JOB (1) Bedrijfsblad Bonaire 2017

1

Import

Jouw Onderneming op Bonaire

Cargill Bonaire Salted Export

Qredits

Ondernemersdromen

Rocargo

Groei en ontwikkeling

Export

Kamer van Koophandel

KvK

Importeren

Sorry

BonDigro

Vastgoed

Import en export op Bonaire in negen stappen Goedkoop importeren

statistieken 2017 een goed excuus op Bonaire

Bedrijfsblad Bonaire in samenwerking met de KvK | Eerste kwartaal 2017

JOB

JOB Bedrijfsblad 2017

Voorwoord

Important Het woord important begint met import. Hetgeen voor Bonaire heel belangrijk is. Bijna alles wat wij eten en gebruiken wordt via lucht en zee aangevoerd.

Dus ook de bedrijven op heit eiland hebben veel met import en export te maken. Bij in- en uitvoer denken we al snel aan goederen, maar er is meer dat je kunt in- en uitvoeren. Arbeid bijvoorbeeld en wat te denken van het importeren of exporteren van kennis?

De kennis die we hebben van de regio, Latijns-Amerika en Europa en waarmee we investeerders kunnen helpen de juiste keuze te maken, is een belangrijk goed.

Een exportproduct hoeft dus niet altijd uit materie te bestaan.

En als het niet gaat om materialen, heb je ook geen aanvlieg- of aanvoerroutes nodig. Dat maakt exporteren niet alleen gemakkelijker maar ook stukken goedkoper.

Door actief aan de slag te gaan met het exporteren van kennis kunnen we als ondernemers veel voor het eiland en de omgeving betekenen. Voor we zover zijn, moeten we ons echter eerst nog even bezighouden met het investeren in en importeren van bepaalde kennis. Een belangrijk gegeven hierbij is onze jeugd.

Als we in hen investeren kunnen in de toekomst onze import en export zeker floreren.

Inhoud

16

Gary Rimmey Cargill Bonaire

20

Marnix Stoorvogel Colofon Uitgever Conté \ Marnix Stoorvogel Auteurs Patricia Bergwijn Dick ter Burg Violet Duggins-Gumbs Marjanneke Grobben Rozemarijn de Jong Tom Kok Henriëtte Kuipers Thies Leijsen Tristan Monzon Rianne van Rijswijk Jaap Roks Marnix Stoorvogel Gerjanne Voortman Laetitia Wall

Marisela Croes

Rocargo

54

Eindredactie Write \ Patricia Bergwijn Realisatie Conté Distributie Conté Fotografie Conté \ creativEnvision Uitgave 4 x per jaar Wilt u adverteren, reageren of heeft u vragen?

Neem dan contact op met de uitgever: +599 717 7723 info@studioconte.nl HVO papier staat voor houtvrij offset papier.

Dit blad is gedrukt op houtvrij papier ook wel boomvrij papier genoemd.

De grondstof hiervoor kan onder meer rijst, stro, bamboe, hennep en katoen zijn.

Import en export op Bonaire

JOB Bedrijfsblad 2017

Inhoud 6 Emigratiebeurs Bestemming Bonaire Emigratiebeurs Bestemming Bonaire

6

12 Qredits Ondernemersdromen 16 Cargill

12

Import en export dragen bij aan groei

Statistieken 2017

Eenmanszaak

44

34 Vastgoed exploiteren op Bonaire

46

50 Sorry Een goed excuus

Een goede zaak

Import en export op Bonaire 58 Kamer van koophandel Import en export op Bonaire 60 Acht gouden regels

38 Column Arbeid importeren

on Statia

54 Kamer van koophandel

30 Importeren in negen stappen

Ondernemen op Bonaire

Arbeid importeren

52 Geven om gezondheid

26 Boekhouding Fielmich and Sons

44 Fielmich & Sons Import en export maakt Bonaire groter

48 Import and Export

20 Rocargo

24 Kamer van Koophandel

Bart Fielmich

Goedkoop importeren

46 Ondernemen op Bonaire

Profit and Protection

Qredits, Orphaline Saleh

40 BonDigro

Wat je van ver haalt ...

4

van importeren

Ak

ker

ma

ns

Au

to

Su

pp

lies

Ford EDGE 2017

Ford Edge SE

Ford Edge Titanium

Ford Edge SEL

Ford Edge Sport

Akkermans Auto Supplies B.V. Hyundai Bonaire N.V. Kaya Amsterdam 2 Bonaire Caribbean Netherlands Tel +599 717 8667 Fax +599 717 5034 info@toyotabonaire.com www.toyotabonaire.com

BV

JOB Bedrijfsblad 2017

Emigratiebeurs ex po ho uten nederland 2 0 1 7 - 2 1 ste editie - 11 & 12 febr u ari Meidoornkade 24 - 3992 AE Houten (Utrecht) Nederland 6

JOB Bedrijfsblad 2017

Deelnemers: BanBoneiruBek - OCAN - Compact S - Rocargo - Fundashon Mariadal - Caribbean Homes - Harbourtown

Bonaire in het zonnetje op de EmigratieBeurs Tekst: Marjanneke Grobben

D

e Emigratiebeurs in Expo Houten houdt zaterdag 11 en zondag 12 februari 2017 al weer de 21e editie van de beurs. Denkt u er al een tijdje over om naar Caribisch Nederland te verhuizen? Tijdens de Emigratiebeurs kunt u zich uitgebreid oriënteren en laten informeren. Bonaire zal ook dit jaar worden vertegenwoordigd door het plein ‘Bestemming Bonaire’.

Verschillende bedrijven en organisaties uit Bonaire bieden op dit plein hun diensten aan en presenteren zich aan toekomstige bewoners en/of ondernemers.

Om aan de voorspelde groei in de gezondheidszorg, IT, infrastructuur en toerisme te voldoen is er behoefte aan goed geschoold personeel. Vandaar dat Curaçao, Bonaire en Aruba stands voor u hebben ingericht, waar u zich kunt laten voorlichten over wonen en werken op de eilanden, over emigratie en remigratie, het opzetten van een eigen bedrijf en nog veel meer.

Healthcare Jobs Abroad Dit jaar is het thema voor de derde achtereenvolgende keer ‘Healthcare Jobs Abroad’. Het wordt georganiseerd in samenwerking met EURES. 7

Ook ziekenhuis Fundashon Mariadal op Bonaire is dit jaar weer aanwezig en op zoek naar medische specialisten en verpleegkundigen zowel permanent als tijdelijk.

Een wereld aan kansen Naast de Caribisch Nederlandse exposanten vindt men op de Emigratiebeurs alle informatie die nodig is voor een succesvolle emigratie.

Geografisch ingedeeld vindt men hier makelaars, financiële adviseurs, emigratie experts, diplomawaarderingsinstituten, verzekeringsmaatschappijen, verhuizers, taalinstituten, etc. Kortom voor een geslaagde emigratie is een bezoek aan de Emigratiebeurs onmisbaar.

De Internationale Emigratiebeurs is met 12.000 bezoekers en 165 internationale exposanten Europa’s grootste evenement op het gebied van wonen, werken, studeren en ondernemen in het buitenland.

Of u nu op zoek bent naar rust, ruimte, een natuurlijkere omgeving, een nieuwe baan, een start als ondernemer of u bent Nederland gewoon zat: de Emigratiebeurs biedt een wereld aan kansen!

Lokale talenten verkrijgbaar!

De eilanden Bonaire, Sint-Eustatius en Saba zijn in ontwikkeling en hebben dringend behoefte aan professionals die mee helpen opbouwen. Hoewel er sprake is van een groot arbeidspotentieel in Nederland, lukt het nog onvoldoende om eilandskinderen te stimuleren om terug te keren. Voor degenen die willen, blijkt het een opgave om een geschikte baan te vinden. Indien overheden en bedrijven oprecht de voorkeur geven aan deze talenten zal de werving en selectie proactief, systematisch en realistisch moeten gebeuren.

De bureaucratie, de studieschuld en het gebrek aan huisvesting en kinderopvang vormen in de praktijk vaak niet of nauwelijks te nemen hindemissen.

Ook moet er bij remigratie meer aandacht komen voor succesvolle integratie in de samenleving.

Stichting Ban Boneiru Bèk en Stichting Ocan willen uitkomst bieden door met lokale werkgevers in te zetten op een actiever remigratie bevorderend beleid, dat bovendien garanties biedt voor duurzame inzet van lokale talenten.

Naast de vacatures zal er dit jaar ook een aanbod zijn stageplaatsen op de eilanden voor HBO studenten.

Celia BBB

BanBoneiruBek Kaya Sabalo Kralendijk, Bonaire CN Tel: +599 717 4518 info@banboneirubek.com www.banboneirubek.com

Cynthia OCAN

OCAN Koninginnegracht 19 2514AB Den Haag NL Tel: +31 70 380 3301 www.ocan.nl info@ocan.nl

Compact-S

Een administratiekantoor op Bonaire dat zich richt op het midden- en kleinbedrijf. Onze medewerkers helpen u op een spontane manier en nemen veel van de zorgen weg, waarmee u als ondernemer dagelijks te maken heeft.

Het zal je als ondernemer maar gebeuren dat je te weinig aandacht krijgt waardoor de jaarrekening en/of fiscale aangiften niet juist zijn, afspraken niet nagekomen worden of essentiële adviezen achterwege blijven.

Jack

Het is voor Compact-S vanzelfsprekend dat wij tegen betaalbare prijzen de door onze klanten gevraagde kwaliteit leveren.

Uiteraard houden wij hierbij de geldende regelgeving goed in de gaten. Betrokken zijn betekent voor ons, dat onze klanten ook daadwerkelijk voelen, dat we aandacht voor hen hebben en geïnteresseerd zijn in de mens(en) achter de ondernemer(s).

Onze klanten krijgen dan ook altijd een vast aanspreekpunt waar ze snel met hun vragen terecht kunnen.

Compact-S Bonaire.com Kaya Industria 15e Kralendijk Bonaire, CN Tel: +599 717 8702 info@compactsbonaire.com www.compactsbonaire.com 8

Robert

Fundashon Mariadal Missie Fundashon Mariadal wil iedereen op Bonaire voorzien van professionele, optimale medische en transmurale zorg, waarbij door middel van geïntegreerde samenwerking tussen algemene en specialistische zorg gestreefd wordt naar op elkaar afgestemde zorgvoorzieningen. Deze samenwerking richt zich vooral op de omringende (ei)landen waarop Bonaire genoodzaakt is terug te vallen. Internationale normen voor gezondheidszorg, aangepast aan de situatie van Bonaire, staan dan ook voorop en bepalen de richting.

Visie Iedereen heeft recht op maximaal haalbare en integraal kwalitatieve zorg op Bonaire. Zorg die bovendien is afgestemd op de behoeften en wensen van de patiënt en die van zijn of haar familie. Daar Fundashon Mariadal het grootste dienstverlenende bedrijf in de gezondheidszorg is op het eiland, is het haar taak om het welzijn op Bonaire continu te garanderen en ervoor te zorgen dat het personeel beschikt over de benodigde kennis, vaardigheden en middelen die hiervoor vereist zijn.

Fundashon Mariadal Kaya Soeur Bartola Kralendijk, Bonaire CN Tel: +599 717 8900 info@fundashonmariadal.org www.fundashonmariadal.com

Rocargo Logistics Services B.V.

Wij zijn trots om weer aanwezig te zijn als exposant bij Europa’s grootste Emigratiebeurs. Rocargo is gespecialiseerd in verschepingen van goederen van en naar Bonaire en kan dus ook zorgdragen voor de verscheping van uw huisraad. Met meer dan 32 jaar ervaring voert Rocargo dan ook samen met andere partners uw verhuizing zorgeloos voor u uit. Ons verschepingsbedrijf biedt samen met onze partner IFC een gegarandeerde wekelijkse vaart van Europa naar Bonaire. Rocargo beschikt bovendien over genoeg opslagruimte voor tijdelijke opslag wanneer uw verhuisboedel arriveert. Van in- en uitpakken tot het laden en lossen van uw bezittingen, onze verhuizers gaan zorgvuldig en met respect om met uw eigendommen.

Martijn IFC

IFC International Freight Caribbean Jupiterweg 1a, 4761 RW Z evenbergen, Netherlands Tel: +31 168 409 494 www.ifc-consolidators.nl 9

Patricia Rocargo

Rocargo Logistics Services B.V. Kaya Industria 12 Kralendijk, Bonaire CN Tel: +599 717 8922 rocargobonaire@rocargo.com www.rocargo.com

Harbourtown Real Estate Harbourtown Real Estate is established in 1989 and therefore is the oldest and most experienced real estate agency on Bonaire.

Our experience with real estate on the island combined with our thorough knowledge of Bonaire itself allows us to give you the best possible service regarding: * VERKOOP * AANKOOP * LANGE TERMIJN VERHUUR * VAKANTIEVERHUUR * BEHEER * COMMERCIEEL ONROEREND GOED Ons deskundige team is u graag van dienst, neem voor meer informatie contact met ons op! Bent u op Bonaire; loop dan even bij ons binnen voor een geheel vrijblijvend advies, de koffie staat klaar!

Graag tot ziens!

Team Harbourtown Real Estate”

Harbourtown Real Estate Kaya L.D. Gerharts 20 Bonaire, Dutch Caribbean Tel. : + (599) 717 5539 Fax : + (599) 717 5081 info@harbourtownbonaire.com www.harbourtownbonaire.com

Caribbean Homes + Yachts Bonaire B.V.

Caribbean Homes + Yachts Bonaire B.V. Makelaardij Caribbean Homes Bonaire bestaat uit een enthousiast team van medewerkers. Onze jarenlange ervaring op Bonaire in combinatie met onze liefde voor huizen en voor Bonaire maakt onze dienstverlening zeer deskundig en betrokken. Bij Caribbean Homes koppelen we ‘hart voor ons vak’ aan ‘hart voor onze klanten’. Wij geloven sterk in een eerlijke, positieve en transparante handel met een bevredigend resultaat voor alle betrokken partijen! U kunt bij ons terecht voor het verkopen van uw woning, kavel of bedrijf, maar wij kunnen u ook helpen bij de aankoop van een object.

Persoonlijke aandacht voor uw wensen staat bij ons centraal.

Even voorstellen: Pieter Groenendal - In November 2012 heb ik Caribbean Homes overgenomen van de vorige eigenaar. Voor mij was dit een grote uitdaging na 18 jaar in de groothandel van levensmiddelen gewerkt te hebben op Curaçao en Bonaire. Nu, 4 jaar later, hebben wij een mooi bedrijf met een groot aanbod aan huizen, appartementen, percelen en commerciële bedrijven (zoals restaurants en kantoorpanden). Bezoek svp onze site en laat ons weten hoe wij u kunnen helpen.

10

Pieter Caribbean Homes & Yachts Bonaire B.V. Plasa Reina Juliana 6 Kralendijk Bonaire, CN info@caribbeanhomesbonaire.com www.caribbeanhomesbonaire.com Tel: +599 717 4686 Tel: +31 85 888 0442

Dive sites

Shore and Boating Only Boating Snorkeling 01 - Boka Bartol 02 - Playa Benge 03 - Playa Funchi 04 - Bisé Morto 05 - Wayaka 06 - Boka Slagbaai Noth 07 - Nukove 08 - Carel’s Vision 09 - Karpata 10 - La Dania’s Leap 11 - Rappel 12 - Bloodlet 13 - Tolo / Ol’ Blue 14 - Country Garden 15 - Bon Bini na Kas 16 - 1000 steps 17 - Weber’s Joy / W. Hut 18 - Jeff Davis Memorial 19 - Kalli’s Reef 20 - Oil Slick Leap 21 - Barkadera 22 - Andrea 2 23 - Andrea 1 24 - Petries Pillar 25 - Small Wall 26 - Cliff 27 - La Machaca 28 - Reef Scientifico 29 - Buddy’s Reef 30 - Bar’s Reef 31 - Front Porch 32 - Something Special 33 - Town Pier 34 - Calabas Reef 35 - 18th Palm 36 - Windsock 37 - corp. Meiss / N. Belnem 38 - Bachelor’s Beach 39 - Chez Hines 40 - Lighthouse Point 41 - Punt Vierkant 42 - The Lake 43 - Hilma Hooker 44 - Angel City 45 - Alice in wonderland 46 - Blauwe Pan 47 - Larry’s Lair 48 - Jeannies’s Glory 49 - Salt Pier 50 - Salt City 51 - Invisibles 52 - Tori’s Reef 53 - Pink Beach 54 - White Slave 55 - Margate Bay 56 - Red Beryl 57 - Atlantis 58 - Vista Blue 59 - Sweet Dreams 60 - Red Slave 61 - Willems Tower Light 62 - White Hole 63 - Cai

A - No Name Beach B - Ebo’s Reef C - Jerry’s Reef D - Just a Nice Dive E - Nearest Point F - Keepsake G - Bonaventure H - Monte’s Divi I - Rock Pile J - Joanne’s Sunchi K - Cap. don’s Reef L - South Bay M - Hands Off N - Forest O - South West Corner P - Munk’s haven Q - Twixt R - Sharon’s Serenity S - Vallerie’s hill T - Mi Dushi U - CH Annex / Yellowman V - Carl’s Hill W - Ebo’s Special X - Leonora’s Reef Y - Knife Z - Sampler

11

JOB Bedrijfsblad 2017

Qredits maakt reële ondernemersdromen waar Tekst: Patricia Bergwijn | Foto: creativEnvision/Qredits

Stel je hebt een idee of een droom en het laat je niet meer los, misschien zelfs al jarenlang niet. En ook al ben je ervan overtuigd dat je een gat in de markt hebt gevonden, het is nog niet gelukt om er daadwerkelijk gevolg aan te geven.

De verschillende banken die je hebt bezocht om je droom gefinancierd te krijgen, geloven er namelijk niet zo in en willen het risico niet nemen. Je piekert en gaat misschien zelfs twijfelen aan jezelf.

Het enige wat je nodig hebt, is wat startkapitaal en begeleiding om je onderneming op te starten.

Of je bent al een ondernemer en wil graag uitbreiden, groeien.

Je bedrijf is toe aan vernieuwing.

Maar innoveren kost geld en je mist net dat beetje extra om in deze innovatie of uitbreiding te investeren.

Je hebt er duidelijke ideeën over en weet zeker dat het uiteindelijk zal opleveren, je onderneming aantrekkelijker zal maken voor de markt. En ook al ben je een goede bekende bij de bank, ze willen je niet financieel ondersteunen. Die extra lening om het nodige te upgraden, bij te bouwen, dan wel die nieuwe koers die je zo graag wil varen door te zetten, krijg je niet.

Microfinanciering Dan biedt Qredits de oplossing. Deze Nederlandse

microfinancieringsorganisatie zonder winstoogmerk is vanaf 2009 actief in Nederland. Sinds 2015 kunnen ook Bonairiaanse ondernemers bij Qredits terecht voor een zakelijke lening van maximaal 25.000 Amerikaanse dollars en begeleiding door lokale vrijwillige coaches die zelf succesvol ondernemer zijn.

De bevlogen en uit de financiële sector afkomstige directeur van Qredits, Elwin Groenevelt, sluit niet uit dat het maximale leningbedrag voor ondernemers op Bonaire op termijn hoger wordt. In Nederland worden door Qredits anno 2016 immers kredieten verstrekt die kunnen oplopen tot € 250.000. Het maximale startbedrag was bij aanvang in Nederland € 35.000.

Volgens de directeur was en is Qredits een gat in de markt dat de banken in Nederland laten liggen, omdat het handelingsproces voor kleine bedragen in combinatie met het risico niet rendabel te krijgen is.

Er worden dan ook steeds minder leningen verstrekt aan startende ondernemers. De microfinancier, die met zestig medewerkers in dienst en 650 vrijwillige coaches inmiddels meer dan 9.000 kredieten heeft verstrekt van in totaal zo’n 170 miljoen euro, is dan ook geen concurrentie voor de banken. De banken zijn eerder blij met de kredietverstrekker omdat de 12

stichting de spreekwoordelijke taart uiteindelijk groter maakt door kleine ondernemers te helpen groeien.

Qredits is een non-profit organisatie en wordt actief ondersteund door de overheid, zoals het Ministerie van Economische Zaken en het Openbaar Lichaam Bonaire. Op deze manier kreeg Qredits de mogelijkheid om op Bonaire een vestiging te starten.

Met als doel om het ondernemerschap op Bonaire te versterken een daarmee ook weer nieuwe banen te creëren. De activiteiten van de microfinancieringsorganisatie Qredits bestaan uit drie pijlers.

Drie pijlers De belangrijkste pijler is natuurlijk de kredietverlening. Daarnaast en daaraan vooraf gaand biedt Qredits ondersteuning bij het schrijven van een ondernemingsplan. ”Elke startende ondernemer doet er goed aan om zijn of haar ideeën goed uit te werken in een ondernemingsplan.

Dat maakt ook dat men gedwongen wordt om aan alle aspecten rondom ondernemerschap te denken. Veel startende ondernemers denken daar te vaak te makkelijk over”, aldus Groenevelt. Qredits heeft diverse tools ontwikkeld om daarbij te helpen.

Bijvoorbeeld gratis te downloaden sjablonen op de website. Dit geeft een duidelijk raamwerk voor een

JOB Bedrijfsblad 2017

Nicole Senchi-Sordjo

Orphaline Saleh 13

JOB Bedrijfsblad 2017

“De lokale overheid ziet in dat ondernemerschap hét middel is om de Bonairiaanse economie te stimuleren en banen te creëren. Qredits draagt hieraan zijn steentje bij.” goed ondernemingsplan. Er is ook een e-learning beschikbaar in het Papiamentu, Nederlands en Spaans.

Met behulp van deze online cursus leren toekomstige ondernemers hoe ze een bedrijf moeten starten.

Het programma is zodanig opgebouwd dat de betreffende ondernemer aan het einde van de cursus zijn ondernemingsplan klaar heeft. De laatste pijler is het ondernemerschapsonderwijsprogramma dat Qredits heeft ontwikkeld voor het MBO, de HAVO/Vwo-klassen en de EigenBaas Avondschool: een echte ondernemerschapsschool voor ondernemers in spé die Qredits op Bonaire geeft in samenwerking met Fundashon Forma. “Veel jongeren beseffen nog niet dat ondernemen de toekomst heeft. We willen scholieren en studenten al in een vroeg stadium leren wat ondernemerschap inhoudt en hoe je een goed ondernemersplan kunt schrijven.”, vertelt Groenevelt. Dit jaar hebben de eerste MBO-studenten op de SGB het EigenBaas-programma afgerond.

Uitdaging Op Bonaire lijkt de uitdaging voor Qredits vooral de naamsbekendheid te zijn en het feit dat veel ondernemers in spé zichzelf en hun potentie nog al eens onderschatten. Dat blijkt ook uit de veertig kredietaanvragen die tot nog toe op Bonaire zijn ingediend.

In Nederland komt maar 25 procent van de aanvragen uiteindelijk voor een lening in aanmerking.

Voor Bonaire ligt dit percentage veel hoger namelijk 75 procent. Orphaline Saleh is vanaf de start bij Qredits op

Bonaire betrokken.

Met haar langjarige bankervaring is ze de aangewezen persoon om het kantoor van Qredits bij de Kamer van Koophandel te runnen. Ze legt uit dat voor veel (startende) ondernemers de drempel om een aanvraag te doen nogal hoog ligt. Ze hoort vaak “als ik iets aanvraag, wil ik het wel goed doen.” Veel ondernemers hebben extra begeleiding nodig bij het indienen van een aanvraag. Daarvoor kun ze bij het kantoor aan de Kaya Amsterdam terecht. Saleh is trots op wat Qredits het afgelopen jaar voor Bonaire heeft betekent. “We doen iets concreets voor de Bonairiaan en voor de economische vooruitgang van Bonaire”, vertelt ze glunderend.

Maar dat is niet het enige. Ze ziet mensen ook groeien, meer zelfvertrouwen krijgen, hun onafhankelijkheid en zelfredzaamheid toenemen terwijl ze hun bedrijf aan het opstarten zijn. De blije, verzelfstandigde en zelfredzamere klanten die ze op een klein eiland als Bonaire regelmatig tegenkomt, geven haar dan ook voldoening.

De ondernemers moeten het immers zelf doen en zelf het ondernemingsplan schrijven.

Kredietaanvragen Het Qredits-team op Bonaire bestaat inmiddels uit twee medewerkers: Orphaline Saleh en Nicole SenchiSordjo. Zij geven ondernemers de benodigde informatie en verwijzen hen door naar het e-learningprogramma.

Ze matchen ondernemers als dat nodig is met een van de vrijwillige coaches op Bonaire, die geselecteerd zijn op basis van betrouwbaarheid en 14

Elwin Groenevelt, CEO Qredits

ervaring in het ondernemerschap, en zijn betrokken bij de EigenBaasonderwijsprogramma’s. Na het indienen van de kredietaanvraag beoordeelt Saleh de ondernemingsplannen. Als de aanvraag compleet is en alle stukken zijn ingeleverd, kan ze de betreffende ondernemer binnen minimaal drie weken vertellen of Qredits het verzoek honoreert. Bij de beoordeling gaat het vervolgens vooral om het goed kunnen inschatten van de risico’s.

Dus kijkt Saleh naar het trackrecord van de ondernemer, eventuele schulden, betalingsproblemen, de krediethistorie, de haalbaarheid van het plan en in hoeverre de doelen realistisch zijn. De lening moet inclusief rente immers in uiterlijk vier tot zeven jaar kunnen worden terugbetaald.

Tot nog toe hebben op Bonaire op deze manier zo’n twintig ondernemers hun microkrediet ontvangen en zijn er achttien nog in behandeling.

De vraag naar krediet, coaching en begeleiding neemt de laatste tijd toe.

Dit betekent dat Qredits op Bonaire alle ruimte heeft om te groeien.

Directeur Elwin Groenevelt is dankbaar voor de support en financiële steun van het OLB. “De lokale overheid ziet in dat ondernemerschap hét middel is om de Bonairiaanse economie te stimuleren en banen te creëren.

Qredits draagt hieraan zijn steentje bij.”

JOB Bedrijfsblad 2017

Cargill Bonaire

Profit and Protection in Perfect Harmony

Tekst: Patricia Bergwijn | Foto: Conté

“Producing solar salt is just like farming. During a bad month, we do everything we can to make our crop grow so we can harvest and export it. It is the best job ever!” Gary Rimmey, the plant manager of Cargill Salt Company Bonaire B.V., still loves his job even after forty years of working for the American multinational corporation. This worldwide food, agricultural, financial and industrial company has over 150,000 employees in 70 countries and made a little less than 107.2 billion American dollars in sales and revenues in 2016.

16

C

argill’s relatively small salt company on Bonaire, with 45 workers and five to fifteen contractors, produces 200,000 to 500,000 megatons of salt a year.

Most of the high quality, 99.7% pure Bonairean salt is exported all over the world and is used in multiple ways. One third of its stock goes to the United States for softening water, another one third goes to the Caribbean and Latin American market for industrial or chemical purposes and

JOB Bedrijfsblad 2017

Producing solar salt is just like farming.

During a bad month we do everything we can to make our crop grow so we can harvest and export it.

It is the best job ever!

Europe processes one third further for domestic use. Only a small portion of the salt is sold locally in ten or 25 kilo bags.

Risky business The colorful beauty of the solar salt works, which extend all the way from the salt manufacturing ponds to the tourist-attracting salt mountains and the salt pier, might suggest that it is a simple and easy business. But turning seawater into salt is not all a bed of roses. There are a lot of challenges along the way.

It takes only six to eight months with favorable elements such as the wind and sun to speed up the production

process that starts with seawater entering the flats and ends with the harvest of the salt crystals. But the company’s main assistant in this process is hardly predictable and has a rather capricious character.

The growing salt crystals have one not so favorable, if not to say natural, enemy - Bonaire’s beloved rain.

Rain can easily undo all the hard work men and nature provide or delay the process. Another challenge is the ocean freight charges that move up or down according to demand.

All of the machines, such as bulldozers, front end loaders, pumps, trucks and tractors and their spare parts need to be imported. It is the same for parts of the pier that need 17

replacement and which must be shipped out of Houston.

The combination of salty air, the wind and the sun make the machines and instruments corrode faster, even though the plant has a special cleaning and washing program to prevent it.

The balancing of inventory, export and sales, mainly done by Cargill’s department in the States, becomes a very challenging job when you have to make sure a ship arrives at exactly the right time. One must be able to predict the future and the weather, fix parts before they fail and monitor and plan the production process carefully.

And then there is the competition from Chili, Mexico and the Bahamas which

JOB Bedrijfsblad 2017

forces the salt company to control the costs and be as cost effective and efficient as possible. It is one of the reasons why the Cargill Company is continuously training its people on new technologies in the market, finding ways to reduce fuel consumption and decrease the use of electricity.

However big these challenges, Cargill Salt Company Bonaire has two major advantages that leave all the others in the shadow - its capable and talented personnel and the best quality salt there is. These two make what seems to be a relatively risky business a steady and profitable one.

Commitment and social awareness “It’s all about the people and their skills”, notes Rimmey when he is talking about the success and vision of Cargill Bonaire. “You have to give your people opportunities to become the best they can, to outshine.”

He does so by facilitating and coordinating training programs on a behavioral and technical level, by stimulating engagement and ownership and by guiding them towards the vision of a 2020 Cargill.

One of the main components of this vision and the seven guiding principles of Cargill is commitment.

This commitment doesn’t only involve engagement in the company and its success, but also entails social awareness. That is why Cargill Bonaire invests a considerable amount of its profits into nutrition, education, and environment on Bonaire.

Examples of these three are the donations and time invested in the food bank, sponsorship of the Junior Rangers of STINAPA (an environmental organization), the future environmental leaders as Rimmey calls them, and STCB, the protector of sea turtles. Cargill supports ECHO and its planting of trees to protect and nurture Bonaire’s endangered yellowshouldered Amazon parrot (lora) and the pollination project of STINAPA

by building a structure to facilitate.

Yet the most important and biggest accomplishment in the environmental area might well be the salt company’s 40-hectare flamingo sanctuary and the creation of special tern “love and breed islands” on their property.

While being the symbol and absolute divas of Bonaire, flamingos are easily scared and once disturbed might never return to their nesting site.

Since Bonaire is one of four nesting sites left in the western hemisphere, the flamingos need protection.

By taking them under their wing, Cargill Bonaire offered these divas of Bonaire an isolated piece of their land close to the Pekelmeer.

This salt lake is one of the five designated wetlands of Bonaire that fall under the protection of the international Ramsar Convention.

The company proudly took on the responsibility of keeping people and dogs away from the sanctuary; monitoring and counting the population and maintains the ideal water level for the divas’ special diet and mud to nest.

The tern “love and breed islands” came into being when research showed that the tern population, of which some species are endangered as well, was diminishing on Bonaire. The terns were nesting on the roads where Cargill’s trucks drove carrying salt. To prevent further disturbance, Cargill and some environmental organizations sat together and came up with a plan to create safe and secured areas for them to breed. The plan and approach has been successful because thanks to these “love and breed islands”, the tern population on Bonaire is increasing.

For plant manager Gary Rimmey it was just the right thing to do: “Protecting the planet is part of our duty.”

18

Protecting the planet is part of our duty.

on

lin

JOBcn.nl; kennis in één klik

em

ag

azi

Ondernemers- en investeerdersplatform

Tekst: Marnix Stoorvogel

Caribisch Nederland heeft een nieuwe website: JOBcn.nl

D

e lancering van deze website houdt in dat elke geïnteresseerde kennis zal kunnen nemen van de economische situatie en ontwikkeling op Bonaire, Saba en Statia. Maar dat is niet het enige. Ondernemers en investeerders krijgen in één klik de informatie en kennis die ze zoeken, die ze kunnen delen en kunnen bestuderen. En omdat de portal interactief is, zullen zij ook hun bijdrage kunnen leveren aan de verbetering van het ondernemersklimaat in Caribisch Nederland.

De portal JOBcn.nl is drietalig, het Engels voor de internationale markt, het Spaans voor de regionale en Latijns/Zuid-Amerikaanse markt en

het Nederlands voor de NederlandsEuropese en thuismarkt.

Platform Jobcn.nl werkt samen met overheidsinstellingen als Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) en het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB), de Kamer(s) van Koophandel, onderwijsinstellingen, stichtingen, ondernemers en investeerders op de diverse eilanden. Feitelijk iedereen die werkt aan en belang heeft bij het versterken van het ondernemersklimaat in Caribisch Nederland.

Want dat is dan ook precies hetgeen dat JOBcn.nl met alle partijen bindt.

Samen werken aan het verbeteren en versterken van het ondernemers- en investeringsklimaat van Caribisch Nederland en dus de economie op de eilanden vooruit helpen.

19

JOBcn.nl wil hét communicatiekanaal zijn in Caribisch Nederland dat bovendien op een journalistieke, publieksvriendelijke en aantrekkelijke wijze verslag doet van wat er op economisch gebied te beleven en te doen valt op de eilanden.

De portal zal dan ook alle informatie brengen die voor investeerders en ondernemers van belang is.

Vanwege het interactieve karakter en de opzet zal er zeker ruimte zijn voor commentaar en/of aanvullingen en u zult zich tevens (gratis) kunnen abonneren op de nieuwsbrief.

Op die manier houdt u niet alleen uw kennis up-to-date maar bent (en blijft) u ook meteen op de hoogte van het laatste nieuws.

Geef je op voor de nieuwsbrief !

ne

JOB Bedrijfsblad 2017

Marisela Croes 20

JOB Bedrijfsblad 2017

Rocargo Import en export dragen bij aan groei

D

Tekst: Rozemarijn de Jong | Foto: creativEnvision /Conté

Rocargo Logistic Services BV is in 1982 begonnen met het afhandelen van vracht.

De BV was het eerste bedrijf op Bonaire dat verscheping per container aanbood.

De onderneming draagt zorg voor het hele traject, dus vanaf het land van herkomst tot aan aflevering bij de klant. Dit betekent routes uitstippelen voor de vracht, checken of de lading compleet is, zorgdragen voor inklaring door de douane, andere importformaliteiten afhandelen en ‘stevedoring’.

Stevedoring is de kunst van het zo efficiënt en economisch mogelijk laden en lossen van de vracht om de tijd van een vrachtschip in de haven tot een minimum te beperken.

e belangrijkste goederen die door Rocargo worden ingevoerd zijn bouwmaterialen, kleding, meubels en etenswaren.

Het bedrijf vervoert echter ook de huisraad bij verhuizingen en kleinere ladingen en bestellingen.

De voornaamste aanvoerroutes lopen via Nederland en de Verenigde Staten, maar importeur en exporteur Rocargo koerst ook naar landen als China en Indonesië. Als klanten ergens een nieuwe leverancier vinden, zoekt de onderneming uit hoe de producten naar Bonaire kunnen worden verscheept.

Bijdragen aan de opbouw Het is al snel duidelijk dat Rocargo een belangrijke rol speelt bij grote bouwprojecten op Bonaire. Zo heeft de transporteur gezorgd voor de verscheping van de windmolens naar Bonaire en vervoerde de onderneming de bouwmaterialen voor de nieuwe brandweerkazerne, de gevangenis en het Mariott Hotel. Bedrijven als Cargill en BOPEC doen eveneens zaken met de vrachtafhandelaar omdat ze altijd wel bouw- en onderhoudsprojecten 21

hebben lopen waarvoor materieel moet worden geïmporteerd.

Het ondernemersklimaat op Bonaire is goed, vindt managing director Marisela Croes. Ze baseert dat op het feit dat er de afgelopen jaren het hele jaar door lading is om te vervoeren.

Terwijl Rocargo voorheen een duidelijk hoog- en en een laagseizoen kende in de import en vrachtafhandeling.

Wat hier tevens aan bijdraagt, zijn de verbeteringen en uniformisering van de procedures rond de vrachtafhandeling en douaneformaliteiten. In dit opzicht loopt Bonaire dan ook voorop.

Op Bonaire kan men namelijk al sinds enige tijd online de belastingen betalen bij de douane en sinds kort kan dat ook op Curaçao en Aruba.

Thuisbasis Bonaire Eigenaars en oprichters Marisela Croes en haar man Robert Croes komen uit de regio. Marisela Croes is op Aruba geboren en maakte haar school af in Venezuela. Aangekomen op Bonaire besloot ze in 1982 samen met haar man uit Curaçao om Rocargo op te richten. Het bedrijf begon zijn bestaan in een douaneloods. Het huidige gebouw is in 1995 gebouwd.

Rocargo is intussen flink gegroeid

JOB Bedrijfsblad 2017

Ik zou op Bonaire meer maatschappelijke betrokkenheid willen zien en heeft inmiddels ook vestigingen op buureilanden Curaçao en Aruba.

De onderneming kon zich na verloop van tijd op Curaçao vestigen omdat Robert Croes hier oorspronkelijk vandaan kwam. Destijds was dat een voorwaarde om een bedrijf te beginnen op het eiland. Op Aruba waren de vereisten nog strenger.

De transporteur is echter tevens actief op Sint Eustatius en maakt daar gebruik van een scheepsagent, die zorgdraagt voor de import van vracht op Statia. De aanvragen en verdere afhandeling worden vanuit Bonaire geregeld.

Op thuisbasis Bonaire heeft het bedrijf onlangs en na een grondige vernieuwing ook de bovenverdieping in gebruik genomen. Deze ruimtes werden eerder verhuurd aan derden.

Met afdelingen als het magazijn, de inklaring, planning en backoffice heeft het bedrijf op het eiland inmiddels 36 werknemers in dienst.

Het vrachtafhandelingsbedrijf is sinds 2000 ISO gecertificeerd.

Dit betekent onder andere dat alle werkprocessen zijn vastgelegd en de onderneming jaarlijks wordt geaudit. Het helpt Rocargo om een vooruitstrevend bedrijf te blijven dat zichzelf continu verbetert.

Uitdaging De grootste uitdaging voor Rocargo is de haven van Bonaire. De aanvoer van goederen ondervindt veel hinder van de cruiseschepen. Nu Bonaire het hele jaar door cruiseschepen ontvangt, is dit volgens de managing director echt een bottleneck aan

het worden. De aanwezigheid van cruiseschepen bij de Zuidpier leidt er namelijk toe dat vrachtschepen daar niet kunnen aanmeren en er te weinig tijd en capaciteit overblijft om de aangevoerde lading te ontvangen.

Hierdoor loopt de planning spaak.

Daarnaast is het voor Rocargo lastiger plannen omdat er piekmomenten ontstaan waarbij er extra personeel nodig is en dode momenten waarbij het personeel niks te doen heeft.

Omdat Rocargo bij voorkeur met vaste mensen werkt en het bedrijf het belangrijk vindt dat medewerkers goed zijn ingewerkt en dus weten wat ze doen, levert dit nogal wat ongemak op.

Maatschappelijke betrokkenheid Marisela Croes heeft haar medewerkers hoog in het vaandel staan. Dit blijkt onder andere uit het feit dat er weinig verloop van personeel is.

In deze tijd niet iets vanzelfsprekend en het geldt zeker niet voor alle bedrijven op Bonaire. De directeur legt uit dat communicatie het belangrijkst is.

Het gaat daarbij volgens haar vooral om het maken van duidelijke afspraken, om mensen te leren 22

hoe het er aan toe gaat in een professionele organisatie en om werknemers te leren op tijd te zijn.

“Aan de ene kant ben ik streng iemand mag niet zomaar wegblijven.

Maar ik geef ook mogelijkheden om verder te groeien, om een opleiding te volgen”, vult ze aan. Verder is het volgens haar van belang dat het personeel daarnaast ook de tijd krijgt om de cursus en/of opleiding te volgen en je als werkgever dus niet moet verwachten dat medewerkers dat allemaal in hun eigen tijd doen.

De incentive die het personeel jaarlijks ontvangt draagt eveneens bij aan de tevredenheid.

Tenslotte is het belangrijk om iets terug te doen voor de maatschappij, vindt Croes. Rocargo ondersteunt dan ook regelmatig liefdadigheidsprojecten door zorg te dragen voor de import van speelgoed en/of meubels.

Ook het personeel zet zich in voor maatschappelijke acties zoals Tene Boneiru Limpi (Houdt Bonaire Schoon) en BON Doet. In het algemeen zou ze op Bonaire meer betrokkenheid willen zien. “Als je wilt dat het eiland vooruit gaat, moet je als bedrijf dingen teruggeven om de maatschappij vooruit te helpen. Dus als je bedrijf groeit, denk er dan ook aan om iets terug te doen.”

Zo vindt ze dat een nieuw hotel bijvoorbeeld ook iets zou kunnen organiseren of bouwen voor de lokale jeugd. Pas dan creëer je naar haar mening daadwerkelijk het soort groei waar het hele eiland van profiteert.

Cargill Inc. is a privately held global corporation based in Minnesota. Founded in 1865, Cargill provides food, agriculture, financial and industrial products and services to the world.

Cargill, Incorporated - PO Box 9300 - Minneapolis, MN - 55440-9300 - United States - 800-227-4455 (English)

Raad Onderwijs Arbeidsmarkt Caribisch Nederland

Together, we make it work

Je vindt ons op

Raad Onderwijs Arbeidsmarkt | Caribisch Nederland Bonaire Kaya Korona #3 | T: +599 717 5450 F: +599 717 5460

Sint Eustatius T: +599 318 4808 | 21 Saba T: +599 416 5356 | E: info@roacn.com W: www.roacn.com S: roacnbonaire

JOB Bedrijfsblad 2017

Statistieken handelsregister per Geregistreerde bedrijven per sector

Sector

2015

Landbouw 29 Visserij 3 Industrie 163 Nuts 11 Bouwnijverheid 213 Installatie bedrijven 45 Groothandel 84 Tussenhandel 72 Detailhandel food 52 Detailhandel non-food 249 Hotels, etc.

333 Reparatiebedrijven 62 Transport 166 Bankwezen 195 Verzekeringswezen 38 Zakelijke dienstverlening 723 Overige dienstverlening 46 Verhuur onroerend goed 68 Overige dienstverlening 763 Totaal: 3315

2017 Statistieken van uitgeschreven bedrijven per sector

2017

28 3 174 12 241 48 81 73 57 280 362 68 187 235 37 805 54 78 823 3646

Sector

Landbouw Landbouw Industrie Industrie Bouwnijverheid Bouwnijverheid Bouwnijverheid Bouwnijverheid Installatiebedrijven Installatiebedrijven Groothandel Groothandel Tussenhandel Tussenhandel Detailhandel food Detailhandel non-food Detailhandel non-food Hotels, etc.

Hotels, etc.

Hotels, etc.

Reparatiebedrijven Reparatiebedrijven Transport Transport Transport Bankwezen Bankwezen Bankwezen Verzekeringswezen Verzekeringswezen Zakelijke dienstverlening Zakelijke dienstverlening Zakelijke dienstverlening Zakelijke dienstverlening Zakelijke dienstverlening Overige dienstverlening Overige dienstverlening Verhuur onroerend goed Overige dienstverlening Overige dienstverlening Overige dienstverlening Overige dienstverlening Totaal:

24

nummer 1 1 13 2 4 9 1 1 1 1 1 2 2 5 2 1 11 1 14 1 2 1 2 4 1 2 1 3 2 1 2 6 21 2 8 1 5 5 5 98 2 9 257

reden

Ambtshalve doorhaling Opheffing (algemeen) Opheffing (algemeen) Liquidatie Ambtshalve doorhaling Opheffing (algemeen) Opheffing (failissement) Liquidatie Ambtshalve doorhaling Liquidatie Ambtshalve doorhaling Opheffing (algemeen) Ambtshalve doorhaling Opheffing (algemeen) Opheffing (algemeen) Ambtshalve doorhaling Opheffing (algemeen) Ambtshalve doorhaling Opheffing (algemeen) Liquidatie Opheffing (algemeen) Liquidatie Ambtshalve doorhaling Opheffing (algemeen) Uitgetreden directie Ambtshalve doorhaling Opheffing (algemeen) Liquidatie Opheffing (algemeen) Liquidatie In liquidatie Ambtshalve doorhaling Opheffing (algemeen) Opheffing (failissement) Liquidatie Ambtshalve doorhaling Opheffing (algemeen) Opheffing (algemeen) Ambtshalve doorhaling Opheffing (algemeen) Opheffing (failissement) Liquidatie

JOB Bedrijfsblad 2017

Boekhoudprogramma’s vergelijken

Boekhouding eenmanszaak Tekst: boekhouding-eenmanszaak.nl

Kost de boekhouding van je eenmanszaak je relatief veel tijd en vind je het tijd om daar wat aan te doen?

De boekhouding van een eenmanszaak is relatief gemakkelijk, mits je daar de juiste tools voor in handen hebt.

Daarbij is met name een goed boekhoudprogramma van groot belang.

Je voorkomt op die manier dat je aan het eind van het jaar zelf een balans op dient te maken of op een andere manier veel tijd kwijt bent aan de cijfers.

De beste boekhoudprogramma’s voor een eenmanszaak E-Boekhouden Rompslomp Offective Acumulus Exact online

1e jaar gratis € 5,- per maand € 7,20 per maand € 8,95 per maand € 31,- per maand

Eenvoudige boekhouding De boekhouding van een eenmanszaak zit vrij eenvoudig in elkaar, vooral op het moment dat je werkt als dienstverlener. Er is dan geen sprake van inkoop, waardoor je kunt volstaan met het boeken van je inkomsten en de enkele uitgaven die je doet. Koop je bijvoorbeeld een computer om op te kunnen werken of ga je lunchen en wil je die kosten boeken? Dan moeten die kosten worden afgetrokken van de winst die je maakt, die volgt uit de omzet die je boekt. Wat dat betreft zit de boekhouding van een eenmanszaak niet moeilijk in elkaar. Het kost vooral veel tijd om alles netjes in te voeren.

Eisen voor de eenmanszaak Op het gebied van boekhouding hoeft een eenmanszaak ook niet aan 26

veel eisen te voldoen. Uiteraard ben je verplicht je aan de voorwaarden van de Belastingdienst te houden, maar dat gaat niet veel verder dan de balans en resultatenrekening aan het eind van het jaar. Bovendien dien je ieder kwartaal je btw-aangifte te doen. Het is dus de moeite waard om te zorgen dat je die eenvoudig uit je boekhouding kunt halen.

Bovendien zorg je er op die manier voor dat je boekhouding als eenmanszaak op orde is en dat je een overzicht hebt van de inkomsten en uitgaven.

Belangrijkste functies boekhouding eenmanszaak • • • • • •

ABB aangifte Facturatie Bankmutaties inlezen iDeal link bij facturen Facturen eenvoudig mailen Handige functies

Wanneer je een softwareprogramma wilt gebruiken voor de boekhouding van je eenmanszaak is het prettig om een aantal handige functies in te schakelen. Zorg er bij voorkeur

JOB Bedrijfsblad 2017

voor dat je meteen kunt zien hoe het ervoor staat met je debiteuren en hoeveel saldo je op dit moment tot je beschikking hebt. Op die manier voorkom je onduidelijkheid en houd je zelf de controle. De boekhouding van je eenmanszaak werkt op dat moment voor jou, in plaats van dat je zelf veel tijd kwijt bent om alles uit te zoeken en in orde te maken.

Boekhouding eenmanszaak Wanneer je gaat ondernemen is het belangrijk dat je een goede administratie bijhoudt. Dat is voor velen het minst leuke onderdeel.

Want, ja, je wil zo veel mogelijk bezig zijn met de daadwerkelijke onderneming. De papieren rompslomp komt er een beetje bij. Toch mag dit zeker geen excuus zijn om de boel te laten versloffen. Wanneer de administratieve kant niet op orde is, kan dit tot allerlei problemen leiden.

Om te beginnen heb je zonder een heldere administratie geen zicht op de actuele stand van zaken.

Het is de basis van ieder bedrijf.

Als dit niet helemaal klopt, dan komt alles op losse schroeven te staan.

Bovendien heb je bij het doen van een belasting aangifte veel profijt van een overzichtelijke boekhouding.

Daarom is het zaak alles bij te houden.

Een digitale administratie Wellicht denk je nog altijd aan een hoop mappen vol documenten, maar tegenwoordig gaat vrijwel alles digitaal. Je administratie bijhouden op de computer heeft onder andere de volgende voordelen: •

•

•

•

Het kost geen geld aan papier en inkt; Het neemt weinig plek in beslag (alleen ruimte op de harde schijf); Het is makkelijker om iets op te zoeken; Je kunt gebruik maken van de rekenkracht van de pc.

Zijn er ook nadelen? Ja, want een computer kan crashen en daarbij kan data verloren gaan. Het is absoluut niet prettig en niet aan te raden om allerlei belangrijke gegevens te verliezen.

Maar dit is gelukkig prima te ondervangen door regelmatig een back-up te maken van je administratie.

27

Daarmee kun je een hoop ellende voorkomen.

Wanneer het te veel is Als particulier kun je natuurlijk alles best zelf bijhouden.

Maar bedrijven, zeker wanneer ze wat groter zijn, hebben mensen in dienst om dit te regelen. Zodoende is er een hele beroepsgroep ontstaan: de accountants. Zij houden de administratie bij van verschillende bedrijven en kunnen daar een aardige boterham mee verdienen.

Dat is overigens niet zo gek, want door alle zaken op orde te houden zijn ondernemingen in staat om beter te functioneren.

Uiteindelijk levert een goede accountant dus meer geld op dan dat hij kost.

Hoe je het ook wendt of keert, iedere onderneming heeft een inzichtelijke administratie nodig. Alleen wanneer dit netjes wordt bijgehouden, kun je daadwerkelijk afgewogen beslissingen nemen. Het is het fundament waar de onderneming op wordt gebouwd.

Of je nu iemand inhuurt of alles zelf regelt, zorg dus dat het voor elkaar is.

JOB Bedrijfsblad 2017

Hoe start ik mijn boekhouding?

Iedereen heeft een inzichtelijke administratie nodig. Hoe klein of groot je ook bent. Voor eenmanszaken kan het soms nog wel eens het geval zijn dat de administratie teveel tijd in beslag neemt. Daardoor wordt deze niet goed bijgehouden. Dit heeft ongewenste gevolgen. Jammer, want als eenpitters zouden weten hoe simpel én goedkoop het was om hun administratie bij te houden, zou dat een hoop kopzorgen schelen.

Voor het oprichten van een eenmanszaak Administratie krijg je natuurlijk pas zodra je een eenmanszaak begint.

Wil je een eenmanszaak oprichten?

Dan ben je hier op de goede plek.

Het is namelijk superbelangrijk om al vóór het starten van je onderneming iets te weten over de administratie die komen gaat.

Eenmanszaken moeten namelijk ook aan belastingvoorwaarden voldoen. Zo moet je je administratie zeven jaar bewaren, zodat de belastingdienst terug kan zien wat je balans, jaarrekening en de ABB van voorgaande jaren was.

Iedereen heeft een inzichtelijke administratie nodig. Hoe klein of groot je ook bent Het is niet veel, maar het is dus wel goed om dit soort administratie veilig op te bergen in een online boekhoudprogramma.

Administratie eenmanszaak Zoals aangegeven is de administratie voor eenmanszaken niet heel erg moeilijk. In verhouding kan het echter 28

wel een hoop tijd in beslag nemen.

En dat terwijl je liever geld in het laatje brengt en gewoon aan de slag gaat in jouw eigen vakgebied. Maar ook de boekhouding voor een eenmanszaak betaalt zich echter terug. Wellicht ben je er inderdaad soms een paar uur mee bezig, zodra je echter je btwaangifte doet, hoef je maar één blik in je administratie te werpen om te weten hoeveel je overal in moet vullen.

Een tijdsinvestering die zich dus uitbetaalt. En zoals eerder aangegeven, blijft de moeite en tijd die je in de administratie van je eenmanszaak moet investeren beperkt. Boekhoudprogramma’s voor eenmanszaken zijn basaal en daarom ook toegankelijk voor ondernemers zonder fiscale kennis.

Welk boekhoudprogramma past bij jou?

Een boekhoudprogramma voor eenpitters hoeft dus niet ingewikkeld te zijn. De administratie van eenmanszaken heeft al voldoende aan een online boekhoudprogramma dat de ABB-aangifte in kaart brengt, facturen kan versturen en een urenregistratie bijhoudt.

JOB Bedrijfsblad 2017

Tekst: Ikgastarten.nl

Importeren in 9 stappen Als ondernemer kan het importeren van buitenlandse producten naar Nederland veel perspectieven bieden. U moet daarbij echter wel bepaalde regels van de overheid in acht nemen.

In dit stappenplan leest u meer over de bekendste verplichtingen, maar houd er rekening mee dat dit algemene richtlijnen zijn.

Mogelijk zijn op uw situatie nog andere regels van toepassing.

De negen stappen om producten te importeren zijn: [Voor alle in dit artikel genoemde weten regelgeving geldt dat de vigerende wet- en regelgeving op de BES eilanden kan afwijken van die van de Europees Nederlandse, red.]

1. Check of het product mag worden ingevoerd Het is uiteraard niet de bedoeling dat u ‘zomaar’ begint met het invoeren van die geurige en aromatische theemelanges uit Maleisië.

In eerste instantie zoekt u via een marktonderzoek uit of er op de Nederlandse markt wel vraag is naar dit product. Misschien geven Nederlandse consumenten nog steeds de voorkeur aan thee van de bekende merken of maken zij liever gebruik van theezakjes dan van losse theebladeren. Dan kunt u het importeren van de Maleisische thee beter meteen uit uw hoofd zetten.

Als u echter vaststelt dat er hiervoor

in Nederland wel degelijk een markt bestaat, is het zaak om verder te kijken. Heeft u vastgesteld dat er een markt voor uw product is, kunt u, voordat u zich gaat bezighouden met het schrijven van een importplan, nagaan of de overheid uw plannen met dit specifieke product ook ziet zitten. Het invoeren van producten uit andere EU-landen levert vrijwel nooit problemen op.

Producten importeren van buiten de EU ligt vaak iets ingewikkelder. U moet dan rekening houden met de douane, de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), die controles uitvoeren om te zien of u zich wel goed houdt aan de wetgeving op het gebied van veiligheid, gezondheid, economie en milieu.

Sommige goederen mag u niet of slechts beperkt invoeren, terwijl voor andere goederen specifieke voorwaarden gelden.

Daarnaast moet u ook altijd nagaan of er geen bepaalde merk-, model-, octrooi- of auteursrechten op het in te voeren product van toepassing zijn.

2. Vraag indien nodig toestemming aan de producent Bij het importeren van producten krijgt u niet alleen te maken met de EU, maar ook met de landen van de Europese Economische Ruimte (EER), die werd opgericht in 1992.

De EER is het akkoord tussen de landen van de Europese Unie en de Europese Vrijhandels Associatie (EVA), met uitzondering van Zwitserland.

30

Het akkoord bevordert vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal tussen de deelnemende landen. Bij het importeren van producten van buiten de EU krijgt u echter nadrukkelijker te maken met de lokale producent; deze moet u namelijk toestemming geven om de producten naar Nederland te importeren en te verkopen.

Binnen de EER producten zonder toestemming importeren wordt ook wel parallelimport genoemd.

Dit is vanzelfsprekend niet aan te raden, omdat de straf op parallelimport varieert van een schadevergoeding tot vernietiging van de geïmporteerde voorraad. Echter, een product dat in de EER via een officieel distributiekanaal in de handel wordt gebracht, is daarna binnen de EER dus vrij verhandelbaar.

3. Wel of geen invoervergunning nodig?

Het kan zijn dat u als importeur van een bepaald product in het bezit moet zijn van een invoervergunning.

Daarbij moet u vooral denken aan goederen die beperkt of alleen onder strenge voorwaarden mogen worden ingevoerd, zoals wapens of bedreigde plantensoorten. Een standaard lijst om dit te controleren bestaat niet, maar de Centrale Dienst In- en Uitvoer (CDIU) in Groningen kan u op dat gebied zeker meer vertellen.

Een andere mogelijkheid is om hiervoor een consulent internationale handel van de Kamer van Koophandel (KvK) te raadplegen.

Mocht u in aanmerking komen voor

JOB Bedrijfsblad 2017

een vergunning, moet u zelf een aanvraag indienen bij het CDIU. 4. Houd u aan de Warenwet De Warenwet geldt niet alleen voor producenten van levensmiddelen of andere consumentenproducten, maar ook voor importeurs.

In feite moet iedereen die producten produceert, bereidt of verkoopt zich hieraan houden. In de Warenwet staan algemene regels over volksgezondheid, veiligheid van producten, eerlijkheid van handel en goede voorlichting. De wet wordt nog wel eens aangepast, zoals afgelopen voorjaar toen de regels voor de etikettering van textielproducten werden veranderd. Het is belangrijk dat u zich ook als importeur altijd goed aan de Warenwet houdt.

Mocht u deze wet overtreden, kunt u te maken krijgen met maatregelen, zogeheten interventies van de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA). Een maatregel kan een waarschuwing zijn en/of een geldboete.

5. Zoek uit of een CE-markering noodzakelijk is De CE-markering is bestemd voor industriĂŤle of bouwproducten die afkomstig zijn uit een EU-land en binnen de EER op de markt worden gebracht. Een CE-markering is niet altijd nodig, maar importeurs van bijvoorbeeld speeltoestellen, cosmetica en verpakkingen uit een ander EU-land kunnen er vanuit gaan dat zij wel aan deze verplichting moeten voldoen. Op de website van 31

RVO (Rijksdienst voor ondernemend Nederland) vindt u bovendien een overzicht van de geldende richtlijnen op dit gebied.

6. Maak goede afspraken met uw leverancier(s) Niets zo vervelend als een bestelling die beschadigd of niet op tijd wordt bezorgd bij uw klanten.

Om te voorkomen dat u als importeur uiteindelijk moet opdraaien voor deze kosten, is het van groot belang om altijd eerst duidelijke afspraken te maken met uw leverancier(s).

Sluit een koop-, distributie- of agentuurovereenkomst af en maak hierin duidelijke afspraken over bijvoorbeeld aansprakelijkheid, garantie en welk nationaal recht van toepassing is.

JOB Bedrijfsblad 2017

7. Houd rekening met de productaansprakelijkheid In principe kan in Nederland de producent van een product aansprakelijk worden gesteld voor schade die door een gebrek in uw product wordt veroorzaakt.

Dat kan bijvoorbeeld een incomplete gebruiksaanwijzing of het ontbreken van een veiligheidsvoorziening zijn.

Maar als u een product van buiten de EU importeert, wordt u juridisch beschouwd als de producent.

Er wordt door de wet op dit gebied echter wel onderscheid gemaakt tussen importeurs en agenten.

De regel geldt alleen voor producten en is niet van toepassing op gebouwen of diensten.

Het risico op productaansprakelijkheid kunt u afdekken met een zogenaamde productaansprakelijkheidsverzekering.

8. Doe tijdig aangifte bij de douane Het ligt misschien enigszins voor

de hand, maar als u goederen importeert (of exporteert) uit een land van buiten de EU, moet u de betreffende goederen altijd aangeven bij de douane. Deze aangifte doet u digitaal of via het Enig Document en in samenwerking met een vervoerder, logistieke dienstverlener of douane-expediteur. Aan de hand van uw aangifte wordt de specifieke invoerheffing berekend.

Daarnaast kijkt de douane of het importproduct voldoet aan de invoerregels op onder meer het gebied van veiligheid en milieu.

Meer informatie over het doen van aangifte bij de douane leest u op de website van Agentschap NL. 9. Vergeet eventuele invoerheffingen niet Gaat u producten invoeren van buiten de EU? Dan krijgt u gegarandeerd te maken met invoerheffingen. U moet dan bijvoorbeeld rekening houden met bijkomende kosten voor de BTW,

invoerrechten en accijnzen. De hoogte van het specifieke bedrag hangt onder meer af van het soort product en het land waaruit u het product heeft geïmporteerd. Voor meer informatie hierover kunt u terecht in de TARIC-database van de Europese Commissie.

Persoonlijk advies Het ene bedrijf is het andere niet en dat geldt uiteraard ook voor startende ondernemers die zich willen oriënteren op de internationale markt.

Dit artikel geeft een algemeen beeld over de importregels die u in acht moet nemen, maar als u precies weten waar u aan toe bent, is het raadzaam om een adviseur of deskundige in te schakelen op dit gebied.

ONE STOP SHOP FIELMICH AND SONS

• DHL Xpress Courier Services • Ezone Internet Shipping Delivery • Douane Import and Export Brokerage Bulevar Julio A Abraham 51, Bonaire CN | +599 717 6161 32

JOB Bedrijfsblad 2016

in! u n e j f j i r h c S Emailadres: info@fundashonforma.com • telefoonnummer: +599 717 6949

Forma start met verschillende cursussen in 2017 Talen

Qredits (ondernemerschap)

Papiaments basis

HACCP (voedsel veilig werken)

Papiaments gesprekken

Sociale hygiene

Papiaments spelling

Rijbewijs

Engels voor beginners 1

Managementvaardigheden (keuze uit 20 modules)

Engels voor beginners 2

Klantgerichtheid (keuze uit 9 modules)

Engels voor halfgevorderden

Zakelijke communicatie Engels (ZCE)

Nederlands als tweede taal voor beginners 1

Zakelijke correspondentie 1 (ZCN)

Nederlands als tweede taal voor beginners 2

Zakelijke correspondentie 2 (Nederlands)

Digitale vaardigheden

Excel voor beginners

Basis Computer W8 & internet explorer niveau 1

Excel voor gevorderden

Basis computer W8 & internet Explorer niveau 2

Microsoft outlook

(instructietaal Papiaments) (instructietaal Papiaments)

Training uitnodigingen en posters met Microsoft office

(instructietaal Papiaments)

Microsoft Frontpage

Trainingen

Microsoft powerpoint

Communicatie en klantvriendelijkheid

Microsoft project

Zakelijke communicatie

Hobby’s

Basis budgettering (instructietaal Papiaments)

Timmeren voor vrouwen

Secretariaatspraktijk

Aquarellen Taart decoratie

catie. u d e n e n e Volwass d om te leren! ou Nooit te

Internationale keuken Mozaïek Sieraden maken

Fundashon Forma • Kaya L. D. Gerharts 15 • Tel: +599 717 • info@fundashonforma.com • www.fundashonforma.com 33 6949 30

JOB Bedrijfsblad 2017

Vastgoed exploiteren op Bonaire Tekst: Laetitia Wall en Jaap Roks1

Vanwege staatkundige herzieningen is het land de Nederlandse Antillen in 2010 opgehouden te bestaan en werd Bonaire tezamen met Saba en Sint Eustatius onderdeel van Nederland. Nederland bestaat sindsdien dus uit een Caribisch deel en een Europees deel.

Deze staatkundige hervormingen en de stijgende migratie hebben mede bijgedragen aan een actieve vastgoedmarkt op Bonaire. Investeren in vastgoed op Bonaire kan dus aantrekkelijk zijn voor zowel binnenlandse als buitenlandse ondernemers.

In dit artikel worden de fiscale consequenties van ondernemingsmatig investeren in Bonairiaans vastgoed aan de hand van vier scenario’s op hoofdlijnen in kaart gebracht en onderbouwd met een aantal rekenvoorbeelden. Daarbij gaat het om de volgende vier manieren van ondernemingsmatig exploiteren:

1. De ondernemer die privé vastgoed bezit en dit exploiteert (de “IBondernemer”); 2. De in Europees Nederland gevestigde vennootschap die op Bonaire vastgoed exploiteert; 3. De in Caribisch Nederland gevestigde vennootschap die door de zogeheten. ‘vestigingsplaatsfictie’ geacht wordt in Europees Nederland te zijn gevestigd voor fiscale doeleinden en op Bonaire vastgoed exploiteert; 4. De in Caribisch Nederland gevestigde vennootschap die onder het lokaal Caribisch Nederlandse fiscale stelsel valt en in Bonaire vastgoed exploiteert.

In deze scenario’s is uitgegaan van op Bonaire gelegen zelfstandige woningen die door de onderneming worden verhuurd en eventueel zullen worden verkocht. Fiscale consequenties voor andersoortige onroerende zaken kunnen afwijken van hetgeen hieronder is aangegeven.

34

De IB-ondernemer

De IB-ondernemer die vastgoed exploiteert is onderworpen aan de grond- en inkomstenbelasting.

Grondbelasting wordt geheven bij degene die aan het begin van het jaar het genot heeft krachtens eigendom, bezit of beperkt recht van een op Bonaire gelegen onroerende zaak. Het tarief van de grondbelasting bedraagt 0,345%.

Daarnaast betaalt de IB-ondernemer over zijn winst uit de onderneming 30,4% aan inkomstenbelasting2.

Onderstaande tabel geeft globaal de fiscale consequenties weer voor IBondernemers waarbij rekening wordt gehouden met zowel de grond- als de inkomstenbelasting3.

Voetnoten 1)De auteurs zijn werkzaam bij Meijburg & Co Caribbean. Meijburg & Co Caribbean heeft belastingadvieskantoren in Aruba, Caribisch Nederland (Bonaire), Curaçao, Sint Maarten, Suriname en beschikt tevens over een Dutch Caribbean, Suriname & Cuba desk in Rotterdam. roks.jaap@kpmg.com en wall.laetitia@kpmg.com 2) Voor zover de winst meer bedraagt dan USD 275.246 geldt een tarief van 35,4%.

3) In de berekening is tevens rekening gehouden met de belastingvrije som van USD 11.908.

JOB Bedrijfsblad 2017

De in Europees Nederland gevestigde vennootschap

belastingplichtige. De voordelen worden, voor zover de waarde meer bedraagt dan USD 70.000, fictief gesteld op 4% van de waarde in het economisch verkeer, doorgaans zijnde de onderhandse verkoopwaarde van de woning. De daadwerkelijk genoten inkomsten (de huurinkomsten of de opbrengst bij verkoop) zijn niet relevant. De vastgoedbelasting bedraagt 17,5% (inclusief opcenten 20,125%). Volledigheidshalve merken wij op dat er voor hotels een afwijkend tarief geldt.

Onder voorwaarden zijn er vrijstellingen voorhanden. Op verzoek geldt er een investeringsfaciliteit waardoor waardestijgingen als gevolg van bouw,

verbouw, verbetering, uitbreiding en/of renovatie van het vastgoed gedurende tien jaar niet in de vastgoedbelasting worden betrokken. In Europees Nederland is de vennootschap zoals aangegeven onderworpen aan de vennootschapsbelasting aldaar.

De aan het Bonairiaanse vastgoed toe te rekenen winsten worden echter vrijgesteld omdat ze behoren tot de zogenoemde ‘objectvrijstelling’ om dubbele belastingheffing te voorkomen.

Het onderstaande overzicht geeft globaal de fiscale consequenties weer van exploitatie van vastgoed voor deze vennootschappen.

De in Caribisch Nederland maar fiscaal in Europees Nederland gevestigde vennootschap

Deze vrijstelling houdt verband met het feit dat de vennootschap in de heffing van de Europees Nederlandse vennootschapsbelasting wordt betrokken. Hierdoor is de vennootschap in Europees Nederland over de belastbare winst 20% vennootschapsbelasting verschuldigd4.

consequenties ten aanzien van de exploitatie van Bonairiaans vastgoed in deze twee situaties totaal verschillend.

De feitelijk in Europees Nederland gevestigde vennootschap wordt voor haar wereldwinst in de Europees Nederlandse vennootschapsbelasting (vpb) betrokken. Inzake exploitatie van Bonairiaans onroerend goed door deze vennootschap krijgt deze eveneens te maken met de Caribisch Nederlandse vastgoedbelasting.

Vastgoedbelasting wordt geheven bij degene die aan het begin van het jaar het genot heeft van het vastgoed krachtens eigendom, bezit of beperkt recht. In beginsel wordt degene die als zodanig ingeschreven staat bij het Kadaster aangewezen als de

Een vennootschap die feitelijk is gevestigd op Bonaire, maar geen kwalificerend verzoek indient bij de Belastingdienst Caribisch Nederland of niet aan bepaalde voorwaarden voldoet, is bij fictie (de zogeheten ‘vestigingsplaatsfictie’) gevestigd in Europees Nederland voor de vennootschaps- en dividendbelasting. Voor een dergelijk vennootschap geldt er een vrijstelling van vastgoedbelasting.

Zowel de vennootschap in dit voorbeeld als de eerder genoemde vennootschap zijn vanwege de feitelijke dan wel fictieve vestigingsplaats belastingplichtig aan de Europees Nederlandse vennootschapsbelasting.

Desalniettemin zijn de fiscale 35

Zie pagina 34 bovenste tabel.

Voetnoot 4)Indien de belastbare winst meer dan €200.000 bedraagt, is het percentage 25%.

JOB Bedrijfsblad 2017

De feitelijk en fiscaal in Caribisch Nederland gevestigde vennootschap

Belastingwet BES kwalificeert voor het lokale Caribisch Nederlandse fiscale stelsel is onderworpen aan de vastgoedbelasting. Zoals reeds beschreven worden de voordelen fictief gesteld op 4% van de waarde van de onroerende zaak, voor zover

de waarde van de betreffende woning USD 70.000 overstijgt, waarover vervolgens 20,125% aan vastgoedbelasting (inclusief opcenten) is verschuldigd. Onderstaande tabel geeft een weergave van de belastinglast in deze situatie.

Conclusie

Nederlandse vennootschapsbelasting.

Uiteraard is de keuze voor een bepaalde structuur afhankelijk van de omstandigheden van de desbetreffende onderneming.

Wanneer het bijvoorbeeld gaat om vastgoed met een significante waarde en waarvan de exploitatie zwaar verlieslatend is, kan het mogelijk interessanter zijn om geen vastgoedbelasting te betalen en een verliespositie op te bouwen voor de vennootschapsbelasting.

Daarnaast moet bij de fiscale structurering van vastgoed altijd rekening worden gehouden met de mogelijke gevolgen voor andere belastingmiddelen zoals bijvoorbeeld de overdrachtsbelasting, algemene bestedingsbelasting, de opbrengstbelasting en de eventuele Europees Nederlandse dividendbelasting. Met deze belastingen is in de getoonde analyses geen rekening gehouden.

De in Caribisch Nederland gevestigde vennootschap die vastgoed exploiteert op Bonaire en die zich conform de

Zoals blijkt uit bovenstaande analyses zijn de fiscale consequenties van de exploitatie van Bonairiaans vastgoed sterk afhankelijk van onder andere de ondernemingsvorm en de feitelijke vestigingsplaats. Uit de bovenstaande voorbeelden blijkt dat het interessant kan zijn om onder de vastgoedbelasting te vallen in plaats van te worden geconfronteerd met Caribisch Nederlandse inkomstenbelasting of Europees

De in deze publicatie opgenomen informatie is van algemene aard en heeft geen betrekking op de specifieke omstandigheden van een bepaald individu of een bepaalde entiteit.

Hoewel bij de totstandkoming van deze publicatie de grootst mogelijke zorgvuldigheid is betracht, kunnen wij niet garanderen dat de daarin opgenomen informatie op de datum van ontvangst juist en volledig is of dat in de toekomst zal blijven. Op grond van deze informatie dient geen actie ondernomen te worden zonder adequate professionele advisering na een grondig onderzoek van de specifiek van toepassing zijnde situatie. © 2016 Meijburg & Co Caribbean, Tax & Legal, is een Curaçaos samenwerkingsverband van besloten en naamloze vennootschappen en is lid van het KPMG netwerk van onafhankelijke leden verbonden aan KPMG International Cooperative (“KPMG International”), een Zwitserse entiteit.

Alle rechten voorbehouden.

36

Bonaire Firefighting NV

Brandblusapparaten & materialen van de hoogste kwaliteit.

aan j i j e o Wat dbeveiliging brandp de zaak o

• REOB gecertificeerd • CE-keuring • Keuringen NEN-norm • Alles op voorraad • Halen-brengen-installeren handblussers (gratis) • 25 jaar ervaring op Bonaire

Poederblusser

Schuimblusser

Co2 brandblusser

Kaya Nikkiboko noord 33 | P.O. Box 283 Bonaire, CN | T +599 786 7066 | klimabrand@bonairetrade.com

Column

Sport

JOB Bedrijfsblad 2017

Wat je van ver haalt….

Tekst: Rianne van Rijswijk

Uniformen | Bedrijfskleding | Sportkleding | Polo’s | Petten Veiligheidskleding | Werkschoenen voorzien van bedrijfslogo

Wat je van ver haalt, is lekker. Tenminste zo gaat het gezegde. Na een interessant gesprek met de eigenaar van ‘Fielmich & Sons’, weet ik dat zij al in november vol aan de slag moeten. Voor Thanksgiving, Sinterklaas, Kerstmis en Pasen kopen veel mensen cadeaus en producten in. Hetgeen allemaal door het postbedrijf verwerkt moet worden. Dus inderdaad wat van ver komt, is bijzonder, leuk en aantrekkelijk om te importeren!

Op Curaçao was ik samen met vele andere hardlopers bij een groot evenement aanwezig. Ik ging voor de halve marathon, maar er waren meerdere afstanden om uit te kiezen. Veel renners kwamen uit de regio. Aruba, Bonaire en Venezuela waren goed vertegenwoordigd.

Er deden ook een paar Europeanen mee. En zij die van ‘ver’ kwamen waren in dit geval helemaal niet zo bijzonder. Dat wil zeggen niet bijzonder goed.

Waarschijnlijk de schuld van het weer; na de regen was ‘t lekker vochtig, waren de wegen nat en tja, de gaten hier en daar onontkoombaar. En dan kan je nog zo goed zijn in hardlopen, maar die externe factoren kunnen het resultaat behoorlijk beïnvloeden. Voor mij persoonlijk was het goed. Ik verbeterde mijn tijd en scoorde prima op de algemene uitslagenlijst. Ik hoefde dan ook niet van ver te komen en ging dik tevreden terug naar Bonaire.

Door het jaar heen zijn er verschillende evenementen.

Vooral op feestdagen en meer van die bijzondere tijdstippen waarop mensen én goederen op het eiland komen en gaan. Import en export, het thema van deze editie houdt ons aan het werk, houdt ons bezig. Denk maar aan zo’n postbedrijf, de horeca en evenementenverenigingen. Het zorgt voor een positieve sfeer en een bedrijvigheid die ons allemaal aangaat en aansteekt. Of het nu gaat om hardlopen, zwemmen, feesten of eten, geniet ervan zou ik zeggen en vul dan zelf maar in of dat wat je van ver haalt ook echt wel zo bijzonder is….

Borduur | Zeefdruk Promotiematerialen | Relatiegeschenken Groothandel in Badlakens Strandlakens | Beddegoed | Tafellakens Reinigen van wasgoed (wassen-drogen-strijken) Commercieel | Particulier Wasserette met zelfbediening machines (self service)

Kaya Korona/Naast FTV T 717 3983 | 717 6083 | 7003983 | info@alfome.net

Stages Vacatures Werving & Selectie www.back2dutchcaribbean.com OCAN Den Haag - Koninginnengracht 19 - info@ocan.nl BanBoneiruBék - Kaya Sábalo 13 - info@banboneirubek.com Caribisch Nederland 38

JOB Bedrijfsblad 2017

Goedkoop importeren Tekst: Gerjanne Voortman | Foto:Gerjanne

Aan de ene kant is hij trots, aan de andere kant vraagt hij zich soms af waar hij aan begonnen is. Roland Schalker, oprichter en directeur van supermarkt BonDigro verhuist zijn bedrijf voor de tweede keer in drie jaar tijd naar een groter winkelpand.

Je eigen groei achterna Het nieuwe pand is nu eigenlijk alweer te klein, geeft Schalker aan.

De winkeloppervlakte van het gloednieuwe pand aan de Kaya Industria is twee keer zo groot als het vorige filiaal, maar het assortiment breidt zich continu uit. In de nieuwe winkel worden naast voedingsmiddelen en verzorgingsproducten ook meubels, huistextiel en een groter assortiment aan witgoed aangeboden.

De nuchtere directeur had eigenlijk helemaal geen verdere groei voor ogen. Klanten bleven echter vragen om meer producten. Gezien het feit 40

dat de infrastructuur, de medewerkers, de locatie en de kennis er inmiddels waren, “kon je dat net zo goed benutten”, legt de oprichter van de supermarkt uit, “zo ga je je eigen groei achterna.” Bovendien is het volgens de ondernemer noodzakelijk om andere aanbieders tegenwicht te blijven bieden, zodat de prijzen op het eiland niet opnieuw omhoog schieten.

Dure watermeloenen BonDigro ontstond eind 2013 uit onvrede met de hoge prijzen voor levensmiddelen op het eiland.

De dag dat Schalker een watermeloen voor twaalf dollar in de schappen

JOB Bedrijfsblad 2017

zag liggen, was het omslagpunt.

Hij besloot dat het tijd werd om de inwoners van het eiland wakker te schudden en de prijzen op Bonaire drastisch omlaag te brengen.

Dus ging de ondernemer zich verdiepen in prijzen, transport en belastingen en concludeerde vervolgens dat het echt goedkoper kon. Met de oprichting van BonDigro wilde Roland Schalker een alternatief bieden aan de minst bemiddelden op het eiland en via concurrentie wilde hij zorgen dat andere aanbieders hun prijzen zouden laten zakken.

Behalve goed doen voor de samenleving, hoopte de huidige supermarktdirecteur ook zijn eigen positie als ondernemer te verbeteren.

Sinds zijn aankomst op Bonaire tien jaar geleden, runt hij samen met zijn vrouw het low-budgetresort de Dive Hut. Door prijsstijgingen van levensmiddelen, werd het haast onmogelijk zijn eigen prijzen voor een ontbijtje te blijven hanteren.

Omdat er steeds meer mensen op de winkel afkwamen en klanten om een grotere variëteit aan producten vroegen, groeide de BonDigro al binnen een paar maanden zijn eerste locatie uit. Na twee en een half jaar werkzaam te zijn geweest in de grote en donkere loods achter de Kaya Industria, is het dus wederom tijd voor uitbreiding.

Een variërend aanbod Het nieuwe filiaal zal echter niet chiquer worden dan het vorige pand.

Als Schalker mensen in de winkel hoort zuchten vanwege de hitte, of klagen dat een bepaald product niet te verkrijgen is, stuurt hij ze graag door naar een andere supermarkt. Hoewel iedereen welkom is bij de BonDigro, is zijn inkoop primair gericht op lokale klanten met een beperkt budget.

De doelgroep en het doel van de

winkel blijven dan ook onveranderd, ook al gaat het pand erop vooruit.

Binnen dit doel om de goedkoopste te zijn, past ook dat fruit met een vlekje niet wordt weggegooid en dat niet elk product altijd verkrijgbaar is.

Anders dan sommige andere supermarkten heeft BonDigro geen contracten met vaste leveranciers.

De supermarkt koopt zijn produkten daar waar het goedkoop te verkrijgen is. Deze flexibiliteit drukt de prijs en leidt tot een variërend assortiment en aanhoudende nieuwe afwegingen.

Zo is en blijft de inkoop een puzzel waar directeur Schalker graag aan werkt. De zonnepanelen die het dak van het nieuwe filiaal sieren, passen eveneens binnen dat streven. “Daar kan ik nu natuurlijk mooi mee pronken, maar dat was gewoon de beste manier om de stroomrekening zo laag mogelijk te houden,” legt Roland uit.

Overdag zal de winkel nu volledig op zonne-energie kunnen draaien.

initiatief van de bevlogen ondernemer stonden. Velen dachten hun geld nooit meer terug te zullen zien, geeft Roland aan. Nu het zo goed gaat, zijn ze uiteraard erg tevreden.

Wat het marktaandeel van zijn supermarkt is, weet de directeur niet. Met zulke cijfers houdt Roland zich niet bezig. De BonDigro heeft geen winstoogmerk. Als hij aan het einde van het jaar het geld van zijn aandeelhouders nog heeft en ondertussen bij kan dragen aan een betaalbaar Bonaire, is hij tevreden.

Coöperatie zonder winstoogmerk Een van de grootste uitdagingen voor de ondernemer is het vinden van geschikt personeel voor het middenmanagement. In het nieuwe filiaal wordt het team uitgebreid van 14 naar 25 medewerkers. De grotere schaal, de uitbreiding van het aanbod en de verruimde openingstijden, vragen om extra mankracht, maar het werven daarvan is dus niet zo eenvoudig. Schalker doet als directeur bijna alles zelf. Van administratie en logistiek tot het samenstellen van nieuwe assortimenten, het benaderen van leveranciers en het uitpakken van containers.

Maatschappelijk betrokken Maatschappelijk verantwoord ondernemen en prijsvechten hoeven elkaar niet uit te sluiten. Dat bewijst ook de inzet voor cultuurbehoud van de low-budgetsupermarkt op het eiland. De BonDigro beheert een Cultuurfonds waar ieder jaar een deel van de winst naar toe gaat.

Inwoners die een lokaal cultureel project of evenement op willen zetten, kunnen hier aanspraak op maken.

Zelf houdt de oprichter eigenlijk niet echt van cultuur. “Ik hoef er zelf niet naar te kijken, maar ik begrijp wel dat het belangrijk is en dat er hier amper geld voor is.”

Daarnaast levert de BonDigro producten aan een van de voedselbanken van het eiland zodat er meer pakketten uitgedeeld kunnen worden. Deze betrokkenheid bij de samenleving lijkt te passen bij het nuchtere idealisme van de ondernemer. “Niet iedereen heeft het even breed. Andere mensen doen vrijwilligerswerk. Deze onderneming is mijn bijdrage aan de samenleving.”

Op papier is de supermarkt een BV, maar in de praktijk is het een coöperatie. Er zijn 120 personen die aandelen hebben in de winkel. Zij waren er allemaal vanaf het eerste moment bij omdat ze achter het

Zijn boodschap aan ondernemers is dat je de beste of de goedkoopste moet zijn in wat je aanbied. Hij kiest zelf voor dat laatste. Als je geen van beiden kunt zijn, moet je wat nieuws verzinnen.

41

JOB Bedrijfsblad 2017

Apps

iCal Import/Export CalDAV iCal Import/Export CalDAV 3.0 is the ultimative import/export/sync app for your android calendar with first class support for everyone.

APP: Android Google play Prijs: $3,16

See always what’s happening, nothing is hidden from the user. Things like feature overview import, export, sync, transfer, archive, calendar editing, deleting, changing, a very cool Widget, and much more!

What does it offer exactly?

1 Import/Export You can import and export from various sources and to various destinations: • WebDAV Ftp • Websites • Internal/external storage • Email 2 Create, edit or delete android calendars 3 Pro Features (In free version 14 days testable after first start) 4 Scheduled Import/Export Plan your imports and exports and run them in specific intervals.

You can also limit planned operations to a specific WLAN. 5 CalDAV Android 4.0 and above, events only State of the art CalDAV implementation, featuring WebDAV Sync.

You can also limit the synchronization to a specific WLAN. • iCloud • fruux • owncloud • baikal • Posteo • Gmx • Web.de

42

• Synology • Most SabreDAV based servers • Many others, but they are not tested • No support of mailbox.org, memotoo and Yahoo More CalDAV information: http://www.drlue.tk/ ical/?page_id=284 6 Extra Features • Transfer calendars • Purge calendars • Archive calendars 7 Widget Monitor planned imports/exports and caldav directly on your homescreen, try it out!

8 Used permissions No permission is used for a purpose other than the operations choosen by the user! There are no ads, no tracking or any other data stealing.

This is why you won’t find a privacy policy.

You can find an exact explanation for all permissions on: http://www.drlue.tk/ ical/?page_id=124 Thanks to: • http://ical4j.sourceforge.net for the parser/ interpreter; • https://github.com/lookfirst/sardine and https://github.com/aflx/Sardine-Android for the WebDAV implementation; • https://github.com/brk3/android-color-picker for the color picker Do you always want the most recent features?

Open betatest: https://play.google.com/apps/testing/tk.drlue. icalimportexport

Laat ons u helpen met uw verzuimmanagement met respect voor uw medewerkers en met oog voor uw belangen!

• Meerwaarde voor Werkgever én Medewerker!

• Volledige professionele Arbodienstverlening (RI&E, Verzuimbegeleiding en Arbozorg)

• Alle keuringen (Aanstellingskeuringen en Pensioenkeuringen)

• 3 Bedrijfsartsen, Bedrijfsmaatschappelijk werker, Psycholoog en Veiligheidsdeskundige.

• 4 talen: Papiaments, Nederlands, Spaans en Engels • Voor grote én kleine werkgevers • Aantrekkelijke tarieven

T +599 717 3100 - www.arbomedicalbes.com - info@arbomedicalbes.com

JOB Bedrijfsblad 2017

Tekst: Rianne van Rijswijk

Import en export maakt Bonaire groter Als een opticiën op Bonaire in 2010 glazen en overige materialen bestelde in Curaçao, kwamen die per boot na twee of drie weken aan op Bonaire. Dat betekende dat als er iets was met een bril, de betreffende brildrager een paar weken niet kon lezen.

Veel mensen kochten daarom een tweede of een nieuwe bril.

Volgens eigenaar en ondernemer Bart Fielmich van Fielmich & Sons kon het echter beter en sneller. ijn betrokkenheid bij het eiland was dan ook zijn drijfveer om de DHL service op te starten.

Bovendien is hij van mening dat Bonaire met behulp van DHL groter is geworden op het gebied van import en export.

Fielmich DHL op Bonaire. DHL is een internationale dochteronderneming van Deutsche Post DHL, het Duitse postbedrijf. DHL was oorspronkelijk vooral actief als koeriersbedrijf en zorgde voor de verzending van pakketten en brieven. Later kwam daar ook de contractlogistiek bij.

Daarnaast representeert het Bonairiaanse postbedrijf ‘Ezone’.

Eigenaar Fielmich voegde dit volgens hem tien keer grotere Ezone in 2013 toe aan zijn bedrijf. Ezone is een internationaal ‘shop en shipping’ bedrijf. Leden krijgen een postadres in Miami en vervolgens kunnen de bestelde producten thuis worden bezorgd. De derde service bestaat uit het leveren van douane diensten.

Fielmich & Sons zijn als het ware de declarant en maken de documentatie in orde voor derden. Zo maakt het bedrijf voor 60 à 70% van de containers met auto’s uit Japan bijvoorbeeld de documenten in orde.

Fielmich & Sons meer dan DHL Eigenaar Bart Fielmich werkt sinds 2011 samen met zijn vrouw en zonen voor het postbedrijf op Bonaire. Het leveren van pakketten en de daarmee verbandhoudende kantoorwerkzaamheden kon hij gezien de kleinschaligheid samen met zijn familie aan. Vandaar de naam ‘Fielmich & Sons’. Hoewel de zaak vanaf het begin een naamloos vennootschap (N.V.) was, voelde het volgens eigenaar Fielmich eerder als een eenmanszaak.

Zijn bedrijf doet dan ook meer dan het leveren van DHL diensten alleen en bestaat feitelijk uit drie onderdelen.

Ten eerste vertegenwoordigt

Groeiend bedrijf met oog voor milieu Het Bonairiaanse postbedrijf is de afgelopen jaren gegroeid. Waar het de eerste vijf jaar nog redelijk ging, is het inmiddels een groot, goedlopend bedrijf volgens de eigenaar.

Niet alleen vanwege het volume, maar ook omdat Fielmich & Sons importeert en exporteert, betrouwbaar en relatief snel is, legt Bart Fielmich trots uit. “Vroeger was het ondenkbaar dat bestellingen binnen twee à drie dagen op Bonaire aankwamen.

Wij doen dat.” Niet onbelangrijk daarbij is dat het volume van Ezone op Bonaire per ratio groter is dan dat van Ezone op Curaçao.

Z

44

Het bedrijf verwerkt bestellingen uit Amerika en Europa. Het merendeel van de pakketten is echter afkomstig uit Amerika. Het is goedkoper, dichterbij en is er veel keus. Bovendien blijken de Caribische eilanden toch redelijk Amerikaans gericht. De eigenaar ziet echt vanalles voorbij komen; van muziekinstrumenten tot kinderstoelen.

De goederen die worden besteld zijn zowel voor particulieren als bedrijven en daarnaast heeft het bedrijf zijn vaste klanten met hun vaste producten.

Tijdens het hoogseizoen, wat voor Fielmich & Sons november en december is, verdubbelt de vraag.

Groeien betekende ook meer personeel. En dus heeft Fielmich nu twee mensen in dienst voor DHL, drie personen die werken voor Ezone en één voor Fielmich & Sons zelf.

Daarnaast heeft hij geregeld stagiares binnen het bedrijf.

De ondernemer heeft tevens oog voor het milieu en natuurbehoud. Zo hoeven klanten niet al hun verpakkingen mee te nemen. Meer dan eens halen de medewerkers de producten uit de verpakking en brengen die zelf naar Selibon. Bovendien levert Ezone papieren zakken. Daarmee probeert hij het gebruik van plastic binnen het bedrijf tot een minimum te beperken.

De import en export ingerold Bart Fielmich is geboren op Curaçao en heeft daar tot en met zijn middelbare school gewoond.

Met de intentie om electronica te gaan studeren vertrok hij naar Nederland.

Dat liep anders. Hij werd een politieagent in Amsterdam voor zo’n

JOB Bedrijfsblad 2017

tien jaar. Toen hem werd aangeboden om in Curaçao te gaan werken in de beveiliging van het hotelwezen, greep hij die kans met beide handen aan.

De beveiliging maakte plaats voor een baan bij de MCB alwaar hij zo’n zes jaar heeft gewerkt. Vervolgens werd hem opnieuw een aanbod gedaan dat hij niet kon weigeren. Door bij CITCO (Trust en Co) te gaan werken, rolde hij de import en export in op Curaçao.

Vervolgens werkte hij anderhalf jaar voor DHL op Curaçao, stapte toen over op het runnen van DHL op Aruba wat uiteindelijk leidde tot DHL op Bonaire en de uitbreiding van zijn bedrijf Fielmich & Sons.

Als het aan Fielmich ligt, komt er dan ook ooit een vliegtuig met ‘zijn’ spullen en gaat Curaçao producten via Bonaire bestellen.

Delegeren kan Bart Fielmich niet.

Hij staat ‘s ochtends dan ook gewoon bij de haven, werkt zowel binnen als buiten zijn kantoor en doet met alles mee. Hij houdt graag de controle en is niet bang voor concurrentie. “Zowel met het vliegtuig als per boot is alle import en export goed gregeld. Het is geen rocket science. Je kunt niet met de prijzen gaan sjoemelen, dan bedonder je jezelf”, stelt Fielmich. “Bij ons gaat het om de service.” Bart kent de klantnummers weliswaar niet uit zijn hoofd, maar weet wel de naam bij een gezicht. Hij wil dat zijn klanten zich ‘dushi’ voelen als ze binnenkomen.

Daarnaast vindt hij een goede service op het gebied van openingstijden belangrijk. Na het werk en op zaterdag moeten klanten immers gewoon bij het postbedrijf terecht kunnen. Het bedrijf ligt bovendien op een gunstige locatie.

Alles bij elkaar genomen, vindt de eigenaar van Fielmich & Sons dat de zaak een goede service biedt.

De toekomst Met het oog op de toekomst zou het hem geweldig lijken als er iedere dag een vrachtvliegtuig met ‘zijn’ spullen op Bonaire aankomt. Fielmich wil niet teveel afhankelijk zijn. Hij heeft ooit geprobeerd om een vliegtuig te regelen, maar dat liep nog niet goed omdat er te veel schakels waren.

45

JOB Bedrijfsblad 2017

Arbeid importeren Tekst: Thies Leijsen

Ondernemen op Bonaire Juridische kansen en uitdagingen

Werkgevers op Bonaire laten zich in hun zoektocht naar personeel niet beperken door landsgrenzen.

Daarnaast nemen ook buitenlandse werkgevers medewerkers in dienst op Bonaire. Als gevolg daarvan worden er dus arbeidsovereenkomsten gesloten die internationale aspecten bevatten. Denk bijvoorbeeld aan een Amerikaanse onderneming die medewerkers op Bonaire op permanente basis werkzaamheden laat verrichten of een bedrijf op Bonaire dat een arbeidsovereenkomst aangaat met een werknemer van Venezolaanse nationaliteit.

arbeidsovereenkomsten.

Let wel, het EVO-verdrag speelt alleen een rol indien uit het recht van verschillende landen moet worden gekozen. Met andere woorden: het EVO-Verdrag is dus niet van toepassing in puur Bonairiaanse situaties.

EVO-verdrag Bij dit soort internationale arbeidsrelaties is het van groot belang om vast te stellen welk arbeidsrecht van toepassing is.

Ieder land heeft immers zijn eigen wet- en regelgeving. Op Bonaire wordt het recht dat van toepassing is op internationale overeenkomsten vastgesteld aan de hand van het Verdrag van Rome uit 1980.

Het zogeheten EVO-verdrag geeft het recht aan dat van toepassing is op verbintenissen uit een overeenkomst.

Hoewel het EVO-verdrag zich richt op meerdere soorten overeenkomsten, bevat het verdrag een bijzondere regeling als het gaat om individuele

Keuze rechtstelsel Vertalen we het EVO-verdrag naar de arbeidsovereenkomst met internationale aspecten, dan is het uitgangspunt van dit verdrag dat de keuzevrijheid van de werkgever en werknemer vooropstaat. Dit betekent dat de arbeidsovereenkomst wordt beheerst door het recht dat de partijen zelf hebben gekozen.

Het verdrag legt de partijen bovendien geen beperkingen op inzake het rechtsstelsel dat zij van toepassing willen verklaren. Partijen kunnen dus ook een rechtstelsel kiezen van een land dat zelfs geen enkel aanknopingspunt heeft met de arbeidsovereenkomst of het woon- en/ of werkland.

De keuze voor een bepaald rechtsstelsel oftewel rechtskeuze kan vervolgens uitdrukkelijk worden gedaan (expliciete rechtskeuze) of voldoende duidelijk blijken uit de bepalingen van de arbeidsovereenkomst dan wel de omstandigheden van het betreffende geval (impliciete rechtskeuze).

Voorbeelden van zo’n impliciete rechtskeuze kunnen zijn het opstellen van de arbeidsovereenkomst in een bepaalde landstaal of een verwijzing 46

in de arbeidsovereenkomst naar het arbeidsrecht of de rechter van een bepaald land.

Bescherming Hoewel de keuzevrijheid van partijen bij het EVO-verdrag vooropstaat, gelden er wel beperkingen in de vorm van beschermende maatregelen.

Zo geldt met betrekking tot de rechtskeuze ten eerste dat op basis van het EVO-verdrag de betreffende rechtskeuze van de partijen er niet toe kan leiden dat de werknemer de bescherming verliest die hij zou genieten op grond van de dwingende bepalingen van het rechtstelsel, dat zonder die rechtskeuze van toepassing zou zijn geweest. Hiermee wordt gedoeld op de dwingende bepalingen van het land waar de arbeid gewoonlijk wordt verricht. Dwingende bepalingen zijn de bepalingen waarvan bij zowel individuele arbeidsovereenkomsten als collectieve niet mag worden afgeweken. Dit worden bepalingen van dwingend recht genoemd.

Dwingend recht Op Bonaire is dwingend recht ten eerste te vinden in het Burgerlijk Wetboek BES. Zo bepaalt artikel 7A:1615n van het Burgerlijk Wetboek BES bijvoorbeeld dat een proeftijd nooit langer dan twee maanden mag zijn. Is de proeftijd langer dan twee maanden, dan is deze nietig.

Daarnaast is dwingend recht op Bonaire terug te vinden in bijzondere wetten als de Arbeidswet 2000 BES. De rechtskeuze kan de bepalingen van bijzonder dwingend recht, de

JOB Bedrijfsblad 2017

zogenoemde voorrangsregels, niet doorkruisen. Helaas zijn de bepalingen van bijzonder dwingend recht niet altijd goed herkenbaar. Dit komt vooral omdat de dwingendheid ervan af kan hangen van de omstandigheden van het geval.

In het EVO-verdrag wordt in dit verband dan ook gesproken over rechtsbepalingen van een land waarmee het geval nauw verbonden is. Daarbij wordt rekening gehouden met de aard en de strekking van de bepalingen en met de gevolgen die uit de toepassing of niet-toepassing van de bepalingen zouden voortvloeien.

Een goed voorbeeld hiervan zijn de ontslagbepalingen van een land die veelal als voorrangsregels (dwingend recht) gelden. Zo wordt op Bonaire artikel 4 van de Wet beĂŤindiging arbeidsovereenkomsten BES, dat voorschrijft dat de werkgever bij opzegging van een arbeidsovereenkomst in principe eerst de toestemming nodig heeft

van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, in ieder geval beschouwd als een voorrangsregel.

Lokaal arbeidsrecht Hebben werkgever en werknemer niet expliciet of impliciet een rechtskeuze gemaakt, dan wordt de arbeidsrelatie in beginsel beheerst door het arbeidsrecht van het land waar de werknemer ter uitvoering van de arbeidsovereenkomst gewoonlijk zijn arbeid verricht. Dit geldt ook indien de werknemer tijdelijk in een ander land tewerk is gesteld.

Als er geen gewoon werkland aanwijsbaar is, geldt het arbeidsrecht van het land waar de werkgever is gevestigd. Mocht echter uit het geheel van de omstandigheden blijken dat de arbeidsovereenkomst nauwer is verbonden met een ander land, dan kan van beide vaste aanknopingspunten - dus ofwel het land van de gewoonlijke werkplek dan wel het land van vestiging van 48 47

de werkgever- bij gebrek aan een rechtskeuze worden afgeweken.

Samenvattend is op Bonaire bij puur nationale arbeidsovereenkomsten het toepasselijke recht geen onderwerp van discussie.

Zodra de arbeidsovereenkomst echter internationale aspecten bevat, is dat wel het geval. Dan moet men aansluiten bij het EVO-verdrag en zullen, zelfs als er een rechtskeuze is gemaakt, het dwingend recht en de voorrangsregels van het land waar gewoonlijk de arbeid wordt verricht moeten worden toegepast.

Ondernemers op Bonaire die werknemers van buiten de landsgrenzen van Bonaire halen, maar ook buitenlandse ondernemers die medewerkers op Bonaire in dienst nemen, dienen er rekening mee te houden dat bepalingen uit het Bonairiaanse arbeidsrecht van toepassing kunnen zijn en dat daar niet van kan worden afgeweken.

JOB Bedrijfsblad 2017

COMPANY NAME : UNIVERSAL X-PRESS

Import and Export on Statia Tekst: Violet Duggins-Gumbs

J

ust imagine the port and town of St. Eustatius as the largest trading center of the Caribbean.

During “The Golden Era”, as many as 3,500 ships per year visited

the island to import and export textiles, furniture, clothing, corn, tobacco, lumber, sugar, rum and slaves from Africa. Although nowadays Statia isn’t the pulsing lifeblood of the Caribbean’s import and export business anymore, its heart is still beating and the island has continued the business of 48

importing and exporting goods on a smaller scale by making use of small locally owned businesses such as the Universal X-press.

JOB Bedrijfsblad 2017

St. Eustatius 1781

They advise anyone interested in becoming an entrepreneur to find their “niche”, make a plan, including long term goals The Company Universal X-press The Company Universal X-press was known to islanders as the FedEx office in 1993. Olive Schmidt started out at this office as an agent and continued to provide the island with courier services and tracking of packages.

In 2006, the Chamber of Commerce required that all businesses had to be named in order to be registered and maintain a business license, so Universal X-press received its first official name.

Olive’s son, Edsel Schmidt, returned to Statia from studying and working in the Netherlands during 2007.

He came back well equipped to assist in managing the company with knowledge of digital systems and the experience he gained while operating his own event planning company in Rotterdam. Olive’s son

made good use of the opportunity to follow and complete the ASYCUDA (Automated SYstem for CUstoms DAta) training course offered by the tax authorities (Belastingdienst) in June of 2012. The plan was to enable the Universal X-Press to also provide customs brokerage services. To this date Universal X-Press has provided this service and retains the largest clientele on the island. The enterprise offers the community of Statia services pertaining to all clearing of cargo that enters and leaves the island.

Clients are also welcomed to receive explanation of the general consumption tax (ABB) and information concerning importation of primary and luxury goods.

Currently the Universal X-Press operates as a custom brokerage and shipping agency and Federal Express 49

Agent. Edsel and Olive continue to display no hesitation in their ability to diversify their business and now the Paper Corner stationary/office supply store is also owned and operated under Universal X-press management.

Moreover, plans are in progress to provide real estate agency services to the community as well.

Conclusion Edsel and Olive Schmidt owe the success of the company to pure dedication. They advise anyone interested in becoming an entrepreneur to find their “niche” and make a plan, including long term goals. Success equals long hours of sacrifice, willingness to acquire knowledge, flexibility and a passion for what you do every day.

JOB Bedrijfsblad 2017

Sorry Tekst: Tom Kok

Een fout maken is niet erg, het gebeurt iedereen. De ellende komt van het toedekken van die fout in plaats van hem te erkennen. Toegeven dat je een fout hebt gemaakt, is niet lekker en kost iedereen moeite. Sorry zeggen voelt bovendien vaak onrechtvaardig omdat je de hele dag alles goed hebt gedaan en rekening hebt gehouden met anderen en dan maak je één klein foutje en zou jij je moeten verontschuldigen? Dat voelt niet echt als een goede balans. En trouwens: je bent die dag al zo vaak met anderen geconfronteerd die zich naar jouw mening ook wel eens zouden mogen verontschuldigen! Maar dat werkt zo niet. Jij bent immers de enige die jouw hele dag heeft meegemaakt.

De ander maakt alleen het incident mee waar jij de fout inging.

Er is een zekere grootsheid voor nodig om te weten dat een excuus je niet kleiner maakt.

Dus: zucht even en maak je excuus.

Een goed excuus ziet er zo uit: 1.

2.

3.

Sorry; Het is mijn schuld; Wat kan ik doen om het goed te maken?

Als je het ‘Sorry’ heel nadrukkelijk doet en de ander oprecht in de ogen kijkt, zal dat voldoende zijn. Vooral onder vrienden en geliefden. In veel andere gevallen is het nodig om de drieslag te maken, omdat alleen ‘sorry’ kan overkomen als: “Oké, ik zeg het om de

situatie te redden, maar echt menen doe ik het niet.” Zo’n excuus is voor de ander niet waardevol. Dus, als je het doet, doe het dan goed en maak de drieslag.

Verontschuldigingen aanbieden betekent ook niet altijd dat jij fout bent en de ander goed. Het betekent dat je de relatie boven je eigen ego stelt.

Dat je de strijd om het gelijk laat voor wat die is ten behoeve van het grotere goed: de relatie met iemand die je waardeert.

Wat zijn er veel prachtige relaties in de wereld die zijn stukgegaan door het ontbreken van een goede verontschuldiging. Wat jammer en wat een verspilling van geluk. Het is nooit te laat voor een verontschuldiging.

Ook al is het jaren later.

Mogelijk herinnert de ander zich het zelfs niet eens meer. Dan nog zal de verontschuldiging positief worden ontvangen. Herinnert de ander zich het voorval wel: dan zal het excuus zeker goed doen.

Tenslotte is er nog een andere soort verontschuldiging: het stille vergeven.

Maak eens een lijstje van alle mensen die jou zo’n smerige streek hebben geleverd dat je een echte hekel aan ze hebt gekregen, ze misschien wel haat. Ga ervoor zitten. Herinner wat jou is aangedaan, hoe het je heeft geraakt, wat het je voor narigheid heeft bezorgd en vergeef de ander dan.

Doe het. Vergeef die ander. Je zult zien dat het je eigen leven verlicht.

50

JOB Bedrijfsblad 2017

Dat geven om de gezondheid van werknemers een goede zaak is, zou Corporate Health Solutions (CHS) u eigenlijk niet moeten hoeven vertellen. Veel beter is een voorbeeld van een van onze klanten, Rocargo in dit geval.

Geven om de gezondheid van medewerkers

een goede zaak Tekst: Tristan Monzon

GET FIT KU ROCARGO Het programma GET FIT KU ROCARGO is een goed voorbeeld van hoe het wel kan en hoe een onderneming op basis van een stevige en mensgeoriënteerde bedrijfscultuur iets voor zijn werknemers kan en vooral wil betekenen.

Men zegt vaak dat een bedrijf gedragen wordt door zijn medewerkers, maar in de praktijk blijft de zorg en aandacht voor het personeel te vaak en zichtbaar uit.

Dat is bij Rocargo dus wel anders.

Het GET FIT KU ROCARGOprogramma heeft medio 2016 een maand gedraaid en besteedde aandacht aan gezond eten en een gezonde leefstijl. Omdat te bereiken zijn er binnen het bedrijf verschillende sport- en ontspanningsactiviteiten aangeboden en konden medewerkers deelnemen aan een maaltijdplan met gewichtsvermindering als doelstelling.

Middels dit GET FIT KU ROCARGO liet het bedrijf zijn personeel zien dat gezonde werknemers en werkomstandigheden hoog in het vaandel stonden.

Naar onze mening mag over dit soort bewustwordingsprogramma’s met de duurzame en gezonde inzetbaarheid van medewerkers als doelstelling dan ook best vaker gesproken worden op Bonaire. Het gaat hier immers om een goed voorbeeld dat anderen misschien ook wel willen volgen.

Een goede zaak Een goede gezondheid is belangrijk, dat zal niemand ontkennen, ook al nemen we het goed functioneren van ons lichaam en onze geest vaak voor lief. Periodieke medische check ups, wekelijkse gewichtscontroles, balansdagen waarop we bewust gezonder eten, sport- of ontspanningsactiviteiten of andere terugkerende pogingen om onze gezondheid te bevorderen worden vaak niet of onvoldoende ingezet.

We gaan er dus vanuit dat we allemaal van roestvrij staal gemaakt zijn en onderschatten de positieve effecten die enkele van bovengenoemde activiteiten op ons levensplezier of gevoel van welbevinden kunnen hebben.

52

Iemand die zich goed en energiek voelt, haalt overal, dus ook op zijn/haar werk, meer uit een dag en beleeft hier ook vaak meer plezier aan. Bovendien is reeds bewezen dat mensen die fitter zijn en een betere conditie hebben weerbaarder zijn en dus minder snel zullen uitvallen.

Bedrijven of professionals die hier onderzoek naar gedaan hebben of ervaring in hebben opgedaan, weten dit al lang. Het is daarentegen niet altijd eenvoudig om een heel bedrijf te motiveren om professionele aandacht aan dit onderwerp te besteden.

De aandacht is vaker gericht op de eigen verantwoordelijkheid en we bemoeien ons liever niet met de leefstijl van anderen. Ook al zijn het onze medewerkers, is het ons menselijk kapitaal dat we niet voor niets gecontracteerd hebben.

Het zijn onze zeer gewaardeerde collega’s en soms zelfs ook onze vrienden met wie we ook privé omgaan. Dus waarom hebben we dan geen aandacht voor hun gezondheid of welbevinden?

JOB Bedrijfsblad 2017

Maar wat krijg ik daar dan voor terug, zou uw vraag kunnen zijn.

Welnu, wat te denken van gemotiveerder en productiever personeel, minder ziekteverzuim of een hogere mate van betrokkenheid van medewerkers die we immers niet voor niets gecontracteerd hebben.

Maak dus werk van de inzetbaarheid van uw medewerkers. Bedrijven en organisaties krijgen er heel veel voor terug zoals het goede voorbeeld van Rocargo aantoont. Met andere woorden:

Professional advice when managing absenteeism.

CHS by Medwork.

“Ban keda kuida pa otro.�

Oftewel laten we zorgen voor elkaar!

Years of experience in taking care of businesses and employees.

CHS by Medwork.

Ban kwida pa otro Medwork Corporate Health Solutions B.V. Kaya Suit Nikiboko 12 | T: +599 7171820 www.medwork.aw, infobes@medwork.aw 53

JOB Bedrijfsblad 2017

Import en export op Bonaire Tekst: Dick ter Burg

Er wordt veel gesproken over het importeren van goederen op Bonaire. Aangezien er weinig wordt verbouwd op het eiland, moet bijna alles via lucht- en vaarwegen worden aangevoerd.

Dit is een enorme logistieke operatie die veel ondernemers raakt, maar die tevens een bron van inkomsten betekent.

De roep om goedkopere en snellere oplossingen is er altijd.

Net als de opmerking dat we minder moeten importeren en meer zelf moeten produceren.

Een bewering die snel en gemakkelijk is gemaakt, maar de uitvoering daarvan is minder eenvoudig dan het lijkt.

Importvervangende maatregelen De afgelopen jaren worden er in toenemende mate groente, fruit en eieren van eigen bodem in de supermarkten aangeboden.

Bij elk bezoek aan de supermarkt ga ik op zoek naar deze producten.

Niet alleen omdat ik de lokale ondernemer wil steunen, maar ook omdat ik van mening ben dat de eigen

lokale producten lekkerder, verser en gezonder zijn dan de geïmporteerde.

Dit laatste is overigens geen bewezen feit, het is een mening die doordrenkt is van vooringenomenheid. Wat wel een feit is, is dat toeristen, wereldwijd, dit aspect zeer belangrijk vinden.

Ze zijn vrijwel altijd op zoek naar authentieke zaken en daar behoort ook ons voedsel toe. Op die manier creëren ze een band met het eiland en hebben ze het idee dat ze ‘iets terug doen’. Iets lokaals is immers per definitie iets specialer dan een zak sla die je in je eigen land ook kan kopen.

Kortom producten van eigen bodem zijn dus goed en leveren een positieve bijdrage aan het eiland.

In sommige gevallen is het echter niet altijd handig om te verlangen naar lokaal geproduceerde artikelen.

We zijn immers een eiland met een gering aantal inwoners dus de lokale afzetmarkt is en blijft klein. Als je de totale productie en de kosten van ‘eigen’ fabricage afzet tegen de importkosten van een soortgelijk product kan het in veel gevallen betekenen dat importeren uiteindelijk voordeliger is. Een klant zal dan kiezen voor het goedkopere geïmporteerde artikel in plaats van het ‘eigen’ product. Het is dus belangrijk om een afweging te maken tussen importeren en zelf produceren.

54

De macht van de grote getallen Naast de kosten voor de productie heb je bij import ook te maken met de logistiek. Een groot gedeelte van onze vracht komt binnen via het vliegveld. Dat betekent dat een zakje sla of een stukje vis een behoorlijke afstand heeft afgelegd alvorens deze in het schap van de supermarkt terecht komt. Daarbij worden vaak niet de meest logische routes afgelegd.

Zo zijn er bijvoorbeeld producten voor de Bonairiaanse markt die in Canada worden gemaakt, maar die via Amsterdam worden vervoerd.

De reden daarvoor is dat men de producten van de plaats van herkomst tot aan de winkel wil vervoeren met één vliegtuigmaatschappij, KLM in dit geval. Anders moet men gebruik maken van meerdere vliegtuigmaatschappijen die over kleinere afstanden vliegen en meer tussenstops maken. Dat laatste is logistiek veel ingewikkelder en de kans op schade tijdens het transport door het in- en uitladen tussen de maatschappijen wordt veel groter.

Het is in dit geval dus rendabeler om twee keer de oceaan over te steken en een slordige 18.000 km extra af te leggen dan om de goederen direct naar het eiland te vervoeren.

Hetzelfde geldt voor transport per schip. Recent bleek namelijk dat

JOB Bedrijfsblad 2016

het vervoeren van een container van Suriname naar Curaçao en dus ook Bonaire via Rotterdam gaat.

Ook hier zal het kostenaspect een doorslaggevende rol spelen. De vraag is wel waarom de kortere route dan zoveel duurder is. Dat heeft onder andere te maken met het feit dat Bonaire met uitzondering van een vergoeding voor de producten ‘niets’ terug te geven heeft aan Suriname.

Bonaire exporteert niets dat voor de Surinaamse markt interessant is.

Wat een verdubbeling van transportkosten tot gevolg heeft omdat containers leeg teruggaan. Vergelijk je dat met de met containers volgeladen megaschepen is ook hier een langere route in de praktijk voordeliger.

Wat Bonaire kan exporteren Bonaire heeft dus net als Curaçao en Aruba feitelijk een exportprobleem.

Het eiland heeft immers geen zaken te bieden die voor de markt in de regio van belang kan zijn en in een container

passen. Dus betalen we voor zowel de heen als de terugtocht van containers en dat zijn dubbele lasten. Maar kan het eiland dan geen producten maken die wel te verschepen zijn?

Er is in ieder geval één product dat te verschepen valt en dat we bovendien liever kwijt dan rijk zijn; ons afval!

Als klein eiland produceren we meer dan genoeg afval en de tijd dat we de waarde van afval niet goed konden inschatten is al lang voorbij. Voor veel bedrijven is afval immers een bron van inkomsten en zij zijn dan ook bereid om flink te betalen. Het geldt alleen niet voor al het afval op Bonaire.

Bedrijven zijn immers voornamelijk geïnteresseerd in materiaal dat kan worden gerecycled. Vandaar dat we op het eiland al enige jaren bezig zijn met de recycling van bepaalde producten. Het is niet alleen goed voor het milieu, het levert ook geld op.

Toch geldt ook hier dat de kleinschaligheid het moeilijk maakt.

Er wonen te weinig mensen op 55

Bonaire om voldoende massa te creëren en dus om de businesscase rendabel te maken.

Misschien zouden we ook daarom wederom aan samenwerking moeten denken en samen met Aruba en Curaçao een plan moeten maken om een totaal afvalpakket aan te bieden in ruil voor goederen. Dan kun je mogelijk wel een directe verbinding tot stand brengen en de prijs drukken.

Bovendien raak je als bonus ook een groot gedeelte van je afvalberg kwijt.

Daar wint dus iedereen bij.

Tenminste als men erin slaagt samen te werken.

Import van kennis en kunde Naast de meer traditionele in- en uitvoer van goederen kan import en export zeker ook betrekking hebben op kennis en kunde. Een economie in beweging heeft daar immers veel behoefte aan. Op een klein eiland als Bonaire kun je niet verwachten dat alle kennis lokaal aanwezig is. Hetgeen de

JOB Bedrijfsblad 2017

reden is voor het komen en gaan van redelijk veel ‘experts’. Als de kennis die deze experts meebrengen dan vervolgens lokaal wordt overgedragen, ben je aan het bouwen aan een duurzame kenniseconomie wat op de lange termijn een verhoging van de kwaliteit inhoudt en een verlaging van de kosten.

Kijkend naar Bonaire kunnen we globaal drie sectoren onderscheiden: toerisme, landbouw/veeteelt en de diensten/kennissector. Naar mijn mening is het vooral voor deze laatste sector van belang om kennis en kunde te verkrijgen op het eiland.

Experts die diensten verkopen aan anderen om er zelf beter van te worden, maar ook om de andere partij te helpen zich te verbeteren.

Deskundigen die andere ideeën, inzichten en gebruiken uit andere culturen en landen meebrengen en er een Bonairiaans sausje over heen doen. Deze extra inzichten kunnen leiden tot nieuwe inzichten bij de bestaande ondernemers wat op zijn beurt een opwaartse spiraal teweeg kan brengen met succes en vooruitgang als gevolg.

Het vertrek van een expert kan echter tevens zorgen voor een hiaat op het gebied van de beschikbare en benodigde kennis. Door de kennis lokaal te borgen voorkom je hiaten en/of zelfs achteruitgang en creëer je continuïteit voor je economie. In de praktijk gebeurt dit echter niet altijd dus dat blijft een aandachtspunt.

Een van de oplossingen hiervoor zou het opleiden van eilandskinderen kunnen zijn door hen de kans te geven de gewenste kennis op te doen.

Zij hebben immers een natuurlijke band met het eiland die vaak veel verder gaat dan die van buitenlandse ondernemers die komen en gaan.

Keuzes voor morgen De keuzes die we vandaag maken bepalen de dag van morgen.

Het is dus zaak dat we nu al een

keuze maken in welke sectoren we willen dat onze kinderen gaan werken opdat ze later een zo groot mogelijke kans hebben op de arbeidsmarkt.

Bij een dergelijke keuze moet naar mijn mening dan eerst gekeken worden naar de toepasbaarheid van de betreffende sector op het eiland. Een globale indeling laat al snel zien dat alles wat met grote industrie inclusief de hierbij behorende vervuiling te maken heeft niet in dit plaatje past.

En dan gaat het voor Bonaire al gauw over schone (kennis)industrie al dan niet gecombineerd met natuur die wel op het eiland past. Deze indeling kun je weer verfijnen want binnen een schone (kennis)industrie zijn er legio mogelijkheden. Te denken valt bijvoorbeeld aan administratieve, juridische, technische en/of wetenschappelijke krachten.

Ga je nog een stap verder dan kun je gaan denken aan zaken op basis waarvan het eiland zich wil profileren. Waar zijn ‘we’ goed in, wat onderscheidt ‘ons’ van de rest?

Als je op die manier kijkt, kom je naar mijn mening terecht in de sector natuurbehoud, natuuronderzoek en toerisme. Bonaire kan ook nieuwe wegen inslaan en nieuwe markten creëren, waar nog terrein te veroveren valt. Zo is er ongelofelijk veel mogelijk in de ICT-sector.

Dat is schone industrie die doorgaans digitaal kan worden aan- en afgeleverd en waarbij de plaats van vestiging niet van doorslaggevend belang is.

De kleinschaligheid van Bonaire doet er bij die sector minder toe.

Je kunt immers vanuit je eigen huiskamer wereldwijd zaken doen, indien je de beschikking hebt over een aantal basiszaken als een goede internetverbinding. Voor het eiland betekent dit werkgelegenheid, inkomsten en dus economische groei. Het mooie is dat deze markt onverzadigbaar lijkt, want door de snelheid van alle veranderingen en het grote gemak waarmee informatie algemeen beschikbaar en toegankelijk 56

is, kunnen er in korte tijd flink wat meters gemaakt worden.

Randvoorwaarden Om een goede toekomst voor onze kinderen op Bonaire te garanderen, hoeven we niet te wachten tot ze zijn afgestudeerd. We kunnen nu al investeren in de randvoorwaarden opdat we straks zoveel mogelijk kunnen klaar staan voor de generatie van morgen. De kloof tussen de ‘oude’ en de ‘nieuwe’ generatie is enorm.

Door onder andere het internet kijkt de hedendaagse jeugd heel anders tegen de wereld aan dan vorige generaties.

Een gezonde zaak als de jeugd ook zeggenschap krijgt in de manier waarop de randvoorwaarden worden gecreëerd voor de wereld van morgen.

We zien immers vaak beleidsbepalers met ouderwetse denkbeelden.

Zij zijn niet in staat om de brug te slaan tussen nu en morgen. Vooral op het gebied van scholing kan dit een bedreiging vormen.

De kinderen van nu voelen zich niet gehoord of begrepen en kunnen hun (creatieve) ei niet kwijt in de aangeboden opleidingen. Ze haken af omdat ze zich niet begrepen voelen.

Dat gevaar is te voorkomen door heel goed te kijken naar de mogelijkheden en de kansen die de nieuwe (internet) wereld ons biedt. Want op dit vlak doet het er niet toe of we groot of klein zijn.

Als eiland kunnen we juist op dit gebied vooruitstrevend zijn of worden als we maar zorgen dat de fundamenten stevig verankerd zijn.

Concreet betekent het dat we veel zullen moeten investeren in opleidingen en mogelijkheden voor de jeugd. Daarnaast moeten we randvoorwaarden als goed, snel en deugdelijk internet scheppen.

Minister Kamp gaf onlangs aan dat snel en betrouwbaar internet tegenwoordig een eerste basisbehoefte is die voor heel Nederland beschikbaar moet worden gesteld. Dat betekent dat Bonaire hier ook van kan profiteren.

JOB Bedrijfsblad 2017

De gesprekscyclus; het functioneringsgesprek Waarom is het belangrijk dat het verbeteren van het functioneren van medewerkers binnen een organisatie centraal staat? Waarom zou een werknemer moeten weten hoe hij functioneert en wat er van hem wordt verwacht aan verbetering?

Tekst: HenriĂŤtte Kuipers

58

W

el nu, is het niet zo dat je als werkgever optimaal gebruik wilt maken van de capaciteiten en het potentieel van je personeel? Daarmee verbeter je immers ook het primaire proces en de bedrijfsvoering. De gesprekscyclus draagt daar voor een groot deel aan bij. Bovendien inventariseer je met behulp van deze cyclus niet alleen de knelpunten voor de medewerker, maar ook die binnen de afdelingen en het bedrijf in zijn geheel.

In de vorige uitgave is het planningsgesprek behandeld.

Het volgend gesprek binnen de gesprekscyclus is het functioneringsgesprek.

Tijdens een functioneringsgesprek wordt meestal een gedeelte van het jaar besproken dus het halve jaar

JOB Bedrijfsblad 2017

doorvragen, hardop denken en verduidelijken van situaties.

tussen het planningsgesprek en het functioneringsgesprek bijvoorbeeld.

Net als het planningsgesprek is een functioneringsgesprek eveneens tweerichtingsverkeer. Met andere woorden: ook tijdens dit gesprek is het de bedoeling om over de medewerker zelf te spreken en deze te zien als een gelijkwaardige gesprekspartner met evenveel inbreng.

vermeld te staan in het persoonlijk ontwikkelingsplan. Vind uit hoe de samenwerking met collega’s verloopt en welke factoren de medewerker kunnen hinderen in zijn functioneren. Vraag jezelf af wat je feitelijk hebt geconstateerd en wat je de komende periode tot aan het beoordelingsgesprek verwacht van de betreffende werknemer. Hoe ziet de toekomst eruit?

Voorbereiding Het functioneringsgesprek moet net als de andere gesprekken binnen de gesprekscyclus goed worden voorbereid. Stel jezelf dan ook de vraag hoe het functioneren van de betreffende werknemer het afgelopen half jaar is verlopen en verzamel feiten. Ga na of de medewerker tevreden is met de aard en het niveau van de werkzaamheden.

Kijk na wat de afspraken waren die zijn gemaakt tijdens het planningsgesprek en zoek uit hoe het daarmee staat.

Deze afspraken horen bijvoorbeeld

Het doel Bij een functioneringsgesprek staat de verbetering van de medewerker centraal. Daarnaast is er ruimte voor de werknemer om tijdens het gesprek de verwachtingen die hij heeft ten aanzien van zijn leidinggevende te uiten.

• Maak concreet wat je de komende periode tot aan het beoordelingsgesprek aan verbetering verwacht en dus waarop de medewerker zal worden beoordeeld. Net als in het planningsgesprek kun je hier de SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden) methodiek hanteren.

Aandachtspunten • Maak de gesprekken effectief door het hanteren van goede gesprekstechnieken. Onder gesprekstechnieken vallen onder andere actief luisteren, samenvatten,

• Neem bij de afronding van het gesprek nogmaals de tijdens het functioneringsgesprek gemaakte afspraken door en informeer daarna bij de medewerker hoe hij het gesprek heeft ervaren.

• Effectief is om eerst de visie van de medewerker met betrekking tot zijn functioneren te behandelen en daarna de visie van jou als leidinggevende te bespreken.

HRM Interim & Consultancy Kuipers Bent u directeur van of manager bij een middelgrote of kleine organisatie?

Heeft u geen budget voor het aanstellen van een Human Resource professional?

Heeft u af en toe wel HRM advies nodig op het gebied van onder andere (ziekte)verzuim, werving en selectie, de functionerings- en beoordelingsgesprekkencyclus, het opstellen van functieomschrijvingen, bemiddeling bij conflict- of arbeidsrechtelijke situaties?

www.animalshelterbonaire.com

+599 717 4989

Of wilt u sparren ten aanzien van HRM gerelateerde zaken?

Heeft u lopende HRM projecten waar u HRM ondersteuning bij kunt gebruiken?

Voor HRM advies en ondersteuning kunt u terecht bij:

HRM Interim & Consultancy Kuipers

KAMINDA LAGOEN 26 KRALENDIJK BONAIRE, Netherlands CARIBBEAN

T+599 795 5353 - info@hrmkuipers.com - www.hrmkuipers.com 59

JOB Bedrijfsblad 2017

De 8 gouden regels van

importeren Tekst: Ikgastarten.nl | Foto: ContĂŠ

Producten uit verre landen importeren en deze op de lokale markt brengen; klinkt jou dat als muziek in de oren? Laat je dan niet te snel afschrikken door de uitgebreide regelgeving en administratieve rompslomp die bij deze vorm van ondernemen komt kijken.

Een goede voorbereiding kan verwarring voorkomen.

Hieronder acht gouden importregels die ervoor zullen zorgen dat je goed beslagen ten ijs komt.

1. Doe marktonderzoek Meten is weten. Jij kunt die prachtige handgeweven tassen uit Ecuador wel een onmisbaar item vinden voor ieders garderobe, maar zijn er genoeg mensen in Nederland die er net zo over denken? Om erachter te komen of jouw importplannen haalbaar zijn, doe je er dan ook verstandig aan om de lokale markt eerst goed te onderzoeken.

Bijvoorbeeld door vast te stellen of er voldoende vraag is naar het beoogde importproduct en zo ja, welke

kostprijs je daarvoor ten opzichte van concurrenten zou kunnen rekenen.

Indien nodig kan een consulent van de Kamer van Koophandel je helpen bij het opstellen van je marktonderzoek.

mogelijkheden en beperkingen op het gebied van transport, financiĂŤn en juridische zaken (waaronder dus ook wet- en regelgeving en algemene voorwaarden).

2. Bereken de kostprijs Wat is een redelijke prijs voor het importproduct? Een kostprijsberekening maakt duidelijk welke kosten jij straks maakt om het product naar Nederland te brengen en welk bedrag je ervoor moet vragen om ook nog een redelijke winst te kunnen maken.

4. Word je importeur of handelsagent?

Ga jij de producten straks op eigen houtje inkopen en in lokaal verkopen?

Of wil je als tussenpersoon voor een buitenlandse opdrachtgever fungeren en naar lokale klanten op zoek gaan?

Belangrijk hierbij is dat je de eigen kosten (transportverzekering, mogelijke opslagkosten, etc.), maar zeker ook je doelgroep voor ogen houdt. Aan wie denk je het product uiteindelijk te gaan verkopen? Op die manier bereken je een goede prijs die al je kosten dekt, maar waarmee je jezelf ook weer niet te snel uit de markt prijst.

3. Ga aan de slag met het importplan Als er op de Nederlandse markt voldoende behoefte blijkt te zijn aan jouw product en je de kosten en de doelgroep goed in kaart hebt gebracht, is de tijd gekomen om de plannen concreet te maken.

Dit doe je door een importplan op te stellen, waarin je de theoretische stappen beschrijft die nodig zijn om de import te realiseren. In het plan analyseer je daarnaast de 60

Als importeur koop je zelf goederen in bij een buitenlandse leverancier en houd je de regie meer in eigen hand, terwijl een handelsagent communicatief vaardig moet zijn en voornamelijk bemiddelt tussen fabrikant en klant.

Zelf importeren is wellicht lucratiever, maar in dat geval loop jij financieel gezien wel een hoger risico.

Houd er rekening mee dat je zowel als importeur of handelsagent de eventuele gemaakte afspraken schriftelijk moet laten vastleggen.

JOB Bedrijfsblad 2017

5. Besteed eventueel de productie uit (outsourcen) ‘Outsourcen’ oftewel het uitbesteden van (een deel van) de productie naar het buitenland, biedt kansen voor ondernemers met intnerationale ambities, maar brengt ook risico’s met zich mee. Beslis dus niet in een opwelling om de productie naar het buitenland te verplaatsen. Begin met het bepalen van jouw kernactiviteiten.

De bedrijfsprocessen waarmee jij je daadwerkelijk onderscheidt in de markt kun je in veel gevallen beter niet uitbesteden.

6. Denk aan de Douane en belastingen De wereld om ons heen wordt steeds kleiner, maar geïmporteerde goederen uit landen buiten de EU mag je nog altijd niet zomaar op de markt brengen. Je bent in dat geval wettelijk verplicht de betreffende producten via de douane ‘in het vrije verkeer’ te brengen.

Kort gezegd houdt dat in dat je aangifte moet doen over de productinvoer en hierover

invoerrechten en andere belastingen moet betalen.

De aangifte en het voldoen aan overige douaneverplichtingen is specialistenwerk. Je kunt deze tijdrovende klus dan ook beter uitbesteden aan een douaneexpediteur. Hij of zij kan eventueel ook alle te betalen heffingen voorschieten.

7. Houd rekening met de producteisen Er gelden mogelijk bepaalde eisen Er gelden mogelijk bepaalde eisen voor de producten die je wilt gaan importeren. Zo moet jij straks in ieder geval rekening houden met de Warenwetgeving, CE-markering, productaansprakelijkheid en voorschriften rond eventuele merken en octrooien. Let op: wanneer je namens jouw onderneming chemische stoffen en/of preparaten daarvan importeert of produceert, moet je ook denken aan de REACH-wetgeving.

8. Vraag eventueel een invoervergunning aan Mogelijk moet je voor het importeren van jouw product in het bezit zijn 61

van een invoervergunning. Sommige goederen mag je namelijk niet of slechts beperkt invoeren en andere goederen zijn alleen toegestaan wanneer jij of het product voldoen aan (strenge) voorwaarden.

In de meeste gevallen betekent dit dat er specifieke documenten aan de zendingen moeten worden toegevoegd. De douane controleert of je aan de regels voldoet op het gebied van veiligheid, gezondheid, economie en milieu. Bij het ondernemersplein (www.ondernemersplein.nl) vind je een volledig overzicht van goederen die nauwkeurig worden gecontroleerd.

(Voor Caribisch Nederland kan andere wet- en regelgeving van toepassing zijn, red.)

2

• Qredits Interview met een krediet aanvrager

• Kamer van Koophandel Communicatie met de klant

TOGETHER WE BUILD DREAMS

Jouw Onderneming op Bonaire

is o.a. verkrijgbaar bij: Kamer van Koophandel Belastingdienst TELBO Kooyman RCN OLB

Disclaimer: Dit blad is auteursrechtelijk beschermd.

Dat betekent dat niets uit de uitgaven van JOB mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder vooraf verkregen schriftelijke toestemming van de uitgever. De Informatie, inzichten of meningen zoals verwoord in het bedrijfsblad JOB behoren toe aan de geïnterviewden dan wel aan de desbetreffende auteur van het artikel en vertegenwoordigen niet vanzelfsprekend de visie en of mening van de redactie, uitgever of het blad zelf. Het bedrijfsblad JOB, redactie en uitgever kunnen derhalve niet aansprakelijk worden gesteld voor mogelijke feitelijke onjuistheden, incorrecte berichtgeving, weergegeven meningen en of inzichten zoals verwoord in dit blad.

Pool repair & maintenance. Supplies, tiles, chemicals.

Build all type & exclusief pools, bamboo, swimspa

150m2 shop Mon - Fri 8:30/12:30 - 2:00/5:00 Sat 8:30/12:30

SUNSHINE P OOL C A R E

Sunshine Pool Care & Construction N.V. Kaya Nikiboko Noord 44A Bonaire, DC T +599 701 4149 - info@sunshinepoolbonaire.com www.sunshinepoolbonaire.com

Kaya Opal 8 | Postbus 727 | Bonaire, C.N. | Tel: (00599) 788 4369 | john@cfverzekeringen.com | www.cfverzekeringen.com