Zwitserland 07 - Zomer 2023

ZWITSERLAND.

In het land van de aderen

Zo’n 1500 meren, 890 km² gletsjers en talloze rivieren en beken bedekken het land als een dicht netwerk van aderen: Zwitserland wordt wel beschouwd als de watertoren van Europa. Het land onderscheidt zich echter niet alleen door de grote hoeveelheid, maar ook door de goede kwaliteit van zijn water. Uit bijna elke fontein vloeit drinkwater en in bijna alle wateren kun je baden.

Rondreizen door Zwitserland

Als je Zwitserland bezoekt, doe je er goed aan er ook rond te toeren. Over de weg of over het spoor – de etappes van de Grand Tour en de Grand Train Tour of Switzerland brengen je door verschillende regio’s en van bezienswaardigheid naar bezienswaardigheid. Dompel jezelf onder en neem een mozaïekstukje “Zwitserland” mee, waar je ook gaat!

Grand Tour of Switzerland

Over de weg door Zwitserland:

Grand Train Tour of Switzerland

Over het spoor door Zwitserland:

Op de rivier: over de Aare vanuit de stad Bern in de richting van Thun.

© Martin Mägli

Meer inspiratie op: MySwitzerland.com

Swisstainable maakt mensen meer bewust van duurzaamheid in het toerisme. Ook in veel van de verhalen in deze uitgave staan milieubewust reizen en een bewuste uitwisseling tussen gast en gastheer centraal.

MySwitzerland.com/swisstainable

Grüezi.

Fijn dat je een stukje met me meezwemt! En waarom niet, per slot van rekening zijn de schone meren en rivieren (p. 32) in Zwitserland simpelweg heerlijk om af te koelen tijdens de zomer (p. 30). Ik ben er zo verliefd op geworden dat ik tijdens de winter niet verder naar het zuiden trek zoals sommige van mijn familieleden.

Maar ik vlieg nog wel. Wanneer ik zin krijg, strek ik mijn vleugels en neem ik een aanloop en dan vlieg ik hoog boven de daken van de stad (p. 52), over velden (p. 63) en kloosters (p. 46). Trouwens, het kloosterleven is beslist niks voor mij: daarvoor wissel ik te vaak van partner. Gelukkig ben je er tegenwoordig ook voor slechts een paar dagen welkom om er rust te vinden. Maar ik ben meer een feestbeest. Ik was laatst bij een concert (p. 70) – ze hebben me er bijna uitgeschopt omdat ik zo enthousiast mee kwaakte.

Maar terug naar mijn vlucht. Ik vlieg hoog de bergen in, waar de lucht koeler is en de meren kouder (p. 40). Gelukkig heb ik een waterdichte verenjas! Ik vind mijn weerspiegeling in de heldere meren prachtig en ik hou nog meer van wat de overweldigende natuur daarboven voor mij in petto heeft (p. 22). Wat een feestmaal! Daar krijg ik gelijk honger van.

Maar genoeg over mij. Ga lekker zwemmen. Ik tref jou later aan de bar op het strand (p. 36) en dan vertel ik jou alles over mijn eerste pogingen tot kunstschaatsen.

Goede reis!

Bernadette

BERGEN

Verken de majestueuze Zwitserse Alpen.

4–27

WATER

Neem een duik in de koele meren en rivieren van Zwitserland.

28–41

HUIZEN

Ontdek de veelzijdige architectuur van Zwitserland.

42–55

MENSEN

Bewonder traditioneel handwerk en geweldige kunst.

56–73

CONCIËRGE

Handige reisgenoot op een reis door Zwitserland.

74–82

Vele wegen leiden naar boven. Wie verder kijkt dan de bestemming zelf, zal verrast zijn door de culinaire verscheidenheid die onderweg te ontdekken valt.

Lichtspel: uitzicht vanaf de Monte Bar over het bergpanorama als de avond valt.

Veel natuur en vergezichten: onderweg naar de Monte Bar.

Hoog boven de stad

De Monte Bar is de perfecte bestemming om even te ontsnappen aan het stadsleven. Op de panoramische mountainbikeroute strekt het uitzicht zich uit over Lugano, tot aan de bergreuzen van Wallis.

A

Haal eens diep adem

Pauzeren in de Alpe Rompiago

De route “Monte Bar Bike” begint in Bidogno, niet ver van Lugano, waardoor het ook een populaire tocht is voor ’s middags. Vanuit Bidogno slingert de idyllische bergweg langs de hellingen van de Monte Bar omhoog: een even schilderachtige als uitdagende klim. De Alpe Rompiago, een alpenboerderij op 1275 m hoogte, biedt daarom een welkome adempauze. Het 180 graden-uitzicht strekt zich van de Monte Gazzirola uit over de Denti della Vecchia en de Golf van Lugano, tot aan de heuvels van Malcantone en de Monte San Salvatore. Wie extra energie nodig heeft, vindt in de boerderijwinkel een groot assortiment worsten en kazen.

B

Goddelijke uitzichten

Genieten op Motto della Croce

Hoe hoger je klimt, hoe mooier het panorama – en daar moet je van genieten. Daarom is het bijna een must om bij de bocht na de Alpe Rompiago alweer even te stoppen: op het uitkijkpunt Motto della Croce steekt het kruis de hoogte in, wat bijdraagt aan de overweldigende sfeer van deze krachtplaats. Als je op de schommel gaat zitten en kijkt hoe de gouden zon Ticino in de kijker zet, kun je je benen én ziel vrij spel geven.

C

In de zevende hemel

Weldaadoase Capanna Monte Bar

Na de laatste klim verschijnt de larikshouten gevel van deze berghut van de Zwitserse Alpenclub op de heuvel. Als een adelaarsnest tegen een helling gaat het in zijn omgeving op. De berghut is goed uitgerust voor mountainbikers en biedt een stallingsruimte, oplaadpunten voor e-bikes en een werkplaats. En alsof dat nog niet genoeg is, strekt het uitzicht zich hier uit tot aan Milaan en het Monte Rosa-massief van de Walliser Alpen.

D

’s Ochtends vroeg genieten op de top

Laatste blik vanuit de Capanna Monte Bar

Als je na een goede nachtrust en een stevig ontbijt op het zonneterras van de berghut weer wat kracht hebt opgedaan, kun je het laatste stuk naar de top van de Monte Bar te voet afleggen en genieten van de rust op de hoogvlakte met zijn 360°-uitzicht. Daarna gaat de tocht verder en de dag neemt vaart op: van de ene bult naar de andere loopt de singletrail over het uitkijkpunt Piandanazzo en de Alpe Musgatina terug naar het dal –wat een genot om zo af te dalen!

Ontdek tips in en rond Lugano

Laax is niet het enige paradijs voor een avontuur op twee wielen.

Home of Trails

Van trails over wortels in het bos en singletrails hoog in de Alpen tot flowtrails en bikeparks: in deze zes bikeregio’s van Graubünden kunnen bikeliefhebbers genieten van een enorm netwerk aan routes.

A

Davos Klosters

De kabelbanentocht

De ultieme enduro-kick in de Alpen: op de kabelbanentocht in Davos Klosters kom je eerst per kabelbaan gemakkelijk de berg op, en vervolgens kunnen bikeliefhebbers in totaal zo’n 10.000 hoogtemeters afdalen –uiteraard steeds over andere singletrails.

B

Disentis Sedrun

De Rijntocht

Met ups en downs voert de Oberalp Biketocht van Sedrun naar de Oberalppas en terug door onbekende zijdalen en gehuchten. Energie voor het laatste stuk vind je in de rustieke berghut Las Palas.

C Engadin

De flowtrails

Op de lokale berg van St. Moritz, de Corviglia, wacht je een surfparadijs van aarde en steen: Flowtrails zonder smalle haarspeldbochten en geblokkeerde passages, maar in plaats daarvan met schwung te nemen kombochten, kuilen en bulten. En het beste van alles: er zijn hier geen tegenliggers.

Laax De duurzame trail

Voor de aanleg van de Nagens mountainbike trail boven Flims is uitsluitend hernieuwbare energie uit waterkracht en zonne-energie gebruikt – iets wat nog nooit eerder is gedaan. Het resultaat is een 6 kilometer lange enduro-trail met uitzicht op de gletsjer en de Rijnkloof.

Engadin Samnaun Val Müstair

De tocht door het Nationaal park Het karakteristieke landschap van het Zwitsers nationaal park is het decor voor een meerdaagse mountainbiketocht. In vier dagen over vier bergpassen en er worden bijna 4000 hoogtemeters bedwongen. Helemaal “patgific”, bagagevervoer inclusief. F Lenzerheide

Het Bike Kingdom Park Eén berg, vijf routes: Het Bike Kingdom Park in Lenzerheide is een speeltuin voor downhillfans. Van de flowline tot het wereldbekerparcours zijn er trajecten op elk niveau, zodat iedereen aan zijn trekken komt.

Ontdek mountainbikeregio Graubünden met al zijn trails

G rau B ünden

Natuur, culinaire hoogstandjes en geschiedenis: op de mountainbikeroute door de Jura.

Van de wilde Jura naar stedelijke contreien

Langs de Doubs door kleurrijke landschappen, verder de bergen van Neuchâtel in naar de gelijknamige stad – fietsen met afwisseling.

A

De parel van de Jura

De historische steegjes van St-Ursanne

Na een nacht in de oergezellige Peanut Lodge kun je je onderdompelen in de natuur aan de oevers van de Doubs. Tijdens een wandeling door de middeleeuwse stad komen bezoekers galerieën, antiekwinkels en tuinen met oude kruidenrassen tegen.

B

Uitgestrekte “Wytweiden”

Naar de Freibergers staren

In de glooiende heuvels en schaduwrijke bossen van het Parc du Doubs leven de Freiberger paarden, het laatste Zwitserse paardenras. Deze Freibergers leven hier gedeeltelijk wild. De lokale fokkers nodigen je uit voor evenementen die je inzicht geven in de relatie tussen mensen en paarden in het cultuurlandschap van de Jura. C

De horlogemetropool

Een bezoek aan La Chaux-de-Fonds Het hart van de Zwitserse horloge-industrie tikt in La Chaux-de-Fonds. Vanwege haar rasterachtige stedenbouw en roemrijke geschiedenis werd de stad in 2009 opgenomen op de Unesco-werelderfgoedlijst. Wie veeleer geïnteresseerd is in het werk van de architect Le Corbusier doet in het Maison Blanche boeiende inzichten op.

Behouden natuur

In het veen van Les Ponts-de-Martel Via La Sagne en langs de Mont Racine bereik je de gemeente Les Ponts-de-Martel, bekend om zijn hoogveen. Van de lente tot de herfst draagt het veenlandschap zijn typische kleuren. Langs de beek Le Grand Bied zijn zogenaamde “dolinen” – zinkgaten te zien.

Op bezoek bij de groene fee

In het schilderachtige Val-de-Travers

Het dal is een mix van culturele en landschappelijke hoogtepunten: de asfaltmijnen en het rotscircus van de Creux du Van horen net zo bij het Val-de-Travers als absint of stoomtreinen.

F

Stad en natuur in harmonie

Aan de kust van Neuchâtel

Schilderachtige dorpjes, bloeiende wijngaarden, de oude stad Neuchâtel en een van de mooiste Zwitserse meren – de kust van Neuchâtel heeft “joie de vivre” in zijn bloed en is de perfecte afsluiter van je tocht door de Jura.

Dompel je onder in de uitgestrekte Jura

Neuchâtel Moeilijkheidsgraad

Appenzeller demonstratie-kaasmakerij

Midden in het ongerepte, heuvelachtige landschap van de Voor-Alpen wordt in de Appenzeller demonstratie-kaasmakerij in Stein de beroemde Appenzeller® kaas gemaakt. Een bezoek aan de demonstratiekaasmakerij is gegarandeerd een bijzondere ervaring voor alle zintuigen.

Zwitserse kaasreis

Emmentaler demonstratie-kaasmakerij

Of het nu boven het vuur of in een moderne “Kessi” (koperen ketel) is – in de demonstratie-kaasmakerij in Affoltern, in het Emmental, wordt de productie van de wereldberoemde Emmentaler AOP tot in de details gedemonstreerd. “Zelf kaasmaken” staat ook op het menu.

Maison du Gruyère

Jaarlijks wordt meer dan 30.000 ton van de legendarische Le Gruyère AOP geproduceerd. In de moderne demonstratiekaasmakerij La Maison du Gruyère aan de voet van de kasteelheuvel van Gruyère laten ze zien hoe dit in zijn werk gaat.

Zwitserse kaaspas

De Zwitserse kaaspas kan gebruikt worden voor de drie bovengenoemde demonstratiekaasmakerijen en de melkfabriek van Einsiedeln. In deze kleine rode pas staat info over Zwitserse kaas en de vier demonstratiekaasmakerijen. Wie ze allemaal bezoekt en zijn kaaspas laat stempelen, krijgt een cadeau ter waarde van CHF 75,–.

Accommodaties voor je mountainbikeavontuur

Start A

Afsluitbare mountainbike-/fietsenstalling met directe toegang

Neuchâtel

Park Esplanade du Mont-Blanc

Brot-Dessous

Fotospot van de Grand Tour of Switzerland met uitzicht op Creux du Van, van onderen gezien.

Hotel de l’Aigle 1

Couvet

Over historische wegen

Route 1291 is een venster op Zwitserland. Fiets in zeven etappes door afwisselende landschappen met palmbomen, meren, bergen, kloven, gletsjers en Alpenpassen. Onderweg verhaalt de route het ontstaan en de culturen van de Regio Luzern en Vierwoudstedenmeer. Etappes 2 en 3 beslaan zo’n 110 kilometer, van Altdorf via Andermatt naar Meiringen, en staan bij sportfietsers hoog aangeschreven. A

24-uurs wasservice voor sportkleding en douchemogelijkheid op de vertrekdag Uitgebreid ontbijt en lunchpakketten op aanvraag ; Gedetailleerde info en routevoorstellen

Met je voeten omhoog onder de bomen in de tuin van het voormalige paardenwisselstation genieten van regionale specialiteiten.

Yverdon-les-Bains

Een koele duik in het Meer van Neuchâtel doet deugd.

Hôtel du Théâtre

Yverdon-les-Bains

Het statige patriciërshuis niet ver van het Meer van Neuchâtel is omgetoverd tot een charmant boetiekhotel.

Lausanne

Overdekte trap “Escaliers du Marché” in de oude binnenstad.

Hôtel Bellerive

Lausanne

TSamenwerking met fietswinkel voor fietsen bikehuur, tochten en reparatie Bestemming

Overnacht in de rustige en chique wijk Mont d’Or en word wakker met uitzicht op het Meer van Genève en de Alpen.

p De bakermat van Zwitserland

De belevenisregio “Bakermat van Zwitserland” heeft voor elkeen iets in petto.

2 Legendarische Duivelsbrug

De duivel zou een handje hebben geholpen bij de bouw van de eerste brug over de Schöllenen-kloof.

p Beroemde bergpas

Sean Connery reed in zijn rol als James Bond in “Goldfinger” over de Furka-pasweg.

p Een korte omweg Vlak voor Meiringen is het de moeite waard om een korte omweg te maken naar de indrukwekkende Aarekloof.

p

Etappe 2: Altdorf Andermatt

Etappe 3: Andermatt Meiringen

m 2388 m 107 km

Rijd met je e-bike van het ene Swiss Bike Hotel naar het andere Alle informatie over route 1291 en zijn etappes

3 Noord-Zuid-route

4 Alpenpanoramaroute

1 Rhôneroute

2 Rijnroute

Onderweg in de bergen van Graubünden: mountainbiken boven Laax en wandelen in het Val digl Guert

Fietsland Zwitserland – geselecteerde nationale routes

5 Mittellandroute

6 Graubündenroute

ZwitserlandMobiel switzerlandmobility.ch

1 Via Alpina

2 Trans Swiss Trail

3 Alpenpanoramaroute

4 ViaJacobi

5 Jura-hoogteroute

6 Alpenpassenroute

7 ViaGottardo

Alle informatie over de routes van ZwitserlandMobiel

Wandelland Zwitserland – nationale routes

Op de Parc Ela Trek van alpenweide naar alpenweide.

Thuisbasis van talrijke soorten

Maar liefst twee derde van Zwitserland bestaat uit berggebieden. Met zijn schaarse tot weelderige vegetatie vormt het een lappendeken van uiteenlopende habitats waaraan veel dier- en plantensoorten zich hebben aangepast. Boven het dorpje Sur in het kanton Graubünden, bijvoorbeeld, bevindt zich op de hoogvlakte van Alp Flix, een bijzonder schateiland van biodiversiteit. Het samenspel van weilanden, hoog- en laagveen maakt het gebied tot een ideale habitat voor vele soorten. In juni 2000 werden op Alp Flix tijdens een 24-uurs campagne wel 2092 soorten wetenschappelijk gedocumenteerd. Daarbij werden verschillende soorten ontdekt waarvoor in Zwitserland tot dan toe nog geen naam bestond. Daaronder bevonden zich algen, korstmossen, zaadplanten, insecten en diverse zoogdieren. Waaronder maar liefst zes diersoorten die de wetenschap nog niet eens eerder had beschreven, zoals bijvoorbeeld de Rhexoza flixella mestmug of de Caracladus zamoniensis spin. Als je deze wonderlijke diersoorten zelf wilt ontdekken, dan is de Parc Ela Trek jouw beste optie. Op de zevende dag van deze 17-daagse trektocht bereik je Alp Flix. De route loopt van het Ospizio La Veduta, over de Julierpas, door de Val d’Agnel, via de bergpas Fuorcla digl Leget en Alp Ses uiteindelijk naar Alp Flix.

7: Ospizio La Veduta Alp Flix

Krachtplaats en natuurlijke oase: Engstlenalp en zijn meer.

V ia B erna

Een niet-alledaagse Alpenidylle

Hoog boven Innertkirchen, op 1850 m hoogte, ligt een bijzonder schilderachtig stukje Zwitserland: Engstlenalp. Een plaats waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan. Al sinds de vroege middeleeuwen was de Engstlenalp een belangrijk handelscentrum voor de muilezeldrijvers die hun goederen vanuit Luzern over de Jochpas naar het zuiden brachten. Toen de Gotthardspoorweg in gebruik werd genomen, verloor het oude muilezelpad aan belang. Vanaf dat moment vonden rustzoekers hun weg naar de bijna ongerepte natuur. Aan de basis lag de opening van Hotel Engstlenalp in 1892. Dankzij de natuur en de omgeving kwamen de bezoekers hier altijd graag terug. Deze plek ziet er ’s morgens vroeg uit als een romantisch schilderij waar de omringende bergtoppen haast poëtisch in de strakke Engstlensee weerspiegelen. Door het relatief milde microklimaat kunnen alpendennen niet alleen groeien op een hoogte tot 2000 meter boven de zeespiegel, maar ook oeroud worden. De Engstlenalp is een krachtplaats en natuuroase, met meer bloeiende gentianen dan waar dan ook en de habitat van een groot aantal gemzen. Om het natuurlijke karakter van de plek te behouden, werd het gebied in 1973 tot beschermd natuurgebied uitgeroepen. Als je voor jezelf een beeld wilt vormen van de Engstlenalp, kun je het beste etappe 18 van de ViaBerna nemen. Dan kun je je voeten na de wandeling ook lekker laten afkoelen in de Engstlensee.

Etappe 18: Hasliberg, Reuti Engstlenalp 18,5 km

ROUTE VAN ETAPPE 18 VAN DE VIABERNA

VAN DE VIA BERNA

1

Demonstratiekaasmakerij

Op de Engstlenalp staat een van de modernste alpenkaasmakerijen van het kanton Bern. Tijdens een rondleiding door dit alpenweidebedrijf kun je niet alleen kaassoorten zoals Mutschli, alpenkaas en Hobelkäse proeven, maar ook wei en “Wiggefisch” (kaaskorrels) rechtstreeks uit de “Chäschessi” (kaasketel).

2

Alpen Tower

Het 360-graden panorama op de Alpen Tower boven Meiringen is uniek. Van hieruit kun je bij goed weer meer dan 400 bergtoppen ontdekken, zoals de Sustenhorn en de Finsteraarhorn, de Brienzer Rothorn en in de verte het Juragebergte.

3

Meringue

De Italiaanse banketbakker

Gasparini zou het dessert van luchtig opgeklopt eiwitschuim en suiker voor het eerst hebben gecreëerd in Meiringen, rond 1600. In verwijzing naar het dorp Meiringen noemde Gasparini zijn zoete uitvinding “meringue”. Deze zoete verleiding is te koop bij Frutals Konditorei und Bäckerei in Meiringen.

Ontdek de hele route van de ViaBerna

Een culinaire speurtocht

Savurando is de naam van de speurtocht door de Zwitserse parken. Tijdens zo’n tocht ga je op ontdekkingsreis langs de lokale specialiteiten en producenten.

Door de natuur zwerven, puzzels oplossen en je smaakpapillen verwennen: tijdens een zogenaamde “Savurando” wandelen nieuwsgierige verkenners door een van de Zwitserse parken. Een schatkaart bepaalt de route en onderweg wachten je tal van culinaire beloningen.

De Zwitserse parken – twintig stuks tot op heden – liggen in regio’s waar mensen zich inzetten voor het behoud van hun landschap en natuur, hun cultuur en talen en een duurzame regionale economie. De regionale natuurparken hebben zich verenigd in een netwerk gericht op het overdragen van kennis voor een innovatieve benadering van het beheer van natuurlijke hulpbronnen. Daarbij hoort ook Savurando – dit woord is trouwens samengesteld uit het Reto-Romaanse “savurus” (smakelijk) en het Franse “rando” (wandeling). Bezoekers maken tijdens hun speurtochten kennis met de flora en fauna van de omgeving, maar verdiepen zich ook in het productieproces achter de regionale specialiteiten. Terwijl je over de schouders van de producenten meekijkt, wordt telkens een of ander geheim onthuld, zoals hoe van rogge een knapperig brood wordt gemaakt of dat druivenpitten ook lekker kunnen zijn. Je keert gegarandeerd huiswaarts met een hoop nieuwe inzichten en heerlijke producten in je rugzak.

Naast de zes parken (hiernaast) waar je aan Savurando kunt doen, kwamen er dit jaar twee nieuwe bij: het Natuurpark Jura vaudois en het Jurapark Aargau. De culinaire schatten waarmee deze twee het gehemelte zullen strelen blijven voorlopig nog geheim.

Regionaal natuurpark Gruyère Pays-d’Enhaut

Een park met een eigen identiteit en twee natuurgebieden: Pierreuse en Vanil Noir.

Het pittige

Dit natuurpark is de bakermat van een Zwitserse kaassoort vol traditie: de Gruyère AOP. De regionale handelaren werden daarom vroeger kaasbaronnen genoemd. Zij maakten de kaas met zijn volle, fruitige smaak over de hele wereld beroemd.

Oppervlakte: 632 km2

Inwoners: 18.400

Gemeenten: 17

Kantons: Bern, Fribourg, Vaud

Regionaal natuurpark Chasseral

Chasseral staat bekend als het panoramaterras van de Zwitserse Jura.

Het romige

Hier vinden twee zwaargewichten elkaar: fondue en Tête de Moine, de monnikenkaas uit de regio, gaan immers hand in hand. Voeg er nog een witte wijn uit Chasseral aan toe en je hebt een romige en licht verteerbare fondue.

Oppervlakte: 473 km2

Inwoners: 53.400

Gemeenten: 23

Kantons: Bern, Neuchâtel

Ontdek de parken tijdens een Savurando en leer meer over de weg die producten afleggen van grondstof tot winkelschap

St-Imier Jaun

Château-d’Oex

Unesco Biosfeer Entlebuch

Unesco Biosfeer Entlebuch staat bekend als succesmodel voor natuurparken wereldwijd.

Het geurige Biosfeerreservaat Entlebuch is een luilekkerland voor iedereen die van kruiden houdt. De geurige velden zijn weelderig, en op de kruiden- en wildeplantenmarkt in Escholzmatt zijn ze allemaal vertegenwoordigd –van de chocolademunt tot de gewone ossentong.

Oppervlakte: 394 km2

Inwoners: 17.700

Gemeenten: 7

Kanton: Luzern

Biosfera Val Müstair

Wieg van de abdij Sankt Johann en onderdeel van het eerste hoogalpiene Unesco-biosfeerreservaat van Zwitserland.

Het knapperige

Val Müstair-brood is het huisbrood van het hele bergdal Val Müstair. Net als bij een Bürli-broodje worden hierbij twee broden aan elkaar gebakken. De zure smaak van de rogge is uniek en er is maar één bakker in het dal die het brood maakt, Meier-Beck.

Oppervlakte: 199 km2

Inwoners: 1400

Gemeenten: 1

Kanton: Graubünden

Natuurpark Schaffhausen

Uitgestrekte wijngaarden, het Randengebergte en de Rijn kenmerken dit natuurpark in Noordoost-Zwitserland

Het hartige

Met veel liefde en nog meer vrije uitloop worden op de Määhfarm ongeveer 65 ooien en 50 lammeren gehouden. Hier worden ook de pittige lamsworsten gemaakt volgens de IP-Suisse-standaard; de Zwitserse merguez, zeg maar.

Oppervlakte: 213 km2

Inwoners: 29.100

Gemeenten: 15

Kanton: Schaffhausen

Natuurpark Pfyn-Finges

Steppes, biotopen en een van de grootste dennenbossen van Zwitserland: Welkom in het natuurpark Pfyn-Finges.

Het (druiven)pittige Syrah, Cornalin en Humagne Rouge zijn niet alleen uitstekende druivenrassen: de druivenpitten worden in het Natuurpark Pfyn-Finges ook verwerkt tot olie en meel. Behalve voor brood wordt dat meel ook gebruikt voor het bakken van Florentines en Cornets.

Oppervlakte: 327 km2

Inwoners: 12.600

Gemeenten: 13

Kanton: Wallis

Sörenberg

r é G ion d ent S du M idi

Paradijs van wilde kruiden

De ontelbare bloemen maken Wallis kleurrijk maar ze zijn ook een streling voor je smaakpapillen. Wie met Guillaume Besson op pad gaat in de Région Dents du Midi, leert veel over de lokale flora.

Van bloem tot bloem met Guillaume Besson op zoek naar kruiden in de Région Dents du Midi.

Hij houdt van avontuur, de natuur en de planten die er groeien: Guillaume Besson is de kruidentovenaar van Wallis. Hij kent de wilde planten en hun culinaire, maar ook geneeskrachtige toepassingen. Om ook anderen in te wijden in de geheimen van deze alleskunners biedt hij kruidenwandelingen aan in de Région Dents du Midi. De geplukte planten worden na afloop bereid en geproefd.

Een kleine potpourri van planten: í De meesterwortel (Peucedanum ostruthium) wordt het “kruid der kruiden” genoemd omdat het voor allerlei doeleinden gebruikt kan worden. Zo zou het bijvoorbeeld helpen bij artrose. Met zijn aromatische smaak geeft meesterwortel een onmiskenbare toets aan sauzen en soepen.

j Het prachtige wilgenroosje (Epilobium angustifolium) met zijn felroze bloemen is tijdens de zomer vaak te vinden op open plekken in het bos en aan de rand van rotsen. Van de gefermenteerde bladeren kan een uitstekende infusie worden gemaakt die doet denken aan zwarte thee. a Jeneverbessen (Juniperus communis) zijn een universeel middel tegen alle klachten die veroorzaakt worden door een gebrek aan warmte. De gedroogde bessen geven je een alert en wakker gevoel. í

KRUIDENWANDELING IN MORGINS

Deze wandeling loopt –dan bergop, daarna weer bergaf – door het prachtige landschap van Morgins, over groene weiden en langs vele kruiden. Tussendoor heb je prachtige uitzichten op de Dents du Midi. Onderweg zijn er genoeg alpenboerderijen en zonnige plekjes om niet alleen te genieten van het panorama, maar ook van de regionale producten en wilde kruiden.

Lees het hele verhaal

Kruidenexcursies

Guillaume Besson past zijn wandelingen aan het weer en het seizoen aan.

Oeroude kruiden

De Juraboog herbergt een eeuwenoud culinair erfgoed: Jurakazen. In de “métairies” (bergherbergen) wordt kaasproductie al eeuwenlang gecultiveerd en ontwikkeld.

In 1628 schreef de lijfarts van de prinsbisschop van Basel, Claude Déodat, dat de beste Zwitserse kazen uit de FranchesMontagnes komen. Hij was vol lof over de uitstekende kwaliteit van de melk, die te danken was aan de beste grassen en kruiden van het land. Naast de Tête de Moine zijn er nog veel meer Jurakazen die nog steeds in de bergherbergen, de métairies, worden gemaakt.

Een tot op heden belangrijke kaas uit de Jura is de Tête de Moine: een cilindrische kaas van rauwe melk die zijn oorsprong vindt in de abdij van Bellelay. De kaasproductie in dat klooster werd voor het eerst schriftelijk vermeld in 1192. De Tête de Moine diende lange tijd zelfs als betaalmiddel van het klooster, waardoor de kaas op grote schaal verspreid werd in de regio.

Bijvoorbeeld de Chaux-d’Abel, die oorspronkelijk Petit Chaux-d’Abel heette. Er bestaat een legende rond zijn uitvinding: in 1890 zou er zo’n strenge winter over de Jura zijn getrokken dat de boeren hun melk niet meer naar La Chaux-de-Fonds konden brengen. Maar omdat ze hun melk toch moesten verwerken, maakten ze er boter van en zo vonden ze uiteindelijk de Petit Chaux-d’Abel uit.

naar “métairie”: op gastronomische ontdekkingstocht door de Berner Jura.

FIVE Y EARS

5+ WAR R ANTY

JOURNEY 1884

UW SCHOKBESTENDIGE PARTNER

Dit betrouwbare kwartshorloge is schok- en waterbestendig (tot 200 m) en biedt antimagnetische bescherming om de beweging te beschermen tegen elektrovervuiling.

FROM THE MAKERS OF THE ORIGINAL SWISS ARMY KNIFE ™ ESTABLISHED 1884

Een fluistering in het bos

In het Risoud, een bos in de Vallée de Joux, zetten fijnsparren (ideaal als klankhout) de toon. Stradivari zou hier naar verluidt gezocht hebben naar de perfecte boom om violen, cello’s en gitaren van te maken.

Met zijn 2200 hectare is het Risoud de grootste bosketen van Europa. Het bos is weelderig en dichtbegroeid, voornamelijk met sparren, en zelfs wie de plek goed kent wordt aangeraden het bos enkel met een kaart te bezoeken. De hoogte van het bos, op meer dan 1000 meter, maakt dat het groeiseizoen kort is. De bomen groeien dus heel langzaam; de molens van de tijd malen hier rustiger.

Maar het Risoud-bos heeft nog een bijzonderheid: de fijnspar. Bomen met een dusdanige structuur en een zo heldere en zuivere resonantie dat de klanken een geheel nieuwe dimensie krijgen. Instrumentenmakers over de hele wereld zweren bij de eigenschappen van klankhout, waaronder Stradivari. Hij schijnt dergelijk hout zelfs uit het Risoud-bos te hebben gehaald.

Fijnsparren zijn veeleisend: er mag geen regelmatige regen vallen en de omstandigheden moeten bij voorkeur windstil zijn zodat de stammen dik en hoog kunnen worden. Het duurt 300 jaar voordat een spar zelfs maar rijp is voor verwerking. Intussen moet hij stormen overleven zonder schade en mogen zich geen insecten in de schors genesteld hebben. Slechts zelden worden dergelijke klimatologische omstandigheden aangetroffen voor sparren van deze soort.

Het Risoud-bos is een magische plek. Wie het bos bezoekt doet er niet alleen goed aan te luisteren, maar ook te kijken: tientallen boshutten die ooit dienden als onderkomen voor houthakkers zijn nu plekken om elkaar te ontmoeten en tot rust te komen. Elke hut heeft zijn eigen naam; soms wordt er fondue geserveerd. í

EETBAAR BOS Uitgelezen fijnproevers

De plaatselijke bossen zijn behalve recreatief ook een waardevolle bron van voedsel. Het opsporen en herkennen van deze lekkernijen is een kunst op zich.

Daslook

Allium ursinum

Van dit aromatische kruid dat in het voorjaar overal groeit kun je een heerlijke pesto maken.

Bramen

Rubus sectio Rubus

Vanaf eind juli zijn ze rijp en kun je er meestal op open plekken in het bos heerlijk van snoepen.

Eekhoorntjesbrood

Boletus

Een van de edelste eetbare paddenstoelen, die vooral in loofbossen groeit van juni tot de herfst.

Dompel je onder in de mooiste bossen van Zwitserland

Witte zandstranden en turquoise wateren die glinsteren in de zon – Zwitserland mag dan niet aan zee liggen, het is absoluut een waterland met rivieren, bergmeren en veel kleine eilandjes.

B a S e L | z u G | a arau Een duik in de stad

ern Naar het platteland en terug

h ee L z wit S er L and Gestrand

S C haffhau S en Stad van water

WATER

Eilandleven: het Saffainsel in het Meer van Zürich bij Wollishofen.

Gestrand

HET EILAND UFENAU

Op naar

het culinaire eiland

1

Het grootste eiland van Zwitserland

Het eiland Ufenau is een “drijvend” natuurgebied dat sinds het jaar 965 eigendom is van de abdij van Einsiedeln. Tijdens een wandeling langs de ruïnes, getuigenissen van de lange geschiedenis van het eiland, is de drukte van het nabijgelegen Zürich plots ver weg.

2

Een hapje eten bij de herbergier van het eiland Prachtig ingebed in de natuur en midden in het meer serveert het restaurant “Zu den zwei Raben” van Inselwirtschaft Ufnau vers gevangen vis. Veel van de andere ingrediënten voor het menu komen van de monastieke eilandgrond.

3

Camping Lützelau – dicht bij de natuur

Voor natuurkamperen of zwemmen ga je naar het naburige eiland Lützelau. Je steekt gewoon met de boot over, je tent onder de arm.

Vanaf Rapperswil of Zürich Bürkliplatz met het passagiersschip of de boottaxi

Ufenau is het grootste eiland van Zwitserland

Het eiland heeft zijn eigen wijn, geproduceerd door de kloosterwijnmakerij in Einsiedeln

ZÜRICH

Eilandhoppen op het Meer van Zürich

CAMPING

LUGANO-MUZZANO

Proef de Italiaanse sfeer pal aan het Meer van Lugano, met schaduwrijke plekjes, strand, zwembad, barbecueplaats en bar. Lugano-Agno is populair bij beginnende zeilers.

Lekker zeilen

CAMPING GAMPELEN

De ideale plek voor kamperen met kleine kinderen: het Meer van Neuchâtel is hier maar tot aan de taille diep. Perfect dus voor ontspannen spetteren en spelen in het water.

LUGANOMUZZANO

Infrastructuur

Kinderen kunnen kiezen tussen meer of zwembad

Natuurgebieden in de regio Drie Meren

Zwemparadijs Infrastructuur

Botanische tuin van San Grato

Windsurf- en zeilschool om de hoek

CAMPING BÖNIGEN

Na een wandeling over de omringende bergen kun je hier weer ontspannen: een camping met heerlijk zonnige plaatsen of diverse glamping-accommodaties.

Glijden over het water

SUP-verhuur ter plaatse

Peddelen over het meer in het gouden avondlicht

Infrastructuur

CAMPING BUOCHS

Een camping die bijzonder geschikt is voor caravans en campers, en voor liefhebbers van peddelsporten: het ligt aan een van de negen kanoroutes op het Vierwoudstedenmeer.

Met de kano langs de oever

Verhuur en lessen bij Kanuwelt in Buochs

Meerdaagse kanotocht van camping tot camping

Infrastructuur

INSELI RHEINFELDEN

Per boot naar het eiland

1 Kaiseraugst

Ave Helvetiërs! Caesar doet de groeten uit Augusta Raurica. De voormalige Romeinse nederzetting Kaiseraugst is het grootste archeologische park van Zwitserland.

2

Afwisselende boottocht

Tijdens de sluizentocht van Basel naar Rheinfelden geniet je van heerlijk eten terwijl je blik over het weidse rivierlandschap aan de Hochrhein (hoge Rijn) dwaalt. Het passeren van de sluizen bij Birsfelden en Augst is vermakelijk voor jong en oud.

3

Grenservaring op het “Inseli”

Na alle wateravonturen is het heerlijk ontspannen in een café in de oude binnenstad of tijdens een zwempauze op het “Inseli” in Rheinfelden. Het recreatiegebied ligt op de landsgrens, midden in de Rijn.

Van Kaiseraugst naar Rheinfelden 0 u 35

Brouwerij Feldschlösschen in Rheinfelden

Marino Feinkost, Rheinfelden

Met de stroom mee: op het passagiersschip tussen Basel en Rheinfelden

Een stedelijk zwemparadijs: aan de Limmat in Zürich.

Badmode uit plastic

Zoals bijna iedereen die in Zürich woont, heeft ook Peter Hornung tijdens de zomer altijd één accessoire in zijn tas: een zwembroek. Zijn dagelijkse ochtendduik in de Limmat is de reden waarom de architect zijn baan heeft opgezegd. Meer nog: hij besliste om zwemkleding te gaan produceren van geüpcycled pet. Dat is geen nieuwe uitvinding, alhoewel. Normaal gesproken heeft petmateriaal van verwerking tot afgewerkt kledingstuk al een lange reis achter de rug van Europa naar Azië en weer terug. Dat is echter niet het geval met de badmode van Peter Hornung: in plaats van het textiel op de internationale recyclingmarkt te kopen, produceert hij het zelf met petflessen die hij eigenhandig uit de Limmat vist. Het zijn flessen die anders zouden worden verbrand in de elektriciteitsfabriek omdat het niet de moeite loont om het afval dat bij Oberer Letten in Zürich in de hark belandt, te scheiden. Met dat idee in het achterhoofd richtte Peter Hornung het label Round Rivers op. De productie van zijn badmode kost nu minder CO2 dan de verbranding van de grondstof zou veroorzaken. Het feit dat de hele collectie binnen een productieradius van 140 kilometer wordt vervaardigd, maakt het nog eens extra duurzaam. Het succesverhaal van Round Rivers is natuurlijk geen excuus om voortaan lege petflessen in de Limmat te gooien maar misschien moet je met zijn kleurrijke zwemkleding wel eens in de rivier springen. ë

Zürich in een kleurrijk en eerlijk kleed

Productieproces en tips voor langs de Limmat op de volgende pagina

ZÜRICH

Alle productiestappen van de Round Rivers-badmode vinden plaats binnen een straal van 140 kilometer. De bezienswaardigheden van de stad Zürich en de parken langs de Limmat liggen nog dichter bij elkaar.

LIMMAT

FLESSEN VERZAMELEN

Met toestemming van het elektriciteitsbedrijf EWZ in Zürich worden petflessen uit hun harken gevist en op kleur gesorteerd.

SHOPPEN NAAR BADMODE

Round Rivers verkoopt zijn badmode online en in geselecteerde pop­upwinkels. roundrivers.com

4 flessen worden

1 bikini.

VARESE (I)

BADMODE MAKEN

De stof wordt gesneden volgens de ontwerpen van Round Rivers en tot badmode genaaid.

VARESE (I)

TEXTIEL PRODUCEREN

Het garen wordt gekleurd en tot stof verwerkt.

OOST-ZWITSERLAND

VLOKKEN SHREDDEN

De grondstof wordt versnipperd tot kleine vlokken.

TICINO

GAREN VERWERKEN

De vlokken worden gesmolten tot korrels en dan tot garen gesponnen.

1 Bürkliplatz

Bij de uitstroom van het Meer van Zürich in de Limmat opent het stadspanorama zich en zie je het meer en de Alpen. Vanaf hier nodigen de boten je uit voor een rondvaart op het meer.

2 Barfussbar (Blote voeten-bar)

Waar overdag alleen vrouwen toegang hebben, mag ’s avonds iedereen zijn voeten boven het water laten bungelen: de blote voeten-bar in het openbare zwembad voor vrouwen (Frauenbad) is een bijzonder romantische zomerbar.

3 Limmatquai

Een van de promenades van Zürich loopt tussen de oude binnenstad en de Limmat, van Central naar Bellevue. Hier kun je winkelen, in een van de cafeetjes zitten en van cultuur genieten. Dat laatste kan bijvoorbeeld in de Fraumünsterkerk met zijn beroemde Chagall-ramen of in de huidige tentoonstelling van het Helmhaus.

4 Landesmuseum en Platzspitzpark

Na een bezoek aan het Landesmuseum kun je genieten van het rustige park erachter tussen de rivieren Limmat en Sihl. Het is een van de oudste groenstroken van de stad en met een beetje geluk staan er een of twee foodtrucks met niet-alledaagse culinaire lekkernijen.

5 Rivierzwembad

Oberer Letten

Een coole plek op warme dagen, om afwisselend in de rivier te drijven en op te drogen op de houten planken. Vroeg in de ochtend heb je de populaire plek bijna voor jezelf.

6 Stazione Paradiso

Zelfgemaakte focaccia’s, heerlijk ijs en verfrissende rabarberspritzers zijn te koop bij de treinwagon Stazione Paradiso.

7 Nude

Het restaurant van het nieuwe Tanzhaus is een eersteklas architectonisch juweeltje. De levendige zonneterrassen nodigen je uit om lekker te luieren boven de Limmat.

8 Rivierbioscoop

Het zwembad Unterer Letten is het oudste rivierzwembad van Zürich. Van 12 tot 30 juli 2023 wordt het tevens de mooiste openluchtbioscoop van de stad.

9 Sphères

Een hapje eten tussen boeken: boekhandel en café onder één dak midden in een voormalige industriewijk.

10 Park am Wasser

De nieuwste groene stadsoase maakt locals én bezoekers van Zürich blij sinds 2022. Centraal staan vijf door heggen omgeven tuinkamers.

11 Werdinsel

Op het eiland tussen de Limmat en het kanaal ontspant heel Zürich zich onder schaduwrijke bomen, al drijvend in de rivier of bij het barbecueën, voetballen en spetteren in het kinderzwembad.

Stad van water

De Rijn stroomt rustig door de noordelijkste hoek van Zwitserland. Verder stroomafwaarts stort het water zich in de Rijnwaterval en voorziet het de Munotstad Schaffhausen van gezellige oases en spectaculaire oeveruitzichten. Zoals de Rhybadi 1 , een rivierbadcomplex in de vorm van een schip dat sinds 1870 het hoge water trotseert. Laat je na een duik drogen op de door de zon verwarmde houten planken en wandel later stroomopwaarts naar het Lindli Kafi 2 . Dit idyllische pop-upcafé bij de Lindlisteiger serveert zijn gasten van half juni tot eind september salades, focaccia’s, lokale bieren en meer. Gesterkt en met een portie vitamine D gaat de route ten slotte richting de Rijnwaterval, waar de Rhyality Immersive Art Hall 3 op een bezoek wacht. In deze 360 gradenbioscoop met 28 projectoren en 90 luidsprekers word je echt ondergedompeld in het natuurspektakel van de Rijnwaterval. Of duik in de sferen van de regionale gastronomie met een “à la art” menu. ë

Mediterraan gevoel in het noordelijkste puntje van Zwitserland

S C haffhau S en

Een duik in de stad

A “Wickelfisch”

Leven

in en rond de Rijn

Volksport nummer 1 in de zomer, zo noemen de inwoners van Basel het zwemmen in de Rijn op een heerlijke zomerdag. Uitgerust met een “Wickelfisch”, een waterdichte tas, zwem je comfortabel en praktisch. Vanaf het Museum Tinguely kun je 3 kilometer lang rustig de Rijn afdrijven. Verschillende buvettes sieren de zonovergoten oevers van de Rijn in Kleinbasel, cafeetjes waar je je zwemavontuur in de Rijn kunt afsluiten met een verfrissend drankje of koel biertje.

De waterdichte zwemtas in de vorm van een vis wordt gebruikt voor het opbergen van kleding en is ook een zwemboei. Verkrijgbaar bij de Tourist Information. Stadtcasino, Barfüsserplatz, Basel

B Op het schiereiland

Bij Rheinbad Breite kun je zwemmen en eten in een unieke sfeer. St. Alban-Rheinweg 195, Basel

Over de Rijn

De vier Rijnveerboten verbinden Grossbasel met Kleinbasel en laten zich daarbij alleen door de stroom voortbewegen.

Idylle langs de Aare

Het Meer van Zug is een heerlijke plek om van je vrije tijd te genieten: terwijl de een rustende trekvogels observeert, wandelen anderen langs de oever. Of ze gaan ergens met uitzicht op het meer zitten en laten zich culinair verwennen. Waarschijnlijk zien ze daarbij nog net een paar waterratten die met hun boot, SUP-board of sprongen vanaf een vlot het meer zachtjes in beweging brengen, voordat de zon de horizon langzaam bloedrood kleurt. De tijd lijkt even stil te staan.

C Op koers

Naast verhuur biedt Zugersee Schifffahrt ook diverse rondvaarten en belevenisvaarten aan.

Bahnhofsteg, Zug

D Op je board

Bij Andy’s SUP Station kun je SUP-boards huren en cursussen boeken.

Chamer Fussweg am Brüggli, Zug

E Het water in!

Het Strandbad Zug is het grootste van de stad en heeft ook een van de coolste bars. Goed om te weten: De toegang tot de meerzwembaden van de stad Zug is gratis.

Onder de oude binnenstad van Aarau stroomt de Aare. Op zonnige zomerdagen glinstert het meer in de meest uiteenlopende tinten groen en blauw. Gezellige plekjes nodigen je uit om het kleurenspel steeds opnieuw te ontdekken – of dat nu is met een duik, een paar peddelslagen op je SUP-board of een bosbad in een van de bospartijen langs de rivier. Een bijzonder hoogtepunt vind je stroomafwaarts in Biberstein. Verscholen tussen bomen, waterlelies en riet ligt daar het biologische zwembad (“Biobadi”), dat zichzelf op geheel ecologische wijze reinigt.

F Bosbaden

In het Gönhardwald nodigt de boswachterij Aarau je uit voor een bijzondere belevenis. Baden in het bos mag overal!

Schulstrasse 1, Aarau-Schönenwerd

G Omringd door waterlelies

Het chemicaliënvrije zwembad werd in 2000 geopend als het eerste openbare biologische zwembad van Zwitserland.

Schachen 257, Biberstein

H Met peddelslagen

Bedwing de rivier op een SUPboard. Loop langs bij Rolling Rock Skate & Sportcenter. Neumattstrasse 26, Aarau

Een meer om van te genieten

Op naar Basel

Land en water: beide zijn mogelijk tijdens je fietstocht rond Bern. B ern

Naar het platteland en terug

Vanuit de oude binnenstad van Bern, Unesco-werelderfgoed, rijd je op je e-bike langs de Aare, over de schilderachtige fietsroute “Fernsichtroute Frienisberg” en de groene heuvels met hun vergezicht, terug naar de stad Bern – puur genot.

Start: Bern

Wohlensee

Vanuit Bern loopt de route dwars door het Bremgartenwald naar Wohlen, waar de Aare over een lengte van 12 kilometer is afgedamd. In pop-upcafé Bogen 17 bij de Wohleibrücke komen veel lokale gerechten op het bord, zoals zelfgemaakte volkorenpasta en heerlijk biologisch ijs. Later huur je een SUPboard voor een rondje peddelen.

Chutzenturm

Meer dan 460 kubieke meter douglasspar en eikenhout werd in de omgeving van Frienisberg gekapt, verwerkt en gebruikt voor de bouw van de Chutzenturm. Het uitzicht vanaf deze toren, na 234 treden en 45 meter, is prachtig.

Uitzichtpunt Leutschen

Bij belevenislocatie Leutschen strekt het uitzicht zich uit over de stad Bern en de daarachter gelegen bergen. De borden langs de fietsroute geven je boeiende informatie over de regio en de houten bankjes nodigen uit om even op adem te komen.

Bestemming: Bern Meer tips

Büsselimoos

Op de terugweg naar Bern loont het zeker de moeite een omweg te maken naar de twee veenmeren Büsselimoos en Widi. Büsselimoos is een van de kleinste natuurgebieden in het kanton Bern. In de omliggende boerderijwinkels kun je verse producten van het platteland inslaan.

Waterpartij Bundesplatz

In de hoofdstad zorgt de waterpartij voor het parlementsgebouw voor verfrissing. De 26 watersproeiers, waaruit fonteinen tot vier meter hoog spuiten, zorgen dag en nacht voor een bijzondere sfeer.

Fonteinstad Bern

In de oude binnenstad van Bern zijn meer dan 100 openbare fonteinen met drinkwater te vinden, waaronder elf fonteinen met historische figuren. Vier daarvan zijn gewijd aan de deugden rechtvaardigheid, dapperheid, matigheid en wijsheid. A

De “Fernsichtroute Frienisberg” is 43 kilometer lang en is route nummer 890 op ZwitserlandMobiel.

IN EVENWICHT

Peddelsurfen is een onthaastende manier om rug en buik te trainen én een frisse kick. Een paar tips om je op weg te helpen:

Gecentreerd

In de regel hebben SUP-boards een handgreep in het midden, die het uitgebalanceerde midden aangeeft. Dit is meteen ook het perfecte sta- of zitvlak.

Op je knieën

Om te wennen kunnen de eerste pogingen knielend worden uitgevoerd. In deze positie ligt het zwaartepunt van je lichaam lager en kantelt je board minder.

Peddelen, maar dan wel correct

De peddel houd je zo vast dat de hoek van het blad van je af wijst. Eén hand gaat boven op de handgreep, de andere onder op de peddel. Je armen moeten gestrekt zijn.

Kracht vanuit het midden Houd er bij het peddelen rekening mee dat de kracht uit het midden van je lichaam en je beenspieren moet komen, niet uit je armen. Zo train je het hele lichaam en ontzie je je armen.

Geen haast

In rust schuilt kracht. Dus als je een pauze nodig hebt, toe maar: ga zitten en geniet. Tip: ook bij de panoramische fietsroutes rond Bern is het motto “geen haast”. Zo zijn er langs de routes belevenislocaties met tafels en houten bankjes waar je even kunt pauzeren.

Magie in blauwgroen

De weerspiegeling van de lucht, de oeverbegroeiing en de diepte van het meer zijn drie factoren die het unieke kleurenpalet van de bergmeren bepalen.

LejMarschChampfèr,1809meterhoogte. Lac Lioson Les Mosses, 1848 m hoogte. Lai da PalpuegnaBergün,1918meter hoogte.

Türlersee Säuliamt, 644meterhoogte.

12 blauwtinten

Talalpsee Filzbach, 1084meterhoogte.

LaghdaSaoseoValdaCamp, 2029meterhoogte.

Lac Retaud Col du Pillon, 1685 meter hoogte.

Lac de Cleuson 2179Nendaz, meter hoogte.

WELLNESSBESTEMMINGEN

Zwitserland biedt niet enkel Wellness Hotels, maar ook hele bestemmingen gewijd aan het thema.

MySwitzerland.com/spa

BettmerseeBettmeralp,2009meterhoogte.

Bachsee Grindelwald, 2266meterhoogte.

Fählensee 1447Alpstein,meterhoogte.

Klöntalersee844Klöntal,meterhoogte.

L a G ruyère

Lac de la Gruyère Met de in 1948 gebouwde stuwdam van Rossens ontstond het grootste stuwmeer van Zwitserland. In de schaduw van loof- en naaldbomen loopt een wandelroute rond het meer.

van de

L euker B ad

Daubensee

Op de wandelroutes van het Gemmigebied werk je je in de warme zomermaanden in het zweet. Maar in de ijskoude Daubensee steek je hooguit je voeten.

Warm op in de thermale baden van Leukerbad.

Voor een zwempartij in een Zwitsers bergmeer kun je niet al te bibberig zijn, zelfs niet midden in de zomer. Maar er zijn een paar aangename uitzonderingen:

15°

Lai da Tuma

Bij de Oberalppas ligt het kleine, mystieke Tomameer in een bekken aan de voet van de Piz Badus. Dit meertje staat bekend als de bron van de Rijn.

16°

Lej da Silvaplauna

Hier in Engadin kiten en surfen de mensen zoveel mogelijk. De wind waait, de lucht is zomers warm, alleen het water blijft het hele jaar door fris.

20°

Lac de Derborence

In een zijdal vol woeste schoonheid in Wallis ligt het Lac de Derborence. Dit meer ontstond in de 18e eeuw na een aardverschuiving.

21° Oeschinensee

Boven Kandersteg ligt een van de grootste bergmeren van Europa. Het is een populaire bestemming om te zwemmen, te roeien en te vissen.

23° Schwarzsee

Het zwavelhoudende water van de Schwarzsee in de Voor-Alpen van Fribourg wordt al drie eeuwen gebruikt voor kuurbaden.

24°

Seeli ob Seelisberg

Hier aan het Seeli in kanton Uri heerst op een mooie zomerdag een waar strandgevoel. Het kristalheldere bergmeertje heeft een zwemstrand, een kiosk en meerdere barbecueplaatsen.

Geniet

stilte van het meer op je board.

Honderden kastelen en vele oude stadscentra –Zwitserland oogt vaak historisch maar dat is beslist niet altijd het geval. Elk jaar verschijnen nieuwe, inspirerende moderne gebouwen aan de horizon.

w arth | f i SC hin G en | S t p eter S in S e L f ri B our G | M aria S tein Van klooster naar klooster

S t G a LL en De piramide van glas

r e C kin G en | L au S anne | a arau Een spel tussen oud en nieuw

Unesco-werelderfgoed en symbool van de stad: het abdijdistrict van St. Gallen met zijn barokke kathedraal.

HUIZEN

Op bedevaart

Een bedevaart maken kan ook zonder religieuze motivatie. Op de Zwitserse trajecten van de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela, ook wel Jacobsweg genoemd, maak je je hoofd leeg en ontdek je enkele van onze fascinerende kloosters.

De Jacobsweg is de bekendste christelijke pelgrimsroute in Europa en deel van een netwerk van langere en kortere trajecten die door elk christelijk land lopen en die als bestemming een van de drie heilige plaatsen in Rome, Jeruzalem of Santiago de Compostela hebben. Voor een meditatieve retraite hoef je het natuurlijk niet zo ver te zoeken. Ook voor kortere afstanden blijft het echter de moeite waard om een paar tips op te volgen:

1 Routewijzer

In Zwitserland wordt de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela aangegeven met het logo van een Sint-Jacobsschelp en het opschrift ViaJacobi.

2 Etappeselectie

Maakt het plannen gemakkelijker: op jakobsweg.ch vind je

alle Zwitserse trajecten van de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela, onderverdeeld in individuele dagtochten.

3 Reisgenoten

Zelfs als de reis geen religieuze motivatie heeft, kun je je afvragen of je een wandeling die persoonlijke bezinning als doel heeft, alleen of in een groep wilt doen.

4 Beperk je bagage

De dagelijkse etappes bestaan gemiddeld uit zes uur wandelen. Licht maar toch voor elk weer pakken biedt voordelen.

5 Digitale detox

Wie niet elke vrije minuut e-mails, het nieuws of het weer checkt, vindt innerlijke rust. Je kunt het beste papieren kaarten meenemen.

Bedevaart op de volgende pagina

Idyllische rust: avondzon boven Kartause Ittingen.

KLOOSTER FISCHINGEN

Pelgrims en bezoekers worden bij aankomst in Klooster Fischingen verwelkomd met het eigen pelgrimsbier van het klooster. Het bier wordt gemaakt volgens recepten die zijn overgeleverd uit de brouwtraditie van de vroege monniken, en met kloosterwater. Dat is een van de verbindende elementen tussen de twee werelden die het klooster verenigt: de seculiere wereld dankzij een seminarhotel, timmerwerkplaats, brouwerij en school, en de geestelijke wereld van de benedictijnse gemeenschap, die huist binnen de prachtige barokke muren. En als je dorst gelest is, kun je je voeten verwennen in de Idda-kapel. Zodra je ze door het deurtje onder de sarcofaag van de heilige Idda van Toggenburg steekt, verdwijnen je blaren.

KARTAUSE ITTINGEN

Het voormalige kartuizerklooster Ittingen bij Frauenfeld ligt enigszins verhoogd en idyllisch verscholen tussen wijngaarden. Tot 1848 leefden kartuizermonniken hier hun kloosterleven, afgezonderd van de bevolking. Zij lieten een sacrale sfeer achter die nog steeds voelbaar is. Tegenwoordig huisvesten de kloostermuren het Kunstmuseum Thurgau, een hotel, een boerderijwinkel en een restaurant. Deze laatste wordt gerund volgens de kloostertraditie van zelfvoorziening en serveert dus verse producten uit de eigen kaasmakerij, slagerij, bakkerij, viskwekerij en wijnkelder van het klooster. En in de paradijselijke tuinen groeit onder andere ook hop.

Op de Jacobsweg: van Schaffhausen naar Basel

Zwarte Madonna in de abdij van Einsiedeln Gasthof

Rapperswil

Monument van Niklaus von Flüe (Broeder Klaus)

Per boot over het Vierwoudstedenmeer

Volksfeest in Obwalden, midden in het bos van Giswil

Uitstapje: met de cabrio-kabelbaan naar de Stanserhorn

KLOOSTER ST. PETERSEILAND

“Ik beschouw deze twee maanden als mijn gelukkigste tijd – zo gelukkig dat het genoeg zou zijn geweest voor mijn bestaan op aarde”, schreef de filosoof Jean-Jacques Rousseau uit Genève over zijn verblijf op het St. Peterseiland. Het klooster werd gesticht in de 11e eeuw en tot het begin van de 16e eeuw woonden er monniken. Toen kwam het pand in handen van de burgergemeente Bern, die er al snel de eerste gastenkamers inrichtte. Tegenwoordig is het kloosterhotel een van de mooiste historische hotels van Zwitserland. Puristisch design en kloostermuren, omgeven door een van de vruchtbaarste landschappen van de Zwitserse hoogvlakte. In de zomer nodigen talrijke verborgen zandbaaien uit tot zwemmen.

Giessbachwatervallen en historisch Grandhotel Giessbach

STADSMUUR FRIBOURG

Dankzij intacte stadsmuren en meer dan 200 gotische gevels heeft Fribourg een onvergelijkbare middeleeuwse charme. De beste manier om de oude binnenstad te ontdekken is te voet, en de wandeling langs de vestingwerken is een bijzondere belevenis.

De heuvelachtige topografie van Fribourg speelde een belangrijke rol in het ontstaan van de stad. Gedeeltelijk steile kliffen en de loop van de rivier de Saane vormden een natuurlijke barrière tegen vijandelijke invasies. Waar geen natuurlijke bescherming was, werden tussen de 13e en 15e eeuw vestingwerken gebouwd. In de loop der tijd zijn sommige delen van de vestingwerken verdwenen, maar een groot bastion, vijf poorten en zes torens, waarvan sommige door wallen met elkaar verbonden zijn, zijn nog zeer goed bewaard gebleven en vormen waarschijnlijk de belangrijkste middeleeuwse militaire architectuur van Zwitserland.

Zeven delen van de stadsmuren, die iets meer dan 2 kilometer lang zijn, zijn van mei tot oktober gratis toegankelijk. Tijdens een drie uur durende tocht, die naar believen kan worden ingekort, beklim je de muur keer op keer, geniet je van prachtige uitzichten over de stad en het omringende landschap, en volg je tussendoor beneden de loop van de voormalige muren aan de rand van de oude binnenstad. Tijdens een bezoek aan het 3Dstadsmodel “Espace 1606” kan de originele versie van de vestingwerken van de stad uit 1606 in detail worden bestudeerd. 4

Duik nog dieper in de geschiedenis van Fribourg

Meer van Murten

Klooster Mariastein

Drie uur lopen ten zuiden van Basel, achter in het kloofachtige Leimental in Solothurn, ligt al meer dan 600 jaar de bestemming van duizenden pelgrims per jaar: het benedictijnenklooster Mariastein. Hart van het klooster en bestemming van de bedevaarten is de Genadekapel, verborgen in een rots. De oorsprong van deze kapel is het onderwerp van een legende.

Zo zou een herdersjongen met zijn moeder in een grot middagpauze hebben gehouden. Terwijl de moeder sliep, glipte de jongen weg en viel van een rots. Alleen met de hulp van Maria, Moeder van God, overleefde hij het. Uit dankbaarheid bouwde de vader van de jongen een kapel in de grot. Deze werd voor het eerst genoemd in een document uit 1434. In de loop der eeuwen is de rotskapel uitgegroeid tot een sfeervolle plaats van aanbidding, die te bereiken is via een in de rots uitgehouwen trap.

Tegenwoordig is Mariastein na Einsiedeln waarschijnlijk het bekendste bedevaartsoord van Zwitserland. En een trekpleister over alle etnische en religieuze grenzen heen. Zo maken bijvoorbeeld veel hindoeïstische Tamils die in Zwitserland wonen een bedevaart naar Mariastein. In hun geloof vereren ze de Moeder van God als symbool van het “moederlijke” en “vrouwelijke”. De benedictijnse monniken zetten de deur open voor gasten van alle gezindten en nodigen hen uit om deel te nemen aan hun regelmatige dagritme met vaste etenstijden. Wie dicht bij het klooster wil overnachten, maar in een luxere omgeving, kan dat doen in Klosterhotel Kreuz, dat eveneens eigendom is van het klooster. Een middagsnack op het gezellige terras van restaurant Post in het hotel is een aanrader. 4

M aria S tein Klooster

Abdij Bellelay en museum van de “Tête de Moine”

Mont Raimeux 1302 m hoogte.

Een spel tussen oud en nieuw

Er zijn mensen die beweren dat de meest uitdagende architectuur zich afspeelt op het raakvlak tussen oud en nieuw. Vooral omdat bouwen met historische structuren ecologisch duurzamer is en omdat innovatieve benaderingen vaak voortkomen uit bestaande randvoorwaarden. Een korte reis langs de Zwitserse bouwkunst, die historische gebouwen combineert met hedendaagse wensen.

Nieuw en oud

Aan Hotel Glocke uit 1987 is op slimme wijze een duurzame en ultramoderne uitbouw toegevoegd. De kamers zijn volledig bekleed met lokaal larikshout en verwijzen naar de rijke wereld van mythen en legenden uit Wallis. Regionaal inkopen, het vermijden van plastic en energiebesparende infrastructuur zijn voor het hotel in Reckingen net zo vanzelfsprekend als de kaas uit de dorpsboerderij op het ontbijtbuffet.

GOED OM TE WETEN

Hotel Glocke is een van de Responsible Hotels of Switzerland. Deze zijn maatschappelijk verantwoord, milieubewust, lokaal geëngageerd en hebben heel veel tevreden gasten.

Nieuw vervangt oud

Bij het station van Lausanne is de modernste museumwijk van Zwitserland, Plateforme 10, ontstaan. Waar vroeger locomotieven werden onderhouden, komt nu de hele wereld samen, zowel in de musea, restaurants, winkels, cafés en boekwinkels als de creatieve ruimten van plaatselijke ontwerpers. De architectuur van het Kunstmuseum MCBA, het designmuseum Mudac en het Fotomuseum Photo Elysée zijn op zich al een bezoek waard, en de lege ruimtes tussen de gebouwen lenen zich perfect voor contemplatieve pauzes.

GOED OM TE WETEN

Het iconische gebouw is gemaakt van glas, staal en sierbeton. Met een gewicht van meer dan 1100 ton wordt de betonnen structuur ondersteund door slechts drie pijlers.

Oud wordt nieuw

Van 1864 tot 1972 trainden hier de paarden van de Zwitserse cavalerie. Tegenwoordig wordt de pas gerenoveerde manege in Aarau gebruikt door symfonieorkest Argovia Philharmonic en Bühne Aarau voor concerten, theateren dansvoorstellingen. Met discrete en gerichte ingrepen werd een sfeervolle, wisselende culturele ruimte van 2000 vierkante meter gecreëerd. 4

GOED OM TE WETEN

Voor de aangrenzende ruimtes zoals garderobes of toiletten lieten de architecten Barão-Hutter zich inspireren door de Hollywood thriller “Black Swan”.

Bezoek de manege in Aarau

Architectuur en design in Lausanne

Leren in de toekomst: Square, de nieuwbouw van de Universiteit St. Gallen.

De piramide van glas

De “Square” is een plek om elkaar te ontmoeten, te onderwijzen en te leren. Het is makkelijk om te bouwen en goed doordacht. Dit is de nieuwbouw van de Universiteit St. Gallen, dit is de toekomst.

Sou Fujimoto wil muren bouwen van lucht. Met “Square” van de Universiteit St. Gallen is hij mogelijk iets dichter bij dit doel gekomen. Het voelt in ieder geval alsof de muren erin niet bestaan. De Japanse architect ontwierp het nieuwe gebouw van de Universiteit St. Gallen, het Learning Center, en heeft hiermee het leren van de toekomst vorm gegeven. Collegezalen zijn er niet; in plaats daarvan ontmoeten docenten en studenten elkaar op de open galerijen om met en van elkaar te leren. Philippe Narval, directeur van het nieuwe leercentrum, is ervan overtuigd dat lesmateriaal niet eenzijdig moet worden meegedeeld, maar samen in de groep moet worden uitgewerkt. De nieuwbouw contrasteert dankzij een zekere lichtheid met het brutalistische hoofdgebouw.

Het atrium voor ontmoetingen

Als je eenmaal door de hoofdingang binnen bent, zie je het hele gebouw in zijn hoogte. Het atrium is 18,5 meter hoog, de galerijen van de verschillende verdiepingen zijn bereikbaar via twee wenteltrappen. Hier doet het gebouw zijn naam eer aan en creëert het een openbare plek voor ontmoetingen.

Modulaire ruimtes voor flexibiliteit

Met gordijnen en mobiele ruimteverdelers kunnen binnen de structuur naar behoefte kleinere eenheden worden gecreëerd. Tenslotte moet de toekomst van het leren ook worden opgevat als een proces.

Terrassen voor meer speelruimte

De verschillende glazen kubussen geven het gebouw de vorm van een soort piramide en creëren tegelijkertijd vele kleine terrassen. Hier zullen tijdens de zomermaanden openluchtseminars plaatsvinden en worden de groenten voor de kantine in de stadstuinen gekweekt.

De bouwmaterialen als recycleware

Terwijl glas en aluminium de buitenkant bepalen, zijn sierbeton en wit pleisterwerk de dragende elementen in het interieur. Ongeveer de helft van het gebruikte beton werd in een nabijgelegen betonfabriek gemaakt van gerecycled materiaal. Ook het opgegraven materiaal werd hergebruikt en door landschapsarchitect Enzo Enea uit Rapperswil als heuvels rond het gebouw opgehoopt.

Kunst als eerbetoon

“Through the forest of thorns, a single path” is een kunstwerk van Mai-Thu Perret. De 60 meter lange ketting met 130 objecten van messing siert de betonelementen in het atrium en werd gemaakt in de Kunstgiesserei St. Gallen. Het is een eerbetoon aan St. Gallen als kenniscentrum, dat meer is dan alleen de universiteit. 4

Meer kennisplaatsen op de volgende pagina

Shopping at the airport Airport Shopping and Circle are open daily

Also on Sundays

Huizen van kennis

1 Dynamische bibliotheek

De kunstbibliotheek van de Stichting Sitterwerk gebruikt digitalisering in haar voordeel: met behulp van nieuwe technologie wordt de inventaris voortdurend bijgewerkt en kunnen de boeken in een plaatsgebonden dynamische volgorde worden gerangschikt. Anderzijds kunnen de zoekopdrachten op het interactieve werkoppervlak, de werkbank, worden gepersonaliseerd, opgeslagen en bewerkt. Ook het materiaalarchief bevindt zich in dezelfde ruimte, zodat materiaalmonsters en literatuur parallel gebruikt kunnen worden.

2 DNA van de stad

Het Textielmuseum herbergt een van de grootste textielcollecties van Zwitserland. Textiel is nauw verweven met St. Gallen, want de stad dankt veel van haar vooruitgang aan de textielindustrie. In het museum illustreren talloze stoffen en borduurwerken uit de hele wereld en foto’s dit stukje Zwitserse geschiedenis. Fujimoto liet zich voor de plafondtegels in het “Square” inspireren door St. Galler kant.

3 Bakermat van kennis

De abdijbibliotheek is een van de belangrijkste bibliotheken ter wereld. In haar 170.000 boeken documenteert ze de vooruitgang van de Europese cultuur, maar ook de culturele bijdrage die de abdij van St. Gallen van de 8e tot de 19e eeuw heeft geleverd. In 1983 werd de abdijbibliotheek, samen met de hele abdijwijk van St. Gallen, opgenomen op de lijst van Unesco-wereldcultuurerfgoed. 4

Kom nog meer te weten over de stad St. Gallen

MENSEN

Of het nu in een café, in een winkel, op een podium of in een museum is: achter elk project zitten mensen met visies en verhalen die het waard zijn om naar te luisteren.

Vers en klimaatvriendelijk geproduceerd: aardappelen uit de landbouw rond Lausanne.

MENSEN

“Neem een slok”

Vanía Nzeyimana werd geboren in Rwanda en groeide op in de buurt van Basel. Ze heeft altijd van Rwandese koffie gehouden. Maar dat ze daadwerkelijk in de koffiebusiness zou stappen, leek tot een paar jaar geleden bijna ondenkbaar. Tegenwoordig verkoopt Vanía met haar bedrijf Somaho, wat “neem een slok” betekent, Rwandese specialiteitskoffie rechtstreeks aan branders in Europa. Zonder omwegen, fair en duurzaam. 4

Teelt

De Kamajumba-koffie van Vanía Nzeyimana wordt verbouwd op het schiereiland Kamajumba in Rwanda. Het duurt tot vijf jaar voordat een koffiestruik vruchten draagt. De koffievruchten worden met de hand geplukt, de groene kern wordt uit de vrucht gepeld, zorgvuldig verwerkt en verpakt in jute zakken. Daarna volgt het transport per schip via Rotterdam en over de Rijn naar Basel.

Roosteren

Vanuit de haven in Basel worden de groene bonen verder getransporteerd, bijvoorbeeld naar koffiebrander Kaffeemacher in Basel. Het branden is bepalend voor de smaak van de koffie. Bij verhitting vinden chemische reacties plaats waarbij suikersoorten en zuren zich opnieuw samenvoegen. Daarbij worden zo’n 1000 nieuwe aroma’s gevormd. De bonen zijn nu bruin zoals wij ze kennen.

9:00

Unternehmen Mitte Geniet van koffie en zelfgemaakte croissants in de voormalige bank.

10:00

Kunst bewonderen Wandel door de oude binnenstad en bezoek daarna het Kunstmuseum Basel.

12:00

Bonte broodjes

Versterk jezelf met een paar bont belegde broodjes uit de vitrine van Kuni & Gunde.

14:00

Het water in Laat je eten zakken met een wandeling naar het Wettsteinstrand en spring daar in de Rijn.

16:00

E-biketocht

Malen

De gebrande Kamajumba wordt geleverd aan cafés en winkels overal, omdat versgemalen koffie gewoon het lekkerst is. Vanía Nzeyimana maakt de vergelijking met een brood, dat je ook liever in zijn geheel koopt dan gesneden.

Avant-Gouz

Koffiezetten

Het zetten van koffie varieert naar individuele smaak en voorkeur. Of je nu kiest voor een espressopot, een espressomachine, French press, aeropress of filterkoffie: vele wegen leiden naar het genieten van koffie. En ook de volgende cafés hebben hun eigen weg naar goede smaak gevonden.

KOFFIEPAUZE IN BASEL

De charmante café-bar met vers belegde broodjes, regionale snacks en aromatische koffie.

Unternehmen Mitte

De eetgelegenheid in het hart van Basel is een koffiehuis, biologisch restaurant en coworking-space in één.

Café Frühling

Het café brandt zijn eigen koffie en is in het weekend een populaire plek voor een brunch.

Ängel oder Aff

Een bistro op de Andreasplatz, een oase van rust midden in de oude binnenstad van Basel, direct naast het marktplein.

Huur een e-bike en rijd langs de oevers van de Rijn naar de haven.

19:00

Smullen aan de oever Neem plaats op het terras van restaurant Roots en geniet van lekker eten met uitzicht op de Rijn.

22:00

In het hart van de stad Val moe in bed in het chique boetiekhotel in Volkshaus Basel.

Nog meer tips in Basel

Regionaal en seizoensgebonden

Eerste verleiding

Rabarber hoort bij het ontwaken van de lente. De zoetzure toets maakt het een veelzijdig ingrediënt voor desserts, zoals “Wähen”, Zwitserse vruchtenplaatkoeken. april – juni

Zoete zomer

Aardbeien uit Zürich zijn niet alleen opvallend van kleur, maar smaken – tijdens het seizoen – ook bijzonder zoet. Tip: een aardbeientiramisu.

mei – september

Uit het zonnige kanton

Wallis staat bekend om zijn abrikozenoogst. Het recept voor een abrikozenflan komt dan ook uit Wallis.

juni – augustus

De lieveling

Wortelen zijn de populairste groente in Zwitserland. In een “Rüeblikuchen” (worteltaart) uit Aargau komt de smaak goed tot zijn recht.

juni – oktober

Gevarieerd fruit

Thurgau wordt ook wel “Mostindien” genoemd, zo verweven is het kanton met de vrucht. “Most” staat voor “sap”.

juli – oktober

Een oude traditie

Farina bóna maïsmeel is een product uit de Valle Onsernone in Ticino. Je kunt er heerlijk brood mee bakken.

juli – oktober

f

Bellinzona

Verse formaggini uit de dalen, knapperige groenten uit de Piano di Magadino, alpenkaas uit de bergen, bessen uit de bossen en knapperig brood uit de Valle Maggia – de zaterdagmarkt in Bellinzona biedt je geluk voor de hele week.

hSolothurn

De marktkramen komen bijna nergens anders zo goed tot hun recht. Elke woensdag- en zaterdagochtend kronkelt de “Märet” in Solothurn zich met meer dan 50 kramen langs de barokke muren.

gFürstenau

Slot Schauenstein wordt in de herfst een betoverd luilekkerland. De “Genussmarkt” op 10 september 2023 verwent de smaakpapillen met heerlijke producten en de gastkoks bieden met hun kleine proeverijen culinaire hoogstandjes van topklasse. K

Neuchâtel

Lokale producten zijn dagelijks verkrijgbaar in de haven van Neuchâtel. De kleurrijke vissershutten bieden lekkere siropen, cocktails en drankjes gemaakt van plaatselijk fruit, en de kleinste bibliotheek heeft alleen literatuur uit Neuchâtel.

fVisp

Elke vrijdagavond komen de locals bijeen bij de Pürumärt op het dorpsplein van Visp, waar ze de wijnen uit Wallis proeven en de verse, regionale producten kopen.

Puzzelen door de wijngaard

Het Escape­Game op wijngoed La Cave de Genève is een leuke manier om met vrienden of collega’s de wijngaarden en het landschap in de omgeving van Genève te ontdekken. De winnaars krijgen een fles wijn en aan het eind heeft iedereen een apéro midden in de wijngaard.

Dompel je onder in wijnverhalen

Een rondwandeling voert door de wijngaarden van Chamoson, de bakermat van de Johannisbergdruivensoort uit Wallis. Op het hoogste punt van de wijnroute wordt lunch geserveerd met uitzicht over het Rhônedal. Een becommentarieerde wijnproeverij en een bezoek aan een wijnmakerij ronden de tocht toepasselijk af.

Dineren in de wijnkelder

Geniet van een culinaire belevenis in het Tenuta Castello di Morcote, het spectaculairste wijngoed van Ticino. Na het aperitief in de tuin van de wijnmakerij is er een rondleiding met de wijnmakers door de wijn­ en vatenkelder. Tijdens het diner, met uitzicht op de barriques, worden seizoensgebonden creaties vakkundig gecombineerd met de wijnen.

Swiss Wine Tour

Zwitserland is een wijnland met een lange traditie, een buitengewone diversiteit en hoge kwaliteit. Met de Swiss Wine Tour kun je vele facetten van deze oenotoeristische bestemming midden in de Alpen beleven. Daarbij hoort ook de diversiteit van de landschappen en de keuze van de druivenrassen. De Zwitserse wijnboeren verwelkomen graag alle geïnteresseerde bezoekers. swisswinetour.com

Magische tuinen

Als je je wilt verdiepen in de geschiedenis van de laatste eeuwen, kun je het beste een reis door de tijd maken naar de boeiendste getuigen uit die tijd. De regio Aargau Solothurn telt meer dan 20 kastelen en burchten. Behalve de historische muren zijn ook de prachtige binnentuinen en bloemen- en moestuinen een goede reden voor een bezoek, want ze nodigen uit tot leuke wandelingen en rustig genieten.

Een bijzonder rijkgeschakeerde tuin is die van Slot Wartenfels in het kanton Solothurn. Als je over de wandelroute naar het kasteel loopt, is het eerste wat je ziet een kleurrijke zee van bloesems. De bloementuin van het voormalige Alpinum is gevuld met talloze vaste planten en zomerplanten. Rozen voor de kasteelversiering worden uit de kleine rozentuin boven de kwekerij gesneden. De binnenplaats van het kasteel straalt op zijn beurt tijdens het zomerseizoen een mediterrane flair uit met citrusplanten en oleanders. Beneden de kasteelmuur ligt het hart van het kasteelpark, de baroktuinen. Daartoe behoren pergola’s met hortensia’s en klimrozen, maar ook buxusbollen en piramides die nauwgezet in vorm zijn geknipt en een laan met haagbeuken die al in 1750 werd geplant.

Ook Slot Wildegg 1 in het kanton Aargau is beroemd om zijn tuinen. In de barokke moestuin en lusthof worden in samenwerking met de Stichting Pro Specie Rara bijna vergeten planten en zeldzame groente- en bessensoorten gekweekt. De rozentuin is een plek van rust met historische struik- en klimrozen. Vooral in het hoofdbloeiseizoen in juni is de tuin van rond 1830 prachtig. Bij Slot Lenzburg bloeien dan weer de tulpen in de baroktuin bijzonder mooi. Midden op het terrein kabbelt een gezellige kleine fontein. Vanaf de dromerige rozentuin heb je ook een spectaculair uitzicht op de Juraketen en de Alpen. j

L au S anne

Landbouw à la vaudoise

Klimaatvriendelijke boerderijen bestaan al lang in Zwitserland. Daar werken pioniers die bewijzen dat een duurzaam concept mogelijk en rendabel is. Ook in de regio Lausanne onderscheiden talrijke producenten zich met hun werk om ervoor te zorgen dat de landbouw een deel van de oplossing is voor een gezonde toekomst. g

Baarsfilet uit het Meer van Genève in de Brasserie de Montbenon in Lausanne

g

Koop verse producten op de groenteen fruitmarkt van Lausanne

Ontdek op een steenworp afstand van Lausanne de wijngaarden van Lavaux en proef de uitstekende wijnen

í

Laat je inspireren door kastelen en tuinen

Bewonder de groene diversiteit in het Parc de Milan

Bezoek de boerderijwinkel van de “Agrikulturhof” van de familie Hess

Meer informatie over producenten uit Lausanne

Een diverse wereld: Andrea Lutz in het Kunst Museum Winterthur.

Het hart van Andrea Lutz klopt voor kunst – en voor Winterthur. Want ze is niet alleen conservator bij het Kunst Museum Winterthur, de stad is ook haar thuis.

Andrea Lutz, waarom inspireert kunst jou?

Ik leef voor de kunst. Hier in het Kunst Museum Winterthur kan ik direct met kunst werken, kunst aanraken, de kunstwerken elke dag zien en beleven. Ik zie dat als een groot voorrecht. En als ik naar een ander museum ga of een tentoonstelling bezoek, gaan er altijd nieuwe perspectieven op kunst voor me open en leer ik nieuwe beelden en kunstenaars kennen. Of zoals David Hockney het zo prachtig zegt: “Je hoeft alleen maar te kijken. De wereld waarin we leven is adembenemend mooi.”

Welke werelden ontmoeten elkaar in het Kunst Museum Winterthur?

Het museum is een instelling die bestaat uit drie huizen en die wordt gekenmerkt door een grote collectie van de 17e eeuw tot heden. Schilders als Rembrandt of Caspar David Friedrich staan centraal, evenals Albert Anker en Ferdinand Hodler, het Franse impressionisme en het klassieke modernisme met Picasso of Mondriaan, en natuurlijk ook de Zwitserse kunstenares

Sophie Taeuber-Arp. We spreken een zeer breed publiek aan. Dit is te danken aan onze veelzijdige collectie, maar ook aan onze wisselende tentoonstellingen en de evenementen waarbij we kunst op verschillende manieren overdragen.

Je werkt al meer dan tien jaar bij het Kunst Museum Winterthur. Wat houdt je daar?

Ik begon oorspronkelijk als stagiaire bij het Museum Oskar Reinhart en kon steeds meer gebieden leren kennen en overnemen. Het museum is voortdurend veranderd en ontwikkeld en is een kunstcentrum geworden. Ondanks de drie huizen is het geen enorm museum. Het is overzichtelijk gebleven –maar met een veelzijdige collectie, die ik boeiend vind. En ten slotte werk ik in een

stabiel, geweldig team. Het is fijn om je elke ochtend te kunnen verheugen op het zien van je collega’s.

En dat je met de fiets naar je werk kunt. Wat bevalt je zo goed aan de stad dat het je thuis is geworden?

De fiets is zeker één reden, maar niet de enige. Het is een zeer groene stad met al zijn parken, zoals het stadspark bij het museum zelf, waar je vrienden kunt ontmoeten of gewoon kunt ontspannen. Maar je bent ook snel de stad uit en midden in de natuur. Dat waardeer ik zeer. Een van mijn favoriete plekken is de wekelijkse markt in de oude binnenstad, waar Winterthur bijzonder kleurrijk is.

Waar ontmoeten museum en stad elkaar?

Het programma hier in het museum is net zo veelzijdig als de stad zelf. Winterthur heeft een groot cultureel aanbod met concerten, zoals de Musikfestwochen, theater, vele musea en kunstruimtes.

Waarom is er juist in Winterthur zoveel kunst en cultuur?

Dat heeft veel te maken met de geschiedenis van de stad, waar al heel lang kunst wordt verzameld en ondersteund. Ook organiseerden kunstenaars zich hier al in de 19e eeuw en richtten bijvoorbeeld het Kunstverein op. ü

“De wereld is adembenemend mooi”

In het Parc des Eaux-Vives van Genève: Thomas Hug en de Kunstbiënnale.

Een spel met kleur, vormen en smaak

In het leven van Thomas Hug gaan kunst en gastronomie hand in hand. De directeur van de kunstbeurs Artgenève en initiatiefnemer van de Sculpturegarden Biënnale legt uit waarom dit zinvol is.

Thomas Hug, waar komt jouw passie voor kunst en gastronomie vandaan?

Mijn passie voor kunst begon in Berlijn, waar ik muziekwetenschappen studeerde. Maar het culinaire is al sinds mijn jeugd een deel van mij. Vroeger keken we altijd naar het tv-kookprogramma “Bon appétit bien sûr” van sterrenkok Joël Robuchon en kookten dan met mijn moeder zijn recepten. Later ben ik begonnen met het aanbieden van diners bij de tentoonstellingen in een galerie waar ik werkte. Ik heb deze traditie voortgezet in mijn twee kunstevenementen, Artgenève en de Sculpturegarden Biënnale. En we hebben een festival geïnitieerd waar de hoogstaande keuken en kunst elkaar ontmoeten.

Vertel ons daar wat meer over.

Het begon met een soort pop-up in combinatie met artistieke scenografie in verschillende restaurants in Genève. Ondertussen vindt Night-fall, zoals het festival heet, niet alleen plaats in Genève, maar ook in andere Europese steden, onlangs nog in Parijs bijvoorbeeld. Topchefs werken daarbij samen met kunstenaars. Eén restaurant en één galerie werken samen. Op de borden zijn creaties uit een topkeuken te ontdekken die de in het restaurant tentoongestelde werken weerspiegelen. Een mooie gelegenheid om hedendaagse kunst en gastronomie tegelijkertijd op dezelfde plek te beleven.

Waarom gaan gastronomie en kunst zo goed samen?

Beide kunsten bouwen op creativiteit. Op het hoogste niveau spelen ze met kleuren en vormen, maar ook met smaak. Ze gebruiken daarvoor ook soortgelijke instrumenten en gereedschappen, bijvoorbeeld een pincet. En ik denk dat er een duidelijk verband is tussen uitvoerende kunst en het proces van koken. Last but not least speelt het sociale aspect in beide een centrale rol, wanneer het

publiek de creaties van de kunstenaar in de tentoonstelling of voorstelling en die van de topchef in het restaurant tegenkomt.

Waarom in Genève?

Genève heeft een uitzonderlijke rijkdom aan zowel gastronomische als culturele activiteiten op zeer hoog niveau. Het is een stad met sterke contrasten, zoals traditie en vernieuwing, maar ook stadsheid en natuur. En wat Genève vooral onderscheidt van andere steden: er zijn hier niet alleen absoluut uitstekende musea en kunstwerken te bewonderen, maar alles ligt ook nog eens dicht bij elkaar en op loopafstand. Dat is een zeldzame luxe.

Welke plaatsen bezoek je vooral graag te voet?

Het Musée d’art et d’histoire natuurlijk, maar ook het Parc des Eaux-Vives, waar tijdens de Sculpturegarden Biënnale objecten worden tentoongesteld. Ook het restaurant Le Jardinier bevalt me erg goed. Dat restaurant viert een informele keuken met aandacht voor groenten op sterrenniveau. Het Bombar is op zijn beurt niet alleen een geweldig restaurant, maar ook een bar, heel modern. Regionale gerechten worden geserveerd in een ongecompliceerde sfeer. o

Dompel je onder in kunstzinnig culinair Genève

CULTUREEL

Het Cultuurcentrum LAC is slechts een van de vele locaties die bijdragen aan de culturele diversiteit van Lugano.

UIn de villa

Het Museo delle Culture, kortweg MUSEC, in de historische Villa Malpensata aan het Meer van Lugano. De tentoonstellingen en evenementen zijn gewijd aan zowel etnische en oriëntaalse als moderne en hedendaagse kunst.

UIn de kerk

De kerk Santa Maria degli Angioli bevat de beroemde renaissance-fresco van de Passie en Kruisiging van Christus van de Italiaanse kunstenaar Bernardino Luini.

UIn de toren

In de Torre Camuzzi in Montagnola is het museum van de Fondazione

Hermann Hesse gevestigd. Documenten en memorabilia van de dichter en schrijver worden hier bewaard en toegankelijk gemaakt.

Dromenvanger en duizendpoot

Ontdek de culturele en sportieve kant van Lugano

Wereldtheater komt uit Lugano. En wel van Daniele Finzi Pasca. Zijn werken zijn alom bekend. Hij creëerde twee zeer succesvolle shows voor Cirque du Soleil, die over de hele wereld worden vertoond, en regisseerde de openingsceremonies voor de Olympische Winterspelen van Turijn en Sochi. De auteur, regisseur en choreograaf werkt voor theaters en operahuizen over de hele wereld. Maar zijn thuis is de Compagnia Finzi Pasca en het LAC, het nieuwe cultuurcentrum van Lugano, waar veel van zijn stukken voor het eerst worden vertoond.

Daniele Finzi Pasca is geboren en getogen in Lugano, waar de 59-jarige nog steeds woont. Als clown en circusartiest begon hij op jonge leeftijd zijn eigen shows en toneel-

stukken te schrijven, richtte verschillende gezelschappen op en werd uiteindelijk beroemd om zijn eigen theatertechniek, het “Theater van liefkozingen", gebaseerd op speelsheid en menselijkheid. Zijn voorstellingen en toneelstukken ademen dus altijd veel poëzie uit en bewegen zich tussen droom en werkelijkheid. Daniele Finzi

Pasca was als jongen al gefascineerd door het circus en je gelooft hem wanneer hij in een interview zegt: “Dit beroep is gewoon fantastisch en leuk.”

Samen met het LAC heeft de Compagnia Finzi Pasca in 2022 een magische wereld op het toneel getoverd met het toneelstuk “Nuda”, waarin twee tweelingzussen centraal staan die zo verschillend zijn als maar kan. Het stuk wordt begeleid door fabelach-

tige luchtacrobatiek en een prachtige klankenwereld. Daarnaast wordt “Azul”, het nieuwste toneelstuk geregisseerd door Daniele Finzi Pasca, dit jaar ook in het LAC opgevoerd. r

LAC Lugano Arte e Cultura

Het hart van het cultuurcentrum LAC is de luchtige hal van 650 vierkante meter met uitzicht op het Piazza Bernardino Luini, het amfitheater, het park, het meer en de bergen. Naast het theater en de concertzaal met 1000 zitplaatsen is hier ook het Museo d’arte della Svizzera italiana (MASI) ondergebracht. Hier worden dankzij particuliere collecties en samenwerkingen met beroemde musea steeds weer uitzonderlijke tentoonstellingen gerealiseerd.

SPORTIEF

De acteurs en dansers van de Compagnia Finzi Pasca moeten fit zijn voor hun voorstellingen en zo komen ze in vorm: U

Bij het lido

Het lido aan de oever van het Meer van Lugano is een krachtplaats. Voor sportief afstandszwemmen in het zwembad of ontspannen luieren en spetteren in het meer, of voor contemplatieve yoga op het zandstrand.

UOp de berg

De Monte Brè is niet alleen de huisberg van Lugano, maar ook het perfecte startpunt voor mountainbiketochten of uitdagende running trails met uitzicht.

UBij de rivier

De route langs de Cassarate-rivier is ideaal om te joggen en combineert de ambiance van het meer, de stedelijke sfeer en het rivierlandschap. Het Parco Ciani is het perfecte starten eindpunt.

Oude traditie

Het oudste gevonden muziekinstrument is al meer dan 43.000 jaar oud en heeft de vorm van een fluit, gesneden uit een bot.

Geschiedenis van Luzern

Het blaasorkest Stadtmusik Luzern bestaat al meer dan 200 jaar en is een van de toonaangevende amateurblaasorkesten in Zwitserland.

Veelzijdig

Van klassieke muziek tot jazz, blues, pop en rock – de trompet schittert in elk genre.

Stad met muziek in het bloed

Luisteren naar de stad Luzern en haar geluiden

In Luzern speelt de muziek. De stad cultiveert al langer een grote verbondenheid met de klankkunst. Vooral klassieke muziekklanken dansen vaak over de daken en het meer de wijde wereld in – of omgekeerd. Componisten als Richard Wagner, Sergei Rachmaninoff en Arturo Toscanini vestigden zich een tijdlang aan het Vierwoudstedenmeer, lieten zich inspireren door de omgeving en componeerden delen van hun oeuvre.

Inmiddels is Luzern toonaangevend voor Zwitserse klassieke muziek, wat mogelijk gemaakt wordt door zijn eersteklas instellingen zoals het Kultur- und Kongresszentrum Luzern, kortweg KKL, met zijn meer dan 500 evenementen per jaar, en het

Tot op hoge leeftijd De vioolbouwer

Antonio Stradivari werkte tot de leeftijd van 93 jaar. Hij maakte meer dan 1000 instrumenten, waarvan er nog ongeveer 650 bestaan, waaronder 500 violen.

in 1806 opgerichte symfonieorkest van Luzern of het Lucerne Festival. Dat laatste vindt drie keer per jaar plaats en is een van de belangrijkste internationale klassieke muziekfestivals. Maar het is niet alleen de harmonieuze ontmoeting van verschillende instrumenten die bezoekers uit de hele wereld naar Luzern trekt; ook de Villa Rachmaninow en het Richard Wagner Museum lokken met hun elegantie van een vroeger tijdperk.

Luzern heeft de stad veranderd in een enorm podium waarop hij niet alleen het tempo bepaalt, maar, omlijst door het schilderachtige Vierwoudstedenmeer en de machtige bergketens, één symfonie wordt; muzikaal en visueel. A

KKL Luzern

Het KKL Luzern bestaat dit jaar 25 jaar. De concertzaal staat vooral bekend om zijn akoestiek en er hebben al internationale sterren gespeeld.

Richard Wagner Museum

De Duitse componist bracht zes jaar door in Luzern. Het museum eert hem en zijn levenswerk.

Festival-Hotel

Hotel Schweizerhof is partner van het Lucerne Festival en biedt naast een concertzaal ook een unieke accommodatie met zijn artiesten-suites.

Hulp van dieren

Per strijkstok worden 150 tot 170 paardenharen van hengsten gebruikt. Geen ander dierlijk haar is zo goed geschikt voor dit doel. Meestal wordt het haar van de staart gebruikt.

SCHRIJVERSROUTE IN OLTEN

De verrassende stad Olten staat bekend als de belangrijkste en meest centrale locatie van de Zwitserse federale spoorwegen. Sinds enige tijd valt hij echter door iets heel anders op. Bijna geen enkele andere stad in Zwitserland heeft zoveel schrijvers voortgebracht als Olten: Alex Capus, Franz Hohler, Pedro Lenz en nog veel meer. Op de Zwitserse Schrijversroute vertellen zij hun verhalen, die nauw verbonden zijn met hun persoon en locatie. En het werkt heel eenvoudig: scan de QR-code en luister naar meer dan 70 verhalen op de idyllische route langs de Aare en in de historische oude binnenstad. En als je na je wandeling nog niet genoeg gehoord hebt, kun je van mei tot november een van de vele evenementen bezoeken om de 80e verjaardag van Franz Hohler te vieren, of in november naar het 7e Buchfestival in Olten reizen om daar schrijvers uit de hele wereld te zien.

HERFSTJAARMARKT VAN BASEL

Als op de zaterdag voor 30 oktober om 12 uur de jaarmarktklok op de Martinskirchplatz luidt, is het weer zover: De herfstjaarmarkt van Basel begint. De traditie van het luiden van de klok gaat terug tot 1471, toen de jaarmarkt voor het eerst werd gehouden. Het is niet alleen de oudste jaarmarkt van Zwitserland, maar ook de grootste. Van 28 oktober tot 12 november 2023 zal op zeven jaarmarktterreinen een breed scala aan attracties het publiek aantrekken, zoals het 55 meter hoge reuzenrad of de 85 meter hoge vrijevaltoren. Wie het liever wat rustiger heeft, slentert over de Petersplatz en de “Hääfelimäärt” met zijn ruime aanbod aan kunstnijverheid van hoge kwaliteit. En natuurlijk eindigt geen beurs zonder een “Kääsbängel”, een baguette gevuld met vloeibare kaas, en een "Mässmogge", een bonbon met hazelnootpasta.

Luister naar verhalen op de Zwitserse Schrijversroute in Olten

Reis naar Basel en beleef de oudste en grootste amusementsjaarmarkt van Zwitserland

BAROCKTAGE SOLOTHURN

Italiaanse grandezza, Franse charme en Zwitsers-Duitse nuchterheid – de mooiste barokstad van Zwitserland heet Solothurn. Waar de barokke en sacrale prachtgebouwen al enige jaren achter de rug hebben, zijn de Solothurner Barocktage nog jong en vol levenslust. Het festival is al niet meer weg te denken, ook al vindt het deze zomer pas voor de derde keer plaats. Bijna nergens anders in Zwitserland kun je beter door de tijd reizen dan tijdens deze ene week in Solothurn. Van theatrale rondleidingen tot concerten, lezingen, voorstellingen, workshops en spelletjes – zelfs de bezoekers worden uitgenodigd om de dagen in barokke kledij bij te wonen. De barokdagen van Solothurn vinden dit jaar plaats van 12 tot en met 20 augustus 2023. En als je ’s avonds de weg naar huis niet kunt vinden, kun je overnachten in een van de historische hotels in de oude binnenstad.

LOCARNO FILM FESTIVAL

In Locarno schijnt niet alleen 2300 uur per jaar de zon, maar flikkert elke zomer zo’n 250 uur film over wat waarschijnlijk het mooiste scherm van Zwitserland is. Op het Locarno Film Festival wordt midden op de Piazza Grande, waar links en rechts de gebouwen van de oude binnenstad oprijzen met hun mediterrane charme en waar de sterren ’s nachts boven de hoofden van de filmfans fonkelen, het scherm opgesteld. Het filmfestival is een van de belangrijkste in Zwitserland en ook een van de oudste ter wereld. Sinds 1946 worden in Locarno elk jaar in augustus de beste films bekroond – tegenwoordig met het Gouden Luipaard. Zo zijn er ook al een aantal regisseurs, zoals Claude Chabrol, Stanley Kubrick of Spike Lee, in Locarno ontdekt. Naast de openluchtbioscoop worden films vertoond in 13 andere bioscopen in de stad – meer dan 300 in totaal.

Kruip in barokke kleding en waag een sprong terug in de tijd naar Solothurn

Volg het Gouden Luipaard en neem plaats voor het openluchtscherm in Locarno

Vind

QUIZ

Uitgever

Zwitserland Toerisme, Morgartenstrasse 5a, 8004 Zürich, Zwitserland

Concept | tekst | redactie

Transhelvetica, Passaport AG:

Jon & Pia Bollmann | Michèle Fröhlich

Max Wild | Laura Meier | Karin Dehmer

Claudius Wirz

Layout | illustratie

Anna Sarcletti | Sereina Kessler | Sarina Strebel passaport.ch transhelvetica.ch

Zwitserland Toerisme:

Anouk Blum | Christine Peter | Felix Pal

Hans Estermann | Jérôme Lacourrège

Manuela Flattich | Mirco Theus | Nicole Meier

Nina Vanoli | Oliver Nyffeler | Samantha

Scheuch | Samuel Schläfli | Sarah Haslebacher

Sarah Krauer | Silja Müller | Susanne Berther MySwitzerland.com

Foto’s

Kaart Pagina 20, © BAFU / Netzwerk Schweizer Parken 01/2023, swisstopo

Pagina 27, © Christian Meixner

Pagina 35, Immersive Art Hall Neuhausen am

Rheinfall: Halle 1 SIG Areal. Foto © module + GmbH www.moduleplus.ch, Bild im Bild

© Schaffhauserland Tourismus, Grafik: Chris

Bernert Deluxe Grafik Konstanz

Pagina 51, Aarau: © Stadt Aarau Luca Zanier

Pagina 55, Textilmuseum:

© Daniel Schvarcz, 2010

Pagina 60, © Hr_Rohrer

Pagina 68, “Nuda” ©Viviana Cangialosi / Compagnia Finzi Pasca

Pagina 73, Barocktage: © Corinne Glanzmann

Kaart cover, © swisstopo

Alle andere foto’s door Zwitserland Toerisme en partners ter beschikking gesteld.

Illustratie Silvan Borer silvanborer.com

Katrin von Niederhäusern, Janine Wiget katrin.cool janinewiget.com (p. 74)

Copyright Zwitserland Toerisme, alle rechten voorbehouden.

Oplage 340.000

Talen de | fr | it | en | nl

Druk Swissprinters AG swissprinters.ch

Strategische premiumpartners

Strategische partners

Officiële partners

de oplossing en win een Victorinox mes. Meedoen op MySwitzerland.com/quiz

Boomkruinenpad

Neckertal

FAMILY DESTINATION

Het kwaliteitslabel Family Destination wordt toegekend aan vakantieoorden en -bestemmingen die hun aanbod specifiek afstemmen op de behoeften en wensen van kinderen en hun begeleiders. MySwitzerland.com/gezinnen

De conciërge staat discreet voor je klaar. Met veel informatie en tips vervult hij al je wensen.

CONCIËRGE

Over ridders en prinsessen

Slot Burgdorf heeft een eigen museum, restaurant en jeugdherberg, en gezinnen blijven er ook wel eens graag wat langer.

A

Duik in het middeleeuwse leven

In een workshop van ongeveer drie uur leren kinderen niet alleen over ridderdeugden, maar kruipen ze ook in middeleeuwse rollen. Natuurlijk ontbreekt de bijpassende kleding of wapenrusting niet.

B Tafelen zoals de hertogen

Ook volwassenen komen aan hun trekken in Slot Burgdorf. Het museum vertelt de geschiedenis van het kasteel en in het restaurant kun je tafelen zoals de hertogen of genieten van een aperitief in de prachtige kasteeltuin.

C Overnachten in het kasteel

De jeugdherberg bevindt zich direct in het museum. De kamers zijn ingericht met moderne elementen en combineren prachtig het verleden met het heden. De prinsessen en ridders van weleer zouden graag zo geslapen hebben.

ZWITSERSE KASTELEN

Er zijn honderden kastelen en burchten in Zwitserland uit verschillende eeuwen, waarvan er 28 de vereniging “Die Schweizer Schlösser” vormen. Een kleine selectie voor een heel bijzondere kasteelbelevenis:

4 De waterburcht Hallwyl strekt zich uit over drie eilanden.

4 Slot Prangins heeft een enorme historische moestuin.

4 Het Stockalper-slot in Brig is een indrukwekkend seculier barokgebouw.

4 Slot Werdenberg nodigt je uit voor een muziekfestival in mei/juni.

Ontdek Slot Burgdorf en zijn activiteiten

Campingvakantie met de fiets

Wie in de zomer dicht bij het water wil zijn, hoeft niet de lange weg naar de zee te nemen. Langs de Rijn liggen talloze prachtige vakantieplaatsen. Naast vele wijndorpjes en wijngaarden zijn er ook diverse campings waar niet alleen gezinnen zich perfect thuis voelen. Voor avontuurlijke bezoekers is er vanaf dit jaar een nieuwe kampeerervaring: op de fietssafari worden de regio’s Schaffhausen en Thurgau niet per auto of jeep verkend, maar per fiets, typisch voor de regio. De clou: de cargo e-bike heeft een bak met uitklapbare slaapruimte voor twee personen; de benodigde kampeeruitrusting is ook inbegrepen.

Van boomtop naar boomtop

Op ooghoogte zijn met de bomen, bosdieren leren kennen of gewoon luisteren in het bos. Dat is precies wat het Boomkruinenpad Neckertal in de vakantieregio Toggenburg biedt. Het pad kronkelt zich 500 meter lang langzaam door de kruinen van zilverspar, esdoorn, spar en dergelijke. Op het uitzichtplatform openen de bomen zich vervolgens, zodat je een uitzicht hebt over het hele Neckertal tot aan de Churfirsten van Toggenburg en het Appenzellerland. Voor de kleine trek serveert de zelfbedieningsbistro eenvoudige warme en koude gerechten. En onder het boomkruinenpad op de bosbodem zijn er een bosbelevenisroute, barbecueplaatsen en een mooie natuurvijver om ontdekt te worden.

ARijnroute nr. 2: Kreuzlingen Schaffhausen 48 km 340 m

Gezinsuitstapjes per trein, bus en boot

Bergün Spoorwegmuseum Albula

Kinderdromen komen uit B Het Spoorwegmuseum Albula op het station van Bergün neemt kinderen en volwassenen mee terug naar de tijd van de spoorwegpioniers. Tunnels, viaducten en locomotieven – dat is ook de wereld van Clà Ferrovia. De kinderconducteur van de Rhätische Bahn vertelt verhalen en neemt kinderen mee op ontdekkings- en belevenisritten.

õ Bestuur in de simulator zelf de legendarische krokodillocomotief over de Albulaspoorlijn.

Luzern Engelberg

Globi-Express

Speels onderweg

Elk kind in Zwitserland kent Globi, de blauwe papegaai met een baret en een rood-zwart geruite broek. Op de Globi-Express van de Zentralbahn duiken kinderen in zijn avonturenwerelden.

õ Los tijdens de rit het raadsel op en win een leuk cadeau.

Luzern, Stans en Sarnen

Foxtrail

Een achtervolging op de rails De Foxtrail “Hermes” rond Luzern wordt te voet en met de Zentralbahn gedaan. Op speurtocht tijdens de 2,5 tot 3,5 uur durende achtervolging leer je boeiende dingen over de spoorwegbouw.

õ Ook mogelijk met een kinderwagen.

Luzern Verkeersmuseum

Een belevenis voor jong en oud Het is het meest uitgebreide verkeersmuseum van Europa: het Verkeersmuseum Luzern toont meer dan 3000 voorwerpen op zo’n 20.000 vierkante meter tentoonstellingsruimte. In de locomotiefsimulator wordt je eigen rijvaardigheid op de proef gesteld.

õ Met de Swiss Travel Pass krijg je 50% korting op de entreeprijs.

Montreux

Chocoladetrein

Verleidelijke treinreis

C De chocoladetrein is een belevenis voor iedereen, vooral aan boord van de opulente belle époque pullman-wagon uit 1915. De vervolgreis naar de chocoladefabriek in Broc gaat per bus. Het uitstapje wordt bekroond met een chocoladeproeverij.

õ Je voelt je als Willy Wonka, zelfs zonder Golden Ticket.

Vierwoudstedenmeer Rigi

Familieberg

Avontuur op de Rigi

A De rit met de bergtrein alleen al is een belevenis. Gemakkelijke wandelroutes, talloze barbecueplaatsen, speeltuinen, het touwpark, minigolf bij Rigi Kaltbad en een kijkje in de alpenkaasmakerij maken een bezoek aan de Rigi tot een gezinsavontuur.

õ Reis gratis met een geldige Swiss Travel Pass.

Het meest gezinsvriendelijke kaartje: met de Swiss Family Card reizen kinderen vanaf 6 jaar tot voor hun 16e verjaardag gratis door heel Zwitserland als ze door ten minste één ouder worden begeleid. De Swiss Family Card krijg je gratis bij een “Swiss Travel System” ticket.

Ontdek over 1280 kilometer en in acht etappes de diversiteit van Zwitserland: de Grand Train Tour of Switzerland combineert de mooiste panoramische routes in Zwitserland en brengt

bezoekers comfortabel naar de beste bezienswaardigheden – adembenemende uitzichten inbegrepen.

MySwitzerland.com/grandtraintour

SPA & VITALITY HOTELS

MySwitzerland.com/spa

Sauna, medische behandeling of buitenzwembad: gasten van de Spa & Vitality Hotels ontspannen zich midden in de prachtige Zwitserse natuur. Precies wat gezondheidsbewuste mensen waarderen.

Chenot Palace Weggis A Weggis

INSPIRERENDE SEMINARHOTELS

MySwitzerland.com/ inspiratie

Vergader voor een prachtig bergpanorama in een voormalig klooster of in je eigen hotelpark: deze Inspirerende Seminarhotels zorgen met hun bijzondere locatie en kaderprogramma voor succesvolle vergaderingen.

Château Salavaux B

Salavaux

SWISS BIKE HOTELS

MySwitzerland.com/bikehotels

Trails, bikewerkplaats of eigen bikeverhuur: Swiss Bike Hotels stillen de adrenalinehonger van iedere waaghals.

Hôtel du Théâtre C Yverdon-les-Bains

SWISS FAMILY HOTELS & LODGINGS

MySwitzerland.com/ familyhotels

Kinderdagverblijf, sprookjesuurtje, bioscoopzaal of een avontuurlijke speeltuin: in de Swiss Family Hotels & Lodgings staan de behoeften van de kleintjes altijd voorop.

Parkhotel Brenscino D Brissago

BOUTIQUE & DESIGN HOTELS

MySwitzerland.com/ boutiquedesign

Hoge ontwerpeisen, een duidelijke vormtaal en zorgvuldig geselecteerde materialen: Boutique & Design Hotels worden gekenmerkt door inspirerende architectuur en inrichting.

Signau House and Garden E Zürich

SWISS HISTORIC HOTELS

MySwitzerland.com/historische

Of je nu een groots hotel uit de belle époque kiest of een barok pensionnetje: in de Swiss Historic Hotels slapen de gasten achter door geschiedenis doordrenkte muren en genieten ze van de sfeer van vervlogen tijden.

Villa Pineta F Fusio

TYPICALLY SWISS HOTELS

MySwitzerland.com/typically

Regionale bouwstijl, traditionele inrichting of Zwitserse specialiteiten op het menu: Typically Swiss Hotels – zowel de stadspaleizen als de landelijke hotels –laten het hart van elke Zwitserlandliefhebber sneller kloppen.

Hostellerie du Pas de l’Ours G Crans-Montana

LUXURY HOTELS & HOMES

MySwitzerland.com/luxury

Indrukwekkende architectuur, uitstekende service, creatieve gastronomieconcepten: in de Luxury Hotels & Homes gaan je wensen in vervulling.

The Omnia H Zermatt

Waterval

Het watervolume van meer dan 3500 badkuipen stroomt in de zomer elke seconde langs de Rijnwaterval naar beneden.

Mineraalwater

Natuurlijk mineraalwater is de populairste frisdrank in Zwitserland. De consumptie van mineraalwater per hoofd van de bevolking is ongeveer 100 liter per jaar.

Water in cijfers

Thermaalwater

In Lavey-les-Bains in het kanton Vaud kun je het warmst baden in Zwitserland. Het thermale bronwater komt uit twee zwavelbronnen van 62 °C en 70 °C.

47

Oorsprong van

drinkwater

40% GRONDWATER

40% BRONWATER

20% MEERWATER

Forel

De gevoelige forellen dienen in waterzuiveringsinstallaties als indicator voor schoon water.

Fonteinen

Baden in het kanton Aargau is het oudste kuuroord van Zwitserland en sinds 2021 heeft de stad ook weer een thermaalbad met de naam Fortyseven.

170

Een gemiddelde Zwitser gebruikt 170 liter water per dag om te drinken, te koken, te wassen en schoon te maken.

Waterkracht

Meer dan de helft van de elektriciteit in Zwitserland komt van waterkracht. Gemiddeld stroomt een druppel water tien keer door een turbine voordat hij Zwitserland verlaat.

Advies en reservering

Wij helpen je graag om je vakantie in Zwitserland zo goed mogelijk te plannen.

Bel voor advies:

00800 100 200 30

Als je dorst hebt, vind je bijna altijd en overal een fontein waaruit vers drinkwater stroomt. Dat komt omdat de meeste fonteinen in Zwitserland niet alleen met drinkwater worden gevoed, maar ook regelmatig door de autoriteiten worden gecontroleerd.

193

Het Lago Maggiore is met 193 m hoogte het laagste punt van Zwitserland.

Erin duiken

65.000

Zwitserland heeft een wijdvertakt netwerk van beken en rivieren met een totale lengte van zo’n 62.000 kilometer, en ook zijn er 1500 meren.

1906

Het oudste overdekte zwembad van Zwitserland dat nog wordt gebruikt, is het in 1906 geopende Volksbad St. Gallen.

88.797

De drinkwaterleidingen in Zwitserland zijn meer dan 80.000 kilometer lang. Ze zouden twee keer om de aarde heen kunnen gaan.

A

Fietsen aan het water Op de merenroute van ZwitserlandMobiel fiets je dwars door Zwitserland van het Meer van Genève naar het Bodenmeer. De tocht is 510 kilometer lang en bestaat uit tien etappes.

Slapen bij het meer Bijna elk Zwitsers meer heeft een camping. Camping Delta in Locarno, Camping Gampelen aan het Meer van Neuchâtel en de camping in Silvaplana in het Oberengadin behoren tot de mooiste.

ä

Zwemmen bij volle maan

mAls het volle maan is, kun je bij sommige buiten- en binnenzwembaden in Zwitserland maanzwemmen. Op veel plaatsen gaat dat ook gepaard met een ondersteunend programma, zoals een barbecue en muziek.

Volgende stop: Zwitserland

Welkom in Zwitserland

Grüezi! Bonjour! Buongiorno!

Vertrekken en je onderdompelen – met SWISS begint Zwitserland al aan boord. Met authentieke, regionale producten en Zwitserse gastvrijheid vliegt de tijd werkelijk voorbij. Zo blijft er genoeg tijd over om in de vele rivieren en meren op de grond te duiken en Zwitserland van zijn waterzijde te leren kennen. swiss.com

AeroSHARK Geïnspireerd door de haai

SWISS is de eerste luchtvaartmaatschappij ter wereld die de innovatieve AeroSHARK-technologie gebruikt op passagiersvluchten. De transparante folie, die aan de romp en de motoren is bevestigd, bootst de aerodynamische eigenschappen van haaienhuid na en vermindert het brandstofverbruik en de CO 2 -uitstoot tijdens de vlucht.

Elk beetje helpt

Duurzamere vliegreizen

Verantwoord reizen begint met plannen. SWISS biedt de mogelijkheid om je eigen vliegreizen duurzamer te maken: SAF

Duurzame kerosine

Compenseer bij het boeken de CO²-uitstoot van je vlucht door duurzame vliegtuigbrandstof te kopen.

aSWISS Air Rail Eén kaartje voor alles

Ondersteuning voor Myclimate

Lever een waardevolle bijdrage door te investeren in klimaatbeschermingsprojecten via de gerenommeerde Zwitserse stichting myclimate.

Achtergrondrapportages en reistips.

Waterrijk

Aan boord wordt het exclusieve “SWISS Altitude 1150” water geserveerd. Het ontspringt in het Sernftal in Glarus uit een rots die tot het Unesco-werelderfgoed behoort. Kleine excursietip: vanaf Elm is het uitzicht op de Tschingelhörner schitterend en wie de buik van de berg in wil, kan dat doen bij de leisteenfabriek.

Chocolade in de lucht

De SWISS chocolaatjes zijn een relatiegeschenkje voor SWISS passagiers en een heerlijk voorproefje van de dingen waar Zwitserland wereldberoemd om is. Een betere start van je ontdekkingsreis in Zwitserland bestaat niet.

Comfortabel reizen met bagage

Met SWISS Air Rail wordt je instapkaart automatisch een treinkaartje en genieten bezoekers van een comfortabele reis en flexibele ticketvoorwaarden. Reis rechtstreeks van de luchthaven van Zürich naar Luzern, Interlaken, Bern, Genève of een andere bestemming. Boek gewoon de vlucht naar het betreffende station.

swiss.com/airrail

SWISS biedt in samenwerking met AirPortr een nieuwe incheck- en bagagebezorgservice aan: check je bagage in op een SWISS vertrekluchthaven en laat het direct naar je accommodatie in Zwitserland brengen. Bij vertrek wordt die weer op een gewenst adres opgehaald en ingecheckt.

swiss.com/airportr

AirPortr