Kleintje Riolering 2019

DOELGROEP

OP HET GEBIED VAN

Installateur

Water & gas

Woningbouw

Utiliteit

Riolering is van levensbelang voor de volksgezondheid. Om verspreiding van ziektes te voorkomen, naast problemen zoals verstopping, lekkages of stankoverlast, is een zorgvuldig ontwerp, aanleg en beheer van riolering belangrijk. Daarom moet de gebouwriolering voldoen aan de prestatie-eisen van het Bouwbesluit, op de functionele eigenschappen van de riolering en de dichtheid van de leidingsystemen. De publicatie Kleintje Riolering gaat hier over.

De publicatie brengt de meest gebruikte richtlijnen voor het ontwerp en de aanleg van riolering in beeld. Kleintje Riolering bevat diverse afbeeldingen, schema’s en montagerichtlijnen voor afvoerleidingen van vuilwater en hemelwater. Ook andere doelgroepen, zoals architecten en aannemers, kunnen met deze publicatie snel kennis nemen van de basisbeginselen van het rioleringsstelsel.

Kleintje Riolering is gebaseerd op NTR 3216 Riolering van bouwwerken - Richtlijnen voor ontwerp, uitvoering en beheer (2018) en daarmee indirect op NEN 3215.

De praktijkrichtlijn NTR 3216 Riolering van bouwwerken is een compleet naslagwerk, bedoeld voor gebruik op kantoor door met name adviseurs, ontwerpers en werkvoorbereiders.

K LE I NTJ E R I O LE R I N G

Riolering

KLEINTJE

De publicatie behandelt vuilwater- en hemelwaterafvoer binnen de perceelgrens en kan gebruikt worden voor: » woningen, woongebouwen en kleine utiliteit; » realisatie van nieuwe riolering; » uitbreiding van bestaande riolering; » beheer en onderhoud.

Kleintje Riolering is de derde herziene versie. Eerdere versies verschenen in 2007 en 2014. Belangrijke wijzigingen ten opzichte van de vorige versie zijn: » actualisatie op basis van NEN 3215+C1+A1; » actualisatie op basis van NTR 3216 (2018); » wijziging in de volgorde van hoofdstukken ten behoeve van de leesbaarheid; » uitwerking van een closetaansluiting met enkele voorbeelden; » uitleg voor overbruggen van een dilatatie; » omgaan met hemelwater binnen de perceelgrens is toegevoegd als onderwerp; » aansluiten van een begane grond appartement bij woongebouwen; » uitwerking van een paragraaf over onderhoud en beheer.

RIOLERING

ISBN 978 90 5044 319 7

Herziene versie 2019

kleintje.book Page 1 Tuesday, April 23, 2019 12:00 PM

ISSO-kleintje

Riolering

ISBN: 978-90-5044-319-7

kleintje.book Page 3 Tuesday, April 23, 2019 12:00 PM

INHOUDSOPGAVE 1

Inleiding 1.1 Voor wie is ISSO-kleintje Riolering bedoeld?

1.2 Waar gaat het over?

1.3 Het belang van (gebouw)riolering 1.4 Toelichting aanduiding middellijnen 1.5 Wijzigingen ten opzichte van versie 2014

2

Het rioleringsstelsel 2.1 Opbouw van het rioleringsstelsel 2.1.1 De gebouwriolering 2.1.2 De buitenriolering binnen de perceelgrens 2.1.3 Gemeentelijke rioolstelsel 2.2 Benamingen en begrippen gebouwriolering 2.2.1 Huishoudelijk afvalwater 2.2.2 Hemelwater 2.2.3 Systeemgrenzen en benamingen buiten het gebouw

3

Gebouwriolering huishoudelijk afvalwater 21 3.1 Leeswijzer 21 3.2 Algemene aanlegvoorwaarden en leidingbeloop 21 3.2.1 Algemeen uitgangspunt: de kortste weg 22 3.2.2 Leidingen in kruipruimten 23 3.2.3 Vrije hoogte onder afvoerleidingen 24 3.2.4 Scheiding in afzonderlijke leidingsystemen 24 3.3 Aansluiten van toestellen 25 3.3.1 Stankafsluiters 25 3.3.2 Toestelleiding 28 3.3.3 Atmosferische onderbreking 31 3.4 Aansluiten douche-WTW 32 3.4.1 Beveiligingen afvoerleiding en lekdetectie douche-WTW 33 3.4.2 Eisen aansluiten douche-WTW 34 3.5 Verzamelleiding 37 3.5.1 Afschot 37 3.5.2 Maximale leidinglengte en bochten 38 3.5.3 Aansluiten op een verzamelleiding 41 3.5.4 Afstand tussen aansluitingen 42 3.5.5 Afstand tussen closetaansluiting 43 3.5.6 Aansluiting closet op verzamelleiding achter voorzetwand 44 3.6 Standleiding 46 3.6.1 Aansluiten liggende leidingen op een standleiding 46 3.6.2 Aansluiten closet op standleiding 48 3.6.3 Secundaire ontspanningsleiding bij niet haaks aansluiten 48 3.6.4 Aansluiting standleiding op verzamelleiding, verslepingen en sprongstukken in standleidingen 49 3.6.5 Een enkele liggende versleping in standleiding: omloopleiding 51

ISSO-kleintje

3

7 7 7 8 8 9 11 11 11 12 12 14 14 16 18

Riolering

kleintje.book Page 4 Tuesday, April 23, 2019 12:00 PM

3.6.6

3.7

3.8 3.9

3.10

3.11 3.12 3.13

4

Meerdere keren een liggende versleping in standleiding: vereveningsleiding 3.6.7 Aansluiten appartement begane grond bij hoogbouw Ontspanningsleiding (beluchting en ontluchting) 3.7.1 Combineren van ontspanningsleidingen 3.7.2 Andere ontspanningssystemen 3.7.3 Richtlijnen voor hoogbouw (> 50 m) 3.7.4 Beluchtingsventielen Dakuitmonding Gebouwaansluiting 3.9.1 Haakse geveldoorvoer 3.9.2 Zettingsconstructies 3.9.3 Voorziening voor controle en onderhoud Toestellen onder maaiveld aansluiten 3.10.1 Keuze voor terugstuwbeveiliging of pompinstallatie 3.10.2 Pompinstallaties 3.10.3 Terugstuwbeveiligingen Ontstoppingsmogelijkheden Dichtheid van leidingsystemen Dimensionering van leidingen 3.13.1 Stankafsluiter en toestelleiding 3.13.2 Afvoercapaciteit verzamelleiding 3.13.3 Afvoercapaciteit standleiding 3.13.4 Middellijn ontspanningsleidingen

Gebouwriolering hemelwater 4.1 Leeswijzer 4.2 Systemen met overlaatstroming of gesloten stroming (UV-systeem) 4.2.1 Werking van systeem met overlaatstroming 4.2.2 Werking van het UV-systeem 4.3 Dakafvoeren 4.4 Dakgoten 4.5 Voorwaarden aanleg hwa-leidingen 4.5.1 Algemeen 4.5.2 Leidingbeloop 4.5.3 Stankafsluiters 4.6 Ontlastvoorzieningen 4.7 Ontstoppingsmogelijkheden 4.8 Gebouwaansluiting 4.9 Splitsen in afzonderlijke leidingsystemen 4.10 Dichtheid van leidingsystemen 4.11 Condensatie op hwa-leidingen 4.12 Materialen en verwerkingsrichtlijnen 4.13 Noodafvoersystemen 4.14 Dimensioneren van hwa-leidingen 4.14.1 Hemelwaterbelasting 4.14.2 Afvoercapaciteit hwa-standleiding 4.14.3 Afvoercapaciteit hwa-verzamelleiding 4.14.4 Goten met overlaatstroming

ISSO-kleintje

4

53 54 56 56 57 58 58 59 63 63 64 67 68 68 69 71 72 73 73 73 77 78 79 81 81 81 83 83 84 85 85 85 85 85 86 89 90 91 91 91 91 92 93 93 97 97 98 Riolering

kleintje.book Page 5 Tuesday, April 23, 2019 12:00 PM

4.15 Opvangen, infiltreren of benutten van hemelwater 4.15.1 Hemelwater bergen en infiltreren 4.15.2 Hemelwater benutten

102 102 103

5

Buitenriolering binnen de perceelgrenzen 5.1 Leeswijzer 5.2 Terreinleiding voor huishoudelijk afvalwater 5.2.1 Waterdichtheid leiding 5.2.2 Dimensionering 5.3 Terreinleiding voor hemelwater 5.4 Ontlastvoorzieningen 5.5 Aansluitingen riolering van bouwwerken op het openbaar riool 5.5.1 Aansluiting riolering huishoudelijk afvalwater op openbaar riool 5.5.2 Aansluiting riolering hemelwater op openbaar stelsel

105 105 105 105 105 106 107 110 110 111

6

Montagerichtlijnen 6.1 Leeswijzer 6.2 Plaats van leidingen 6.3 Materiaalkeuze 6.3.1 Algemeen 6.3.2 Montageomstandigheden 6.3.3 Locatie 6.3.4 Verwerkingsrichtlijnen

115 115 115 116 116 119 120 121

7

Opleveren

123

8

Beheer en onderhoud 8.1 Beheerplan 8.2 Onderhoud 8.2.1 Preventief onderhoud 8.2.2 Curatief onderhoud - veel voorkomende oorzaken

127 127 127 127 128

9

Wettelijke voorschriften 9.1 Lozen van huishoudelijk afvalwater 9.2 Lozen van hemelwater 9.3 Extra voorzieningen 9.4 Lozingsbesluiten 9.4.1 Het Activiteitenbesluit 9.4.2 Besluit lozing afvalwater huishoudens 9.5 Besluit lozen buiten inrichtingen 9.6 Bouwbesluit 9.7 NEN 3215 9.8 NTR 3216 9.9 Omgevingsvergunning Literatuurlijst

ISSO-kleintje

5

131 131 131 132 132 132 132 133 133 134 134 134 137

Riolering

kleintje.book Page 7 Tuesday, April 23, 2019 12:00 PM

1

INLEIDING

1.1

VOOR WIE IS ISSO-KLEINTJE RIOLERING BEDOELD?

Het ISSO-kleintje Riolering is een zakboekje voor de installateur en servicemonteur om snel de meest gebruikte richtlijnen voor het ontwerp en de aanleg van riolering te kunnen terugvinden. Het is bedoeld als compact naslagwerk dat ook op de bouwplaats gebruikt kan worden. Het bevat diverse afbeeldingen, schema's en montagerichtlijnen voor afvoerleidingen van vuilwater en hemelwater. Ook andere doelgroepen, zoals architecten en aannemers, kunnen met dit zakboekje snel kennis nemen van de basisbeginselen van het rioleringsstelsel.

ISSO-kleintje Riolering is gebaseerd op NTR 3216 Riolering van bouwwerken - Richtlijnen voor ontwerp, uitvoering en beheer (2018) en daarmee indirect op NEN 3215. De praktijkrichtlijn NTR 3216 is een compleet naslagwerk, bedoeld voor gebruik op kantoor door met name adviseurs, ontwerpers en werkvoorbereiders. Het ISSO-kleintje Riolering biedt vooral veel informatie voor alledaags gebruik.

1.2

WAAR GAAT HET OVER?

Het ISSO-kleintje Riolering behandelt vuilwater- en hemelwaterafvoer binnen de perceelgrens en kan gebruikt worden voor:  Woningen, woongebouwen en kleine utiliteit;  Realisatie van nieuwe riolering;  Uitbreiding van bestaande riolering;  Beheer en onderhoud.

De gebouwriolering moet voldoen aan de prestatie-eisen van het Bouwbesluit. Deze eisen zijn opgenomen in afdeling 6.4 van het Bouwbesluit 2012 en hebben betrekking op de functionele eigenschappen van de riolering en de dichtheid van de leidingsystemen. Dit komt in dit zakboekje aan bod.

Verder zijn verwijzingen opgenomen naar ISSO-Kenniskaarten, die gratis beschikbaar zijn en beknopt één onderwerp uitleggen.

Onderwerpen die niet (of beperkt) in dit ISSO-kleintje zijn opgenomen:  Brandwerende doorvoeringen - zie ISSO/SBR-publicatie 809;  Voorkomen van geluidhinder - zie NTR 3216 bijlage C en rekentool Soundspotsim;  Berekening van UV-hemelwaterafvoersystemen - zie NTR 3216;  Berekening van rioolpompinstallaties - zie NTR 3216 bijlage D;  Gescheiden sanitatie - zie NTR 3216 bijlage K;  Individuele behandeling van afvalwater - zie ISSO-publicatie 70.2;  Riolering in hoogbouw.

ISSO-kleintje

7

Riolering

kleintje.book Page 8 Tuesday, April 23, 2019 12:00 PM

1.3

HET BELANG VAN (GEBOUW)RIOLERING

Riolering is van levensbelang voor de volksgezondheid. Door de aanleg van riolering zijn alle open riolen verdwenen en daarmee veel infectieziektes uitgebannen.

Om verspreiding van ziektes te voorkomen, naast problemen zoals verstopping, lekkages of stankoverlast, is een zorgvuldig ontwerp, aanleg en beheer van riolering belangrijk.

Vanuit de gebouwriolering wordt huishoudelijk afvalwater geloosd op de gemeentelijke riolering. De gemeente verzamelt het huishoudelijk afvalwater en transporteert het verder richting de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi). De gebouwriolering voor huishoudelijk afvalwater wordt ook wel vuilwaterafvoer (vwa) of droogweerafvoer (dwa) genoemd.

Opmerking: Huishoudelijk afvalwater is niet noodzakelijk afkomstig van huishoudens.

Bedoeld wordt hiermee afvalwater van huishoudelijke aard, zoals van gootsteen, vaatwasser, toilet en douche. Ook bij scholen en kantoren is er dus sprake van huishoudelijk afvalwater.

Behalve huishoudelijk afvalwater kan ook hemelwater worden ingezameld en afgevoerd in het gemeentelijk rioolstelsel. Het 'ophalen' van hemelwater van het particuliere terrein is echter geen wettelijke plicht. Steeds vaker verplichten gemeentes de particuliere eigenaar tot het opvangen van hemelwater op eigen terrein.

1.4

TOELICHTING AANDUIDING MIDDELLIJNEN

In ISSO-kleintje Riolering is gekozen voor het gebruik van handelsmaten van kunststof afvoerleidingen in plaats van ontwerpmiddellijnen, zoals gebruikt worden in NEN 3215 en NTR 3216. Dit komt de praktische bruikbaarheid ten goede.

Tabel 1.1 Toegepaste handelsmaten in ISSO-kleintje Riolering Ontwerpmiddellijn NTR 3216

Gangbare handelsmaat kunststof ISSO-kleintje Riolering 50 75 90 110 125 160 200

44 50, 57, 69 84 100 117 150 190 ISSO-kleintje

8

Riolering

kleintje.book Page 9 Tuesday, April 23, 2019 12:00 PM

1.5

WIJZIGINGEN TEN OPZICHTE VAN VERSIE 2014

Dit ISSO-kleintje is de derde herziene versie. Eerdere versies verschenen in 2007 en 2014. Belangrijke wijzigingen ten opzichte van de vorige versie zijn hier kort samengevat:  Actualisatie op basis van NEN 3215+C1+A1;  Actualisatie op basis van NTR 3216 (2018);  Wijziging in de volgorde van hoofdstukken, zo zijn bijvoorbeeld wettelijke voorschriften naar achteren verplaatst ten behoeve van de leesbaarheid;  Uitwerking van een closetaansluiting met enkele voorbeelden;  Uitleg voor overbruggen van een dilatatie;  Omgaan met hemelwater binnen de perceelgrens is toegevoegd als onderwerp;  Aansluiten van een begane grond appartement bij woongebouwen;  Uitwerking van een paragraaf over onderhoud en beheer.

ISSO-kleintje

9

Riolering

kleintje.book Page 11 Tuesday, April 23, 2019 12:00 PM

2

HET RIOLERINGSSTELSEL

De basis van het rioleringsstelsel is het gescheiden houden van afvalwater en menselijk contact om infectieziekten te voorkomen. Daarnaast zorgt riolering voor het droog houden van gebouwen door de afvoer van hemelwater. Riolering heeft, naast schoon drinkwater, in de laatste 150 jaar in hoge mate bijgedragen aan de stijging van de levensverwachting.

De gebouwriolering kent twee functies:  Het afvoeren van vuilwater en/of hemelwater;  Beluchting van het openbare rioolstelsel.

In Nederland maken we gebruik van het primaire ontspanningssysteem, waarbij de openbare riolering wordt belucht via de gebouwriolering. Hiermee is ons rioolstelsel afwijkend van andere landen, waarbij bijvoorbeeld beluchting van de openbare riolering plaatsvindt via putdeksels in de straat. Dit principe van beluchten heeft invloed op het ontwerp van de gebouwriolering. Toepassing van Nederlandse normen en richtlijnen in het buitenland is daarom niet zomaar mogelijk, en ook andersom kunnen buitenlandse/Europese richtlijnen niet zomaar in Nederland worden toegepast.

2.1

OPBOUW VAN HET RIOLERINGSSTELSEL

Het rioleringssysteem is opgebouwd uit de volgende onderdelen:  De gebouwriolering;  De buitenriolering binnen de perceelgrens;  Het openbare rioolstelsel;  De rioolwaterzuiveringsinrichting.

Het afvalwater in de riolering stroomt gewoonlijk onder vrij verval (afschot). Er zijn situaties waarin dit niet mogelijk of wenselijk is, en dan zijn pompputten en persleidingen noodzakelijk.

Opmerking: Tegelijkertijd met het wegstromen van het afvalwater wordt aanwezige lucht verdrongen en/of lucht aangezogen via de bovenstrooms gelegen ontspanningsleiding(en). Een onbelemmerde luchtstroming in de riolering is nodig om het borrelen of leeghevelen van stankafsluiters te voorkomen.

2.1.1 De gebouwriolering De gebouwriolering is het stelsel van afvoerleidingen en ontspanningsleidingen dat zich binnen het gebouw bevindt, of buiten een gebouw voor zover het aan het gebouw is bevestigd. De gebouwriolering eindigt op een afstand van maximaal 0,5 m vanaf het gebouw.

ISSO-kleintje

11

Riolering

kleintje.book Page 12 Tuesday, April 23, 2019 12:00 PM

2.1.2 De buitenriolering binnen de perceelgrens De buitenriolering binnen de perceelgrens is het stelsel van afvoerleidingen, met inbegrip van alle hulpstukken, stankafsluiters, zettingsconstructies en ontlastvoorzieningen dat zich buiten het gebouw bevindt en binnen het perceel, voor zover het niet aan het gebouw is bevestigd.

De buitenriolering, en in het verlengde daarvan de perceelaansluitleiding, kan bestemd zijn voor de afvoer van:  Huishoudelijk- en/of bedrijfsafvalwater;  Hemelwater van het bouwwerk, afzonderlijk of gecombineerd met hemelwater ingezameld via straatkolken in het verhard terreinoppervlak;  Huishoudelijk en/of bedrijfsafvalwater en hemelwater, gecombineerd.

Buiten het gebouw mogen de gescheiden leidingsystemen van de gebouwriolering voor afvalwater en hemelwater alleen samengevoegd worden als de openbare riolering een gemengd stelsel is en de gemeente dit toestaat. Zie ook hoofdstuk 5.

2.1.3 Gemeentelijke rioolstelsel Het gemeentelijke rioleringsstelsel is in te delen in drie typen:  Het gemengde rioolstelsel Hierbij worden huishoudelijk afvalwater en hemelwater geloosd op het gemengde openbare rioolstelsel, zie afbeelding 2.1. Het nadeel van dit stelsel is dat bij hevige regenval overstort op het oppervlaktewater plaatsvindt, dat hierdoor wordt verontreinigd. Ook werkt de rwzi minder efficiënt door de sterke verdunning van het afvalwater. Zie paragraaf 5.5 en afbeelding 5.6;  Het gescheiden rioolstelsel Hierbij worden hemelwater en huishoudelijk afvalwater op gescheiden openbare riolering geloosd, zie afbeelding 2.2. Het hemelwater wordt getransporteerd naar oppervlaktewater en het huishoudelijk afvalwater naar de rwzi. Een nadeel van dit systeem is dat bij foutieve aansluitingen het afvalwater ook op het oppervlaktewater terecht komt. Zie ook paragraaf 5.5 en afbeelding 5.5;  Het verbeterd gescheiden rioolstelsel Hierbij is het risico van het volledig gescheiden stelsel beperkt door de eerste hoeveelheid neerslag te lozen op het afvalwater. Pas bij toenemende regenval loopt het stelsel vol en voert het hemelwater af op het oppervlaktewater. Het nadeel van dit stelsel is dat er altijd nog een redelijk grote hoeveelheid neerslag bij de rwzi terecht komt.

Het gemengde rioolstelsel komt nog steeds het meeste voor, vooral in bestaande (binnen)steden. In nieuwbouw wordt het meest het verbeterd gescheiden stelsel toegepast.

ISSO-kleintje

12

Riolering

kleintje.book Page 13 Tuesday, April 23, 2019 12:00 PM

Afb. 2.1 Principe weergave van het gemengde rioolstelsel (bron: Paul Maas/Stichting Rioned)

Afb. 2.2 Principeweergave van het gescheiden rioolstelsel (bron: Paul Maas/Stichting Rioned) Wettelijk is vastgelegd dat de perceeleigenaar de eerste verantwoordelijkheid heeft om hemelwater op te vangen. Steeds vaker wordt er daarom voor gekozen dat de perceeleigenaar het hemelwater afvoert op het eigen terrein via bijvoorbeeld infiltratievoorzieningen. In een aantal gemeenten is dit inmiddels verplicht.

ISSO-kleintje

13

Riolering

kleintje.book Page 14 Tuesday, April 23, 2019 12:00 PM

Alleen als de perceeleigenaar het niet op eigen terrein kan verwerken, heeft de gemeente een ontvangstplicht. Hoe dit is geregeld legt de gemeente vast in een gemeentelijke hemelwaterverordening. In het gemeentelijk rioleringsplan (GRP) staat in welke gebieden van de gemeente het opvangen van hemelwater voor de perceeleigenaar verplicht is, en ook in welke gebieden de gemeente in bestaande situaties afkoppelen verplicht of gaat verplichten.

2.2

BENAMINGEN EN BEGRIPPEN GEBOUWRIOLERING

2.2.1 Huishoudelijk afvalwater Afbeelding 2.3 toont een overzicht van gebouwriolering en de gebruikte benamingen van onderdelen. Hieronder volgt een korte definitie van de begrippen. dakuitmonding

dakuitmonding

secundaire ontspanning

ontspanningsleiding

toestelleiding

verzamelleiding

max 0,5 m

standleiding

standleiding

toestelleiding

toestelleiding

ontspanningsleiding

lozingstoestellen

toestelleiding

omloopleiding standleiding lozingstoestel

leidingtraject

standleiding (aansluitvrij zone)

verzamelleiding

gebouwaansluiting

Afb. 2.3 Benamingen onderdelen gebouwriolering voor huishoudelijk afvalwater Druk-, vacuĂźm- en luchtpersriolering Er zijn gemeenten die in buitengebieden een collectieve vacuĂźmriolering, drukriolering of luchtpersriolering hebben aangelegd. Het huishoudelijk afvalwater van een woning ISSO-kleintje

14

Riolering

kleintje.book Page 15 Tuesday, April 23, 2019 12:00 PM

stroomt dan onder vrij verval naar een ontvangput. Vandaar vindt transport plaats, al dan niet via een tussenstation/gemaal naar een lozingspunt in een (verderop gelegen) rioolstelsel van de gemeente of op de rioolwaterzuiveringsinstallatie van de waterkwaliteitsbeheerder.

Gebouwaansluiting De buiten het gebouw gelegen overgang van de gebouwriolering op de buitenriolering, gelegen op een afstand van maximaal 0,5 m vanaf het gebouw of zoveel korter dan een zettingsconstructie in de buitenriolering verreist.

IBA Individuele Behandeling van Afvalwater. Door het veelal ontbreken van riolering in buitengebieden vindt daar binnen de perceelgrens eerst een zuivering (IBA) plaats voordat geloosd wordt in de bodem of op oppervlaktewater.

Leidingtraject Een leiding of gedeelte van een leiding tussen twee aansluitingen.

Lozingstoestel Toestel waarmee afvalwater wordt geloosd op de riolering.

Dit kunnen onder andere zijn: sanitaire toestellen, huishoudelijke apparaten zoals vaatwasser, wasmachine, wasdroger er andere toestellen die lozen op de riolering, zoals condensafvoer van CV-ketel.

Omloopleiding Een leiding die parallel loopt aan een enkele versleping in een standleiding en heeft dezelfde functie als een vereveningsleiding. Op de omloopleiding worden de toestelen verzamelleidingen aangesloten die niet op een aansluitvrije zone van de standleiding kunnen worden aangesloten.

Ontspanningsleiding Een leiding die de ont- en beluchting van de gebouwriolering (en buitenriolering) verzorgt.

Perceelaansluitleiding De buiten het perceel gelegen leiding die de gebouwriolering, of de buitenriolering binnen de perceelgrenzen, verbindt met de openbare riolering.

Secundaire ontspanningsleiding Een leiding die stroomopwaarts een afvoerleiding waarin hydraulische afsluitingen kunnen ontstaan, direct of indirect verbindt met de ontspanningsleiding van de standleiding.

ISSO-kleintje

15

Riolering