Oikos Jaarverslag 2014

#72 JUNI 2015

Jaarbericht 2014 –2015 DPC 3 TAX JUSTICE NEDERLAND 4–5 AFRICA IN MOTION 6 SUPERKERK 7 OOK DIT IS OIKOS 8–9 OIKOSXPLORE 10 OIKOS HOST 11 KC RELIGIE & ONTWIKKELING 12–13 OIKOS IN BEWEGING 14–15

me ngs rza keli ngen u u D wik lli ont lste doe

Klimaat

top

VOORWOORD

Er staat veel op het spel!

Voor u ligt de nieuwe editie van Oikos Nieuws, die dit keer tegelijk ook dient als jaarbericht. We blikken terug op de afgelopen periode. Maar om deze periode goed te begrijpen, wil ik in dit voorwoord met u nog wat verder terugkijken. Het einde van de koude oorlog leidde in de jaren negentig van de vorige eeuw tot hoge verwachtingen. Niets stond een gezamenlijke aanpak van de kloof tussen arm en rijk meer in de weg.

Vanuit deze euforie kwamen de regeringsleiders tot ambitieuze doelstellingen tegen schrijnende armoede en klimaatverstoring Gaandeweg maakten de hoge verwachtingen plaats voor teleurstellingen. Oude en nieuwe tegenstellingen laaiden op. Waar de één sprak over het einde van de geschiedenis, zag de ander botsende beschavingen. Het bleek ook niet eenvoudig om de ambitieuze doelstellingen te vertalen in een realistisch plan van aanpak.

Naties (New York) over de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Aan het einde van het jaar vindt een klimaattop plaats (Parijs). Het zal dan gaan over nieuwe verplichtingen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen en de gevolgen van klimaatverandering te verzachten.

Politici, ambtenaren en lobbyisten zullen de dienst uitmaken op deze drie toppen. Maar zij kunnen uiteindelijk niet zonder de actieve of passieve steun van u en mij. Die steun zal ook een kritisch karakter hebben. Die kritische steun geven we via Tax Justice rond Financing for Development, met Kerk in Actie rond de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen en met tal van anderen rond de klimaattop. We doen dit omdat er veel op het spel staat: een effectief belastingstelsel in ontwikkelingslanden, samenwerking rond duurzame ontwikkeling en het verkleinen van klimaatrisico’s.

Deze politieke momenten zijn nauw verbonden met het veelzijdige werk van Oikos in de afgelopen periode. U treft in dit jaarbericht een mooie dwarsdoorsnede van dit werk aan. Dit werk konden we uitvoeren dankzij uw steun, daar willen we u dan ook heel hartelijk voor bedanken! We zijn benieuwd naar uw reactie op dit jaarbericht.

Tijdens drie achtereenvolgende ‘toppen’ zal dit jaar de balans opgemaakt worden. Om te beginnen is er in juli de top over Financing for Development (Addis Ababa). Bij deze financiering van ontwikkeling gaat het niet alleen over de klassieke ontwikkelingshulp, maar ook over investeringen, handel en belastingen In september spreekt de Algemene Vergadering van de Verenigde

Deze speciale editie van Oikos Nieuws dubbelt als jaarbericht over de afgelopen periode. Zo kunnen we u als abonnee van Oikos Nieuws een mooi inkijkje geven in onze activiteiten. Deze uitgave vormt samen met het Financiële en organisatorisch jaarverslag het publieksjaarverslag van Oikos. Het Financiële en organisatorisch jaarverslag is te vinden op stichtingoikos.nl/jaarverslag, maar kunnen we u op aanvraag ook apart toezenden.

Daar kunt u ook de infographic (zie hiernaast) bekijken waarin we het werk van Oikos kort en bondig samenvatten.

2014 in vogelvlucht

STICHTING OIKOS

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

Improviseren

13

prominente NL-auteurs

10

01 04 200

toekomstateliers

260

boek

bijeenkomsten

05

artikelen

Samen met gemeenten en VNG 13 toekomstateliers georganiseerd, 260 deelnemers, 100 bezoekers werkdag, 5 artikelen

bezoekers

Moreel leiderschap

oikosXplore

06 01 Totale omzet

m/v

actief in de organisatie

€ 1,1 miljoen

56 Mensen

39 vrouw 17 man

events

workshop

projecten

517

01

23 projecten

01

waarvan 6 grote projecten > € 50.000,-

20 stafmedewerkers

deelnemers

studiedag

tool

Workshop maatschappelijk leiderschap voor predikanten en pastores

PROJECTEN

Tax Justice NL

Werken aan ‘de nieuwe milleniumdoelen’

08

03 internationale uitwisselingen

Kenniscentrum Religie & Ontwikkeling

05

interviews met lokale diakonieën

04

11

1147

deelnemers

bijeenkomsten

deelnemers

Shop ’n Style on Tour

10

15

rondetafelgesprekken met minFIN, minBuZa, MNC’s

Belastingen & MVO

lobbygesprekken met Kamerleden/fractiemedewerkers

02

Verbinding tussen kerk en millenniumdoelen

DPC

08

bijeenkomst i.s.m. PwC

5 bedrijven, 25 businessplannen gericht op 8 Afrikaanse landen

BuZabijeenkomsten

(universiteits) steden

04

2408

webinars

deelnemers

Noordpoolacademie

Kerk, samenleving en duurzaamheid

Afrikaanse landen Samenwerken en conflict management

businessplannen

01

03

artikelen

Africa in Motion

25

rapport

48 workshops

onderzoeken

05

01 workshop

01

2

African diaspora

30+

05 bedrijven

consultancy & trainigen

Dialoog en sociale cohesie

10+ advies & proces

05

scholen

65

bezoekers werkdag Superkerk

07

artikelen

350 leerlingen

Start netwerk Theologie & Duurzaamheid

ONTWERP: NILSSON COMMUNICATIEKUNSTENAARS

Jaarbericht 2014–2015

DAVID RENKEMA, DIRECTEUR OIKOS

DPC – TOOLS VOOR SAMENWERKEN EN CONFLICTEN De DPC methode helpt mensen om beter samen te werken en effectiever om te gaan met conflicten. DPC heeft in 2014 gewerkt met organisaties, bedrijven, welzijnsinstellingen en ministeries en daarnaast ook met leden van politieke partijen en vrijwilligers. Zij hebben nieuwe kennis en vaardigheden geleerd die in hun omstandigheden relevant zijn. Variërend van inzicht in maatschappelijke polarisatie tot het optimaliseren van de communicatie van het team. DPC bood hen nieuwe tools voor een effectieve aanpak van uitdagingen rond samenwerken en conflict.

L

eden van Peace Councils in Ghana rapporteren grote meerwaarde voor hun werk, onder andere bij hun bemiddelende rol bij eigendomskwesties in Noord-Ghana. Zij geven aan dat zij veel hebben aan de tools voor conflictanalyse en specifieke gespreksvaardigheden die zij leerden in een vijfdaagse DPC-training.

In Oekraïne zijn deelnemers aan een DPC-training in Lviv aan de slag gegaan met hun eigen rol in de polarisering die gaande is in hun land. Ter illustratie werden ervaringen ingebracht die zijn opgedaan tijdens het Noord-Ierse conflict en de rol van indirect betrokkenen daarbij. Dit zette de Oekraïense deelnemers aan het denken over hun eigen situatie en hun rol daarin.

Bruggenbouwer-valkuil DPC heeft de kennis, ervaring en vaardigheden in huis om een dialoog over gevoelige thema’s te faciliteren. Zo heeft DPC in 2014 een dialoog geleid rond islam en conflict en bijgedragen aan een bijeenkomst rond religie en seksualiteit. DPC trainde ook rijksambtenaren in dialoogstrategie: met wie wil ik een dialoog aangaan en wat is een geschikt moment, waartoe dient de dialoog en waarover gaan we het dan hebben. En: hoe kijkt de dialoogpartner tegen ons aan? Wat maakt ons geloofwaardig? Oefeningen en modellen gaven inzicht in do’s en don’ts. Een van de eye openers was de bruggenbouwer-valkuil: bruggenbouwers hebben vaak de neiging om in een conflict de uitersten bij elkaar te willen brengen, niet zelden met averechtse gevolgen. Het loont vaak meer om het midden te versterken. Dit was ook een eye opener voor vrijwilligers die zich in een interculturele setting inzetten voor een goed doel. In DPC-trainingen voor deze vrijwilligers werd ook aandacht besteed aan het belang van het met elkaar afstemmen bij een dialoog: praten we wel over hetzelfde? Door middel van oefeningen merkten de deelnemers dat deze vraag niet altijd snel met een eenduidig ‘ja’ te beantwoorden is. Aandacht voor de afstemming met elkaar draagt bij aan de diepgang van de dialoog, waardoor onnodige misverstanden worden voorkomen. Een deelnemer: “Ik heb al veel activiteiten bijgewoond over interculturele communicatie, maar ik heb nog nooit zo’n verdiepende en genuanceerde bijeenkomst meegemaakt”.

Zelf problemen leren oplossen Organisaties die hun werkwijze en samenwerking willen optimaliseren ervaren DPC als een welkome aanvulling op andere methoden. Ook hier staat capaciteitsversterking centraal en is er veel aandacht voor de context van een team of de organisatie. Een directeur van een levensmiddelenbedrijf in de Randstad beschreef de uitkomst van het leertraject met zijn bedrijf als volgt: ‘Jullie hebben rake analyses van wat er speelt in dit bedrijf. Jullie helpen ons echt verder. Adviseurs stellen ons vaak vragen en geven dan advies, jullie leren ons zelf de juiste vragen te stellen. Op een manier die niet aanvallend is. We leren zo zelf onze problemen op te lossen. Ik merk dat de communicatie tussen de medewerkers verandert, er is meer openheid en meer animo om zaken gezamenlijk op te pakken. De eilandjescultuur is sterk aanwezig bij ons en ik zie dat daarin verandering aan het komen is’. Bij een ander bedrijf staat sinds een training de DPC-toepassing elke twee weken op de agenda van het werkoverleg, inclusief persoonlijke actiepunten. De medewerkers hebben ervaren dat de DPC-tools veel bijdragen aan de samenwerking en sfeer. En ‘dat dit niet een trucje is zoals we bij trainingen van andere bureaus soms ervaren’, aldus een teamleider. ‘Dan lijkt het heel behulpzaam, maar eigenlijk kom je er geen steek verder mee. DPC helpt ons echt en we hebben geleerd dat je het aandacht moet geven wil je het laten inslijten in je werkwijze.

Iedereen praat er met enthousiasme over. Het heeft een verdieping van ons teamgevoel opgeleverd’.

WIL JE WETEN WAT DPC VOOR JOUW BEDRIJF, ORGANISATIE OF BIJEENKOMST KAN BETEKENEN? KIJK OP WWW.STICHTINGOIKOS.NL/DPC VOOR MEER INFORMATIE OF NEEM CONTACT OP MET INGEBERTE UITSLAG: I.UITSLAG@STICHTINGOIKOS.NL.

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

3

TAX JUSTICE NEDERLAND Ook al mag je het eigenlijk niet zeggen… toch is Nederland een belastingparadijs.

Ons land wil internationale bedrijven een gunstig fiscaal klimaat bieden. Dat betekent in de praktijk dat multinationals in ons land brievenbusmaatschappijen kunnen opzetten, waarmee zij belastingen in de landen waar zij actief zijn (waaronder ontwikkelingslanden) kunnen ontlopen. Ondernemingen en vermogenden kunnen ontsnappen aan belastingregels in andere landen, ze blijven anoniem en wetten en regels hebben geen vat op hen. Maaike van Diepen van Tax Justice Nederland vertelt aan Oikos Nieuws met trots over wat het netwerk in de afgelopen periode heeft bereikt. TEKST: MAAIKE VAN DIEPEN

V

an Diepen: “Belastingontwijking zorgt ervoor dat ontwikkelingslanden naar schatting 50 miljard dollar per jaar aan belastinggeld mislopen. Geld dat hard nodig is voor investeringen in duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding. De Nederlandse overheid wil ontwikkelingslanden helpen om op eigen benen te staan, onder andere door hen te leren zelf belasting te heffen. Dit ontwikkelingsbeleid wordt ondergraven door ons belastingstelsel, dat het wegsluizen van miljarden dollars aan belastinggeld mogelijk maakt.”

Tax Justice Nederland is een netwerk van negen Nederlandse maatschappelijke organisaties, gecoördineerd door Oikos. Tax Justice wil het onrechtvaardige belastingsysteem doorbreken en pleit in Nederland en in Europa voor een rechtvaardig belastingstelsel.

Maaike van Diepen (26) is blij met wat Tax Justice in het afgelopen jaar heeft bereikt. “Tax Justice heeft al een aantal jaren aangedrongen op een onderzoek door de Algemene Rekenkamer naar de belastingafspraken die de Nederlandse overheid heeft gemaakt met multinationals en naar belastingverdragen met andere landen. Dat onderzoek is nu ook uitgevoerd en de uitkomsten zijn in 2014 gepresenteerd. In het rapport werd het zo geformuleerd: ‘Nederland loopt niet uit de pas met landen als Luxemburg, het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland.’ Stuk voor stuk belastingparadijzen. Een rijtje waar je dus liever niet tussen staat.”

Oikos-medewerker Maaike van Diepen is de coördinator van het Tax Justice netwerk in Nederland.

4

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

Van Diepen signaleert dat het Nederlandse belastingbeleid steeds meer onder vuur komt te liggen, onder druk van andere onthullingen die in 2014 naar buiten kwamen. Zo bleek dat Nederlandse multinationals belasting ontwijken in Nederland. Bovendien kwamen belastingafspraken tussen de Nederlandse overheid en Starbucks aan het licht.

Uiteindelijk-gerechtigdenregister

beleid. “Aan de hand van de antwoorden op enquêtes hebben we een overzicht opgesteld van de standpunten van de verschillende politieke partijen als het gaat om eerlijke belastingen. Dat geeft de kiezers meer inzicht in hoe de verschillende partijen over dit belangrijke onderwerp denken.”

Tax Justice pleit voor transparantie over belastingen. Zo lobbyde het netwerk in 2014 voor een ‘uiteindelijk-gerechtigdenregister’.

Van Diepen: “In zo’n register vind je de namen van de bedrijven en personen die achter brievenbusfirma’s schuilgaan. Zo zijn deze mensen en bedrijven niet langer anoniem. Journalisten en maatschappelijke organisaties kunnen het register inzien om zo illegale geldstromen te achterhalen.”

Een stem voor ontwikkelingslanden

Nederland herbergt zo’n 12.000 brievenbusmaatschappijen.

Vorig jaar kwam aan het licht dat de Oekraïense elite rondom oudpresident Janoekovytsj onder andere brievenbusmaatschappijen in Nederland gebruikte om corrupte gelden te verbergen en belasting te ontwijken. Van Diepen: “Door grotere transparantie en controle met een register voor uiteindelijk gerechtigden, komen deze praktijken sneller aan het licht. Het is een belangrijke stap op weg naar het voorkomen van illegale geldstromen.”

Eind 2014 zegde minister Dijsselbloem toe om een openbaar uiteindelijk-gerechtigdenregister in het leven te roepen. Van Diepen: “Dit is echt een belangrijke stap. Daarnaast besloot de Europese Unie om in elk EU-land een register van eigenaren van alle bedrijven verplicht te stellen. Helaas zijn niet alle landen bereid om dit register ook openbaar toegankelijk te maken. Wij blijven pleiten voor volledige transparantie.”

Good Tax Governance in Transition Oikos is niet alleen mede-oprichter van Tax Justice en ‘host’ van het netwerk, de stichting heeft zelf ook een project op het gebied van belastingen. Zo ging Oikos in het afgelopen jaar het gesprek aan met het bedrijfsleven over maatschappelijk verantwoord ondernemen en belastingen. Om het onderwerp op de agenda van het bedrijfsleven te krijgen, werkte Oikos samen met de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) en PwC. In april verscheen het Oikos-VBDO rapport ‘Good Tax Governance in Transition’, dat bedrijven concrete richtlijnen geeft om een maatschappelijk verantwoord belastingbeleid in te voeren. In de publicatie introduceren Oikos en VBDO zes tax governance richtlijnen. Belangrijke richtlijnen die genoemd worden zijn onder andere dat belastingbeleid niet gericht zou moeten zijn op winst en dat belasting betalen de norm zou moeten zijn.

Op 22 april organiseerden Oikos, PwC en VBDO een multi-stakeholder event voor bedrijven en ngo’s. Tax- en mvo-managers, ambtenaren, accountants, juristen en wetenschappers gingen met elkaar in debat over eerlijke belastingen. Het doel van de bijeenkomst was om dit onderwerp in de bestuurskamer te krijgen.

Maaike van Diepen merkt op dat internationaal steeds meer aandacht is voor de negatieve gevolgen van belastingontwijking voor ontwikkelingslanden. “Na jarenlang aandringen van het (internationale) Tax Justice-netwerk worden er nu eindelijk stappen gezet om die negatieve gevolgen tegen te gaan. Zo pakt de OESO belastingontwijking aan met het Base Erosion and Profit Shifting (BEPS)-plan.

Helaas vertegenwoordigt de OESO voornamelijk welvarende landen.

Tot begin 2015 zijn ontwikkelingslanden buiten de besluitvorming over het BEPS-plan gehouden. Wij, maar ook ontwikkelingslanden zelf, wijzen erop dat alleen consulteren niet genoeg is. Tax Justice en partnerorganisaties roepen op tot het oprichten van een VN-orgaan dat fundamentele hervormingen kan doorvoeren.”

Tax Justice in 2015 Dat Tax Justice er de afgelopen jaren goed in is geslaagd om het onderwerp eerlijke belastingen op de agenda te krijgen, blijkt volgens Van Diepen ook uit de belangstelling van studenten (fiscaal) recht en accountancy voor dit onderwerp: “Wij worden steeds vaker gevraagd om workshops of debatten te organiseren over het belastingstelsel en belastingontwijking. In de toekomst willen we nog meer samenwerken met HBO- en WO-opleidingen op het gebied van fiscaal recht.” In de zomer van 2015 vindt de VN-top Financing for Development plaats. Hier bespreken ministers voor Ontwikkelingssamenwerking hoe de nieuwe millenniumdoelen (de sustainable development goals) gefinancierd moeten worden.

Van Diepen: “Wij zijn ervan overtuigd dat eerlijke belastingen hier een rol bij spelen. Daarom zullen we, in de aanloop van de top, dit onderwerp nog meer onder de aandacht brengen bij minister Ploumen.”

€

Tax Justice Nederland blijft ontwikkelingen op het gebied van belastingen nauw volgen, in samenwerking met de Europese en internationale Tax Justice netwerken. Van Diepen: “We blijven ook de aansluiting zoeken met het bedrijfsleven. De komende periode zetten we ook extra in op het bewust maken van Nederlandse burgers van het onrechtvaardige belastingstelsel. Ik denk dat de Nederlandse burger nog niet genoeg beseft dat dit onrechtvaardige stelsel ook hen benadeelt.”

Europese verkiezingen

TAX JUSTICE IS OP ZOEK NAAR NIEUWE (MAATSCHAPPELIJKE)

“Eerlijk belastingbeleid moet vooral ook op Europees niveau worden ontwikkeld”, aldus Van Diepen. Daarom peilde Tax Justice, in aanloop op de Europese Verkiezingen in 2014, de meningen van kandidaat-Europarlementariërs over belasting-

PARTNERS Weten wat lidmaatschap voor jouw organisatie kan betekenen? Vraag meer informatie aan bij Maaike van Diepen (maaike@taxjustice.nl of www.taxjustice.nl)

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

5

AFRICA IN MOTION – DE TOEKOMST LIGT IN AFRIKA! Is Afrika een bodemloze put voor ontwikkelingsgeld of is dit het continent van de toekomst voor ondernemers? Africa in Motion stelt dat ondernemers die internationaal willen opereren, moeten zorgen dat ze binnen nu en tien jaar in Afrika actief zijn. Afrika is meer dan een afzetmarkt; het is het productiegebied van de toekomst, voor zowel interne markten als export. Nergens zal de winst uit investeringen zo groot zijn als in Afrika, blijkt uit onderzoek van het McKinsey Global Institute.

N

ederlandse ondernemingen zien veel drempels om te gaan ondernemen in Afrika. Het beeld bestaat dat je als ondernemer een culturele kloof moet zien te overbruggen, dat je te maken hebt met corruptie en stroperigheid. Door dat negatieve beeld durven veel ondernemers het niet aan om te starten in Afrika.

Franchises For Development Africa in Motion startte in 2014 met het pilotproject Franchises For Development, om deuren te openen voor Nederlandse ondernemers die in een Afrikaans land willen gaan ondernemen.

Franchises For Development brengt Afrikaanse kennismigranten (voor-namelijk studenten) met een goed businessplan in aanraking met Nederlandse ondernemingen. De student leert gedurende zes tot twaalf maanden het bedrijf van binnenuit kennen. Als het leertraject succesvol is, sluit de onderneming een zakelijke overeenkomst met de kandidaat: een franchise, joint-venture of wederverkoop. Zo gaat het Nederlandse bedrijf in zee met iemand die de eigen onderneming goed kent, en die bovendien vertrouwd is met de Afrikaanse markt en de lokale situatie.

Samenwerkingspartners Franchises For Development werkt samen met de TU Delft en met Nederlandse studenten bedrijfskunde om een analyse te maken van de lokale situatie in de betreffende Afrikaanse landen. Zo komen de Nederlandse ondernemers goed beslagen ten ijs. Daarnaast werkt Franchises For Development samen met SPARK, een organisatie die migrant-ondernemers helpt om bedrijven op te zetten in hun landen van herkomst. SPARK ondersteunt de kandidaten bij het ontwikkelen van ondernemersvaardigheden.

Ten slotte maakt Franchises For Development gebruik van de expertise en de netwerken van Terwel Consultancy en van het Netherlands-African Business Council (NABC).

Economische groei Een hoopgevende toekomst voor Afrika hangt samen met duurzame economische ontwikkeling. Dat is het uitgangspunt van Africa in Motion. Franchises For Development wil een steentje bijdragen aan economische ontwikkeling, door de opkomst van nieuwe bedrijven te bevorderen en daardoor de werkgelegenheid te stimuleren.

In 2014 hebben vijf bedrijven zich aangemeld bij Franchises For Development. Daarnaast zijn er 25 businessplannen ingediend door migranten, gericht op acht Afrikaanse landen. Er is de meeste belangstelling om een onderneming te starten in Ethiopië en in Ghana.

Het doel voor de komende twee jaar is het opzetten van tien nieuwe bedrijven (Nederlandse franchises) in verschillende Afrikaanse landen.

Franchises For Development blijft daarvoor zoeken naar samenwerking met het Nederlands MKB. GEÏNTERESSEERDE ONDERNEMERS KUNNEN CONTACT OPNEMEN MET MAX KOFFI VIA M.KOFFI@STICHTINGOIKOS.NL.

6

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

Een bloeiende kerkgemeenschap waar iedereen terecht kan met de ervaringen die ze opdoen in de samenleving; op het werk, thuis en op school, op straat en in de media. Een gemeente waar die ervaringen in vieringen, onderlinge gesprekken en gemeenschappelijke activiteiten aan de orde komen, is een Superkerk! Oikos organiseerde een studiedag met het thema ‘samenleven in de Superkerk’. Een dag om inspiratie op te doen om ervoor te zorgen dat je eigen gemeente een ‘Superkerk’ wordt.

O

ikos werkt al twintig jaar op het snijvlak van kerk en samenleving. De verhouding tussen kerk en samenleving is in de afgelopen decennia sterk veranderd. In de jaren tachtig waren veel kerken betrokken bij grote maatschappelijke thema’s. Tegenwoordig lijkt het wel eens alsof kerken zich vooral nog bezig houden met interne perikelen: ontkerkelijking, vergrijzing, fusies en sluitingen. Enthousiaste vrijwilligers doen nog wel een heleboel, vooral op diaconaal vlak. En mensen in de kerken zijn ook mensen buiten de kerk, zij komen van alles tegen in hun persoonlijk leven en zij zijn vaak ook maatschappelijk actief.

Wat doen de kerken met de ervaringen die mensen opdoen in de samenleving. In de Superkerk staat niet de vraag ‘wat kan de kerk betekenen voor de samenleving?’ voorop, maar: ‘hoe krijgt de samenleving een plaats in de kerk?’. Zodat mensen individueel of als kerkgemeenschap met meer kracht en energie de samenleving in kunnen.

Pastores en kerkelijk werkers gingen met elkaar in gesprek over de vraag hoe zij in de kerk ruimte kunnen scheppen voor maatschappelijke ervaringen. Twee sprekers zetten op 7 november de toon: theologe Christa Anbeek en Arjan Plaisier (scriba van de PKN).

Anbeek stelt dat in de Superkerk ruimte is voor het gesprek over zogenaamde ‘contrastervaringen’: zowel positieve als negatieve ervaringen van de kwetsbaarheid van het leven. Waar in de samenleving deze ervaringen vaak verdrongen worden door een eenzijdige nadruk op vrijheid, autonomie en succes, biedt de Superkerk ruimte voor het gesprek over deze ervaringen.

Een deelnemer: “Er was grote openheid en betrokkenheid (…).

Daardoor konden wij goed praten over onze onzekerheden zonder de vinger naar een bepaalde doelgroep te wijzen en hen de schuld te geven. Ik vond het mooi dat een aantal mensen hun eigen moeilijkheden op tafel konden leggen.”

Arjan Plaisier benadrukt dat de kerk zelf een samenleving is, namelijk een samenleving rond de opgestane Heer. De kerk is een stuk wereld waar Christus zijn gezag over krijgt. Die kerk is een vierende, biddende, lerende, dienende en sprekende gemeenschap.

De studiedag liet zien dat er behoefte is aan het gesprek over hoe de samenleving in de kerk aan de orde komt.

Het gesprek daarover is niet eenvoudig: mensen in de kerken hebben verschillende beelden bij de kerk en gebruiken verschillende ‘talen’ om over geloof te spreken. Tijdens de studiedag bleek ook dat het gesprek wel mogelijk is. Een voorwaarde is wel dat gesprekspartners bereid zijn om de verschillende talen van de traditie en van de moderne samenleving te spreken en om elkaar te verstaan.

Oikos wil kerken en kerkelijke groepen graag ondersteunen om het gesprek aan te gaan over de kerk, samenleving en duurzaamheid. Oikos werkt onder andere aan thema’s rond duurzaamheid binnen het netwerk Theologie en Duurzaamheid, waarbij theologische faculteiten en verschillende relevante organisaties dit thema meer op de theologische kerkelijke agenda proberen te krijgen. Daarnaast ondersteunt Oikos lokale kerkelijke groepen die bezig zijn met duurzaamheid, via www.kerkenvoordetoekomst.nl.

VOOR MEER INFORMATIE: CHRISTIAAN HOGENHUIS (CT.HOGENHUIS@STICHTINGOIKOS.NL)

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

7

Ook dít is Oikos

Shop ’n Style Tijdens tien verschillende events (van introductieweken voor studenten, tot beauty-beurzen) kon je de afgelopen zomer Shop ’n Style tegenkomen. Met niet alleen veel leerzame feiten over de kledingindustrie, maar ook de mogelijkheid om zelf een shirt te customizen.

Er wordt veel gesproken over ontwikkeling van Afrika. Maar de Afrikaanse diaspora wordt nauwelijks geraadpleegd. Oikos probeert daar verandering in te brengen met een debatreeks in 2014 en het boek ‘Game Changers’ met tien Afrikaanse denkers over dit onderwerp.

Samen met andere inwoners van je stad of dorp nadenken over een duurzame toekomst. Dat is het doel van de toekomstateliers die Oikos helpt te organiseren in het hele land. Het leidt tot boeiende inzichten en inspirerende acties.

Toekomstateliers

African Diaspora

MVO & Belastingen In April 2014 organiseerde Oikos samen met VBDO en PwC een bijeenkomst voor belastingadviseurs en accountants over belastingen als mvo-onderwerp. Want eerlijk belasting betalen hoort bij maatschappelijk verantwoord ondernemen. In de bijbehorende publicatie werden zes richtlijnen gepresenteerd.

8

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

Masterclass Fix It! Oikos verzorgde voor Kerk & Wereld een dynamische masterclass voor beneficiĂŤnten van dit vermogensfonds.

Met sessies over het verwerven van ambassadeurs, het vasthouden van het enthousiasme van de vrijwilligers en het aanboren van alternatieve geldbronnen.

Refresh your Strategy Op 24 oktober 2014 vierden we het 20-jarig bestaan van Oikos met een conferentie rond de verschillende perspectieven op ontwikkeling. Met een lezing van Frank Westerman en bijdrages van Vamba Sherif, Hielke Wolters, Sylvia Borren en Max Koffi.

Noordpoolacademie Honderden scholieren, van 9 tot 18, die ademloos luisteren naar de verhalen van Bernice Notenboom over klimaatverandering. En die daarna acties gaan verzinnen voor een duurzamere wereld. Dat is de Noordpoolacademie. What an experience...

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

9

HOW TO SURVIVE – OIKOSXPLORE OikosXplore geeft jongeren de kans om op een actieve manier betrokken te zijn bij (internationale) maatschappelijke vraagstukken. Ruim vijftig facilitators (studenten en young professionals) ontwikkelen en faciliteren workshops, brainstormsessies en events waar zij leeftijdsgenoten helpen om hun eigen mening en rol te ontdekken. Op die manier kunnen deze facilitators zichzelf professioneel verder ontwikkelen, bijvoorbeeld door te leren faciliteren, activiteiten te coördineren of te leren hoe je doelgroepgericht activiteiten ontwikkelt.

I

n het kader van haar tienjarig bestaan zocht oikosXplore in 2014 contact met de young professionals die in het verleden als facilitator hebben gewerkt. Deze voormalige facilitators deelden hoe zij terugkijken op hun tijd bij oikosXplore, wat zij hebben geleerd en hoe dat van pas komt bij (het vinden van) hun huidige werk.

Vanaf 2014 zet oikosXplore de poule van facilitators breder en flexibeler in. De facilitators die op contractbasis werken, krijgen de mogelijkheid hun vaardigheden zo breed mogelijk in te zetten voor heel diverse aanvragen. Voor de pieken in aanvragen maakt oikosXplore gebruik van een flexibele pool van facilitators: studenten en young professionals die al enige ervaring hebben met faciliteren.

Als lid van de flexibele poule kunnen ze deze ervaringen verder uitbouwen. In 2014 faciliteerden 52 facilitators van oikosXplore 48 workshops en activiteiten op 16 events. Aan deze activiteiten namen 4083 jongeren deel. Daarnaast deden facilitators mee met drie internationale uitwisselingen waarin ze ervaringen deelden met Europese organisaties.

Deelnemers aan How to Survive:

“Ik vond het heel erg leuk omdat jullie me aan iets hebben laten denken waar ik niet vanzelf aan had gedacht!”

How to Survive In het kader van het project How to Survive, begeleidden facilitators onder andere negentig eerstejaars studenten van de opleiding Junior Accountmanager en International Business Studies. De studenten werden uitgedaagd om een product of dienst te verzinnen waarmee niet alleen winst gemaakt wordt, maar die ook goed is voor mens en milieu. Tijdens How to Survive leerden de studenten de stappen van productontwikkeling en ontdekten ze de mogelijkheden van maatschappelijk verantwoord ondernemen.

OikosXplore organiseert How to Survive speciaal voor MBOstudenten. Het laat hen kennismaken met duurzaamheid en ondernemerschap. Doordat de studenten in teamverband aan de slag gaan, doen ze bovendien waardevolle ervaring op met samenwerken en creatieve processen. How to Survive wordt ingezet tijdens de start van een economische opleiding. Ook sluit How to Survive goed aan bij de afrondende fase van beroepsopleidingen waarna studenten vaak als zelfstandig ondernemer aan de slag gaan.

Innovatie OikosXplore is in 2014 gestart met een innovatietraject, om de activiteiten van oikosXplore in de toekomst nog beter te laten aansluiten bij de behoeften van docenten en jongeren. Dit proces is ook in 2015 nog gaande.

VOOR MEER INFORMATIE: WWW.OIKOSXPLORE.NL.

Eline Berghuis-van Westering (bij oikosXplore: 2006 t/m 2011, nu werkzaam bij CC Zorgadviseurs) “Werken bij oikosXplore was een mooie mix van uitgedaagd worden en ondersteuning krijgen. Ik heb het meest geleerd van het faciliteren van processen en gesprekken. Ik heb ontdekt dat dat een rol is die bij me past en waar ik goed in ben. Het heeft me indirect mijn eerste baan opgeleverd. Ik gebruik deze vaardigheden nog bijna dagelijks in gesprekken en vergaderingen.”

10

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

OIKOS HOST SAMENWERKING FACILITEREN VOOR HET BESTE RESULTAAT De EEN-campagne, het Tax Justice Netwerk, crowdfundingplatform Geloof in je Project en het vermogensfonds Kerk en Wereld. Op het eerste gezicht vier totaal verschillende zaken. Toch is er een overeenkomst: Oikos speelde of speelt er een belangrijke rol in. Door deze verbanden te coördineren, het secretariaat of het financieel beheer op zich te nemen, de communicatie te verzorgen, subsidieaanvragen te doen of door als penvoerder op te treden.

Oikos als ‘host’, gastheer.

O

nder Oikos Host vallen alle werkzaamheden waarbij Oikos andere organisaties ondersteunt. In Oikos Host komt Oikos’ unieke vermogen tot uiting om de mensen en organisaties te ondersteunen en zo effectieve samenwerking te bereiken. Daarbij kan het gaan om organisaties die samenwerken in een verband of netwerk, om stichtingen zonder personeel en kantoorruimte of om verwante buitenlandse organisaties die in Nederland voet aan de grond proberen te krijgen.

Netwerken die Oikos in de afgelopen jaren heeft ondersteund of nog steeds onder-

steunt zijn bijvoorbeeld EEN/Nederlands Platform Millenniumdoelen, Tax Justice Nederland en het Kenniscentrum Religie en Ontwikkeling. Oikos biedt daarbij kantoorruimte, treedt op als coördinator en penvoerder en verzorgt het secretariaat, publiciteit en boekhouding.

Dienstbaar Oikos faciliteert samenwerking tussen verschillende, soms concurrerende organisaties. Organisaties die graag willen samenwerken rond een thema, kijken vaak naar Oikos om deze samenwerking te coördineren. Omdat Oikos niet gezien wordt als concurrent en tegelijk flexibel inzetbaar is, mede dankzij de professionals die ze in dienst heeft, kan de organisatie zich dienstbaar opstellen. Daarmee is Oikos de organisatie bij uitstek die ieders belang voor ogen houdt en zo kan zorgen voor effectieve samenwerking.

Sylvia Borren (voorzitter stuurgroep Nederlands Platform Millenniumdoelen): “Oikos bood het Nederlands Platform Millenniumdoelstellingen een uitstekende ondersteuning door het verzorgen van de financiële administratie en als werkgever van het campagneteam.

Jaap van der Sar functioneerde als een proactieve en betrokken secretaris op zowel strategisch, tactisch en relationeel niveau, waardoor hij mijn rol als voorzitter mogelijk maakte.”

Anne Claire Mulder (secretaris van het bestuur van Kerk en Wereld): “Esther Dwarswaard – vanuit Oikos werkzaam voor het bestuur van Kerk en Wereld - coördineerde het hele proces rondom de subsidieaanvragen – van de beoordeling door het bestuur tot vaststelling van de subsidie achteraf en publicatie van het verslag op de website. Daarnaast bereidde zij de stukken voor de bestuursvergaderingen uiterst zorgvuldig voor en coördineerde zij onze bijzondere activiteiten als de K&W Jongerenprijs en de K&W

VOOR MEER INFORMATIE:

Lezing. Zij kende als geen ander de verhalen

WWW.STICHTINGOIKOS.NL

achter al die mooie initiatieven die we hebben

OF DAVID RENKEMA

kunnen steunen. Oikos leverde zo prima onder-

(D.L.RENKEMA@STICHTINGOIKOS.NL).

steuning van ons bestuur.”

BRAC

GELOOF IN JE PROJECT

KERK EN WERELD

BRAC is een van de grootste ontwikkelings-

Voor kleinschalige particuliere initiatieven

Oikos ondersteunt de Stichting Kerk en

organisaties ter wereld en is gevestigd in

is het vaak lastig om uit te vinden hoe

Wereld sinds 2003. Oikos ondersteunt het

Bangladesh. BRAC wil contacten leggen

zij hun activiteiten kunnen financieren.

bestuur van de stichting door vergaderingen

met West-Europese fondsen, maar had tot

Crowdfunding kan dan een oplossing zijn:

voor te bereiden en te organiseren, door

voor kort geen ingang in West-Europa en

fondsen werven onder het grote publiek.

advies te geven over subsidieaanvragen,

heeft daar ondersteuning bij nodig. Vanaf

Het crowdfundingplatform Geloof in je

het organiseren van conferenties en het

2014 vervult Oikos de rol van makelaar

Project is er speciaal voor mensen die

regelen van publiciteit. Zo organiseerde

tussen BRAC en Nederlandse ministeries,

vanuit hun levensbeschouwing een klein-

Oikos de conferentie Fix It voor Kerk en

fondsen en banken. Daarnaast verzorgt

schalig project willen opzetten en daar

Wereld en gaf daar een masterclass over

Oikos de communicatie van BRAC voor een

financiering voor zoeken. Oikos coördineert

subsidie-aanvragen voor kleine

Europees publiek. Ook geeft Oikos advies

het platform en ondersteunt aanvragers

particuliere initiatieven.

over hoe BRAC fondsen het beste kan

om hun projecten zo goed mogelijk te

aanspreken.

presenteren op de website.

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

11

KENNISCENTRUM RELIGIE & ONTWIKKELING

IN GESPREK OVER DE ROL VAN RELIGIE BIJ SOCIALE VERANDERING ‘Als diplomaten en ambtenaren ervaren we dat religie veel meer betekent voor mensen wereldwijd, dan voor ons hier in Nederland. We moeten er daarom meer over weten!’, aldus aids-ambassadeur Lambert Grijns.

W

ie zich bezighoudt met ontwikkelingssamenwerking, komt al snel tot dezelfde conclusie.

In seculier Nederland zijn we gewend aan een scheiding tussen kerk en staat, maar in veel andere landen is religie nauw verbonden met alle facetten van het leven. Het kost professionals in de ontwikkelingssector vaak moeite om de rol van religie te herkennen en op waarde te schatten. Ontwikkelingsorganisaties zijn zich vaak wel bewust van de rol van religie. Maar hoe je daar als professional op een constructieve manier mee om kunt gaan, weten zij vaak niet goed.

Het Kenniscentrum Religie en Ontwikkeling (KCRO) is de specialist als het gaat om de rol van religie bij ontwikkelingsthema’s. Het KCRO richt zich daarbij in het bijzonder op de rol en bijdrage van religie en religieuze leiders bij sociale verandering rond seksualiteit en in noodhulpsituaties. Thema’s die dicht op het lijf en dicht op de huid zitten.

Leergang Religie en Seksualiteit Het KCRO adviseerde onder andere het Ministerie van Buitenlandse Zaken en Hivos over de rol van religie bij seksuele gezondheid en reproductieve rechten.

In samenwerking met het Kenniscentrum en ICCO richtte het Ministerie in 2014 de Leergang Religie en Seksualiteit op. ‘84% van de wereld vindt religie belangrijk. Nederland is dan wel seculier, maar de landen waarmee jullie werken niet! Je kunt er dus niet aan voorbij gaan’, stelt theologe Musimbi Kanyoro tijdens de openingsbijeenkomst. ‘Word geen seculiere minderheid, negeer religie niet. Leer erover, verzamel data, bouw een netwerk en werk samen met religieuze leiders en theologische scholen.’

De Leergang Religie en Seksualiteit moet bijdragen aan een beter begrip van religie en de rol die religieuze actoren kunnen spelen bij sociale verandering. Het lijkt lastig om met religieuze leiders te spreken over seksualiteit, aids en reproductieve rechten. In Nederland hebben we vaak het idee dat dominees en imams vooral veroordelende uitspraken doen met betrekking tot bijvoorbeeld

12

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

‘Word geen seculiere minderheid, negeer religie niet. Leer erover, verzamel data, bouw een netwerk. ’

HIV/aids en homoseksualiteit. Tegelijkertijd kunnen ontwikkelingsorganisaties niet om religieuze leiders heen in de strijd tegen HIV/aids en bij de strijd voor achtergestelde groepen. Dominees, imams, kerken en moskeeën hebben een unieke ingang bij mensen en hebben grote invloed op het denken van mensen. Die invloed kunnen zij ook gebruiken voor sociale verandering en vooruitgang.

Wie, als westerse professional, de dialoog aan wil gaan met deze lokale (religieuze) leiders, zou zich ook bewust moeten zijn van het eigen perspectief, en de waarden en idealen die hem drijven. Alleen wie open is over de eigen uitgangspunten, kan een zinvol gesprek aangaan met (religieuze) leiders en lokale gemeenschappen.

Religieuze leiders voor sociale verandering KCRO deed onderzoek naar programma’s van WorldVision in Zuid-Afrika, Malawi, Kenia en Tanzania.

WorldVision werkt daar, in samenwerking met religieuze leiders, aan bewustwording op het gebied van gender.

In hun programma Channels of Hope for Gender, gaat WorldVision de dialoog aan met religieuze leiders.

Daarbij kijken zij naar wat het geloof leert over de

positie van mannen en vrouwen. Dit levert vaak nieuwe inzichten op en dit motiveert religieuze leiders om ongelijkheid te erkennen en daar actie tegen te ondernemen.

Het KCRO interviewde christelijke leiders en leden van religieuze gemeenschappen in Zuid-Afrika, Malawi, Kenia en Tanzania. Uit die interviews kwam naar voren wat voor hen de rol van religie en van hun persoonlijk geloof is bij het tegengaan van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Velen van hen benadrukken dat spiritualiteit essentieel is bij persoonlijke en sociale verandering. Een pastor uit Malawi die deelnam aan Channels of Hope for Gender: “…nu zien we dat er verschillende stemmen spreken in de Bijbel en dat wij naar die stemmen moeten luisteren om te weten wat de kwaliteiten zijn van zowel mannen als vrouwen.”.

Noodhulp – verschillende perspectieven Hoe kunnen hulpverleners beter aansluiten op de veerkracht van mensen in noodhulpsituaties? Die vraag stond centraal in de workshop ‘Noodhulp – perspectieven op veerkracht’ die het KCRO organiseerde tijdens de Oikos Conferentie Refresh your Strategy. In veel landen waar noodhulp wordt verleend, hebben mensen enorme veerkracht. Die veerkracht hangt onder andere samen met de hoop, troost en het perspectief die mensen vinden in hun geloofsovertuiging. Als rampen toeslaan, zoeken mensen vaak de geborgenheid van de kerk of de moskee. En dat zijn plekken waar internationale hulporganisaties meestal niet komen.

Er is vaak een wereld van verschil tussen hoe westerse hulpverleners een ramp benaderen en hoe lokale gemeenschappen diezelfde ramp ervaren. Samenwerking met lokale (religieuze) organisaties en leiders

is van groot belang om effectieve hulp te bieden. Werk samen en bouw relaties met lokale religieuze organisaties en leiders, is een van de uitkomsten van de workshop. Wees je ook bewust van je eigen perspectief in landen waar religie met alle aspecten van het leven verweven is.

KCRO in 2015 ‘…nu zien we dat er verschillende stemmen spreken in de Bijbel en dat wij naar die stemmen moeten luisteren om te weten wat de kwaliteiten zijn van zowel mannen als vrouwen.’

Ook in 2015 adviseert en werkt het KCRO met organisaties en overheidsinstellingen. Het Kenniscentrum zal samen met het Centre for Religion, Conflict and the Public Domain van de Rijksuniversiteit Groningen verder onderzoek doen naar de methodes van WorldVision rondom HIV/aidspreventie en gezondheid van moeders en baby’s in Zimbabwe. De vraag die voor het KCRO centraal staat is: hoe dragen mensen vanuit persoonlijke spirituele bronnen bij aan duurzame sociale verandering? En wat is de bijdrage van religieuze leiders daarbij?

Dit onderzoek in lokale gemeenschappen levert het KCRO waardevolle inzichten en methoden op over de aansluiting bij religie en waardensystemen, die ook buiten de Afrikaanse context relevant zijn.

Sociale verandering vindt ook in Nederland plaats.

Ook hier kan het gesprek over waarden en zingeving bijdragen aan een betere aansluiting tussen mensen en organisaties met verschillende culturele en religieuze achtergronden. Het KCRO kan organisaties en overheden adviseren over hoe zij dat gesprek kunnen aangaan.

VOOR MEER INFORMATIE: BRENDA BARTELINK (B.BARTELINK@STICHTINGOIKOS.NL) EN WWW.RELIGION-AND-DEVELOPMENT.NL.

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

13

HET JAAR 2014 VOOR STICHTING OIKOS IN VIJF VRAGEN

OIKOS IN BEWEGING 2014 was een bijzonder jaar voor Stichting Oikos. In 2014 bestond Oikos twintig jaar. Op 1 augustus vertrok directeur Gerhard Schuil en maakte plaats voor David Renkema. Ten slotte werd in 2014 de aanzet gegeven voor ingrijpende organisatorische veranderingen waarmee Oikos met nieuw elan de toekomst in gaat. Een terugblik op het afgelopen jaar voor Stichting Oikos in vijf vragen.

Wat waren hoogtepunten en mijlpalen voor Oikos in 2014?

Stichting Oikos bestond twintig jaar in 2014. Dat jubileum werd gevierd met een conferentie met de titel Refresh your Strategy op 24 oktober. Deze conferentie gaf een goed beeld van de thema’s waar Oikos zich mee bezighoudt: religie, maatschappelijke verandering en duurzame ontwikkeling. Een gelegenheid voor Oikos om te laten zien: hier staan we nu, en dit is waar we mee bezig zijn.

De conferentie ging in op de worsteling die mensen hebben met de verschillende perspectieven die er zijn op de feiten. Hoe ga je daar op een respectvolle manier mee om? De conferentie trok een gemengd publiek: mensen die werken in de sector van ontwikkelingssamenwerking, jongeren die actief zijn bij oikosXplore en mensen met een kerkelijke achtergrond. Die verschillende groepen illustreren de verschillende werelden waarin Oikos in de afgelopen twintig jaar heeft gewerkt.

Op 1 augustus vertrok Gerhard Schuil als directeur van Oikos. Hij werd opgevolgd door David Renkema. Schuil had bij zijn aantreden in 2011 uitgesproken dat hij in een periode van drie jaar nieuwe impulsen wilde geven aan Oikos. Gerhard Schuil heeft zich ingezet voor de vernieuwing van Oikos, gaf het bestaande beleidsplan focus en vernieuwde het communicatiebeleid.

David Renkema trad in het verleden al een paar keer op als interim-directeur. Omdat Oikos middenin een vernieuwingsproces zit, koos het bestuur voor een soepele overgang, waarbij geen vacature ontstond voor de directeursfunctie.

14

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

Wat houdt dat vernieuwingsproces van Oikos in?

Oikos heeft te maken met veranderingen in haar omgeving en speelt daar actief op in. Gerhard Schuil heeft daar belangrijke aanzetten toe gegeven. In 2014 kwam dit proces in een stroomversnelling door de aandacht te richten op de verdiencapaciteit van de verschillende onderdelen van Oikos. De leidende vraag daarbij is welke meerwaarde Oikos samen met haar partnerorganisaties kan creëren. In 2013 is de keuze gemaakt om het werk van Oikos onder te brengen in enkele thematische programmalijnen. In 2014 bleek dat deze programmalijnen zich niet goed lieten vertalen in een werkbaar organisatiemodel.

De directeur heeft gesprekken gevoerd met een aantal mensen uit de directe omgeving van Oikos. Een rondetafelgesprek met enkele mensen uit de kerken maakte hier deel van uit. De uitdagingen waar Oikos als interkerkelijke organisatie en als ontwikkelingsorganisatie voor staat, vormde het centrale thema van de verschillende gesprekken. Het is duidelijk dat ook de organisaties in de omgeving van Oikos zoeken naar hun plek in een veranderende context. Ze verwachten dat Oikos maatschappelijke thema’s op een praktische manier op de kaart zet, in samenwerking met anderen en met een scherper profiel.

Voor de medewerkers van Oikos is er veel veranderd.

Als gevolg van de bezuinigingen konden enkele contracten in 2014 niet verlengd worden. Uit een onderzoek onder medewerkers kwam naar voren dat ze onzeker waren over hun eigen rol in het vernieuwingsproces. In het verlengde van dit onderzoek heeft de directie de programmamedewerkers gevraagd om te verkennen waar zij kansen zien voor Oikos. Zij doen dat systematisch volgens het Business Model Canvas.

Wie werkten in 2014 voor Oikos?

Per december 2014 waren er twaalf medewerkers in vaste dienst en twee medewerkers hadden een tijdelijk contract. Daarnaast werken er vijftien facilitators voor Oikos op basis van een nul-urencontract. Er werkten zes stagiaires voor Oikos. Bij het Kenniscentrum Religie en Ontwikkeling werkten twee junioronderzoekers.

Oikos nam in 2014 afscheid van twee medewerkers met een vast arbeidscontract. De financiële situatie blijft spannend. Voor de jaren 2014 en 2015 gingen alle individuele medewerkers en de PV akkoord met een verlaging van de eindejaarsuitkering van 8,3% naar minimaal 1%. Meer informatie over de financiële situatie van Oikos is te vinden in het financiële jaarverslag (dit is voor Oikos Nieuws abonnees en andere geïnteresseerden te vinden op de website).

De medewerkers van Oikos zijn vertegenwoordigd in de personeelsvertegenwoordiging (PV). De PV bestond eind 2014 uit twee leden. Zij vergaderden twee keer met de directie; een keer met de scheidende en nieuwe directeur, en nog eens informeel met de nieuwe directeur. Ook vergaderde de PV een keer met het bestuur.

Waar wil Oikos naar toe?

Oikos voert een breed scala aan activiteiten uit op verschillende gebieden: kerk en maatschappij, duurzaamheid, religie en ontwikkeling, vrede en conflict en rechtvaardige belastingen en migranten. Oikos staat voor de uitdaging om helder te communiceren wat zij te bieden heeft en wat de impact is van de verschillende activiteiten.

In deze tijd van praktisch idealisme is het niet voldoende dat Oikos zich profileert op haar idealen en waarden, hoe belangrijk deze ook zijn. Het gaat ook om de impact van onze activiteiten. De medewerkers verwoorden die impact nu nog scherper. Dat is niet alleen een voorwaarde om opdrachten van partnerorganisaties te werven, het is ook goed voor het werkplezier van de medewerkers, het profiel van de organisatie en de kwaliteit van het werk.

In 2014 is Oikos gestart met een intensieve verkenning van de kansen. Een aantal vragen is daarbij leidend: Wie zijn de mogelijke partnerorganisaties? Wat is de toegevoegde waarde die Oikos biedt? Willen de partnerorganisaties betalen voor deze toegevoegde waarde?

De verkenning van de kansen van Oikos zal voor de zomer leiden tot een aantal aanbevelingen die richtinggevend zijn voor de toekomst van Oikos.

Waar staat Oikos voor?

Stichting Oikos bestond in 2014 twintig jaar. Ethische bezinning op de actuele mondiale uitdagingen staat al sinds de oprichting centraal. Oikos werkt daarvoor samen met een breed scala aan partnerorganisaties: actiegroepen, kerken en kerkelijke organisaties, ontwikkelingsorganisaties, jongeren, migranten enzovoort. Waar Oikos voor staat is vorig jaar samengevat in de missie: “Oikos werkt aan veranderingen in de Nederlandse samenleving, gericht op rechtvaardige en duurzame ontwikkeling wereldwijd. Oikos werkt vanuit de overtuiging dat daartoe samenwerking en bezinning vanuit religieuze, levensbeschouwelijke en culturele diversiteit noodzakelijk is.”

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

15

Vind jij ook dat het anders kan?

Word Vriend van Oikos!

Geloof jij ook dat het anders kan?

Vrienden van Oikos

Oikos steunt jou!

Steun jij Oikos?

De wereld kan beter. Ja, daar is iedereen het over eens.

Veel mensen maken zich zorgen over ongelijkheid, conflicten en de uitputting van de aarde. Dat we daar in Nederland zelf het nodige aan kunnen doen, zien we echter nog wel eens over het hoofd. Maar hoe pak je dat aan? Oikos steunt mensen en organisaties die willen werken aan verandering in Nederland.

Ben jij al vriend van Oikos?

Een paar voorbeelden: • Workshops en evenementen voor jongeren door jongeren over onderwerpen als fairtrade, ontwikkeling, zingeving en interculturele communicatie; • Ondersteuning (lokale) groepen die zich in willen zetten voor duurzaamheid.

• Lobby in Nederland en Europese Unie om belastingontwijking tegen te gaan; • Wereldwijde trainingen in onze methode voor conflicthantering;

Voor het werk van Oikos zijn de Vrienden van Oikos onmisbaar. Met jouw bijdrage is Oikos in staat om nieuwe en gedurfde activiteiten te ondernemen waar (nog) geen fondsen voor beschikbaar zijn. Jouw gift maakt het Oikos mogelijk een fris en tegendraads geluid te laten horen in onze samenleving. Wie kan vriend worden? Iedereen! Kijk op www.stichtingoikos. nl/vriend. Overweeg je met je organisatie, bedrijf of (kerkelijke) groep vriend te worden? Neem dan gerust contact met ons op.

Waarom Vriend van Oikos worden Geloof jij ook dat het eerlijk en duurzaam kan en we dat alleen samen kunnen bereiken? Vind je ook dat we wat betreft duurzame ontwikkeling in Nederland nog het nodige te doen hebben? Neem dan ook een aandeel in de toekomst van Oikos!

Zo zijn wij als relatief kleine organisatie zowel in staat mensen in beweging te brengen als belangrijke onderwerpen op de publieke en politieke agenda te zetten.

COLOFON Oikos Nieuws is het magazine van Stichting Oikos. Vrienden van Oikos ontvangen het blad gratis. Nog geen Vriend van Oikos? Meld u nu aan op stichtingoikos.nl/vriend of bel ons (zie hiernaast). Wilt u graag vrijblijvend op de hoogte blijven? Meld u dan aan als abonnee op stichtingoikos.nl/on.

U wordt dan één maal per jaar om een bijdrage gevraagd.

16

OIKOS NIEUWS #72 JUNI 2015

Ontwerp & layout In Ontwerp, Assen Productie Nilsson, Goes Teksten Van der Weijden Teksten Samenstelling David Renkema Rogier van der Weijden

Fotografie Anne Reinke (p.1 en p.4), Rebke Klokke (p.2 en 8), Max Koffi (p.6), Irene Tom (p.7), Klaas Fopma (p.8), Oikos (p.8 en 9), Hilde Wikkerink (p. 10), Conor Ashleigh, AusAID (p.11) en WorldVision (p.13).

Stichting Oikos Postbus 19170 3501 DD Utrecht T (030) 236 15 00 oikos@stichtingoikos.nl www.stichtingoikos.nl

Financieel en organisatorisch jaarverslag 2014

IN VOGELVLUCHT 2–3 FINANCIEEL JAARVERSLAG 4–9 OVERZICHT VAN STAKEHOLDERS 10 BEGROTING 2015 11 MEDEWERKERS EN BESTUUR 12

2014 in vogelvlucht

Organisatorisch jaarverslag 2014

STICHTING OIKOS

Totale omzet

m/v

actief in de organisatie

€ 1,1 miljoen

56 Mensen

projecten

39 vrouw 17 man

23 projecten

waarvan 6 grote projecten > € 50.000,-

20 stafmedewerkers PROJECTEN

Tax Justice NL

Werken aan ‘de nieuwe milleniumdoelen’

08

interviews met lokale diakonieën

01 workshop

04

15

rondetafelgesprekken met minFIN, minBuZa, MNC’s

Belastingen & MVO

lobbygesprekken met Kamerleden/fractiemedewerkers

02

Verbinding tussen kerk en millenniumdoelen

artikelen

Africa in Motion

08

Afrikaanse landen

25 businessplannen

01

2

rapport

01

bijeenkomst i.s.m. PwC

5 bedrijven, 25 businessplannen gericht op 8 Afrikaanse landen

05 bedrijven

Stichting Oikos

African diaspora

Improviseren

13

prominente NL-auteurs

10

01 04 200

toekomstateliers

260

boek

bijeenkomsten

05

artikelen

Samen met gemeenten en VNG 13 toekomstateliers georganiseerd, 260 deelnemers, 100 bezoekers werkdag, 5 artikelen

bezoekers

Moreel leiderschap

oikosXplore

06 01

events

workshop

517

01 01

deelnemers

studiedag

tool

Workshop maatschappelijk leiderschap voor predikanten en pastores

03 internationale uitwisselingen

Kenniscentrum Religie & Ontwikkeling

05

48 workshops

onderzoeken

11

1147

deelnemers

05 bijeenkomsten

deelnemers

Shop ’n Style on Tour

10

DPC

BuZabijeenkomsten

04

deelnemers

Noordpoolacademie

Samenwerken en conflict management

30+ consultancy & trainigen

Kerk, samenleving en duurzaamheid

65

Dialoog en sociale cohesie

10+ advies & proces

2408

webinars

05

scholen

bezoekers werkdag Superkerk

350 leerlingen

07

ONTWERP: NILSSON COMMUNICATIEKUNSTENAARS

03

(universiteits) steden

artikelen

Start netwerk Theologie & Duurzaamheid

3

Financieel jaarverslag 2014

Balans per 31 december 2014 Activa

Inventaris Aandelen Oikocredit Vorderingen op korte termijn en vooruitbetaalde kosten Liquide middelen

2014 2013

ACTIVA

€ €

Vaste Activa Inventaris Aandelen Oikocredit

14.571 22.117 53.287 51.548

Vlottende Activa Vorderingen op korte termijn en vooruitbetaalde kosten Liquide middelen

163.625 646.416

327.007 757.461

TOTAAL ACTIVA

877.900

1.158.133

Vanwege een directe koppeling aan het grootboek kunnen er afrondingsverschillen zijn in de tellingen.

Toelichting Activa Vlottende activa Vorderingen op korte termijn en vooruitbetaalde kosten Deze post is fors lager dan eind 2013. Subsidies en bijdragen voor projecten worden vaak begin navolgend jaar definitief vastgesteld. In de regel is wel een ruim voorschot verstrekt. a. Met het afronden van SBOS (project NPM-EEN) is een groot project financieel afgerond.

Eind 2013 stond nog een ontvangen bedrag van SBOS op de balans van € 80.172.

4

Liquide middelen b.

Eind 2013 had Oikos nog € 69.634 tegoed van de Vrienden van Oikos (post Rekening Courant Vrienden van Oikos). Dit bedrag is begin 2014 ontvangen. De Bijdrage van de Vrienden van Oikos over 2014 is in het verslagjaar in haar geheel ontvangen.

De liquide middelen zijn eind 2014 fors lager dan eind 2013, te weten circa € 110.000 lager.

Grootste wijzigingen die hiertoe hebben geleid: • € 161.000 daling van de vlottende activa (nog te ontvangen bedragen en vooruitbetaalde bedragen).

• € 242.810 daling van vooruit ontvangen subsidies (zie ook opmerkingen onder Passiva) • € 23.000 daling van nog te betalen rekeningen.

Stichting Oikos

Passiva

Algemene reserve Reserve personeelskosten/reorganisatie Vooruitontvangen projectbijdragen, subsidies e.d.

Overige schulden op korte termijn

2014

PASSIVA

2013

€ €

Eigen vermogen Continuïteitsreserve – Algemene reserve – Reserve personeelskosten/reorganisatie Vooruitontvangen projectbijdragen e.d. en overige schulden op korte termijn Vooruitontvangen projectbijdragen, subsidies e.d.

Overige schulden op korte termijn

TOTAAL PASSIVA

290.459 286.693

309.361 286.693

107.777 192.970

350.587 211.492

877.900

1.158.133

Per eind 2014 is de omvang van de continuïteitsreserve ruim beneden de norm van de VFI-richtlijn (reserves goede doelen). Volgens de VFI-richtlijn mag de continuïteitsreserve maximaal 1,5 maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie zijn.

Toelichting Passiva Vooruitontvangen projectbijdragen, subsidies e.d.

Zoals er aan het einde van een jaar nog delen van subsidies voor projecten zijn te ontvangen, worden sommige subsidies ook (deels) vooruitontvangen of wordt een ontvangen bedrag geoormerkt voor het volgend jaar.

Het totaal van deze bedragen is gedaald met € 242.810 ten opzichte van 2013.

• Ten behoeve van NPM-EEN stond eind 2013 een geoormerkt bedrag op de balans van € 87.170.

Dit bedrag is in haar geheel ingezet in 2014.

• Ten behoeve van Tax Justice Europe stond een geoormerkt bedrag van € 6.158 op de balans.

Dit betrof het saldo contributies van Europese organisaties die Oikos op verzoek van de internationale organisatie in 2012 en 2013 inde. Het saldo is in 2014 overgemaakt naar Tax Justice Network.

• Het bedrag aan vooruitontvangen en geoormerkte subsidies ten behoeve van Oikos is met ruim € 148.000 gedaald ten opzichte van 2013.

Dit betreft met name € 80.000 subsidie van

Stichting Woudschoten (eind 2013 ontvangen ten behoeve van project oikosXplore 2014) en geoormerkte subsidies voor project Beyond Face Value (periode 2013-2015) die in 2014 zijn besteed.

5

Financieel jaarverslag 2014

Rekening van lasten en baten Lasten Personeel (salarissen, premies e.d.)

Overige personeelskosten Huisvesting Afschrijving inventaris Documentatie Kantoor Administratie, stichtingskosten en juridische kosten Bestuurskosten, contributies en bijdragen Publiciteit en publicaties Kosten voorgaand boekjaar Aanvullende projectkosten (campagnes, manifestaties)

LASTEN

REALISATIE BEGROOT REALISATIE 2014 2014 2013 € € €

Personeel (salarissen, premies e.d.)

709.048 652.550 682.074 Overige personeelskosten 49.646 46.362 61.075 Huisvesting 69.588 74.400 63.104 Afschrijving inventaris 7.546 10.000 10.630 Documentatie 1.717 3.000 2.682 Kantoor 33.063 40.775 37.832 Administratie, stichtingskosten en juridische kosten 16.069 16.650 27.089 Bestuurskosten en contributies aan (inter)nationale organisaties 7.827 11.200 8.770 Publiciteit en publicaties 21.376 31.000 33.087 Kosten voorgaand boekjaar 2.996 Aanvullende projectkosten 175.790 179.187 154.690

1.094.665 1.065.124 1.081.033

Afvloeiingskosten 4.760 50.291

TOTAAL LASTEN 1.099.425 1.065.124 1.131.324

Vanwege een directe koppeling met het grootboek kunnnen er afrondingsverschillen zijn in de tellingen

Toelichting Lasten Personeel a. Eind 2013 zijn de werknemers met een vast contract akkoord gegaan met een tijdelijke verlaging van de eindejaarsuitkering (van 8,3% van bruto salaris naar minimaal 1%). Met deze afspraak kon Oikos met een lager financieel risico 2014 ingaan. Uiteindelijk is voor de medewerkers met een vast contract de eindejaarsuitkering op 3% vastgesteld. Gedurende het jaar zijn vanwege extra werkzaamheden aan een aantal medewerkers extra uren uitbetaald, en is een aantal tijdelijke medewerkers in dienst gekomen. Hiermee is de post Personeel met circa € 55.000 gestegen t.o.v. de begroting.

6

b. Stichting Oikos volgt – enkele uitzonderingen daargelaten - de arbeidsvoorwaardenregeling van de Protestantse Kerk in Nederland. De functie van de directeur valt in schaal 13 van deze regeling.

Tot 1 augustus 2014 was de heer G.H. Schuil directeur. Het directiesalaris bedroeg voor de periode januari tot en met juli € 41.560 (brutojaarsalaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en variabele beloning) voor 36 uur in de week (aanstellingspercentage van 100% op basis van werkweek van 36 uur). Daarnaast is voor rekening van de werkgever voor € 5.036 bijgedragen aan de pensioenpremies. Conform de arbeidsvoorwaardenregeling heeft de directeur een

tegemoetkoming in de kosten woon-werkverkeer ontvangen van € 1.308.

Als voorbereiding op de overname van het directeurschap per 1 augustus 2014, is de heer D.L. Renkema per 1 januari 2014 toegetreden tot de directie. Het directiesalaris bedroeg voor heel 2014 € 50.588 (bruto-jaarsalaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en variabele beloning) voor 30,3 uur in de week (84,21% op basis van werkweek van 36 uur). Daarnaast is voor rekening van de werkgever voor € 5.895 bijgedragen aan de pensioenpremies. Conform de arbeidsvoorwaardenregeling heeft de directeur een tegemoetkoming in de kosten woon-werkverkeer ontvangen van € 2.242.

Stichting Oikos

Baten Subsidies Bijdragen lidkerken algemeen Bijdragen samenwerkingspartners projecten Dienstverlening Vrienden van Oikos Overige bijdragen, giften bijdragen projecten Bijdragen inzake workshops, cursussen, trainingen Rente en diverse baten

REALISATIE BEGROOT REALISATIE 2014 2014 2013

BATEN Subsidies, financiële bijdragen en werkzaamheden voor derden

€ € €

a. subsidies 335.868 207.500 290.282 b. bijdragen lidkerken algemeen 31.700 25.000 39.500 c. bijdragen samenwerkingspartners projecten 407.088 390.000 443.149 d. dienstverlening 168.706 36.200 95.289 e. Vrienden van Oikos en overig 95.500 85.000 170.000 ** aanvullend a, b, c, d, e 259.224

1.038.861 1.002.924 1.038.220

Bijdragen inzake workshops, cursussen, trainingen 21.948 48.000 20.765 Diverse doorberekeningen 5.681 2.335 Rente en overige baten 14.033 14.200 13.018 TOTAAL BATEN

1.080.523 1.065.124 1.074.337

RESULTAAT -18.902 0 -56.987

Het resultaat is als volgt onttrokken/toegevoegd aan de reserves Onttrokken aan algemene reserve -18.902 -6.696 Onttrokken/toegevoegd aan Reserve personeelskosten en reorganisatie -50.291

** Bij het opstellen van de begroting 2014 waren de baten als opgenomen bij a, b, c, d, en e als zeker aangemerkt.

Afschrijving inventaris en huisvestingskosten.

In 2014 zijn er geen investeringen geweest. De boekwaarde van de totale inventaris van Oikos is ultimo 2014 € 14.571. De post afschrijvingen en huisvesting vallen al enkele jaren lager uit dan begroot. In de begroting wordt jaarlijks rekening gehouden met investeringen in de kantoorruimten (schilderwerk, verbouwingen, vloerbedekking).

Deze investeringen zijn een aantal jaren niet gedaan. Begin 2015 vindt een inhaalslag plaats.

Kantoorkosten Deze post valt lager uit dan begroot door een bescheiden aanschaf van kantoorartikelen (€ 500 minder), lagere algemene portokosten (€ 1.500 minder), onderhoud, hardware, software ICT (€ 2.000 minder), enveloppen en briefpapier (€ 1.000 minder), doorberekening algemene kantoorkosten aan EEN (€ 1.000). De lagere kosten werden met name veroorzaakt door de ontwikkeling waarbij steeds meer communicatie online plaats vindt.

Bestuurskosten en contributies aan (inter)nationale organisaties De bestuursleden van Stichting Oikos ontvangen naast een onkostenvergoeding geen financiële vergoeding voor hun werkzaamheden in het bestuur. De kosten die gemoeid waren met het bestuur (reiskosten en catering vergaderingen) bedroegen over 2014 totaal € 1.601. Oikos heeft in 2014 voor € 6.226 contributies betaald aan onder meer Partos, Oikosnet, Eurodad, MVO Platform (via SOMO).

Zie voor vervolg toelichting op de Lasten en toelichting op de Baten de volgende pagina.

7

Financieel jaarverslag 2014

Waarderingsgrondslagen Algemeen Bij het opstellen van het jaarverslag 2014 is voldaan aan de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 640 voor Organisaties zonder winststreven.

Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd op aanschafwaarde verminderd met een jaarlijkse afschrijving van 10 (meubilair) tot 25% (ICT). Investeringen worden geactiveerd vanaf € 1.000.

Toelichting Lasten (vervolg) Publiciteit en publicaties Voor algemene publiciteit van Oikos was voor 2014 € 15.000 begroot. In 2014 is hieraan circa € 10.000 minder besteed. Dit komt met name doordat Oikos zich meer en meer richt op de publiciteit binnen en voor projecten en meer op elektronische wijze communiceert.

Afvloeiingskosten In 2013 zijn er afvloeiingsregelingen getroffen met enkele medewerkers, waarvan één regeling nog doorloopt. De kosten voor 2015 zijn vastgesteld op € 4.760. Hiervoor is ten laste van 2014 een reservering gemaakt voor dit bedrag.

Financiële vaste activa Deze zijn gewaardeerd op aanschafwaarde.

Vorderingen Vorderingen worden opgenomen tegen de nominale waarde. Indien hiertoe aanleiding bestaat is rekening gehouden met een voorziening voor oninbaarheid.

Overige activa en passiva Deze wordt gewaardeerd op de nominale waarde, tenzij in de toelichting een andere waarderings-grondslag is vermeld.

Toelichting Baten Subsidies, financiële bijdragen en werkzaamheden voor derden Bij het opstellen van de begroting 2014 waren bij de posten a,b,c,d,e bedragen opgenomen waarover op dat moment al een grote mate van zekerheid bestond. Er was daarnaast een totaal bedrag opgenomen (‘aanvullend a,b,c,d,e’) dat zeer haalbaar werd geacht. Met name bij 13.a en 13.d is dit ruim gelukt. a. Subsidies Het bedrag subsidies is aanzienlijk hoger dan het opgenomen bedrag bij begroot. Het is Oikos gelukt om aanvullende subsidies te verwerven voor met name de projecten ‘Noordpoolacademie’, ‘oikos-Xplore’ en ‘Shop ’n Style’. d. Dienstverlening Op een aantal terreinen zet Oikos haar deskundigheid in, in de vorm van dienstverlening.

In 2014 vond dit, naast de ‘bestuurlijke ondersteuning’ van de Stichting Kerk en Wereld, veelal plaats binnen thema’s en projecten waar Oikos al bij betrokken is. Bij de volgende projecten zijn de expertises van de medewerkers aan het project ingezet: • het ‘Kenniscentrum Religie en Ontwikkeling’ heeft een aantal onderzoeksopdrachten verricht en in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken gewerkt aan een ‘interactieve leergang religie en seksualiteit’

8

Grondslagen voor de resultaatbepaling Lasten en baten worden verantwoord in het jaar waarop ze betrekking hebben, rekening houdend met de toegepaste waarderingsgrondslagen.

• Dialogue for Peaceful Change’ (trainingen, begeleiding en consultancy) • OikosXplore (onderzoek voor Agentschap.nl) Daanaast vervult Oikos consultancy werk voor BRAC International. e. Vrienden van Oikos, particuliere donateur en overig De Vrienden van Oikos hebben in 2014 het werk van Oikos met een bedrag van € 35.000 ondersteund. Voor 2015 zal de bijdrage vanuit de Vrienden van Oikos minimaal € 15.000 zijn.

In 2013 was de bijdrage € 77.500.

Oikos heeft een particuliere donateur die anoniem wenst te blijven. Deze donateur heeft aan de jaarlijkse gift de bepaling gehecht dat de gelden ingezet dienen te worden op jongerenprojecten en Dialogue for Peaceful Change. Daarnaast mag Oikos jaarlijks 20% van de giften vrij besteden.

In 2014 is uit deze bron conform de bepalingen € 60.500 ingezet.

Voor 2015 is een inzet begroot van € 50.000.

In 2013 was de inzet € 92.500.

Stichting Oikos

Controleverklaring

9

Organisatorisch jaarverslag 2014

Financiers en Stakeholders

Financiers

Overige stakeholders

Projecten in Nederland

Organisaties

Samenwerkingsverbanden

• Action Aid • Agentschap NL • Algemene Doopsgezinde Sociëteit • Both Ends • Brac Internationaal • Cordaid • Edukans • Fonds 1818 • Foundation Max van der Stoel • Geloofinjeproject.nl • Gemeente Zaltbommel • Genootschap der Vrienden (Quakers) • Haëlla Stichting • Hivos • ICCO • Kerk in Actie • Mensen met een Missie • Ministerie van Buitenlandse Zaken • Nederlandse Sport Alliantie • Nordic Consultancy • Oikosnet • Oxfam Novib • Particuliere donateur • Protestantse Kerk in Nederland • Remonstrantse Broederschap • SIOC • SOMO • Stichting Kerk en Wereld • Stichting Rotterdam • Stichting Vrienden van Oikos • Stichting Woudschoten • Stichting Zonnige Jeugd • Trans National Institute • World Vision International

• Africa in Motion • BRAC Bangladesh • Centre on Religion and Conflict in the Public Domain (RUG) • Combeat • COS Gelderland • De Groene Zaak • Different Tracks Global (Ballycastle, Noord Ierland) • Dutch Consortium of Migrant Organisations (DCMO) • Educaids • Emerald Consulting HPC (Antioch, USA) • Enviu • Evangelische Alliantie • Gemeente Utrecht • Islamic Relief Nederland • Masterclass energietransitie • Micha Nederland • OBS Klaverweide, Noordwijk • PRISMA • Segbroekcollege, Den Haag • Seva Network Foundation • Socires • Stichting Mara • Stichting Otherwise • TU Delft • VBDO • Vice Versa / Lokaal Mondiaal • VNG Internationaal • Wageningen Business Café • Wageningen UR • Young Mindz • Zinweb

• Noach Alliantie • ACT Alliance • Partos • MVO Platform • Kenniscentrum Religie & Ontwikkeling • Nederlands Platform Millenniumdoelen • Tax Justice Nederland • Platform Duurzame en Solidaire Economie • Global Call to Action against Poverty (GCAP) • Oikosnet • Alternative Trade Mandate Alliance • Eurodad • Micha Campagne • One World • Partos • Society for International Development • Dom Hélder Câmara Chair

In 2014 werkte Oikos met het merendeel van deze financiers ook inhoudelijk samen.

10

Bedrijven • ABAA COnsultancy • De Baanbrekers • Frontier BV • MediaMail • Ndassie • OBA Milestones Consulting • PwC

Kerken • Het Rooms-Katholiek Kerkgenootschap • Protestantse Kerk in Nederland • Remonstrantse Broederschap • Algemene Doopsgezinde Societeit • Oud-Katholieke Kerk van Nederland • Religieus Genootschap der Vrienden • Evangelische Broedergemeente in Nederland • Raad van Kerken in Nederland

Stichting Oikos

Begroting 2015

2015 LASTEN € Personeel (salarissen, premies e.d.) * 655.212 Overige personeelskosten 45.156 Huisvesting 74.815 Afschrijving inventaris 8.000 Documentatie 4.000 Kantoor 38.150 Administratie, stichtingskosten en juridische kosten 18.327 Bestuurskosten, contributies en bijdragen 9.200 Publiciteit en publicaties 28.500 Specifieke kosten projecten 145.075 TOTAAL LASTEN

1.026.435

2015 BATEN € Subsidies, financiële bijdragen en werkzaamheden voor derden a. subsidies b. bijdragen lidkerken algemeen c. bijdragen samenwerkingspartners projecten d. dienstverlening e. Vrienden van Oikos en overig Aanvullend a, b, c, d, e **

207.500 25.500 377.000 95.000 65.000 197.435

967.435

f. Bijdragen workshops, trainingen en cursussen 50.000 g. Diverse doorberekeningen, diverse baten en rente 9.000 TOTAAL BATEN

1.026.435

* Op vrijwillige basis hebben de medewerkers met een contract voor onbepaalde tijd zich akkoord verklaard met een eventuele reductie van de eindejaarsuitkering van 8,3% tot minimaal 1%. ** De baten a, b, c, d, e, f, g zijn bij het opstellen van deze begroting als ‘nagenoeg zeker’ aangemerkt.

11

Organisatorisch jaarverslag 2014

Medewerkers/Bestuur Medewerkers in dienst van Stichting Oikos in 2014 Gerhard Schuil Algemeen directeur tot 1 augustus David Renkema Algemeen directeur vanaf 1 augustus Kees Brussel Beheer en financiën Rogier van der Weijden Communicatie & PR Annemarie van Ede Secretariaat Annelies Hartman-Deuling Secretariaat Greet Frankhuisen-van de Baan Secretariaat

Projectmedewerkers binnen de programma’s Brenda Bartelink Maaike van Diepen Caroline Doelman-de Graaf Esther Dwarswaard Christiaan Hogenhuis Roos Lombo-Visser Jaap van der Sar Plaatsvervangend directeur Carlijn Savelkouls Irene Tom Ingeberte Uitslag

Africa in Motion Anesca Smith

EEN-campagneteam Ilse Chang Erik Visser

Kenniscentrum Religie en Ontwikkeling Merel Meerkerk Erik Meinema

Projectassistenten oikosXplore Marijke Boessenkool Lillan Henseler Afke van der Woude

12

Facilitators OikosXplore Anouk Boom Coendert Slendebroek Gerlinda den Otter Lisanne Overweg Mallika de Kramer-Werkhoven Martijn Spaan Rebecca Scholten Renee Quekel Romy Nieuwenhuizen Tamara van der Sar Vera Lenssinck Vera Molenaar Wouke Oprel

Stagiaire Badredinne Boukattan/ EEN David Lau/ AIM Esther Loonstra/ KCRO Hilde Wikkerink/ oikosXplore Lotte Steenstra/ KCRO Petra Gama Broeken/ EEN

Medewerkers projecten in 2014 – niet in dienst van Stichting Oikos

Bestuur van Stichting Oikos op 31 december 2014 Vanuit het Rooms-Katholiek Kerkgenootschap Dr. J. Castillo Guerra

Namens de Protestantse Kerk in Nederland Drs. V. Rooze Drs. J. van Doggenaar, secretaris

Namens de Remonstrantse Broederschap, de Algemene Doopsgezinde Sociëteit, het Religieus Genootschap der Vrienden, de Oud-Katholieke Kerk van Nederland en de Evangelische Broedergemeente in Nederland Mr. Dr. J.E. Nijman, voorzitter Dr. C.L. Maas Drs. L.J. Wagenaar

Vanuit de Raad van Kerken in Nederland Ir. K. Nieuwerth

Voorgedragen door de werknemers Externe ondersteuning Bernice Notenboom Rene Grotenhuis Bart Brandsma Max Koffi Mirjam Pruis Kevin Kars Cynthia Kars Benjamin van Vianen Margriet van der Zouw Meike Sloover Pieter-Jos van Kampen Kim Idsinga

Drs. J.E. Kanis

Op vrije zetels Dr. J.M. Bavinck Drs. G.J. Meijerhof, penningmeester Met waardering voor hun inzet nam Oikos in 2014 afscheid van I. van de Bunt-Koster, J. Molenaar en J.W.M. Hardon.