JOB (4) Bedrijfsblad Bonaire 2015

4

Jouw onderneming op Bonaire

TELBO

heeft toekomst

Don Andres

levenslijn voor Bonaire

POP

ontwikkeling platteland 2

BedrijfsfinanciĂŤn

de financiĂŤle administratie

Caribbean Bakery Supplies een blik in de keuken

Innrobveagtinitedat? waa

t S&CaireE2v0e1n5 Bon

KvKuist verh

Bedrijfsblad Bonaire in samenwerking met de KvK | Vierde kwartaal 2015

JOB

JOB Bedrijfsblad 2015

Voorwoord

Innovatief Een product of dienst is innovatief als het vernieuwend, grensverleggend en/of inspirerend is. Bij innovatie gaat het vooral om betere, effectievere, efficiëntere, duurzamere producten en dienstverlening.

Het fenomeen van vernieuwing beperkt zich niet alleen tot technische verbeteringen. Op gebieden als management en/of tijdens interactie tussen mensen vindt zeker ook innovatie plaats, de niet-technologische innovatie. Een product of dienst is echter pas echt innovatief, als het wordt toegepast, daadwerkelijk in productie wordt genomen.

Zolang het niet op de markt is gebracht, kan het ook niet innovatief zijn.

Er moet dus per definitie sprake zijn van een commerciële toepassing.

De overheid kan ervoor zorgen dat producten innovatiever worden door strengere eisen te stellen aan de kwaliteit van een product of verbetering te ondersteunen met behulp van subsidies.

Bedrijven moeten innoveren om hun producten of diensten zo goed mogelijk aan de man te brengen.

Voor Bonaire en het bedrijfsleven in het bijzonder betekent dit dat het zich zal moeten blijven ontwikkelen om zich steeds op nieuw in vernieuwde inspirerende vorm aan de markt te kunnen presenteren.

De investeerder zal de Bonariaanse markt daardoor zien als dynamisch en innovatief met veel kansen en mogelijkheden.

Inhoud

6 TELBO

investeert in de toekomst

28

Marnix Stoorvogel Colofon Uitgever Conté \ Marnix Stoorvogel Auteurs Patricia Bergwijn Danny Bol Dick ter Burg Sanny Ensing Nina Huygen Rosemarijn de Jong Tom Kok Tom Peeters Rianne van Rijswijk Hein van Senten Eindredactie Patricia Bergwijn

KvK

gaat verhuizen

48

Realisatie Conté Distributie Conté Fotografie Conté | creativEnvision Online http://issuu.com/studioconte/docs/job_bedrijfsblad_bonaire Uitgave 4 x per jaar Wilt u adverteren, reageren of heeft u vragen?

Neem dan contact op met de uitgever: +599 717 7723 info@studioconte.nl HVO papier staat voor houtvrij offset papier.

Dit blad is gedrukt op houtvrij papier ook wel boomvrij papier genoemd.

De grondstof hiervoor kan onder meer rijst, stro, bamboe, hennep en katoen zijn.

POP

ontwikkeling platteland 2

JOB Bedrijfsblad 2015

Inhoud 34 Cijfers

6 TELBO investeert in de toekomst Don Andres

12

36 Zeven wetten

12 Don Andres levenslijn voor Bonaire

inkopen/aanbesteden

36

column

door de KvK

het hoe en waarom 26 Handelsregister derde kwartaal

38

28 Kamer van Koophandel gaat verhuizen 30 Zeven sectoren voor toekomstige ondernemers 32 Study & Career Event

Bedrijfsfinanciën

54

verkiezing bestuur 42 De Chillmodus

22 Meer controle

24 Jaarlijkse bijdrage

Verkiezing bestuur KvK

innoverend ondernemen 38 Kamer van koophandel

20 Transparant

Innoverend ondernemen

aantal vliegtuigpassagiers

12, 13 en 14 november 4

44 Caribbean Bakery Supplies een blik in de keuken 47 Apps & trends in business 48 POP ontwikkeling platteland reportage deel 2 53 Profiel Robur Wils de Vries 54 Bedrijfsfinanciën de financiële administratie

Tekst: Patricia Bergwijn | Foto: creativEnvision

investeert in de toekomst

“Wat vandaag innovatief is, is morgen mogelijk al weer oud nieuws.

Technologie vernieuwt zichzelf continue en verandering is de constante factor.” Mede daarom is de telecommunicatie sector kapitaal intensief, legt general manager Gilbert de Bree uit.

T

ELBO oftewel Telefonia Bonairiano NV was van oorsprong een onderdeel van Landsradiodienst tot het in 2001 min of meer als overheidsvennootschap op eigen benen ging staan.

Naast bedrijven als Water en Energiebedrijf Bonaire (WEB), Bonaire International Airport (BIA), Tourist Corporation Bonaire (TCB) valt telecombedrijf TELBO ook onder de Bonaire Holding Maatschappij (BHM) waarin de Bonairiaanse overheid genoemde ondernemingen heeft ondergebracht.

Directeur Gilbert De Bree, die bij de marine zijn eerste telecom kennis op deed en later zijn sporen verdiende bij telecomgiganten als British Telecom, UPC en Scarlet Benelux, geeft inmiddels zes jaar leiding aan TELBO .

Voor hem is de kleinschaligheid van Bonaire de grootste uitdaging. Hoe lever je een solide en hoogwaardige service en blijf je winstgevend?

Hoe haal je je basisexploitatiekosten uit de markt en blijf je een financieel gezonde onderneming? Hoe creëer je daar boven op ruimte, of richt je het bedrijf zo in dat het kan meegroeien met de nieuwste technologieën en zich kan blijven doorontwikkelen?

Het bedrijf zou volgens de Bree bijvoorbeeld met iets meer dan de huidige 49 medewerkers en de beschikbare mogelijkheden een veelvoud van het bestaande aantal klanten kunnen bedienen, maar feit is dat Bonaire die niet heeft.

Het streven naar een bevolkingsgroei van 30.000 inwoners voor Bonaire is voor TELBO dan ook een welkome ontwikkeling. Met het oog op de 6

toekomst en de bestaande uitdagingen heeft het telecombedrijf er voor gekozen om te investeren in een drietal innovatieve projecten.

Het eerste project, ‘Kla mobile’, is op 19 juni gelanceerd. Deze vierde generatie mobiele

JOB Bedrijfsblad 2015

Een goede Telecommunicatie infrastructuur is essentieel voor de groei en ontwikkeling van Bonaire

telefonie service maakt gebruik van de high speed mobile internet technologie , LTE (Long Term Evolution).

Dit betekent dat inwoners van Bonaire nu standaard een download speed tot 21 megabyte per seconde (Mb/s) in de eerste fase en in een latere fases snelheidswaardendie ver boven de 50 Mb/s zullen zullen liggen, ter beschikking staat. De ‘Reduced Speed Policy (RSP)’ voor datagebruik zorgt er bovendien voor dat een postpaid gebruiker bij het bereiken van zijn datalimiet, kosteloos data kan blijven gebruiken op basis van een gereduceerde snelheid.

TELBO kon dit realiseren door een samenwerkingsovereenkomst te sluiten met telecompartner SETAR op Aruba waardoor het Bonairiaanse telecombedrijf voor een deel gebruik mocht maken van het mobiele netwerk van SETAR. ‘Fiber to the home’(FttH) is het tweede grote project waarmee TELBO verder investeert in de digitale infrastructuur van Bonaire. Het streven is dat alle

huizen en bedrijven op Bonaire in het eerste kwartaal van 2018 aangesloten zullen zijn op een glasvezelkabel(fiber) netwerk.

Gilbert de Bree ziet FttH als een duurzame en kostenbesparende investering in de toekomst.

Dit glasvezel project betekent namelijk een toename van snelheid op de digitale snelweg. Duurzaam omdat men gekozen heeft om de kabels onder de grond te leggen en bijvoorbeeld niet in de lucht te laten hangen. Kostenbesparend omdat het bedrijf, volgens de Bree, daarmee een nog betere en efficiëntere service zal kunnen verlenen. Vanwege de ligging en het aantal inwoners zal Amboina de eerste wijk zijn met glasvezel aan huis.

TELBO wil met dit project ook iets terug geven aan de maatschappij, vertelt de directeur enthousiast. Zo zal de verdubbeling van de snelheid van 5 naar 10 MB niets kosten. Als men wil upgraden naar 25, 50 of zelfs 100 MB zijn daar uiteraard wel kosten aan verbonden. Maar dan nog blijft

het Bonairiaanse telecombedrijf met haar prijzen onder die van andere telecombedrijven in de regio. Ondanks onze prijsverlaging ten behoeve van de gemeenschap van Bonaire zijn we nog steeds rendabel, en krijgt de klant veel meer en bieden we veel meer. Dat doet een ander bedrijf ons niet snel na”, zegt de directeur glunderend. Over de lage prijzen van TELBO is niet iedereen het eens. Een aantal mensen op Bonaire vinden dat TELBO duur, zo niet te duur is. “Maar onze tarieven zijn in de afgelopen zes jaar niet veranderd en dat terwijl we niet alleen meer diensten maar ook meer korting zijn gaan aanbieden”, stelt de Bree. De twee projecten sluiten aan op de strategie van het bedrijf; ‘Always on, everywhere’. “We willen net als water en energie het leven van mensen verrijken voor goede en acceptabele prijzen”, legt de directeur de bedrijfsstrategie verder uit. “We zijn Bonairianen en we doen het voor de Bonairianen, Dat geldt ook voor het derde en

Over de lage prijzen van TELBO is niet iedereen het eens

laatste grote project dat vooral de klantenservice van het telecombedrijf betreft. Het nieuwe kantoor was daar onderdeel van. Maar daarnaast worden ook de bedrijfsprocessen grootscheeps onder handen genomen en het personeel bijgeschoold dan wel verder geprofessionaliseerd.

De bedoeling hiervan is de klanttevredenheid nog verder te vergroten; een acht als lantentevredenheidrapportcijfer in plaats van de 7,3 die een onderzoek van de Bonairiaanse consumentenbond UNKOBON opleverde, is het volgende doel. Daarnaast wil de Bree dat standaard minimaal 90% van de telefoontjes wordt aangenomen, processen worden aangepast en voldoen aan indicatoren en dat het bedrijf met behulp van de sociale media transparanter wordt. “Uiteindelijk moeten we naar een situatie waarin heel Bonaire altijd internet heeft en waarin eventuele problemen binnen de kortst mogelijke tijd zijn opgelost”.

Glasvezel en Kla zijn volgens het bedrijf de toekomst en vormen steunpilaren voor de (mondiale) ontwikkeling van Bonaire op sociaal en economisch gebied. “Aan deze kansrijke en dynamische toekomst van Bonaire dragen we als TELBO dan ook graag ons steentje bij”, voegt general manager de Bree toe. “Een goede Telecommunicatie infrastructuur is essentieel voor de groei en ontwikkeling van Bonaire. TELBO is als Bonairiaans bedrijf dan ook bijzonder trots de toon te kunnen zetten op dit gebied..

Uniformen | Bedrijfskleding | Sportkleding | Polo’s | Petten Veiligheidskleding | werkschoenen voorzien van bedrijfslogo Borduur | Zeefdruk Promotiematerialen | Relatiegeschenken Groothandel in Badlakens Strandlakens | Beddegoed | Tafellakens Reinigen van wasgoed (wassen-drogen-strijken) Commercieel | Particulier Wasserette met zelfbediening machines (self service)

Kaya Korona/Naast FTV T 717 3983 | 717 6083 | 7003983 | info@alfome.net

JOB Bedrijfsblad 2015

Met krap 27 duizend dollar is het doorsnee besteedbaar inkomen in Caribisch Nederland het hoogst op Sint-Eustatius. Op Saba en Bonaire ligt het doorsnee inkomen op respectievelijk 24 duizend en 23 duizend dollar. Ten opzichte van 2011 steeg het mediane inkomen op Saba en Sint-Eustatius in 2012 sterker dan de inflatie.

Dit blijkt uit onderzoek van het CBS naar het inkomen van Caribisch Nederland in 2012.

Inkomen stijgt vooral in laagste inkomensgroep

Inkomen Caribisch Nederland hoogst op Sint-Eustatius Grootste inkomensverschillen op Sint-Eustatius

Op Sint-Eustatius zijn de inkomensverschillen het grootst.

Het doorsnee besteedbaar inkomen varieerde van bijna 8 duizend dollar bij de laagste inkomensgroep tot ruim 63 duizend dollar bij de groep met het hoogste inkomen. Op Bonaire liep het inkomen uiteen van ruim 7 duizend dollar bij de laagste inkomensgroep tot bijna 57 duizend dollar bij de hoogste inkomensgroep. Saba had een inkomensrange van ruim 7 duizend dollar tot bijna 54 duizend dollar.

Bron: CBS

In 2012 was het doorsnee besteedbaar inkomen in heel Caribisch Nederland hoger dan in 2011. De inkomensstijging was met 9 procent het hoogst op SintEustatius, gevolgd door Saba met een stijging van 6,3 procent en Bonaire met een toename van 1,8 procent.

Het inkomen is vooral gestegen bij het kwart huishoudens met de laagste inkomens. In deze groep vallen vooral werknemers met minimumloon, gepensioneerden en andere uitkeringsontvangers. In 2012 lag het inkomen in de laagste inkomensgroep op Sint-Eustatius 11,6 procent hoger dan in 2011. Op Bonaire bedroeg de stijging 5,9 en op Saba 6,8 procent.

Deze percentages lopen in de pas met de inflatie over het derde kwartaal van 2011, die het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gebruikt voor de indexering van onder meer het wettelijk minimum loon en de uitkeringen in Caribisch Nederland.

10

Inkomen van éénpersoonshuishouden het hoogst op Sint-Eustatius

In 2012 bedroeg het doorsnee besteedbaar inkomen van éénpersoonshuishoudens op Bonaire ruim 13 duizend dollar en op Saba iets meer dan 15 duizend dollar. Op Sint-Eustatius hadden alleenstaanden bijna 18 duizend dollar te besteden.

Bij meerpersoonshuishoudens dragen doorgaans meer personen bij aan het inkomen. Daardoor ligt het inkomen van meerpersoonshuishoudens over het algemeen hoger. Op Bonaire en

JOB Bedrijfsblad 2015

Saba lag in 2012 het inkomen van meerpersoonshuishoudens rond de 30 duizend dollar. Dit is ruim twee keer zo hoog als het inkomen van alleenstaanden. Op Sint-Eustatius kwamen de meerpersoonshuishoudens uit op bijna 32 duizend dollar.

Hoogste inkomen bij 40 tot 60-jarigen op Sint-Eustatius

Bij huishoudens met een hoofdkostwinner tussen de 40 en 60 jaar is het doorsnee besteedbaar inkomen het hoogst. In deze leeftijdsgroep hebben de mensen meer werkervaring dan hun jongere collega’s, vaak betere functies en verdienen ze dus meestal meer. Op Sint-Eustatius was het inkomen van 40- tot 60-jarigen met ruim 32 duizend dollar het hoogst.

Op Saba lag het inkomen van deze groep 4 duizend euro lager en op Bonaire ruim 6 duizend euro lager.

Bij de jongere huishoudens met een hoofdkostwinner onder de 40 jaar is het doorsnee inkomen het hoogst op Saba met bijna 24 duizend dollar tegen bijna 23 duizend dollar op Sint-Eustatius en ruim 18 duizend dollar op Bonaire.

Bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd daalt het inkomen doorgaans. Het inkomen van 60-plussers is dan hoofdzakelijk afhankelijk van de AOW-uitkering en eventueel aanvullend pensioen. Deze oudere groep heeft op Bonaire met een doorsnee besteedbaar inkomen van bijna 22 duizend dollar het meest te besteden in vergelijking met de andere eilanden.

Mediaan geeft beter beeld bij scheve inkomensverdeling

De inkomens in Caribisch Nederland zijn heel scheef verdeeld. Relatief veel inkomens clusteren op een betrekkelijk

11 11

laag niveau en er zijn vrij weinig hoge inkomens. Bovendien trekken de hoge inkomens bij de berekening van het gemiddelde het bedrag naar een niveau dat hoger ligt dan de bedragen die horen bij de relatief lage inkomens. Met andere woorden de hoge inkomens vertekenen het beeld. Om een meer werkelijkheidsgetrouw cijfer op tafel te leggen en dus dichter in de buurt te komen bij de grote bulk van relatief lage inkomens, is gekozen om de mediaan van de inkomensverdeling weer te geven. Als alle inkomens van laag naar hoog worden gerangschikt is de mediaan van het besteedbaar inkomen – ook wel het doorsnee besteedbaar inkomen –gelijk aan het middelste van alle inkomens. Dat betekent dat precies de helft van de populatie een lager of gelijk inkomen heeft, en precies de helft een hoger inkomen. Deze mediane waarde ligt lager dan het gemiddelde.

JOB Bedrijfsblad 2015

12

Don

Andres JOB Bedrijfsblad 2015

Levenslijn voor Bonaire Tekst: Nina Huygen | Foto: creativEnvision | Conté

Een kijkje in de wereld van de ‘twintigvoeters’ Wie Don Andres zegt, zegt containers, laden en lossen, vrachtvervoer en ABC. En: Bonaire verbinden met de rest van de wereld.

De ontwikkeling van het familiebedrijf vertoont parallellen met die van het eiland. Het is een verhaal over tragiek en mysterie, obstakels en doorgaan. Een portret van het transportbedrijf van de familie De Jongh.

D

on Andres is een begrip op Bonaire.

Bijna alles wat je eet, koopt, of bouwt, is door deze vrachtvervoerder per schip naar het eiland gebracht.

Zo ook de auto’s waarin we rijden, of als je van overzee komt - de spullen die je hebt laten verhuizen. Alles wat niet via de luchtvaart komt, arriveert per boot.

En alles wat geen olie is, komt met Don Andres, de vervoerder op zee.

Het bedrijf bevoorraadt al onze supermarkten, winkels, restaurants, duikshops, bouwbedrijven en autodealers. Van bananen, pindakaas, tandpasta en wc papier, tot duikuitrustingen, schuurpapier en cement. Er zijn ook andere bedrijven die zorg dragen voor verhuizingen. Maar ook zij zullen voor het stuk Curaçao Bonaire gebruik moeten maken van de boten van Don Andres.

Don Andres is eind 1986 opgericht. De zes broers en zussen De Jongh bezitten samen het bedrijf, dat een Naamloze Vennootschap is. Een aantal van hen is er ook in werkzaam.

13

Eugenio en Edelda de Jongh staan samen JOB te woord. “De naam van het bedrijf is een eerbetoon aan onze vader, Andres Avelino de Jongh”, zo leggen ze uit’. De eerste vaart vond plaats in oktober 1987. Ze begonnen met groepscontainers vanuit Curaçao.

Inmiddels vaart Don Andres twee maal per week tussen de ABC eilanden.

Met name tussen Curaçao en Bonaire is er een regelmatige vaart.

Daarnaast voeren ze af en toe charters uit naar Venezuela, Sint Maarten of Trinidad. Het bedrijf heeft twee boten: de Don Andres en Doña Luisa.

De boten zijn echter niet in het bezit van de onderneming, maar worden met bijbehorend personeel gehuurd.

Grote zeeschepen varen eigenlijk nooit rechtstreeks op Bonaire. Voor twintig containers naar Kralendijk is namelijk de moeite niet. Los van het feit dat ze er ook niet zouden kunnen aanleggen en lossen. De grote schepen uit bijvoorbeeld Nederland varen vooral op Curaçao en soms ook op Aruba.

De vracht voor de ABC-eilanden wordt dan gelost in het Schottegat (of Oranjestad). Don Andres verzorgt vervolgens de doorvoer naar Bonaire (en Aruba/Curaçao).

JOB Bedrijfsblad 2015

Het lossen van de schepen gebeurt niet zoals in de haven van Rotterdam of Amsterdam.

In Kralendijk zie je geen kranen in de haven. De containers worden van het schip af gereden. Ze staan op ‘chassis’, onderstellen op wielen. Het schip komt aan bij de Noordpier. Dan wordt een ‘ramp’ van het schip op de ‘roll on-roll off’-pier gelaten (‘roro-pier’) en kunnen de containers eraf rijden.

Don Adres heeft zijn hoofdvestiging in Bonaire. Er werken zo’n 23 medewerkers, allen Bonairiaan.

De functies variëren van administratie, chauffeurs voor de trucks en vorkheftrucs, tot magazijnmedewerkers en laders en lossers voor de containers.

Van monteurs voor het onderhoud van de chassis tot douanedeclaranten voor het in-en uitklaren van de schepen.

In het filiaal op Curaçao werken daarnaast nog acht werknemers.

Op de Don Andres passen achttien ‘twintigvoeters’, op de Doña Luisa dertig. Een twintigvoeter is een container van 20 voet ofwel zes meter lang. Er zijn ook wel veertigvoeters, dus twaalf meter lange containers. De Don Andres kan maximaal 480 ton vervoeren, de Doña Luisa meer. De transportgeschiedenis van de familie De Jongh gaat redelijk ver terug. Bonaire produceert en produceerde zelf geen levensmiddelen.

Het enige wat vroeger op het eiland werd geproduceerd was zout, houtskool en aloë. En dat werd geëxporteerd.

Al het andere moest worden ingevoerd en wel per boot. In de jaren vijftig richtte vader De Jongh het bedrijf ‘Isidel’ op, een samentrekking van de namen van zijn twee dochters: Ilse en Edelda.

Ze voeren met bulkschepen. Eerst met één boot en later kwam er een tweede bij. Het hele gezin werkte mee in de onderneming.

Edelda (65) heeft altijd wel in het bedrijf gewerkt van haar vader, maar heeft desalniettemin ook werkervaring bij andere ondernemingen; altijd op het gebied van verbinden en

Een goede infrastructuur is essentieel voor de groei en ontwikkeling van Bonaire

communiceren. Ze was 27 jaar directeur van Don Andres. Nu is ze met pensioen.

Eugenio (52) heeft ook zijn hele leven voor het familiebedrijf gewerkt in verschillende functies. Sinds twee jaar staat Eugenio aan het hoofd van de onderneming. In zijn jonge jaren hielp hij mee met het laden en lossen van de goederen die op de pier werden uitgezocht. Al was het de bedoeling dat de klant de bestelde goederen zelf kwam ophalen, gebeurde dat niet altijd. Dan moest de kleine Eugenio de goederen afdekken en soms ook slapen op de pier om op de goederen te passen. En maar hopen dat de klanten de volgende dag hun spullen wel 14

kwamen ophalen. De familie besloot een loods te bouwen om de goederen in op te slaan. En zo verrees het kantoor met werkplaats aan de boulevard.

Met de groei van de bevolking van het eiland nam ook de vraag aan producten toe. Don Andres betrok een grotere lokatie aan de Kaya Neerlandia, maar ook die werd te klein. Nu zetelt het kantoor sinds vijf jaar boven de grote loods en bijbehorend terrein aan de Kaya Industria. In de ontvangsthal is een ‘muur’ van afgerond dubbel glas met het bedrijfslogo; een roer waartussen water stroomt. Meestal staat het stromende water niet aan omdat je anders de receptionist moeilijk kunt verstaan. Aan een andere muur

JOB Bedrijfsblad 2015

15

hangt een scheepsschroef. Het is onmiskenbaar de omgeving van een zeevrachtvervoerder.

Het gaat nu goed met Don Andres.

Maar de familie heeft in zakelijk en persoonlijk opzicht zeker wel de nodige tegenslagen te verduren gehad. Op 25 juli 1978 vertrok de Isidel I vanuit Curaçao met aan boord kratten met Amstel bier en frisdrank.

De bestemming was Bonaire.

De lading is nooit aangekomen.

Erger nog: de boot en de bemanning ook niet. Alleen een reddingsboot en een stuk hout zijn aangespoeld op Curaçao. Het schip is spoorloos verdwenen. Was het piraterij? “Een broer en een neef van ons zaten op dat schip. We waren met zeven kinderen thuis, toen nog met zes. Het is een mysterie en een persoonlijke tragedie, die tot de dag van vandaag niet is opgelost”, vertellen beiden.

In de beginjaren van Don Andres

waren er veel kleine winkels (toko’s) op Bonaire. Een oma verkocht bijvoorbeeld spullen uit haar raam. Dan kwamen de buren een fles ketchup of een zak rijst kopen. Maar die winkeltjes bestaan niet meer. Het proces van invoer is te ingewikkeld geworden dus de meesten zijn ermee gestopt. “Er zijn nog maar weinig Bonairiaanse ondernemers”, verzucht Eugenio. En dat spijt hem.

Eigenlijk is Don Andres nog maar een van de weinige echte Bonairiaanse ondernemingen. “Er zouden weer meer Bonairianen een onderneming moeten starten”. Maar broer en zus beseffen dat het er niet eenvoudiger op is geworden.

Volgens hen hebben de nieuwe staatkundige structuur en wetgeving het leven van ondernemers er ingewikkelder en duurder op gemaakt.

Ook het vrachtvervoer is ingewikkelder geworden. Vroeger volstond het om bij de invoer van spullen uit Curaçao een zogenaamd ‘formulier F’ in te vullen.

16

Isidel I Daarop stond dat de invoerrechten al betaald waren op Curaçao.

Tegenwoordig moet de vervoerder bij de inscheping op Curaçao documenten hebben die bewijzen waar iets is gekocht en hoeveel ervoor is betaald.

Als het binnenkomt op Bonaire moet het weer worden ingeklaard. En dan moet berekend worden wat ervoor is betaald - beide landen hebben immers andere valuta - en wat de vrachtkosten zijn. Over de inkoopkosten en transportkosten samen moet Algemene

Bestedingsbelasting (ABB) worden betaald. Er is dus zowel bij de uitvoer als bij de invoer heel veel papierwerk bijgekomen.

Duurder omdat in Curaçao ook al ABB is betaald.

Het inklaren gaat tegenwoordig via een onlineprogramma van de douane; Asycuda. De grote bedrijven, zoals de supermarkten, zorgen zelf voor de inklaring. Voor kleine bedrijven en particulieren is dat erg ingewikkeld.

Don Andres kan voor de kleinere klanten de invoerrechten berekenen, de documenten op laten maken en de ABB innen. Zij dragen dan de belasting namens de klant af aan het gouvernement (het openbaar Lichaam Bonaire). Als de ABB is betaald, kan de klant de goederen ophalen en meenemen. Don Andres kan tegen betaling de goederen ook afleveren aan de deur. Voorheen kostte het laden en lossen twee tot drie uur.

Met het nieuwe invoerproces kost het vier tot acht uur. Als de douane het niet vertrouwt, verlenen ze geen toestemming om de goederen af te geven aan de klant. Er moet dikwijls worden gewacht tot ze de dozen komen controleren. Wat opnieuw stagnatie in het proces betekent.

Een ander probleem voor de vervoerder is het laden en lossen op de pier in het cruiseseizoen. Het is al eens voorgekomen dat er een vrachtschip aankwam maar niet kon aanmeren omdat de Noordpier bezet was (de Zuidpier heeft geen ro-rosysteem). Dan moet je niet alleen op en neer langs de kust varen en wachten tot het cruiseschip weg is.

Maar ook heel snel lossen in de avond en nachtelijke uren.

Voordat het volgende cruise schip arriveert, moet de hele pier opgeruimd zijn. “Dat brengt risico’s met zich mee en maakt het proces duurder”, vertelt Edelda. Er is ’s avonds minder licht

Don Andres - Kaya Industria 14 Bonaire CN | T. +(599) 717 6991 | F. +(599) 717 4680 | info@donandresnv.com

JOB Bedrijfsblad 2015

en dus minder goed zicht. Doordat de mensen overuren moeten maken, worden de kosten ook hoger. Sinds de bouw van de shoppingmall in 2011 is het helemaal lastig geworden. Het terrein naast de pier werd altijd gebruikt als los- en laadplaats om de containers te plaatsen die niet meteen afgeleverd konden worden. Daar is nu de mall gebouwd. Bovendien is de tijd die Don Andres mag gebruiken voor het laden en lossen ingekort. Dat betekent dat containers die voorheen op het terrein naast de pier bleven staan nu ergens langs de weg worden geparkeerd als er geen ruimte meer is in de hal. “Er zit niets anders op”, stellen broer en zus.

Met de shoppingmall op zich hebben de De Jonghs helemaal geen probleem.

Wel met het feit dat die is gebouwd voordat er een oplossing was voor de containerhaven. “Dat is eigenlijk precies verkeerd om”, vindt Eugenio, “je creëert een probleem, zonder dat je er een oplossing voor hebt”.

Hoe zit dat dan met die plannen voor

een nieuwe pier? Er wordt al jaren gezocht naar een nieuwe locatie.

Ook de Port of Amsterdam heeft onlangs geholpen met studies. Er zijn al zoveel plekken aangewezen als mogelijke optie, bij de luchthaven, bij het terrein van WEB met de wateropslag of bij BOPEC. Voor Don Andres is het vooral belangrijk dat er op de plek van het laden en lossen ook opslag plaats kan vinden. Men heeft echter nog altijd geen definitieve keuze gemaakt. En zo lang er nog niets is beslist, kan er geen spade de grond in en blijft de huidige situatie voortbestaan.

“Het gevoel overheerst dat toeristen belangrijker worden gevonden dan de eigen bewoners. Dat zet kwaad bloed”, zo vertolken broer en zus het lokale geluid. “Je kunt je er kwaad over maken, maar wat heeft het voor zin.

Het leven gaat door”. De schouders worden opgehaald. Er het beste van maken en de goede zin niet verliezen, zo denken ze erover bij Don Andres.

Die goede zin houden ze er ook in

door een potje bolas criollas te spelen.

Met het bedrijfsteam spelen ze mee in de Bonairiaanse competitie en in een regionaal toernooi. Of ze een kans hebben om te winnen? Er wordt hartelijk gelachen. “We hebben plezier en dat is het belangrijkste”, zegt Eugenio met pretoogjes. “Ja, en met een glaasje erbij”, knipoogt Edelda.

Voor de toekomst van het bedrijf wordt ingezet op continuïteit. Groeien is niet het hoogste doel. Een paar jaar terug hebben ze overwogen om ook vervoer door de lucht er bij te gaan doen. Maar een haalbaarheidsstudie wees uit dat het niet rendabel was. “Wij hebben altijd ons best gedaan om goederen zo snel mogelijk Bonaire binnen te krijgen. Ons doel is er aan meewerken dat het eiland goed bevoorraad wordt. De wereld ontsluiten voor Bonaire. Wij hebben de taak om wat betreft vracht alles naar Bonaire te brengen en te communiceren met de andere eilanden. Daar zit onze meerwaarde voor het eiland”.

in! u n e j f j i r h c S Emailadres: info@fundashonforma.com • telefoonnummer: +599 717 6949

Forma start met verschillende cursussen in 2015 Cursussen

Tijd

Kosten

Cursus Papiaments basis

24 lessen/12 weken

$ 340,-

Cursus Papiaments gesprekken

24 lessen/12 weken

$ 340,-

Cursus Papiaments ortografie

24 lessen/12 weken

$ 340,-

Cursus basis computer W8 Internet Explorer niveau 1 (instructietaal Papiaments)

16 lessen/8 weken

$ 350,-

Cursus basis computer W8 Internet Explorer niveau 2 (instructietaal Papiaments)

16 lessen/8 weken

$ 350,-

Cursus Engels voor beginners 1

24 lessen/12 weken

$ 420,-

Cursus Engels voor beginners 2

24 lessen/12 weken

$ 420,-

Cursus Engels voor halfgevorderden

24 lessen/12 weken

$ 420,-

Cursus Nederlands als tweede taal voor beginners 1

24 lessen/12 weken

$ 440,-

Cursus Nederlands als tweede taal voor beginners 2

24 lessen/12 weken

$ 440,-

Secretariaatspraktijk (Nederlands praktijkdiploma medewerker secretariaat)

24 lessen/12 weken

$ 420,-

Training uitnodigingen en posters met Microsoft Office (instructietaal Papiaments)

3 lessen/3weken

$ 110,-

Training communicatie en klantvriendelijkheid

6 lessen/6 weken

$ 220,-

Training zakelijke communicatie

6 lessen/6 weken

$ 220,-

Training basis budgettering (instructietaal Papiaments)

20 lessen/10 weken

GRATIS

Volwasseneneducatie.

Nooit te oud om te leren!

Fundashon Forma • Kaya L. D. Gerharts 15 • Tel: +599 717 6949 • info@fundashonforma.com • www.fundashonforma.com

JOB Bedrijfsblad 2015

Transparant inkopen en aanbesteden Tekst: Tom Peeters

Aanbesteden is in Europees Nederland een gewoonte.

Overheden en overheidsbedrijven zijn daar verplicht hun opdrachten voor de levering van producten, de inkoop van diensten en het uitvoeren van (bouw)werken aan te besteden, mits de waarde van die opdrachten een bepaalde drempelwaarde overschrijdt.

Andere ondernemingen zijn niet verplicht om aan te besteden, maar maken vaak gebruik van dezelfde inkoopprocedures om te komen tot het beste inkoopresultaat en om verantwoording af te kunnen leggen over de besteding van hun middelen.

O

p Bonaire zit het wettelijk kader anders elkaar, maar er is een toenemende belangstelling voor het toepassen van aanbestedings- en inkoopprocedures die niet zelden zijn geïnspireerd door de Europese aanbestedingsprocedures.

Waar moet je als ondernemer rekening mee houden en hoe kun je daarmee je voordeel doen?

Geen aanbestedingswetgeving op Bonaire Een ondernemer zal tevergeefs zoeken naar de Aanbestedingswet BES en ook de Europese aanbestedingsrichtlijnen zijn op Bonaire niet van toepassing.

Ondernemen op Bonaire Juridische kansen en uitdagingen Nederlandse ministeries die werk laten uitvoeren op Bonaire, zoals bijvoorbeeld de brandweerkazerne, passen de Nederlandse aanbestedingsregels gewoonlijk wel in één of andere vorm toe. Als de aanbestedingsregels op

Bonaire niet van toepassing zijn, zou dat kunnen betekenen dat overheden of overheidsbedrijven op Bonaire inkoopprocedures volledig naar eigen inzicht vorm kunnen geven. Dit is een ingewikkeld juridisch vraagstuk dat nog niet beantwoord is. Er is veel voor te zeggen dat overheden en overheidsbedrijven toch minimaal de algemene beginselen van het aanbestedingsrecht in acht moeten nemen. Wat erop neer komt dat zij iedere inkoopprocedure moeten opzetten met toepassing van het gelijkheids-, het transparantie- en het zorgvuldigheidsbeginsel. Kort gezegd moeten alle ondernemers dan in staat worden gesteld om hun interesse voor opdrachten kenbaar te maken en moet de selectie plaatsvinden op een open en eerlijke manier.

Afgezien van deze juridische randvoorwaarden kunnen overheden, overheidsbedrijven en private ondernemingen er ook vrijwillig 2016

voor kiezen om hun inkoopbeleid volgens deze algemene beginselen of zelfs volgens (Nederlandse) aanbestedingsregels vorm te geven.

Waarom aanbesteden beter is Het is natuurlijk gemakkelijk om een goede bekende of een bedrijf waarmee je al regelmatig zaken hebt gedaan een opdracht te gunnen.

Daarover verantwoording afleggen is iets moeilijker. Als je potentiële opdrachtnemers of leveranciers niet in concurrentie laat meedingen naar een opdracht, dan is het erg lastig om met zekerheid te kunnen garanderen dat je de laagste prijs met de beste kwaliteit hebt bedongen. Door een aanbestedingsprocedure te organiseren, stel je de markt in de gelegenheid om zijn werk te doen en bij een goede inrichting van de procedure zal dit leiden tot het beste aanbod voor de laagste prijs.

Sommige overheidsbedrijven, zoals Water en Energiebedrijf Bonaire (WEB), hebben daarom een inkoopbeleid geformuleerd waarin ze aangeven welke uitgangspunten worden gehanteerd en hoe zij inkoopprocedures vorm geven.

In dat beleid kan worden opgenomen voor welke soort opdrachten welke inkoopprocedure wordt toegepast en hoe de procedures in het algemeen verlopen. Ondernemers die in aanmerking willen komen voor opdrachten weten daardoor direct waar ze aan toe zijn.

Verschillende inkoopprocedures Er zijn diverse inkoopprocedures.

De meest transparante, maar ook de

meest arbeidsintensieve procedure is de procedure van de openbare aanbesteding. Bij een openbare aanbesteding wordt via lokale kranten en websites kennis gegeven van de opdracht. Iedereen kan aan de aanbesteding meedoen. In een aanbestedingsdocument (ook wel aanbestedingsleidraad genoemd) wordt precies beschreven welke voorwaarden en criteria worden gehanteerd en wat de planning is. Na het indienen van de ‘inschrijving’ op de aanbesteding (het aanbod) worden vervolgens alle inschrijvingen beoordeeld en de opdracht gegund.

In een aanbestedingsdocument wordt precies beschreven welke voorwaarden en criteria worden gehanteerd en wat de planning is Als een aanbesteder verwacht dat er teveel partijen willen meedoen, dan zal hij na de publicatie van de aanbesteding eerst een selectie maken van partijen.

Op basis van tevoren vastgestelde objectieve en transparante criteria (zoals bijvoorbeeld referenties of bepaalde certificaten) worden de partijen die voldoende kwalificaties hebben om mee te kunnen doen aan het vervolg geselecteerd. Daarna verloopt de aanbestedingsprocedure met de geselecteerde partijen conform de openbare procedure. Het beschreven voorbeeld wordt ook wel de nietopenbare procedure of de procedure met voorafgaande selectie genoemd.

Naast een aantal procedures voor grote en ingewikkelde projecten, die hier niet nader zullen worden behandeld, wordt in de praktijk vaak de zogenaamde ´onderhandse´ procedure ofwel onderhandelingsprocedure toegepast. Bij deze procedure nodigt de aanbesteder enkele ondernemers uit om een inschrijving te doen en daarvoor of daarna van gedachten te wisselen over de inhoud van de opdracht.

Omdat hierdoor niet iedereen in de gelegenheid wordt gesteld om mee te doen, mogen deze procedures volgens de Europees-Nederlandse regels alleen in uitzonderingsgevallen worden toegepast. In het aanbestedingsbeleid van overheden of overheidsbedrijven worden deze procedures over het algemeen dan ook alleen maar bij opdrachten met een kleine financiële omvang toegepast.

Criteria en beoordeling Voor een aanbesteder is het het eenvoudigst om de inschrijvingen te beoordelen aan de hand van het criterium van de laagste prijs. Kwaliteit is echter ook belangrijk. Dus worden inschrijvingen in dat geval beoordeeld worden op het zogenaamde criterium van de economisch meest voordelige inschrijving (emvi). Dit wordt bepaald met behulp van het scoren van punten voor bijvoorbeeld een ontwerp, garanties of ook wel voor bijdrage aan de lokale economie (social return). De gescoorde punten worden vervolgens vertaald in een fictieve korting op de inschrijfsom, waardoor een duurdere inschrijving toch de opdracht kan krijgen omdat hij op kwalitatief gebied zijn concurrenten overtreft. Het is niet eenvoudig om een goed en passend score systeem te bedenken, maar als dat lukt, krijgt de aanbesteder daadwerkelijk ´waar voor zijn geld´.

Kansen voor ondernemers Als ondernemer is het dus zaak om lokale kranten en websites goed in de gaten te houden. Dan ben je tijdig op de hoogte van aanbestedingen 21 17

voor de Bonairiaanse economie is social return een belangrijk gegeven.

Misschien zou het Openbaar Lichaam Bonaire zelfs te bewegen zijn om een platform te faciliteren die aanbestedingen publiceert.

In Nederland is dat al gebeurd in de vorm van ´Tenderned´.

Als je als ondernemer deelneemt aan een aanbesteding, is het altijd mogelijk om vragen te stellen over de aanbestedingsprocedure en de te hanteren criteria. Slimme ondernemers grijpen deze kans aan om te proberen de aanbesteder te overtuigen om andere of herziene criteria te hanteren, die wellicht hun scoringskansen vergroten. Als lokale ondernemer op Bonaire is het helemaal niet verkeerd om de aanbesteder te vragen om na te denken over criteria op het gebied van social return. Dergelijke criteria kunnen een inschrijver die de lokale economie stimuleert belonen voor zijn of haar bijdrage in de vorm van een hogere score. Vanuit Europees perspectief worden dergelijke criteria met gemengde gevoelens bekeken, maar voor de Bonairiaanse economie is social return een belangrijk gegeven.

Conclusie Aanbesteden is een goede en transparante manier om verantwoord in te kunnen kopen. Voor iedere aanbesteding is er wel een passende procedure te vinden of te ontwerpen die recht doet aan de lokale omstandigheden en ondernemers kansen biedt om naar opdrachten mee te dingen. Voor ondernemers biedt dit mogelijkheden om zich te onderscheiden en hun kansen op de gunning van opdrachten te vergroten.

Mr. ir. Tom L.H. Peeters Msc Advocaat bij VanEps Kunneman VanDoorne Bonaire

JOB Bedrijfsblad 2015

meer controle door DE Kamer van koophandel Documenten bij inschrijving

Iedere (nieuwe) onderneming, rechtspersoon of nevenvestiging dient het adres van inschrijving bij de KvK te voorzien van een bewijs dat het ook daadwerkelijk het juiste adres is. Met andere woorden als onderneming A zich inschrijft op de Kaya Grandi 67, dan dient onderneming A deze inschrijving te voorzien van bewijs. Dit kan een een huur- of koopovereenkomst of een uittreksel uit het bevolkingsregister als het woonadres hetzelfde is als het adres van de onderneming of een ander document zijn waaruit blijkt dat de onderneming ook daadwerkelijk gevestigd is op het opgegeven adres en dat adres mag opvoeren.

Tekst: Dick ter Burg

De Kamer van Koophandel (KvK) is per 1 juli dit jaar begonnen met een strengere controle van adressen van ondernemingen en hun bestuurders in het handelsregister.

Aangezien onafhankelijke derden de gegevens van bedrijven in het handelsregister moeten kunnen inzien, zouden zij er ook vanuit moeten kunnen gaan dat de informatie in het register correct is.

Daarom is het van groot belang dat de gegevens goed worden gecontroleerd.

Uit de praktijk blijkt namelijk dat de adressen van veel ondernemingen en bestuurders niet kloppen.

En dus heeft de Kamer besloten nog strenger te controleren.

Nut van controle

De Kamer voert deze controle niet alleen uit om er zeker van te zijn dat het vestigingsadres van de onderneming klopt. De KvK wil zo ook voorkomen dat een malafide onderneming zomaar een adres invult en daar vervolgens schulden maakt.

Als de deurwaarder dan bijvoorbeeld langskomt om beslag te leggen dan kan het in het geval van een foutief adres om een bewoner of huurder gaan die helemaal niets te maken heeft met de onderneming die de schulden heeft gemaakt. Maar de betreffende onwetende getroffen bewoner(s) raken daardoor wel ernstig in de problemen.

Omdat ondernemingen verhuizen en deze wijzigingen niet doorgeven, kloppen veel adressen niet met de werkelijkheid. Wanneer de KvK merkt dat het adres niet correct is, zet de Kamer de onderneming op non-actief.

Dit heeft gevolgen voor het bedrijf.

Een non-actiefstelling kan, gezien het 22

feit dat de onderneming officieel niet meer bestaat in het handelsregister, er namelijk voor zorgen dat vergunningen niet meer gelden.

Het is dus belangrijk dat men zorgt dat het adres van de onderneming juist is genoteerd in het handelsregister.

Adressen en gegevens in het handelsregister Gegevens bestuurders De wet stelt dat ook alle persoonlijke gegevens van de bestuurders in het handelsregister dienen te worden opgenomen. Dat betekent dus dat deze mensen hun adres eveneens vergezeld van een bewijs dienen op te geven. Een geĂŤigend document daarvoor is een uittreksel uit het bevolkingsarchief. Die mag echter ten hoogste drie maanden oud zijn.

Notarissen Ook als de notaris op Bonaire formulieren indient van bijvoorbeeld een nieuwe rechtspersoon heeft de KvK een bewijs nodig dat de betrokken firma of het bedrijf daadwerkelijk ter plekke gevestigd is en betreffend adres mag voeren.

Men moet de notaris dus ook een bewijs van het adres overhandigen.

Bij de inschrijving van de rechtspersoon geeft de notaris vervolgens alle informatie aan de KvK. Als dat niet meteen gebeurt bij de inschrijving, loopt de verwerking van de inschrijving vertraging op.

De Kamer schrijft namelijk zonder adresbewijzen niet langer in.

Mochten er naar aanleiding van het gemelde vragen zijn, kan men contact opnemen met de Kamer van Koophandel en Nijverheid Bonaire.

ww

w.r o

Erkende leerbedrijven voeden de arbeidsmarkt van Bonaire Leerbedrijven zijn de slagaders van economische ontwikkeling op Bonaire. Zij leiden (jonge) professionals op in de praktijk voor uitoefening van beroepen op de lokale arbeidsmarkt. Vanaf 1 januari 2015 vindt beroepspraktijkvorming (alle MBO stages) uitsluitend plaats binnen erkende leerbedrijven voor geldigheid van MBO opleidingen binnen Caribisch Nederland. Dit is in het kader van kwaliteitszorg ingesteld binnen de Wet Educatie Beroepsonderwijs BES. Diverse bedrijven op Bonaire hebben hier reeds gehoor aan gegeven door stafmedewerkers te laten certificeren als leermeester via de Raad Onderwijs Arbeidsmarkt (ROA CN).

acn

.co

Certificering tot erkend leerbedrijf De certificering als leermeester maakt deel uit van erkenningsvoorwaarden. Deze kan men verkrijgen door een driedaagse training te doorlopen. De training wordt kosteloos aangeboden en verzorgd door ROA CN in drie talen: Nederlands, Engels en Papiaments. Inhoudelijk heeft de competentie gerichte leermeester training ook voor ervaren begeleiders een meerwaarde. Niveauverschillen binnen het beroepsonderwijs, recente onderwijsvernieuwingen en intervisie met andere organisaties komen aan bod. Voor bedrijven of organisaties die niet in staat zijn alle drie de dagen bij te wonen bestaat er een optie om een vrijstellende toets* af te leggen (*vraag naar de voorwaarden via info@roacn.com). De adviseurs van ROA CN staan voor u klaar in het traject tot erkenning als leerbedrijf.

Ook erkend leerbedrijf worden? Of wilt u zich ook laten certificeren als leermeester? Meld u aan bij uw ROA CN adviseur.

Wij zijn bereikbaar via info@roacn.com en telefonisch via (+599) 717 5450. Erkenning als leerbedrijf is snel geregeld.

Together, we make it work ROA CN

De Raad Onderwijs Arbeidsmarkt Caribisch Nederland vormt een brug tussen het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en de arbeidsmarkt op de drie eilanden binnen Caribisch Nederland.

Bonaire, Sint Eustatius en Saba hebben behoefte aan goed opgeleide, lokale arbeidskrachten.

Leermeesterschap

Het volgen van een stage vormt een belangrijk onderdeel van de beroepsopleiding.

Deze beroepspraktijkvorming (bpv) moet worden uitgevoerd in een erkend leerbedrijf met een gecertificeerd leermeester.

ROA CN biedt daarom trainingen aan waarin vragen centraal staan die een beginnend leermeester in zijn rollen van begeleider, opleider en beoordelaar nodig heeft.

Locatie ROA CN kantoor, Kaya Korona 3, Kralendijk, Bonaire Tijd 08.00 uur - 12.00 uur, 13.30 uur - 16.00 uur

Je vindt ons op

Raad Onderwijs Arbeidsmarkt | Caribisch Nederland Bonaire Kaya Korona #3 | T: +599 717 5450 F: +599 717 5460 Sint Eustatius T: +599 318 4808 | Saba T: +599 416 5356 | E: info@roacn.com W: www.roacn.com S: roacnbonaire

m

JOB Bedrijfsblad 2015

Tekst: Dick ter Burg

het hoe en waarom van de

Jaarlijkse bijdragen Alle bedrijven, stichtingen en verenigingen die bij de Kamer van Kookhandel en Nijverheid Bonaire (KvK) ingeschreven staan, zijn verplicht een jaarlijkse bijdrage te betalen.

Hoe wordt deze eigen bijdrage berekend? En waarom moet deze worden betaald?

De wetgever heeft in de wet (handelsregisterwet 2009 BES) vastgelegd dat het handelsregister wordt beheerd door de KvK. Alle ondernemingen en rechtspersonen dienen zich vervolgens in dit handelsregister in te schrijven.

Of iemand nu een eenmanszaak heeft of bestuurder is van een stichting, vereniging, NV of BV, deze verplichting geldt altijd. De achterliggende gedachte hierbij is, dat iedereen een bedrijf in het openbare handelsregister moet kunnen controleren, moet kunnen nazien wat de activiteiten zijn, wie er namens het bedrijf vertegenwoordigingsbevoegdheid heeft, wat het in het bedrijf gestoken kapitaal is (dit geldt niet voor stichtingen en verenigingen, die worden doorgaans niet beschouwd als onderneming) en waar het bedrijf gevestigd is. Dit alles is bedoeld om de rechtszekerheid te vergroten. Het handelsregister is in feite te vergelijken met het bevolkingsregister. Iedere persoon die op Bonaire woont, is verplicht om zich in te schrijven. Wie dat niet doet, verblijft illegaal op dit eiland. Hetzelfde geldt voor bedrijven.

Een bedrijf dat zich niet inschrijft, is volgens de wet illegaal en riskeert een flinke boete.

20

Kosten

De wetgever heeft bij het delegeren van het beheer van het handelsregister ook nagedacht over de kosten die dit beheer met zich meebrengt.

Want wijzigingen dienen verwerkt te worden, het archief moet onderhouden worden en de personen die er werken moeten betaald worden. De jaarlijkse bijdrage is vooral bedoeld om deze kosten te dekken. De bijdrage wordt berekend aan de hand van het eigen vermogen van bedrijven. In totaal zijn er dertien schalen die ingedeeld zijn naar de hoogte van het eigen vermogen (EV). Zo geldt voor schaal 1 bijvoorbeeld een EV bedrag tussen de 0 en 8.379,89 USD en voor schaal 2 een bedrag tussen de 8.379,89 en 27.932,96 USD. Het bedrag loopt op tot een EV van meer dan 2.793.296,09 USD in schaal 13. Voor stichtingen, verenigingen en stichtingen particulier fondsen geldt een andere regel.

Omdat zij geen EV hebben, kunnen zij ook niet op bovenstaande wijze beoordeeld worden. De wetgever heeft deze groep op grond van artikel 15 van de Handelsregisterwet 2009 BES automatisch geplaatst in schaal 4.

Artikel 14 lid 2 van de Handelsregisterwet geeft een volledig overzicht van de verschillende schalen.

De Handelsregisterwet is te vinden op http://wetten.overheid.nl/

Overzicht

Aan elke schaal heeft de KvK een jaarlijkse bijdrage gekoppeld. De wetgever heeft bij het bepalen van dit bedrag ook weer een richtlijn afgegeven.

JOB Bedrijfsblad 2015

Een bedrijf betaalt de jaarlijkse bijdrage behorende bij de schaal waarbinnen het EV van een bedrijf valt.

Hieronder volgt een overzicht van de jaarlijkse bijdragen per schaal: SCHAAL

1 2 3 4 5 6

BIJDRAGE

SCHAAL

BIJDRAGE

60 USD 85 USD 100 USD 135 USD 185 USD 220 USD

7 8 9 10 11 12 13

335 USD 435 USD 580 USD 580 USD 600 USD 600 USD 600 USD

De jaarlijkse bijdrage wordt, zoals ook al uit de naam voortvloeit, één keer per jaar door de KvK geheven. Iedere ingeschreven ondernemer of rechtspersoon is verplicht deze binnen één maand na het verkrijgen van de rekening te betalen. Indien er een emailadres bij de KvK bekend is, krijgt het desbetreffende bedrijf een digitale variant.

Wanneer dit niet het geval is, komt de rekening per post. Helaas hoort de KvK vaak het verhaal dat een bedrijf nimmer een rekening heeft ontvangen. Dit kan bijvoorbeeld omdat de adressen in het handelsregister nooit zijn bijgewerkt en het bedrijf is verhuisd. Dit kan echter nooit een reden zijn om niet te hoeven betalen. De jaarlijkse bijdragen worden per 2 januari van elk jaar bepaald. Een bedrijf dat zich per 3 januari uitschrijft is wettelijk nog verplicht om te betalen. Het is goed hier rekening mee te houden bij een eventuele opheffing van het bedrijf.

Indien iemand een bedrijf tijdelijk niet meer wilt voorzetten (de BV of NV is populair gezegd ‘slapend’) blijft de plicht gelden de jaarlijkse bijdrage te betalen. Het bedrijf is immers nog steeds ingeschreven.

Wel zal de jaarlijkse bijdrage in dat geval terugvallen naar schaal 1. Wanneer de rechtspersoon geliquideerd wordt of een eenmanszaak helemaal opgeheven, vervalt de plicht om de jaarlijkse bijdrage te betalen. Het bedrijf of de instelling is daarmee definitief uit het handelsregister verdwenen.

Verandering van eigen vermogen

Als het EV verandert , moet de onderneming dat doorgeven aan het handelsregister door een R-formulier in te vullen. Iedere NV of BV is verplicht om een jaarrekening op te (laten) stellen, waarbij het EV altijd wordt vernoemd (in die term of vergelijkbare termen). Het vermogen moet in het handelsregister opgenomen worden.

Het is namelijk een graadmeter voor derden die de bedrijfsgegevens kunnen en mogen bekijken. Voor veel mensen is het een vreemd idee dat iedereen inzage kan hebben in de financiële gegevens van een bedrijf. Toch is dit iets dat de wet voorschrijft en waar dus aan voldaan moet worden. Het is op Bonaire (nog) geen verplichting om de jaarrekening te deponeren bij de KvK zoals in Nederland wel het geval is, maar de KvK kan wel ten hoogste één keer per jaar vragen naar een opgave van het EV in de onderneming op grond van artikel 14 Handelsregisterwet 2009 BES. Het gemakkelijkste voor alle partijen is echter om jaarlijks het EV op te geven zo gauw de jaarrekening af is. Het niet doorgeven van een verandering in de gegevens van een onderneming, dus ook van het EV, is strafbaar gesteld en wordt derhalve beschouwd als een misdrijf.

Genoeg reden om de wet na te leven en ervoor te zorgen dat de gegevens altijd up to date zijn.

Openstaande schulden

Er zijn veel bedrijven en instellingen op Bonaire met een openstaande schuld aan jaarlijkse bijdragen. De KvK is er sinds 2014 steeds strenger op aan het toezien dat deze schulden worden afgelost door de verantwoordelijke eigenaren of bestuurders. Maar dan nog betalen veel mensen niet. Na een laatste aanmaning is de KvK in dat geval genoodzaakt om een incassobureau of deurwaarder in te schakelen om het openstaande bedrag te innen. Dat is inclusief de hoge bijkomende kosten die deze instellingen berekenen voor hun service.

De beste manier is om het niet zover te laten komen en tijdig te betalen.

25

JOB Bedrijfsblad 2015

Statistieken handelsregister

Q3 2015

IDe stand van zaken

De opschoning van het handelsregister, waarmee de Kamer van Koophandel en Nijverheid Bonaire (KvK) in april van dit jaar begon, is nog steeds in volle gang.

De KvK is druk bezig met de controle van de dossiers. Inmiddels staan er steeds meer dossiers op de digitale OKlijst, wat betekent dat de inhoud klopt volgens de gegevens van de KvK en dat een uitreksel uit het handelsregister direct meegegeven kan worden.

De wachttijden voor uitreksels behoren zo grotendeels tot het verleden.

Binnen zes maanden, dus uiterlijk maart 2016 moeten alle dossiers gecontroleerd zijn.

Hiermee gaat de dienstverlening voor cliënten aanzienlijk vooruit.

Ondertussen heeft de secretaris van de Kamer in het derde kwartaal van 2015 ambtshalve 23 inschrijvingen van bedrijven doorgehaald. Dit betreft bedrijven waarvan het vermoeden bestaat dat ze al langer dan een week niet meer actief zijn. De secretaris is in zo’n geval wettelijk gemachtigd de inschrijving te behandelen alsof het bedrijf een opgaaf van opheffing heeft gedaan.

Eigendom

number

• Vennootschap • Commanditaire vennootschap met één gedelegeerd partner • Open partnerschap • Commanditair vennootschap met één managing partner • Commanditair vennootschap met meerdere managing partners • Naamloze vennootschap • Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid • Aandeelhouder beheert besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid • Coöperatieve vennootschap • Stichting • Private stichting • Vereniging met volledige rechtsbevoegdheid • Vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid • Vereniging zonder rechtsbevoegdheid • Buitenlandse rechtspersoon met hoofdkantoor op Bonaire • Buitenlandse rechtspersoon met hoofdkantoor in het buitenland • Nederlandse besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

Met deze doorhalingen komt het totaal uitgeschreven bedrijven in het derde kwartaal op 75. Het aantal nieuwe inschrijvingen in hetzelfde kwartaal bedroeg 121. Dit betekent dat het aantal actieve bedrijven dat ingeschreven staat op peildatum 1 oktober licht gestegen is tot 3236. De meeste van deze bedrijven zijn actief in de dienstverlening en detailhandel. Ook de meeste nieuwe inschrijvingen vonden, conform de tendens in de vorige kwartalen, plaats in deze categorieën.

De stand van zaken op een rij Aantal nieuwe inschrijvingen in Q3: 121 Totaal aantal inschrijvingen actief per 1/10: 236 Aantal uitschrijvingen / non-actief in Q3: 75

ConsumentenpriJSindex bonaire (cpi)

TOTAAL

673 3

13 1

1

847 1185

1

3 278 17 83 10 1 4

107 9

3236

2010=100 112 110 108 106 104 102 100 98 I

II

III

IV

I

2010

II

III

2011

IV

I

II

III 2012

IV

I

II 2013

Bron Labour Force Survey Caribbean Netherlands, 2012

26

JOB Bedrijfsblad 2015

DE Kamer van Koophandel verhuist ....

Vanaf 1 december is de Kamer van Koophandel en Nijverheid Bonaire (KvK) te vinden op een nieuwe locatie die veel meer mogelijkheden biedt.

Kaya Amsterdam 23 wordt een heus ondernemersplein waarvan de KvK slechts één van de instellingen is.

Tekst: Dick ter Burg

Dit om de ondernemer sneller en efficiënter van dienst te kunnen zijn.

De Kamer is een aantal jaren geleden begonnen met de professionalisering van haar activiteiten. Dit nieuwe onderkomen ligt in het verlengde hiervan.

Ondernemers krijgen op één en dezelfde locatie meer mogelijkheden om informatie te verkrijgen, verschillende mensen te ontmoeten en vragen te stellen.

Samenwerking met Qredits

Een ondernemersplein geeft onderdak aan meerdere instellingen die de ondernemer van dienst kunnen zijn. Zo zit de KvK in het pand aan de Kaya Amsterdam recht onder Directie Ruimte & Ontwikkeling, waar ook de vestigingsvergunningen en grondvergunningen worden verleend.

Dat levert een enorme tijdsbesparing op voor de ondernemer. Want ook al is het eiland niet zo groot, tijd verliezen door van instantie naar instantie te rijden is

snel gebeurd en altijd zonde. Daarnaast gaat de KvK nauw samenwerken met Qredits, de kredietorganisatie die zich vanuit Nederland inzet om leningen te verstrekken aan ondernemers.

De plaatselijke bedrijfsconsulent van Qredits zit intern bij de KvK en kan daar ook de mensen ontvangen, de zaken bespreken en een indicatie geven over de vervolgstappen. Uiteraard biedt de bedrijfsconsulent ook hulp bij het invullen en beoordelen van de kredietaanvraag.

Naast Qredits zullen nog meer bedrijven en instellingen onderdak vinden bij de KvK. Welke dat zijn is op dit moment nog niet duidelijk, maar de KvK wil graag dat deze partijen van toegevoegde waarde zijn voor de ontwikkeling van de handel en nijverheid op Bonaire.

Trainingen & workshops

Binnen de KvK nieuwe stijl aan de Kaya Amsterdam is ook een grote zaal beschikbaar waar alle trainingen en workshops voortaan gehouden zullen worden. Dit zorgt ervoor dat straks iedereen weet waar men moet zijn als de Kamer iets organiseert.

Dat maakt het voor ondernemers een stuk gemakkelijker. Alleen bij zeer grote bijeenkomsten zal worden uitgeweken naar externe locaties.

In 2016 zullen er ook weer veel trainingen, workshops en seminars worden georganiseerd door de KvK om de kennis en kunde op het eiland te bevorderen. De precieze data en inhoud van de evenementen worden zo gauw ze bekend zijn gemeld op de Facebookpagina van de KvK. Houd deze dus in de gaten.

28

Bereikbaarheid & zichtbaarheid

Vaak klaagden ondernemers dat de KvK moeilijk te vinden was.

Vooral startende ondernemers wisten niet waar ze moesten zoeken.

Daarnaast was de bereikbaarheid van de KvK matig vanwege het zeer beperkt aantal parkeerplekken voor de deur.

Bij de nieuwe locatie zal er voldoende parkeerruimte zijn. En hoewel de locatie iets verder van het centrum van Kralendijk afligt, is de bereikbaarheid optimaal.

Tijdens de verbouwing blijven we geopend.

Er zal tot 1 december hard gewerkt worden om alles op tijd af te krijgen.

Ondertussen ondervinden de ondernemers weinig last van de verhuizing. De Kvk blijft zo lang mogelijk open op de oude locatie aan de Kaya Grandi 67. De overgang naar de nieuwe locatie vindt in het weekeinde plaats en de eerstvolgende werkdag dient alles aangesloten te zijn en te functioneren, zodat ondernemers vanaf dat moment in het nieuwe gebouw hun KvK-zaken kunnen regelen.

Laat ons u helpen met uw verzuimmanagement met respect voor uw medewerkers en met oog voor uw belangen!

• Meerwaarde voor Werkgever én Medewerker!

• Volledige professionele Arbodienstverlening (RI&E, Verzuimbegeleiding en Arbozorg)

• Alle keuringen (Aanstellingskeuringen en Pensioenkeuringen)

• 3 Bedrijfsartsen, Bedrijfsmaatschappelijk werker, Psycholoog en Veiligheidsdeskundige.

• 4 talen: Papiaments, Nederlands, Spaans en Engels • Voor grote én kleine werkgevers • Aantrekkelijke tarieven

T +599 717 3100 - www.arbomedicalbes.com - info@arbomedicalbes.com

Conté haakt uw doelgroep aan !

Thunnus albacares

29

7

sectoren voor succesvolle toekomstige ondernemers

Bepaalde sectoren zijn uitermate geschikt voor het ondernemerschap, terwijl andere dat minder of eigenlijk niet zijn. Als je de ambitie hebt om in de toekomst als ondernemer je geluk te beproeven, loont het de moeite om eens goed na te denken in welke industrie je nu precies aan de slag wilt gaan.

Volgens zakenman Luke Johnson, columnist bij Financial Times en Management Today, zijn de volgende zeven sectoren ideaal voor toekomstige ondernemers:

1. Vastgoed

Grote instellingen die vele gebouwen bezitten missen het instinct en inzicht van individuele ondernemers, waardoor het vaak makkelijker is dan gedacht om met hen te concurreren. Een groot deel van de rijkste vastgoedmagnaten zijn begonnen als bescheiden makelaars.

Verkooptalent is in deze sector cruciaal, maar dat is een belangrijke vereiste voor iedere ondernemer.

2. Informatietechnologie

IT-ondernemers zoals Bill Gates (Microsoft), Mark Zuckerberg (Facebook) en David Karp (Tumblr) zijn de bekendste voorbeelden van de moderne miljonair. IT is een aantrekkelijke sector voor toekomstige ondernemers, dankzij de lage toetredingsdrempel en opstartkosten én de kans op grote winsten.

Concurrentie in deze sector is uiteraard aan de hoge kant.

3. Accountancy

Boekhouders begrijpen cijfers beter dan wie ook en zien bijgevolg meer mogelijkheden dan de meeste mensen.

Elk bedrijf heeft een financieel expert nodig. Dat maakt dat accountants in een ideale positie zitten om samen te werken met andere ondernemers om zo een product of uitvinding succesvol op de markt te brengen.

4. Horeca

De horeca is een gefragmenteerde sector en biedt grote beloningen voor wie met originele ideeën op de proppen komt. Formele kwalificaties zijn niet belangrijk. Klantgerichtheid, sterke people skills en een ‘hard werken’mentaliteit zijn dat wél.

30

5. Academici

Ook academici zitten in een goede positie om een bedrijf op te starten, vooral in de informatie- en biotechnologiesector. Uiteraard worstelen sommige academici met het winstmotief en prefereren ze het gemak van de publieke sector. Toch combineert een toenemend aantal lesgeven en onderzoek met de opstart van een bedrijf om hun kennis te exploiteren.

6. Geologie

Grondstoffenontginning blijkt de afgelopen decennia weer een echte winstgevende industrie.

Bijna alle bedrijven rond natuurlijke hulpbronnen werden opgestart door geologen. Zij zorgen namelijk voor de noodzakelijke technische expertise en geloofwaardigheid. Grote bedrijven domineren deze sector, maar dat neemt niet weg dat er nog steeds ruimte is voor nieuwe ondernemers die waardevolle ontdekkingen doen.

7. Landbouw

Stijgende grondstofprijzen en de groei van externe investeringen in landbouwgrond maakt dat er nieuwe kansen zijn voor nieuwkomers in de landbouwsector. Niet alle boeren zijn bereid om te werken met nieuwe gewassen of om teeltmethoden verder te ontwikkelen. Wat betekent dat ondernemers die innovatie omarmen een streepje voor hebben.

Bron: Express.be

JOB Bedrijfsblad 2015

Study & Career Event Bonaire 2015

O

Tekst: Rosemarijn de Jong

m de jongeren van Bonaire te ondersteunen bij het maken van een keuze voor een vervolgopleiding en/of werk wordt er al twaalf jaar lang een Studie& Beroepenmarkt georganiseerd.

Dit jaar gooien we het echter over een andere boeg. Zo hebben we de stijl en invulling van de markt dit jaar behoorlijk veranderd en vanwege de nieuwe jas ook de nieuwe naam: ‘Study & Career Event Bonaire’.

Het event vindt plaats van donderdag 12 tot zaterdag 14 november 2015 en wordt georganiseerd door Fundashon Ban Boneiru Bèk en Skills Netherlands Caribbean (SNC). De SNC houdt op donderdag 12 en vrijdag 13 november de Skills-wedstrijden voor (v)mbostudenten. Deze wedstrijden zijn gelinkt aan het World Skills programma waarbij studenten de kans krijgen hun vaardigheden te laten zien.

De daadwerkelijke informatiemarkt over en van beroepsopleidingen, hogescholen en universiteiten die de aankomende student informeren over alle aspecten van de opleiding is op zaterdag 14 november van 12.00 tot 17.00 uur.

Minstens zo belangrijk zijn de werkgevers op Bonaire. Zij presenteren zich eveneens en geven op zaterdag 14 november antwoord op vragen als wat kun je bij het bedrijf of organisatie doen na je opleiding? Met welke opleiding heb je het meeste kans op een baan?

Wat zijn de mogelijkheden voor het lopen van stage?

Het belangrijkste doel van de informatiemarkt is het informeren en inspireren van leerlingen die binnen twee jaar een vervolgopleiding kunnen kiezen op mbo-, hbo- of universitair niveau.

De algehele focus ligt op studeren in de regio ofwel het Caribisch gebied en Noord- en Latijns Amerika.

Het is namelijk lang niet altijd meer zo vanzelfsprekend dat de jongeren naar Nederland gaan voor een hbo of universitaire studie. Dat is enorm aan het verschuiven. Tegelijkertijd worden zo vmbo-leerlingen ook uitgedaagd om na te denken waar ze hun opleiding willen volgen. Op Bonaire blijven, is immers slechts één van de opties. Het motto van dit jaar is dan ook:

The Sky Is The Limit Bij het informeren en inspireren van de jongeren hoort ook dat de jongeren een goed beeld krijgen van wat je na je opleiding kan doen. Het woord ‘carrière’ 32

past goed bij deze tijd waarin vaste contracten schaars zijn en de mobiliteit van werknemers steeds groter wordt.

Dat aspect wordt belicht door bedrijven en organisaties op Bonaire. Zij zullen laten zien wat jongeren met hun diploma kunnen doen op het eiland.

Tenslotte zijn stages een belangrijk hulpmiddel om afgestudeerden aan te moedigen om na hun studie weer terug naar Bonaire te komen, Ook al is een stage een tijdelijke overeenkomst, er komen bij wederzijdse tevredenheid toch vaak (vaste) dienstverbanden uit voort. Ook daarover zullen de deelnemende bedrijven en organisaties vanalles kunnen melden.

Het Study & Career Event Bonaire vindt dit jaar plaats in en rond de aula van de SGB aan de Kaya Frater Odulfinus.

De organisatie is nog op zoek naar bedrijven en organisaties die zich willen presenteren door middel van een stand. Daarnaast is er uiteraard ook de mogelijkheid om een advertentie in het magazine te plaatsen of PR-materiaal te verspreiden in de ‘goodiebag’ die de doelgroep zal ontvangen. Voor meer informatie kan men contact opnemen met Rosemarijn de Jong, coördinator Study & Career Event Bonaire 2015 via studyfairbonaire@gmail.com of tel. +599 701 9797.

JOB Bedrijfsblad 2015

Worldskills is de Olympiade voor het vakmanschap

Tekst: Hein van Senten | Foto: Skills

Met trots en talent

Worldskills is de Olympiade voor het vakmanschap.

Elke twee jaar strijden ruim duizend jonge aankomende vakmensen in verschillende vakgebieden tegen elkaar om de titel ‘beste vakman/vakvrouw van de wereld’ in de wacht te slepen.

De ‘Skills competities’ zijn ontstaan in de jaren vijftig van de vorige eeuw in Spanje. De wedstrijden waren bedoeld om het echte vakmanschap na de oorlog in Europa te bevorderen.

En in de loop van de jaren is Skills uitgegroeid tot een groot wereldwijd evenement dat met ruim zestig deelnemende landen vergelijkbaar is met de Olympische Spelen.

De vakwedstrijden zorgen voor de promotie van het beroepsonderwijs, het bevorderen van vaktrots en de talentontwikkeling van jonge mensen tot professionals. Naast de wedstrijden vinden ook vele andere activiteiten plaats die gericht zijn op beroepenoriëntatie en het streven naar excellentie. Excellentie in het vak, het beroep betekent in de praktijk nog altijd ‘jong geleerd is oud gedaan’.

Skills Netherlands Caribbean is één van de 23 deelnemende landen in de Skills Americas competitie. Dit is het grootste beroepenevenement voor Noord-, Midden- en Zuid-Amerika.

De Skills competitie is bedoeld voor MBO-studenten (Vocational training) tot 21 jaar. Skills Netherlands Caribbean organiseert op 12 en 13 november 2015 aanstaande voor de derde keer een lokale vakwedstrijd op de Scholengemeenschap Bonaire, waarin studenten en bedrijven samen kunnen laten zien wat hun beroep inhoudt en waar studenten trots kunnen zijn op hun talent. Voor de studenten van de BES-eilanden (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) zijn deze voorronden een eerste selectie van studenten die eind 2016 gaan meedoen aan de Worldskills Americas wedstrijden in Mexico. Voor de VMBO leerlingen is 33

het een voorronde voor de SkillsTalents wedstrijden van maart 2016 in Nederland.

Successen

In april 2014 hebben de BES MBOstudenten hun eerste ervaring in de internationale competitie opgedaan.

De BES eilanden waren in Bogota, Colombia vertegenwoordigd in vijf verschillende Skills (vakgebieden).

De studenten keerden dat jaar terug met 2 bronzen medailles in ‘Network cabling’ en in ‘Floor & Wall Tiles’.

Een groep van zes Zorg en Welzijn leerlingen van het VMBO en de Pro deden in maart 2015 mee met de finale van de SkillsTalents in Zwolle, Nederland. Ze vielen nog niet in de prijzen maar versloegen wel twee andere Nederlandse provincies!

Toch is de enige echte, unieke, mooiste en beste prijs voor al deze jonge aankomende vakmensen wel de internationale uitwisseling die hun visie verbreedt en hen het zekere gevoel geeft dat zij ook al komen ze van een klein eiland, er gewoon bij horen en kunnen laten zien waar zij goed in zijn.

Dus ondersteun onze aankomende lokale vakmensen en kom naar de Skills Netherlands Caribbean competitie op 12 en 13 november in de hal van de SGB, tussen 09:00 en 16:00 uur.

JOB Bedrijfsblad 2015

Cijfers

Boeken

USD vliegtuig op Bonaire 2013 Aantal toeristen die aankomen per Toeristen

2012

2013

2014

x 1,000

Januari

10.5

10.6

11.7*

Februari

10.9

11.1

10.8*

Maart

10.9

12.5

12.1

April

11.3

11.8

11.7

Mei

9.0

10.1

10.7

Juni

9.9

10.4

9.5

Juli

12.3

12.0

Augustus

10.4

10.8

September

8.6

8.7

Oktober

10.7

10.8

November

10.2

10.4

December

11.2

11.2

Totaal

126.1

130.5

66.5

*Gebaseerd op cijfers van de eerste twee kwartalen

Door de overheid gesubsidieerde scholen Primair onderwijs Secundair onderwijs inclusief mbo Bron: OCW - Unit Bonaire

7 1

Handboek inspirerend leiderschap Wie wil er nu niet een inspirerende leider zijn? Wie wil niet de kick ervaren als je merkt dat je niet zomaar ‘een manager’ bent, maar mensen daadwerkelijk inspireert!

Het geeft dezelfde adrenaline als van een topsporter in een belangrijke wedstrijd: zien en ervaren dat ‘jouw’ mensen zin krijgen in wat ze doen, enkel en alleen omdat jij bent wie je bent.

Een ware leider! In Handboek Inspirerend Leiderschap geeft topcoach Tom Kok inzichten en adviezen hoe ook jij dit kunt bereiken. Hij reikt op een gepassioneerde en inspirerende wijze de juiste gereedschappen aan om tot een waar inspirerend leider te worden.

31

JOB Bedrijfsblad 2015

7

De zeven

wetten van

ondernemend innoveren Tekst: Tom Kok

Wet I

Bezint eer gij begint, weet wat innovatie is Veel ondernemers denken dat innovatie hetzelfde is als het hebben van nieuwe ideeën. Nieuwe ideeën verzinnen voor producten en diensten is de halve waarheid.

Creativiteit is onmisbaar, maar het is maar de helft van innoveren. Innovatie is namelijk toegepaste creativiteit, de combinatie van creativiteit en van toepassen.

Immers creatieve ideeën die niet ook worden toegepast, blijven zweven.

De innovatieve ondernemer vindt dus nieuwe ideeën en past ze toe.

Wet II

Innoveer alleen als je goed kunt vertellen waarom Het begin van deze eenentwintigste eeuw is het tijdperk van het Waarom. Succesvolle ondernemers weten goed onder woorden te brengen waarom je hun bedrijf wilt, hun dienst wilt, hun product wilt. Zowel voor de uiteindelijke klant als voor je mensen is het van essentieel belang dat je een inspirerend antwoord kunt geven op de vraag: Waarom deze vernieuwing? En meer winst speelt daarbij maar een kleine rol. De ondernemer bouwt zelf het verhaal over het waarom van de vernieuwing. Maak je innovatie dus beeldend, inspirerend en overtuigend.

Wet III

Begin ermee jezelf te vernieuwen De wereld is nieuw, nou wij nog. Innovatie is om te beginnen zelf veranderen. Als je zelf

bereid bent te veranderen heb je voldaan aan de belangrijkste voorwaarde om ook het bedrijf te kunnen vernieuwen. Ga daarvoor te raden bij jouw persoonlijke bron van inspiratie. Wat is jouw drijfveer? Waar doe je het allemaal voor? Wat in jouw inspiratie zet aan tot vernieuwing? Wat inspireert jou bij vernieuwing? Met deze vragen begint de vernieuwing van jezelf. Het veranderen van je omstandigheden kan soms wel en soms niet. Kan het niet, dan gaat een oude wet op: ‘If you cannot change your circumstances, change yourself.’ Heb je eenmaal voor jezelf vastgesteld hoe jij zelf wilt veranderen, dan komt een boeiende opgave: Wees de verandering die je wilt.

Deze fameuze uitspraak van Gandhi zegt het raak: de verandering die jij wilt moet je niet doen, je moet hem zijn.

Wet IV

Werf vernieuwende mensen Heeft jouw bedrijf meerdere mensen in dienst, dan is de volgende wet: Werf vernieuwende mensen. Dat begint bij de presentatie van je bedrijf of organisatie: maak die sprankelend, vernieuwend en uitdagend. Met dat profiel trek je vernieuwende mensen. En ben je het eigenlijk totaal niet, geef dat dan toe en vraag iemand die die ommekeer naar een vernieuwend bedrijf teweeg kan brengen.

Krijg je de brieven vervolgens binnen, let dan op hun uitstraling: energiek, levenslustig, vrolijk, positief, geïnteresseerd, betrokken, openstaand voor ideeën, avontuurlijk en nieuwsgierig. Dat zijn de goede aanwijzingen.

Vraag tijdens het sollicitatiegesprek als 36

eerste: wat is jouw bron van inspiratie?

En: Wat is het meest bijzondere wat je in je leven hebt meegemaakt?

Ook: Hoe zou je deze bijeenkomst willen vernieuwen?

Wet V

Stimuleer creatieve ideeën bij je mensen ‘Imagination is more important than knowledge.’

(Albert Einstein) De belangrijkste problemen kunnen niet worden opgelost binnen hetzelfde kader waarin ze gecreëerd zijn. (Albert Einstein) Sommigen zien de dingen zoals ze zijn en willen weten waarom ze zo zijn.

Ik droom van dingen die er nooit zijn geweest en wil weten: waarom niet?

(John F. Kennedy) Uitvinden is naar hetzelfde kijken als ieder ander, maar er anders over denken. (Albert Szent-Gyorgyi)

Van alle stoombootmaatschappijen is er niet één in vliegreizen gegaan.

De ondernemers aan de top hadden gewoon niet genoeg verbeelding om te realiseren dat niet stoomboten hun business was maar het vervoeren van klanten. En al die stoombootmaatschappijen zijn nu failliet.

Dat gaat u niet gebeuren.

Een paar goede tips.

1. De man met de meest patenten op zijn

naam, Edison, ging altijd slapen met een ijzeren bal in zijn hand. Zodra hij in slaap viel ontspande zijn hand en viel de bal met een harde klap op de grond, waardoor hij wakker werd. Dan schreef hij meteen op wat hij zich herinnerde. Veel ideeën ontstaan door de ontspanning van de slaap in het onderbewustzijn en gaan verloren bij het wakker worden.

2. Gebruik groepsintelligentie. In het Engels:

Crowd sourcing. Dat is het inschakelen van alle mensen om te vernieuwen. Zet je uitdaging op je website, roep iedereen op om mee te denken en stel een mooie beloning in het vooruitzicht voor het gouden idee.

Je zult verrast zijn door wie er allemaal gaan meedenken in alle landen van de wereld.

3. Werken in duo’s stimuleert innovatie.

Als mensen met zijn tweeën werken bouwen ze voort op elkaars gedachten en ideeën.

Dit proces wordt ‘laddering’ genoemd.

4. Organiseer een professionele brainstorm.

Creëer een groep van vijf tot tien mensen met veel creatievelingen en een aantal mensen die vooral goed zijn in het bewonderen. Want creatievelingen hebben bewondering nodig.

Wet VI

Organiseer dat de creatieve ideeën worden toegepast Verzamel alle creatieve ideeën. Leg die voor aan een team van nuchtere technici en praktische denkers. Zij selecteren de drie beste creatieve ideeën op interessante mogelijkheden. Vervolgens laat je drie mensen met verstand van processen, marketing en geld per idee een mini businesscase maken.

En dan kies jij daaruit de meest veelbelovende en haalbare. Tenslotte benoem je een goede implementator.

Want uitvoering is het halve werk.

Wet VII

Ken je klant Er bestaan geen slechte businessplannen, alleen beroerde timing. De Innovatietheorie van Rogers is beschreven in zijn boek ‘Diffusion of Innovations’ en is een theorie over de verspreiding van een nieuw product of idee.

Rogers onderscheidt vijf groepen die het product of nieuwe idee accepteren: Innovatietheorie van Rogers Innovators

Early Adoptors

De innovatoren (innovators) (2,5%) in de tabel zijn op zoek naar het nieuwste van het nieuwste. De pioniers (early adopters) (13,5%) zijn mensen die ook uit zijn op nieuwe dingen. Deze fase wordt gekenmerkt door een sterke groei in de verkoop. Bij de voorlopers (early majority) (34%) wordt het product door de massa opgenomen en bereikt het zijn volwassenheidsfase.

Het product is volwassen als het overgrote deel van de markt bekend is met het product en de achterlopers (late majority (34%) het kopen. De verkopen zullen langzaam afnemen in deze fase. Bij de laatste fase gaat het product eigenlijk de markt uit en kopen de achterblijvers (laggards) (16%), de laatste groep mensen, het product vanwege een goede aanbieding.

Het introduceren van een nieuwe dienst of een nieuw product is dus de kunst om het aan precies de goede mensen in de goede volgorde aan te bieden.

Dan wordt het een succes.

Tot slot De ondernemer die gaat vernieuwen voelt zich al snel een dromer. Dat is dan maar even zo, want: Wie met beide benen op de grond staat, komt nooit een stap verder.

Early Majority

Late Majority

5. Geef de ruimte voor innovatie aan je

bestaande mensen. Dat is waarmee Google groot wordt. Geef je eigen mensen elke week tijd om aan vernieuwing te werken. Vaak lukt dat alleen als je ze buiten het bedrijf eraan laat werken. Iemand die elke dag 15 minuten aan een vernieuwing werkt is binnen 100 dagen een top expert. dagen een top expert.

2,5%

13,5%

34%

Tijd

34%

Laggards

Product Levens Cyclus

16%

Verkiezing KvK-bestuur

gebonden aan de strenge regels Tekst: Dick ter Burg

Elk jaar vinden er verkiezingen plaats voor één of meer bestuursfuncties van het bestuur van de Kamer van Koophandel en Nijverheid Bonaire (KvK).

Aangezien de KvK bij wet is opgericht, zijn deze verkiezingen aan strenge regels gebonden. Elke stap die nodig is om te komen tot een gekozen kandidaat staat beschreven in de Wet op de Kamers van Koophandel en Nijverheid BES en het Kiesbesluit voor de Kamers van Koophandel en Nijverheid BES.

De procedure die gevolgd wordt, is grofweg als volgt: 1. Benoeming Verkiezingscommissie 2. Openbaarmaking van de kiezerslijsten, inclusief het verwerken van wijzigingen 3. Formulieren kandidaatstelling (verkrijgbaar bij de balie van de KvK) 4. Officiële kandidaatstelling 5. Beoordeling kandidaatstelling door verkiezingscommissie 6. Benoeming kandidaten of uitroepen verkiezingen 7. Verkiezingen 8. Benoeming nieuwe bestuurders Ad 1. Benoeming Verkiezingscommissie De Verkiezingscommissie houdt zich bezig met de voorbereiding van het verkiezingswerk, de behandeling van de kandidatenopgave, de werkzaamheden verbonden aan de stemming en de bekendmaking van de uitslag van de verkiezingen.

Om dat te kunnen en mogen doen dient

38

er een officiële benoeming door het Bestuurscollege van Bonaire plaats te vinden. Elke commissie bestaat uit een voorzitter, twee leden en drie plaatsvervangende leden. Daarnaast is de secretaris van de Kamer tevens secretaris van de verkiezingscommissie.

Ad 2. Openbaarmaking van de kiezerslijsten De lijsten met de vermelding van alle kiesgerechtigden moeten voor 1 augustus van elk verkiezingsjaar gepubliceerd worden. De bron voor dit bestand bevindt zich in het handelsregister. De namen in het handelsregister zijn gesplitst in twee categorieën die van het Kleinbedrijf en het Grootbedrijf.

Het verschil tussen de beide categorieën wordt bepaald door de hoogte van het eigen vermogen van een bedrijf. Heeft een onderneming meer dan 55.865,92 USD aan eigen vermogen valt het in de categorie Grootbedrijf. Alles daaronder behoort automatisch tot het Kleinbedrijf.

Dit geldt ook voor de kiesgerechtigden

JOB Bedrijfsblad 2015

Zittende bestuursleden die aan het einde van hun termijn zitten kunnen zich ook weer kandidaat stellen. Voor hen gelden precies dezelfde regels als voor nieuwe kandidaten. die bij deze ondernemingen staan ingeschreven.

Kiesgerechtigden hebben tot 15 augustus de kans gekregen om te checken of hun gegevens correct waren weergegeven. Daarna is dit niet meer mogelijk.

Stichtingen en verenigingen

Bestuurders van stichtingen en verenigingen horen niet bij de kiesgerechtigden, en dat terwijl ze wel een jaarlijkse bijdrage betalen.

Dit komt voornamelijk door het feit dat de KvK de wettelijke taak heeft om de handel en nijverheid te bevorderen.

Daarbij vertegenwoordigt de KvK alle bedrijven, dus zowel het Groot- als Kleinbedrijf. Aangezien stichtingen en verenigingen doorgaans geen onderneming voeren, worden zij als zodaning dus ook niet vertegenwoordigd door de KvK. En daarom mogen ze niet stemmen.

Deze instellingen betalen desondanks echter wel een jaarlijkse bijdrage om in het handelsregister ingeschreven te blijven staan. Stichtingen en verenigingen moeten nu eenmaal verplicht bij wet vermeld worden in het register. Deze taak is door de wetgever aan de KvK in beheer gegeven.

Voor de vermelding en dus alle rechtsgevolgen die het handelsregister

en de uittreksels met zich mee (kunnen) brengen, dienen ook stichtingen en verenigingen per jaar een eigen bijdrage te betalen. Het bestuur van de KvK heeft formeel niets te maken met het beheer van het handelsregister, dat wettelijk is gedelegeerd aan de secretaris van de KvK, maar vertegenwoordigt louter de actieve bedrijven.

Een bestuurder van een stichting kan zich echter wel kandidaat stellen voor een bestuursfunctie. Hier geldt het democratische principe dat iedereen zich kandidaat kan stellen. Als hij vervolgens maar voldoet aan de eisen die in de ‘formulieren kandidaatstelling’ vermeld staan.

Ad 3. Formulieren kandidaatstelling De formulieren waarop potentiële kandidaten zich voor een bestuursfunctie bij de KvK kunnen aanmelden zijn vanaf 1 oktober gedurende één maand verkrijgbaar bij de balie van de Kamer. Bij deze formulieren hoort tevens een uitleg van de eisen die de wet stelt aan een bestuurder. Zo moet hij of zij minimaal 25 jaar oud zijn en minimaal de laatste twee jaar op Bonaire ingeschreven staan. Ook bevat het formulier een beschrijving van wat de functie inhoudt en wat er van een kandidaat 39

verwacht wordt. Dat is, gezien de grote verantwoordelijkheid en vele wettelijke taken, geen kleinigheid.

Daarnaast moeten betrokkenen voordat ze zich daadwerkelijk kandidaat kunnen stellen vijftien kiesgerechtigden zoeken die willen tekenen voor de kandidatuur van de betreffende persoon.

Ad 4. Officiële kandidaatstelling Het tijdvak van verkiezingen wordt elk jaar officieel vastgesteld, maar doorgaans is dit tijdvak in de periode van 1 t/m 15 november (10 werkdagen). In dit tijdvak kunnen kandidaten hun formulieren inleveren bij de secretaris van de KvK. Dit mag alleen tussen 9 en 12 uur ’s morgens gebeuren aldus de wet. Je moet als kandidaat aangeven voor welke functie je solliciteert, voor bestuurder namens het Kleinbedrijf of die van het Grootbedrijf. Per jaar kan het verschillen hoeveel plekken er voor welke functie openstaan. Zittende bestuursleden die aan het einde van hun termijn zitten kunnen zich ook weer kandidaat stellen.

Voor hen gelden precies dezelfde regels als voor nieuwe kandidaten.

JOB Bedrijfsblad 2015

Stem hier !

Ad 5. Beoordeling kandidaatstelling(en) door verkiezingscommissie Het tijdvak van verkiezingen wordt elk jaar opnieuw officieel vastgesteld, maar doorgaans is dit een periode van tien dagen tussen 1 en 15 november.

Gedurende dit tijdvak kunnen kandidaten hun formulieren inleveren bij de secretaris van de KvK. Het inleveren mag volgens de wet overigens alleen tussen 9 en 12 uur ’s morgens gebeuren. Op het formulier moet de kandidaat aangeven naar welke functie hij of zij solliciteert.

De nieuwe leden treden automatisch aan voor een periode van 3 jaar Stelt hij of zij zich kandidaat voor bestuurder namens het Kleinbedrijf of namens het Grootbedrijf. Het aantal bestuursplekken dat ingevuld moet worden kan per jaar verschillen.

Zittende bestuursleden die aan het einde van hun wettelijke termijn zijn,

kunnen zich eveneens kandidaat stellen.

Voor hen gelden precies dezelfde regels als voor nieuwe kandidaten.

Ad 6. Benoeming kandidaten of uitroepen verkiezingen Indien het aantal kandidaten overeenkomt met het aantal open plekken in het bestuur oordeelt de commissie dat de vacatures zijn vervuld en dat er geen verkiezingen nodig zijn. Zijn er meer kandidaten dan openstaande plekken volgen er verkiezingen. De voorzitter van de verkiezingscommissie zal in dat geval de verkiezingen uitroepen.

Ad 7. Verkiezingen Indien er meer kandidaten zijn dan het aantal vacatures in het bestuur worden er dus verkiezingen uitgeschreven.

Hiervoor krijgen alle kiesgerechtigden een verkiezingspas die ze op een nader te bepalen datum, doorgaans in december, kunnen gebruiken om hun stem uit te brengen. De verkiezingen vinden altijd bij de KvK plaats en worden begeleid door de verkiezingscommissie.

Na de stemming volgt de telling van de stembiljetten en kan de uitslag van de verkiezingen bekend worden gemaakt.

Ad 8. Benoeming bestuurders Of er nu verkiezingen plaatsvinden of niet, de bestuurders dienen officieel benoemd te worden.

Dit gebeurt allereerst door de

verkiezingscommissie en daarna wordt de benoeming bekrachtigd door het zittend bestuur van de KvK. De nieuwe leden treden automatisch aan voor een periode van drie jaar.

Deze periode begint op 1 januari van het jaar nadat de verkiezingen hebben plaatsgevonden. De vertrekkende bestuursleden zijn automatisch per 31 december van het verkiezingsjaar uit hun bestuursfunctie ontheven.

Bij de eerste vergadering van het nieuwe bestuur van de KvK worden de voorzitter en de vicevoorzitter gekozen.

Beiden vervullen de functies steeds voor het tijdvak van ĂŠĂŠn kalenderjaar.

Alle informatie die hierboven is vermeld, is na te lezen op: www.wetten.overheid.nl.

Zoek daarbij op: Wet op de Kamers van Koophandel en Nijverheid BES of op Kiesbesluit Wet op de Kamers van Koophandel en Nijverheid BES. Mochten er nog vragen zijn, kan men die altijd stellen aan de secretaris en directeur van de KvK Bonaire, Dick ter Burg. E-mail: dterburg@kvkbonaire.com

Column Sport

JOB Bedrijfsblad 2015

Cijfers

De chillmodus

Elektriciteit produktie Bonaire xmln kWh

Tekst: Rianne van Rijswijk

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

Het is weer maandag. Dat betekent brood smeren, wellicht kinderen naar school brengen, werken, vervolgens een cursus die van start gaat en hopelijk daarna nog sporten.

Na vakanties moeten we weer zoveel. Veel mensen denken dan dat ze ook nog moeten afvallen. Die extra ijsjes, het vaker uit eten, de snacks op het resort en het iets minder actief zijn, passen bij vakantie, toch? Ik hoop in ieder geval dat je er van hebt genoten, want dat genieten is belangrijk!

Eerst wat anders: het blijkt zo te zijn dat je lichaam na vijf dagen van minder actief zijn en meer uit eten (lees: de ‘chillmodus’) veranderd. Je spieren zijn het eerst aan de beurt. Het is wetenschappelijk aangetoond dat na vijf dagen slecht eten* je spieren lastiger glucose kunnen oxideren. En dit kan er vervolgens toe leiden dat je lichaam slecht reageert op insuline: een risicofactor voor de ontwikkeling van diabetes en andere ziekten. De afname van spiermassa en spierkracht komt pas na twee weken om de hoek kijken. En dit merk je dan vooral aan de kracht die je kan leveren. Er is niet direct een zichtbaar verschil in spieromvang.

Maar zoals ik al schreef, voel je niet schuldig na een extra avondje uit eten, geniet ervan en weet dat je straks weer in het normale ritme zit. Je druk maken om alles wat je eet, is ook niet goed. Dat zorgt weer voor stress.

En bij stress - al zal je het niet als een stressvolle gebeurtenis ervaren, maar er komt wel een spanning van korte duur naar boven - komt cortisol vrij. Het hormoon dat reserves opslaat van wat je eet. Bovendien zorgt cortisol ook voor een toename van je eetlust. Slik. Dus geniet gewoon even van wat je in je vakantie anders eet of extra opsmikkelt! Of....kort je vakantie in tot slechts vijf dagen.

Daar zal je werkgever ook vast blij mee zijn.

Ik ben zelf niet op vakantie geweest, maar heb juist door de vakantie van een sportinstructeur meer sportlessen gegeven, wat heb ik toch ontzettend leuk werk! Ik wens je succes met het vinden van het juiste ritme voor al je bezigheden, maar vooral met het (her)vinden van een goed sportritme.

2007

2008

2009

2010

2011

Fossiel

2012 Bron CBS

Wind

Stages Vacatures Werving & Selectie www.back2dutchcaribbean.com

*Met slecht eten bedoel ik de sausjes bij je steak, de extra portie zout over de patat, de alcohol en de drankjes vol suiker en andere zoete en/of vette troep.

OCAN Den Haag - Koninginnengracht 19 - info@ocan.nl BanBoneiruBék - Kaya Sábalo 13 - info@banboneirubek.com Caribisch Nederland 42

JOB Bedrijfsblad 2015

2013

Mede organisator Study & Career Event 1ste selectie wedstrijd Voorronden: een eerste selectie voor studenten en leerlingen van(V)MBO die in 2016 meedoen met de Skills-talents wedstrijden in Nederland en met de Skills Americas in Mexico.

Ondersteuning Training en begeleiding Uitnodiging aan het bedrijfsleven om samen met SNC het beroepsonderwijs te bevorderen middels materiĂŤle en financiĂŤle ondersteuning.

Scholengemeenschap Bonaire: VMBO/PRO, MBO | Kaya Frater Odulfinus

JOB Bedrijfsblad 2015

Een blik in de keuken van Caribbean Bakery Supplies Tekst: Sanny Ensing | Foto: Sanny Ensing

Op de Kaya Amsterdam een beetje verschuild achter een andere winkel staat het bedrijf Caribbean Bakery Supplies.

Caribbean Bakery Supplies is een groothandel in bakkerij ingrediënten en materialen en levert - sinds een jaar of tien - ook apparatuur voor de keukeninrichting van horecabedrijven op Curaçao, Aruba en wat recenter Bonaire.

E

ntrepreneur Martien Driessen is de oprichter en stuwmotor van dit succesvolle bedrijf dat drie jaar geleden op Bonaire neerstreek. Voorheen leverde het bedrijf meel, granen en andere bakkerij producten vanuit Curaçao via Don Andres aan Bonaire. Na de verandering van de staatskundige structuur van het eiland in 2010 vond Driessen het verstandiger een vestiging te openen. Hij licht toe: “Er moesten zoveel formulieren ingevuld worden om deze basis producten in te klaren dat het mij al snel duidelijk werd dat het verstandiger was om hier een dependance op te zetten.”

Oprichter Driessen legt uit: “Voorheen hadden we een geduchte concurrent op het eiland, Bon Pan. Bon Pan bestelde uit Nederland, had goede contacten met de lokale bakkerijen en verleende een prima service. Zo leverde de concurrent Bon Pan veel aan Cultimara Supermarkt (nu TOP supermarkt) in het centrum van Kralendijk. Maar toen Cultimara supermarkt failliet ging kwam Bon Pan met een teveel aan grondstoffen te zitten.” Driessen werd gebeld door de toenmalige eigenaren van Bon Pan en in het gesprek kwam al gauw naar voren 44

dat de eigenaar en zijn vrouw eigenlijk op wilden houden met het bedrijf.

De ondernemer glimlacht en vertelt: “Ik was al jaren eerder een NV begonnen op Bonaire en dat kwam ons allen nu goed van pas.” Hij nam de bedrijfsactiviteiten inclusief hun crediteuren en debiteuren over van Bon Pan en na een nette overdracht van een jaar was Caribbean Bakery Supplies Bonaire een feit. “Het was een mooie overgang. De Bon Pan eigenaren zijn nog steeds vrienden van het bedrijf en helpen altijd mee waar nodig .” Zo vertelt directeur Driessen.

Op Curaçao bestaat Caribbean Bakery Supplies al langer namelijk zo’n 20 jaar.

En vanuit het nabijgelegen eiland leveren ze dan ook al 19 jaar grondstoffen aan Bonaire. “Ik kwam in 1988 terecht op Curaçao als bakker bij Supermarkt Vreugdehil op Marie Pompoen.

Ik bakte daar brood en banket. Ik kom oorspronkelijk uit Lierop in Brabant, een dorp vlakbij Eindhoven met zo’n 2000 inwoners. Toen ik 14 was kreeg ik een bijbaantje in een banketbakkerij – later heb ik de bakkersopleiding gedaan.

Ik wou eerst graag kok worden maar koos al snel voor de richting organisatie binnen de opleiding. Ik heb toen een paar jaar in Nederland gewerkt maar ik wou altijd reizen. Toen ik in 1988 in een vakblad een advertentie zag waarin men

vroeg naar een bakker die op Curaçao wou werken wist ik gelijk dat ik dat wou doen. Ik was toen al veel weg geweest, onder andere naar het Midden-Oosten, Canada en Afrika maar mijn droom was het reizen en het werken combineren.

Mijn aanpak was dan ook om ergens een jaar aan de slag te gaan en dan door te reizen.”

Dat gold ook voor Curaçao. Na twee jaar op Curaçao zou hij naar Oman vertrekken maar toen brak daar net de Golfoorlog uit. Dus werd het Zweden en daarna Honduras. Inmiddels aangekomen op een moment dat hij geen besluit kon nemen waar hij wilde gaan werken, belde zijn voormalige werkgever van Curaçao hem op.

Of hij misschien zin had om terug te komen. Zijn omgeving in Nederland had zijn vertrek naar Curaçao al lang zien aankomen aangezien hij het elke dag over het eiland had. Bij hemzelf viel het kwartje pas na het telefoontje van zijn voormalige werkgever. Dus Martien

Driessen ging terug naar Curaçao.

Na een paar jaar werken bij Vreugdehil kwam hij terecht bij Deltagen, ook een grondstofleverancier voor bakkerijen en, vandaag de dag een vriendschappelijke concurrent. Zo laat de eigenaar van Caribbean Bakery Supplies lachend weten. Zijn reislust was echter ver van over en hij ging al snel weer op pad.

Ditmaal moest hij voor Deltagen naar de bovenwindse Engelstalige eilanden, van Anguilla tot en met Trinidad en Tobago.

Grappend stelt Driessen: “ Ik leerde hen bakken en zij leerden mij Engels!” Ook de zelfstandigheid bleef trekken. Dus in 1996 besloot Driessen zelf een pandje te openen aan de Penstraat.

Hij legt uit: “In de hoop dat het goed zou gaan, stopte ik er al mijn spaarcenten in.” Gelukkig was dat het geval.

Het bedrijf deed het prima en eigenaar Driessen kon al redelijk snel uitbreiden naar Aruba en later ook naar Bonaire.

45

Als bedrijf is Caribbean Bakery Supplies nog altijd aan het groeien. Naast de grondstoffen en keukenapparatuur kun je bij hen ook terecht voor Beukenhorstkoffie, biologische zeep en sinds kort zijn daar taartdecoratie, cakemeel en een geheel nieuw keukenassortiment bijgekomen.

Men kan gewoon binnenlopen in de zaak, zo vertelt de directeur.

“We verkopen niet alleen leuke taartversieringen en heerlijke cakemix

JOB Bedrijfsblad 2015

maar ook echt goede keukenspullen als pannen, potten en messen voor de professionele thuiskok.”

Caribbean Bakery Supplies werkt samen met de bakkersopleiding van het SGB. Om de zoveel tijd organiseert het bedrijf een demonstratie van een professionele bakker uit Nederland die uitlegt hoe broden gemaakt van bepaalde graansoorten zoals spelt, meergranen of zuurdesem brood gebakken moeten worden. Zowel de studenten als de lokale bakkers komen dan kijken om inspiratie op te doen en nieuwe technieken te leren.

Ondernemer Driessen vindt zowel gezond als biologisch verantwoord belangrijk. Dus probeert hij met zijn bedrijf andere bakkers op het eiland te inspireren om meer bruin brood te bakken voor de bevolking. Maar hoewel de bakkerijen wel werken aan een breder brood assortiment wordt wit brood nog het meest gegeten op de eilanden. Volgens hem gaat het over zo’n 70% wit versus 30% bruin.

Met het oog op biologisch verantwoord is Driessen net bezig in Aruba om een biologische zeeplijn in de handel te brengen. De entrepeneur laat weten door mensen in Nederland te zijn benaderd die onder het motto ‘Aruba goes green’ een biologische zeeplijn wilden introduceren. Deze lijn is straks ook verkrijgbaar op Bonaire. Over het toekomstbeeld van Caribbean Bakery Supplies zegt Driessen stellig: “Ik hoop het bedrijf uiteindelijk uit handen te geven aan lokale mensen die in ons team werken. Ik ben er trots op dat wij al jaren op alle drie de eilanden een vast team hebben van geweldige medewerkers, zo’n 23 man. We doen jaarlijks leuke uitjes met z’n allen.k hoop uiteindelijk de touwtjes uit handen te geven aan één of meerdere van mijn werknemers.” Als antwoord op de vraag welke succesformule hij hanteert, zegt hij, “Weet je, als je iets begint en je doet het een beetje beter dan de rest dan doe je het al snel goed. Neem bijvoorbeeld een loodgieter. Als hij al zijn afspraken tijdig nakomt, zal hij snel als betrouwbaar te boek komen te

46

staan en kunnen uitbreidden.” Volgens de directeur is het net als voor andere bedrijven wel een uitdaging om het succes vast te houden. Als voorbeeld geeft de eigenaar de meelaanvoer.

“Bij ons kwam het meel altijd uit Colombia totdat ik benaderd werd door een bedrijf uit Letland. Blijkt dat Europa een echte graangordel bezit waar van nature goed graan groeit. Daar hoorde Letland bij. Het land heeft super graan en kan ook goed meel maken in prachtige bedrijven die gerund worden door Duitsers. Dus tegenwoordig komt het meel voor het brood van Bonaire uit Letland.”

Tenslotte sponsort Caribbean Bakkery Supplies onder andere het Culinair team van Bonaire en zorgt voor leuke kinderactiviteiten zoals: Baking For Kids in de namiddag op donderdag en vrijdag.

JOB Bedrijfsblad 2015

Apps

Trends

CamScanner Zowel smartphones als tablets beschikken tegenwoordig over prima camera’s en daar speelt CamScanner handig op in. Met deze app kun je namelijk je Android-toestel gebruiken voor het scannen van uiteenlopende documenten. Denk aan contracten, rapportages en visitekaartjes.

De scan-app kan tekst en beelden scherp vastleggen, de kwaliteit verbeteren en geeft je opties om scans bij te snijden.

Ook laat CamScanner je annotaties en watermerken toevoegen.

WorldCard

Een goede app die specifiek gericht is op het scannen van visitekaartjes is WorldCard Mobile. Met 5,67 euro is de applicatie relatief duur, maar hij ondersteunt maar liefst 20 talen (waaronder het Nederlands, Frans en Engels) en geeft je de mogelijkheid om alle informatie van een kaartje direct toe te voegen aan de contacten in je telefoonboek. Met de ‘Card Holder’functie kun je contacten beheren, doorzoeken en direct een mail sturen of een telefoongesprek starten.

Wat WorldCard Mobile ook handig maakt, is dat de app onderscheid

Houd er wel rekening mee dat de gratis versie van de app vrij beperkt is. Je kan maar voor bepaalde tijd scans uploaden naar de cloud en ook de OCR-functie (die beeld omzet naar tekst) is dan niet beschikbaar. Ook plaatst de gratis versie een eigen watermerk over scans en zijn er advertenties in de app aanwezig.

Gelukkig is een licentie voor CamScanner (1,47 euro) niet duur.

APP: Android Google Play Prijs: gratis

maakt tussen iemands naam, functie, bedrijf, telefoonnummer, adres en ga zo maar door. Vervolgens kun je vanuit de app het contact opzoeken via LinkedIn, Twitter en Facebook en gemakkelijk een connectie maken.

Het synchroniseren van contacten met een computer is super simpel dankzij de integratie met onder meer Gmail Contacten.

APP: Android Google Play Prijs: €5,67

Kayak Flights, Hotels & Cars Kayak is een handige app voor wie regelmatig op (zaken)reis gaat. De app bundelt informatie over je hotel, vlucht, transfer en vervoer, zodat je het overzicht behoudt en precies weet waar en wanneer je ergens moet zijn. Het is weliswaar mogelijk om aparte apps te gebruiken voor je vliegticket, hotelkamer en agenda, maar je kunt ook gewoon Kayak gebruiken. Is je reis nog niet uitgestippeld, dan kun je vanuit de app van alles vinden, zoals een geschikte accommodatie, vlucht en een

auto om je in een vreemde stad voort te bewegen. Krijg je bevestigingsmails voor je reis, dan kun je die doorsturen naar een mailadres van Kayak. De app maakt er dan een persoonlijk reisschema van.

Daarnaast is het mogelijk om prijsalerts in te schakelen, zodat je op de hoogte blijft van prijswijzigingen. Tot slot is er een valutacalculator en een handige inpaklijst, waar je invult wat je bij vertrek niet mag vergeten.

APP: Android Google Play Prijs: gratis

Altijd je mobiele oplader bij de hand, de PulsePak Emergency Charger

Slack Communicatieplatform Slack heeft in relatief korte tijd (het bedrijf werd in 2013 opgericht) een weg weten te vinden naar een groot aantal bedrijven in binnen- en buitenland. En niet zonder reden, want het platform brengt alle communicatie in een bedrijf samen op één plek, die overzichtelijk en doorzoekbaar is. Het is een uit de kluiten gewassen chatprogramma dat de samenwerking in bedrijven enorm kan verbeteren.

Met Slack kun je namelijk probleemloos groeps- en privégesprekken voeren, bestanden uitwisselen en taken verdelen. Het plaform werkt op een groot aantal (mobiele) apparaten en zorgt ervoor dat je altijd en overal productief kan zijn. De app voor Android werkt soepel en overzichtelijk en heeft de mogelijkheid om (zelfgekozen) notificaties te sturen. Bovendien werkt Slack samen met veel verschillende tools als Dropbox, Hangouts en Twitter.

APP: Android Apple Store and Google Play Prijs: gratis

Bonaire ontwikkelt het platteland Tekst: Patricia Bergwijn - Fotografie: ContĂŠ

Reportage Deel 2 48

JOB Bedrijfsblad 2015

Stimuleren eigen tuinbouw In mei dit jaar organiseerde POP de eerste cursus in het kader van het stimuleren van de eigen voedselproductie. Uit de wijk Antriol namen 30 cursisten deel aan de landbouwworkshop ‘Groenten uit eigen tuin’. De workshop is opgedeeld in vier zaterdagochtenden. Tijdens de eerste ochtend leren de deelnemers hun eigen grondmengsel te maken. Op de tweede ochtend zien de cursisten hoe ze moeten zaaien, stekken, oogsten en overplanten. De derde en de vierde lesochtend gaan over het telen van groenten en het telen van fruit.

Na afloop van de training kunnen de mensen met lage inkomens die bij alle bijeenkomsten aanwezig waren een kas dan wel greenhouse mee krijgen waarmee ze zelf aan de slag kunnen. De workshop wordt door Raymond Emers gegeven.

Wijk voor wijk kunnen geïnteresseerden zich opgeven en de animo is groot. Projectleider Sherwin Pourier vertelt dat zo’n cursus geen eenmalig gebeurtenis is. De organisatoren van POP en de cursus gaan nadat de deelnemers hun kassen ontvangen hebben af en toe langs om te controleren en te kijken hoe het gaat en wat de deelnemers zelf produceren.

Daarnaast houden ze zo het enthousiasme van de gewezen cursisten warm en de motivatie hoog. De cursisten kunnen de POPmedewerkers uiteraard ook na afloop benaderen met vragen of problemen die ze ondervinden.

Raymond Emers geeft de landbouwcursus in samenwerking met POP ook aan particulieren.

Groepen van 25 tot 30 personen kunnen zich zowel bij hem als bij POP opgeven. Zo zullen bijvoorbeeld gebruikers van de Voedselbank van ADRA vanaf juni ook groenten kunnen gaan verbouwen in hun eigen tuin. De volgende cursus voor wijkbewoners van Bonaire start in september. Stichting Krusada is al druk bezig met het maken van de kassen voor de aankomende deelnemers.

Deze samenwerking tussen POP en

Krusada is een ander voorbeeld van hoe organisaties elkaar op een voordelige manier kunnen helpen. Stichting Krusada geeft mensen die het niet redden of niet dreigen te redden in de samenleving een kans om met behulp van begeleiding, structuur en het opdoen van werkervaring weer op eigen benen te gaan staan. Krusada vangt verslaafden, ex-gedetineerden, kansarme jongeren op en biedt hen structuur en werkervaring

Krusada kon die leveren tegen een zeer schappelijke prijs. De stichting heeft inmiddels 30 kassen geleverd en voor de volgende cursus timmeren ze ook weer maar liefst 30 in elkaar. Het hout voor de kassen wordt geleverd tegen een speciale prijs door de grootste doehetzelfhandel op het eiland. De doeken voor de kassen komen uit Nederland. Een vrijwilliger zet de houtstelling in elkaaren de cliënten van Krusada doen de rest. Er wordt ongeveer één kas per dag gefabriceerd. Als een aantal kassen klaar zijn, trekt Krusada met twee man en een aanhanger de wijken in om de kassen af te leveren bij de verschillende huisadressen.

Particiulieren die zo’n kas willen hebben , moeten een bedrag van $ 375 betalen. POP krijgt de kassen zoals gezegd tegen een nog schappelijker prijs.

Gerrit van Kruistum, vrijwillige manager en adviseur bij Krusada vindt het een mooi project waar de mensen op Bonaire veel aan hebben.

Krusada heeft de tijd, het materiaal en de machines om de kassen te maken en op deze manier kan de stichting tevens bijdragen aan een project waar bewoners van Bonaire daadwerkelijk baat bij hebben. Hij is blij met deze samenwerking waar beide organisaties de vruchten van plukken. “We staan altijd open voor ideeën uit de samenleving en werken graag samen met ondernemingen.

We willen het liefst werk, zodat wij er op onze beurt ook aan kunnen verdienen”.

Opzetten Centrum voor Duurzame Landbouw

middels het werk in de kassen, (meubel) werkplaatsen en of de winkel. De organisatoren van POP hadden voor hun project kassen/greenhouses nodig.

49

Met betrekking tot het laatste speerpunt van POP, het centrum voor duurzame landbouw is even een pas op de plaats gemaakt.

De beheersorganisatie die nodig is voor een dergelijk centrum moet gefaciliteerd worden door de overheid. Het terrein waarop het centrum zou moeten komen, is inmiddels al wel grotendeels schoongemaakt. Het huisje en een deel van de 52 betonnen bakken zijn gerenoveerd en rondom het

terrein is een cactushaag aangelegd.

De bakken dateren van de jaren dertig en werden toen gebruikt voor de verbouw van groenten. De bedoeling van deze bakken en het centrum is onder andere dat er een plek komt waar scholieren kunnen leren over planten en agricultuur.

Door er groepen langdurig werkelozen en ex-gedetineerden te geleiden naar werk, dient het ook zijn doel als werkgelegenheidsproject.

In samenwerking met de dienst Samenleving en Zorg van het OLB zijn bij de restauratie en het schoonmaken van het terrein al langdurig werkelozen ingezet.

POP heeft grootse plannen met het centrum. Zo moet het Centrum voor Duurzame Landbouw een middelpunt van bedrijvigheid en voorlichting in de land- en tuinbouw worden. Het moet werkgelegenheid gaan creëren en de lokale voedselproductie verhogen.

De percelen op het terrein van het centrum gaan worden verhuurd aan landbouwondernemers. Het idee is dat

deze ondernemers elkaar vervolgens onderling gaan versterken door het delen van kennis, apparatuur en kosten voor diensten als bewaking. Daarnaast is het de bedoeling dat zodra het centrum in gebruik wordt genomen, er ook een ondernemersloket komt. Dit loket moet gaan fungeren als een aanspreekpunt voor ondernemers en investeerders. Men hoeft dan bijvoorbeeld niet meer naar verschillende instanties te gaan, maar kan bij één loket terecht voor het verkrijgen van vergunningen, als de vestigingsvergunning, de bouwvergunning en of milieuvergunning.

Via dit ondernemersloket zullen ook de landbouwpercelen op het centrum kunnen worden gehuurd. Het centrum moet ook een kenniscentrum worden met educatieprogramma’s voor verschillende doelgroepen. Een kenniscentrum waar kunukero’s binnen en buiten het centrum 50

kunnen worden opgeleid in het economisch en duurzaam verbouwen van groenten en fruit. Waar werkeloze jongeren een in samenwerking met de directie Samenleving en Zorg, de Raad Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Scholengemeenschap Bonaire (SGB) en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) op te zetten praktijkopleiding kunnen volgen.

Waar scholieren van een school als de Watapana kunnen werken in de schooltuin en zo kennis verwerven over het verbouwen van groente en fruit.

En waar tenslotte (ex)gedetineerden en reclasseringsklanten in het kader van hun resocialisatie kennis en (werk)ervaring kunnen opdoen door onder begeleiding mee te werken op landbouwbedrijven. Het kenniscentrum zou bovendien het landbouwlaboratorium van Bonaire en de regio kunnen worden. Zo zouden de eerdergenoemde bakken die grotendeels gerenoveerd zijn, volgens projectleider Sherwin Pourier ook kunnen worden ingezet voor experimenten.

Je zou bijvoorbeeld kunnen uittesten hoe je bepaalde ziektes het beste oplost en of bestrijd en nieuwe zaadjes kunnen uitproberen.

De tijd lijkt rijp voor het duurzame landbouwcentrum van POP. In de Beleidsvisie Landbouw Veeteelt Visserij 2014-2027 van het Openbaar Lichaam kiest Bonaire duidelijk voor het stimuleren van de eigen voedselproductie.

Men wil de huidige 99% import van alle groenten, fruit en veevoer doen afnemen door eigen voedsel te gaan verbouwen.

Het onder strenge veiligheidsvoorschriften gezuiverde afvalwater van de rioolwaterzuivering, biedt nieuwe kansen voor de landbouw omdat het kan worden gebruikt bij de irrigatie van veevoer, groenten en fruit. Er wordt verwacht dat de overheid van Bonaire hier dan ook werk van zal gaan maken.

Het idee is dat deze ondernemers elkaar vervolgens onderling gaan versterken door het delen van kennis, apparatuur en kosten voor diensten als bewaking.

Een complete bril vanaf $

Montuur inclusief enkelvoudig dun geslepen glazen met een superontspiegeling en hardingslaag.

170

Kaya Grandi 21, Bonaire T +599 717 8815 E opticaantillanabonaire@live.nl

48

Rectificatie JOB 3

Profiel

Carmen Lorencia Goeloe is uiteraard geboren op Bonaire in Rincon.

Foto: Conté

Missie Zo hard mogelijk werken, aandacht geven aan zijn passies en veel sporten om zo gelukkig te worden, anderen gelukkig te maken en in rijkdom en welvaart te leven.

Geschiedenis Robur de Vries werd geboren op Curaçao op 29 juli 1968. Als klein kind wilde hij piloot worden. Toen hij 7 jaar oud was, emigreerde hij met zijn moeder, broer en twee zussen naar Nederland. Daar heeft het gezin vijf jaar gewoond en doorliep Robur de basisschool.

Na vijf jaar keerde hij terug naar zijn vader op Curaçao en rondde aldaar de Mavo af.

Voor de Mbo-opleiding tot goudsmid vertrok hij weer naar Nederland. Alwaar hij trompet leerde spelen en optrad met groepen als de reggaeband Rasfire en Eurocaribeñas.

Met deze laatste speelde hij zelfs een keer bij een optreden van Trafasi in Tilburg. Het was bij de Eurocaribeñas dat hij zijn vrouw leerde kennen. Ze kregen een zoon en gedrieën emigreerden ze uiteindelijk naar Bonaire.

Op het eiland werkte Robur vervolgens negen jaar voor Littman Jewelers. Tot hij besloot om een eigen bedrijf te beginnen.

Sindsdien is hij werkzaam als zelfstandig glazenwasser. Op deze wijze kon hij ook meer tijd vrij maken voor zijn gezin.

Op Bonaire kon hij ondertussen ook gehoor geven aan een van zijn grootste passies, de muziek. Zo was hij basgitarist en gitarist van diverse reggaebands en blaast hij nu en dan nog altijd een riedeltje op zijn trompet bij een lokale mariachiband. Als Dj Rakabur heeft hij tien jaar lang elke zaterdagavond bij radiostation MegaFM zijn liefde voor de reggaemuziek met de luisteraars op het eiland gedeeld.

Naam Bedrijf Functie Geboren Doel

Robur Wils de Vries Window Wizard ez eigenaar schoonmaakbedrijf Curaçao 1968 gelukkig zijn en veel geld verdienen.

Passie

Boeken Film

vissen, golfen, zeilen, gezin, tennis, muziek het oeuvre van Carlos Castaneda Oblivion

53

Toekomst Van zijn vader, die in april 2015 overleed, heeft hij een jacht geërfd.

Met zijn ondernemersgeest is Robur van plan om ‘fishing charters’ en moonlight party’s te houden en andere leuke feesten te organiseren.

Daarnaast overweegt hij een vorm van timesharing aan te bieden om te zorgen dat het schip vaker in gebruik is en veel mensen er plezier van kunnen hebben.

bedrijfsfinanciën; De financiële administratie (2)

H

et belangrijkste doel van de financiële administratie (FA) is het registreren van de financiële transacties om alle interne en externe belanghebbenden van een organisatie te kunnen voorzien van informatie. Er zijn daarbij verschillende soorten organisaties te onderscheiden: bedrijven, stichtingen, verenigingen, maar ook (semi)overheidsinstanties.

Eigenlijk kan gesteld worden dat alle bestuursleden en werknemers van een organisatie een directe of indirecte bijdrage leveren aan de FA. Daarbij moet wel onderscheid worden gemaakt tussen profiten non-profitorganisaties.

Profit-organisaties zijn eenmanszaken bestuurd door de eigenaar, firma’s worden geleid door de firmanten en de vennootschappen, de BV’s en NV’s worden bestuurd door een directie.

Bij non-profitorganisaties, zoals stichtingen en verenigingen, wordt het bestuur gevormd door een voorzitter, een penningmeester, een secretaris en eventueel ondersteunende bestuursleden.

De contracten Tekst: Danny Bol

Het eerste artikel in deze reeks betoogde dat de financiën de ruggengraat vormen van elke organisatie. Deze keer wordt duidelijk wie er intern of extern betrokken kunnen zijn bij de financiële administratie van een organisatie en wie er eventueel aansprakelijk gesteld kunnen worden als er een accuraat overzicht ontbreekt.

54

De bestuursleden van een organisatie zijn, al dan niet gezamenlijk, bevoegd om rechtshandelingen te verrichten.

Denk hierbij voornamelijk aan het sluiten van contracten, zoals inkoop- en verkooporders en arbeidsovereenkomsten.

De contracten, ofwel overeenkomsten, zijn de voorlopers van alle financiële transacties.

Feitelijk bestaat de FA uit de registratie van handelingen die voortkomen uit de contracten, zoals een inkoopcontract of een arbeidscontract.

Een werknemer kan van het bestuur een volmacht krijgen om zelfstandig, al dan niet gelimiteerd, namens de organisatie rechtshandelingen en financiële transacties te verrichten. Met al deze overeenkomsten en de hieruit voortvloeiende verplichtingen is veel papierwerk gemoeid. Gelukkig vindt de uitwisseling van deze overeenkomsten

TOGETHER WE BUILD DREAMS

Danny Bol Outsourced Financial Management

Pool repair & maintenance. Supplies, tiles, chemicals.

Build all type & exclusief pools, bamboo, swimspa

administratieve (re)organisatie bedrijfseconomische consultancy interim & project controlling begeleiding (ver)koop onderneming

150m2 shop Mon - Fri 8:30/12:30 - 2:00/5:00 Wed & Sat 8:30/12:30

SUNSHINE

fiscale dienstverlening

PO OL C A RE

Sunshine Pool Care & Construction N.V. Kaya Nikiboko Noord 44A Bonaire, DC T +599 701 4149 - info@sunshinepoolbonaire.com www.sunshinepoolbonaire.com

office: Blvrd. Gob N. Debrot 31 P.O. Box 476 Bonaire, Dutch Caribbean +599 786 4622 | danny@bolholding.com

tegenwoordig veelal digitaal plaats.

Alle documenten dienen vervolgens op een centraal punt of bij een centraal persoon terecht te komen, de afdeling FA. Afhankelijk van het soort organisatie, de grootte en het aantal financiële transacties is er een aantal medewerkers direct betrokken bij de FA. Deze werknemers zijn belast met de registratie en controle van alle documenten en de samenstelling van de diverse rapportages.

Documenten die in de FA moeten worden verwerkt zijn onder andere de pakbon, servicebon, kassabon, factuur, bankafschrift, urenstaat werknemer, belastingaangiften en douanedocumenten.

Digitalisering

Tegenwoordig is het mogelijk dat niet alleen facturen van een leverancier of dienstverlener, maar ook paklijsten en bankafschriften in digitale vorm (bijvoorbeeld in excel-format) in de geautomatiseerde FA worden ‘ingelezen’.

Voor bedrijven betekent dit dat zij efficiënter kunnen werken en daarmee kosten kunnen besparen.

Een ander bijkomend voordeel is dat rapportages uit de FA nog sneller beschikbaar zijn voor belanghebbenden.

Organisaties met weinig activiteiten, een beperkt aantal personeelsleden (zoals eenmanszaken en stichtingen) en/of onvoldoende financiële kennis, besteden de FA veelal uit aan een administratie- of accountantskantoor.

Alle documenten worden met regelmaat naar dit externe kantoor gebracht waar alle gegevens vervolgens worden verwerkt tot rapportages zoals de jaarrekening.

De jaarrekening en het verschil tussen een administratie- en accountantskantoor komen in een volgende editie van JOB aan de orde.

ingeschat en waarbij de bewijslast wordt omgedraaid. Zolang de stichting niet de werkelijke cijfers kan aanleveren, blijven de aanslagen gehandhaafd en zal er incasso plaatsvinden bij de verantwoordelijke bestuursleden.

In de praktijk blijkt regelmatig dat organisaties hun FA niet op orde of niet up-to-date hebben Een recent voorbeeld hiervan is een stichting op Bonaire die gedurende langere periode geen loonbelasting heeft afgedragen voor haar personeel.

Het bestuur werd door de Belastingdienst in privé aansprakelijk gesteld voor het niet doen van aangiftes. Geen van de bestuursleden had enig initiatief getoond om de FA van de stichting vorm te geven.

Door het ontbreken van een FA, en dus een gebrek aan de noodzakelijke informatie, legde de Belastingdienst de stichting zogenaamde ambtshalve aanslagen op.

Dit zijn aanslagen die doorgaans ruim zijn

Ook andere schuldeisers hebben de mogelijkheid om nalatige bestuurders aansprakelijk te stellen. In de praktijk gebeurt dat nog wel eens bij een faillissement van een bedrijf. Als er bijvoorbeeld achterstanden zijn bij het samenstellen van de jaarrekening.

De jaarrekening is een samenvattend directieverslag van alle financiële transacties in een bepaald boekjaar.

In dat geval heeft de directie niet voldaan aan de wettelijke verplichting deze voor een bepaalde datum klaar te hebben en worden belanghebbenden gedupeerd.

Via een civiele procedure kan de schuldeiser proberen zijn vordering dan alsnog rechtstreeks te verhalen op de bestuurder(s).

Alleen al om deze reden is het sterk aan te raden om vanaf de oprichting van een organisatie een accurate FA op te zetten.

Wanneer een bestuurder bij een bestaande organisatie aantreedt, dient hij of zij zich er daarom ook van te vergewissen dat er een actuele FA gevoerd wordt. Als dat niet het geval is, moet hij of zij om problemen te voorkomen het initiatief nemen om deze FA, eventueel onder deskundige begeleiding, zo spoedig mogelijk op te zetten.

Aansprakelijkheid bestuurders

In de praktijk blijkt regelmatig dat organisaties hun FA niet op orde of niet up-to-date hebben. Hierdoor heeft een organisatie geen duidelijk beeld van zijn verplichtingen en dat kan beter worden vermeden. Als een organisatie bijvoorbeeld geen of onvoldoende baten heeft, kunnen alle bestuursleden door schuldeisers in privé aansprakelijk worden gesteld. Dat kan overigens alleen als gebleken is dat het voltallig bestuur nalatig is geweest.

www.animalshelterbonaire.com

+599 717 4989

KAMINDA LAGOEN 26 KRALENDIJK BONAIRE, Netherlands CARIBBEAN

JOB Bedrijfsblad 2015

Onze volgende

JOB

• Emigratiebeurs 13 en 14 februari

Ziekteverzuim binnen uw bedrijf?

Wij bieden u de volgende services voor optimale gezondheid en productiviteit van uw personeel: Werkplekonderzoek- en advies;

• Brandbeveiliging op de zaak Waar moet je aan voldoen

Re-integratie begeleiding van ‘arbeidsongeschikt’ naar ‘arbeidsgeschikt’; Sportbegeleiding ten behoeve van gewichtsverlies of ter preventie van lichamelijke klachten; Individuele consultatie voor een op maat gemaakt leefstijladvies.

Kaya Industria 38C 717-5323 info@fysiodibario.com

aken er een pun m j t wi

• OLB

..

Punt 1 ...easy

va n.

De Bonairiaanse overheid

Om openingstijden te verbeteren ...

• ARBO Bedrijfsartsen

Maandag tot vrijdag 9:30 - 13:00 en 2:30 - 18:00 zaterdag van 10:00 - 14:00

Punt 2 ...affordable

Om de laagste prijs te hanteren ...

1 LB - $8,50 | 2LBS - $10,- | 3LBS or more - 3,50/LB

Punt 3 ... fast

Om sneller dan het geluid te gaan ...

In 5 dagen heeft u het bestelde product in huis

Mocht u JOB nog niet hebben...

Het blad is onder andere verkrijgbaar bij de Kamer van Koophandel en Nijverheid Bonaire.

Bulevar A Abraham 51 | +599 717 6161 | bonaire@getezone.com

Maak v a n e e n p en i et s p ers o o n l i j k s . . .

Kaya Grandi 33-35 • Harborside Shopping Mall (T) 599 717 8160 • info@bonairelittmanstores.com • info@littman.nl