Jason magazine (1995), jaargang 20 nummer 5 6

Jaargang 20 Nummer 5/6 December 1995/

Magazine voor Internationale Vraagstukken

Januari 1996

TWINTI C~ JAAR

]ASON STICHTING STUDENTEN- EN JONGERENVERENIGINGEN VOOR INTERNATIONALE BETREKKINGEN

N

EDE

R

L

A

N

D

JAJION " . • .. bet ho

Inhoud

..··ndrHI....

........ _de """',.]A!ION

."''''-('!tr "".....,): M. Cru, hoofdredacteur S.Geldo( M.denHanog H. van Leeuwe mevr. M. Meekels

I.

R. Sandee

K. Schermer c. WIddershovm

.F •."" ....

Twintig jaar ]ASON

JASON MIpzIne

StudIe:enIium voor Vredesvnlagstukken Postbus 9106 6500 HIt Nijmegen reIefooo: OZ4-3615667 fax: OZ4-36U839

.Ieroen Bakhu izen

2.

snc&IING]A!ION

D,. 'Cl' a..,,,

r(_ _.. - . I )

VOOizlt!et.

Jemen Bakhuizen Intemallonaal Secre!aria: Pia Snijder

Vice-.OOizitter.

Jemen Schollen

Secre!aria:

Bramske Dodok van Heel JurKosterbok Marri Esselink Philip Meelhuysen Jantien Ruys lnez Rensink

~

Ponds1m-ver:

AIJIemene zaken: I'IibIlc Relations: SIB-Nederland:

~._•• " - ( - " " ' - . I )

drSLJ. Bal

mevr. drs E. Bense mevr. drs K. Hustinx drs JA. de Koning, M. Phll drsHJ. weur A.W.L van der Lee drs F.J.J. PrIncen dlSJ Tornesen mevr. drs M. Sie Dhian Ilo ..... _ ......... (AbUoryCoNJtdl) prof.dr E. Dekker, voorzitter !>.deBakker prof.dr J.ThJ. van den Berg prof.dr H. de Haan prof.drs V. Halberstadt drs GJJ.M. Hayen e.c. van den Heuvel H.A.M. Hoefnagels mr JG.N. de Hoop Scheffer

drs R. W. Meines R.D. pra.nmg drs W.K.N. Schmelzer prof.dr A. van Staden drsL. Wecke

Laan van Meerdervoon 96 ~17 AR The Hague Phone: 070-3(i05658 Fax: 070-3633285

JAJIONoalllt'''PG' ."

Amstmda"" _ 7beuntsz (O:zo.<;254 795) Gronl"ll"'" JU/Ia Doets (o50-3U6466) Maarten-jan Eisma (050-3129252) /.e/deno Krlsta Kujpen (07I-5125100) Maastricbt: Erill-jan Gorls (043-3252161) NIjmegen: Ri>tteriJa"" Mam Scblpper (010-4144601) Utrecb~ Sandra Genet (030-2512061)

De SlichlinsJASON noch de red2ctie ,-.njASO.V.lIogazineis veranl· ~ voorde in de aJ1ikeien weergegeven meningen, _ WOIden ~ verlengd. <enzij een schriftelijke 0fl"'II8ÎII8 voor de ...... deceni>er is """""11<".

Print:

J. Kok

Drukkerij Lakerveld B.V.

Over de gezichtsloze krijgers van Votan Zapata, In de Lacadon-Revolte van Chiapas, Mexico, 1994 A rij Ollwelleel

7.

Poolse hande1sperike1en Guido Biessen

10. Het gelijk van]ASON Hans van der Lee

13. The democratisation of South-Mrica Ambassadellr Zj. de Beer

16. A call for a just and comprehensive peace in the Middle East Amhassadeur L.A. Badawi

19. The emerging economy of Indonesia Amhassadeur.f.B. Soedarma llto Kadarismall

22.

..JASO Foundation

Lay-out:

Prefatie

Fünf]ahre Deutsche Einheit Minister Ma nji'ed Kall/ber

23.

Boekaankondigingen

27.

sm Nederland

PREFATIE De vernieuwde redacti e ziet in de twintigste Dies Nala lis va n de Sti chtingJASON een uitgelezen gelegenhe id o m in een aangepa ste uitgave va njA SON Magazine stil te staan bij de ve rande rend e wereld waa rin w ij vo lgens ve len nu leven ; is de we reld overigens nie t continue in beweging?

D e redactie hee ft in dit ve rband een aantal amba ssadeurs bereid ge\'onde n hun licht te laten schijnen op (dc gevolgen va n) een ontwikkeling in hun land in de afgelopen twintig jaar. Tevens staat de Minister va n Binnenlandse zaken van Duit sland stil bij de ui tv loeisels va n he t meest zichtbare gevolg van de beëindiging van de Koude Oorl og: de val va n de l3e rlijnse Muur. Een in deze uitgave beschreven aspect van voornoemde transitie heeft betre kking op de economie van Po le n, een land dat voo r-

heen centraal geleid werd, en dat (de aa nzet tot) vera nde ringen zich niet beperken (Ot Europa leert o ns de tJitgebreide bijdrage over ontw ikkelingen in Chiapas, Mexico. Het antwoord o p de, in het Gelijk van}ASO ,gestelde vraagjASON. Quo Vadis? moge naar de mening van de redactie du idelijk zijn: om te beginne n tot bet einde van de verandering. (Me)

TWINTIG JAAR JASON Jeroen Bakhuizen Jongeren in de jaren zeve ntig waren over het algemeen van mening dat ze een decennium te laa t waren geboren waar-

Twinti g jaar zijn verstreken sinds de oprichting en met optimisme wordt uitgekeken naar de komende twintig jaar. De

door ze de bruisende jaren zestig hebben misgelopen. Dejlower power-tijd waarin all es gebeurde en alles op zijn kop we rd

huidige situatie in de wereld roept meerdere interessante internationale vJaagstuk-

gezet was aan hun neu s voorbij gegaan.

ken op die aandacht verdienen. In maart zal de Stichting JASON een seminar o~ga­

Toch waren er genoeg gebeurtenissen in

ni seren waarin aandacht wordt besteed aan de Inte rgouvernementele Conferentie

de jaren zeventig die van grote invloed bleken op de situatie in de wereld. Het

/996, die handelt over de toekomst van de Europese Unie. Uit alle lidstaten zullen

einde van de Vietnam -oo rl og en het Waterga te-sc handaal dienen waarschijn-

jongeren worden uitge nodi gd om naar

lijk als de belangrijkste voorbeelden. Deze gebeurtenissen hebben ervoor gezorgd dat

wisselen over deze toekomst. Teven s zal in het komende jaar de regio Azië worden belicht ; een regio waarva n gezegd wordt

het vertrouwen in de V ereni gde Staten en

de Atlantische samenwerking met Europa een stevige deuk opliep. Om deze scepsis uit de wereld te helpen richuen een aantal jongeren het Jonge ren Ar/antisch Samellwerkings Orgaan Ned erland op. In de loop der jaren veranderde de internationale situatie dra sti sch en daarmee ook de

aandachtspunten van JASON . De Stichting JASON staat nu voor een stichting

seminars worden geor ga ni seerd. mo e t

groei e n . Ik hoo p dat U, leze r va n dit prachtige blad. een steentje kan bijdragen aan het groeiproces van JASON zodat ook in de 2 1ste eeuw op een frisse en objec!

lieve wijze over internati onal e vraags tuk-

ken kan worden

nal~edacl1t

Nederland te komen en va n gedachten te

dat het in de 21 ste eeuw het centrum van de wereld zal vormen. Daarnaast zal blijvend aandacht worden be steed aan de situatie in Midden- en Oos t-Europa.

De toekom st van de Stichting JASON is niet afhankelijk van een i ntere ss ante wereldsituatie. de toekom st is afl1.ankelijk

die internationale vraagstukken behan-

va n een geïnteresseerde doelgroep. Deze doelgroep , waa rvoo r he t JASON Maga -

J. Bakhuizen is voor: itter vall het Dage-

deld.

zine wordt ge m aa kt en co ng resse n en

lijks BestIllIr van de Stichting JASON.

jasOIl Magazine nr. 5/ 6, dec 1995/ jan 1996

1

OVER DE GEZICHTSLOZE KRIJGERS VAN VOTÁN ZAPATA IN DE LACADÓN-REVOLTE VAN CHIAPAS, MEXICO, 1994 Arij Ouweneel De geest va n de revolu ti e waa rt weer rond in La tijn s-A m e rik a , en wel in Mexico, hel land waa r het in 19 10 allemaal is begonnen. De Noordamerikaanse linkse uitgeverij Aulonomedia ope nde haar bronnenpublikalie met documenten van de revolte van het Zapatisc h Nationaa l Bevrijdingsleger (Ejército Zapalis la de Liberación Nacional, EZLN) met de zin: The l ime oj lhe revohl/ioYl has nol passed.. Maar is dat zo? I s de suggesti e va n de continuïtei t van een nu tachtig jaar oude traditie, waar in ernaar werd gestreefd de natio nale staa r omver te we rp en , terecht? Ik denk van niet. Volgens mij is de Zapa ti stische revolte van januari 1994 een volst rekt op zichzelf staande gebeu rtenis; wel iswaar een voorval met een belangrijke consequent ie voor de

politieke, sociale en economische stabiliteit van Mexico, maar niet een evene-

ment dat zich binnenkort elders in het land za l herhalen .

Met de revolte in Chi apas zu ll e n d e meeste lezers va n dit tijd sc hrift wel bekend zijn . Ook de universita ire bibliot he k e n z ijn zic h inmidd e ls va n de gebe urten issen bewust: ee n gestage stroom aa n publikaties heeft hun burel en bereikt. Nadat de ve le boeken en brochures over de revoltes in Centraal Amerika, de herde nkin g van h et geboortejaar van Simón Bolivar en die van de landing van Colu mbus in Amerika in de ste llingen zijn opgeborge n moet er nu ee n plank worden vrijgemaakt voor de avonture n va n Subcomandante Marcos en zijn EZLN. Nu de eerste stapels zijn verwerkt2, valt het mij op dat het verhaal uit deze publikaties wordt verteld in twee varianten. Dit onderscheid k an worden vas tgesteld door het gezichtspunt va n d e vertell er in ogenschouw te nemen: va n binnenuit of van bui tenaf. In deze bijdrage wi l ik deze tweedeling aanstippen alvorens dieper in te gaan op het I ndiaanse karaklervan de beweging.

2

Van binne n e n van buite n De invalshoek va n de auteurs heeft betrekking op de bewoners van de Selva Lacandona. De Lacandón is een voormalig nevel woud op de grens met Guatam,da in de ooste li jke laaglanden van de deelstaat (zie hel verticaa l gea rceerde gedee lte van de bijgevoegde kaart; met daarin ext ra gea rceerd aa ngegeven ee n natuurp ark dat voor nieuwe kolonisten ve rboden gebied is).

Sedert de jaren zestig van onze eeuw, toen de overbevolki ng op de hooglanden ond ra ag li jk was gewo rd en, we rd het nevelwoud gekolon i see rd door ti enduizenden Tze/la/, Tzolzil, Tojo/abal en ebo/ Maya 's. Sede rt d i en is het oerwoud in fe ite ee n ontgonnen landschap. Slechts het officieel beschermde natuurpark Monles Azules heeft het oorspronkelijke karakter va n de jungle en igsz in s behouden. Hi er wonen de zogenaamde Lacandón Maya's, nazaten va n rnigranten uil de negentiende ee uw . In de revo lt e va n 1994 gaat hel niet om deze groep maar om migranten uit de hooglanden.

De auteurs met een perspectief va n binnenuit benadrukken de armoedige leefo mstandigheden in de Lacandón. De typische f ront ier-omstandigheden in een inmiddels eveneens relatief overbevolkt gebied vo rm en de achtergro nd van honger, ziekte en achterlijkheid van het soon dat nergens elders in Mexico aanwezig is. Er is na uwe li jks gezondhe id szorg, hel onderw ij s is vr ijwe l afwezig, de grond brengt na jaren van uitputting niets meer op en de ste un programma's va n de overheid gaa n aan de boeren voorbij . De bedoelde auteurs beschrijven de schrijnende ornstandigheden, een land als Mexico onwaardi g, e n e indi gen met ee n gedetail l ee rd e schets van de oprich tin g van het EZLN in dit gebied.

De alileu rs met het perspectief van bui-

Ja so" Magazi" e nr. 5/ 6, dec 1995/ jan 1996

ten af beschrijven soortgelijke armoedige omstandig heden al s de eers t e groep, maar dan voor de deelstaat Chiapas als geheel. Aan de hand van veel cijfermat i ge gegeve ns word t ve rt eld hoezeer de armoede hier ka n worden toegeschreven aan een nalatige overheid , zowel in Mexico-Stad als in Ch iapas zelf. Benadrukt wordt dat Chiapas het hoogste sterftecijfer onder kinderen van het land heeft, teve ns de m eeste analfabeten, de meeste huizen zonder strome nd water en elektricit eit) enzovoorts. De staat neemt een vijfde van de elek tri citeitsprocl ukti e va n het gehe le land voor zij n rekening en een derde van de jaarlijkse koffie-oogst , ma ar slechts een ger ing deel van de verkregen inkomsten komt bij de Maya-bevolking terecht. Ook de corruptie van de overheid - inclus ief die van de Indiaanse caciques in de gemeentenJ- en de zeer geweldad ige repressie krijgen van deze au teurs veel aandac ht. De La candón fungeert voo r hen als een soort bij lage va n cle algehele problematiek in deze deelstaat.

Nu is het moeilijk deze tw eede groep va n au teurs te weerspreken. Mensen als George Collier, Neil Ha rvey en Jan Rus hebben jaren in Chiapas gewoond en de feiten die zij geve n zijn onmiskenbaa r correct~ . Er is ech ter één probleem en dat maakt hun analyses juist zwak: nergens anders dan in de Lacandón grepen de boeren daadwerkelijk naar de wape ns. Natuurlijk , e r was overal onrust na januari 1994, er wa ren protesten en steunbetuigingen aan het EZLN, er waren zelfs bezettingen va n stadhuizen . Maar geen en kele ge meen te sloot z i c h actief aa n bij h et Zapat i sti sc h e lege r. Ook niet t oe n h et EZLN in het begin van dit jaar opnieuw tot oorlogshandelingen overging. I-Iet EZ LN was en bleef een krijgsmacht uit het laagland va n de Lacandón. Hi er schiet het oogpunt van builen. af tekort. En we

w eten allemaal dat annoede alleen niet tot actieve o pstand leidt.

Mijn e i ge n b oe k ove r d e r ev olte va n 1994 we rd tam el ijk v r oeg i n het ja ar geschreven, ruim voor de grote stroom aan publikati es o pgang k w am . A ls historicus w er k ik met teksten - die altijd moe ten word en gedecodeerd - reden w aaro m ik mijn studi e uitsl uit end b asee rd e op uitg ave n va n d e M ex i caanse media d ie ik als bro n gebruikte al so f het g ing o m achtt iende-ee uwse manu sc r i pte n . Zon de r mij b ew ust te zijn van de tweedeling in d e literatuu r die o pgang k wa m - daa rvoor w as het nog te vro eg - heb ik ge k oze n voo r een perspectief van binnen uit. Ik verkla ard e d e r evo lt e va nuit d e uni e k e o m st and ig h ede n in d e geïso l ee rd e

Selva Lacandona.

Die bij zondere situatie laat zich volgens mij het beste beschrijven als het praktische resultaat van po litiek handelen op basis van een comb inatie van uto pisti sc h e p o lit i e k e d e nkbee l de n e n ee n authentiek Indiaans w ereldbee ld. Het gaat h ierbij du s n adrukkelijk ni et o m Ind ianen d ie na 'vijOlonderd jaar uitbu iting' het juk va n zich afschudden . Integendeel, de Spaa nse erfenis hee ft er in het geheel niets rnee te maken.

De vorming van een utopisch denkkader

~ •

In een gebied als de Laca ndó n , w aar in feite geen o nderw ijs voorhand en is en d e nat io nal e media nau we lijks d oo rdringen, lag terrein braak voo r iedereen d i e m et ee n co h e re nt e po liti e k e ged achte aan sc ho ling w il de werk en .

Dit in zicht drong het eerste door tot de o rgan isat ie va n het bisdo m Sa n Cri stóbal , m e t nam e to t d e bi ssc ho p ze lf, Samuel Rui z Ga rda . Deze bisschop had vasto mlijnd e geda chten ove r d e ontwikk eling van d e I ndianen in zijn bisd o m . A l s éé n va n d e l e id inggeve nde geestelijken van de bevrijdin gsth eologie had hij reeds in 1974 het Eerste Indiaanse Co ng res van A1ex ico in San Cri stó baI b ijeengeroep en o m te o verl egg e n h oe d e soc ia le zo nde arm oede, uitbu it ing en onderdrukking - wa araan de Mexicaanse staat zou leiden , ko n worden uitgebannen. AI spoed ig stuu r d e hij k erk eli jk e o ntwikk el ingswerk ers naar d e La ca ndó n o m er een radicaal ega litarisme uil te werken.

Deze buitenstaanders brach ten het zaad va n de radicale koers die de k o lo nisten in dil gebied zouden k iezen , maar veranderden we in ig aan het traditi o nele volksk ath o l ici sme wa ar de I nd i an en va n e hiapas tot zelfs buiten d e landsgrenzen bekend om staan.

N iet lang na de eerste groep betrad een tweede groep utopisten het nevelwoud.

Z ij w as gestuurd in o p d r~l c ht van ee n m aoï st i sc he b eweg i ng ge l e id d oo r Ad o l fo O r i ve Ber lin guer , ee n hoogl e-

raa r aan de nationale universileit UNAM in Mex ico-Stad . Deze beweging had in het n oo rd en v an M ex ico reed s we rk ve r ze t in vo lk sw ijk e n e n e r goe d samengew erkt met de kerk . O ri ve zag mogelijkheden in het netwer k van o ntwi kk elingswe rk e rs d at bi ssc ho p Ru iz Ga rda in de La ca ndón had o pgebo uwd e n stuurd e in hel beg in van d e jare n tachtig zijn mensen om de rad ica le ideo log ie bij te sture n ~ . De ma oïsten conce ntreerd e n zi ch voo raI o p p o liti e k e scho l ing en ac tieve, gew eldl oze strijd .

De scho ling vond ee n uitwerkin g in de o pbo u w VJn een groot aantal gemeentelijke volksraden w aa ri n elke inwoner va n een gemeente in de Laca ndón zeggenschap kreeg.

D e p o l i ti e k e o n twikk e li ngs \ve rk e rs hadden hun leg itimiteit ve rkrege n met het bieden van juridische bijstand in de h oo fd stad v an d e dee l st aat en i n Mex ico-S ta d aa n I ndiaanse boeren ui t Chiapas o m g ro ndgebied va n veeboeren in het uitgestrekte grasland ro ndom het neve l woud te kunnen o nteige nen .

De federale wetgeving, met name Art ik el 27 va n de grondwet , bood hier een we rkb aar handva t voor. Oo k i jverde n zij voor het verwerven van kredieten en subsidies voor de boeren. Erg succesvol ware n zij niet ma ar de pogingen alleen zorgd en reeds voor saa mho ri gheid. In tegenstelling to t Do n Sam uc lTs k erk elijke o ntwikke li ngswe rk ers zage n de

bove n 1800 m

stuwmeer stad

weg 1

Tuxtla

2 3

Cd . Real Ocosi ngo Palenque AI!amlra no Coml!!!.n

4

5 6

Guatemala

I Mexico I

Ligging van Se/va Lacane/ona in Chiapas Jasotl Magaz ir.e nr. 5/ 6, dec 1995/ ja n 1996

3

aanhangers van Ori ve dus meer heil in samenwerking en overl eg met de Mexicaanse overheid. Hun ste lling was dat de overga ng van socialisme naa r communisme in de Laca ndón best gebruik mocht maken van de middel en die de overheid bood.

Tussen beide ut op i stische scho l e n besto nd vanaf het begin zowel sa menwerk ing als conflict. De haat-liefde-verhouding bracht boerenbonden die later in diverse combinaties weer opspl itsten of fu seerden . Op de duur zagen vee l leden van deze bonden in dat de onderhandelingen niets op leve rd en . Zij sloten zich weer aan bij een centrale bond en kozen na verloop van tijd voor ee n gewelddadige optie. Waarschijnlijk was aan het einde van de jaren tachtig zeker zest ig procent van de gezinnen in het Lacandóngebied bereid de wapens op te nemen . Dit voora l to t genoegen van de kerkelijke o ntw ikkel ingswer kers, niet van de maoïsten.

Maar het was een derde groep, actief in het gebied vanaf 1983, die de Indianen voor de gewapende strijd voor zich wist te winnen: het EZLN. Deze g roep was gevormd door ee n klein gezelsc hap guerrillastrijders uit centraal Mexico d ie waren gerad i ca liseerd tijdens de studemenunlU.slen in Mexico-Stad aa n het begin van de j aren tachtig. Zij wa ren aanvan kelijk met v ijf tOllwaalf man. Zij boden de boeren in de Lacan d ó n militaire training aa n en beloofden eventueel de leid ing va n een daadwerkelijke oorl og op zich te nemen. Tevens boden zij de k rijgers die zich zouden aanmelden te scho l en i n goed Spaans en in hun versie va n de MexiGl3nse geschiedenis.

Toen de crisis zich in snelle mate verhevigde, won het voorstel van Marcos cs. snel aan populariteit. Belangrijk is dat deze niet-Indiaanse buitenstaa nders het vertrouwen wonn en o md ~lt zij bereid waren zich aa n te passen aa n de wense n van d e Indi an e n - Marcos verklaarde dat zijn verha al over bourgeoisie en proletariërs door hen niet werd begrepen. De inrichting van het natuurpark Montes Azules bood de boeren minder ruimte op expansie in de streek zelf, de koffieprijzen kelderden in 1989 waa rn a de regering va n Ca rl os Sa linas de Gortari 0988-94) weigerde de finan ci ë l e verlieze n voo r zijn re k e ning t e nemen , en in 1992 we rd het oude Artikel 27 uit de grondwet geschrapt e n verva nge n doo r een nieuw arti k e l waarin het de boeren bijzonder moei lijk werd gemaakt land van grootgrondbe-

4

Jasoll Magazille

zitters Ie onteigenen. De laatste maatregel was de druppel die de emmer deed overl open.

Het gevoe l van de kolonisten va n het oe rw o ud is goed te begri jpe n : nu de inko mstenbron van de koffje-oogsten was opgedroogd nam Salinas hen ook nog de mogelijkheid van ee n akker voor het onderh oud van het e i gen gezin af. De bevolkingsgroei g in g imm e rs o nst uitbaa r voo rt. Vooral de jongeren voe lden zich verrad en door de overheid . Deze m aatregel en kwamen op een voor de groepering gunsti g moment, namelijk in het Columbusjaar 1992 toen een radicale Indiaanse beweging zic h overal in Amerika m an ifesteerde. In San Cri stóba l werd ee n protestmars geh o ud en di e uitli ep op d e ve rni e lin g va n h et monument va n Diego de Mazariegos, de Spaa nse Conqu istador van Ch iapas. De boodschap aan de reeds in radicale politiek geschoolde kolonisten uit de Lacandón was duidelijk. Er was geen comprom is meer mogelijk. Dit all es speeld e zich uitsluitend en alleen in het L1candóngebied af, el ders in Chi apa s werd en d e maoïsten van Orive niet door de caciql/es gedu ld en hadden ook de lekepriesters van Don Samue l problemen contacten te leggen en een organ isa ti e op te bouwen. Deze tegenstelling is het eerste unieke element in de revolte.

Authentiek Indiaans wereldbeeld In feite zijn alle kolonisten in de Lacandón directe nazaten va n vooral de Tzeltal en Tzotzil Maya's uit het ce ntral e hoogland va n Chiapas. Zij zijn de broeders, zusters, kinderen en klei nkinderen van de inh eemse bevolking die werd on d e rvr aagd door beroemde antropologen. Hun gedachte ngoed is daarom inmiddels goed bekend. Uit de documentatie over de Lacandón revolte die ik heb gez ien blijkt dat dit gedachtengoed zich bij de o ntginning van het geïsolee rd e nevel woud heeft bestendigd. Ik spreek hi er niet over de vel e berichten die Subcomandante Marcos de wereld instuurt maar over de teksten van de zogenaamde Clandesti ene Revolutionaire Indiaanse Commissie (Comité

Clandeslino Revolucionario Ind fgena, CCG I) die namens he t EZLN e n de maoïsten leiding geeft aan de gemeen ten in de La candón .

De Commissie bestaat uil loka le India nen , niet uit maoïsten o f guerrill as trijders uit and ere delen va n Mexico. De leden va n d e Commissie z ijn niet

nr.5/6, dec 1995/ jan 1996

bekend". In de teksten die de Comm issie verspreidde kunnen we lezen dat zij de soldaten van het EZ LN besch o u w t als gezichtsloze krijgers die een nieuwe Indi aa nse werke li jkhe id zo ud e n bewerkstelligen om vervolgens zelf te verdwijnen. Met gezichlsloos wordt verwezen naa r het dragen v~ln bivak mutsen. H et EZLN spreek t voo rt d ure nd over los hombres sin rosIra, de mensen zouder gelaat . Voor Westersgesc hoo id e buite nstaand e rs l eek de bivakmuts, gekozen door d e strijders o m ni et te worden herkend door d e Mexicaanse geheime dienst, een goed stra tegisch middel. Maar in geen enkele verklaring van een gewone EZL -krij ger is dit argument naar voren gebracht.

Marcos zelf, een buitenstaand er , wimpelde elke vraag naar hel waarom van de ve rm o mming af m et woorden als toeval en goed tegen de kOLi. In en ige langere interviews komt naar voren dat de anon im iteit die ervan uitgaat daadwe rk elijk de bedoeling was, maar hij betrok deze op zichzelf: Als ze mij grij-

pen kan iemand anders als Marcos verder gaan. Zo blijft er altijd een Marcos bestaan. Die opmerk ing ligt echter wel degelijk direct in het verlengde van wat de anonieme Indiaanse leid ing stelde:

Marcos en zijn gemaskerde knjgers zijn volgells de Maya~ z icbzelf niet.

I-Ioe dit te begrijpen' De werk elij kheid va n de Maya's is voorbesc hikt door de tijd. Deze word t door de Maya's begrepen als cyclisch , opkoms t en o nde rga ng , o rd e en chaos , in een ei ndel oze herhali ng van telkens dezelfde cycli en tijdsmomenten. Als een heilige vero rdening van de Zon en de Maan - door de T zotzils uil Chamula gezien als Christu s en Maria - staat het verloop, en aldus het lo t, va n elke dag vast. Dit gaat volgens verschillende cycli, zoa ls die van Venus, de 260 dagen telli ng (Korte Telling genoemd) en het jaar va n de zo n (360 dagen). N iets bestaat toevallig, all es is reeds geweest e n komt weer teru g. Met te llen , astrologie en magie k an de m ens tra chten de o nbek ende, voorbesch ikte wereld te doorgronden .

En dan nog kan de mens niets anders d oen dan zic h aanpasse n , j a, zic h te sc hikk e n naar h oe h et l ot zic h o ntvouwt.

Daarbij sp ee lt m ee d at d e Maya's d e we r e ld als een orga ni sc h ge h ee l beschou we n . De m ens i s slec hts ee n onderdeel va n deze o rga nische eenheid en houd t deze in stan d door haar te voeden met o ffe rs (copal-wie rook, bloed) en door zich keurig aan strak ke

gedrags rege ls te ho uden . Een o nde r-

scheid tussen Ilall/ur e n cultuurwo rd t niet gemaakl. Een goed mens ho udt de to tal e were ldorde overeind, een slecht of zondig me ns kan deze met z ijn gedrag tersto nd en ter plekke in gevaar brengen. H el zijn de visionairen , de zieners , die weten in welke mate de regels zijn overtreden, we lke offers nod ig zijn om d e ZO 11 de t e bestrijden, kortom wat

hede n ; zonder gezicht verdwenen de vorsten uit dat heden, uit de were ld van

deze functie va n Marcos; H ij spreekt 1111 eenmaal bet beste Spaans. Marcos was

de Zon. uit de dag, en werden zij deel van de nacht. De gez ichtsloze krijgers zijn o p gel ijk e w ij ze uit de werel d va n de dag in de nacht opgeg,,,, n maar vrijwi llig.

o ngetwijfeld ook de belangrijkste leraar va n de mees te krijgers op het gebied

gemaskerde strijders va n het EZLN wor-

H e t gezicht verraadt ook we lk e de medeziel is va n ee n me ns. Volgens d e Maya's krijgt elke mens bij geboorte een deel va n zijn oerziel. Di e oerziel splitst zich o p dat mo me nt. Een andere d ee l - of meer delen - komt terecht in een di er o f in versc hill ende dieren va n deze lfde soort e n wordt door moderne Ma ya-gelee rd e n co-esse nce genoemd ;

elen begrepen. De com rni ssie stelde het

ik ki es de vertaling II/ ed ez i el. D eze

herhaalde mal en met precies zovee l woorden . Hun gezichtsloze krijgers kwame n , toen de wanhoop groot was, uit de na cht tevoorsc hijn . Z ij ve rp e r-

medez iel is permanen t aanwezig zonder dat de m e nse n pr ec ies weten in

goed en fout i s. Daarom zijn het oo k zulke vis iona iren die in tijden va n nood , chaos en wano rde, als het gevoel

va n doem overheerst, de plicht hebben de o rde te doen terugkeren.

Precies o p d it punt moel de laak van de

soonlijk ten de laatste fa se va n de nacbt,

dal w il zeggen van d e wanorde, d e ch aos e n d e wanhoop. Al s hun we rk e rop zit , ve rd w ijnen zij mer de duisternis o m plaat s te ma ke n voo r ee n nieuwe cycl us, ee n nie uwe tijd , zodat

an.dere v rouwen e n mann en kunnen spreken . Maar h e l gaa t daarbij ni et

welk d ier hij huist. Er wo rdt door de Maya 's to t in het hede n ges pe culee rd over de vraag in we lk dier de medezie l va n ie mand leeft. Dit is te he rkennen aan ie mands gezicht en gedrag, maar ook aan de positie die deze inneem t in de sa menlev ing. Op bepaa lde mo men-

ten , gewoonlijk het gevolg va n ma g i-

va n de Mex icaanse gescbiedellis. Het is Marcos die voo rtdurend aa nkomt met de grote helden uit het verleden, inclusief Zapata. Maar tegelijkertijd vallen er andere geluiden te ho ren. Marcos is eell kat, ste lde ee n In dia anse Za pati st, bl} kllbiP/ en sj /{ ipt door bel oenI1o /{c! om

aan betfederale leger te o ntsHappen.

I-lij is ee n adelaar, ste lde ee n ander, zodat !JU vaHuit de luebt kan z ie n waar wij moeten/oeslaan. Hi er wordt gespecu lee rd over de medezielvan Marcos om het succes te ve rkl are n dat het EZLN onverwacht heeft gehad.

T evens is de gez ichts loze Marcos , cle Ma rcos-m et-de-b ivak muts op , is ee n visionair die zich in de bovennatuurlijke wereld bevindt o m als instrumen t van cle tijd de victo ri e re leiden over de kra chte n van de chaos. Il ij word t daarbij geleid doo r cl e geest va n Emi li ~ln o Zapa ta . Voor deze fi guur geldt in prin-

cipe sl echts de sy mbo li ek; Za p ata i s immers gestorven tij dens d e woelige jare n van dc M ex icaa nse revo lu t ie.

all ee n om de persoo n van Marcos e n andere niet- Indianen. Hierm ee worden jui st d e ve rt ege nwoo rdi gers van de Indiaanse gemeente n bedoeld die met

sc he ceremo nieë n , wordt de men s als het wa re getransformeerd1.ot zijn medez ie l. D e o ud e vo rsten van d e Maya's waren jaguars op het moment dat zij op het oorlogspad waren, tijd e ns het ca rna va l va n C hi c hicas te nango (G uate-

een b ivakmuts op door de bossen trek-

mala) zijn de gemaskerde dansers de

ke rk , de maoïsten of het EZ LN. I n de

ken , de gewone soldaten dus.

Ditlaatsle kan worden begrepen uit de

persoon en het dier dat zij voorstell e n .

verk laringen van Marcos wordt Zapa ta

Op gelijke wijze zijn de gezichtsl oze krijgers va n het EZLN de strijd ers uit de

gebruikt om de regeringspartij van het

m oge l ijkheid van de m ens zi ch o p ma g ische wijze te tran sform e re n to t goddelijke instrumenten va n de voo r-

beschikte tijd . Het gezich t en de mond va n de me ns zijn dan niet meer te he rkenn en, of beler: niet meer te beoordelen . De antro po loog Munro Edmonson, bekend van de uitgave van twee van de

b el an grijks te inheemse boe k e n , de Pop ol Vub e n he t Boek va n eb i/am

Balam van Cbumayefr , stelt dat volgens de Maya's het gez icht de bel angrijkste projecti e van de persoon li jke karaktertrekken is en dientengevolge moet wor-

nacht d ie vo lgens het vaS le tikken va n de tijd een e inde moeten maken aan de contempora ine cyclus.

Dat b rengt m ij b ij de twee meest in het oogsprin ge nd e leiders van d e b eweging: Marcos en Zapata. Marcos wordt

Echter. voo r de meeste Indianen was Emi liano Zapata daadwerkelijk aanwezig bij de gevechtshandelingen. Da t kan niet anders dan zijn geest zijn geweest.

beschouwd als de belangrijkste auteur va n de documenten va n het EZLN. Het

wilden vernietigen, dan ve rnietigden zij

ste heeft hij gewoonlijk ook persoonlijk

diens gezicht, desnoods symbolisch: in de klassiek e stad Tikal , bijvoorbee ld , werden de afbeeldingen va n de vorsten

o nderte kend . Dit z ijn zowe l naar de vo rm a ls naar inh oud andere teksten da n di e va n d e Co mmi ss ie. Marcos is aangewezen door de Commissie om al s tu ssenpe rsoon op te trede n, als le ider naar buit e n , met de bedoe ling de gevoelens e n wensen va n de Ind ianen naar de niet- Indiaanse were ld te ve rdui-

stad al s het wa re d e persoonl ijkh eid

land en cl e na tionale politieke e lite te w ij zen op de teloorga ng va n de idea len van de revo lutie. I mmers, Zapa ta was het boegbee ld van de re ge ring spa rtij, h e t symbool va n de bestrijding va n soc iale onrecht vaa rdi g he id . En zie de

Lacandón, is de boodschap.

den beschermd tegen bel ediging, kri ti ek en spot. Als d e Maya's ee n v ijand

o ntn o me n . T o t o p dat mo ment waren de afbeeldingen het bewijs van de aanwezigheid va n d e voo ro uders in he t

Zap(l t(l in de Lacandón geïntrod uceerd d oor buitenstaanders , als o nd e rdee l va n de alfabetiseringscampagne van de

Mareos en Zapata

betreft hie r de documenten waarin de po litieke eisen zijn verwoord en teksten die daarop een toe lichting zijn. De laat-

van de stad ve rni etigd door in dringers va n een andere stad. Door de gezichten va n die vorsten te verniet igen werd de

Maar we treffen dezelfde tweeslachtigheid aan als bij Marcos. Zoa ls gezegd is

d e lijk en. All e geïnte rvi ewd e krijgers va n het Za pati ste nl ege r b eves ti gden

In de teksten va n het EZ LN is Zapat3 de held van de Indiaanse bevolking d ie als een soo rt permanente sc hut spa troon telkens opnie uw ui t de doden we reld ops taat - wo rdt h e rb o ren - om de onderdruk te n te leide n . Hij was d e geest il1 het lichaam va n dc helden uit

d e Onafhanke li jkheidsoorlogen va n 1810- 18 16: Miguell-lidalgo, josé MarÎa More los en Vicen te G uerre ro. Ook is er de M ex icaa nse Vader des Vaderlands Benilo Ju árez, die als eerste Indiaanse president va n he t land word t beschouwd. En er zijn de gro te revolutionairen van de burgeroorlog na 1910,

Jasoll Magazi"e nr. 5i6, dec 1995/ jan 1996

5

Emiliano Zapata en Francisco (Pancho) V illa . H et onderwijs va n EZLN heeft zi ch ve rm e ngd m et het Indi aanse wereldbeeld. Deze Indi aa nse geest wordt Votán Zapa ta genoernd naar een Bijbelse fi g uur die in de zes ti e nd eeeu wse prediking we rd gebruikt. D e metafysi sc he geest va n Vot{ln Zapata stuurt de Zapatisten.

De werke lij ke , nu ch tere chro no logie van de geschiedenis va n Mexico sedert de Con quista beva t voor de Indianen ni ets dan ee n grote , typi sch We sterse naïviteil. Achter d e zichtbare realiteit bevindt zich imm ers veel m eer en dat moe t in clit spec ifieke geval d e bevrijdende , Indi aanse geest va n Votá n Zapa ta zijn , die als verni euwer van de tijd een einde maakt aan chaos en wanorde, lees: arn'lOede en onderdmkking.

Tot besluit In deze bijdrage heb ik ge tra c ht t e begrijpen wat de gewone soldaten van het Zapatistische leger beweegt. Ik heb gebruik gemaa kt va n interviews die zijn verschenen in de persmedia en van verkl arin gen van de anonieme Indi aa nse volksraad . Bij voo rk eu r zocht ik stuk ken waarvan ik ko n vermoeden dat die zonder de aa nwezigheid van Marcos of enig andere niet- Indi aanse le ider to t stand zijn ge k o m en . Oo k heb ik Marcos ' eige n ve rklaringen over het leven in de Laca ndó n ter zijde gelegd. Het is mij geb leken dat d e T zel tal , T zo t zil , Cho l en T ojo labal Maya's in het neve lwoud va n de Laca ndón een cOl'nbinatie tot stand hebben gebra cht va n een egalitair katholiek-maoïstische ideo logie omtrent sociale en po litieke o rganisa tie en ee n typi sc h inh ee m s wereldbeeld dat de erfenis is van hun voorouders op de hooglanden.

Jui st va n wege d eze r ad i ca l e achtergrond is de beweging va n het EZLN en de Co mmi ss i e - deze zijn sede rt de januari revolte va n 1994 ni et m eer te sc heiden - uniek. Het ve rkl aart ook waarom deze Indiane n ee n extre m e conclusie trokken uit een sociaal-econo mische werkelijkheicl die zij deelden m et a nd e r e Indi a ne n in Mexico en daadwe rk e lijk d e wapens o pnamen .

Natuurlijk is de gehele Indiaanse beweging in he t land door d eze ac ti e gesterkt. O ngetwijfeld za l de fede ral e staat in de toe k oms t m eer aandacht m oe t e n sc he nk e n aan de In diaanse beweging. Maar ik d enk ni et dat d e gezichtsloze krijgers va n het EZLN hierover tevoren hebben n aged ac ht. Zi j

6

beschouwden zich slec hts als in stru rnen ten van de voorbeschi kte tijd, o m de duisternis uit de nacht te verdrij ven.

4. George Coll ier, Basla' Land and Ibe

Zapalisla Rebellioll in Chiapas(New York 1995); Neil Harvey, Rebellion in

Chiapas. RI/ral Reforllls, Campesino Radicalism , alld tbe Umits to Sali11 is 111 0 (Sa n Diego 1994); en )an Rus, Dr. A . Ouweneel werkt als Universitair /-Ioofddocen l ill de geschiedenis van Latljns-Arnerika op bet Cen trum voor Studie en Documentatie va n Latijns Amerika (CED LA ) in Amsterdam. /-lij publiceerde in boojdzaak over Jndi a ctn se gesch iedenis in nationa le eH il1le/"llalionale IIjdscb riflen , scb reeI drie monograJi:eën en stelde vijf bundels met verzamelde werken samen.

Eindnoten

"Loca l Adapta ti on to Globa l Change; Th e Reorderi ng of Nat ive Society in Hi g hl and Chiap as , Mexico , 1974-

1994", EI/ropean Review of Latin Americal1 ancl Ca ribbeal1Studies 58 (J 995) , in voorbereiding. Stel hier de

zeer informatieve ~Irtike l en tegenover van Alrna G uill ermo pri eto , "Lett er from Mexico; Zapata's Heirs" , Tb e New Yorker, May 16(994) , pp. 5263 , e n "The Shadow \\'la r" , Tbe New York Review of Books42;4 (995), pp.

34 -43. Zie ook ) ohn Ross , Rebel/ion

fromlbe ROOls: In dian Uprising in Chiapas (New York 1994).

1. AUlonomedia , /Zapalislas! Docl/ments ofthe NewMexican NevolulÎon (Dece lllb er 31, 1993-jun e 12, 1994) (New York "1 994), verzamelde in dit werk na ast vertalin ge n van de communiqué's eerd er ge publi cee rd in het dagblad La jomada ook eigen interv iews. Mijn eige n bronn en zijn de Mexicaanse cI ~lg- , week- en maandbladen.

2. Deze l i tera tuur word t uitgebre id besproken in mijn , ItAway Fram Prying Eyes: The Zapa tista Revolt of ] 994" , Paper CEDLA O ne-day Seminar on Indige nou s Revo lts, Amsterdam 1994 (word t gepublicee rd in 1996).

Alle bronverme l di ngen zijn in die paper te vinden. Een geschiedenis va n d e r evo lte in Chiapa s met ee n kritiek op hoe deze in de nati o nale media is behandeld is het o nderwerp va n mijn bock Alweer die Indianen.

Dejagllaren hel konijn in Chiapas Mexico (Amsterdam Thela Publishers 1994).

3. l n mijn Alweer die Indian en wo rdt hierop voo ndurend gewezen. D e cac iques zijn Indi aa nse ede le n d i e reeds in de vroege koloniale periode alle politieke en religieuze posten in d e Indi ~l anse do rp sbes tur e n voor zi ch zel f reserve re n . De Indiaanse dorpen zijn sedertdi en sterk gestrati fi ceerde eenhede n en du s geen corporatieve instellingen waar een soort pro to-co mmuni sm e zo u heerse n , zoa ls ro mantische antropologen ons in d e j aren dertig , veertig en v ijrtig wilden l ate n ge love n . De cac iques leven tegen woordig va n handelsmonopolies in de dorpen , waaronder de verkoop van sterke drank.

jtlsortMagazille nr.5/ 6, dec 1995/ jan 1996

5. Overigens trad O ri ve l ater ze lf in dienst van president Sa linas de Gortari' Oo k Sa lina s' broer behoorde destij ds tot deze groep.

6. De anonimiteit va n de India anse leiding is hel direc te resultaat va n d e ega litaire scho ling van de kerkelijke en ma oï sti sc he o ntwikk elingswe rkers. Immers, zoa ls een aantal antropologen heeft aa ngetoond , cle traditi onele Indiaa nse politiek wordt niet beheersd door ee n ega litai re stru ctuur n'laar juist door een strakk e hiërarchie o nder leiding van de caciques, Indiaanse edelen en notabelen die op basis va n geboorte, huwelijk o f welstand de dominante posities in een gemeente voor zich opeisen.

7. Zie hierover Munro Edmonson , "The M aya n Failh '1 , in Gary H . Gossen (ed.) , Sou lh and Meso -AmericclI1

Native Sp irill/alily}"ro m th e Cu lt of Ibe Fealhered Serpenl to Ihe Theology of Liberalion (New York 1993) , pp .

65-85.; hij geeft ook d e bibliografische gegevens van zijn eigen boek en.

POOLSE HANDELSPERIKELEN Guido Bies!~en Polen is in snel tem po veranderd. Ook de grotere openheid en handelsliberalise rin g hebbe n hieraan bijgedragen. \Vaar zes jaar geleden h e t l eve n n og gekenmerkL werd d oor de eeuw i ge

jac ht op schaarse goederen, liggen alle produkten, ook d e zo verlangde Westerse, nu prachtig uitgestald in wi nkeltjes en warenhuizen. De inkomens zij n weer aan h et stij ge n en nu ten minste

gaat. De erfenis uit het com munisti sch e verl ede n bestaat uit grote staa tsbedrijven en ee n relatief hoge monopoliegraad . Toenemende concu rrent ie va n buitenlandse bedrijven is dan ee n mogelijkheid o m de monopoliepos itie

van staatsbedri jve n te breken. Ook zijn importen van investeringsgoederen noodzakelijk voor herstructureringen.

zo n der problemen besteedbaar. He t voorheen zo saa ie en gra uwe Warschau is weer een levendige sta d , waa r her goed ve rt oeven is. Toch is niet alles

goud wa t e r blinkt. De Poolse sc hok werd niet alleen door s uccessen geke nmerkt , ma ar ook door tegenvallers, en b ovenal door verrassingen . H oe men

de Poolse schokthera pie ook wil beoordelen, de uitkomst bleek in ieder geval verre va n voors pelbaar.

Wisselkoers beleid

O m de buitenlandse ha ndel te liberalise ren diende h e t sta atsmon opo lie op

buitenlandse handel afgesc haft te worden en diende ook de zloty gedeeltelijk co n vert ibel te worden. Wanneer elke

Poolse burger het recht heeft handel met het buitenland te drijven , dan vereist d at het vrije lijk kunnen kopen en verkop en van harde val uta . Een pro-

Ook o p het gebied van de buiten landse hande l bleken de verrassingen groot en

bleem daarbij was echter. tegen welke koers dat diende te gebeuren. Onder

de uitkomst o n voo rspelba ar. De han -

het systeem va n centrale p lanning was de officiële wisselkoers een arbitraire grootheid en substa ntieel overgewaa rdeerd. Daarentegen hi eld d e zwa rt e marktkoers een su bstant i ël e o nd er waardering van de valuta in. De zwa rte

delssector speelt een belangrijke rol in de ove rgan g va n ee n plan- naar een marktecon o miel. Zowel een g roei va n de expo rten naar hel Westen als een g roe i va n de importen va nuit het Wes-

te n zi jn be langrijk voor het we lslage n

marktkoers re flecteerde het gebrek aan

van de tran sitie. H et overga ngsproces ging in Po l e n , n et als in alle andere Oosteuropese land en, gepaard met r ecessie. De producenten we rd e n geco nfro nteerd m et een ac hteruithol -

vertro uwen in de eige n munteen heid .

Op het moment dat de zloty convertibel werd gemaakt, moest een moeilijke keuze gemaakt wo rd e n o mtre nt de omvang van de deva luatie va n de officië le koers. Een te grote deva luati e zou betekenen dat importen zeer sterk in prijs zouden stijgen . Dit zou de in natie, toch al een groot probleem in de m eeste transÎlielanden, verder opd rij ven. Exporten worden door de sterke deva lu at ie weliswaar aangemoedigd , m aar importen worden bemoeilijkt. Dit impliceert een geringere concurrentie va nuit het buitenland en minder prikkels voo r binnenlandse h edrij ve n o m hun procluktieproces re rationaliseren.

Een te geringe devaluatie zou daa reme-

lende binnenlandse vraag en ondervonden voor he t eerst probleme n met de afzet va n produkten op de binn e n landse markt. Bovendien werden recessie en verli es aan afzetmogelijkheden versterkt d oor de te loorga ng van h et

soc iali s ti sc h e handelsblok , d e Comecon. Een groei van de exporten naar het Westen kan hier enige verlich ting betekenen. Een groei va n de importen uit het Westen wordt belangrijk geac ht o mdat van eé n hogere import een concurrerende werking uit-

ge n de impo rt en sterk doen stij ge n en een te g roo t h andelsba lanstekort kun nen opleveren.

H et con vertibe l maken va n de valuta voor handelstransacties vereist ook een keuze voor een wissel k oe rssysteem ~ . In fe ite zijn er twee tegenovergeste l de keuzes mogelijk: hetzij een systeem va n een vaste wisselkoers ten opzic hte va n een andere va luta of ten opzichte van een mandje va n andere va luta 's, hetzij een systeem va n een zwevende w isselkoers. liet grote voordee l va n een zweve nde w isse lk oe rs is dat de moeilijke keuze omt rent de o m vang van de n oodzake lijk e d eva luati e ve rm eden wordt. \X1anneer de monetaire autoriteiten gee n idee hebben over de jui ste h oogte va n de wisselkoers , lijkt het voor de hand te liggen de initiële waardebepali ng ove r re laten aan de markt.

Echter , de re latief onderont w ikk e lde fin anciële m arkten op het moment van aanvang van de transitie zoude n kunnen leiden tot grole wisselkoersfluctu ati es. H et vertrouwen in de n ationa le munt zou zo o ndermijnd worden. H et grote voordeel va n een vas te wisse l k oe r s is dan ook dat op die wijze h e t vertrou we n in de nationale mul1l hersteld kan worde n. De vaste wisselkoers is dan een stabiel referentiepunt in tij den van grote prijsstijgingen en economische onzekerheid.

Poolse schok In Pole n werd aanvanke lijk ge k oze n voor een vast w isselkoerssysteem. Op

1 januari 1990 werd de zloty convenibe l gemaakt voor alle handelstransacties en we rd de koers van de zlo ty vastgesteld

op 9500 zlo ty per do llar. Dit hi e ld een forse devaluatie va n de z l o t y in . De zwa rte marktkoers van december ]989 werd daarmee zelfs ove rtr offen. Dit we rd niet zonder reden gedaan . Gelijk-

Jasoll Magazille nr. 5/ 6, dec 1995/ jan 1996

7

tijdig me t het introduceren van d e gedee lt e li jke convertibilitei t va n de zloty werden de prijzen g rotendeels gelibera liseerd. Men verwachtte dat dit een hoge inflatie zo u op leveren. Het idee was nu dat door de forse devalu atie een voorsc ho t ge n ome n werd op de te verwachten inflatie. Door de zloty aanvankelijk o nd er te waardere n hoopte men de koe rs va n de zloty minimaal drie maanden constant te houden.

Op deze w ij ze zo u het ve rtro uwe n in d e Poolse zloty he rsteld kunnen wo rden. Om de koers van de zlo ty te o nde rsteunen werd va n exporteurs wel verlangd, dat z ij de verdiende harde valu ta o nmiddellijk dienden in te wissele n voor zlotys.

De convertibiliteit van de zloty werd als een overweldigend succes betiteld. De koers va n de zloty bleef niet drie maa nden , maa r meer dan zest ie n maanden constant, terwijl in diezelfde periode de inflatie o ngeveer 350% bedroeg! Het is onmiskenbaar dat het ve rtrouwen in de zlo ty werd hersteld. Waar voo rheen de bevolking weinig velt rouwen had in de Poolse munt en besparingen li efst in dollars aanhield , werd de eco nom ie va n af 1990 in gro te mate gededollariseerd. Nie ttem in dienen hierbij ee n tweeta l kanttekeningen te wo rd e n ge maakt. Ten eerste , de devaluatie was dusdanig g roo t dat het ee n ro l heeft gespee ld in het aanwakkeren van de inflatie. Ten tweede , he t wisselkoersbele id was gericht op he t herstellen van he t vertro uwe n in de zloty e n had ee n o nbedoeld e ffect op de handelsontwikkelingen. De aanvankelijke onderwaarde ring van de zloty maakte exporteren aa ntre kk el ijk e n importeren re lat ie f duur. Dit leidde aa n va nk e lijk tot ee n handelsbalansoverschot, als bij produkt van het stabi lisatiebeleid. He t gevoerde be le id kan gekenschetst worden als een de/acto export promotie bele id . Echter, ged urende 1990 e n 1991 bleef de inflatie hoog. Waar de zloty eerst aa nvankelijk was ondergewaardeerd, raakte hij n a verloop van tijd ove rgewaa rdeerd .

Imp o rteren werd aantrekkelijker, exporteren minder aan trekke lijk en zo ontstond een de/acto import promotie beleid. In me i 1991 bleek he t hande lsbalanstekorr te groot te worde n e n ee n devaluatie va n de Poo lse munt werd onontkoombaar. In oktober 1991 werd een zoge naamd craw/ing peg-systeem geïnt roduceerd. De zloty werd gekoppeld aa n ee n man dje van vij f va luta , maar werd maa nde lijks met een vast percentage gedeva lueerd. Dit percentage was la ger dan d e ge midd elde

8

maandelijkse inflatie. Het rnaakte additionele devaluaties noodzakelijk.

Economisch herstel Polen was he t eerste la nd in transitie dat weer eco n om isc h h e rs tel vertoonde. Va naf 1992 tekende zic h in Po le n een voorzic htig herstel aa n . Het dieptepunt in de recessie werd in het voorjaar va n 1992 bereikt. Het Bruto Na ti o naa l Produkt (BN P) begon weer een stijgende lijn te vertonen en groeide in 1992 me t uitei nde lijk 2,60/05. In 1993 ze tt e h et econo mÎ sc h he rs te l z ich krachtig door e n groe ide het BNP me t 3,8%. Voora l de snelle o pkomst va n de nieuwe private sector was opzienbarend. De sterke groei van het BNP g ing ec hte r niet gepaard me t ee n groei van de expo rt e n . In vo lum e daalden de exporten zelfs in 1992 en 1993. Wat zi jn de belangrijkste rede ne n geweest voor deze daling in de exporten' Een be langrijke factor die de o ntwikkeling va n de Poolse expolten beïnvloedt, is het handelsbeleid va n d e Europese Unie. Door de omvang en nabijheid va n haar markt is de EU verreweg de belangrijkste handelspartner van Po le n geword en. O m Polen een betere toegang tot haar markt te bieden heeft de EU ook me t Po len ee n associa ti eakkoord , ook we l Eu ropa-akkoord genoemd, gesloten . Het hande lsbele id van de EU ten aa nzie n va n de lande n in transit ie is ec hte r sterk bekritiseerd4.

Juist in de voor de EU gevoelige sectoren als landbouw , staal , textie l e n chemie, bleven de concess ies ten aanzien van de landen in trans iti e gering. Op he t ge bi ed va n landbo uwpro dukten we rd en co n cess ies b inn e n he t bestaande raam we rk va n afscherming va n de EU-markt gedaa n . Heffingen werd e n ve rlaa gd, co ntin gente n verhoogd , maar het protectionistische karak ter van h et gemeenschappe lijk la ndbouwbele id bleef bestaan. Op he t gebied va n industriële goederen kan de gebod en marktopening feitelijk wee r te niet worden gedaan door he t inze tten van het anti-dumping gesc hut en d oor vrij wari ngs maatrege le n . Vervelend is nu dat het exportpakket van Po len sterk gedo min eerd word t door juist gevoelige produkten. Voo r ee n g roe i in de exporten bl ijft Po le n afllankelijk va n de toega nk el ijkh e id va n de EU -ma rkt , vooral ook op het gebied va n de gevoelige produkten.

Ook klaagden veel exporteurs steen e n

Jaso71 Magazine nr.5/ 6, dec 1995/ jan 1996

been over de overgewaardeerde zlot y.

Door de nog steeds hoge inflatie e n cle relatief geringe devaluatie van de zloty, ap prec iee rd e de zloty in reële zin. Dit maa kte exporte ren minder winstgeve nd . Toch bleek de d al in g van de ex porte n lTIind e r te maken te he bbe n met de reë le appreciatie van de zloty .

Jui st in 1994 apprec iee rd e d e zlot y in reële z in wee r s te rk e n jui s t in 1994 namen de exporten ee n gro te vlu c ht.

Terwijl in de periode 1992- 1993 d e exporte n daa lden, bleven de impo rte n s tijge n . De eco nomisc he groei leidd e tot een groeiende behoefte aan importen va n gro ndstoffen , halffabrikate n e n machines. He t hand e lsba la n s teko rt steeg tot verontnlste nde hoogte.

Grenshandel Ook in 1994 e n de eerste he lft va n 1995 bleef het BNP fors stijgen . De o ffi c ië le s ta ti s ti e ke n laten ec ht e r nu wel ee n ste rk e s tijging van de Poolse exporte n zie n . Deze s tijging we rd voo rname lijk ve rweze nlijkt o p Westerse markten.

Fluctuaties in de Westeuropese vraag naar importen lijke n in belangrijke mate de Poolse ex porto ntw ikke ling te bepale n . De recessie in \XTest-Europa ve rkl ei nd e in de periode 1992-1993 d e Poolse exportmoge lijkheden. Economisch he rste l in West-Europa bood de Poolse exporteurs weer meer kansen.

Een andere fa cto r d ie ee n ro l s p eelt is he t proces va n herstru cturering in d e industrie, hetgee n vruchten begi nt af te werpe n . Hie rdoor dale n de arbeidskosten va n de produktie en kunnen Poo lse bedrijven meer concurrere nd ex po rtere n. Bovendie n groeit, na ja re n van een forse achteruitgang, ook de hande l met de voormalige socia li stische partners weer.

De offic iële c ijfe rs lijken de werke lijke ex po rtg roe i zelfs te o nde rschatte n. De nie t geregistreerde gre ns hande llijkt nog vee l ste rk e r toe te neme n . Duitse dagtoeristen ko me n ma ssaa l d e grens over o m te tanken, siga rette n te kopen e n ande re boodschappen te doen e n ook de Poolse dienstensector vaart wel bij de grote toestroom va n d e Westerbure n . Kappers e n ga ra ges doen goede za ke n. Aan d e Poolse oostg rens e n in Warschau is h e t van hetze lfde la ken een pak. Hier zijn het de handelare n uit de ge he le voo rmalige Sovjet-Unie , die ni e t a ll ee n komen inkope n , maar ook ve rk o pen. Nie mand heeft een idee wa t nu d e precieze omva ng va n d e grenshande l is. Wel is duidelijk dat de grens-

h andel voo r Po l en ee n p os itie f saldo hee ft en bijdraag t aa n ee n o ngek ende

sl ec hts 1%, m ed e dan kz ij ee n goed e oogst en dalende voedselprijzen.

toestroom va n harde valuta. Ee n van de m ees t verra sse nde o ntwikkelingen in Polen is dan ook de sterke toename van

Tenslotte

cle reserves va n de Natio nale Ba nk van Po len (N BP - I arad ow y Bank Po lsk i) .

D e toe n am e v an d e rese rves o vertreft all e ve rwa c htin ge n . D e d oe l st elling voo r 1995, ee n toen am e van 2 miljard

d o llar, was reed s e ind fe bruari van dit jaar ve rweze nlijkt~ .

Inflatie AI d eze met d e g renshandel verd iende

ha rd e va luta wo rd e n o mge wisseld in

zlo lys e n drage n zo rg voo r ee n gro te groe i va n de geldhoe veelheid . juist dit lijkt een va n de b elangrijkste oorzak en van de w eer o plo p ende inflatie te zijn .

In 1994 b lee f d e inflati e ve rr asse nd hoog en in januari 1995 steeg de inflatie ze lfs w eer tot het h oge c ijfer van 4, 1% per ma and . De Poolse vi ce-premier en minister van fin an cië n Ko lodko , hoogleraar en ex p ert o p het gebied van sta bilisatie b el eid e n infl ati eb es trijding , kreeg vee l kriti ek te ver we rk en . H et leidde to t geru zie o p de Swietokrzyska,

wa a r z ic h aa n d e e n e ka nt de NBP b ev indt e n aa n d e a nd e re kant he t Mini ste ri e va n Finan cië n . D e Pool se centrale bank ve rh oogd e in febru ari v an dit jaa r d e r e nt e t ari eve n o m d e inflatie te bestrijden . Dit w ekte de too rn o p va n Ko lo dko, di e van m ening wa s dat d e h oge rente o ngunsti g was voor d e inves terin ge n en d e econ o misch e groei ko n belemmeren.

Uiteindelijk h ee ft d e N BP b es lo ten de zloty gedeeltelijk , binnen een band van 14%, te late n zw eve n . D e c rawl w erd evenwel gehandhaafd . O nmiddellijk na h e t ged ee lteli j k l aten zw ev e n van de zloty apprecieerd e de zlo ty. Ook ligt er een voorstel o m de reguliere expo rteurs ni e t lan ge r te ve rpli c ht e n hun ve r diende harde va luta o nmiddellijk voor zlorys in te wisseJ en6. M et deze stappen hoopt men de inflatie wa t te temperen.

Gelukkig was de i nflati e in juni dit jaar

H e t proces va n h ande lsl iberali se rin g hee ft bijged"'gen aa n het veranderende gez icht va n Po len . Waa r zes ja ar geled e n h e t l and n o g ge k e nm e rkt w e rd d oo r allerl ei tek o rt en en rij en , zijn nu alle denkbare produkten te verkrijgen.

D e eerste twee jaar van de Poolse tran siti e w e rd e n ex p o rt en v oo rn amelijk b epaald d oo r h e t wi sse lkoersbel eid .

H e t l e idd e in eers te in stanti e to t ee n grote groei va n de exp o rt n, en vervo lgens to t een gro te groei va n d e impo rten. Va naf 1992 d ient zich in Po len een econo misch herstel aan . Dit ging echter ni e t ge p aard m e t ee n g roe i va n de exporten . Recessie in \'Vest- Euro pa lijkt hier een belangrijke oorzaak va n te zijn .

Impo rt en bleven echt er stij gen en h et hand el sb alan st e k o rt we rd ni j p e nd.

Med e door ee n groeiende vraag vanuit \X1esterse markten begonnen vanaf 1994 ook de expo rten zich zeer d ynamisch te o ntwikkelen . D e o f fi cië l e stati sti ek en lijk e n d e w e rk e lijk e g ro ei t e ond er schatten o mdat er o p grote schaal niet geregistreerde grenshandel pl aa tsvindt.

Dit ver oo rzaa kt ee n g rote toes troo m v an h ard e va lut a. Dit gun sti ge ve rsc hijnse l h ee ft echter ,lis compli ca ti e d at het de innati e lijkt aan te wakk eren en de v raag n aa r zl o tys ve rg roo t. Ee n w aa rschu w ing lijkt echter o p zijn plaats.

Een voortdurende reële appreciatie van d e z l o t y m aa kt e x po rt e re n mind er win stgevend en zal po tentiële investeringen in de exp ort sector belemmeren .

D eze in v esterin ge n lijk en echter w e l n oodzakelijk om de Poolse expo rt sector te herstru ctureren, minder gedo mineerd te laten zijn door gevoelige produkten en beter af te laten stemmen o p de impo rtbehoefte in West-Euro pa.

Guida Biessen is 1II1il'e rsita irdoce llt aan de Rijks1Inive rs iteit Leid e n . afdeling Int e rn a ti o n ale Eco n o miscbe Betrekkingen , e n was [Ie rbonde n aan bet Insty tllt Koni1lnklur i Gen Ha ndhl Zag ra niczl1ego te \f1a rscbau waa r hij, m et steun va n b et EC Pbare Ace p rog ra mma 1994, onderzoek l!(!n ichtte.

1. Voor ee n di scu ss ie over h et b elang v an d e h an de lssec to r in d c tran sitie van een geplande naar een marktecono mie zie: O ECD , Integ rati1lg Em er-

g ing A1a rk et Eco n o m ies il1to th e International Tradillg System . Paris: O ECD , I 994.

2.0ve r d e voo r- e n n ad e l en va n ee n vast of zw eve nd w isse lkoerssysteem zie bij voorbee ld : \X1illiamson , j. , "The Eco n o mi c Ope nin g of Eas t c rn Eu rop e." In : W illiam son , j., Ed .. C l//'-

re n cy CO ll ue rtibility i1l Ea ste rll Europe . \Xlas h ing to n : In stitut e fo r Inrernalio nal Econo mics, 199 1.

3. D e hi er ve rm eld e c ij fe rs zijn gebaseerd o p publikaties va n het Poolse Ce ntral e Bureau voo r de Stati stiek (G lo wn y Urza d Statys l ycz n y, Biuletyn Statysl ycz ny).

4. Z i e bij voo r bee l d M esse rlin , "Th e Associatio n Agreements bet wee n the EC " nd Centra l Euro pe: Tra de Liberalisa tio n vs Constitutio nal Failure?" In : Fl emming , ,I. and Ro ll o , j.M .C. , Ed s. ,

Tra de alld Pay mellts Adj ll stm e nt in Central a lld I:.è lsterll Ellrope. Lo ndo n: Roya l In stitut e o f Int e rn a ti o n a l Mfairs, 1992.

5. Bro n : Ce ntral f::llrop eall Eco n o mie

Review, june 1995.

6. Bro n : Wee/dy Cap ita l, Jul y 19- 25, 1995.

jasm, Magazirre nr. 5/ 6, dec 1995/ ja n 1996

9

HET GELIJK VAN JASON Hans van der Lee Al die Oost-Ellropa-inslitutel1, wat moeten die in godsnaam 110g' ja, de deuren sluiten ' Want die zijn allemaal gespecialiseerd in hel co nunul'l;sme en dat is

eral niet meer. EnjASON, die club va n jonge Atlantici, kan natuurlijk ook opgeheven worden, aldus intern ationaal publicist W .L. Brugsma in een imerview voor jASON Magazine in april 1990 •.

U it het e nk e l e f e it dat u mijn art ikel leest injASON Magazine, kunt U afl eiden dat het toenma lige bestuur zo wijs is geweest o m di t o ngevraagd e ad vies

in de wind te slaan . En me t recht, zoals za l blijken uit deze bijdrage, waarin ik za l ingaan o p de r ecente en minder

receme geschiedenis van wat officieel hee tjA SON, Stichting voor Internationale Vraagstukken.

Op de kop af vijf jaa r ge l ede n ze tt e jASON z ij n 15-jarig bestaan luister bij

met he t groots opgezette co ngres Europa, Quo Va dis? Het o nderwerp was de eva lu ati e van de zogenoemde Conferen tie va n Parijs in het k ader va n

de CVSE , waa rop de ni e uw o ntsta ne situ ati e in Europa door d e staatshoo fden en regeringsleiders werd bevestigd.

Met een keur aan nationale en international e sprekers en met circa 225 deel nemers was het congres een doorslaggevend succes.

Toch had de o ndertitel va n het congres

gemak ke li jkjA SON, Quo Vadis?kunn en luiden. Na de va l van de Berl ijnse Muur en de omwenteling in 005 tEuropa h eerste er o ngetw ijfeld onzekerheid bij vele i nstanties en personen die op enigerl ei w ijze bezig wa ren m et de internationa le politiek . Moest men de o ude koers b l ijven vo lgen of deze ve rl egge n naar ie ts ni e uws, en zo ja , waa r n aa rt oe dan ? Ook de Sti c htin g jASON kreeg destijds zij n portie ex istentiële twijfel. Enkele maanden na het lustrul'ncongres vond er daarom een bijeenkomst plaats met leden van de Raad van Advies en h et Algemeen Bestuur,

10

teneinde een antwoord te v in de n op deze en verwante vragen.

Voordat ik het antwoord prijs geef, ga ik ec ht er in op h e t o ntstaan van de Sti chting en haar geschiedenis tot 1991.

Ontstaan

Grondslag Voor ee n beter begrip van de fil osofie van jASON in de beginjaren , grijpen wij terug op de inleiding in hel eerste nummer va n./ASON Magazine ( dece mber 1975) , gehee l in de lijn met de naam van de St ichting in orakeltaal get iteld :

Vanwaal1oe?

Vóór de oprichting va n jASON in 1975 bestond er al een jo ngerenorga nisa ti e di e zich in h oo fd zaa k bezighield m et Atl ant i sc h e vraagstukken , re weten AjCON (A tlantisch j o ngeren Comité Nederland). Het was een o nderdeel van de Atlantische Commissie, die toen nog een andere opzet h ad dan de huidige Co mmi ss ie . AjCON h ad geen eige n rechtspersoonlijkheid en geen m ogelijkheden om zelfstandig op te treden.

Ri o Praaning werd in september van dat jaar gevraagd als voorzitter. Hij nam het aanbod o nder één voorwaarde aan: het Comité moest o n a fh an k e lijk wo rd en van de Atlantische Commissie. Kennelijk zag hij die club toen nie t zo zitten, maar later zeker wel: van 1978 tot en met 1990 was hij namelijk directeur van de Atlantische Commissie.

H et bleek niet mogel ijk om een verzelfstand i g in g va n AjCON te b e r eiken.

Inmiddels pasten noch de oude naam , noch de o ude statuten in h e t ni eu we co nce p t dal d oor h et nieuwe bestuur voo r de o rga n i sa ti e was o ntw ikk eld .

Beiden werden verva ngen en m et hen het b eleid . De statut en draaid en voortaa n om hel bestuderen va n internationale samenwerking, met daarbinnen de Atlantische betrekkingen. Doel was het on d er jongeren stim ul ere n van interesse in en kennis va n d eze za k en. Oe na am we rdjA SON: jong Atlantisch

Samenwerkings Orgaan Nederland.

jasQn Magaz ine nr. 5/ 6, dec 1995/ jan 1996

Wij lezen daar dat m et d e komst van de

wereldomspa lUlende econom ische probleme n, energiecrisis en de nucleaire en ecolog ische d reigingen C.') de gehele fase van het afwegen van nationale belangen (wo rdt) geplaatst op een ander niveau: h et mondiale niveau (. . .). Zo blijven wij met z'n allen, door nationalistische en ideolog ische moeilijkhedel/. geplaagd, val! elkaar afhankelijk.

Interdependentie, zo Slaal er, m oet niet leiden tot het overboord zellen van de eigen identiteit. H et moel zijn een zoeken naar elkaars identiteit : de Stichting

jASON wil die westerse waarden, welke wij als zodanig onderschnjven , niet roekeloos overboord gooien , zoals wij dal ook niet va n andersdenkenden verlangen of verwach te n . Wl i} willen ernaar streven meI die andersden.kend en samen Ie werken , om zo inzicht te verkr ijgen en. daarmee begrip voor elkaar te kweken Begri p vóór internat io nale samenwerkin g dóór internatio nale sa menwerking der h a l ve. Dergelijke pretentieuze bespiegelingen zijn ni et ongewoon bij h el aa ntreden va n een nieuwe organisatie.

Atlantisc h Bij deze ge l egenhe id w il ik even st il b ij h et Atlami sch ge h alte va n de Stic htingjASO I . H oe hoog was en is dit eigenlijk' InjASON Magazine nummer 2 (976) Sla ~ln

Bloemlezing

stond een an ikeI van een Poolse diplomaat, dc heer Tomala. De NATO 1n/ormatio1l Service moest daar eve n aan wennen: ze gaven tensloue geen geld voo r Oosteuropese propaganda!

Ondanks die eerste schok bleef de NAVO de Stich tin g een warm hart toedragen.

H et is ondoen lijk om de honderden )ASON-activiteiten en de./ASON Magazines de revue te laten passeren. Ten eerste zou dit stuk dan helemaal onleesbaar worden. Ten tweede zou zo' n opsomming een te beperkte betekenis hebben. Daarom moet volstaa n worden met een selectie.

Bij het eerste lustrum in 1980 stelde de toenmalige voorzi tte r Winfried va n der Muijsenbergh: Niet alle orga nisaties

In 1976 wordt als eerste grote activiteit de eerste Nati ona le JASON-con ferentie georgan iseerd. H et thema geeft de doelstelling van de Slicht ing goed weer:

waarmee wzj con ta ct zochten waren even enthousiast over de Opl1·Chtil1g van een 'Atlantische organisatie'. De klank die het woo rd Atlantisch jammer genoeg in bepaalde kringen heeft, is er de oorzaak van geweest dat vooral in het begin bij diverse organisaties en personen barrières moesten worden doorbroken . De niet-politieke opstelling diejASON lIastree/t werd door menigeen wantrouwend bekeken.

Oprichter Rio Praaning, voorzitter 19751978, zei daarover oo it : ik constateer een ernstige preoccupatie van opeenvolgende bestuurders om Ie bewijzen dal jASON niet rechts is, terwijl een goed oordeel over interrltltionale betrekkin gen los staat van de vraag a/je links 0/ rechts bel/t.

Het ligt voor de hand dat het Atlantisch karakter vanjASON terug te vinden is in de act ivit eiten en de magazines die sinds novcmhcr 1975 het daglicht hebben gezien. Als wij die in ogenschouw nemen , dan valt op dat de Atlanti sche verhouding de eerste jaren vooral werd behandeld vanuit de optiek va n vred e en vei li gheid. Later wordt het accent verlegd en wordt de verhouding WestEuropa / Verenigde Stalen niet meer alleen in militaire, maar ook in politieke zi n geplaatst in het totale kader van de Oost -\VIest -betrekkingen.

Tegenwoordig heeft )ASON gedifferentieerd en omvatten magazines en activiteiten het geheel spectrum va n imern ati omde zaken. Zie bijvoorbeeld de congressen ove r o lie ( 1986), de informatierevolutie Cl 988) en o ntwik k el in gssamenwerk ing (1989).

Dit betekent overigens geenszins dat de Aliantische problematiek wordt verwaarloosd. Het vorige bestuur moet lof worden toegezwaa id voo r de manier waarop men de banden met de Atlantisc he Commissie e n de Atlantic Treaty Association nieuw leven heeft ingeblazen.

)ASON betrokken waren, was dit het absolute hoogtepunt .

de Noord-Zuid-dialoog.· stimulans 0/ bedreiging voor de Atlantische samenwerking?Vele Nati o nale JASON-conferen ties.. later weer gewoon coogcessen genaa md, zou den erop volgen. Tegenwoordig organiseert de Stichting er twee per jaar. De kwaliteit (van sp(ekers)wordtconsequent beloond met de kwantiteit (van deelnemers).

In 1980 i s )ASON uitgebre id in het nieuws. De Russische dissident en oudgeneraal Gr igore nko en z ijn vrouw komen op uitnodiging va n de Stichting naar Ned e rland . Vanwege zijn kritiek op het systeem va n de Sovjet·Unie zit hij gevangen in diverse psychiatrische inrichtingen. Later gaat hij in de Verenigde Staten wonen. In Vrij Nederland doet Oost-Europa-deskundige John Löwenharr verslag van de bijeenkomst: het beeld dat Grigorenko OIIS schetst is

even eenvol/dig als beklemmelld.

f

Een jaar later wordt het eerste rollenspel georga niseerd . Onderwerp: cisismanagement tijdens een g lobaa l conniet. De Volkskralll schrijft: \Vereldoor-

log i/1 VI/gbt. Drie dagen wereldpolitiek nadoen. Escalatie op Brabants landgoed. Cor Groe II eweg was eve n il1 dienst van de W'estern News.

Twee jaar later volgt een tweede rollenspel met als onderwerp een debat over de plaatsing van 48 kruisraketten in Nederland, d it naar aanleiding van hel l AVO-dubbelbesluit va n 1979. De beslissing tot plaatsing werd uiteindelijk ternauwernood genomen. Ulter bleek dit het echte Kamerdebat vrij nauwkeurig te weerspiegelen.

In oktober 1982 maakt de St ichting ter ge legen heid va n 200 jaar NederlandsAmerikaanse betrekkingen een studiereis naar de Verenigde Sta ten. Daar ontmoel men onder meer Hi c hard Pe rl e (ondermini ste r van Defensie), Eugene Rostow (directeur van hel Arms Control and Disanuament Agency) en Helmul Sonnenfe ldt (Bmokings Illstitl/liol/).

Volgens veel van degenen die LOen bij

t

Eind 1983 komt)ASOI met een nieuwe acti vitei t, de zogenaamde buiten land borrel: een lezing in een s~d on-achtige omgeving, waa rbi j een intieme sfeer word t geschapen. Vele ministers , ambassadeurs en andere hoogwaardigheidsbekleders namen in de loop van de jaren plaats achter hel katheder va n d e Haagse 'lïJeater TtWeerl1e ( te ge nwoordig CO l/peri's) om er een ve rh aa l af te steken.

1985 brengt een nieuwe trend: het debat in Angelsaksische stijl volgens de regels va n 71Je Ca 111 bridge ell O.'ford Union, k ortweg Ca mbrid ge-debat genaamd. De eerste keer is het meteen raak. Door de overweldigende belangstèlling is het bestuur zelfs gedwongen mensen naar huis te Sturen. De stelling is de Verenigde Staten vormen een gro-

tere bedreiging voo r de wereldvrede dan de Sovjet-Unie. Frank Ca ri s, toenmalig voorzitte r. ve rt elde daarover: U'le hadden Luns uitgenodigd om te pleiten.

Eerst bielcl hij de haat al: teveel verplichlillgell en zo, totdat bU hoorde wC/t de stelling was. HU voelde zich, zoals hij zei, geroepen o m deze perti nen te nonsens hoogstpersoonlijk te komen bestrijdel1.

Het jaar daarop presenteert de Sti chting zich andermaal met een nieuw eve nement : een scholierenconferentie over internationa le politiek voor de hoogste kla ssen va n het midde lbaar onderwijs in Den Haag en ornstreken.

In 1987 is ges tart met het o rgani se ren van studiereizen naar Brussel , onde r --andere m et bezoeken aan hel hoofdkwarti er van de Noordatlanti sche Verdragsorganisatie. De Stichting)ASON neemt in 1988 en 1989 deel aan internationale stud iereizen na a r Berlijn, de la ats te keer slech ts tien dagen voor de val van de J\luu f.

Hetjaa r vtlll de Revoll/tie 1989 deed het scholieren project herleven . Nu in de vorm van een rollenspel op middelbare scholen ler gelegenheid van 40 jaar NAVO. Inmidd els i s een dergelijk project een jaarlijks terugkerend gebeuren , waarbij aansluiting wo rdt gezocht bij het examenonderwerp gesch iedenis.

Zo heeft de Sti chtin g .lA SON het sca la va n activiteiten welhaast e lk jaar mel iets nieuws wete n Ie ve rrijk en.

]aso" Magazi"e nr. 5/6, dec 1995/ jan 1996

11

]ASON Magazine

zen vergaall l11aar./ASON zal allijd blijven bestaan. Zoals gezegd was men

Con clusie

U heeft kunnen constateren dat er nau-

daar binnen de Stichting e ind 1990,

Andermaal kan de StichtingjASON

wel ijk s aandacht is besteed aan de geschiedenis vanjASON Magazine.

Daar ligt een probleem. Het ge middelde aantal bijdragen per nummer bedraagt zes en er zijn inmiddels bijna 120 Magazines uitgekomen. Ten aanzien van het produktieproces kan ik wel enkele opmerkingen maken.

begin 1991 niet geheel meer van over-

tevreden achterom kijken. Onomwo nden kan worden gcconstateerd dat er behoefte is aan een organ isa ti e als

In december 1975 rolt het nul-nummer vanjASONMagazinevan de persen. In

1989 neemt de redactie, na een periode onder leiding van een journalist van Hel Binnenhof te hebben gestaan , nu zelf de e indredactie ter hand. jASONMagazinewordt sinds 1994 verzo rgd door ee n semi-professionele redactie rondom het Studiecentrum voor Vredesvraagstukken van de Katho-

lieke Universiteit Nijmegen. De huidige ploeg doet het goed, maar als oudhoofdredacteur teken ik ..tn dat het blad eigenlijk niet a lleen moet worden gemaakt door jonge academici, maar

ook door studenten. Als er nog steeds studenten te vinden zijn die zitting willen nemen in hel beslUur vanjASON , dan zijn e r ook genoeg studenten met journalistieke interesse die graag een

bijdrage aan een zo'n blad wi ll e n leveren.

Vernleuwing

III igd.

Begin 199 1 vi ndt da n eerde rge-

noemde gedachtenwÎsseling plaats over

wijze waarop jASON kan inspelen op de verande ringen in Oost-Europa. Op die vergadering wordt de theoret ische basis gelegd voor het Oosl-Europa-projecl (OEP). Onder deze naam zullen jaarlijks 30 jonge academici e n gevorderde studenten uit Polen en (toen nog) Tsjechoslowakije kunn en deelnemen aan een intensief seminar over Euro-

pese ve iligheid, politiek en economie.

Eind augustus wordt de functie van internationaal secretaris gecreëerd.

Degene die deze functie vervuil, za l in de jaren daarna in belangrijke mate gesta lte geven aan het nieuwe projecl.

Om contacten te leggen , reizen de vicevoorzitter en de internationaal secretaris in september en oktober naar Polen

en Tsjechoslowakije. Uiteinde lijk

JASON, die in de voorbije periode duizenden jongeren heeft weten te informeren en interesseren.

Richling en snelheid va n de groo tscheepse veranderingen in het voonna-

lige Oos tbl o k si nd s 1989 hebben de we reld vers te ld doen staan. De StichtingjASON heeft op twee manieren getracht in te spelen op de nieuwe situatie. Ten eerste door te doen wat men

altijd al met succes deed: het verzorgen van betrouwbare, onpartijdige, informatie over ontwikkelingen op het internationale vlak . Ten tweede door m et evident succes contact te legge n m et het Oos ten om met uitwisselingen zijn

bescheiden steentje bij te drdgen aan de verandering.

komcn er via hoogleraren en andere aangezochte selecteurs 120 aanmeldingen binnen. De kandidaat-deelnemers

hebben allen een essay geschreven over een van de volgende onderwerpen: Europese ve iligheid, markteconomie of parlementaire democratie. Selectiecriteria zijn beheersing van de Engelse ta al en belangstelling voor Europese aangelegenheden. H et eerste OEP-seminar vindt plaats in april 1992.

Inmiddels zijn wij al weer toe aa n de vierd e editie. Voor de plannen voor de

In mijn jASON-archief vond ik een

komende vijf jaar kunt U elde rs in dit

menukaart van hetjaa rdin er van 1989 met als motto: Muren verdwijnen, gren-

Magazine terecht bij de huidige voorzitter, Jeroen Bakhuizen.

A.W.L. van der Lee is lid van hel Algemeell Beslllur van de SlichlingjASON, hij was hoojdredaclell r vanjASON Magazine 0990-1992).

'D uit sland: de locomot ief van Europa ', ee n interview met W.L. Orugsma door H .P. Andriessen in jASON Magazine, jaarga ng 15, nummer

2, april 1990, blz. 14-18.

- aankondiging -

IGC-SEMINAR Van 10 tot en met 15 maart organiseert de Stichting JASON het

IGC-Youth Seminar De Stichting JASON biedt aan twee JASON- Ieden de gelegenheid om aan dit internationale seminar deel te nemen . Je zult de eerste twee dagen naar Brussel gaan, alwaar bezoeken worden gebracht aan de Europese Commissie, de NA VO en EDS. Verder zal er een congresdag, een simulatiedag en afsluitende dag worden verzorgd.

Personen die zijn geïnteresseerd kunnen een brief, met een duidelijke motivatie en een curriculum vitae, schrijven naar:

Stichting JASON Selectie IOC-Seminar Laan van Meerdervoort 96 25 17 AR 's-Gravenhage 12

J aso1l Magazi' le nr.5/ 6, dec 1995/ jan 1996

THE DEMOCRATISATION OF SOUTH AFRICA Ambassadeur z.J. de Beer U nqu est io nabl y the rnOSl important

Twenty years ago, perspeclive on Sou th

developmenl in Soul h MriGI during the yea rs belween 1975 a nd 1995 was Ihe

apartheid lhat had kepl us from demo-

Afriea was laeking. Expert elebale abou t Ihe countty foeusèel on Ihe frequentlyrepeatecLbel ief thaI no privileged minarily anywhere had e \'er völumadly eJin,quished ils position. Therefo< h ' e people kn " hat change was ultirn, telyinevitable, th ey-be lieved thaI it

c ra cy. Apanheid wa s a syste matised

would have 10 corne abollt through an

farm of racial se parati on and discrimination j but, eve n before it ca me into being, rights and opportunities ror whiles in South Africa were vast ly superior

armed struggle, wilh rnu eh bloodsheel.

Th e gove rnm e nt had a large majorit y,

democratisation ofthe count ry. This in vo lved th e abo liti on of th e system known as apal1heid: however, it \"Duld

be wrong

!O

s ugges l lh 'lI il was on ly

anel was do minaled by Prime Minister

Jo hn Vorsler, who hael close links with th e police and had had N3Zi sympa thies in his yo uth . Violalions of burnan righls were regul.r aná fa!-reae hing. The descriplion of Soulh Africa as a poliee state wasfully juslified.

There was o ne ra y of light, thougbiew of us appreeiated its-impo rtance at the time. In f973, widespread strikes by blaek work ers in induslry had taken pi ace. These workers were unorganised

10 lhose for blaeks. In partieular, with a few minor exceptions~ people of COIOUf

had no politieal righls in Sou h Mrica , even beforc lhe Natiollalist Partycame 10 power in 1948.

To se l So ulh Mriea inl o a worl d perspective, we oeed l o rem ind ou rselves

Ihal prior 10 lhe end of Wor/d War )1 the w ho le wo rlel was run on Ihe ba s is of eolonialism. The worlel's more powerful and wealthier natÎons - virtuall y all white skinn ed - had subjugated and

rul ed Ihe less eleveloped p eo pl es, nea rly all of Ihem dark-sk in neel, for h undre d yellrs. The war , foug h l by nati o ns which were or claim ed to be democratic aga inst fascist states which

we re o p enly hoslil e 10 elemoeraey, focused attention o n univers ~d human ri ghts and conv inced leaders eve rywhe re that colon ia lism wo uld have to end . Now South Africa was , in effect, a colo n ia I power whose d ~lrk -sk inn ed subjecLS vastly outnumbered the rulin g,

enfranehised, while populalion. What was specia l a nd different aboul South Afriea was Ihat bOlh Ihe ruling minority and th e colonised majoriry li ved w ithin

Iheir borders. Clea rl y, the eliffieully of deco lo nisa ti on was bound to be much greater (han il had been e lsew here, where the ruling white minorities could go home, and hi slory will probably

unele rsla nel why the Sout h Afrieans lOok so much lo nge r Ihan others 10 e nd the eolon ial syslem.

- black trade unions wen: not recogni!

seel - ye t Ihe slrikes were disciplined, peaceful and cffective in w innjng increases in wages. In th e aftermath, t h

large su ms of money shoulel be spent by his Department of Informati o n on

dandestine ac tivilies elesig ned 10 gai n upport for the ational Pa n y goverOl ent by various mOre or less nefarious means. To fin,ance thes ,Vorsler arran-

ged for thetransfer of snbsla nlial s ums from th e secretDefencè-aeeo unl , in effect misappropria tin g large sums by lying to parliament aboul the purpose far which funds we re being authorised.

Evenlllally , th is becllne known , C IUsing what was ca Jl ed the Info rmalion

Seane/al. The polili ea l heads o f both Vorste r a nel Mulder rolled , a nel th e Cape-Ieaelerofthe Na tiona l Pa rly, P.W. Botha, becam e Prime Minister (slibse-

quently, he lurneel himsel f into an Exeeutive State President).

Botha began his Prime Ministership quite promisingly by propounel ing Ihe slogan ae/apt 1>" dieanel generally stressing Ihe Iheme Ihal the old o rder would have to change. Dliring hi s e1ecade in office there was in fact some legislation

which freed blaek people from reslrie-

[jons; but il never e mpawered th em ta gavernment had appointed--a comn;us- 1 take pan in e1 eci5ionmaking.

Batha was a slrong-willcd, domineering sion und er Pro f . N ic. Wiehahn , w:ith wide terms o f reference, to in ves tigate leader. A shrewd anel succcss flil politia nd recommend upo n the industrial ca l o rgani ser, he lackeel intellectual organisalion of blaek worke rs. The \l7ie- depth anel in paniclilar understood linie bab17 Commission's Repor/ would ultior noth ing abollt ecanomics. During his mately lead 10 full Irade union rights for time, South Afri ca's growth rale sillmblacks, which in turn made their ach ieped to virtll ally nothing . Huge sums veme nt o f political righls a certa int y we re expeneleel on military projecls and sooner or later. HislOry will eva luate th e invested in uneconomic unclertakings w hi ch had no purpose othe r th a n ( 0 importance o f \'Vi ehahn in the process, and il w ill be founel 10 have been sub- enable South Africa to w ithstand sa ncstantial. At the Lime, however, there seetions at horrifying cast. med ta be littl c or no reason for oplÎExternal in ves tm e nt eleclined to va n ismism. hing po inl , anel gave way to massive ca pita I OUlOOW. Interna l in vestors were In Vorster's cabinel th ere was a poweralso nelvous and hesita nt .

ful minisIer ca lied Connie MuieIer. He was leader of th e Naliollal Par/y in the Transvaal Province anellhe favourite conte nder to slicceecl Vorster as Prime Minister. H e persuaded hi s chiefl hat

M ea nwhil e, th e ANC had now built up ilS streng th in exile and a150, by mea ns of slirrogalc a rganisal ions, inside South

Afriea. panly beCllu se of ANC aelivily

Jaso1l M agaz {1Ie nr. 5/6, elee I995/ jani 996

13

Pretoria and largely lhro ugh their own observatio ns, fo reign coumries rea lised tha t an

who had suffe recl a stro ke , resigne cl as leader o f the Na tiona l Pa rty, tho ugh not

a nd to nega ti a te th e ter m s of a n ew ca nstitutio n fa r Soulh A frica. The vision

unju st a nel foo li s h po licy was bei ng

as Pres ide n t. Th e lea d e rshi p we nt l O

a nd courage o f De Kle rk a nd the mora l

by repressive mea ns anel th at

F.W. de Kle rk , w ho was seen as compe-

autha rity and amazing magnanimi ty o f

th e re co uld be no fUlure fo r So ulh

le nt b UL hig hl y co nserva ti ve. La te r this

Africa w it ho ut far reac h ing change , w hich m ight have lO be vio le nt . Th ese co untries cease d lO in ves l, anel w ithdrew money w heneve r th ey could . In

year, BOlha was pe rsuaded to sle p aside and De Kle rk beca me Preside nt. Fro m the start , De Kl e rk took a surprising ly libe ralline, a nd o n 2nd Fe brua ry, 1990,

Ma nde la made lh e miracl e poss ibl e.

BOlh o f lhe m richl y ea rned the ir No bel Peace Prizes.

va r y in g d e g rees o f seve rit y, th ey

he mad e lh e hi sto ri e sp eec h in whi ch he ann o lIll ee d th e unbannin g o f lh e

enforced

a pplied sanclions againsl South Africa.

All this misery, which was the price th at h ael to be p a id fo r a p a rth e id, was se rio us ly agg rava le d by a pe rsisle nt d ecline in [he rea l p rice of gold, which had always been

O Uf

m ajo r export , anel

by seve ral more or less co nsecut ive yea rs of dro ughl, w hich severely reslricted eamings from agricullura l expo rts.

In 1985 , P.w . Bo th a was scheelul ed to mak e an important speech. It w as give n

great pre- pu blicity, a nd gene ral expectati o ns w e re aro u se cl th a t h e wo uld

ann ounce a deci sive libera li sation of po licy. Th e speech was d ubbed Rubicon in ad va n ce. Sa dl y, Bo tha did lh e

ANC, the PA Ca nci the S.A. CO llllllunist Party, a nd lh e impe nd ing re lease o f Nelson M andela. People we re astoni s-

h ecL w h y had De Kle rk made lhis Uturn' We do n't know, but probably the reason was th at he, unlike his predecessor, had the im e lleet and lhe objecti vi ty to un de r sta nd th a t w hit e rul e was

arrange the return of exiles , ta agree the basis upo n w hi ch negolialio ns sho uld tak e pl ace, a nd ge ne ra ll y to dear th e

dec ks. O nl y allhe very e nd o f 1991 did the Conventioll fo r a Democratie South Af ri ca m ee t a t K emp to n Park , n ea r j o hannesburg.

BOlh Ma ndela a nd De Kle rk had to fear th e loss of th e ir milit ant su ppo rt e r s,

bo unel to coll a pse q uite soon, a nd tha t

w h o in both cases t ho u g ht th a t th e

th e o ne rea l ho pe was to pre-e mpt th e crisis. \Y/ e a lso do n 't kn ow fo r ee rtain ; b ut (h ere had been eon ve rsati o ns betwee n th e G ove rnm e nt anel Ne lson Mandela ,

lea d e r s we r e giv in g toa mu c h away.

wh o h ad bee n move d fr o m Ro bben Islal1dto a more aeeessibi e pri son . H e

o pposite o f w hat was expected . H e was uncompro mising anel de fi ant. M arkets plunged . The situatio n grew worse {han

( 00 ,

e ver. Allh e beg inning of 1989 Bo tha ,

principle lO calleel o f the a rmed stnlggle

14

Th e miracle was no t quic kl y or eas il y achi eved. It taa k a ve r y lo ng time to

it seem s, was an x io us to pre-empt

Repeateel by-electio ns showed a shift of white voters away fro l11 D e Klerk 's party ( 0 the militant , right- w ing Co nservative Parly. De Kl e rk's 3ulh o rity w ithin hi s own party might ha ve been in d anger;

bUl he pre-e mptecl aga in b y calling a re fe rend u m o f w hile vo te rs in w hi eh ,

lh e bl ood b a lh th al so ma n y p eo pl e

wilh lhe he lp o f the Democ rat ie Party ,

we r e ex p ee tin g , "Ind w as w i llin g in

he o bta ined a huge m ajo rity in favour of co ntinu ati o n af the negoti ating pro-

Jaso" Magaz f"e nr.5l6, dec 1995/ jan 1996

cess. Mandela , fa r his part , w as farce d ta break a ff nega tiati a ns emirely after

the Boipalol1g-massacre, and fe it able to resume the process onl y wh en De Kle rk

selves, lackin g e x p eri en ce of the electoral pracess, w ould make a mess of il.

On the contrary, they w ere superb . In

South Africa (fo r diffe re nt re asons, the

the fase o f ve ry conside rable adminis-

To wn me tropoie). The impo rtant thing

tr alive w ea kn ess, th ey w e re palie nt ,

elec ti ons were pos tp oned in Ihe province of KwaZulu-Natal anel in the Cape

agreed ta release certain pri soners who had been jailed fa r real anel seri ous crimes.

good-humoured , pe aceful and coope-

to say he re is th aI Ihe result s sho w ed only ve ry minor cl evialions from lhose

rati ve. Th ey el eli vered the fin al, cru s-

o f 1994. In o the r wo rds, de mocracy is

Slowl y and some times painfully, agree-

hing blow to be lie f he ld by man y con-

ment wa s rea ched upa n 34 prin ciples whi ch w o ulel govern both th e interim constituti on in term s a f w hi ch a ur first

se rvatives

working in SOllth Afri ca: th ere is political stability . Give n th e requireel in veSlments, w e ca n go aheacl as a respecLeel wo rlel nation. Surely th is is important , not only 10 us but ta Afri ca anel even 10

th at

poo rl y-e du ca ted ,

anel th e perm anent co nstituti o n to be

poverty-stricken people were l1 oll'eady f or democra cy. They made the e lectio n wo rk . Counting the votes was de layed for days and da ys, and the re is no clo ubt

drafted th e rea ft e r. Wh e n these e me r-

th at a nllmber of irreglilarities occurred.

ged , th ey w ere seen to be a cla ssic sta tement of modern , liberal -demacrati c polities. Granted , th ere w as a measure o f vag ll e ness he re anc! th ere ; but no more th an in other constitlltions. Th ere was provision for a constituti onal coun,

Ne verth eless, th e res lilt w as el ec isive anel was accepteel as sllch. N el son MandelaTs inauguration on May 10th, ]994,

d e mocra ti c e lec ti o ns w o uld be he ld ,

the wo rld .

in the presence of leade rs from all over the w orJd, was the greatestevent in our national history.

and clearl y il wa s inte nd e d th a t th is co urt w o ulel inte rpr et and at tim es adapt th e meaning of parlicular pa ssages in the document.

Before the constitllti on w as cornplele, agreement wa s reached on an electi on

date - 27 April 1994. This was done at the insistence of the Al\lC, over the fears of o th er parti es [hal agreement on all points might come toolate far this date.

Presumably the ANC had weighed that dange r against the we ll-known fact thaI minds are co n ce ntra teel by deadlines :

and so it happe ne d . All parti es signed th e interim can stitllti on , and the election campaign could begin.

Naturally, th ere was real fear jnside and olltside SOLI th Afri ca th at generallInrest anel vi o lence might Iwak e the elec ti o n

in e ffectual. This did not happe n: such vi olence as th ere was seemed to be the work of disturbecLindividuals. Two parties dec lare d thaI they wo ulcl not take

In terms o[ agreement reached beforeh a nd , alrhou g h th e ANC had gain,ed more than sixty percent of th e popular vote, a Governmenl of Nalional Union w as fo rm ec! , with me mb e rs of nh e Natio nal Part y anel Inka tha serving in

the Cabine t. This government has now run South Africa for eighteen months? in general success fully . ReconĂśliation

b e twee n bl ac k and whije p e ople has progressed in a marve llous wal'. Nelson Mande la ha s beèome a true national hero. In economie matners, the goY. rnment has purslIed a modern , discipli-

ne d , pragmatic line, placing th e Ăśrive for growth e ven ahead of the undoubte dl y g re at need for equalisation of opportunity an ultimately standards.

In so cial matt ers t-le needs remain

gre at and urge nt. It

ilI inevitably take

man y years to reach th standards we.

want in health care, educ tio n and housing: but fo undati o ns have bee':).laid ,

pan in th e eleC[ions: th e ZUILI nationa-

anel work is beginning. M eanwhile, th e

list lnkalha Freedom Party of Mangosuthu Buthe lezi and the far ri g ht wing

Constitutional Assembl y - in e ffect Par-

Conservati ve Part y led by Ferdi Hart-

zenbe rg (the fo unding le ader, Andries Tre urnicht, died a sho rt time befo re the e lect io n wa s du e). Buth e le zi all o we d himself to be pe rsuaded onl y a week o r two b e fo re p o lling da y to e nt e r th e electi on, and special agreements we re made to mak e thi s po ss ibl e. As far as th e ri ght-win g Afrikan ers were concer-

ne d , Gen e ra al Co ns ta nd Vilj oe n , a recognised lead er but outside polities, cam e fo rward at th e la st mo me nt to

e nte r a ne w party call e d th e Freed o m Fro nt in th e campaign. He clid quit e w eil , in [h e process capruring [h e vast bulk of th e Conservati ve Party's votes.

Th ere w ere fea rs {hat th e people lhel11-

Dr. Z J, de Beer is Ambassade/lr van d e Repu.bliek Zu.id-Aji-ika in Nederla nd.

liament by another name - has been sitting, and eon suiting with the people, in

th e proce ss of pre p a rin g th e final o r permanent canstituti on.

T a e nsure gro wth at six perce nt o r more per annum , which is whal South Afri ea need s, th e prim e nee d is fo r inves tment. Of thi s, ninety perce nt or mo re can co me from within th e country: but th e remairlCler must co m e

from outside if balance o f payment probi ems are not to develo p. Unde rstandabl y, fo reign inveSlors are cautiolls; but th ere are now some w elcome signs of progress. Thi s issue is absolutely eru eial .

In November 1995, e lections fo r local aUlhority eOUl1Cils were held in most of

jaso1lMagazi"e nr. 5/ 6, dec 1995/ jan 1996

15

A CALL FOR AJUST AND COMPREHENSIVE PEACE IN THE MIDDLE EAST Ambassad eur I.A. Ba d awi Introduction

I n th is context Egypt, ha s been active in reg io nal anc! intern ati o nal Fora, incl u-

Egypt's histo ry has been full o f special eve nts and deve lo pments w hic h have

ding the Uniled Na/ions , the Arab Leagueand the Organisatiort of Afriean UI1i1y. Egy pt also has in itiated a forum

had ramifi ca ti ons beyond ilS border:

suffice it to refer to the fact th at Egypt is the land of human relatedness , to the influence of its geostrategic position , being at th e crossroads of Asia , Africa

and Europe, a nd the impact o f Egypt's civilisat ion on arhef civ ilisations an el

cu ltures, in cluding the G reek and Roman civ ili satio ns, w hi ch are the direct ancestors of contemporary \'(/estem cultures.

The modern history of Egypt, a force of peace, has w itnessed m a jo r waves of socio-economie changes, w hich resul-

ted in a dynamic society wied by law. A society which strives to strength e n the democratie practices anel social solidarity anel justice in an atmosphere of

freedom and respect for human rights.

for the Mediterranean co untri es to enhance and strength en coope rati o ns between them in the politica l , econo-

mie, cul tural anel other fi e lds. In add ition Egypt has started recentl y negotiations with the European Union to conclude a partnership agreement.

H owever, I wou ld like he re in after, to concentrate on the Egyptian peace in i-

tiative in the Middle East, which has had real conseque nces for Egypt, Israel, )ordan , the Palestinian people, the Mield le East, Europe and the whole world. This initiative had broken a vic io us circle of war anc! con flicts, anc! opened [h e way for the achievements of a just peace wh ich is based internati onallegitimacy anc! takes into consicleration (he aspira-

tions of the peop les o f th e area. The s ubj ec t matter would be dea lt with under the following headings: the changi ng Middle East, the vision of peace, regional cooperation anel concJusion.

The changing Middle East For decades the peoples o f the Middle East have e ndured th e wra th of the Arab- lsraeli co nflict, a confli ct w hich

has bro ught un told suffe rin g and depriva tion for mill ions yea rnin g for a furure where th e ir tal e nt s can be c1irec tecl to the c1evelopment of rhe ir societies. Fortllnately , a process of change has commencecl in our reg io n which , rogether

with global c hanges , has prod uced a new spirit in the Micld le East. Aware of

course of history, Egypt was the first to p lant th e seeds of peace in {he region .

In the afte rmath of the October 1973 War, Egypt opted for peace in the Middie East a nd e mbarke d upon a solitary road , determin ecl to lallnch a new era.

For over fifte e n years Egypt stood he r ground and proudl y s ho uld ered h er responsibi lities in {he reg io n . Fo r the past fo ur years mu ch has been said o f

the New Middle Eas/, expressing a p leth ora of vis ion s, dreams, hopes and even some fears about th e shape of thi s new region . Th ey range fro m the mos t optimist ic, idealisti c pro mise of a new peacefu l secure and prosperous region to one strain ed by memori es o f the past anc! anxieties abollt the future.

The process of regional reorientati on in

the Middle East is tak ing place a nlidst fundamen tal regio nal anc! international rra nsfo rmati ons. T ransformations that

inev itable bear with them th e pains of

Saggora Pyramide

16

JasOl. Magazine nr. 5/ 6, dec 1995/ jan 1996

c hange , heartbreaking sacrifi ces anel sometim es even frll stratio ns causec! by overenthusiasm. Nevertheless, they are pains anc! sacrifices weIl worth bearing , especia ll y since th e alternati ve is wa r, stri fe or stagnation.

Tbe visioo of peace

Confide nce must be bui ll lh ro ug h the

th e Palestini an People to exercise [h eir legitimate ri ght to self-d ele fmin ati on ,

co llecti ve co ntribution of all states o f Ih e reg io n to th i s regime, prov idin g eq ual security for all and with all parties takin g upon th emselves th e same o bi iga lions and commitment. It is unrealistic to ex pect regional stab ilily lO preva il if any o f the pa rti es persist in maintaining a prefe re ntial sec urit y status. In this vein and in light of lhe serious threats that wea pons a f mass des tru cti o n pose , parti cul arl y nu cJea r wea pa ns,

lh e inh e re nt prin c ipl e be ing Land of Pea ce. O ur visio n of peace in th e Mid-

reg ion, incluel ing Israel which has uns-

Th e initi ati o n o f th e peace process in Madrid in 199 1 w as a mil es tone in the

hislOry o f the Middl e East. The regional parties taak upon th emselves a commit-

ment 10 se ttl e th e conflict in Ihe region

by pursuing aj ust, compre hensive a nd lasting peace based o n Securil y Council Resolutio ns 242 and 338, a nd e nabling

di e Eas l , co nsiste nt wi th w hat was

ag reed upo n in Madri d is sla lwa rtl y anc ho red by lhree funeh!mental p illars: po lit ica I seul ement , arm s contro l ancl regiomil security, ancl regiona l economi e devel o pm e nt. Reg io md coope ra ti o n in th e Middl e Easl as we m ove

Egy pl ha s call ed upo n all states o f th e afeguarded nuclear facililies, lO adhe re to the Nuc/ear Non-Proliferation 7i-ealy an d app ly full sco pe IA EA (l nl e rn atio nal M om Ene rgy Age ncy red .) safeguards to i's fa ci!ities, in order to faciH-

tate the eSlablishment o f Nuclear Weapons Free Zone in the Mitldle East, a ud free the region of all weapons 0 mass

lOwa rds lhe 21st centu ry ca n onl y reac h fruili on if it is established on th e salid founda tion of lhese three pillars.

destnlction.

T a li ve in peace , fee l secure ancl have

Peace ca n o nl y be ac hi eved o n th e basis o f a po liti ca l se ltl e men l o f th e Ara b- Is rae li co nfli ct. Il ca n o n (y be

any plau sible ho pe for economi e deve-

lo pm e nl , we mu st ac hi eve a po liti cal se ttl ement w hich w il! close the trag ie

chapte r of the Arab-Israeli conflict, the ca re o f w h ic h is th e Pa les ti nian probl e nl , hy co ncludin g ;:J peace l,11eans

equality in rights and obligalions for our peo pl es. A co mpre h e ns ive peace entails a soluti on o n all fronts and th e

fulfilm e nl o flh e leg ilimate rights of all parties witho ut exceptio n, includlng the Palestinian people. Lasling peace requifes the ruil resolution of the care issues of th e conni et, in a fair, viabie manne r

consiste nt wi lh the~a drid-Io rmula.

Te mpo rary remedies reflecting the prevailing balancﾃｩ:of power rather than the rul e o f law , o r sy mbo li c prog ress o n marginal issues will only provide a trans ilo ry souree of fa lse opti mism a nd a peace unabl e to susta ﾃ始 the lest o f time.

Co mpre h e n si ve p eace in i l S wide r se n se, \V iII n o t be v ia b ie unl ess we change arcl13ic perce pti o ns anel doctri nes o f ensuring security thro ugh deter-

maimained if all the parli es live in equal sce uri ty. Fur the rm o re , peaee is best

Palesti nia n track and co mme nsurate e ffo rt s o n th e Sy ria n anel Leba nese

lracks a re also called fo r.

Close i)' inte rrelated a nel hi ghl y de pe nd ent o n th e prag ress ac hieve el in th e bi late ral nego ti ati o ns are lhe MII /t i/a-

leral Talks. The Mullilalera l Talks \Ve re emba rk eel upo n as a com mo n e nele avour, a nel fi ve initia! areas of common interes t we re o utlin ec! : enviro nmel1l , wa ter, economi e deve lop mel1l , refu gees a nc! arm s co ntro l anel reg io na l securit y. T his uniq ue package was put toge th e r re fl ec lin g a reacl in ess 10 responc! to eac h oth er1s co nce rn s altho ugh th e p ri o ri ti es of th e pa rti es

differed even at tbe beginning. Of partie ular signifi Qa n ce is thal fo r lh e nrst tim e, the re gioQ ag ree d lO bllild together, rathe r tan confront each othe r.

The Multil a teral Talk s have bee n va ry in g in success , w ith mo re be ing done in lhe areas of envi ronmelll , econom ie eleve lopment anel wa ter th an in re fu gees ancl regional security and arms co nll'o l. It is of co urse im poss ib le t.a co mpl ele ly sy nchro ni ze th e pace o f

progress in fllnd a me nl a ll y diffe re nl

ce me nl ed lh ro ug b the promotiQn of comma n interesls, th us iris paramount

areas, howeve r th i s w ho le p roeess

pursue regiona) econo mie developme nt. Progress in the lWO pillars of politi ea l sett! e ment and afms cont ol is however imperative to a. c leve optimum econ ol1)ie interact Ion. \Vithout

motivation. Consequently, it is impera-

(Q

progress in thes a reas, rcgional econpmie d eve l o pm en~ will remain shackled by susp icio n a l\d c rippled by private secto r fea r of po litical instability, thus tre me ndous pote ntial will ha"e gone to

rem. ins driven esse l1lia ll y by po lilica l tiVe to respond to the inle resl off alilhe parties of lh e region an d prese rve a positive baJance between Ihe progress

of work; in eac h o f the fi ve wo rkin g grOl ps. In Casabla nca 1994, lhe gover,,

r'

_I

L: -t

-'

,)I'

,,,).1

was te. At th e sam e time, itu today's

'\'--

ra pidl y c ha ng ing wo rld , and divers,,", economie chall enges, th ere is growmg rea li sa tion of th e importa nce o f interregional elevelopment. Cooperati on is lh us the best ve hicle to dea l with these

~I

>

.;~-~

.窶｢ 窶｢ I'

,'.-

[ ,

.

I

-

\) .

- ~;;;, ....,....t ....

challenges.

Regiooal cooperatioo

re n ce, milit a ry s toc kpilin g a n d lh e acquisition o f wea po ns of mass destruc-

ti o ns. Conseq uemly, th e arms control

a nd regio nal security pilla r sho uld e nsure equ al security ro r all at th e loweSl

It is notewa rth y, tllat tes timo ny ta th e interd ependence of th ese elirnens ions , in orele r ( 0 ac hi eve th e peace we all o pt eel for , th e Madrid Fo rmula es ta-

armame nts levels. Future security ro r all at th e lo weSl armam e nts levels. Future

b li s hed th e b il a te ra l a nd multil a te ra l

sec uril y mu st be buill o n reg io nal

we re gea re d to lhe reso luli o n o f th e p o litica I anel territori al issues be tween Is rae l a nd lhe Ara b pa rties. Breakth-

cooperatio n anel the rule o f law, not on

sheer force.

Egy pl is lhus advoca ling a ncw Middle Easl w here a reg im e fo r arms co ntrol and rcg io nal securit y re igns supreme.

negotiations tracks. Th e bilateral tracks

ro ughs we re achieved on th e Pales ti nian ~Incl j ordanian tracks, bUl a serious

effo rl still needs to be exercised o n the

... -

I'\.~

Mllur inscriptie (Olld Kon inkl1jk)

Jaso" Magaz i"e nr. 5/ 6, dec 1995/ jan 1996 17

nments of the region sent a strong invitati o n la th e bu sin ess co mmunit y to pre pare itself fo r active engagement in ce me nting p eace a nd buildin g the futur e o f th e reg ion. Thi s yea r in Amman, the governments of th e region met again , along with th eir partn ers wh ether governm ents or th e business community - and adopred several measures in th e fi eld of econorni c coopera -

tio n. A third meeting will ta ke place in Cairo , Egypt in 1996, to fo ll ow up o n

ga ining in the process anel rece iving cquilabl e reci proca l ad vantages w ith clu e ca nsid era li on la th ei r leve ls o f develapment: - il sho ulcl pro mOle th e integration of

Conclusion

the region inlo global ll1arkets; - regional cooperati on shollid promote ancl acti vely involve th e pri va te sector

and - tra nsparency is an essential element of regional eooperation.

such cooperations.

Th e co sts o f deca d es of co nfro ntatio n

Regio nal coope ration in the Middle East should open up new vistas for multila-

have overburdenecl th e econo mi es o f th e regia n ancl internati onal coopera-

te ral coope ratio n in all fi e lds o f CO Il1 -

ti o n it thu s vita ll y needeel. Whil e th e

ma n interest ancl realize mutual bene-

regional parti es will have to pa y th eir fair share , eco no mi e refo rm and th e current leve l o f ass istance w ill not be

fits fo r all the parties conce rned . If sincerely pursued , it should be in harmony with peaceful relations based o n nllltual acce ptan ce, goodwill a nd s tabilit y

true. \'Ve must \Vork togeth er ancl builcl together.

suffic ie nt fo r the d eve lo p me nt of th e region as a w hoie. In th is contex t, it is

Th e Midell e East is a reg ion w ith hu ge potential ancl resources, it has th e basic com po ne nls for el eve lop men t; {he hllllHIIl resources anel creat ivit y of its people; the richness ancl diversi ty of its civili sati ons ancl a comm a n co mmit ment to peace anel coo pe rati on . Th e oppo rlllniti es for eleve lopment ancl a rea din ess [ 0 e ngage p reva il s throughout the region.

As we go aheacl , we must rcmain loya l

to lhe spirit of Madrid , w he re we declared lhe dawn of peace ancl which provi-

ded ho pe that the yearning of the peoples o f the Middle East for a be tte r fu!Ure wo uld finall y be rea lised . We look fo r-

amongsr th e countries of the region.

Fo r our co mmon enclea vo urs to succeed in th is regard , it ca nn ot be over-

avo urs sho uld be additio nal to the cur-

wa rd, wi th anti cipati o n , 1" 0 the el ay when all the outsraneling core issues are

ell1phasized that regio nal de velo pme nt must be equita ble, ba la nced , and ta ke

rent assistance levels anel not simply be a matter of rea lIacation of fin ances. No

th e full rea lisa ti on of our vision of th e

into account th e interes ts o f all parti es

reg io nal p a rt y s h o uld fee l lh a t th e

fUlure o f the Micldle East. A Midd le East

o fth e Middl e Ea st and No rth Afri ca n

p eace process ha s hacl a nega ti ve imp ac t o n th e leve l o f ass istance it receives.

whe re all the peoples of the regio n bear

region, ancl th at o ur policies mu st be socially sustainabl e while market free. It is al so imperati ve to underlin e th at in th e spirit of rcgional cooperati on, bila teral or sub-regional encleavours shollicl

impo rtant to emphasize that assistance associ ated wilh our reg ional e nd e-

As regionaI intera cti on becomes mo re

tang ibl e, the deve lo pme nt o f regio nal in stituti ons to faci litate coo perat ion , co nsultati o n anel impl emen tati o n o f projecrs is ra be ex pecrecl . In Amman, th e foll ow in g in stituti ons were es ta-

region , howe ve r, parti cld ar e ffort s

blished : - th e Bank/o r Eco no mie Coop eratioll and Development in the Mid dl e East a nd North Africa; - the Regional TOLirism Board - the Middie East Medil erran ean Tra vel and

ring disparities. In this vein , by virtue of

its lo ng and e rstwhile neglect, the develo pm e nt o f th e West Bank a nd Gaza must be accorded a high priority w ithin reg ional d eve lo pm ent end eavo urs.

Po litica I constructi on eannot be undertaken separately fro m economie eo nstruetion ancl vice versa.

Regi onal econo mie eooperati on and sustainabl e peaee as outlined in Casa-

Tourism. Associatio n. anel - th e Reg ion Business Cou ncil.

Th ese are 10 help in promo tin g a free market eeonomy in the Miclclle East ancl fa cilitate ﾃ始 ves tm ent ancl cl evelopment in our region.

In ealling for increased regional imerac-

blanca , require abiding b y th e fo llo -

ti o n thro u g ho ut th e Midcll e East a nd

wing set of rul es ancl guidelines, including inter alia that:

North African region, Egypl emphasizes th at sueh encleavour should eonsoliclate

- the regional parties sho uld be gover-

a nd add to th e coope ra ti o n betwee n

ned in th eir relations by Intern ational La w, the core o f w hic h a re the purpo-

an y two p arti es o f th e reg io n or between a regional party an cl an extraregiomli party ean and should be to the

ses and prin c ipl es o f th e Uniled Nations Charter, - regional coope ratio n sho uld be in the context of comprehensive peace ancl seeurity for the parties concerned; - regi onal coo perati on sholdel reelu ce economie clisparities;

- it sho uld be balanced with all parti es

18

free of wea pons o f mass cl es trll cti on , equal responsibilities anel are aceorclecl

equal rights, whe re the legiti ma te rights

not be at the e xpe nse of the inte rest o f the othe r parties.

Be nefits o f regio n al coope ra tio n w ill undo ubtedl y accrue to all pa rties of the sho uld be directed to balance the exis-

resolved, the reby pav ing th e way fo r

of all parti es are equ ally respec ted anel guaranteecl , and w here lhe rea lities of economie elevelopment far surpass the mos t w ishfu l d rea ms of pas t generations.

be nefit of all. O f partiCldar relevance is inter-Arab cooperation which must continu e to proeeeel ancl be reinvigorateel .

A slro ng, eco no mi call y v i a bi e Arab

wo rld is to th e be n e fit o f peace a nd eooperali on betwee n th e Middl e Ea st and North Afri ca. Th e oppos ite is al so

Jason Magazine nr.5/ 6, dec 1995/ jan 1996

Dr. I.A. Bade/LVi is Ambassadeur van de Arabische Repl/.hliek Egypte in Ned erla nd.

THE EMERGING ECONOMY OF INDONESIA AmbassadeurJ.B. Soedarmanto Kadarisman lntroduction

yes o f eco no mie el eve lo pm ent e1urin g th e pe ri od h ave bee n accomp li sh eel ,

Economie development in the past 25 years 0969 - 1994)

Ind o n es i a's eco no mi e d eve Jo pme nl

na me ly that the p eopl e's basic needs have be en fulfilled a nd Ihe economic

Since 1969, the growth an d cli ve rsifica-

stcategy since its inde pe nde nee in 1945 ha s tak e n th e co untry lhrou g h several

success ive pha ses. These bega n with ag ri c ultur a l s t ab ili zat io n duril1 g th e

1950, a n d 1960s, fo Jl owed b y ,h e re pl aceme nt o f im porls wi th domestic p roelu cts durin g ,he 1970s , a nel la te r, th e rein ves tm ent o f revenu es de ri ve d

fro m o il a nel gas elurin g ,he 1970s a nd ea rl y 1980s. ln th e 1990s , Inel o nes ia e nt ered a n ew pha se of e c on o mi e maturil y, basecl on opening o f its trJde sector to wor/d markeIs, broadening its m ;ll1 ufaclur i n g b ase , ex te n d ing th e reach o f its ba nking anel ca pital markets an d g re all y ste pping up ils drive for ex potls.

Th e economie develo pment d uring lhe Firsl 25 Year Long -Term Development Plan Ih a l cove re d Ih e pe riod o f 1969

thro ugh 1994 has broughl about a lot of p rog ress anel h as su cce eded in elevating th e Indo nesia n n alÎon 's stanelarel o f

li ving, di gnity and prestige. The objecli-

structure b elween th e inclustria l anel agriellltliral sec tors has become more

balanced .

Successful develo pme nt in the econom ie seel o r h as, in turn , slI ppan eel anel

e ncourageel elevelopme nts in o the r secl o rs, anel h as crea l eel a siro ng fo unda ti on for Indanesia ta enter lhe followin g

tion of Indonesia's econo m y have b een

guided by a series of Five-Year Develop //lellt Plm,s ( REPELITA Vl, covering the period o f 1989 to 1994 , was the c10sing stage o f Inelonesia's First 25- Yea r Long Term Devel opmel1l Plal/ . lt s pri o rit y

developme nt stage.

was o n econo m ÎC deve lo p ment , w hile putting lhe emphasi s on Ihe agrÎClIltlira l anel ineluslrial seClo rs.

Va ri o us econ o mie sectors sh owed an

The d eve lo pm e nt o f Ih e ag ri c ullura l

e nco ura g ing growth , thE! agricultural

sector was aimeel at re inforci ng sclf-sufficiency in foods tuffs and in c reasing olher agricultural pradli ci s. T he development ofth e indu Slri al was geared towarcls industri es prodll ci n g ex p o rt -

sec to r in p arti cular, has ac hieved selfsuffic ien cy i n fo od , and l he induslrial h as staneel l O becom e lhe nalion's eco-

n om ic ba c kbon e, re placing theJole pre viou sly held by oil anel gas sector.

Th e growth wa s also attribute d 10

oriented goods , industries a bsorbin g

va ri o us econ o mie anel m o netary poli-

agricultural produce anel inclustries pro-

cies whic h has supporteel the creation o f econom ic stability and have made it p oss ib le for taking the o pportunities

c1ucing industrialmachines. l'h e eco nomi c g row th r al e during ,REP ELITA V reache d a n ave rage o f 6.9 % a nnuall y. Asc ribe d 10 s li c h g ro wth was rh e inc rease o f pro duc li o n in lh e sec to r a f n o n - ai I anel n o n -g as whi c h

c re~lI eel

ke ts.

in l he w o rle! an domestic mar-

arge manpower , industries process ing

w as g ro wn b y 6.9 % annll a ll y. Th e induSlrial seCl o r develo p ed al an aver-

age grow th o f 10.2 %, ag ri c llltlire aro und 3 %1 trade 7.9 %, tran sp o rt anel communicatio ns 9.8 % and constructi on

11 .9 %.

Econo mic anel socia l progrcsses ach ie-

ved by Inelo nesia at the e nd of the Firs!

25- Yea r Deuelop m e nt Pla n , am o n g o thers: - lhe inflalio n rate w hich was soa ring at 85 % in 1968 h as bee n s u ccessfull y re du ceel g ra clu a ll y to lInd e r 9 % in

1994; - lh e eco n o mi c g r o wth ha s l eello th e crea tio n o f employm enl oppo I1unities.

Be twee n 1971 and 1994 , a b o ut 44.4 millio n new jobs we re crca ted ; - th e income per ca pita has risen eonsÎ-

de rabl y fro m a me re US$ 75 in 1969 to a lmost US$ 920 in 1994. Toela y, Inelojasol/Magazil/e nr. 5/ 6, dec 1995/ jan 1996

19

nesia is rega rc!ed as a middle- in come

country, although st ill in the low-middie category; - lhe percenlage of populmion living below the poverty line has progressively declined from 60 % (or abou l 70 milli o n) in 1970, 10 below 14 % in 1994, w hi c h was s till 26 million people; - life expecta ncy has improved , from 45.7 yea rs in 1969,1063 yea rs al prese nt, a nd the projected figure for lhe next 25 yea rs will exceed 70 yea rs.

Meanwhile infant mortality has droppeel from 145 per th ousand birth in 1967 to 58 in 1993; - Indonesia's highl y successfu l program o f fami ly pl anning has lowere d th e annual po pulari on growlh rat e from

nearly 3 % 10 aboul 1.7 % in 1994. Wit-

Table 2 D evelopment of Indonesian Export

0984-1994) Year

1984 1990 1993 1994

Oil & Gas Value Share (US$ millian) (%)

16.018 11.071 9.675 9.366

73.2 43,2 26.3 24, 2

seclOr in GOr rose from 12.7 % in 1984 10 22.3 % in 1993, whi le lhe contribu -

anc! write. Compulsory ec!ucation has

been exte nd ed to th e secon dar y school level and - health services improved dramatically.

The number of public heallh centres incn::asecl hom around 1,300 in 1968 to over 6,200 in 1993 , w hil e allh e

same period the popldation per physician ration increased from one doctor for every 27,000 persons to o ne doctor for every 7,000 persons.

Economic stnJCture

Shart: (%)

(US$ millian)

5.879 14.604 27.148 30.342

26,8 56.9 73.7 75.8

21.888 25675 36.823 39708

To(al

a ro und US$ 9,694 mil lion or 24.2 % of 100ai exports.

lion of lhe agri culrural seCLOr decreased

fro m 23 .3 % ro 18.5 %. The mining seclo r whi ch sti ll accounled for 18.4 % of GD P in 1984 , decreased 10 14 .0 % in 1993.

hin the next 25 yea rs it w ill be cul in half to arOlmd 0.9 %;

- ad ult literacy has doubled from 40 % in 1965 to over 80 % in 1994. Today abo ut 92 % of the urban po pulation and 85 % of lhe rural people ca n read

Non-Oil/ Gas Value (US$ million)

The expo rt o f Indonesia's manufacLU-

ring industry today covers a broa d range of prod ucrs , from agricu ltllral , foresl and mine processing products , to

texl ile , shoes , bicycles a nel high-tech Trade

components, namely computers, electronies, ships and aircra fts.

Inclonesia has taken vigorolls steps to

Century, the need for continued export

enable it to participate more full y a nel equ ilable in the process of worlel trade

growth is crili ca !. By lhe year 2000 il foresees thaI the combination of decli-

through successive deregulation and

ning oil reserves and increasing domesti c consumplion of energy wi ll resu lr in the nation becaming net importer of ai!.

The refore, In do nes ia wil I st ri ve to achieve high export growth 10 offset th e

As Indonesia looks a head at the 21s1

reform packages. The Governmenr full y rea lizes the be nefils of relativel y open world markers and of bett er access to lhe Indonesian rn arkct. Thcrcfo re Indonesia is signalory to th e Genera! Agree-

ment on TariJfs and 7i'ade (G ATI) and a me mber of the United Natiolls Conference ofTrade alld Developmellt (UNCTAD).

Trade will continue to be a centra I pillar of Indones ia 's economic strategy over (h e course ofthe Second Long - Term Development Plan. Sy offering investars greater opportunities and incentives lO esrabli sh export-o ri en ted manllfac lurin g co mpani es in th e co untry ,

grad ual d ec rease of o il export reve nues. Accordingly, non-oil / gas exports are targeted lO grow by an average af 16.8 % a year belween 1994 and 1999,

reac hing aboul US$ 6 1 billion by the e nel o fREPELITA VI and accounting fo r 87 % of tOlal exports.

I.

Indonesia hopes to s ustai n lhe 20 % average annual growlh recorded for

11 Import At [h e same tim e, Indo nesia continll es to rnake strides in improving its import reg im e. The objec ti ve for import reforms is to gain in bath achiev in g reciprocal access to export markets and

Th e economie structllre was becoming

indu stri al expons , over lhe pa st five years.

en hancing domeslic p rod uction e ffi cie ncy by allowing compelilive goods

I E:xp0l1

The value of imported goods coming to Ind onesia inc reased markedly from a ro und USS 3 ,842 million in 1974 to US$ 30,954 million in 1994.

Indonesia w hieh tradi tionally is an agricultural country, its economie stru cture

in th e past 10 yea rs has undergone a g radua l change as ca n be seen in Table

mo re balanced . The share of industrial Contribution (%) orlhc main economie S<."Ctors 10 GDP

5<.."C1ors

1 { ' 984

1993

Agriculture

23.36

18.46

Indusuy

12,73

22,23

Construction

5,47

6,0 1

lO enter lndonesian markets.

Th e Governmem's poliey of clecreasing lh e co untryt s reli ance o n oil anel gas export reve nlI es, by diversifica li on o f exports, has been sllccessful. T he C0111position of In dones ia 's ex pon s has undergone a d ramatic change . If in

111 Balance oftrade For the pa st twenty years, the va lues of exports and imports has risen notably, so that lhe lotal trade (ex port + import)

Communications

5,87

6.86

Commerce

16,05

16,49

Ranking & Fin . Services

3.09

5.05

1984 , th e valu e of Ind ones ia's nono il/ gas export amo unred lO around US$ 5,879 million o r o n ly 26.8 % of lOla l ex port, in 1994 il jumped to a va lue of US$ 30 ,360 m illi on or 75.8 % o f lata l

Public Adm. & Dcfencc

7,43

7,44

exports , w hil e in th e same periocl rhe

has jUl11ped nea d y sevenfo ld, fro m a mere US$ 11 ,268 million (974) 10 US$ 70,662 million, as shown in Table 3.

Due lO the rapid growth in lhe manu -

Oliler Services

4,27

7, 14

va lu e o f o il and gas export elropped fro m USS 16 ,018 millian 03.2 % ) to

from yea r to year exceeded impo rts by

TrJnsponalion &

20

Jason Magazine nr. 5/ 6, elec 1995/ jan 1996

faclllring industry, th e value of exports

has lhe lendency (in USS mi11ion)

Ye:!r

f..xpon

Impon

Balan<.-e

10

inlensify proteelio-

nism ancl marke l discrirnination that may impede the marketing of dom esti-

Devclupmcnt of Indonc~ia ':> Tmdc

T()(a]

Tr.lde

The Government remains committed to

Taking a ll those in to cons i de ration ,

the national policy anel sirategy of

REPELITA VI env isageel on econom ie

maintain ing a dynamiet yel slabie and h ea lth y , mark el -o riented eco n omie development , based o n con tinu ed monetary and fiscal prlldence . The cleve lopment st rategy \V iII continue to emphasize o n the attainment of suslain abl e growth together wi lh l ow infla tion , ancl commitmenllO protecting the envi ronment anel to alleviating poveny.

1979

15.590

7.202

+8.388

22.792

19&\

2 1 .~

13.882

+8.006

3,.nO

in Table 4.

1989

22. 160

16.359

+5.801

38.519

3.842

+3.';&1

11 .268

1990

25.675

21.837

+3.838

47.512

1993

36.823

28.328

+8.495

65.151

1994

39.7OH

30.9;4

+R75i

70,662

The Plan 's objeeti ves for main sectors o f th e economy are as fo llows: Mal1polve~

a sign ifica nt ma rg in to provide a comfo rtab le overali lraele su rplus. Indonesia's balance ofl rade surplu s in 1989 and 1990 elecreased lO US$ 3,838, prim arily as a resuh of declining revenues

du rin g th e Plan period, the work force is expected 10 grow by 2.9 % per annum, resul tin g in approximalely 12.6 milliol,l new entrants to the labour marker , o(a round

2.4 million a year.

from o il a nd gas seclor.

bwestmen/:

The current slxth Five-Year Development Plan (1994 - 1999)

the Plan , itwillrequire a total in vestmenrorsóme Rp. 660 trillion (Rp 10.000 - Hfl . 9,- , red.), OU I of th is total , about 27 % ( Rp, 176 ,rillion) co me from th e Sla Ie Developmenl Budget, wh il e 73 % ( Rp . 484 trillion) is expected to Gome

The perioeI o f REPELITA VI, coverin g th e perioeI of 1994 lO 1999, is o n econo-

to

arsy o ut

mic sectors with a link between indus-

from private secto r.

Manu/actunllg: m anufact uring indus-

lry a nd agricu llUre and other developme nl fields .

try sector is projected 10 provide a tQtal of 3 million new jobs and its contribu-

The Government realizes the impacts of externa I/ internationa I developments , sueh as polilical ancl economie changes

and upheavals al the end of 1994 which were marked by new phenomenas , particularly by globaliza tioll. The pro-

Year Long-Term Developmell l Plan.

ca ll y producecl goods anel encouraging unheallhy competilion.

growth rate with an nllal average o f 6.2 %. Major objecl ives of the Plan are listeel

7.426

1974

ses. These cha llenges a re antic ipated anel being aelelressed in lhe Second 25

With ali lhe p reparalions and vision for lhe coming 21st Ce nlury , Indones ia is

cpnfidenr to be ab le to aehieve th e objectives of !lleSecond 25 Yea r LOligTerm Developme.{1 t Plal1 , and play a more prominent ro le in tbe g loba l economy.

tion lo the national output ~s e-ïtimated

go up from 22.3 % in 1994 to 24.1 % in 1999.

Agricultllre: thi s secto r is expecled to g ro w a n average ot 3.4 % 10

annual ly, w ith the annual inerease pro-

cess of globa liza lion has been pushed by lhe rap id development jn lhe field of technology, brouglu with il the growing

duction of rice ayeraging 2.01 %. The

flow o f information with all impacts.

a nel its s hare of th e GD!' is projected to drop from 18.5 % in 1 93 lo-about 17.6 % by 1998.

agricultural sec~or is expected to provide arollnd 1.9 % million n ew jobs ,

Proit-"<.1tx l Econmoic TargcL'i of HEPELIT A VI (AVCr:lAC ~rowth in %)

Conclusion - GI'U'JS Dorncstic ProdUcL'> (GDJI)

6,2

- Agriculturc

3.4

Indonesia has accomplisheel th e objec-

- Mining

2.6

- Manufaouring indu,»t)' - Non-oil &

non· ~ps m:mufacturing indu~try

9.4

t ives of i ts Firsl 25 Yea r Long- Term Developmellt Plan Cl 969 - 1994) succes-

10.3

sfully. The economie elevelopment pro-

8,2

9.7

ce ss of I ndonesi a has come lo a stage whe re the economy now can be eonsi dered mature. The accomplishments of

13.0

the Plan have provieleel a solid platform

- Constru<.1ion

8.0

- Tradc

6.6

• Agro-indu slt)' • BaSIC

metal indus(1)' and l";l pit:11 goods

-ehemiC'J.1 indu:>try • Othcr induslry

12.6

- Tmnspon / Collllllunication:.

7.7

for ad vancing 10 lhe nexl stage ready to take-off for industriali za ti o n and soda l develop ment , in the far more c h allen-

·Others

6, 1

ging wo rlel economy.

In donesia i s also awa rc ofthe i ss u es

Indonesia is also subjeetecl l o [he grow ing competitio n at the intern at io nal market that has resulted among others the rise of inter-narions grollpings. This

ancl c ha llenges Ihat lie ahead a nd fully rea lizes the rapicl changes in the \Vorl el economy mainly dlle to g l oba li za ti o n anel scient ific and technological proces-

Mr.J.B . SoedarmanlO Kadarisman ;s Ambassadeur va/1 de Republiek Indonesië in Nederland.

Jason Magazine nr, 5/ 6, clec 1995/ jan 1996 21

00

FUNF JAHRE DEUTSCHE EINHEIT Minister Manfred Kanther Am 3. Oktober jährt sich Zllm fünfren Mal der Tag , an dcm die leidvoll e Teilung unse res Volkes beende! worden iSI und DCU lsch land se in e slaa lli che Einheit wiede rerlangt hat. An diesem Tag erfülhen sich \'('ü nsche und Hofrnungen , die von den Men sc h cn in Lcipzig ,

Dresden und vielen anderen Städten der DDR ein Jahr zuvor mil den Ruf \Vi,. si"d ei" Volk angemahnt worden waren.

Der Mut und die Emschlossenheit der Deutschen in der DD R ha l die Machtst rukturen der damatige n DDR im Herbst 1989 inn erhalb \Veniger Wochen zusanune nbrechen lassen. In \Veniger als einem Jahr konnte durch den Währungsvert-

rag, den Wahtvcruag, durch den Zwei.plus- VierVertrag im ZusammenspieJ mil den USA, GroSbritannie n, Frankreich und derdamaligen Sowjetunion und insbesondere dureh den Einigungsvert rag m it de r DD R ei n Fundament für den gemeinsame n Weg des vereinten Deutsehlands gelegt werden.

Dieser Tag ist desha lb ZlI allererst ein Ta g der Freude darüber, da8 Freiheit, Mensehe nreehte, Demokratie und Reehtsstaatlieh keit jetzt allen Deutsehen zugute kommen. Er sollte aber zugleie h .weh ein Tag der Rüeksc hall llnd Besinnung sein, an dem wir Hns dariiber Rechenschaft gcbe n, wie weit wir in diesen fünf Jahren des Zusammenwachsens gekoll1men sind und welche Wegslrecke noch vor uns liegt.

Vie l is! in diesen fünf Jahren erreicht worden.

Die Erfolge der gewaItigen Anstrengungen von Bund, Ländern und Kommunen für den Aufbau in den neuen Ländern nach vierzigJahren Sozialismus und Diktatur sind vielfälrig und eindrucksvoll. Mit der Herstellllng der staatlichen Einheit Deurschlands wurde der bahnbrechende Schrin getan; ein weiterer ist die Vollendung der innern Einheil. Diesen Sch ritt muS jeder einzelne mirgehe n; der Stand des Einigungsprozesses be legt in vie len Be re icllen die Erfo lge, die zur Übe rw indung der TeilungsfoJgen bereits erzielt wurden, und er ist Beweis für das Engagement vieler.

Der Lebe nssta ndard der meiste n Mitbürger in den neuen Ländern ist he ute deutlich hö her als vor der Einheil. Neben der gru ndlegenden Verbessenmg der Versorgungslage wurde eine umfasse nde , alle Lebensbe reiche berührende Neuordnung verwirklicht. So beste hen heute in ganz Oeutschland wieder funkti onierende parIamentarisc he Systeme, die den de mokratisehe n Rechtsstaat zur Grundlage des politise hen und des pefSÖn lichen Lebens werden lieSen.

22

Es bleibt für die nächsten Jahre fine der wichtigsten innenpolitischen Aufgaben , den ProzeS der inneren Einheit in allen Lebcnsbereichen weiter voranzutreiben. Das bedeUlet aber nicht Gleichmache rei. In einem föd era len Slaal im europäischen Rahmen ist Platz für regional e Eigenhei ten.

Seit dem Herbst 1990 konnte in den neuen Ländern ei nen lei stungsfäh igen, rec ht sstaatlich arbeitende VerwaJtung undJu sriz aufgebaut werden . Auch der winschaftli ehe Wiederaufbau in den neuen Ländern sehreitet voran . Die fin anzielle n Transferleistungen aus dem Westen , die sich bis Ende 1995 auf netto nllld 644 Milliarden OM bclaufen werden, und die .. nhaltend ho he Investitio nsdy namik - bis Ende des Jahres 1994 belief sic h das Investirion svo lumen auf rund 580,5 Milliarden DM - habe n ma Sge blich zum wirt schaftlichen Zusammcnw:lehsen De utschlands beigctrJgen. Der Strukturwande l fOr einen moderne, wellbewerbsf:ihige Wirtschaft ist ein gutes Stück vorangekommen.

Der Arbeitsmarkt läSt nach Milliardeninvestitionen von Staa t und privater \X' irtschaft ei ne Entwiekelung ZllT11 Besscren erk en nen . Die soziale Einheit iSI im wesentlichen hergesleJlt. Vor allem die Situation de r alten Menschen im Osten hal sieh bedeutend verbessert. Auf der Grundlage des jetzt in ganz DeutschIand e inheitlichen Renlenrechts haben sich die verfügbaren Eckrenten in den neuen Ländern seit der Wende mehr al s verdoppelt. Es ist gerecht gegcnüber ciner Ge neration , die in ihrem Leben viele He im suehllngen crfahren T11uSten.

Eno rme Fo rtsehritte kann jeder e rk e nnen , der heut c dureh die neuen Ländern fiihrl. Überall wird sicht bar. was et wa im StraScn bau und in der Verkehrsinfrastruktur, aber au c h bei der Ansied lllng von Handelund Gcwcrhe, geleistet worden isr. Zum Aufbau einer funkrion ierenden Infm struktur im Osten gchörcn auch die seit der Wi edervere inigung rund 3,2 Millio nen neu e in gerichteten Telefonanschlüsse. Ende 1997 werde n mindestens 95 Proze nt aller Hausha lte in den neuen Ländern einen eige ne n Telefonan schlu S h .. ben. Mit flächend eckenden Fö rderprogrammen fO r die Modernisie nlllg. Sanienlng und den Ne ubau vo n Wohnungen so wie fOr den Städtebau wurde di e Wohnungss ituat ion schriltweise verbessert.

GroBe Fortschritte wurden auch bei der Verbesserung de r Umwe!ts Îtuation in den neu e n Ländern e rzie lt. So iSI es vor allem gelungen , dureh Sofonhilfen unmittelba re Gesundheitsgefahren

Jason Magazit.e nr. 5/6, dec 1995/ jan 1996

von den in den Hauptbelastungsgebieten lebenden Menschen ahzuwenden. Die Schadstoflbelastung von Boden, Wa sse r Llnd Luft ist deutlich zu rüekgegangen. Die kulturelle Suhsranz in den nellen Uindern konnte durch den Einsatz erheblicher Fö rdcnniuel rund 3,3 Milliarden DM bis Ende 1994 - we ilgeh e nd e rh alten u nd in den Aufl)au ei nbezogen werden . Diese Ergebnisse beJegen anschaulich , wieweit der EinigungsprozeB und die Überwindung der Teilungsfolgen schon fortgescllfiuen sind.

Der erfolgre iche Aufbau in den neuen Uindern ist durch die Menschen im Osten und im Westen Deui se hbnds geme insa m ermöglich! worden.

Wir alle dürfen auf diese Leistung slOlz sein. Wir sollten uns das gemeinsarn Erreichte immer wieder vor Augen führen, dami! Skepsis und Kritik , d ie manchmal übe rl aut den EinigungsprozeS begleiten, nicht die Realitäten verdecken.

Die Rückschau mug uns aber auch den Bliek für das schärfen, was noch zu tun is!. Denn der ProzeS der innc m Einigung nach vierzigJahren Teilung ist noch nicht abgeschlossen. Noch werden gleiche Leistungen in Ost und West unterschiedlieh entgolte n. Noch lastet die hohe Arbeitslosigkei t scJnver auf den betroffen en Mensc hen .

Noch lIllI erse he id en sic h Te ilhabc und Teilnahme am gemeinsamen BnHtosozialprodukt in Ost und West erhe blieh. Gro Se Anstrengunge n werden daher auch weiterhin not\Vendig sein, UTll d ie Lebensverhältnisse in Ost und We st e inander anzugleichen. Wir alle werden sie wie bisher solidarisch auf uns nehmen .

Die Wiederverei nigung Deutschlands, die dllrch eine fri edliche Revolutio n lInd das Vert ralle n der Staatenge meinscha ft mögl ich geworden ist , hat uns di e Chan ce ei ne r gemei nsa men Zukunft eröffncl. Es liegt an uns, diese ZlI kunft gemeinsam zu ges talten. Wi r sind dahin auf gutem \Vege.

M. Ka1llber is Minister va n Bi,melllmuise ZaJ..'e1l r'lUl Duitsland. Hij legde voomoemde verklaring

op 3 oktober 1995 aJter gelege"heid lIOll de Dag van de Duitse J:.è nheid.

( Bro n : Duit se Ambassa de, 's-G ra ve nhage l Presse- und Informationsamt de r BundesregierlIng)

Boekaankondigingen THE LO NGMAN GUlDE TO WORLD AFFAIRS CJ. Nola n Longman Publishers. New York (I 995) ISBN 0 801 3 12981 prijs: oL 12.99 450 pagina's. paperback

Abatemenl(een vo rm va n rech tvaa rd ig in g VOOf interve n t i e) en Zul u \\7ars (1897, 1888, 1906) zijn met ruim andere 4.600 trefwoord en inzake internationale betrek kin ge n te v inde n i n Th e Longmem CI/ide /0 Wortd Alrail~.

Het vee lomva tte nd e nas lagwe rk beva t

(concepten , term ino logie en pol iti eke denkers).

Daarnaast word en va n personen , we lke ee n stem pel o p de intern ati o nale p o liti ek hebben gedrukt , kl eine biografieën gegeven en zijn een aa ntal geografische geb iede n en politieke en hi sto ri sc h e siruaties in kamt gebrdcht.

Een b l oeml ez ing: Advisory opi nion, Brunllalld Com miss;ol1, comprehensive

seclIrily , dependency Ibe01y, European Economic Area, Four Preedoms, GOI"bachev M .S., Helsinki Accords, Inlerna Jional Labor Orga niz alion, jus imperii, Kn esset, Levialban, mOll eta ry pollcy,

term e n we l ke be trek kin g h ebben op aa n h e l ter re in der Int e rnati o nal e Betrekkingen ge relateerd e d eelgebi eden: - diplomatie (concepten . conrerenties. o nderh andelen , functies en kl assieke diplornatiekc termen); - economie;

/la/ion-s/a/e, Os/poti/k, Qua i d'Orsay, ping-pOlig diptolllacy, Russ ian Revotl/ /i o n (1905, Feb mary / March 19 1 7, Ok/abel / November 19 1 7) Sepoy, /opog raphy , U/recht ( 7i"ea/yoj). V- I a/ld V2 rackets, wha tillg , Xhosa, YOl/llg 're-

- geschiedenis;

?he LO/lg lllall CI/ide /0 Wortd Affait> is ee n ove rzi chtel ij k (alfabe ti sch e vo lgo rde en o nderlin ge ve rwij zin ge n) en uitgebre id o p gezet na sl agwerk; ee n must voor een ied er die o p e nige rl ei wijze betrokken is bij internati o nal e aangelegenheden.

(M C)

- inlichtingen (jns ti tluen , termen , jargon); - internationale o rga nisa ti es (Verenigde

Na ti es - o rga ne n , gespecialiseerde burea u 's , c omité's, com mi ss i es - , reg io na le o rga nisa ti es o p het gebied va n econo m ie, politiek en ve iligheid , NGO's); - int ern at i o na l e p o liti eke eco n om i e ( institut en , multinati o n al e organisati es, elementaire concepten , jargon en economische geschiedenis); - int e rn a ti o n aa l rec ht ( co ncep ten , geclragsregels, terminologie, voorbeelden , verdra gen en mensenrechten) ; - mensenrechten; - militaire aangelegenheden en wapenbeheersing (concep ten , wape nsys tem en, oorlogen , ve ldslagen en b iografieën) ; - p olitieke geografie (geschiedenis, buitenlandse politiek , all ianties, associati es , p op ul at ie en militaire ca paciteit van state n , k o l o niën , o nd erw orp e n gebieden, protectoraten, minderheidsgroeperingen , no n-soevereine regio's) en - po litiek-we tensc happel ijke theori eën

deri ng , welke nie t in de laatste plaats het gevo lg is van de beëindiging van de Ko ude Oorlog. Kriti ek op d e ma c h tel oos h e id en bureaucratie van d eze o rga nisa ti e wordt afgewisse ld m et uitsprak en als: als d e VN 11.11 niel bestonden zo uden ze opgericbt m oel en worden.

I n de hi er aa n ge k o ndi g d e b oe k e n wordt h e t fun c ti o n e re n va n de Verenigde Naties o nder de lo upe genom en en aa n de hand va n historische o ntwikkelingen , instituti o nele verand eringen en vo lk enrechtelijke aspecten getra ch t een toekomstbeeld te schetsen .

Door een kritische bescho uwing va n de arena's: veil ig heid , duurzame o ntwik keling en , Mingst en Karns beha ndelen daa rnaa st als derde arena, m ensenrech te n wordt d e esse nti e van h e t be le id van de Verenigde Nati es verduidelijkt.

landen zero-Sli m game.

Westview Press, Oxford ( 1995) prijs: oL 9.50 ISBN 0 08133 226] 8 208 pagina's, paperback

I n 7be Uni/ed Na/ions and Cha ng illg \\7orld Polities stellen de auteurs dat de eufo rie met betrekking tOl de mogelijk heid van democratisering , dil naaf aanl e idin g van het e ind e va n d e K o ud e Oorlog, p laa ts h ee ft gemaakt voor ee n m eer rea listische ho uding waarbij niets m et zekerh eid gesteld kan w o rden . De wereldorganisatie heeft in het ve rl eden, al s onderdee l v an de to tstandk o ming va n de were ldpolit iek , weinig invloed gehad inza ke het bepalen va n de koers va n het beleid. In theorie kunnen staten hun loya litei t, macht en autoriteit overdragen, zoda t de VN meer invloed kunnen uitoe fenen ; ee n radi ca le verandering is echter nog ver V, 1Il de werkelijkheid verwijd erd . De VN bev inden zich in een fa se va n politieke verandering waarbij o ude st ru cturen afgedaan hebb en , m aar nieuwe patro n en nog geen vaste vonn hebben aangenomen. Staten hebben bij voorbeeld hun p o lit iek e wi l en materiële bron nen nog niet ten gunst e va n een ni e uw e r o l v an de VN gesteld .

Na v i jfti g jaar bevinden zi c h de Verenigde Naties in een periode van veran-

\'(1e iss c.s. ste ll en dat de VN ove r ee n langere p erio de succesvo l is geweest , Illaar alleen da n wanneer er sprake was

THE UN ITED NATIONS AND CHANGING WORLD POUTICS T .G . Weiss, D . P . Forsythe & R.A. Coate Westview Press, Oxford ( 1994) prijs: oL 13.50 ISBN 0 8133 1761 4 292 pagina's, paperba ck

THE U NIT E D NATION S IN THE POST·COLD WAR ERA K.A. Mings t & M.P. Karns

jason Magaz ine nr. 5/6, dec 1995/ jan 1996 23

van gedeelde belangen . In d it verband wordt ingegaan o p het asp ec t va n d e

articulatie van be la nge n e n he t same nvoege n van b e lan ge n g roe p e n me t betrekking tot veil igheid , mensenrech-

ten en duurzame o ntwikkeling.

Staten hebben inderda ad profijt getrok-

k e n va n de s itu a ti e o nts ta an na d e K o ude Oo rl og. O p he t ge bi ed va n vrede en veiligheid refereren de auteurs aa n he l Go lf-c onfli ct e n Somalië , me t betrekking tot de mensenrechten w o rd en H aïti en EI Sa l va d o r genoe md en inza ke de United Natio ns Co ml'n issio n on Susta inable Developmenl w ordt aangehaald als voorbeeld ten aanzien van

duurza me ontwikke ling.

We iss c.s. besluite n echte r me t d e conclus ie dat inte rstatelijke sa men werking binn e n d e Ve re ni g d e Na ties e chte r gre nzen kent .

Na ee n uitvoerige beschrijv ing van d e Ve renigd e N aties (geschiedeni s, o nt-

s taa n , beginselen e n structuur e n o rga nisatorische proble me n) e n d e acto re n binnen het VN-systeem w o rden in The Un ited Nalio ns in Ih e Post-Co ld \Var Era, we lk deel uitmaa kt va n een seri e uitgaven over dilemma's in de wereldpo litiek, een drietal dilemma's beschreven.

O ndanks de histo ri sche o ntw ikk eling van d e Ver enigde Nati es en d e interpret ati e v an he t ve rb o d , in h et VNH andves t , o p inm e ng in g in b inn en landse aa ngelegenhed en va n staten is er sprake van een toenemende roep om uitbreiding va n de rol va n de VN; soeve r einite i t versus afn e me nde soevereiniteit.

D aarna ast is er sprake va n ee n LO enemende roep o m een uitbreiding van de ro l van de volkereno rga ni sati e in het licht van het lOenemend aa mal actoren o p het wereldpo litiek toneel; behoe fte aa n leiderschap versus uitbreid ing van actoren (Weiss c.s. benadrukken in d at ve rband oo k h et f e it d at binn e n d e diverse beleidsterreinen verschillende ac to re n acti ef zijn. Zo zijn bij ve ilighe idsvr aags tukk e n m et nam e stat en b etr o kk e n te r w ijl o p het geb i ed va n duurzame o ntwikk e ling e n m en se nre chte n NG O 's o p d e voo rgrond treden).

T e nsl o tt e geven d e auteurs aa ndacht aa n de roep o m ee n instituti o nele verand erin g binn e n d e VN o m aan d e behoe ft e va n deze tijd te voldoe n ; leiderschap versus de gelimiteerde capaciteit van staten in de V . Welke rol spelen de Verenigde Staten in dit verbancJ?

24

Met betre kkin g to t het be le idster re in van veil igheid gaan Mingst en Karns uitge b reid in o p p eacekeeping , het co nce pt va n co ll ec ti eve ve il ig he id n a d e Go lf-Oorlog, d e ni euwe uitdaginge n va n peacemaking en het dil emma dal het handelen va n de Ve renigde Na ti es soeverei niteit , no n-interve nt ie, l eiderschap en verplichtingen voorstaat.

Het gaat b ij nieu we , na de Ko ude Oorlog ontstane, confl ictsinwti es niet alleen 0 111 d e vraa g o f peacekeeping-o peraties va n d e VN e ffec ti ef zijn m aar o f e r sp rak e is va n ee n p o l i ti e k e w il o m te reageren o p deze situat ies. in dit ve rba nd ko men asp ecten als preventieve d ip lo matie en de capaciteit va n de VN, aant al om ee n t oe n e m e nd peacekeeping-operaties te steunen , aan de orde.

Het dilemma van capaci teit en commitm ent staat oo k ce n t raa l i n hel d eb at over de ro l van de VN inzake ontw ikkelingsvra ags tukk en. Mingst gaat uitgebreid in op d e voorstellen o m bij voorbeeld het mandaat van ECOSOC te versterken.

Om te k omen tot een overbru gging van voorn oemde dilemma's is de po litiek e w il va n staten ee n eerste ve reiste. De ver weze nlij k ing va n deze b ere idhei d za l door het grote aa ntal lidstaten en hun verschillende belange n ni et een VOllClig zijn . De hervorming van de VN, waaro nder het Secretari aat en de Veiligheid sr aa d , vraagt o m ee n herz i enin g va n de m achtsve rde ling. i n ve rb and met het v raags tuk va n d e uit bre iding van het aa ntal pennanente leden van de Ve ilig heidsraa d i s ee n ty perende uitspra ak : Th e re are seri ou s qu es fi ons

whelh er Ihe Co nncil represents Ihe jitll l'ange of valnes and aspirations of th e wo rld ~ peoples.

D e v ra ag blijft echter o f er , als gevolg va n het e inde va n d e Ko u de Oorl og , f undame ntel e ve randeringen kunn en en zull en plaatsvinden . Deze k wes ti e hee ft , zoa ls gezegd, niet all een betrek king o p ve rande ringen binnen de volkerenorganisatie (effecti viteit en dergelijke) , maa r vooral o p po lit ieke v ragen (waa rden, macht enzovoorts).

(Me)

Jason Magazine nr.5! 6, dec 1995! jan 19%

FREE AND FAIR ELECTIONS: INTERNATIONAL LAWANDELECTIONS G.S. Goodwin-Gill I nt e r - Parl e m e nt ar y U ni o n , Ge n ève ( 994) ISBN 9 2914 2000 X xv! 123 pagina's H et d oo r de Interp arl ement aire U ni e (I PU) uitgegeven boekje Free a nd Fa ir

Elecliol'lS: Internatio nal Law and Practice is een studi e di e, zoals Uil d e tit el b lijkt, over de voorwa arden gaat waaro nd er ve rki ez inge n al s eerlijk e n v rij aangernerkt kunnen worden , een predik aa t we lk e voor ee n ge ldi ge ve rki ezi ngsuit sl ag al s n oodza k el i j k wo rdt gezien . Dat hel electoraal proces eerlijk en vrij behoort te zijn, heeft alles met de p arl e mentaire d em oc rati e te m ak e n .

Regelmatige en algemene verkiezingen vormen namelijk de hoeksteen hiervan.

H et boekj e sluit d an ook zonderm eer aa n bij d e doe lstellinge n va n de o p 3 1 o kt o be r 1888 o nde r de n aa m Co nfé-

rence inlelp arlemen/aire p our I'a rbiI rage inte rnatio nal o p ge ri c hte I P U (ee rste conferentie 1889). De o rganisatie, waa rbij maar liefst 129 parl ementen b ij zijn aa ngesl o ten , bestaat uit parl em ent ari ërs va n soeve rei ne staten en stree ft ee n mo ndi ale d ia l oog n a over vrede en sa men werkin g tu ssen volkeren alsmed e de versterkin g va n p arl ementaire instituties. De middelen die de IPU hiervoor ter beschikking heeft , zijn a) heL uitw isselen van ervaringen tussen parl ementen en volksvert egenwoord igers, b) het uitbrengen va n me ningen over internati o nale za ken die haa r aa n het hart liggen met de bedoeling parl em e nten e n parl e m ent ari ër s ac ti es te l aten o nde rn emen , c) hel bescherm en en pro moten van de mensenrechten, en cl) het info rmeren over de werk ing van p arl em entai re inst i tuti es. Één va n d e acti v iteiten va n het I PU is de jaa rlijkse interparl ementaire conferentie. over het algemee n wordt deze in l and en w aar d e parl e men taire d en1ocrati e, en du s oo k he t sys tee m va n ve rki ez ingen , redelijk tot goed o ntw ikkeld is. Maar d it is niet al tijd het geva l. Zo werd bijvoorbeel d in 1981 de con fe rentie o p Cuba gehouden en in 1991 in Noord-Ko rea.

D e aan l eiding voo r h et uitgeve n va n Pree a nel Fa ir Elecllolls is de Dec/ara-

tion on Criteria fo r Free a ncl ra il' E/ecliollswelk e o p 26 maart 1994 d oor het IP U i n Pa rij s we rd aangeno m en e n we lke gebaseerd is op de U n ive rsel e Declaratie va n de Rechten van de Mens en het Internati o nal e H andves t voor

Burger- en Po litieke Rechten . De decla rati e staal dan ook in het begin va n de

studi e afgedrukt.

In de stud ie wordt hel ve rschijnsel ve rkiezingen met name va nuit een volken-

rechtelijk perspectief bekeken. Voor de jurist is het mak k eli j k d at d e artik elen van d e inte rn ati o nale co n ve nti e di e b etrekkin g h ebben o p ve rki ez ingen hebben in de bijl age na te leze n zijn, e ve nals de gedragscodes voor d e verki ez in ge n in ee n aant e l l anden , te

wet e n ; Ca mbo dja , d e Seyc h e l l en , Ghana , Brits-G uyana en Bang lades h.

H el ve rb a nd ru sse n d eze nati o n a le codes en de internationale conventies is d at m en erva n uil gaa l dat er een para d o x b es ta a t tu sse n d e in te rn e e n externe aspecten va n nati onaal bestuur.

van de staa tsp n lktijk d e voo rk e ur ge ni e te n . D e int e rn e as p ec te n va n nati onaal bestuur w o rden dan ook al in het b eg in reed s aa n het vo lk enrec ht ondergeschikt gemaakt , en wel aan arti k e l 2 1 va n de Uni ve rse l e D ecl arati e voor de Rechten va n de Mens (1948) en met name aa n lid 3. Hierin sta at namelijk d at d e w e ns va n h et vo lk aa n d e basis van de regeringsveranrwoord elijkheid behoort te liggen.

D e studi e b ehande lt ve rd er in voge lv lu cht zak e n al s ze lfbesc hikking , de

va n verkiezingen en kan hel hoofdstuk ove r v rij e e n ee rli j k e ve rki ez in ge n, w aarin onder andere ki eskringen, registratie, o nderw ijs en waa rne mers ( mo nito rs) te r spra ke kome n , als ee n k o rt e

handleiding gebruikt worden.

D oor d e e rva rin g va n illl e rnati o na ie waa rn e me rs, VN-ass iste ntie, nati o nal e

w ett en en volkenrechtelijke principes sa m e n te ne m e n d e nkt m e n to t ee n rede lijke coherente uitspraak te kunn en over het al dan niet eerl ijk en vrij verl open va n verkiezingen.

(MdH)

ve rh o uding tu sse n m e nsenrec hten en ve rki ez in ge n , d e ro l va n d e VN e n and e re o rga nisa ti es bij ve rki ez in gen , waa ro nder en assistentie V~1I1 de in ] 992

G ez ien de vo lkenrec htelijke benade-

o pgeri chte ElectOl'al Assista nce Unit en h et e i ge n be l e id va n d e IP U. Ve rd e r

ring va n de studie kan men verwachten dat de no rm atie ve acti vite iten van internati o nale orga ni sa ti es bij het herzien

wordt er een o ve rzichtelijke lijst gegeven va n intern atio nale standaard en te n aan zien

Jaso1l Magazi1le nr. 5/6, dec 1995/ jan 1996

25

- ingezonden mededeling -

DE VSB-BEURZEN VAN HET VSB-FONDS Of het nu gaat o m een o nderzoek naar afwa teringen in Brazilië, ee n studie computergestuurd weven in Noorwegen o f een analyse van de administratieve orga nisa ti e in Guatamala: een VSB-Beu rs is er goed voor. Vanaf juni 1996 zullen andermaal zo' n d riehonderd afgestudeerden een tijdelijk nieuw vaderl and verkennen , daartoe in staat gesteld door een VSBBeurs.

H et is e i gen lijk al l e m aa l in 1990 begonnen. VSB Bank fu seerde met verzekeraar AMEV Nederland en ri chtte met het vermogen dat bij deze tran sactie vrijkwam het VSB-Fonds op.

Dit Fo nds zou een modern e verta ling moeten geve n va n de aloude maa tschappelijke voorzieningen als bibliotheken, scho len en badinrichtingen.

In de afgelo pen vijf jaar heeft het VSB-Fonds een beleid o ntw ikkeld dat zich ri cht op het ve rl enen Vri: n financiële steun aa n pro jecten in de secto ren kunst en cultuur, gezondheid, sporten recreatie, natuur en milieu en educatie. Op dit laatste gebied gaat het vooral om het beschikbaa r stellen va n VSBBeurzen.

Selectie De VSB- Beu rz endag vormt de afsluiting va n een cycl us die ieder jaar in augustus begint. Dan ontvangen de instellingen voor hoger o nderwijs hel materiaal waa rm ee zij geïnte resseerde studenten va n de benodigde informalie kunn en voorzien. Het gaat daarbij om algemene brochures met de selectiecriteria , om inschrijfformulieren , maar ook om publicitair materiaa l als posters en redaclioneJe artikelen.

Inmiddels hebben 52 instellingen voor hoger beroepsonderw ijs en alle 13 universiteiten zich achter dit initiatief va n het VSB-Fonds geschaa rd . De o nderwijsinstellinge n zelf spelen ee n belangrijke r o l bi j de se l ec ti e en d ra gen, na diverse gespreksrondes , uiteinde lijk een aanta l k andidaten bij het VSB-Fonds voor. Dit aan tal is afhankelijk va n de om vang va n de desbetreffende o nderwijsinstelling. De grootste hogescholen en universi teiten mogen ma ximaal 15 kandidaten voordragen.

Crite ria Waarom VSB-Beurzen?

Over de moti eve n van het VSI3-Fonds o m VSB-l3eurzen te verstrekken kunnen we kon zijn. Voor stud en ten in Nederland bestaa n vrijwel geen financi ële voorzieningen die een buiten l andse vervolgopl eiding mogelijk maken. Natuurlijk worden er door ee n aamal instanties we l beurzen beschikbaar gesteld , maar doorgaa ns gaat het daarbij o m beperkte aantallen. En de vraag is groot.

Reden voor het VSB-Fonds om vijf jaar geleden de VSB-beurs te introduceren.

In principe kan iedere stu dent van een bij het VSB-Beurzenprogramma aangesloten Nederlandse hogeschool of universite il in aanmerking komen voor ee n VS B-Beurs. Ui te raard heeft hel VSB-Fonds wel een aa ntal minimumeisen gefonnuleerd waaraan kandid aten rnoeten voldoen: eb arna ast kan de o nderwijsinstelling in overl eg met het VSB- Fo nds eigen criteria hanteren .

In ieder geval word t van cle kandidaat een met goede resultaten afgero nde stud ie gevraagd , een sterk e motivatie voor de vervolgstudi e en concre te uitgewerkte stucli eplannen m et begroting. Verd er dient de aanvrager de Nederl andse nati ona liteitte bezitten en mag hij/zij niet o uder zijn dan 26 jaar bij het begin van de vervolgstudie,

De VSB-Beurs De VSB-Beurs stelt studenten van het hoger o nderwijs in staat o m na afronding van hun o pleiding een aanvullende buitenlandse stud ie te volgen. Deze studi e moet minimaa l en mag maximaa l 24 maanden duren. Een VSB-Beurs bedraagt ten hoogste f. 12.000,- en bestaat voor de helft uit een schenk ing en voor de andere helft uit een renteloze lening. In de afgelopen jaren zijn de VSB-Beurzen telk ens tijdens een feestelijke bijeenkomst, de VSB-Beurzendag, aan de geselecteerde kandidaten u itgereikt.

•.•....VSR FO NDS

Info rmatie St ichting VSB Fonds Postbus 16 3500 AA Utrecht telefoon: 030 - 2 576888 telefax: 030 - 2 577 851

Redactioneel Op 3 november is de VN Ca mpagne va n de Stucl enten- en jongeren verenigingen voor Internationale Belrekkingen (SII3) afgesloten mel een congres over 'de grenzen van de to lerantie'. Het eindcongres vond plaats in het Vredespaleis te Den Haag. Dit congres werd georganiseerd in sa menwerk ing met de Nederl andse Vereniging voor de Verenigde Na lies (NVVN). De dag we rd m ede mogelijk gemaakl door het Nationaal Comité 50 jaar Verelligde Naties en NRC Halldelsblad.

De Verenigde Naties hebben 1995 uitgeroep en tot jaar va n de lo leranli e. Vijftig jaar na de Tweede \'Vc reldoorlog lijkt de into leranti e en onverdra agzaam heid te zijn toegenome n. Om con tli cten o p te lossen en te voorkomen kunnen tolera ntie en verdraagzaa mheid een belangrijke ro l spelen. Tij -

de ns het ei ndcongres werd aandacht besteed aa n ve rschille nde aspecte n van lOle rantie e n into le rantie. IS Ochtends waren er een drietal inleidende lezingen . Prof. mr elf E.M.H. Hirsch Ballin, mevr.

Prof. dr J.E. Goldschmidl en dhr. M.E. Atesh spraken zich uit over hetgeen zij onder to le"lnlie versto nden. Vervolgens wa ren er een drietal wo rkshops. Deze waren getite ld : grenzen van de tolerantie;1/ intermenselijke relaties, grenzen van religieuze ver-

draagzaamheid en de plaats vall minderheden in de Nederlandse samenleving. De dag werd b esloten met ee n forum. De dagvoorzirter va n het einclcongres van de SIB VN-Campagne was DrsJ.W. Deetman.

Een ander jaar, een andere campag ne. Op 4 maa rt 1996 zal de Verre Oosten Ca mpagne va n start gaan. De acht SIB verenig ingen zullen tijdens deze ca mpagne allerl ei socia le, juridische, we tenschappelij ke en cu lturele aspecten van hel Verre Oosten belichten. Dil doen zij door het o rgan iseren van lezingen, sem inars, symposia. fora , congressen, excursies en studiereizen . De Ve rre Oosten Ca m pagne cornmissie is m et fri sse ideeën en een verruimende b lik met de voorbereidingen van deze ca m pagne begonnen. Er zijn al lal va n activiteiten gepland.

In d it katern zu llen eerst de plaatselijke acti viteiten en de acti viteiten in het k ader va n de Verre Oosten Ca mpagne worden behandeld. Velvolgens is er een verslag va n de inleidende lezing, die mevr. Prof. dr J.E. Golclschmiclt op het eindcon gres va n de SIB VN-Campagnc heeft gehoucl en.

Wimmie Hofslra De aCliviteilen die in dil kat ern bekend gemaakt worden zijn o nder voorbehoud .

Plaatselijke activiteiten Maart 15 SIB-Rotterdam Op vrijdag 15 maa rt wordt door SIB-Ro llerdam een ga la georganiseerd . Onder hel mo tt o 'Met de sm de hoogte in' za l dil jaar hel SIB-Rotlerdam ga la plaalsvinden in d e Euromast. H el ga la kost f1 .55,-. Het pre-galadiner dat door de catering va n de Euromast wordt verzorgd kost fl .45,-. Kaarten zijn te koop bij het bestuur. Voor meer in formatie kunt U contact opnemen mel Ch risIel Middeldorp: 0 10-4046305 o f het secrelariaal van SIB-Ro tterclam: 0 10-408 1797.

Verre Oosten Campagne D e lande lijk e Ver re Oosten Campagne sta rt op 4 maart 1996 m el een co ngres over h et Verre Oosl en op hel Ministerie van Buitenlandse Zaken. In de vier maanden die volgen zullen de verenigingen in de steden acti viteiten orga niseren. 7 juni volgt een ondernemers-congres dat geheel aan China gewijd za l zijn . Tenslo tte wordt de campagne op 28 juni afgeslo ten met een congres over Indonesië. Welke activiteiten in het kader va n deze ca mp agne worden georga niseerd vindt 1I hieronder.

Maart;)apan en Korea 04 Den Haag De Glmpagne sta rt mel helopeningscongres 'H e t Verre Oosten dichte rbij '. Dil congres wo rdl gehouden op het Ministerie va n Buitenlandse Zaken en za l zich op hel gehele Verre Oosten richten .

07 SIB-Rotterdam SI B-Rotterdam zal een japandag orga niseren, waa rin de Japanse economie, maar ook cu ltuur en SpOit centraa l staan .

09 SIB-Ro tterdam Havencongres . De relatie tu ssen de Rotterdamse en de Singaporese haven za l h et th ema va n d it congres zjjn.

Jasoll Magazille nr. 5/ 6, dec 1995/ jan 1996

27

April; Burma, Cambodja, Laos, Thailand e n Vietnam 16,23 april en 7 mei SIB-Rotterdam Aziatische fllmtrilogie .

Juni; Filipijnen, Indonesië, Maleisië en Singapore 07 Den Haag Ondernemerscongres: 'China in de lift, China op drift. Tijdens dit congres worden de mogelijkheden besproken om te investeren in China. De landelijke co mmissie zal voor dit congres samenwerken met een ondernemersorganisatie, het Ministerie van Economische Zake n en de Kamers van Koophandel.

28 Den Haag Eindcongres: 'Indonesië, de band met het Verre Oosten. Het congres dat deze campagne zal afsluiten za l zich met name richten op de betrekkingen tussen Nede rland e n Indo nesië. Hoe is de relatie me t Nederland na 50 jaar o na fh ankelijkhe id? Veranderen de inte rne e n ex terne verho udinge n? N iet alleen econo mi sche, maa r ook cu lturele en sociale aspecten van Indo nesië zullen aa n de orde komen.

Voor meer info rmati e over de landelijke Verre Oosten Cam pagne kunt U bellen naar het secreta ria at van de SI B Verre Oosten

Campagne: 071-5217351.

Eindcongres sm VN-Campagne; 'Grenzen van Tolerantie'

~ •

II~

Op 3 november j.1. werd de SIB VN-Campagne afges lo ten met een groots congres in het Vredespa leis in Den Haag. He t congres behandelde het thema Grenzen van de loleraltlieen we rd geleid door Drs W.J. Deetman, voorzitter van de Tweede Karner der Staten Generaal. Voor hetJason Magazine werd één van de lezingen uitgek ozen om een beeld te geven va n deze conferentie.

Hieronder staat daarom de geheel uitgewerkte versie, geschreven door mevr. Prof. dr Jenny E. Goldschmidt .

Erwi n Wierstra

Op de grens van tolerantie en gelijkheid Prof. dr J. Goldschmidt

Het onderwerp van vandaag dwingt ertoe, het begrip toleranlieonder de loupe te nemen. Daa rbij komt bij mij een beeld op dat doet denken aan de Droste-ve rpleegster. Individuen en groepen in cl e sa menleving beroepen zich op LOlerantie tegenover individuen en groepen die op hun beurt weer een beroep doen op de to leranti e van een groter ve rband, dat op zijn beUlt weer ... en ga zo maar door. Door deze in principe oneindige reek s van claims met betrekking tOL to lera ntie heeft de to lera ntie van de een steeds weer te m aken met de tolerantie va n de ander. Tolerantie kan misschien we l het best omschreven worden als hel

e rkennen van het recht van de ander (waarbi j de ande r ook een groep andere n kan zijn) o m ande rs te zi jn. Dat wi l zeggen zowel als groep ande rs te zij n als binnen de eige n groep anders te kunnen zijn. Ik zal met name ook op dat laatste aspect ingaan T olerantie hangt daarom nauw samen met het wezen va n mensenrechten. Wal behelst de vrijheid van godsdienst en van levensovertuigin g in wezen anders dan een beroep op de 10ierantie van de do mina m e groep in de samenl eving, een beroep op de tolerantie van de machthebbers, op de tolerantie van de staatsgem eenschappen, om ru imte te laten voor overtui-

gingen anders dan hun eigen' Hoewel de relevantie va n deze stelling op het eerste gezicht beperkt lijkt tot de klassieke gro ndrechten, gaat hij ook op voor sociale grondrechten. Zo kan bijvoorbeeld he t recht op arbeid niet door allen in dezelfde mate worden geëffectueerd, wa nneer in de arbeidssfeer into le rant wordt gereageerd op bepaalde overtuigingen of leefwijzen. De vraag naar de grenzen van de to lerantie is een van de meest weze nlijke van onze tijd . In feite kom en alle belangrijke debatten erbij aan de orde, zoa ls de discussie over de betekenis va n pluralisme en cu lturele d ive rsi te it, over de verhouding tussen individuele en collectieve rechten, over de betekenis va n staatsveranrwoord elijkheid en over de inhoud va n burgerschap.

Ik zal niet probere n al deze onderwerpe n te behandelen. Betrekkelijk fragmentarisch wil ik, aan de hand van actuele o ntwikke linge n, een paar punten aanstippen die met name te maken he bbe n me t de ve rhouding tussen to lera ntie e n geli jkheid. Ik zal daarbij refereren aa n de o nlangs in Beij ing gehouden Vierde Wereldvrouwenconferentie, aan de verhouding tussen de beschemling va n groepen en va n individuen, aan tolera mi e ren opzichte van Îmo leranle groepen.

De Vierde \'{fereldvrouwenconferentie werd niet zonder bezorgdheid tegemoet gezien. I mmers, op eerdere wereld-

conferenties die de afgelopen jaren hebbe n plaats gevonde n, en daa rbij moet u niet alleen denken aan de Wereldvrouwenconferenties, maar ook aan de Were/dbevo/kingsconjerentie in Ca iro en de \Vereldmensenrechtenconferentie in Wenen, wa ren op 28

jasoll Magazine nr.5/ 6, dec 1995/ jan 1996

vele punten goede resultaten geboekt. Resultaten die evenwel gebaseerd waren op nog uiterst kwetsbare compromissen. De grote vraag vooraf was daarom, of de positieve tendens În Beijing stand zou kunnen houden. Een positief element waar ik op doel is bijvoorbeeld de erk enning in de Slotverklaring van \Ven.en van de rechten va n vrouwen en meisjes als onvervreemdba ar en onlosmakelijk onderdeel van mensenrechten. In Wenen was hel universele karakter van mensenrechten beves tigd , ondanks pogingen om afureuk te doen aan de universaliteit met een beroep op verschillen in culturele en histori sche achtergronden., In 1994 op de Interna ti o nale Con ferentie voor Bevolking en ontwikkeling in Ca iro was voortgang geboekt op het terrein van erkenning van hel recht van vrouwen om zelf te beslissingen over zaken betreffende de voortplanting. Deze punten stonden in Beijing weer op de agenda .

Een ander belangrijk agendapunt in Beijing betrof de positie van vrouwen in politiek en openbaar bestuur. AI deze onderwerpen hebben verband met het onderwerp van vandaag. Want waar ging het om' Om de vraag of met een beroep op hel universele karakter van mensenrechten, op zelfbeschikkingsrecht voor vrouwen, op de noodzaak van toenemende participatie va n vrouwen in de openbare besluitvorming, niet de tolerantie ten opzichte va n andere (lees: niet westerse) cu lturen werd verminderd. Anders gezegd, o m de vraag hoe tolerant de wereldgemeenschap zich moet opstellen ten opzichte van culturen , die een eigen interpretatie willen geven aan de rechten van vrouwen. Een interpretatie, die op gespannen voet staat met de kern van mensenrechten.

Dit debat kan geïllustreerd worden aan de hand van de discussies over het gebruik van de temlen equilyen equali/y.

Terwijl equily, te vertalen als rec htvaardigheid , op zich een neutraal. positief te waarderen streven lijkt te verwoorden, krijgt het in de discussie, zoa ls die in het kader van de Wereldvrouwenconferentie is gevoerd , een andere betekenis als het gebruikt wordt ter vervanging van equalily, gelijkheid. Getra cht werd, om met een beroep op culturele verschillen , de in verschillende ve rdragen neergelegde gelijkheidsnorm te vervangen door een gelijkwaardigheidsnorm, die rechtvaardigt dat vrouwen gelijke rechten worden onthouden. Van de interna ti onale gemeenschap wordt gevraagd te to lereren dat in de invull ing van gelijkheid in verschi llende cu lturen een andere betekenis krijgt. Een benadering die doet denken aa n de separale bul eql/al-doct rin e zoa ls die met betrekking tot gelijke behandeling van mensen van verschillend ras door het Amerikaanse Supreme COl/ri in de jaren '60 werd verworpen. Met dit grote verschil , dat met betrekking tot vrouwen het onthouden van gelijkheid wordt gezien als een voorwaa rde voor het voortbestaan van de betreffende cul turele identitei t. Vanuit deze optiek is het een bedreiging, dat de invloed van het internationale recht in nationa le rechtsordes steeds groter wordt. Waar een beroep op absolute, exclusieve staa tssoevereiniteit niet ( langer) houdbaar is, wordt immers ook toleranti e gevraagd ten opzichte onderscheid dat wo rdt gemaakt ten aanzien van de wijze va n participatie van mannen en vrouwen in de staat.

Moet tolerantie op internationaal niveau dan inderd aad zo ver gaan dat geaccepteerd wo rdt dat politieke rechten niet in gelijke mate aan vrouwen toekomen of komen hier de grenzen aan de tolerantie in zicht? Deze vraag heefluiteraard een veel breder bereik dan de vraag naar de tolerantie ten opzichte van verschillende opvattingen over de gelijkheid van mannen en vrouwen. Hetzelfde probleem doet in wezen voor bij de vraag naar de verhouding tussen staatssoevereiniteit en de rechten van verschillende minderheden en groepen die zich beroepen op soevereiniteit in eigen kring. Hirsch Ballin heeft in zijn Tilburgse herintreerede aan het begin van dit jaar een intrigerend betoog gehouden over de nieuwe wereldburgers , waa rbij hij wijst op het belang van oude en nieuwe maatschappelijke verbanden. Hij benadrukt daarbij wel, dat het overl even va n de groep niet belangrijker mag zijn dan de waa rde van de individuen die er deel van uit maken. l Een soortgelijk geluid val t te beluisteren bij Habermas, waar deze wijst op het belang van wederzijds respect. In een constitutionele democratie is respect voor verschillende culturele identiteiten van belang, maar dat is geen garantie dat elke cu ltuur een soort eeuwigdurend recht heeft om te blijven voortbestaan. Dat klinkt heel i/ltolerdnt: ik zal verduidelijken wat ik ermee wil zeggen. Doordat individuele leden gebruik maken van bepaalde (grond)rech ten, zoa ls recht om niet ged iscrimi neerdte worden kunnen de normen in bepaalde culturele verbanden veranderen. Daarbij moeten zij mogelijk zel fs bepaalde delen van hun eigen identiteit pnjsgeven. Mu lticulturaliteit betekent dat men vrij kan leven naar de eigen cultuur, maar ook dat men in gelegenheid is om daar een eigen in vulling aan te geven, de eigen cultuur met andere te vergelijken, er vera nderingen in gang te kunnen brengen en, misschien het belangrijkste , te kunnen kiezen om ermee re breken , aldu s nog steeds Habennas.j Va n de meerderheidscultuur, of de dominante culnlUr wordt dus een tolerantie verwacht ten opzichte van minderheden , die ech ter op hun beurt weer tolerantie op moelen kunnen brengen ten opzichte van minderheden in de eigen kring. H et onderkennen van het belang van een zekere interne pluriformiteit is, en nu ben ik weer terug bij Hirsch Ballin, een essentiële voorwaarde voor een gemeenschappelijke identiteit die juist nodig is om als pluriforme structuur te kunnen vooltbestaan.4 Dat geldt net zo hard voor de internationale structu ur als voor de nationale constitutionele democratie. Tolerantie is daarmee heel wezenlijk voor zowel het mogelijk maken va n grote verbanden met universele rechten als voor hel bewaren van cu lturele ve rschillen. Tolerantie is niet hetzelfde als respect. Waar bepaalde opvattingen geen respect verdienen, kunnen we ze nog wel tolereren. Oe grenzen aan de (Qleramie komen in zicht waar een beroep op cul turele verscheidenheid overgaat in het toebrengen van schade aan indi vicluen. ~ Tolerantie ligt daarmee als het ware op het snijvlak tussen de erkenning van de rechten van verschillende groepen en de rechten va n het individu. Voor individuen die niet op toleramie in eigen kring kunn en rekenen, moet het mogelijk zijn om een beroep te doen op een groter verband. In de internationale gemeenschap wordt deze ontwikkeling vertaald in de uitbreiding van de mogelijkheden voor een individueel kl achtrecht geko ppeld aan de erkenn ing va n aansprakelijkheid die de sta ten hebben voor het nakomen van internationale verplichtingen. Die aansprakelijkheid geldt óók, als de schending daarvan niet door de staten zelf plaats vi ndt, maar door anderen binnen de staatsgemeenschap.

In Beijing kwamen deze beide onderwerpen ook aan de orde. In het slotdocument wordt steun betuigd aan de ontwikkeling van een optioneel protocol bij het Verdrag lol uitbanning van alle /JOnnen van discriminatie jegens de vroliw(kortweg: het Vroliwenverdra!iJ, w~l annee een individueel klachtrecht voor individuen en groepen mogelijk gemaakt moet worden.

Jason Magazirre nr. 5/ 6, dec 1995/ jan 1996

29

Een dergelijk kla chtrecht kan vervolgens ingezet wo rd en om te zorge n dat de verdragsta ten op hun vera nt woordeli jkheid gewezen worden , ook in de internationale gemeenschap. Al s actieve burgers kunnen individuen de verantwoordeli jk heid van staten opnieuw vorm geve n.(, O mwille van het bewa ken va n de tolerantie is dit esse nt iee l: hoe zou anders aan het licht gebracht kunnen worden dat misbru ik gemaakt wordt va n die tol erantie?

Het beSlaa n van internationa le handhavi ngsmechanismen is noodzakelijk naas t nati onale instrumenten. Deze laatste , nationale instrum enten, blijven belangrijk. Immers de verfijning en concretisering zal op nationaal nive~1lI plaats moeten vinden. Internationale toestingskaders zijn naar hun aard globaler, de normen zijn als gevolg va n de noodzakelijke brede consensus, minimumnormen. Op nationaal nive~lu zu llen ze gemaximaliseerd moeten worden in de eigen context. \'(Iaar onduidelijkheden bestaan over de ruimte die verschillende cul turen moeten krijgen, zonder dat de st~la t daarmee de door de internationale gemeenschap gestelde grenzen overschrijdt, heeft het intern atio na le forum weer een taak.

Zo kan ik mij voorstellen dat de mogelijkheid van een individuele kla cht t.Z.t. za l worden aa ngegrepen (zo dat nog nodig mocht zijn) om de vraag op te werpen of de in de praktijk gebrachte opvaningen van politieke partijen, die vrouwen uitsluiten van het lidmaatschap, met betrekking tot de participatie van vrouwen nog bescherming verdienen, of dat hier het nondiscriminatiebeginsel grenzen oplegt aan de tolerantie. En of dit dan zou betekenen dat in deze een acti ef ingri jpen van sta ten wordt verwacht bij het bevorderen va n gelijke participatie van vrouwen. Juist ve rtegenwoordiging is een noodzakelijke voorwaa rde om de eigen cultuur mee vorm te kunnen geven. Als met een beroep op cultuur individuen wo rden uitgesloren , mer als argument dat die uitsluiting essentieel is voor het voortbestaa n va n de cultuur zelf, is er geen sprake van een dergelijke representatie. Op dat moment zou men kunnen stellen dat aan de condities voor tolerantie ten opzichte van de eigen cultuur waar een beroep op word t gedaan in de vorm van met name een beroep op vrijheid van godsdienst en politieke overtui ging niet meer wordt voldaan, o mdat de betreffende cultuur zelf niet open staa t voor bepaalde groepen uit de eigen gemeenschap, en hen daarmee deze zelfde rechten o nthoudt.

H et belang van rechten van rninderheden geldt ook de 'rninderheid ' onder de minderheden. Bij een afweging va n belangen kan betrokken worden , dat waa r de gevolgen van de intolerantie in eigen kring betrekkelijk beperkt zijn wat betreft de mogelijkheid tot participatie in het grotere (staats)verband, de grens van de tolerantie nog niet is bereikt en voorrang gegeven moet worden aan de eigen cultuur. Ik w il deze vraag hier niet bea nfwoorden , ik heb hem alleen willen stellen in her kader van de vraag naar de grenzen aan de tolerantie.

Discussies als hierboven houden verba nd met de verhouding tussen individuele rechten en groepsrechten. \'(1ie geldt onze tolera ntie? De groep met andere norm en da n die van de meerderheid , of het individu? Het lastige is, dat mensenrechten zijn geformu leerd als individuele rechten, maar hun bestaansrecln juist mede ontlenen aa n het erkennen van verschillende groepen in de sa menlevi ng. Omda t de leden van geloofsgemeenschappen beperkt werden in het belijden van hun overtuig ing werd godsd ienstvrijheid belangrijk gevonden. Maar binnen een groep kunnen leden op verschillende wijzen vorm w illen geven aa n hun overtuiging. In hoeverre mag van hen een zeker conformi sti sch gedrag geĂŤist worden? Zou de grens va n onze tolera ntie daar moeten liggen waar de collectieve identiteit een dwangbuis wordt?

Appiah w ijst erop dat de identiteit va n ieder persoon in feite twee dimensies heeft: een individuele en een collectieve. De persoonlijke dimens ies komen niet altijd overeen met de collectieve. De collect ieve verschaffen als het ware een soort draaiboek, dat echter geen keurslijf mag worden. D aarom worden in zijn visie ook grenzen gesteld aan de autonomie van groepen, waar de individuele autonomie ernstig wordt bedreigd. Maar tevens wijst hij erop dat het noodzakelijk zal blijven dat er terwille van de groepsidentiteit een bepaald gemeenschappelijk script is. Een duidelijke g rens tussen beide d imensies van identiteit is niet echt aan te geven.- Juist in dit schemergebied is tolerantie belangrijk.

Hiervoor heb ik gewezen op een onderscheid dat wordt gemaakt tu ssen tolerantie ten aanzien va n met name andere o pvattingen en respect voor die opva ttingen zelf. Ook deze grens is bij nader in zien niet zo duidelijk . Mij lijkt de to lerantie die gevraagd kan worden va n de groep ten aanzien van leden met gedeeltelijk andere op vatti ngen of leefwijzen en, omgekeerd , de tolerantie die gevraagd kan worden van de leden van de groep voor bepaa lde waarden van de meerderheid die zij misschien niet of niet geheel onderschrijven , te maken te hebben met wede rzijds respect , met het accepteren van mensen zoals ze zijn, ze niet als minderbeschouwen. Hier komt dus de gelijkheid weer in beeld.

Waar de groepsidentiteit een bedreiging gaat vormen voor de ontwikkeling van bepaalde leden zou sprake kunnen zijn van een niet langer te tolereren discriminatie. Hier za l niet te snel LOe geconcl udeerd mogen worden , zeker niet door anderen clan leden van de groep zelf. Maar, en daarmee kom ik dan weer teru g bij het belang van representatie, naarmate er voor bepaalde leden van de groep minder mogelijkheden zijn o m deel te nemen aan het publieke debat in de betreffende groep, zal een beroep op een groter forum seri euzer genomen moeten worden. De tolerantie die va n hel forum gevraagd mag worden dwingt tot een zekere terughoudendheid, tot een marginale toetsing zou je kunnen zeggen, als een beroep wordt gedaan op bepaalde nonmen, die van belang geacht kunnen worden voor de groepsidentiteit. Er hoeft niet steeds nagegaan te worden of de norm waarop een beroep wordt gedaan inderdaad zo eenduid ig is als degene die zich erop beroept hem presenteert. Het zal clan mede va n de aard van de norm afh angen, of deze in principe geaccepteerd kan wo rden. Zo zal bij een beroep op het recht om een hoofddoek te dragen als uiting van een bepaalde overtui gi ng naar mijn idee niet getoetst hoeven te wo rden of de betreffende overtuigin g hier inderdaad toe verplicht, noch of deze no rm mogelijk gebaseerd is o p een bepaalde opvatting over gelijkheid va n mannen en vro uwen . In dit voorbeeld acht ik het ook va n bela ng dat het recht om een hoofddoe k te dragen doorgaans wordt geclaimd door de mogelijke slachtoffers van o ngelijke behandeling zelf. Het is daarmee een va n de schaarse voorbeelden, waarbij juist de minder dominante groep zich beroept op tolerantie ten opzichte va n de eigen cu ltuur. Als het gaat om weduwenverbranding of vermink ing van meisjes zal niet kunnen worden gesteld dat tolerantie verplicht tot een marginale toets, gezien de veel ingrijpender werking va n de norm .

Op de Wereldvrouwenconferentie is veel aandacht besteed aan de positie van meisjes. Het belang om van jongs af

30

Jas o" Magaz i"e nr';/ 6, dec 1995/ jan 1996

aan gel ijke kansen op te bouwen is evident. Het belang va n opvoeding in het algemeen zou daarom in het debat over tolerantie ook hoog op de agenda moeten staa n. Deze week werd in de pers gewag gemaakt van een proefschrift van de theoloogpedagoog van der Ploeg, waarin deze betoogt dat de onderwijsvrijh eid doorschiet, waar het leidt tot het propageren van discriminatie of het on th ouden va n kenn i s over bepaa lde opvattingen o f on twikk elinge n die niet passen in de l ee r van de betreffende richting: denk aan de recente discussie over het al dan niet opnemen va n de evo luti eleer in het biologieonderwijs. tl Van der Ploeg redeneert juist va nuit de erkenn ing va n het belang van bijzonder o nderw ijs, maar kent daarnaast de overh eid een eigen verantwoordelijkheid we voor wat betreft de inhoud van hel o nderwijs. Hoewel een enkel krantenbericht een wat magere bron is. lees ik zijn o pvatting als een pleidooi o m een grotere tolerantie mogelijk te maken. Irnrners, een eerste vereiste voor tolerantie is dat we over enigszins betrouwbare informatie beschikken. Als kind eren afwijk ende opva ttingen of lee fstijlen va n jongs af aan als afschrikwek kend en tegennatuurlijk krijgen afgeschilderd , kan men niet verwachten , dat zij zich als volwassenen wieram zullen opstellen ten opzichte hielva n. Je zou kunnen zeggen, dat de staat een eigen vera ntwoord elijkheid hee ft o m te zorgen dat tol erantie in de sa menleving niet wordt bedreigd door intolerantie van de ene groep ten opzichte va n de ander.

Hel fundamentalisme dat om ons heen lijkt toe te nemen , baart zorgen va nwege het intoleran te karakter ervan. Het beperkt zich niet tot de eigen kring maar strek t zich ook uit over degenen d ie daar buiten st ~lan. Er is geen bereidheid meer om anderen als gelijken te erkennen , waa rbij bovendien vaak rech tstreek s schade aan deze buitenstaanders wordt toegebracht .

Hier past geen tolerantie meer. Die to leranti e houdt op waar universele normen niet van toepassing worden geacht op 'anderen', of op bepaalde leden va n de eigen groep.

Daarom is he belangrijk dat bepaalde fundamenta listi sche stromingen in Bejijng geen succes hebben geboekt bij de pogingen om de in \Venen erkende universele gelding van mensenrechten te beperken in die zin, dat alleen universeel erkende mensenrechten bescherming zouden verdienen, waardoor de als minimumnormen bedoelde verdragsrechten maxima zouden kunnen worden. DaL zou een verzwakking zijn van heL uitgangspunt . dat dat recht geldt, dat de meeste bescherming b ied t. Om mensenrechten als universeel te erkennen is het immers geen voonvaarde dat ze universeel (in de zin va n erkend door alle staten) aangenomen zijn.

Een voorbeeld va n een recht dal niet in uni versele verdra gen is opgenomen, maar wel gerekend kan worden tot de mensenrechten is het recht op sexuele o ri entatie.9ln Beijing is op dit terrein in die zin vooruitgang geboekt. dat het het onderwerp in het kad er van het sex uele zelfbeschikkingsrecht op de agenda is gekornen. Hoewe l het resultaat beperk t is tot een algemene erkenning va n het recht o p eigen keuze voor vrouwen) k~1Il hierin een begin gezien worden va n het erkennen van de gelijke rech ten van mensen met een homoseksuele gerichtheid. Juist deze laatste groep wordt in vrijwel ~l1le sa menlevingen geconfronteerd met into lerantie, waarbij een beroep gedaan wordt op door gro ndrechten beschermde opva ttingen. Ook hier lijken derhalve grenzen gesteld te worden aan de tolerantie ten opzichte v;:J n degenen die zich intolerant opstellen ten aanzien van met name homoseksualiteit.

Grenzen aan de to lerantie liggen daar, waar verdergaande tolerantie op onaanvaardbare wijze intolerantie zou bevestigen. Op onaanvaardbare wijze: daarmee bedoel ik dal er sprake moet zijn van een ernstige bedreiging voor de erkenning va n de rechten van anderen. Wanneer dat het geva l is , is in het algemeen moeilijk te zeggen. Aan de hand van de th ema's die op de Wereldvrouwenconferentie aan de orde zijn geweest, kan afgeleid ,vorden , dat een beperking va n heL universele karakter van alle grondrechten niet gauw zal worden getolereerd . Een dergelijke inbreuk impliceert een ontkenni ng van de fundamentele gelijkheid va n indi viduen. Te verwachten va lt, dat de nati o n ~de staten steeds meer aangesproken zullen worden, wanneer grenzen gesteld moeten worden aan de tolerantie. Uitbreid ing van klachtenprocedures voor individuen biedt nieuwe mogelijkheden om inrolcrantie in eigen kring aan de ka ak te stellen.

Door de keuze van het o nderwerp, is de nadruk in het voorgaande komen te liggen op de grenzen aan de to lera ntie.

Die g renzen liggen in de tolera ntie zel f besloten: er is geen ruimt e voor tolerantie ten opzichte va n de ene g roep) daar waar hierdoor ten o pzichte va n anderen naar internationale maatstaven o naanvaardbare intolerantie zou worden geho noreerd . Het feit dat vandaag de grenzen aa n de to leran ti e cen tra al staan, mag echter niet leiden tot blikvernauwing. Tolerantie mag dan niet o nbegrensd zijn . er mag niet gauw aangenomen worden dat de grenzen bereikt zijn. Ik kom dan weer terug bij het belang van maatschappel ijke verbanden, het belang va n verschillende culturen en de collecti eve dimensie van identiteit. Een cla im van exclusivitei t, van het ontwikkelen van een wijte n opzichte van zij, de cmderen. is wezenlijk voor groepsvorming. En daarbij hoort als het ware een zekere intolerantie ten opzichte van datgene dat wordt erva ren als niet passend bij de eigen cu ltuur.

Ten opzichte van dit soort intolerantie zijn past een tolerante opstelling.

Prof dr jel7l1y E. Goldschmidt is voorzitter van de Commissie gelijke bebandeling, tevens is zij bijzollder boogleraar Vrol/W en recht/jurfdische vrollwenstudies aan. de universiteiten val1 Leiden/ Utrecht.

Jaso" Mag az ;"e nr. 5/ 6, dec 1995/ jan 1996 31

Wat is SfB? Wat is de Sm? De stichting SIB-Nederla nd (Stude nte n- e n jongerenvere nig inge n voo r Inte rnatio nale Be trekk ingen) ho udt zich bezig met internatio nale vraagstukke n. SIB-Nederland is de platfo rmorganisatie van 8 ve renigingen die same n ruim 2.000 leden he bben.

De stichring coĂś rdin eert de activiteiten van de SI B-verenigingen , stimul eert , financiert en o rgani seert projecten op nationaal en internationaal niveau en onderhoudt contacten met di verse binnen- en buitenlandse o rganisa ti es.

De SIB we rd o pgericht in 1947 e n o pe reert o nde r deze naa m sinds 1962. Inte rnatio naa l is d e SIB be ke nd als d e Dutch United atio ns Stude nt Associatio n ( DU SA). De stichting is geassocieerd lid va n vele nationale e n inte rnationale no ngouverneme ntele organisaties, zoals de Europese Beweging Nede rland (EBN), het Nederlands Genootscha p voor Internationale Zake n (NGIZ) e n de Nede rlandse Ve re niging voor de Ve re nigde Na ties (NVVN). Ook o nderhoudt de SIB contacte n met ambassades, ministeries e n ande re instellingen. De SIB heeft geen e nkele binding met e nige po litieke stroming o f godsdie nstige ove rtuiging. De SIB onde rschrijft wel het Handvest van de Ve re nigde Naties e n de Unive rsele Ve rklaring va n de Rechte n van de Me ns.

De verenigingen en de werkgroepen Er zijn 8 SI B-verenigingen, die gevestigd zijn in de volgende uni ve rsiteitssteden : Amsterdam, Groningen , Leiden, M aastricht,

Nijmegen, Rotte rdam, Tilburg e n Utrecht. Binne n deze ve renigingen bestaan dive rse we rkgroe pe n welke zich bezig houde n me t een specifie k aspect va n inte rnationale betre kkinge n. Zo zijn e r de werkgroe pe n, Euro pese Integratie, Vere nigde Na ties, Afrika , Latijns-Amerika, Midden-O osten , Oost-Europa, Kunst en Cultuur, Milieu en Religie. De we rkgroepen o rga niseren congressen, debatten , fo ra , lezingen, excursies en studiereizen.

Activiteiten De stichting SIB- ederland besteedt bijzondere aa ndacht aan de VN, de Eu ropese Unie e n actuele internatio nale gebe urte nis-

sen.

SfB Verre Oosten Campagne Van 4 maart tot 28 juni 1996 organiseert stichting SIB-Nede rland een landelijke Verre Ooste n Campagne. In deze vie r maande n zulle n de 8 SIB-stede n alle rlei culturele, econo mische, historische e n sociale aspecte n va n de verschille nde lande n in het Verre Ooste n belichten . De ca mpagne wo rdt 4 maa rt geo pe nd met een congres 'het Ve rre Ooste n dichte rbij' . O p 7 juni is e r een o nderne merscongres over China en op 28 juni wo rdt de campa gne afgesloten met een congres over IndonesiĂŤ. Informatie:

secre tariaat VO-Campagne, tel. 071-5217351.

Sm-TEIMUN TEIMU

( The Euro pea n Intern ati o nal M odel Unitcd Natio ns) is een simulatie va n de VN en is georganiseerd door sti chting

SIB-TEIM UN in same nwe rking me t stichti ng SIB-Nede rland . TEIM UN biedt aa n o ngeveer 250 stude nte n uit 30 lande n de mogelijkheid o m door midde l van een ro lle nspe l, de we rking va n de ve rschille nde o rgane n van de VN te doorgro nde n. De deelne me rs vertege nwoo rdige n een ande r land dan hun thuisland bij de Ve il igheidsraad , de Algeme ne Ve rgade ring o f het Internationale Ge rechtsho f. SIB-TEIM UN is een unieke mogelijkhe id voor jongere n o m in ee n inte rnatio nale o mgeving te debatteren, onderhandele n en oplossingen aan te d ragen voor actu ele m ondiale pro bl em en . T EIM UN w o rdt geho uden van 4

[Ot 10 juli 1996 in De n Haag. Voor meer info rmatie, Secretariaat SIB-TEIM UN, P.O .Box 411 61,9701 CD Groningen. TeL 05 03 144999, Fax, 05 03 63 2095, EmaiL sib.teimun@ppsw. rug.nl Adressen Secretariaat Sm-Nederland Postbus 148 3500 AC Utrecht 070-3622376

32

Secretariaat Sm-Amsterdam Prinsengracht 92 101 5 DZ Amste rdam 020-6386358

Secretariaat Sm-Nijmegen Th . va n Aquinostraat 3 K.58 Postbus 9108 6500 HK Nijmegen 024-355244 1

Secretariaat Sm-Groningen Postbus 1287 9701 BG Groninge n 050-3634674

Secretariaat Sm-Rotterdam Burg. Oudlaan 50 NT-I I 3062 PA Rotte rdam 010-4081797

Secretariaat Sm-Leiden Hugo de Grootstraat 27 2311 XK Leiden 071-5277559

Secretariaat VITE-InternationaJ Postbus 90153 5000 LE Ti lburg 013-4662722

Secretariaat Sm-Maastricht Postbus 616 6200 TD Maastricht 043-3883469

Secretariaat sm-Utrecht Knlisstraat 201, K.204 3581 GK Utrecht 030-2532884

Jason Magazine nr. 5/ 6, dec 1995/ jan 1996

Wat isjason?

De Sti chting jASON is in 1975 door jongeren opgericht o m te voorzien in een duidelijke b ehoefte va n jo ngeren aan eve nw ichtige info rm atie ove r intern ationale v raagstukk en . ]ASON is ni et geb o nden aan eni ge p o li ti ek e p artij en hee ft gee n leve nsbesc h o u we l ijk e g ro ndslag. jASON info rm ee rt o p t wee mani ere n .

Door het twee m aa nd elijk s uitgeven va n dit b lad en door het o rgani se ren va n activ iteiten, zoa ls buiten land -borrels, congresse n, excursies, fo ra en u itw isse lingen . Rece nte o nderwerpen va n ] ASON Ma gazine wa ren: De Veranderende Verenigde Na ti es (Engelstalige ed itie), O ude Ko lo ni ale Banden , Oost-E uro pa in balans? en Multinatio nals.

Wilt U mee r informati e voe r de activ iteiten van de Stichting ]ASO N, sc hrijf o fb el dan naar het vo lgend e adres o f nee m contact op met de ]ASON Contact Personen in uw stad , vermeld in hel colo fo n .

StichtingJASON Laan van Meerdervoort 96 2517 AR Den Haag tel: 070- 3 60 56 58

This publication has been made possible by :

~

" ....VSB FON D S

PHILlPS

- ..f.ll::, V -

~ Royal Dutch/ Shell

I

NATO Information Service

M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting

-AlltwoordkaartIk ab on n ee r mij o p./ASON Mag azillee n o nt va ng voor f 30,- zes nummers, èn alle uitnodigingen voor de acti viteiten van Stichting ./ASON. (U word t ve rzocht te wachte n met betaling to td at U een acceptgiro wordt toegezonden)

Naa m : Adres: Woonplaa ts: Postcode:

D eze a nt woo rdk aa rt i n ee n e n ve lo p pe zo nd e r p ostzegel sturen aan: Stichting ]ASO N Antwoordnummer 10711 2501 W B 's-G rave nhage

Telefoo n: Handtekening:

JtlSOIl Mtlgazillc nr. 5/6, clcc 1995/ jan 1996

33

Index) ason Magazine 1994/1995 1994/ 5

Ph.P. Everts

Miriam Meekels & Cyril Widdershoven M. va n Heuven A. Boxhoorn

Bas de Bruijn

-Changes anel OPPOl1ullities! An intervie\v w ith Mr..J3mie P.Shea -Tra nsatlantic Securiry -Biograph y Manfred Worner -Italië: het begin van de Tweede of de Verlengde Eerste Republiek' -Med ia en Po li tiek: een gevaa rlijke relatie

Ambassa dor Madeleine

Allbright jaap va n Rijswijck &

drs. C lspar Veldkamp

in de L'ge Landen

Congresverslag

-Weck e's Wereld -Boek besprekingen

Benoil Va nhees & Mike den Hartog Malcolm Rifkind

-Korea's nuclea ire intenties:

Hu yssoon

Const::lI1lin Vlacl

K. lJorodin drs. HJM . Koster

dr.

Chr i ~toph

Benram

mr. Malcolm Rifkin d mr. Willy CI"es

dr. Manen van H euven

dr. Djanguir Atamali Gijsjeuken & Andries VermeLden

-Nat ional ity anel na tionalism in lhe course of reforrns in Ru ssia -Th e PO> Program anel th e Viscgrad Group's Co-opcra tion -Partn ership for Peace: Somc merils anel limils -Uk raine: balance as a farm of stabili ty -Creating AII -Eurorean security stru ctllres -Biography Willy Claes -NATO on track for th e 21st century -lJiography Jose CUl ilcira -The Atlantic Community -S peech by th e Sccrclaly Genera l of NATO -Kirchberg Erkliirung der Westeuropäischen U nion -Report o n th e Atlamic Trea ty Associat ion Youth Seminar -NATO: New challengcs, old struct ures -Ru ssia's m ie in European secllrity stn lctures -Genera I statem ent o f the ATA yout h seminar -Hook reviews

G uido Widdershoven

Z.J. de

lJeer

Cyril Widclershovcn

W.J.M. va n Genugten

Bob Reina lda

IJlems for NATO' -' I'he America n boycoll of Iran.

-H et geweldloze vri jheielsst reven van Kosovo ,

jVlinisler Voorhoeve van Defensie

-Veiligheidsbeleid Verenigde

Gerard M cntjox &

ROlla ld Sa ndee

-Dutch Company Collections.

The collect io n of ING in Amster-

Il endrik jan Laseur

-Loopb<.lan zonder G renzen.

-SII3-Nederland -Reviews

1995/ 4 L. Wecke

Yitzhak Rabin

Pau lAal1s I-I ans jansen

Het huis va n Saocd onder vuur Fundamentalisme, mag dat? j eru za lem , eeuwige hoofdstad of eeuwige twistappel?

Z uid-Li bano n en Gola n breek-

-Redactio neel

Charl Dingier

-De Veil igheidsraad en het internationale Humanitaire Recht: De Rode-Kruislijn of die va n Artsen zonder Grenzen?

Rob Aspeslagh L. Wecke

mechani sme

Naties onderhevig aan veranderingen.

dam,

Cyril \Xli ddershoven

-De VN als economisch beleids-

-Intelview wÎlh H .E. Mr. Teodor Melescanu, Minister of State, Minister of Foreign Affairs of Ro mania -Uni ted Natio ns Transi tio n;:11 Aut hority in Cambodül.

De inspanningen waard geweest?

-Chi na's greep naar de were ldmacht.

-The re lationship belween DUICh busincss anel Sout h Africa.

-T he Mecl iterranean. New pro-

Rona lcl Sanclee Mike den Haltog

Mike den Hartog

1995/2

-Openingscongres SII3 VN-Campagne -lJoekbesprekingen

1995/ 3

bluf o f reële dreiging -Speech

1995/ 1

Alexander Duleba Ph O.

wou ld not selve US interests -Nede rland en Vlaanderen in Europa: Nieuwe verhoudingen -Stuelenten- en jongerenvereniging voor I nternati ona le Betrekk ingen

-Australian Natio nall clentity

Craig Francis Leon Wecke

-maa tschappelijk draagvlak voor de VN -Destroying UN peacekceping

punt?

Ka zac hstan, overg<.lng o f achteruitga ng?

Duitsland als macht Neuro

SIB Boekrecensies