient te voldoen waarin het luchtgordijn wordt geplaatst

17

2.2

Eisen waaraan het luchtgordijn-toestel dient te voldoen

17

2.3

Eisen waaraan bij werkzaamheden aan het luchtgordijntoestel dient te worden voldaan

17

Programmafase

19

3.1

Algemene werking van een luchtgordijn

19

3.1.1

Inleiding

19

3.1.2

Algemene werking van een luchtgordijn

20

3.1.3

Toepassingsgebied

21

3.2

Uitvoeringsvormen van luchtgordijnen

21

3.2.1

Keuze systeemconcept

21

3.2.2

Beschrijving basisconcepten

21

3.2.3

Montage luchtgordijn

25

3.2.4

Luchtstroom

26

3.2.5

Beschrijving componenten voor verwarming toevoerlucht

28

3.3

Luchtsnelheid en luchtvolumestroom

30

3.4

Thermisch comfort

31

3.4.1

Keuze comfortluchtgordijn of industrieel luchtgordijn

31

3.4.2

Thermisch comfort bij het passeren van het luchtgordijn

31

3.4.3

Thermisch comfort voor personen die verblijven in een naastgelegen verblijfsgebied c.q. leefruimte

31

3.5

3.6

3.7

ISSO-publicatie 110

9

Symbolenlijst

Akoestisch comfort

32

3.5.1

Comfortluchtgordijn of industrieel luchtgordijn

32

3.5.2

Geluidsniveau bij het passeren van het luchtgordijn

32

3.5.3

Geluidsniveau in een aangrenzend of naastgelegen verblijfsgebied c.q. leefruimte

32

Warmteverlies door een grote opening zonder luchtgordijn

33

3.6.1

Warmteverlies bij luchtstroming door ventilatie

33

3.6.2

Warmteverlies door een opening zonder luchtgordijn als gevolg van wind

33

3.6.3

Warmteverlies door een opening zonder luchtgordijn, thermische trek

34

3.6.4

Uitvoering warmteverliesberekening

34

Vermindering warmteverlies door toepassing luchtgordijn

35

3.7.1

De klimaatscheidingseffectiviteit van een luchtgordijn

35

3.7.2

Invloed drukverschillen op klimaatscheidingseffectiviteit

35

3.7.3

Toepassing van tochtsluizen

36

3.7.4

Richtwaarden voor de klimaatscheidingseffectiviteit

37

3.7.5

Bepaling van het warmteverlies door een opening

37

3.8

Het afgifterendement van een verwarmd luchtgordijn

37

3.9

Energie

39

3

Luchtgordijnen

3.10

4

7

ISSO-publicatie 110

40

3.10.2 Verwarmingsinstallatie

40

3.10.3 Koelinstallatie

41

Vastleggen systeemkeuze

41

3.12

Programma van Eisen

44

Ontwerpfase

45

4.1

Communicatie

45

4.2

Ontwerpmethode

46

4.2.1

Stappenplan

46

4.2.2

Berekeningsgrondslagen

46

4.2.3

Warmtelevering aan het luchtgordijn

52

Gebruik

52

4.3.1

Wintercondities

52

4.3.2

Zomercondities

52

4.3.3

Regeling

52

4.4

Filtering

53

4.5

Elektra

53

4.6

Gasaansluiting

53

4.7

Ontwerpspecificatie

54

Uitwerkings-/bestekfase

55

5.1

Communicatie/stappenplan

55

5.2

Selectie en validatie van systeemcomponenten

56

5.2.1

Selectie type luchtgordijn

56

5.2.2

Wijze van montage/inbouw

57

5.2.3

Eisen aan het geselecteerde luchtgordijn

58

5.3 6

40

3.10.1 Ventilatie-installatie

3.11

4.3

5

Interactie met andere systemen

5.2.4

Eisen aan de geselecteerde regeling

58

5.2.5

Eisen aan randapparatuur

58

Communicatie

58

Realisatiefase

59

6.1

Montage- en installatietechnische kwaliteitseisen

60

6.2

Controle en inbedrijfname

60

6.3

Inregelen

60

6.4

Oplevering

61

6.5

Communicatie en documentatie

61

6.6

Gebruikershandleiding

61

Beheer en onderhoud

63

7.1

Gebruiksvoorschriften

64

7.2

Onderhoudsvoorschriften

64

7.3

Beoordeling energiezuinige opstelling/werking bestaande luchtgordijnen

66

7.4

Controlemetingen

67

7.4.1

Luchtsnelheid

67

7.4.2

Uitblaastemperatuur

68

7.4.3

Uitblaasrichting/stromingsprofiel

69

4

Luchtgordijnen

8

MKK-structuur

71

8.1

Opzet MKK

71

8.1.1

Fases

71

8.1.2

Kwaliteitbeheeraspecten

71

8.1.3

Matrix

72

8.2

Overzicht ingevulde cellen

74

8.3

Celinhoud en specificatiebladen

74

8.4

Opbouw specificatiebladen

78

Specificatiebladen

79

I.

Programmafase

79

I.0-1

Programma van Eisen

79

I.0-2

Randvoorwaarden

80

I.2-1

Uitwisseling informatie

82

I.3-1

Thermisch comfort

83

I.3-2

Akoestisch comfort

84

I.3-3

Energie

85

I.4-1

Overzicht middelen in de programmafase

86

I.8-1

Rapportage

87

I.8-2

Vraagspecificatieblad kwaliteitsaspecten

88

II.

Ontwerpfase

90

II.2-1

Uitwisseling informatie

90

II.3-1

Bepalen van de afmetingen van de luchtstraal

92

II.3-2

Filtering

93

II.3-3

Regeling

94

II.3-4

Elektra

95

II.3-5

Warmtelevering aan luchtgordijn

96

II.4-1

Overzicht middelen in de ontwerpfase

98

II.8-1

Rapportage

99

II.8-2

Vraagspecificatieblad kwaliteitseisen

100

III.

Uitwerkingsfase

102

III.0-1

Algemeen

102

III.2-1

Uitwisseling informatie

103

III.3-1

Selectie luchtgordijn

104

III.3-2

Selectie regeling

105

III.3-3

Selectie randapparatuur

106

III.3-4

Selectie apparatuur warmtelevering aan luchtgordijn

107

III.4-1

Overzicht middelen in de uitwerkingsfase

108

III.8-1

Rapportage

109

III.8-2

Specificatieblad kwaliteitseisen

110

IV.

Realisatiefase

111

IV.2-1

Uitwisseling informatie

111

IV.3-1

Montage- en installatietechnische eisen luchtgordijnen

113

IV.3-2

Inbedrijfstellen, inregelen en opleveren

114

IV.3-3

Bepalen eigenschappen van de luchtstraal

116

IV.4-1

Overzicht middelen in de realisatiefase

119

IV.8-1

Rapportage

120

ISSO-publicatie 110

5

Luchtgordijnen

V.

Beheerfase

121

V.0-1

Algemeen

121

V.2-1

Uitwisseling informatie

122

V.3-1

Onderhoud

123

V.4-1

Overzicht middelen in de beheerfase

124

V.8-1

Rapportage

125

Bijlage A

Warmteverlies door grote opening als gevolg van thermische trek

127

Bijlage B

Windhinder en luchtgordijnen

133

Bijlage C

Luchtdichtheid van het gebouw

137

Bijlage D

Luchtsnelheid van de luchtstraal als functie van de hoogte

141

Bijlage E

Warmteverlies ten gevolge van wind

142

Literatuurlijst

ISSO-publicatie 110

146

6

Luchtgordijnen

SAMENVATTING De publicatie is een informatiebron voor hen die zich bezig houden met het ontwerpen, installeren en onderhouden van luchtgordijnen. De publicatie begint met een beschrijving van de werking van luchtgordijnen, de verschillende typen luchtgordijnen en geeft hulpmiddelen voor maken van een juiste systeemkeuze. Op basis van ligging (winddruk op de gevel), luchtdichtheid van het gebouw, thermisch en akoestisch comfort wordt een programma van eisen gegeven.

In de publicatie wordt ook een indicatie gegeven van het warmteverlies door een geopende deur zonder en met een luchtgordijn.

Op basis van het drukverschil over de opening en thermisch comfort wordt een stappenplan gegeven om een luchtgordijn te dimensioneren en op de juiste wijze bij de opening te plaatsen.

Nadat een luchtgordijn ge誰nstalleerd en opgeleverd is, moet ervoor gezorgd worden dat het luchtgordijn blijft doen waar hij voor ontworpen was. Hiervoor is periodiek onderhoud noodzakelijk. In deze publicatie wordt ingegaan op het benodigde onderhoud en wordt ingegaan op verschillende methoden om te controleren of een luchtgordijn (nog) goed werkt.

Ten behoeve van kwaliteitszorgsystemen zijn in het tweede deel van de publicatie specificatiebladen met kwaliteitseisen opgenomen volgens het MKK-model.

ISSO-publicatie 110

7

Luchtgordijnen

ISSO-publicatie 110

8

Luchtgordijnen

AFKORTINGEN CFD

Computational fluid dynamics.

CV

Centrale verwarming.

dB

Decibel.

DX

Directe expansie (bij warmtepomp).

EPBD Energy Performance of Buildings Directive.

ISO

International Standards Organisation.

KSE

Klimaatscheidingseffectiviteit.

MKK

Model Kwaliteitsbeheersing Klimaatinstallaties.

NEN

Nederlands Normalisatie Instituut.

PvE

Programma van Eisen.

TPvE

Technisch Programma van Eisen.

VLA

Vereniging Leveranciers Luchttechnische Apparaten.

VRF

Variable refrigerant flow.

ISSO-publicatie 110

9

Luchtgordijnen

ISSO-publicatie 110

10

Luchtgordijnen

SYMBOLENLIJST A

oppervlakte van de deuropening

[m2]

B

breedte van de deuropening

[m]

b0

breedte van de luchtstraal

[m]

b1

temperatuurgradiënt koude ruimte/buiten

[K/m]

b2

temperatuurgradiënt warme ruimte

[K/m]

c

soortelijke warmte van het verwarmingswater

[kJ/(kg·K)]

cp

soortelijke warmte van lucht

[kJ/(kg·K)]

cv

soortelijke warmte van lucht

[kJ/(kg·K)]

Ccorr

correctiefactor voor thermische gradiënt

[-]

CD

dischargecoëfficiënt

[-]

Cp

winddrukcoëfficiënt

[-]

F0

kracht van de luchtstraal

[N]

g

gravitatieversnelling

[m/s2]

hc

enthalpie koude zijde

[J/kg]

hw

enthalpie warme zijde

[J/kg]

H

hoogte opening

[m]

KSE

klimaatscheidingseffectiviteit

[-]

L

lengte van het luchtgordijn

[m]

LA,eq

geluidsniveau op waarnemingshoogte

[dB]

QL,spec

uitgeblazen luchthoeveelheid per meter lengte

[m3/s·m]

QL

totaal uitgeblazen luchthoeveelheid door luchtgordijn

[m3/s]

Qv

luchtvolumestroom

[m3/s]

Qv,w

luchttoetreding door deuropening

[m3/s]

R

reductiefactor voor winddruk over luchtgordijn

[-]

T

absolute temperatuur

[K]

v

luchtsnelheid

[m/s]

vL

snelheid van de luchtstraal

[m/s]

vw

lokale windsnelheid

[m/s]

vwind

windsnelheid op gebouwhoogte

[m/s]

α

uitblaashoek luchtgordijn

[°]

ΔPL

drukverschil over de opening als gevolg van wind

[Pa]

ΔPo

drukverschil over deuropening

[Pa]

ΔPtt

drukverschil over de opening als gevolg van thermische trek

[Pa]

ΔPwind

drukverschil op de gevel als gevolg van wind

[Pa]

ΔPw

winddruk op de gevel

[Pa]

Δθ

temperatuurverschil over de opening

[K]

Δθover

verschiltemperatuur tussen θa en θL

[K]

ρ

dichtheid van lucht

[kg/m3]

ρkl

dichtheid van koude lucht

[kg/m3]

ρw

dichtheid van verwarmingswater

[kg/m3]

ISSO-publicatie 110

11

Luchtgordijnen

ρwl

dichtheid van de warme lucht

[kg/m3]

φ

volumestroom verwarmingswater

[m3/s]

ηafg

afgifterendement verwarmd luchtgordijn

[-]

ηsys

afgifterendement van de verwarming van het luchtgordijn

[-]

Φ

warmteverlies

[kW]

Φac

warmteverlies door een opening mét luchtgordijn

[kW]

ΦL

geïnstalleerd verwarmingsvermogen luchtgordijn

[kW]

ΦL,N

nominale verwarmingsbehoefte luchtgordijn

[kW]

Φmech

warmteverlies door ventilatie

[kW]

Φ0

warmteverlies door een opening zonder luchtgordijn

[kW]

Φrest

resterend warmteverlies met luchtgordijn

[kW]

Φtt

warmteverlies door thermische trek

[kW]

Φwind

warmteverlies door windinvloeden

[kW]

θL

luchttemperatuur uitblaaslucht

[°C]

θmax

maximale luchttemperatuur uitblaaslucht

[°C]

θin

luchttemperatuur binnen

[°C]

θout

luchttemperatuur buiten

[°C]

θa

aanvoertemperatuur verwarmingswater

[°C]

θr

retourtemperatuur verwarmingswater

[°C]

ISSO-publicatie 110

12

Luchtgordijnen

BEGRIPPENLIJST Toelichting: Wanneer er gesproken wordt over een 'luchtgordijn' wordt het toestel bedoeld.

Wanneer het over de 'uitgeblazen lucht' gaat noemen we dit de luchtstraal.

breedte

Luchtgordijn Toestel bestaande uit onder meer een ventilator waarmee één of meer luchtstralen worden gerealiseerd. Optioneel kan het toestel worden voorzien van verwarming en/of koeling en van een automatische regeling.

te

ng

le

Luchtgordijn, afmetingen De lengte van het luchtgordijn is de grootste afmeting.

De breedte is de afmeting haaks op de lengte en is gelegen in het vlak van de uitblaasopening. De hoogte is de afmeting loodrecht op de lengte en de breedte (zie onderstaande afbeelding). Deze benamingen van de afmetingen gelden bij zowel horizontale als verticale toepassing van het luchtgordijn.

α te

ng

le

Afb. Afmetingen en richting van de luchtstraal

hoogte breedte

Comfortluchtgordijn Luchtgordijn voor toepassing bij verblijfsgebieden waarbij comforteisen voor personen maatgevend zijn voor de inblaastemperatuur en -snelheid. De hoogte van de deuropening waarbij een comfortluchtgordijn kan worden toegepast bedraagt ca. 4 meter.

uitblaasopening

Afb. Afmetingen van het luchtgordijn Luchtstraal Een gecontroleerde luchtstroom die wordt gerealiseerd om een klimaatscheiding tot stand te brengen tussen twee ruimtes of tussen een ruimte en de buitenlucht. Hierbij heeft alle lucht in de luchtstroom overwegend dezelfde richting, temperatuur en snelheid.

Industrieel luchtgordijn Luchtgordijn voor toepassing bij industriële ruimtes waarbij de eisen vanuit de industriële ruimtes maatgevend zijn voor de inblaastemperatuur en -snelheid. De hoogte van de deuropening waarbij een horizontaal geplaatst industrieel luchtgordijn wordt toegepast bedraagt 6 meter. Bij verticale toepassing zijn grotere deurhoogten mogelijk.

Luchtstraal, afmetingen De lengte en de breedte van de luchtstraal worden gemeten bij de uitblaasopening (zie afbeelding bij luchtgordijn, afmetingen). De lengte is de grootste afmeting. De breedte staat loodrecht op de lengte. De uitblaashoek α is de hoek tussen de uitblaasrichting en het vlak loodrecht op lengteas en de breedteas (zie onderstaande afbeelding). Deze benamingen van de afmetingen gelden bij zowel verticale als horizontale uitblaasrichting. Deze definities gelden ook bij verticale toepassing van het luchtgordijn.

Luchtgordijn voor koel/vrieshuizen Specifieke uitvoering van een industrieel luchtgordijn, voor toepassing bij koel/vrieshuizen waarbij aanvullende eisen vanuit het oogpunt van veiligheid (voorkomen condensatie van vocht in binnenstromende warme lucht) voor het koel/ vriesgedeelte maatgevend zijn voor de wijze van inblazen, de inblaastemperatuur en -snelheid.

Luchtgordijn met enkelvoudige luchtstraal Een luchtgordijn met een uitblaas bestaande uit een enkele luchtstraal.

ISSO-publicatie 110

13

Luchtgordijnen

Luchtgordijn met tweevoudige luchtstraal Een luchtgordijn met een uitblaas bestaande uit twee luchtstralen. De twee luchtstralen kunnen een verschillende temperatuur, snelheid en/of richting hebben.

Warmteverlies van gebouw Het referentie warmteverlies van een gebouw met gesloten deuren, bepaald conform ISSO-publicatie 53 voor utiliteitsgebouwen met een vertrekhoogte tot 5 m of ISSO-publicatie 57 voor grotere vertrekhoogten.

Luchtgordijn met drievoudige luchtstraal Een luchtgordijn met een uitblaas bestaande uit drie luchtstralen. De drie luchtstralen kunnen een verschillende temperatuur, snelheid en/of richting hebben.

Warmteverlies door deuropening Het warmteverlies door een openstaande deur, als gevolg van temperatuur- en drukverschillen over de opening.

Luchtuitblaasopening Een of meer componenten van het luchtgordijn, eventueel verstelbaar, die de luchttechnische eigenschappen van het luchtgordijn controleren, met name de uitblaashoek en de worp.

Luchttechnische parameters

Luchtuitblaashoek De hoek tussen het vlak van de deuropening en het vlak van het luchtgordijn bij het verlaten van het uitblaasrooster. Deze hoek is aangegeven als de hoek α (zie afbeelding bij luchtstraal, afmetingen).

Specifieke luchtvolumestroom De luchtvolumestroom per meter lengte luchtgordijn.

Luchtvolumestroom De luchtvolumestroom die de uitblaasopening verlaat bij standaard luchtcondities, in m3/s.

(Gemiddelde) uitblaassnelheid De luchtvolumestroom welke wordt uitgeblazen door het luchtgordijn, gedeeld door het oppervlak van de uittrede-opening.

Klimaatscheidingseffectiviteit (KSE) De klimaatscheidingseffectiviteit KSE is gedefinieerd als: KSE = 1- Φac/Φ0 waarin Φ0 het warmteverlies door een opening zonder luchtgordijn en Φac het warmteverlies mét luchtgordijn.

Kernuitblaassnelheid De snelheid in het hart van de luchtstroom, gemeten op gespecificeerde afstanden van de uitblaasopening.

(Gemiddelde) kernuitblaassnelheid Een gemiddelde kernuitblaassnelheid over de lengte L van het luchtgordijn (afstanden in de x-richting, zie afbeelding bij luchtgordijn, afmetingen) op gespecificeerde afstanden (afstanden in de z-richting, zie afbeelding bij luchtgordijn, afmetingen) van de uitblaasopening.

Indirect verwarmd/gekoeld luchtgordijn Luchtgordijn waarbij de warmte/koudeopwekker geen deel uit maakt van het luchtgordijntoestel.

Direct verwarmd luchtgordijn Luchtgordijn waarbij de warmteopwekker deel uit maakt van het luchtgordijntoestel en uitsluitend warmte levert aan het luchtgordijn.

Hybride verwarmd luchtgordijn Luchtgordijn waarbij de warmte geleverd wordt door de CV-installatie en indien nodig nog aanvullend elektrisch verwarmd wordt.

Thermisch neutraal luchtgordijn Een luchtgordijn dat in de ontwerpsituatie precies het verwarmingsvermogen levert gelijk aan het warmteverlies van de opening in de ontwerpsituatie.

Opgenomen elektrisch vermogen ventilatoren Het vermogen, uitgedrukt in kW, gebruikt door de ventilatoren van het luchtgordijn bij vrijeluchtlevering (free-air delivery).

Geleverd luchttechnisch vermogen [air power] Het vermogen geleverd aan de lucht. Het vermogen is evenredig met het product van de luchtvolumestroom en de totale druk.

Luchtzijdig rendement De verhouding tussen het geleverde luchtzijdig vermogen van het luchtgordijn en het opgenomen elektrisch vermogen van de ventilatoren.

ISSO-publicatie 110

14

Luchtgordijnen

1

INLEIDING

1.1 ALGEMEEN Een luchtgordijn wordt toegepast om een klimaatscheiding aan te brengen tussen ruimtes gelegen aan weerszijden van een opening, of tussen een ruimte en de buitenlucht. Deze wordt gerealiseerd door een luchtstroom tot stand te brengen die de twee ruimtes scheidt. Ten eerste vermindert een luchtgordijn de warmteverliezen door een open verbinding tussen ruimtes of tussen een ruimte en de buitenlucht door het verhinderen van natuurlijke convectie. Ten tweede vermindert een luchtgordijn de klachten door tocht door het verwarmen van toestromende koude lucht.

Tevens kan een luchtgordijn de hinder door insecten, stof of andere afvalstoffen die de opening passeren verminderen. In onderstaande afbeelding is dit principe toegelicht. Luchtgordijnen worden veel toegepast bij (open) winkeldeuren, entrees van restaurants en utiliteitsgebouwen om tocht door open deuren te voorkomen. Ook in de industrie worden luchtgordijnen toegepast om het klimaat van ruimten te scheiden (bijv. bij koelhuizen).

1.2 DOEL VAN DE ISSO-PUBLICATIE Het doel van deze ISSO-publicatie is het geven van hulpmiddelen bij de afweging, het ontwerp, de selectie, realisatie en beheer van luchtgordijnen met bijbehorende methoden en communicatiemiddelen.

In de verschillende fasen wordt gerekend met de volgende doelgroepen: 1. Programmafase: gebouweigenaren, gebouwbeheerders, initiatiefnemers voor nieuwbouw, architecten, adviseurs; 2. Ontwerpfase: installatieadviseurs en ontwerpend installateurs; 3. Uitwerkingsfase: bestekschrijver, inkoper; 4. Realisatiefase: installateur; 5. Beheerfase: gebouwbeheerder, onderhoudsinstallateur.

De publicatie behandelt comfortluchtgordijnen, industriĂŤle luchtgordijnen en luchtgordijnen voor koel- en vrieshuizen.

In deze ISSO-publicatie wordt ingegaan op het ontwerp van een luchtgordijn bestemd voor het verminderen van luchtuitwisseling door een open verbinding tussen twee ruimtes of tussen een ruimte en de buitenlucht.

Ruimte 1/buiten

Ruimte 2 Ruimte 1/buiten

Ruimte 2

b) Situatie met luchtgordijn

a) Situatie zonder luchtgordijn

Afb. 1.1 Vergelijking situatie met en zonder luchtgordijn

ISSO-publicatie 110

15

Luchtgordijnen

1.3 STRUCTUUR VAN DE PUBLICATIE De publicatie is geschreven in de ISSO-standaard voor structurering van ISSO-publicaties en naast de voor opleidingsdoelen en voor de installatiepraktijk bestemde informatie is een set specificatiebladen opgenomen die kan worden toegepast in systemen voor kwaliteitsborging.

Bij het structureren van de informatie is hiervoor de systematiek conform het Model Kwaliteitsbeheersing Klimaatinstallaties, de zogenaamde MKK-structuur, leidend. Het MKK is een instrument voor het beheersen van het voortbrengingsproces van klimaatinstallaties binnen het bouwproces. Het toepassen hiervan betekent het geven van informatie met betrekking tot het realiseren van een luchtgordijn in het gebouw, op het juiste moment in de betreffende fase van het bouwproces aan de op dat moment bij het proces betrokken partijen. De betrokken partijen waarvoor de publicatie informatie beoogt te gegeven zijn hieronder weergegeven.

De opdrachtgever De opdrachtgever is bijvoorbeeld een ontwikkelaar, een vastgoedeigenaar, of een huurder/exploitant van een gebouw. De opdrachtgever kan op basis van de geboden informatie een goed onderbouwde beslissing nemen over de toepassing van een luchtgordijn.

De adviseur Dit kan een installatieadviseur, een ontwerpend installateur, een bouwfysisch adviseur of een architect zijn. Voor hen is deze publicatie een handleiding voor het ontwerpen van luchtgordijnen of van entrees waarbij de toepassing van luchtgordijnen nodig is.

De gebouweigenaar/beheerder/exploitant De gebruiker van het gebouw is in staat om met de geboden informatie op een adequate wijze het gebruik, beheer en onderhoud van een luchtgordijn uit te (laten) voeren.

ISSO-publicatie 110

16

Luchtgordijnen