http://www.business-nationaal.nl/archief/2009/bnno2-2009

business

‘Ik ben geen jaknikker’ Dick Jol over leiderschap, macht en gezag

Profiel

De uitgesproken mening van Dick Jol

‘Om de top te bereiken, moet je eelt op je ziel hebben’ Tekst mart rienstra fotografie hans kokx

‘Net als een scheidsrechter is een leidinggevende in het bedrijfsleven vooral faciliterend.’

Als geen ander weet Dick Jol wat nodig is voor de absolute top: lef, durf en een optimale conditie, zowel in mentaal als in fysiek opzicht. De oud-scheidsrechter voegt hieraan nog twee aspecten toe: ervaring en incasseringsvermogen. ‘Om de top te bereiken, moet je eelt op je ziel hebben. Zonder dat herken je niet de betekenis van winnen en verliezen, weet je niet welke investering nodig is om aan de top te komen en te blijven.’

II

business nationaal

Jol klinkt uitgesproken. Zijn langdurige aanwezigheid op het hoogste mondiale voetbalpodium heeft hem veel wijsheid gegeven. ‘Ook daarom ben ik heel kritisch op mijzelf en op anderen. Het is niet gauw goed; een compliment geef ik zelden, ook niet aan mijzelf. Dat maakt het ongetwijfeld lastig om met mij om te gaan. Aan de andere kant zorgt het wel voor een klimaat waarin je het beste in jezelf naar boven haalt.’

Optimaal presteren Bij de 53-jarige Hagenaar zijn dat accuratesse, daadkracht en zorgvuldigheid. ‘Het meest kenmerkende aan een scheidsrechter is zijn handelingssnelheid. In een split second maak je een keuze en beïnvloed je dus de wedstrijd. Dat vergt niet alleen veel oefening, maar ook een adequate voorbereiding.’ Voor Jol bestond die vooral uit het tot zich nemen van ‘zachte’ data. ‘Weten of een voetballer lekker in

Jarenlang was hij Neerlands beste scheidsrechter. In 2001 floot Dick Jol zelfs de finale van de Champions League tussen Bayern München en Valencia. Een conflict met de KNVB – het zoveelste – maakte in 2008 een einde aan zijn carrière als toparbiter. Sindsdien geeft Jol lezingen, trainingen en presentaties. Vaak met opmerkelijke anekdotes en scherpe oneliners over topsport, leiderschap en mentaliteit. ‘Een bedrijf is zo afhankelijk van sfeer.’

zijn vel zit, op de hoogte zijn van de situatie bij de club, de stand op de ranglijst, kennis nemen van de laatste wedstrijden tussen beide verenigingen et cetera. Al deze informatie kun je gebruiken om begrip en onderlinge harmonie te creëren en bij te dragen aan een omgeving waarin spelers optimaal presteren.’

De parallel met de meest ideale werkomgeving op kantoor ligt voor de hand. Jol vindt dat managers en directeuren vaak onvoldoende besef hebben van de impact van dergelijke niet-werkgerelateerde factoren. ‘Het gedrag van mensen is sterk gebaseerd op emotie. Als je dit onderschat of negeert, heb je nauwelijks middelen om gedrag te beïnvloeden, laat staan te veranderen.’

Faciliterende rol Deze opmerking brengt het gesprek op leiderschap, of beter: het gebrek daaraan.

Als scheidsrechter was Jol zich maar al te bewust van de rol die hij speelde. ‘Je positie in het veld bepaalt in grote lijnen het verwachtingspatroon van anderen. Als scheidsrechter word je regelmatig “getest”; spelers zoeken naar grenzen en verwachten dat jij ze daarop wijst. Jij bent ten slotte de spelleider, bepaalt de regels.’

De positie van een directeur is vergelijkbaar. ‘Van hem wordt verwacht dat hij leiding geeft, dat hij de richting bepaalt van het bedrijf – en dus van de medewerkers. Hij moet de sfeer haarfijn aanvoelen en weten wat onder zijn mensen leeft, hoe ze denken over hun werk en de onderneming. Daarin is een leidinggevende – net als een scheidsrechter – vooral faciliterend. Hij creëert de voorwaarden waaronder medewerkers de meest optimale pres-

taties leveren. Hij geeft ruimte waar het kan en houdt het kort als de omstandigheden daarom vragen. Let wel, in overleg, want dat is het grote verschil met het fluiten van een wedstrijd.’

Door het slijk Een onderscheid waar Jol zelf als scheidsrechter gebruik van maakte. ‘Ik ben gewend om direct te beslissen, zonder al teveel ruggespraak. Met alle risico’s van dien, maar daar heb ik mij nooit zorgen om gemaakt. Spelers hebben dat te accepteren. Iedereen maakt fouten, dus scheidsrechters ook.’ Juist op dit aspect onderscheidt zich de ware leider, vindt Jol. ‘Mijn opvolgers durven op het veld geen fout meer te maken, bang als ze zijn om door de media door het slijk gehaald te worden of een reprimande te krijgen van de KNVB. Het gevolg is dat ze op macht fluiten, in plaats van op gezag.

Dat zie je direct terug bij de spelers; die accepteren dat niet en er is geen respect voor zo’n scheidsrechter.’ Ook op dit punt legt Jol een verband met het besturen van een bedrijf. ‘Als de directeur vanuit zijn onaantastbare ivoren toren het beleid bepaalt en zich niet afvraagt hoe de medewerkers hierin staan, dan houdt het op. Vergeet niet, het personeel is de workforce van de onderneming. Zij zorgen voor het bedrijfsresultaat, niet de directeur.’

Botte bijl Volgens Jol wordt een leider geboren, niet gemaakt. ‘Eigenschappen als verantwoordelijkheid, visie, bezieling, overwicht en kwaliteit zijn karakteristiek voor zo’n type. Dat is niet aan te leren, dat heb je of

niet. Een leider herken je meteen, ook omdat hij de dynamiek van het groepsproces begrijpt en deze feilloos weet toe te passen. Hij zorgt ervoor dat de samenwerking optimaal is, dat onderlinge afspraken helder zijn en dat iedereen weet wat van hem wordt verwacht: de toppers, maar ook de mindere goden. Een goede leider heeft daar oog voor, als een hoeder die over zijn kudde waakt.’ Vooral tegen deze voorwaarde wordt in het bedrijfsleven vaak gezondigd. ‘De minder getalenteerden worden vergeten, zijn blijkbaar van gering belang. Managers hebben de neiging om bij individueel slechte resultaten direct de botte bijl te hanteren en te eisen dat het beter moet, of anders... Wellicht een begrijpelijke reactie, maar weinig effectief. Het “wij-gevoel” krijgt door een dergelijke aanpak namelijk een negatieve impuls, terwijl bedrijven juist zo afhankelijk zijn van sfeer.’

Geen spijt Een leider met begrip voor de zachte, menselijke kant van het bestaan. Het lijkt opmerkelijk om dit op te tekenen uit de mond van iemand die tijdens zijn carrière regelmatig overhoop lag met instanties als de KNVB. Niet in de laatste plaats vanwege zijn weliswaar eerlijke, maar niet altijd even tactische opmerkingen.

‘Ik geef mijn oprechte mening en ben geen jaknikker. Dat maakt mij wellicht ongeschikt om in een hiërarchisch systeem te functioneren. Laat het zo zijn; ik heb nergens spijt van. Ik weet wat ik kan en ben daar tevreden mee. Al had ik graag nog wat langer wedstrijden op topniveau willen fluiten. Maar ja…’ �

business nationaal

III

n

uniek n inspiratie n je kan de wereld veranderen n curious people n positief nieuws n perfecte organisatie n magic n 16 sprekers n aandacht voor details n verslavend n ĂŠĂŠn gedachte verandert je brein n 18 mei 2010 n www.pinc.nl

L I T ER A T U U R DE JUISTE BESLISSING

CREËER MAGIE

Door Peter Shaw

Door Lee Cockerell

TABOE: MACHT

Door Peter van Lonkhuyzen

Besluiten nemen is geen sinecure, zowel in de privésfeer als voor managers en bestuurders in het bedrijfsleven. Want na alle voorbereidingen, onderzoek, wikken en wegen komt uiteindelijk het ultieme moment waarop de knoop moet worden doorgehakt.

En dat blijkt niet eenvoudig, of het nu gaat over personeel, een overname of maatregelen die nodig zijn om de economie te stimuleren. In De juiste beslissing geeft Peter Shaw inzicht in de kern van goede besluitvorming.

Hij weet waarover hij schrijft; de Engelse managementcoach was jarenlang actief in het bedrijfsleven en bij de overheid. In zijn boek baseert hij zich op de ervaringen van uiteenlopende personen, van supermarktmanager tot minister. Er is ook aandacht voor de verschillende hiërarchische posities: leidinggevende, ondergeschikte of collega. Bij een goede besluitvorming gaat het volgens Shaw om de balans tussen duidelijkheid, overtuiging, moed en communicatie. Idealiter is sprake van een optimaal samenspel tussen analyse en emotie – het welbekende onderbuikgevoel.

222 pagina’s. Thema, ISBN 978-90-5871-400-8. € 22,95.

Het zag er aanvankelijk niet naar uit dat de carrière van Lee Cockerell een sprookjesachtig verloop zou krijgen.

Afkomstig uit een kansarme familie op het Amerikaanse platteland koos hij na een kortstondige studie voor het leger. Daarna kreeg zijn loopbaan vaart en klom Cockerell van keukenhulp op tot een topfunctie bij hotelketen Marriot, om in 1990 in dienst te treden bij Walt Disney. Hier schopte hij het tot vicepresident van Walt Disney World. Creëer Magie geeft inzicht in de leiderschapstechnieken die Cockerell gebruikte bij het aansturen en motiveren van zijn tienduizenden medewerkers. Het geheim van de smid, volgens de Disney-topman? Betrokken, verantwoordelijk en inspirerend leiderschap. Het boek bevat geen complexe strategieën of diepgaande theoretische beschouwingen, maar voornamelijk praktische, down to earth aanbevelingen.

278 pagina’s. Spectrum, ISBN 978-90-2742-397-9. € 29,95.

Macht verandert mensen. Met zijn eerste boek Taboe: Macht wil journalist Peter van Lonkhuyzen inzicht verschaffen in de processen en mechanismen die hieraan ten grondslag liggen. Het blijkt dat mensen in een leidinggevende rol meer testosteron in hun bloed krijgen. Zij worden seksueel aantrekkelijker, maar verliezen ook het vermogen om zich in te leven en zijn minder gevoelig voor risico’s. Ondergeschikten veranderen eveneens, in welhaast tegengestelde richting.

Zij blijken haatgevoelens of juist liefde t e o nt w i kkel e n voor hun superieuren en kunnen uiteindelijk verzanden in een apathische houding. In Taboe: Macht geeft Van Lonkhuyzen antwoord op vragen als: Welke mensen streven met name naar macht? Is dat bij mannen sterker dan bij vrouwen? En: Is macht verslavend?

118 pagina’s. Scriptum, ISBN 978-90-5594-638-9. € 17,95.

VIJF MAANDEN IN DE ACHTBAAN Door Fleur Sluijter en Gwen van Loon

vijf maanden in de achtbaan

Opeens had ik mijn bedrijf verkocht

Fleur Sluijter & Gwen van Loon

Voor veel ondernemers is het een doel dan wel een droom: de lucratieve verkoop van het eigen bedrijf, als ultieme bekroning van zakelijk succes. Fleur Sluijter kan er over meepraten. Zij verkocht het familiebedrijf Cotop – een leverancier van medische instrumenten – aan een buitenlandse partij. Samen met journaliste Gwen van Loon schreef Sluijter een boek over haar ervaringen tijdens het verkoopproces: Vijf maanden in de achtbaan. Van een vooropgezet plan was geen sprake. Begin 2007 stuurt Sluijter een e-mail aan de grootste concurrent, met als doel te komen tot samenwerking.

Al snel zit zij echter middenin de onderhandelingen over een overname door dit Amerikaanse bedrijf. Vijf maanden in de achtbaan geeft een openhartig inzicht in het verloop van de besprekingen, de strategische keuzes en het belang van goede adviseurs, maar ook in de emotionele impact van een verkoop. Sluijter heeft de voormalige familieonderneming inmiddels verlaten. Zij volgt een MBA-opleiding en investeert in een nieuw bedrijf.

141 pagina’s. Business Contact, ISBN 978-90-4700-175-1. € 17,50.

business nationaal

V

THEMA

Offshore outsourcen van ICT

Avontuur of kans?

Tekst ARIE F.O. CRAANEN fotografie hans kokx

Hans van Nek richtte in 1978 samen met een collega Grote Beer Software op en was er tien jaar lang directeur. Op dit moment geeft hij leiding aan Lizatec, een bedrijf in offshore outsourcing. ‘We hebben in Rotterdam een kleine vestiging met drie mensen die de grote lijnen in de gaten houden. Het programmeren vindt plaats in onze bedrijven in het Russische St. Petersburg en in Bishkek in Kyrgyzstan. Daar werken 35 ervaren ICT’ers aan uitbestede projecten.’

Steeds ingewikkelder Van Nek schreef het boek ‘Succesvol managen van offshore software projecten’ omdat er volgens hem veel te weinig praktische ervaring is op dit gebied. ‘We praten alleen over hoe je een offshorebedrijf selecteert. Maar wat doe je nadat de keuze is gemaakt? Waarop moet je letten, hoe werk je samen en hoe stuur je de boel aan?’

Offshore outsourcing gebeurt in de regel in een lagelonen-buitenland. ‘Vroeger in Ierland, daarna was onder meer Hongarije in trek. Op dit moment is India het meest bekende “outsourceland”. Wij hebben echter bewust gekozen voor Rusland.

Enerzijds omdat het dichterbij is, maar vooral ook omdat daar een enorme kennis en ervaring zit. Russen zijn meesters in technologie. De medewerkers in St.Petersburg zijn stukken beter dan de mensen die je op de Nederlandse markt zou kunnen vinden. Immers, van ervaring is pas sprake als je minstens tien jaar ICT-praktijk achter de rug hebt. In ons land worden goede mensen vaak “omhoog geschopt” naar het management.

Ze programmeren dan niet meer en de

VI

business nationaal

Hans van Nek: ‘In ons land worden goede ICT’ers vaak omhoog geschopt naar het management.’

operationele kennis gaat verloren.’ Ook het aanstormend talent in ons land blijft achter. ‘Het kernprobleem van automatisering is dat de materie steeds ingewikkelder wordt. Kon je dertig jaar geleden nog met een mbo-studie uit de voeten, nu is minstens een universitaire opleiding nodig. Het vak is een stuk complexer geworden.’

Innovatiekracht Wat zijn de belangrijkste voordelen van offshore outsourcing? ‘Allereerst de flexibiliteit. Daarnaast is de kennis bij een ge-

specialiseerd bedrijf vaak een stuk groter dan binnen de eigen onderneming.’ Is uitbesteden naar het buitenland niet slecht voor de Nederlandse economie? ‘Outsourcen levert juist een grote bijdrage aan de innovatiekracht van het nationale bedrijfsleven,’ stelt Van Nek. ‘Wij ontwikkelen zaken die de infrastructuur in ons land beter maken en waardoor de internationale concurrentiepositie van Nederland verbetert. Of dat nu in eigen land of in het buitenland gebeurt, doet er niet toe.

Bovendien zijn in Nederland vaak geen mensen te vinden die zoiets zouden kun-

Het naar het buitenland uitbesteden van ICT-ontwikkeling en beheer van systemen is al geruime tijd een trend. ‘Offshore outsourcen levert alleen voordelen op als het weloverwogen en goed gebeurt,’ zegt Hans van Nek, auteur van een boek over dit onderwerp. Volgens hem is het soms pure noodzaak om het heil elders te zoeken, aangezien in ons land de benodigde knowhow ontbreekt. ‘Twee derde van de ICT-projecten zouden gewoonweg niet tot stand gekomen zijn als ze niet in het buitenland waren uitbesteed.’

nen. Twee derde van de ICT-projecten zouden gewoonweg niet tot stand zijn gekomen als ze niet in het buitenland waren uitbesteed.’

Gewoon doorgewerkt Natuurlijk speelt ook het kostenaspect een rol. ‘De uurtarieven bij offshore outsourcing variëren van 30 tot 60 euro. Dat is stukken lager dan de kosten van vergelijkbare Nederlandse ICT’ers. Die vragen al snel 110 euro, dus in het buitenland ben je 40 tot 50% goedkoper uit.’ Maar deze situatie zal veranderen, voorspelt Van Nek. ‘Op lange termijn zal de hele offshore outsourcing falen omdat lonen ook in het buitenland omhoog gaan. Veel outsourcebedrijven houden zich alleen bezig met de handel in uren. Daar moet ik niet aan denken, want dan zou het snel bergafwaarts gaan, zeker in deze economische recessie. De afgelopen tien jaar hebben wij met de opbrengsten uit uren innovatieve tools ontwikkeld waarmee we uniek zijn in de wereld. Bijvoorbeeld instrumenten om automatisch oude systemen over te zetten naar nieuwe. Bij de ICT-crisis in 2002 daalde onze omzet met tachtig procent. We hebben toen geen mensen ontslagen, maar gewoon doorgewerkt aan eigen ontwikkelingen. Zo is een gigantische concurrentievoorsprong opgebouwd. Daar profiteren we nu van.’

In de genen Is offshore outsourcen ook interessant voor het mkb? ‘Onze kleinste opdrachtgever heeft nul medewerkers, terwijl de helft van de klanten minder dan vijf mensen in dienst heeft. Die bedrijven hebben verstand van zaken en een goed idee,

maar kunnen dit niet zelf bouwen. Dan kunnen ze bij ons terecht. Dat onze mensen in Rusland achter de computer zitten, maakt niet uit. Wij hebben bewust gekozen voor Rusland omdat de culturele verschillen kleiner zijn dan bijvoorbeeld in India. Door deze verschillen lopen projecten vaak spaak. Daarbij hebben Indiase mensen – net als Nederlanders – een echte handelsmentaliteit. Ze praten urenlang over de prijs, maar aan de inhoud wordt nauwelijks aandacht besteed. In Rusland is dat anders. Daar is de prijs secundair.

Men wil uiteraard geld verdienen, maar is vooral geïnteresseerd in de inhoud. Dat is historisch zo gegroeid met ontwikkelingen als de Spoetnik. Vroeger was het in de Sovjet Unie minder gevaarlijk om ingenieur te worden dan politicus.’

Doe alles tegen een fixed price

St. Petersburg heeft bovendien vanouds een sterke technische traditie. ‘Vanuit heel Rusland kwam men naar deze stad om techniek te studeren of te werken aan een van de vele technische instituten. Van de meeste van onze medewerkers zijn de vader en moeder ook ingenieur. Het zit dus in hun genen.’

met een club in zee die enkel uren verkoopt, maar werk op projectbasis. Dat is niet per se goedkoper, maar het voordeel is wel dat je bij een vooraf afgesproken prijs goed moet beschrijven wat je gaat doen. Dit leidt tot een contract waarbij beide partijen veel beter weten wat zij van elkaar mogen verwachten.’ Een tweede suggestie: win referenties in. ‘Nederlanders doen dat te weinig. Wij kijken vooral naar de prijs, of we de mensen aardig vinden en of ze goed Engels spreken.

Belangrijker is om bij referenties langs te gaan en vragen te stellen. Hoe is het gegaan, wat heeft het gekost en wat heeft het opgeleverd? Outsourcen levert immers alleen voordelen op als het weloverwogen en goed gebeurt.’ �

Weloverwogen Welke tips heeft Van Nek voor bedrijven die offshore outsourcing overwegen?

‘Doe alles tegen een fixed price. Ga nooit business nationaal

VII

Z REGIONALE ONTWIKKELINGSMAATSCHAPPIJ

‘n Sterk groeiend aantal bedrijven/ kantoren kiest voor West-Brabant als vestigingsplaats. Dat gebeurt op basis van sterke argumenten zoals bereikbaarheid - 50 kilometer van Rotterdam en Antwerpen-, een ruime keuze uit nieuwe en bestaande bedrijfsobjecten en lage grond- en huurprijzen. Multinational of éénmansbedrijf, wij zetten die argumenten graag voor u op ‘n rijtje.

BEL GRATIS: 0800 - 022 33 44

WWW.REWIN.NL

REP091617 Corp. adv BusinessNationaal (OL).indd 1

­­ UW­­IMPULS oP­­de­­WInkeLvLoer D.R.A.I. Nederland B.V. Apeldoorn Postbus 52, 7300 AB Apeldoorn Kayersdijk 141, 7332 AP Apeldoorn Telefoon (055) 541 53 33 Fax (055) 541 96 50 E-mail: drn@drai.nl Internet: www.drai.nl

05-02-2009 14:11:13

Z A K E N A U T O VOLVO S80: DE VOLGENDE STAP

Wie van ingetogen auto’s houdt, zal de Volvo S80 zeker op het netvlies hebben. En met de recent doorgevoerde facelift wordt de uitstraling alleen maar krachtiger. Tegelijk komt Volvo met de nieuwe generatie vijfcilinder dieselmodellen. Een uitzonderlijk zuinige versie is in voorbereiding.

De meeste wijzigingen komen direct voort uit opmerkingen van klanten.

Zonder dat aan de carrosserie gesleuteld is, toont de sedan iets lager en langer. Dat komt dan vooral door de nieuwe bumpers en grotere grille. Volvo heeft een interieur met een geheel eigen stijl; typisch Scandinavisch, waarbij prachtige materialen op een originele manier zijn verwerkt.

Vierwielaandrijving De nieuwe vijfcilinder diesel komt er in twee varianten. Met één turbo levert de machine al 175 pk, met een turbo extra wordt dit opgetrokken naar 205 pk. Het koppel is in beide gevallen hoog: 420 Nm, wat garant staat voor veel souplesse vanuit lage toerentallen. Volvo koppelt de krachtige D5-motor voortaan ook aan vierwielaandrijving (optie). Een van de belangrijkste eigenschappen van de diesel is het aanzienlijk lagere brandstofverbruik en dat levert weer een gunstiger energielabel op. Maar Volvo komt ook met een S80 DRIVe voorzien van ‘slechts’ een 1,6 liter dieselmotor die goed is voor een A-label. Er zijn gelukkig al enkele voorbeelden van grote auto’s met een kleine diesel, zodat we ons geen zorgen maken over het rijcomfort.

CITROËN C5 1.6 HDiF Vanaf het begin was in de huidige Citroën C5 al een 1,6 liter dieselmotor verkrijgbaar. Met 110 pk weet de bijna 1.500 kg wegende grote Fransoos behoorlijk te overtuigen. Want al lijken een top van 188 km/u voor de Tourer en een acceleratie van 0 tot 100 in 14 seconden niet overdreven, in de praktijk maakt de auto gewoon een vlotte indruk. Citroën heeft een aantal kleine aanpassingen doorgevoerd, waardoor de kleinste diesel in de reeks een A-label heeft gekregen. Nog belangrijker is dat er in de praktijk uitermate zuinig mee gereden kan worden. Een gemiddelde van 1 op 18 blijkt geen enkel probleem.

JAGUAR XF Het is vooral de huidige XF die ervoor zorgt dat Jaguar nog redelijke verkoopaantallen haalt. De nieuwste telg uit de familie heeft een aantal veranderingen ondergaan, waarbij die op het vlak van de motorische techniek het meest in het oog springen. De V8-motoren zijn in ons land niet van belang, maar een nieuwe 5 liter zorgt er wel voor dat het brandstofverbruik wordt teruggedrongen. Belangrijker is de komst van een tot 3 liter inhoud vergrote bi-turbo dieselmotor die in twee vermogensvarianten kan worden geleverd.

Ook hier lag bij de doorontwikkeling de focus vooral op brandstofbesparing.

TEKST: TONY VOS

business nationaal

IX

Leeuwarden

Landelijk bereik via 25 regionale BUSINESS-edities

Groningen

Assen

Zwolle Almere

Haarlem Amsterdam

Enschede

Leiden

Utrecht Ede Tiel

De totale oplage van BUSINESS

Rotterdam

Dordrecht

Arnhem

Winterswijk

Nijmegen

's Hertogenbosch

Nationaal, het landelijk katern

Breda Middelburg

Tilburg Venlo

van de 25 Business-uitgaven, bedraagt 100.000 exemplaren.

dan 300.000 zakelijke beslissers.

Adverteren in BUSINESS Nationaal is werken aan zakelijk succes!

business

‘Ik ben geen jaknikker’

Business Nationaal: 25x direct bereik in het hart van de regio

van BUSINESS Nationaal meer

Arnhem Business Arnhem Duiven Oosterbeek e.o.

Regio Business Midden-Brabant Tilburg Waalwijk Oisterwijk e.o.

Drechtsteden Business Dordrecht Sliedrecht Gorinchem e.o.

Drenthe Business Assen Hoogeveen Meppel e.o.

Driesteden Business Apeldoorn Deventer Zutphen e.o.

Door een meeleesfactor van ruim drie personen bereikt elke editie

Oost-Gelderland Business Doetinchem Winterswijk Zevenaar e.o.

Apeldoorn

Amersfoort 's Gravenhage

Amsterdam Business Amsterdam Amstelveen Schiphol Diemen e.o.

Flevoland Business Almere Lelystad Zeewolde e.o.

Friesland Business Leeuwarden Heerenveen Drachten Sneek e.o.

Gooi en Eemland Business Hilversum Bussum Amersfoort Nijkerk e.o.

Groningen Business Groningen Delfzijl Winschoten e.o.

Haaglanden Business Den Haag Zoetermeer Leidschendam Wassenaar e.o.

Kennemer Business Haarlem Beverwijk IJmond e.o.

Regio Business Noordoost-Brabant ‘s-Hertogenbosch Oss Veghel e.o.

Rijnmond Business Rotterdam Spijkenisse Schiedam Vlaardingen e.o.

Rijnstreek Business Leiden Alphen aan den Rijn Bodegraven Lisse e.o.

Rivierenland Business Tiel Zaltbommel Leerdam e.o.

Twente Business Enschede Hengelo Almelo Oldenzaal e.o.

Utrecht Business Utrecht Nieuwegein Houten Zeist e.o.

Vallei Business Ede Wageningen Veenendaal e.o.

West-Brabant Business Breda Roosendaal Etten-Leur Oosterhout Bergen op Zoom e.o.

Nijmegen Business Nijmegen Malden Boxmeer e.o.

Zeeland Business Vlissingen Goes Terneuzen Zierikzee e.o.

Noord-Limburg Business Gennep Venlo Roermond e.o.

Zwolle Business Zwolle Kampen Hardenberg Steenwijk e.o.

Dick Jol over leiderschap, macht en gezag

Business nationaal april 2009.indd 1

06-04-2009 14:39:19

www.business-nationaal.nl voor uw zakelijk succes!

TRENDS

Innovatie in IT

Creativiteit belangrijker dan technologie Tekst WILLIAM TEN BRINK fotografie J. MEIJER EN J. KRAMER

Best vernieuwend: koelkasten die zelf bestellingen doen bij de supermarkt, auto’s die bij pech meteen de Wegenwacht (of Route Mobiel) alarmeren en sportschoenen die niet alleen lekker zitten, maar ook informatie over snelheid, spierbelasting, hartslag en stofwisseling vertalen in praktische trainingstips. Nog spectaculairder wordt het als je op je pc ook het gedachtegoed van overledenen kunt downloaden. Technologisch is het allemaal mogelijk. Maar is dát innovatie in de IT? Volgens informatiemanager prof. dr. Piet Ribbers gaat het bij IT-innovatie niet zozeer om technologieën en producten, maar vooral om de manier van dénken. ‘Het is belangrijk om je te realiseren dat innovatie áltijd begint met creatief zijn, met niet te beperkt of bang denken. IT verandert en ontwikkelt en er blijven dus dingen komen die nog niet bedacht zijn. Het gaat er vooral om welke ideeën kansrijk en bruikbaar zijn, wat je daarmee wilt bereiken en hoe je dat wilt bereiken.’

Ribbers, voorzitter van het departement Informatiemanagement aan de Universiteit van Tilburg en Academic Director van het postdoctorale masterprogramma Information Management aan TiasNimbas Business School, was een van de sprekers op

Jan Kees de Jager: ‘Innoveren en creativiteit zijn kernwaarden.’

het lustrumsymposium ‘Innovating IT’, op 5 maart aan de Universiteit van Tilburg.

Thema: innovatie is van levensbelang en IT is daarbij vaak een drijvende kracht.

Met als cruciale vraag: is de huidige ITindustrie op deze rol ingesteld?

Motor Staatssecretaris Jan Kees de Jager van Financiën vindt in elk geval van wel. ‘Ik ben overtuigd van het belang en de kracht van IT bij innovatie. Innovatie moet, en IT moet dus ook. Zelf creatieve oplossingen bedenken en de mogelijkheden van innovaties optimaal benutten, daar draait het om. Innoveren en creativiteit zijn wat mij betreft kernwaarden die ontzettend belangrijk zijn in iedere bedrijfstak. De mo-

tor van de Nederlandse economie wordt gevormd door het innoverend vermogen van ondernemers. Ik geloof rotsvast dat IT je kan helpen om je onderneming een nieuwe groeistap te laten maken.’

Octrooibox Vooral starters, innovatieve bedrijven en doorgroeiers zijn belangrijk. ‘Daar trekt het kabinet ook geld voor uit.’ Een voorbeeld is volgens De Jager de Octrooibox.

Die zorgt ervoor dat winsten die bedrijven maken met octrooien effectief tegen een veel lager tarief worden belast in de Vennootschapsbelasting. ‘Dat is echt een maatregel om innovatie te bevorderen, net als de “innovatievouchers”, een programma van Economische Zaken voor kleine business nationaal

XI

TRENDS

ondernemers die budget kunnen krijgen dat ze kunnen besteden bij bijvoorbeeld universiteiten.’

Vierde golf De geschiedenis van de informatietechnologie is kort, maar uiterst dynamisch. Na de intra-fase (bedrijfsautomatisering) en de inter-fase (elektronische markten) beleven we nu de infra-fase (het netwerktijdperk). De vierde golf kondigt zich inmiddels aan: de eco-fase. Daarin raken vraag en aanbod in de IT totaal met elkaar verweven tot een dynamisch netwerk zonder centrale besturing.

Wat betekent dit voor de IT-sector? Volgens hoogleraar Informatiemanagement Han van der Zee (Universiteit van Tilburg) gaat alles straks op de automatische piloot. ‘IT raakt in de hele maatschappij verweven, alles en iedereen is met elkaar verbonden en kan zodoende communiceren, informatie delen en samenwerken.’

In de huidige wereld is volgens hem nu zó enorm veel informatie, dat deze goed gefilterd en gemanaged moet worden.

N. Venkat Venkatraman: ‘Innovatie los zien van technische mogelijkheden.’

management en om communicatie.’ IT kan op die manier ook de herdefiniëring van bedrijfsactiviteiten faciliteren, meent Venkatraman. ‘Kijk naar Apple, dat nu ontwerpt in de VS en produceert in China. De daarvoor noodzakelijke herinrichting van Apple’s totale zakelijke netwerk is mede mogelijk gemaakt door innovatieve IT.’ Volgens Venkatraman kan niemand innoveren zonder inzicht in en aandacht voor de rol van technologie.

‘Managers zullen voor hun nieuwe businessmodellen en -concepten dan ook heel nadrukkelijk en nauwgezet moeten kijken naar veranderingen in de samenleving als gevolg van de toename van het gebruik van technologie. Focussen op de toekomst betekent volop aandacht besteden aan de rol van IT in innovatie.’

Nieuwe diensten

Piet Ribbers (midden): ‘Innovatie begint áltijd met creatief zijn.’

‘Daarin zal IT een heel belangrijke rol spelen. Iedereen bevindt zich in een digitaal aura en is traceable en trackable. We zijn straks allemaal devices geworden in een wereldwijd netwerk. Dat vergt een totaal nieuwe benadering.’

Apple De gerenommeerde hoogleraar management N. Venkat Venkatraman (Boston University) wees er in dat verband tijdens het symposium op dat het hoog tijd wordt om innovatie los te gaan zien van technische mogelijkheden. ‘Meer dan ooit gaat het nu om processen, om strategieën, om

XII

business nationaal

Volgens Jörg Niemöller van Ericsson Research in Aken is de telecomindustrie extra interessant vanuit IT-perspectief.

‘Enerzijds dwingt de vooruitgang in de IT tot drastische transformaties in de business, anderzijds hebben de ontwikkelingen in de mobiele netwerken een grote invloed op de IT en wat mensen daar de komende jaren van merken.’ In de al behoorlijk verzadigde telecommarkt is groei volgens Niemöller alleen mogelijk door nieuwe diensten zoals ‘service-oriëntatie’, een ontwikkeling waarbij het gaat om het mobiel gebruik van via internet beschikbare softwarecomponenten. ‘Dat vergt veel innovatieve creativiteit, waarbij economische en technische aspecten elkaar wederzijds ook nog eens beïnvloeden.’ �

STAATSSECRETARIS KRIJGT IT-PRIJS

Staatssecretaris Jan Kees de Jager heeft tijdens het symposium ‘Innovating IT’ de KUBBIK-prijs ontvangen. Deze onderscheiding wordt sinds 1994 door de Universiteit van Tilburg toegekend aan personen die zich in Nederland of Vlaanderen buitengewoon verdienstelijk hebben gemaakt op het gebied van IT. De Jager kreeg de prijs omdat de jury onder de indruk was van zijn aanpak van de IT-problemen bij de Belastingdienst. Daarnaast heeft hij gedurende zijn loopbaan het belang van informatie- en communicatietechnologie met succes zichtbaar gemaakt op diverse fronten. Zo toonde De Jager zich binnen het Innovatieplatform een actief pleitbezorger van informatietechnologie, waardoor duidelijk is geworden dat IT een spilfunctie vervult voor innovatie in Nederland. Ook is De Jager lid van het strategisch ICT-overleg van het Ministerie van Economische Zaken. In 2007 werd hij door ICT-Office al verkozen tot ICTpersonality van het jaar, vooral wegens zijn bijdrage aan het plaatsen van ICT op de nationale agenda. Tenslotte boekte hij als ondernemer succes met ISM e-Company: het bedrijf staat op nummer 5 van de Fast 50, de ranglijst van snelst groeiende technologiebedrijven.

CrivINO V I N I

D ’ I T A L I A Verrassende Italiaanse wijnen Eigen en directe import -

Voor consument, horeca en bedrijfsleven Wijnproeverijen Relatiegeschenken Industrieweg 3 Tel.: 0416 - 69 06 01

w w w. c r i v i n o . c o m

5151RV Drunen Fax: 0416 - 31 98 38

SPECIAL

Direct effect na een betere visuele presentatie

Sta in je kracht, koop het goede pak Tekst MARTIN VERSPEEK

een ‘correct uiterlijk’ feitelijk onzichtbaar is – oorzaak: gebrek aan uitstraling. Zonde, vindt Van Doorn.

Recht of rond

Lida van Doorn: ‘Mensen worden vaak niet goed gehoord, omdat ze niet goed worden gezien.’

Na lezing van ‘Overtuigen door uitstraling - een visuele ontdekkingstocht naar jezelf’ stijgt iets boven het boek uit: hier spreekt een vrouw met een missie. Klopt dat? Auteur Lida van Doorn reageert aangenaam verrast. ‘Wat frappant, je bent de eerste die dat zegt. Maar inderdaad, ik denk dat ik voor veel mensen iets kan betekenen. Talent dat zich beter ontwikkelt.

Mensen die beter in hun vel zitten. Professionals die beter presteren.’

Onvoldoende handvatten

Videre videnda, zien wat gezien moet worden, is het grondbeginsel van het boek van Van Doorn. Geloofwaardigheid en effectiviteit hebben alles te maken met

XIV

business nationaal

uitstraling, doceert zij. Het totale plaatje bepaalt het beeld dat je bij anderen oproept. Het boek wijst de lezer de weg langs lijnen en vormen, stoffen, verhoudingen en composities tot en met het brilmontuur, accessoires, kleuren. Eindigend met houding, beweging en mimiek. Geen overbodige luxe, want managers en professionals hebben volgens de schrijfster onvoldoende handvatten om hier bewust mee bezig te zijn. De korte voorbeelden in het boek zijn illustratief: de communicatieadviseur die in sollicitaties keer op keer het eerste gesprek niet overleeft, het gemeenteraadslid dat gehesen in een duur maatwerkkostuum voor maffiabaas wordt versleten en de topambtenaar die ondanks

Van Doorn wordt vrij snel lichamelijk in haar boek. Kijk naar uw silhouet, kaaklijn en schouders: die zijn recht of rond. Het is de kunst daar gelijke vormen bij te laten aansluiten. Een V-hals doet het beter bij een recht of hoekig gezicht en figuur.

En dat geldt ook voor harde en vaste stoffen, een spread boord overhemd (en geen button-down), een visgraatcolbertje of een kostuum met dominante streep. Het gezicht, de hals, lichaamsbouw en -lengte, smalle of brede schouders, het vergt een kleine studie maar dan weet je welke elementen je eigen uitstraling versterken en welke deze verzwakken. Van Doorn toont effecten met heldere plaatjes van knopenrijen, revers, kleuren en dessins.

Zien is geloven, dus nodigt zij de lezer steeds uit verschillende kledingstukken aan te trekken en het effect te bestuderen.

Een duik in de kledingkast hoort er bij.

Maar ook voor ‘verkeerde’ kleuren, accessoires en kleding heeft Van Doorn simpele oplossingen.

Drie nieuwe pakken Achterin staan twee lezenswaardige persoonlijke verslagen, waaronder die van klinisch psycholoog Bert Tersteeg. Als organisatieadviseur en coach vaak in de weer met presentaties, liet hij Lida van Doorn opruiming houden in zijn kledingkast. De conclusie was desastreus, slechts 80% van zijn kleding versterkte hem.

Maar het was vooral de manier van kijken die Tersteeg bijbleef. ‘Ik leerde heel veel

‘Veel mensen doen zichzelf tekort omdat ze hun visuele mogelijkheden niet optimaal benutten. Daar wil ik graag verandering in brengen.’ Dit schrijft Lida van Doorn, trainer in authenticiteit, imago en uiterlijke vormgeving, in haar eerste boek. Zelfs charisma, de magische uitstraling die slechts weinigen is gegeven, kan ontwikkeld worden, belooft zij. Je authentiek en overtuigend presenteren, dat is een vaardigheid die iedereen zich eigen kan maken.

over de vormgeving van mijn gezicht, mijn postuur, mijn kleurbeeld en mijn persoonlijkheid’. De volgende dag koopt hij drie nieuwe pakken, ‘waarvan ik zeker wist dat ze bij mij pasten’. Zijn herontdekte en nieuw vormgegeven persoonlijkheid gaven hem ook inzicht in zijn huisstijl, kantoor, vulpen en koffer. Zijn ‘wetten’ kon hij steeds meer toepassen.

En hij schaafde met Lida zijn totale performance bij. Van powerpoint-presentaties is hij afgestapt – ‘ik ben zelf het instrument geworden’ concludeert Tersteeg die tot ‘best geklede man’ binnen een ministerie werd gedoopt.

Glad en ongeloofwaardig ‘Mijn boek is voor iedereen geschikt, met name voor mensen uit het bedrijfsleven.

Daar loopt zoveel potentieel rond. Mensen worden vaak niet goed gehoord, omdat ze niet goed worden gezien. Daardoor krijgen ze minder voor elkaar.’ Van Doorn maakt zich sterk voor meer aandacht voor de uitstraling die ze verbindt met de persoonlijke effectiviteit. ‘Stylisten hebben nogal eens de neiging om je de les voor te schrijven. Ik zeg: kijk naar het beeld dat je neerzet, daar kun je invloed op uitoefenen. Een beeld is niet goed of fout. Het is aantrekkelijk of niet, effectief of niet.’ Zij vindt dat kleding nooit los van de drager beoordeeld kan worden. ‘Er is altijd een wisselwerking tussen lichaamsbouw, natuurlijke karakteristieken, persoonlijkheid en kleding. Modespeciaalzaken willen daar wel eens aan voorbij gaan. Wie kent hem niet: de verkoper die een kostuum op de toonbank legt en dat combineert met een mooi overhemd en bijpassende das.

Op de toonbank geeft het geheel een mo-

derne en snelle uitstraling, terwijl het de drager bijvoorbeeld gladjes en ongeloofwaardig maakt.’

Maar moeten we ons niet wat aantrekken van het heersende modebeeld? Mode gaat in de visie van Van Doorn voorbij aan de vragen: Hoe zet je jezelf sterk neer’? Wie ben je écht? Laat je zien wat je wilt laten zien? ‘De mode moet je integreren in je eigen stijl. Wil je jezelf als persoonlijkheid karaktervol neerzetten, dan moet je soms de mode aan je voorbij laten gaan.

Kleding hoeft niet modieus te zijn om toch in het tijdsbeeld te passen.’

‘Overtuigen door uitstraling’ is een doehet-zelfboek. Mensen kunnen veel meer uit hun presentatie en daarmee uit zichzelf halen, is haar overtuiging. Hoe goed je je ook voelt in je kleding. Van Doorn trekt de vergelijking met een cursus wijnproeven. ‘Door veel meer te weten over wijnen en beter geur, tonen en smaaknuances te kunnen onderscheiden, ga je vanzelf andere keuzes maken. Je mening over wijn verdiept zich, je smaak ontwikkelt zich, waardoor je wijnen gaat herwaarderen. In sommige wijnen heb je ineens geen interesse meer. Door anders naar jezelf te kijken, krijg je veel meer aandacht voor aspecten die ertoe doen. Het grote verschil zit vaak in een klein detail. De vormgeving en de plaatsing van revers, bijvoorbeeld, doen heel veel met je uitstraling.’

Bepaal zelf welk beeld je neer wilt zetten, is de boodschap. Laat het uiterlijk het innerlijk versterken en vice versa. Dan straal je uit wie je bent, dan werkt je overtuigingskracht. �

OBAMA’S SPIERTONUS Erg plezierig vindt Lida van Doorn het niet, integendeel.

Maar de verleiding is voor de interviewer te groot om te onderdrukken. Hoe beoordeelt zij de uitstraling van een aantal bekende politici? Premier Jan Peter Balkende, al (te) vaak bekritiseerd op uiterlijk en voorkomen: ‘Kijk eens naar zijn mondspieren, die doen helemaal niet mee. Als hij zijn mimiek beter zou beheersen, werkt dat direct door naar binnen toe. Hij zou zich veel krachtiger voelen. Neem dan Barack Obama, die heeft een krachtige spiertonus.’ FNV-voorvrouw Agnes Jongerius? ‘Doet zichzelf absoluut tekort. Kleding en accessoires zouden meer voor haar kunnen doen.

Lichaamsbouw, persoonlijkheid en kleding, daar is veel meer harmonie in te brengen.’ De hoed van Ronald Plasterk mag blijven, ‘die vergroot zijn authenticiteit, al versterkt niet elk model zijn uitstraling.’

‘Overtuigen door uitstraling - een visuele ontdekkingstocht naar jezelf’ verscheen bij uitgeverij Scriptum (ISBN 978-90-5594-614-3, € 24,95).

business nationaal

XV

DE BESTE DEALS WORDEN GESLOTEN BIJ 18.4C Euforie, mede mogelijk gemaakt door het juiste werkklimaat.

Want ruim 100 jaar klimaatkennis van Carrier Airconditioning leert: in een prettig klimaat worden betere prestaties geleverd. Bij Carrier is dit daarom altijd het uitgangspunt.

Iets wat u van de wereldmarktleider mag verwachten. Door innovatieve productoplossingen en het advies van onze deskundige dealers kunt u altijd het beste werkklimaat binnen uw kantoor creëren. Zodat u nét iets makkelijker die deal rond krijgt.

Dus ‘turn to the experts’. Ga naar een Official Carrier Dealer bij u in de buurt en ontdek zelf wat het juiste werkklimaat met uw prestaties doet.

www.carrier.nl/dealers

TURN TO THE EXPERTS