JOB (4) Bedrijfsblad Bonaire 2016

4

Jouw Onderneming op Bonaire

OLB

investeert in industrie

Klantrelaties Do’s and don’ts

Investing

in Saba’s Potential

Selibon

KvK

Fundashon Mariadal

Onorthodoxe

Hart van Bonaire

Bonaire

investeren in een schoner Bonaire

Zorg voor de eigen mensen Reanimatie van Kralendijk

CaribConnect beleggingstips

dystopie of utopie

Bedrijfsblad Bonaire in samenwerking met de KvK | Vierde kwartaal 2016

JOB

JOB Bedrijfsblad 2016

Voorwoord

Schaakmat

Inhoud

6

Op een schaakbord is een enorme variatie aan zetten mogelijk.

Deze zetten hebben strategisch gespeeld uiteindelijk als doel dat een van beide partijen als winnaar uit de strijd komt.

Om als winnaar te eindigen heb je hulpmiddelen oftewel de schaakstukken nodig. Zonder gaat het je immers niet lukken om je tegenstander schaakmat te spelen. Zelfs de schijnbaar onbelangrijke pion draagt goed ingezet bij aan je overwinning.

Op die manier kun je ook naar je bedrijf kijken. Je medewerkers zijn in feite de hulpmiddelen en door hen op de juiste manier in te zetten en in hen te investeren, behaal je goede resultaten. Geef je ‘pionnen’ de kans om zich te ontwikkelen en een taak uit te voeren die zij normaliter niet gewend zijn om te doen, dan zou het resultaat je verbaasd kunnen doen staan.

Het zal er ook voor zorgen dat er binnen het bedrijf meer begrip ontstaat voor de werkzaamheden die iedereen heeft en het vergemakkelijken om samen te werken aan het behalen van goede resultaten. Daadwerkelijke groei en succes bereik je immers alleen door te investeren in alle stukken op het bord, door te investeren in samenwerking en ontwikkeling van de stukken opdat iedere afzonderlijke stuk op het bord kan en zal bijdragen aan de gezamenlijke overwinning.

Joselito Statia

Investeren in industrie

38

Marnix Stoorvogel Colofon Uitgever Conté \ Marnix Stoorvogel Auteurs Patricia Bergwijn Dick ter Burg Jelle Hermus Annemarie Klöne Tom Kok Henriëtte Kuipers Anneloes Leppers Peter Paulussen Tom Peeters Rianne van Rijswijk Jillyann Rix Wolfgang Tooten

Investing on Saba

52

Eindredactie Write \ Patricia Bergwijn Realisatie Conté Distributie Conté Fotografie Conté \ creativEnvision Uitgave 4 x per jaar Wilt u adverteren, reageren of heeft u vragen?

Neem dan contact op met de uitgever: +599 717 7723 info@studioconte.nl HVO papier staat voor houtvrij offset papier.

Dit blad is gedrukt op houtvrij papier ook wel boomvrij papier genoemd.

De grondstof hiervoor kan onder meer rijst, stro, bamboe, hennep en katoen zijn.

Investeren in de toekomst KvK

JOB Bedrijfsblad 2016

Inhoud 6 Joselito Statia

Selibon, Rudsel Leito

18

Armoede bestrijden door te investeren in industrie 10 De gesprekscyclus het planningsgesprek 12 Bonaire een dystopie of een utopie

Fundashon Mariadal Giovanni Frans

24

16 NGO Platform Bonaire Centraal punt in het sociale veld 18 Selibon

22 Zeven onorthodoxe beleggingstips Due Diligence

44

24 Fundashon Mariadal Zorg voor de eigen mensen 28 Klantrelaties Do’s and don’ts 31 Het hart van Bonaire

Passende aandacht voor ziekteverzuim

50

Business Potential 40 Apps Snapchat / WhatsApp 42 Drie tips Laat je geld voor je werken 44 Ondernemen op Bonaire Investeren en Due Diligence 47 Profile

samen investeren in een schoner Bonaire

Investeren en

38 Investing on Saba

De reanimatie van Kralendijk 4

Nancy Schoop-Hart 48 CaribConnect biedt nieuwe mogelijkheden 50 Passende aandacht voor ziekteverzuim 52 Investeren in de toekomst 56 Jeugdzorg en gezinsvoogdij Nut en noodzaak

Hyundai Creta 2016

Choose the colour that suites you ...

Akkermans Auto Supplies B.V. Hyundai Bonaire N.V. Kaya Amsterdam 2 Bonaire Caribbean Netherlands Tel +599 717 8667 Fax +599 5034 info@toyotabonaire.com www.toyotabonaire.com

Joselito Statia

JOB Bedrijfsblad 2016

Armoede bestrijden door te investeren in industrie

D

Tekst: Patricia Bergwijn | Foto: creativEnvision

e sinds 10 mei 2016 geïnstalleerde gedeputeerde Joselito Statia belast met onder andere economische ontwikkeling, de promotie van investeringen en financiën, is er van overtuigd dat een belangrijk wapen in de strijd tegen de armoede op Bonaire het stimuleren van industrie is. Dat is dan ook waar hij en het bestuurscollege (BC) zich in de meest brede zin van het woord onder meer op richten. Om deze industrie te stimuleren heeft het nieuwe BC in de eerste plaats gekozen voor de zaken die al liepen. De uitgifte van gronden bijvoorbeeld om de bouwsector te stimuleren meer woningen en meer industrieel economische panden te bouwen. Het aanpassen van de procedures rond de aanvraag van gronden wordt hierbij meteen meegenomen. De ontwikkeling van de haven in samenwerking met de Port of Amsterdam, de reorganisatie van de LVV (Landbouw, Veeteelt en Visserij), het stimuleren van ondernemerschap en het aantrekken van investeerders vallen eveneens onder de reeds lopende zaken die met energie worden opgepakt.

Bouwsector Als architect en eigenaar van Statia Project Development and Architectual Design, zijn bedrijf dat nu in verband met zijn werkzaamheden als gedeputeerde stil ligt, is het niet vreemd dat juist de bouwsector hem aantrekt. Hij kent deze tak van sport en de spelers immers als geen ander en is dus ook op de hoogte van wat er nodig is. Door terreinen uit te geven voor woningbouw en economisch industriële doeleinden en de procedures te optimaliseren vangt hij samen met het BC meerdere vliegen in één klap. Het is namelijk niet alleen een grote stimulans voor de bouwsector, ook de woningnood op Bonaire wordt daarmee aangepakt, de wachtlijsten voor gronden opgeschoond en ondernemers en investeerders wordt het gemakkelijker gemaakt om aan de slag te gaan.

Met andere woorden: de algehele bedrijvigheid op het eiland neemt toe.

Zo heeft de plaatselijke woningbouwvereniging, Fundashon Cas Boneriano (FCB) in totaal zo’n 391 gronden toegewezen gekregen. Dit is goed voor zo’n 1500 broodnodige sociale woningen. De wijken bij Tanki Matrimonio (200 terreinen), Nikiboko 7

Noord (101 terreinen) en Kaminda Djabou (90 terreinen) zullen dan ook fors worden uitgebreid. Het streven is dat er binnen vijf tot zeven jaar voldoende woningen zijn gebouwd en daarmee een einde komt aan de schrijnende woningnood.

De nog voortdurende opschoning van de wachtlijst voor gronden heeft inmiddels een reductie 70 inschrijvingen opgeleverd.

De verwachting is dat dit aantal nog verder zal afnemen. De nieuwe procedure waar momenteel door een adviseur aan wordt gewerkt, draagt daar eveneens aan bij.

Naast de daling van de ‘nog ruim 400 wachtenden voor u’ is het de bedoeling dat deze procedure zich beter gaat lenen voor handhaving.

Jarenlang niets met je grond doen, wordt verleden tijd. Of het nu gaat om aanvragen uit de private sector dan wel om particuliere initiatieven, aanvragers zullen moeten bewijzen dat ze meteen aan de slag zullen en kunnen gaan.

Een aantal langlopende probleemdossiers als Harbour Village, Esmeralda en Karels Beach zullen tevens worden opgelost, langdurige disputen beslecht en het millieu en

JOB Bedrijfsblad 2016

de organisaties die hier streng over waken, zullen hier en daar moeten inleveren. Als een oplossing concreet betekent dat de SaliĂąa bij de rotonde bij Kaya Amsterdam bijvoorbeeld zal moeten worden uitgediept en het aangevoerde slib voor een deel zal moeten worden weggehaald, is dat volgens de in Bonaire geboren en getogen gedeputeerde onvermijdelijk.

Het zou bovendien de stof en stankoverlast voor omwonenden oplossen. Voor Joselito Statia en het BC zijn economische ontwikkeling en de stimulering hiervan oftewel het bestrijden van de armoede met industrie hoofdzaak. “We moeten laten zien dat we serieus zijn. Met Harbour Village hebben we een kans om geld te maken voor Bonaire voorbij laten gaan. Geen enkele investeerder wil jaren wachten.

Ik zou geen twee jaar wachten�, zet Statia zijn woorden kracht bij.

Intussen is de overheidvennootschap Bonaire Overheidsgebouwen (BOG) in een vergevorderd stadium met een aantal management/ investeerdersgroepen om onder andere het gebied rond Hotel Sunset Beach verder te ontwikkelen.

De verwachting is dat de

contracten binnenkort zullen kunnen worden getekend.

Ontwikkeling van de haven Een andere grote wens die Bonaire inmiddels al behoorlijk wat jaren bezighoudt, is de ontwikkeling van een goede zeehaven. En zoals het er nu voorstaat, lijkt het er in samenwerking met de stuurgroep en de Port of Amsterdam dan echt van te komen.

Volgens gedeputeerde Statia zal op 1 december 2016 de knoop definitief worden doorgehakt voor wat betreft de keuze van een locatie. Dat betekent ook dat er om de bedrijvigheid rond de haven te faciliteren zo snel mogelijk gronden moeten worden gereserveerd en uitgegeven rond het havengebied. Een haven kan immers niet goed functioneren zonder opslag voor containers, loodsen en zonder detail- en groothandel. Daarnaast moet de huidige havendienst om een betere dienstverlening en service te realiseren worden gereorganiseerd.

Van dienst moet het immers worden omgevormd naar een zeehavenbedrijf.

Een dergelijke herstructurering vergt logischerwijs de nodige investeringen en planning.

8

De voedselindustrie Een ander effectief middel om armoede te bestrijden is het zelf verbouwen van voedsel. Groente en fruit zijn immers duur op Bonaire en veel huishoudens kunnen zich dit dan ook niet of nauwelijks veroorloven.

Door je eigen voedsel te produceren in plaats van te importeren, druk je de kosten en zorg je voor een aanzienlijke lastenverlichting op het zeer beperkte en niet toereikende budget van het merendeel van de bevolking.

Voedsel is immers een basisbehoefte.

Gedeputeerde Statia steekt in samenwerking met gedeputeerde Rolanda Hellburg-Makaai die is belast met de LVV dan ook een groot deel van zijn energie in de reorganisatie van de Landbouw, Veeteelt en Visserij (LVV).

In de eerste plaats betekent dat het aantrekken van investeerders die concrete plannen kunnen voorleggen hoe zij het grote gebied rond de LVV gaan inzetten voor de productie van voedsel. Het bestuurscollege wil dit combineren en integreren met de ontwikkeling van een kenniscentrum op het terrein van de LVV en met toerisme. Het idee is om toeristen bij hun aankomst bij de LVV bijvoorbeeld

JOB Bedrijfsblad 2016

Op dit moment financiert de lokale overheid het LVV, maar dat moet gaan veranderen met behulp van een karretje getrokken door een ezel naar het kenniscentrum en de landbouw en veeteeltgronden van de LVV te brengen, ter plekke een rondleiding te geven en ze de mogelijkheid te bieden hun eigen nog levende menu samen te stellen.

Deze rondleiding kan verder worden ‘aangekleed’ en worden voorzien van typische Bonairiaanse culturele en historische aspecten. Op die manier maken toeristen niet alleen kennis met de Bonairiaanse cultuur, ze kunnen ook het proces van het begin tot het eind bijwonen. Genoemde plannen houden tevens in dat de huidige productie van het LVV veel hoger en efficiënter moet. Bovendien wil het BC dat het kenniscentrum en de LVV als geheel commercieel geëxploiteerd gaan worden. “Op dit moment financiert de lokale overheid het LVV, maar dat moet gaan veranderen”, licht Joselito Statia toe.

In het verlengde daarvan laat de gedeputeerde weten, dat hij vijf groepen heeft klaarstaan die willen investeren. De toekomst zal uitwijzen of Bonaire zijn eigen voedselindustrie op gang kan brengen.

Ondernemerschap en investeerders Twee andere lopende zaken die de aandacht van het BC en Statia hebben zijn het investeren in ondernemerschap en het al enige jaren niet echt van de grond komende dan wel goed functionerende BTIB, de Bonaire Trade and Investment Board.

Bij het stimuleren van lokaal ondernemerschap speelt kredietorganisatie Qredits, die met succes (startende) lokale ondernemers coacht en hen op basis van een

goed doordacht businessplan een zakelijke lening van maximaal 25.000 USD verstrekt een belangrijke rol.

Gedeputeerde Statia wil dit dan ook graag uitbreiden en het BC heeft Qredits inmiddels gevraagd om extra ondersteuning. Daarnaast is het plan om meer bekendheid te geven aan deze mogelijkheid, ondernemers hun verhaal te laten vertellen en meer vrouwen te stimuleren om te gaan ondernemen.

Een bloeiende luchthaven Naast een goed functionerende zeehaven heeft Bonaire ten slotte ook een toekomstbestendige en financieel gezonde luchthaven nodig.

Door de huidige airliftproblematiek dalen de inkomsten en zal de luchthaven zichzelf in de toekomst mogelijk niet kunnen bedruipen.

Bovendien zijn verdiensten louter gebaseerd op luchtverkeer aan beperkingen gebonden. Een stijging van bijvoorbeeld 30.000 passagiers ten opzichte van de huidige 177.000 zou volgens de gedeputeerde uiteindelijk niet heel veel meer zoden aan de dijk zetten. Statia is dan ook samen met Bonaire International Airport (BIA) aan het kijken hoe het beste gevolg te geven aan het masterplan dat BIA enige tijd geleden heeft opgesteld.

Een van de oplossingen betreft het binnenhalen van bedrijven die aanvullende activiteiten kunnen ontplooien op de luchthaven.

Met deze ontwikkeling van nietaeronautische diensten en initiatieven zou BIA veel meer mogelijkheden krijgen om inkomsten te genereren.

En een dergelijke ontwikkeling sluit 9

aan op de wereldwijde trend van het uitgroeien van luchthavens tot zogeheten airportcities met hotels, conferentiecentra, winkels, restaurants en andere diensten. Een ander voordeel is dat het vliegveld, als deze opzet slaagt, in plaats van louter afhankelijk te zijn van fluctuerende passagiersaantallen er twee structurele en continue bronnen van inkomsten bij zou krijgen; de grondexploitatie en de niet-aeronautische activiteiten.

Daarnaast blijft het uiteraard wel zaak om meer vliegmaatschappijen over te halen om direct en vaker op Bonaire te vliegen. Om dat te kunnen realiseren gaat de gedeputeerde gesprekken voeren met Amerikaanse en Europese luchtvaartmaatschappijen.

Plannen voor het opzetten van een eigen maatschappij die Bonaire als basis heeft, nemen eveneens concretere vormen aan. Deze analoog aan Sint Maarten tot een soort Winair van Bonaire te ontwikkelen luchtvaartmaatschappij, heeft zich al ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Het wachten is nu op de vergunningen in Nederland.

Al met al hoopt het BC door te investeren in stabiele industrie en structuren economische groei en ontwikkeling mogelijk te maken.

“Want als we bewijzen dat we het zelf kunnen, zullen we tevens meer en meer taken zelf ter hand kunnen nemen en zelfstandiger en onafhankelijker worden”, vult de gedeputeerde aan. Met het investeren in industrie wordt dan ook niet alleen de armoede bestreden, maar ook een grotere zelfstandigheid verworven.

JOB Bedrijfsblad 2016

De gesprekscyclus;

het planningsgesprek Tekst: Henriëtte Kuipers

Wat is voor een organisatie het belangrijkst naast goed management en een inspirerende leidinggevende? Goed functionerende, betrokken en gepassioneerde medewerkers!

Hoe realiseer je dat als organisatie? Met behulp van het op de juiste wijze inzetten van het Human Resource Managementinstrument ‘De gesprekscyclus functioneringsen beoordelinggesprekken’ zet je als organisatie een stap in de goede richting.

Het plannings- of startgesprek maakt deel uit van de gesprekscyclus functionerings- en beoordelingsgesprekken. In dit gesprek bespreekt de leidinggevende samen met de medewerker welke taken, doelen, resultaten en competenties de werknemer (verder) dient te ontwikkelen.

Het planningsgesprek is het eerste gesprek binnen de cyclus. Het is dan ook net als het functioneringsgesprek een tweerichtingsgesprek.

Het doel Het doel van het planningsgesprek is drieledig. Ten eerste is het belangrijk om de wederzijdse verwachtingen uit te spreken. Dat betekent dus de verwachtingen van beide partijen,

leidinggevende en medewerker.

Deze verwachtingen kunnen vervolgens worden geconcretiseerd en vastgelegd in resultaat- en ontwikkelafspraken waarbij voorop staat dat dit SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden) gebeurt. De resultaaten ontwikkelafspraken vormen op hun beurt de basis voor het functioneringsen beoordelingsgesprek.

Voorbereiding planningsgesprek Een goede voorbereiding van het gesprek is voor beide partijen van cruciaal belang. De leidinggevende moet vooraf weten wat er in de functiebeschrijving staat, welke taken de medewerker uitvoert en indien van toepassing welke nog niet. Hij of zij moet antwoord kunnen geven op vragen als: wat is de bedrijfsvisie en leeft de medewerker deze na, wat zijn de (strategische) organisatie- en afdelingsdoelstellingen en welke bijdrage wordt daarin van de medewerker verwacht.

10

Met andere woorden: welke realistische prestaties en resultaten verwacht de leidinggevende van de medewerker en in welke richting zou deze medewerker zich de komende periode bij voorkeur moeten gaan ontwikkelen? Deze vragen kunnen werkinhoudelijk van aard zijn maar ook betrekking hebben op het gedrag van de werknemer. Ten slotte is de vraag welke doorgroeimogelijkheden de leidinggevende ziet voor de desbetreffende medewerker nog van belang. Hoe dan ook alle verwachtingen die men heeft moeten wel passen bij de in de functieomschrijving geformuleerde competenties.

Randvoorwaarden Naast een goede voorbereiding zijn er ook een aantal randvoorwaarden.

Zo is het raadzaam dat de leidinggevende vraagt aan zijn werknemer of hij of zij zich ook heeft voorbereid door middel van een checklist bijvoorbeeld. Het is belangrijk om voor het planningsgesprek een agenda op te stellen. Dat geeft het gesprek niet alleen structuur, maar zo weten beide partijen ook wat ze willen bespreken en of alle punten zijn behandeld na afloop.

Het planningsgesprek is tweerichtingsverkeer dus is het de bedoeling de medewerker te behandelen en te zien als een gelijkwaardige gesprekspartner met evenveel inbreng. In het verlengde hiervan en om het gesprek alle kans

JOB Bedrijfsblad 2016

moet leiden tot het maken van duidelijke resultaat- en ontwikkelafspraken conform de SMARTmethodiek.

Afspraken volgens de SMART-methodiek zijn dan ook:

van slagen te geven, is het van belang om ruim de tijd te nemen en volledig beschikbaar te zijn.

Dus de telefoon moet op stil of uit en het gesprek moet worden gevoerd in een ruimte waar men niet wordt gestoord. Het planningsgesprek

1) Specifiek (duidelijk en concreet omschreven) 2) Meetbaar (een te verwachten aantal of verhoging van de verkoop) 3) Acceptabel (voor beide partijen aanvaardbaar) 4) Realistisch (haalbaar, leg de lat niet te hoog!)

5) Tijdsgebonden (binnen een bepaalde periode)

Aandachtspunten Ontwikkelafspraken gaan niet alleen over vereiste vakdiploma’s en de tijdslijn maar ook bijvoorbeeld over taakroulatie en gedrag.

De gemaakte resultaat- en ontwikkelafspraken kunnen bijvoorbeeld worden vastgelegd in een POP (Persoonlijk Ontwikkelingsplan)formulier. Het is belangrijk dat de medewerker de resultaat- en ontwikkelafspraken begrijpt en deze realistisch vindt.

De werknemer moet er immers achter staan en deze uitvoeren.

Ongeveer een half jaar na het planningsgesprek wordt het functioneringsgesprek gevoerd.

Het verdient dan ook zeker aanbeveling om tussentijdse evaluatiemomenten in te plannen.

HRM Interim & Consultancy Kuipers Bent u directeur van of manager bij een middelgrote of kleine organisatie?

Heeft u geen budget voor het aanstellen van een Human Resource professional?

Patricia Bergwijn (Project)management

Heeft u af en toe wel HRM advies nodig op het gebied van onder andere (ziekte)verzuim, werving en selectie, de functionerings- en beoordelingsgesprekkencyclus, het opstellen van functieomschrijvingen, bemiddeling bij conflict- of arbeidsrechtelijke situaties?

Communication Consultancy

Of wilt u sparren ten aanzien van HRM gerelateerde zaken?

Heeft u lopende HRM projecten waar u HRM ondersteuning bij kunt gebruiken?

Voor HRM advies en ondersteuning kunt u terecht bij:

HRM Interim & Consultancy Kuipers

+599 7820973 | write.consult.pb@gmail.com

T+599 795 5353 - info@hrmkuipers.com - www.hrmkuipers.com

JOB Bedrijfsblad 2016

Bonaire een dystopie of utopie?

Tekst: Peter Paulussen | Foto: Conté

Het woord dystopie betekent volgens verschillende bronnen:

“Een (denkbeeldige) samenleving met louter akelige kenmerken waarin men beslist niet zou willen leven. Een dystopie is het tegenovergestelde van een utopie hetgeen juist een bijzonder aangename samenleving voorstelt.”

Oftewel waar een dystopie mogelijk meer overeenkomsten vertoont met een spreekwoordelijke hel, lijkt een utopie meer op de paradijselijke hemel.

12

JOB Bedrijfsblad 2016

Er zijn momenten dat ik mezelf afvraag waarom bepaalde zaken op Bonaire gewoonweg niet willen lukken of zeer moeizaam gaan en dan nog met mondjesmaat van de grond komen.

Een dergelijke gang van zaken zou kunnen duiden op een dystopie.

Als je echter op geen enkele manier afhankelijk bent van derden of (overheids) instanties, is Bonaire een prachtig eiland om te leven en werken. In dat geval lijkt Bonaire dan weer meer op een utopie.

Wat zou betekenen dat het dus vooral afhankelijk is van de situatie of ons eiland meer weg heeft van een dystopie of utopie.

Bonaire richt zijn focus steeds meer op economische ontwikkeling.

Het bestuurscollege (BC) heeft onlangs zelfs een presentatie en conferentie gehouden waarbij de strategische visie voor de economische ontwikkeling van Bonaire in de komende 10 jaar werd gelanceerd.

Wat mij opviel tijdens deze conferentie was het enthousiasme van de diverse sprekers over de mogelijkheden en de potentiële economische ontwikkelingen op Bonaire de komende 10 jaar (2016 – 2026). Een enorme expansie op onze luchthaven (airport city) , de bouw van een (container/ferry) haven en de uitbreiding in de telecommunicatie zijn slechts een paar voorbeelden van wat ons allemaal te wachten staat. Tegelijkertijd zou onze dienstbaarheid verbeteren en zou er meer service geleverd worden. Om niet te spreken over de kwaliteit en snelheid van diensten die eveneens vooruit zouden gaan waardoor de ‘Cost of doing Business’ op Bonaire beheersbaar zou worden.

Kortom Bonaire moet in de komende tien jaar aantrekkelijker worden voor ondernemers en investeerders.

Welvaart voor het eiland en welzijn voor de bevolking zijn het doel.

Bij mij rijst dan wel de vraag: En hoe gaan we dit doel verwezenlijken? Wie gaat hiervoor zorgen? De (lokale) overheid, de ondernemers, de bevolking? Wij allemaal tezamen?

Nog los van de vraag of wij op Bonaire kunnen kiezen voor economische ontwikkeling of niet, want die keuze is al gemaakt door het bestuurscollege.

Het BC gaat immers voor economische ontwikkeling, zoveel is duidelijk. Het liefst met zoveel mogelijk behoud van cultuur en natuur, maar economische ontwikkeling

moet het zijn. Alleen de invulling en uitvoering hiervan, het hoe, dat ligt nog niet helemaal of helemaal niet vast. En daar zit hem volgens mij de kneep. Want onze ambtenaren en de medewerkers van semioverheidsinstellingen zijn op dit moment niet in staat om op niveau hun diensten aan te bieden. Het zijn niet alleen kennis en ervaring die vaak ontbreken, maar ook de hulpmiddelen en/of handvatten om hun werk naar behoren uit te voeren.

Zo wordt er al jaren geroepen om een one-stopshop-loket voor (startende) ondernemers of investeerders op Bonaire.

Maar als dienstverlener moeten wij nog steeds met een investeerder talloze rondjes over het eiland rijden en afspraken maken met medewerkers van overheidsinstellingen en -diensten. Deze afspraken worden vervolgens frequent niet nagekomen en het is echt geen verrassing meer als een investeerder te horen krijgt: “Sorry, maar er liggen nog een paar honderd aanvragen op behandeling voor een vergunning te wachten.” U begrijpt de frustratie.

De investeerder wijkt vervolgens uit naar een ander land en/of besluit gewoon om niet te investeren op Bonaire.

Wat is de oplossing? Geduld. En hoe lastig ook, gewoon niet te veel verwachten op korte termijn. We zullen het stapje voor stapje moeten doen, rekening houdend met de kleinschaligheid van Bonaire. In de meeste geïndustrialiseerde landen heeft ontwikkeling immers ook tientallen jaren geduurd. Wij kunnen dus eenvoudigweg niet verwachten dat Bonaire binnen een paar jaar op hetzelfde niveau functioneert als landen in West Europa. Er is al een behoorlijke verbetering opgetreden in de medische zorg, justitie en het onderwijs.

Ook in de politiek is er onlangs een verandering opgetreden. Laten we hopen dat de nieuwe machthebbers stapsgewijs uitvoering kunnen geven aan hun visie.

In de komende publicaties van dit blad zal ik specifiek ingaan op een aantal praktijkvoorbeelden. Voorbeelden van een paradijselijk eiland waar alles op rolletjes gaat, de utopie en helaas ook voorbeelden waarbij ons het huilen nader staat dan het lachen, de dystopie.

Dit alles met de intentie het investeerdersen ondernemersklimaat op Bonaire een positieve impuls te geven.

13

Indien u zelf voorbeelden of ervaringen heeft die verslag doen van hoe het wel kan of juist niet moet voor ondernemend Bonaire, kunnen we dit melden in de volgende publicatie. U kunt uw voorbeelden opsturen naar de redactie van dit blad.

Jouw Onderneming op Bonaire

is o.a. verkrijgbaar bij: KvK Belastingdienst TELBO Kooyman RCN OLB

www.animalshelterbonaire.com

+599 717 4989

KAMINDA LAGOEN 26 KRALENDIJK BONAIRE, Netherlands CARIBBEAN

JOB Bedrijfsblad 2016

ww Eerste lustrumviering Raad Onderwijs Arbeidsmarkt Caribisch Nederland

w.r o

acn

.co

Op 29 september viert de Raad Onderwijs Arbeidsmarkt Caribisch Nederland (ROA CN) zijn eerste lustrum. Op Bonaire, Saba en Sint Eustatius zal worden stilgestaan bij behaalde mijlpalen in bijzijn van stakeholders, leerbedrijven en onderwijsprofessionals, met een vooruitblik op nieuwe kansen voor de aansluiting tussen beroepsonderwijs en het lokale bedrijfsleven.

Het opvallende ROA CN plakkaat hangt inmiddels op gevels van honderden panden op de drie eilanden. Er is in vijf jaar tijd een breed netwerk van erkende bedrijven gecreëerd die investeren in deelnemers van het lokale beroepsonderwijs. Mede door ROA CN zien steeds meer organisaties het belang van opleiden in de beroepspraktijk.

De zogeheten leerbedrijven tonen hun commitment en vervullen als stageaanbieder een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Zij stellen hun deuren open voor beginnende beroepsbeoefenaren en maken tijd voor coaching van stagiair(e)s. ROA CN bewaakt de kwaliteit van die begeleiding door middel van een duurzame werkrelatie en het faciliteren van scholingsmogelijkheden voor leermeesters die de begeleiding vormgeven.

Voor scholen en studenten publiceert ROA CN via haar website een register van erkende leerbedrijven met daarbij een overzicht van de activiteiten die tijdens de beroepspraktijkvorming kunnen voorkomen.

De betrokkenheid van het bedrijfsleven bij het onderwijsveld stimuleert ROA CN systematisch in sectorbijeenkomsten. Actuele trends en ontwikkelingen binnen de branche en gerelateerde opleidingen worden dan besproken.

Men beoogt daarbij innovatie binnen het onderwijs en afstemming op de behoefte van werkgevers. Het ROA CN motto “Together we make it work!” is nog steeds kenmerkend voor de successen die zijn geboekt binnen Caribisch Nederland.

Together, we make it work

Je vindt ons op

Raad Onderwijs Arbeidsmarkt | Caribisch Nederland Bonaire Kaya Korona #3 | T: +599 717 5450 F: +599 717 5460 Sint Eustatius T: +599 318 4808 | Saba T: +599 416 5356 | E: info@roacn.com W: www.roacn.com S: roacnbonaire

m

JOB Bedrijfsblad 2016

Centraal punt in het sociale veld Tekst: Annemarie Klöne

Het NGO Platform Bonaire is als algemeen overkoepelend samenwerkingsorgaan van Niet Gouvernementele Organisaties (NGO’s) met 135 aangesloten organisaties op Bonaire het centrale punt voor stichtingen en verenigingen. Het platform biedt ondersteuning, informatie en advies en bemiddelt bij het zoeken naar vrijwilligers.

Daarnaast organiseert het orgaan diverse activiteiten, waaronder de eilandelijke vrijwilligersactie BON DOET en workshops en seminars om het NGO-veld te versterken.

Organisaties kunnen voor 15 USD per jaar lid worden om vervolgens gratis gebruik te kunnen maken van de dienstverlening, dankzij de subsidie van het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB).

Vrijwilligers Veel mensen kennen het NGO Platform voornamelijk als enthousiaste organisator van BON DOET, de grote vrijwilligersactie waarbij elk jaar honderden mensen bij tientallen stichtingen een dagje vrijwilligerswerk

uitproberen. Maar ook de overige dagen van het jaar zijn platformleden op zoek naar vrijwilligers. Het NGO Platform draagt bij aan deze zoektocht door ondere andere op de website www.ngobonaire. org diverse vrijwilligersvacatures te plaatsen. Zo kunnen geïnteresseerden gemakkelijker een organisatie vinden die bij hen past en de leden hun behoefte kenbaar maken. Mensen die zich willen inzetten als vrijwilliger en/of op zoek zijn naar meer informatie kunnen natuurlijk ook naar het kantoor van het platform komen aan de Kaya Grandi 52c, net om de hoek van restaurant Donna & Giorgio.

Informeren Voor informatie over het NGO-veld in het algemeen of specifieke NGO’s, projecten of werkterreinen in het bijzonder kan men ook bij het platform terecht. Bonaire kent enorm veel stichtingen. Het handelsregister van de Kamer van Koophandel maakt melding van 400 inschrijvingen, maar slechts een handjevol is in het telefoonboek of op internet te vinden. Bovendien zegt een naam niet altijd wat de stichting inhoudt of welke initiatieven deze ontplooit.

Ondanks dit behoorlijke aantal komen mensen toch regelmatig tot de conclusie dat er niets wordt gedaan voor bepaalde doelgroepen of met bepaalde thema’s. De oorzaak ligt volgens coördinator Annemarie Klöne vooral in het feit dat er weinig promotie gemaakt wordt. “Vrijwilligers werken 16

niet om eer te behalen en hun ego te strelen, maar om een ander te helpen.

Bovendien hebben veel organisaties gebrek aan tijd, geld en mensen.

Dat maakt dat promotie er vaak bij inschiet”, stelt de coördinator.

Het is dus raadzaam om, zeker als men plannen heeft om een stichting op te richten, eerst even bij het platform langs te gaan. Op de website www. ngobonaire.org geeft de organisatie weliswaar een schematische weergave van de sociale kaart van Bonaire.

Maar er is op kantoor nog meer informatie beschikbaar over de vele organisaties die in de verschillende sectoren werkzaam zijn en over hun doelen en projecten.

Voor vragen en informatie over het oprichten van stichtingen, het opzetten van projecten, het organiseren van activiteiten, het aanvragen van subsidie, zorgcontracten dan wel het zoeken naar fondsen en sponsoren kan men uiteraard ook bij het platform terecht. Daarnaast weten de medewerkers op kantoor tevens raad met eventuele personeel- en/of bestuurskwesties, belastingszaken, wet- en regelgeving dan wel sponsorcontracten.

Ondersteunen, adviseren en faciliteren Het NGO Platform helpt veel sociale organisaties bij het inhoudelijk opstellen van projecten en het schrijven van subsidieaanvragen en de daarbij bijbehorende begrotingen.

Het uitwerken van een idee tot een uitvoerbaar en financierbaar plan

vinden veel leden moeilijk. Dan helpt het als een professional meekijkt, meeleest en meeschrijft. Dit geldt echter niet alleen voor het opstellen van projectplannen. Ook voor het schrijven van brieven, persberichten en/of uitnodigingen, het opzetten van een (project)administratie, het afrekenen en verantwoorden van subsidie, het opstellen van een jaarverslag, werk- en/of mediaplan, zelfs voor de vormgeving van diverse PR middelen als folders, posters en T-shirts kan men een beroep doen op het platform. Hoe een werkdag er op kantoor uit ziet, hangt dan ook erg af van de vraag van de organisaties. “De ene dag wordt er gewerkt aan een financieel verslag voor een kinderopvang, de andere dag maken we een design voor de kankerstichting, voeren we diverse adviesgesprekken, doen we onze eigen administratie of bereiden we een workshop voor”, vertelt administratief medewerker, Jolene Nicolaas.

Naast deze vrij letterlijke inhoudelijke ondersteuning geeft het platform haar leden ook gevraagd en ongevraagd advies over allerlei zaken. Dat kan bijvoorbeeld gaan over proces- en projectmatige zaken in het kader van een subsidieaanvraag, de opzet van een project, eventuele problemen bij de uitvoering, financiële knelpunten, mogelijke samenwerking met anderen of over hoe om te gaan met belangenverstrengeling.

Deze adviserende rol betreft ook de overheid. Zo ging het in gesprekken met het OLB het afgelopen jaar vooral over de toegenomen belastingdruk op de NGO’s.

Omdat veel kleine NGO’s geen eigen kantoor hebben en niet beschikken over middelen als een beamer, flipover, jug, klaptafel, etc, kunnen zij dit lenen bij het platform. Zij kunnen er als lid tegen een kleine vergoeding ook terecht om te printen, kopiëren, faxen en scannen.

Om het sociale veld goed te

vertegenwoordigen wordt het bestuur van NGO Platform gekozen door de 135 aangesloten organisaties.

Daarnaast zoekt het NGO Platform ter versterking van beide partijen ook aansluiting bij het bedrijfsleven op Bonaire. Zo nodigt het platform regelmatig gastsprekers uit bij de door het platform voor zijn leden georganiseerde activiteiten en door het aanbieden van een seminar voor bedrijven over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen tijdens de BON DOET van 2014.

Voor meer informatie kan men zich wenden tot het NGO Platform dat kantoor houdt aan de Kaya Grandi 52c, telefoon: 717-2366 en email: ngobonaire@gmail.com.

Waste Management collection and treatment of waste Recycling collect, sort and recycle waste products Corporate Services car and container rentals Cleaning Services public spaces Kaya Industria # 20 | Email: info@selibon.com | Tel: +599-717-8159 | Fax: +599-717-7339

17

JOB Bedrijfsblad 2016

Rudsel Leito 18

JOB Bedrijfsblad 2016

Selibon Samen investeren in een schoner Bonaire Tekst: Patricia Bergwijn | Foto: ContĂŠ

Servisio di Limpiesa di Boneiru oftewel Selibon, Bonaires enige afvalinzamelings- en afvalverwerkingsbedrijf is druk in de weer met de implementatie van het afvalbeheer- en uitvoeringsplan 2013-2022.

Dit door zowel het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) als het Nederlandse ministerie van Infrastructuur en Milieu (IM) in 2013 goedgekeurde plan hield en houdt onder andere in dat het storten van afval moet worden verminderd, al het afval gescheiden moet gaan worden ingezameld en verwerkt en waar mogelijk gerecycled.

H

et feit dat Bonaire min of meer gewend was en over het algemeen nog steeds is om zijn afval op een grote hoop te gooien (de Landfill) en dit vervolgens met diabaas af te dekken, maakte een verbeterd afvalbeheer noodzakelijk. Investeringen om een beter afvalmanagement te realiseren zijn vooral met het oog op de gevaren voor de volksgezondheid en het milieu indien er niets gebeurt, de aanzienlijke bevolkingsgroei en de gewenste economische ontwikkeling broodnodig.

Vanwege de gewoonte om al het vuil te storten heeft het bewustmaken van de gemeenschap van zijn omgang met afval speciale aandacht binnen het implementatieplan.

Men vergeet helaas vaak dat afval een product is van ons allemaal en het alleen daarom al dus ook de zorg en verantwoordelijkheid van ons allemaal zou moeten zijn. Selibon kan immers met de nodige investeringen het minder storten en het scheiden van afval en de recycling faciliteren maar een daadwerkelijk succesvolle afvalverwerking is ook afhankelijk van

19

de medewerking en inzet van iedere burger, elk bedrijf en alle overheden van Bonaire, de Nederlandse Cariben en het Rijk overzee. Met andere woorden: iedereen zal dus zijn steentje moeten bijdragen, iedereen zal moeten investeren om een schoner en gezond Bonaire voor nu en de toekomst te bewerkstelligen. Vooralsnog lijkt echter vooral Selibon zich hier in samenwerking met het OLB voor in te zetten op Bonaire.

Wetgeving

De zestig medewerkers tellende overheidsvennootschap Selibon moest na de transitie op 10-10-10, toen Bonaire als openbaar lichaam een bijzondere gemeente van Nederland werd, een aantal zaken ingrijpend veranderen om te kunnen voldoen aan de nieuwe normen en eisen inzake afvalstoffen. Deze nieuwe normen en eisen staan beschreven in de Wet Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (Wet VROM BES, o.a. hoofdstuk 4 Afvalstoffen) die op 22 december 2011 is vastgesteld en sinds 2012 gefaseerd wordt ingevoerd.

JOB Bedrijfsblad 2016

Wij verlenen een dienst.

We faciliteren. We werken voor de bevolking.

Maar de bevolking is zelf verantwoordelijk De belangrijkste missie zo niet doel van het afvalverwerkingsbedrijf is dan ook niet alleen om Bonaire schoon te houden, stelt directeur Rudsel Leito, maar ook om het afval conform de afvalstoffenverordening naar aanleiding van deze wet te verwerken.

Financiering

Het bedrijf is voor veertig procent van zijn financiering afhankelijk van de reinigingsheffing die via de rekening van Water en Energiebedrijf Bonaire (WEB) wordt geïnd. Deze heffing wordt voornamelijk besteed aan het ophalen en verwerken van huishoudelijk afval.

Daarnaast wordt veertig procent door het OLB opgebracht om de openbare terreinen schoon te maken en te houden en ten slotte financiert Selibon zelf twintig procent middels commerciële activiteiten.

Al is het streven weliswaar dat de laatst genoemde, de bedrijfsactiviteiten, zullen stijgen naar veertig procent, zijn er voor de uitvoering van het afvalbeheeren uitvoeringsplan aanvullende investeringen nodig.

Zo vroeg Selibon subsidie aan om naast de uitbreiding en verbeterde afvalverwerkingsfaciliteiten bij Rincon en Lagun, bij alle andere wijken

(Amboina, Hato, Belnem, Tera Kòrá, Nikiboko en Antriol) kleine afvalstations ofwel milieupleinen te installeren zodat het afval per wijk gescheiden kan worden ontvangen.

Het centrum op de stortplaats zelf, de Landfill bij Lagun, moest net als de infrastructuur worden gemoderniseerd en uitgebreid met loodsen en diverse afvalverwerkingsmachines zoals een verbrandingsoven voor biomedisch afval. Voor het ontwikkelen van de recycling moeten er onder andere nog een glascrusher, een kunststofcrusher, een autobandenpers, een kartonperser en een sorteerbaan om blik van aluminium en plastic te scheiden worden aangeschaft. Voor de recycling van karton heeft Selibon al een koper gevonden. Via een tussenpersoon in Curaçao gaat Bonaires gerecycled karton voortaan naar Singapore.

Verder is het nodig om in verband met alle nieuwe ontwikkelingen en de modernisering van de afvalverwerking kennis en expertise in huis te halen die daarbij gericht kan helpen en waarbij men bovendien bereid is om deze kennis over te dragen aan lokale mensen.

Op die manier professionaliseert Selibon niet alleen, maar investeert het bedrijf tegelijkertijd ook in zijn eigen 20

personeel, kennis en kunde.

Het laatste is ook van belang in verband met de kwaliteit die Selibon wil leveren, de internationale erkenning die het wil verwerven en het feit dat het naast de Europees Nederlandse weten regelgeving ook wil voldoen aan de internationale standaarden.

Dus ambieert het afvalverwerkingsbedrijf diverse ISOcertificaties. De ISO 9001 certificering heeft Selibon sinds 2014 weten te behalen. Hiervoor moest onder andere het wagenpark worden uitgebreid en vernieuwd. De volgende stap is het verkrijgen van de ISO 14001.

Uitdaging

De grootste uitdaging in het geheel betreft echter de bevolking van Bonaire. De burgers van Bonaire zullen binnen vijf à tien jaar immers hun eigen afval moeten gaan scheiden. Want, meldt directeur Rudsel Leito, ”Wij verlenen een dienst. We faciliteren. We werken voor de bevolking. Maar de bevolking is zelf verantwoordelijk”.

Om deze verandering op gang te brengen zijn bewustwordingscampagnes nodig die de bewoners overtuigen van het nut en de noodzaak van het zelf scheiden van afval.

JOB Bedrijfsblad 2016

Financiële resultaten Selibon Boekjaar 2012 - 2014

2012

Opbrengsten Uitgavens Resultaat

SELIBON $2,974,035.00 $3,030,105.00 $56,070.00

2013

Opbrengsten Uitgavens Resultaat

$2,914,553.00 $2,922,861.00 -$8,308.00

2014

Opbrengsten Uitgavens Resultaat

$3,233,371.00 $2,871,135.00 $362,236.00

Het veranderen van een ingesleten gewoonte van een samenleving is echter niet eenvoudig. Dus daar moet een apart communicatieplan voor worden opgesteld en uitgevoerd. Onder de bezielende leiding van directeur Rudsel Leito is het afvalverwerkingsbedrijf de verschillende mogelijkheden aan het bekijken en scenario’s aan het uitwerken.

De directeur heeft er samen met zijn operationeel manager Randy Leonora alle vertrouwen in dat Selibon en de bevolking van Bonaire door samen te investeren er in zullen slagen een schoner en gezonder Bonaire te realiseren. Het bedrijf doet er nu en in de komende jaren in ieder geval alles aan. Het leidt zijn personeel op, maakt de bevolking bewust, zoekt actief samen met regionale, nationale en internationale partijen als Selimar (Arubaanse Selibon), TNO (Nederlandse Organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek), Selikor (Curaçaose Selibon), I&M en de UNEP (United Nations Environment Programme) naar oplossingen en bundelt de krachten voor een nog betere afvalinzameling en afvalverwerking op Bonaire en in de regio.

Rudsel Leito Ingenieur Rudsel Leito is sinds 2012 statutair directeur van afvalinzamelings- en afvalverwerkingsbedrijf Selibon.

De oorspronkelijk in Curaçao geboren Leito heeft echter eerst een aantal andere bedrijfstakken verkend alvorens hij koos voor de spannende en altijd in ontwikkeling zijnde afvalbusiness.

Na het afronden van zijn Mavo en de MTS koos Rudsel Leito ervoor om nog even verder te studeren en vervolgde zijn studie werktuigbouwkunde aan de UNA (de toenmalige Universiteit van de Nederlandse Antillen). Zijn eerste baan bij een aannemer en zijn daaropvolgende betrekking als bedrijfsleider van een garagebedrijf waren aanleiding voor Leito om nog meer kennis te willen verwerven. Dus vertrok hij naar Nederland waar hij vanwege zijn technische achtergrond de studie bedrijfseconomie in twee jaar kon afronden.

Als volleerde werkbouwtuigkundige en bedrijfseconoom werkte hij een korte periode op de olieraffinaderij ISLA op Curaçao.

En hoewel het werk bij de ISLA hem beviel, besloot hij op zoek naar een nieuwe uitdaging in 1995 te solliciteren op een vacature van Selibon voor een uitvoerder die direct onder de directie zou vallen.

Hij werd aanvankelijk voor een jaar aangenomen. Dat jaar zijn er inmiddels 22 geworden.

Van uitvoerder werd hij lid van de managementgroep toen de toenmalige directeur vertrok en vervolgens directievertegenwoordiger. Na een aantal jaar als waarnemend directeur van Selibon te hebben gefunctioneerd, stelde de holding hem in 2012 tenslotte aan als statutair directeur.

Toen Rudsel Leito begon wist hij feitelijk niet heel veel van afval en afvalbeheer. Zijn expertise lag bij bedrijfsvoering, de bedrijfsadministratie en techniek.

Wat hem boeide en nog steeds aantrekt, is dat afval ook heel veel met techniek en logistiek te maken heeft.

Het is een branche die continu in ontwikkeling is.

“Die maakt dat je samen kunt groeien en samen op kunt lopen”, zo vertelt Leito. Het belangrijkste van zijn werk vindt de directeur echter het feit dat hij voor de bevolking bezig is, dat hij zich kan inzetten voor de volksgezondheid en voor het milieu. “Je hebt meteen eer van je werk’’, zegt hij. “Het resultaat is, als je het goed doet, meteen te zien voor mens en milieu.”

21

7

JOB Bedrijfsblad 2016

onorthodoxe

beleggingstips

Tekst: Tom Kok

“Investeer je geld in je eigen onderneming. Dat is geloven in jezelf.

Op de beurs investeren of je geld in andermans zaken steken geeft aan dat je bang bent dat je eigen bedrijf niet goed genoeg is en je risico wilt spreiden.

Verkoop dan je bedrijf en start een onderneming waar je voldoende in gelooft om wel al je geld in te steken.”

Dit is wat ik leerde van een ondernemer pur sang bij wie ik op 43-jarige leeftijd zitting nam in de directie.

Zijn onderneming is een eclatant succes geworden, maar vervolgens ten onder gegaan toen hij zijn geld in andere zaken ging steken, zijn eigen firma in een crisis belandde en dus geld tekort kwam …

Heb je niet zelf een onderneming, dan ga je je gang maar en investeer je geld dan in wat je maar wilt. Voor dat soort investeringen heb ik een simpele truc geleerd: investeer alleen in de grootste ambitie. Zoek een onderneming op die onder leiding staat van de man of vrouw met een alles verzengende ambitie om de top te bereiken.

Zoek op wanneer die ondernemer met zijn volgende cijfers komt en investeer in betere cijfers dan verwacht.

Wat je in jezelf kan investeren is tijd.

Tijd is het enige op de wereld wat echt van jou is. Niemand kan het je afnemen. Jij bepaalt. Heroverweeg waar je jouw tijd aan besteedt en ga meer tijd besteden aan jezelf. Begin eens met slapen. Tijd nemen om eerder te gaan slapen en tijd nemen om later op te staan. Tijd nemen voor een siësta, tijd nemen om even twintig minuten je ogen te sluiten op de bank.

Met meer dan de helft van de mensen in onze samenleving die structureel vermoeid is, is investeren in slaap een lucratieve belegging.

Met tijd investeren in jezelf kan je inspiratie opdoen. Ga eens rustig zitten of liggen in het gras of op bed. En ga in je gedachten langs de beste momenten van je leven. Beleef ze een voor een opnieuw. Er is veel te genieten aan je eigen leven. Met als opbrengst rust en genieting. Dat is beter dan rente op kapitaal. Dat zit in jezelf.

Je kunt ook tijd besteden aan andere mensen, als je die tijd besteedt met mensen die vriendelijk zijn of mensen die boeiend zijn. Van contact met vriendelijke mensen knap je op. U kent ze wel. De vrouw van de stomerij, die 22

ene vakkenvuller in de supermarkt, de receptioniste van dat bedrijf, dat ene familielid. Met sommige mensen klikt het gewoon in vriendelijkheid. Besteed daar eens een paar extra minuten aan.

Organiseer dat. Gewoon een vriendelijk gesprek doet wonderen voor je.

En boeiende mensen zijn een streling voor je ambitie en je onrust. Een goed gesprek met een originele denker of iemand met een boeiende ervaring verrijkt je eigen denken en kan het begin zijn van een hele nieuwe richting in je leven. Zoek ze op. Ga door je adressenboekje en maak een afspraak.

Of ga met ze ‘in gesprek’ door hun boek te lezen.

Je eigen bedrijf, ambitieuze mensen, tijd voor jezelf, slapen, je mooie momenten, vriendelijke mensen en boeiende mensen. Onorthodox genoeg? Ik ga nu even pitten. www.coolgroup.nl

Zorg voor de eigen mensen Giovanni Frans

Strategie

“Een doelbewuste strategie”, noemt bestuurder Frans het , “lokale mensen, de Bonairianen moeten het gevoel en vertrouwen hebben dat we er in de eerste plaats voor hen zijn”.

Voor interviews met pers of bladen, PR, moderne media en communicatie, voelt de directeur tot nu toe dan ook niet veel. “Bonaire heeft geen leescultuur dus daar bereiken we onze doelgroep niet mee”. Daarnaast is het voor hem ook een kwestie van tijd en prioriteiten stellen. Dat JOB hem nu toch aan tafel heeft en de afspraak niet is afgezegd, is een uitzondering op de regel. Wat meespeelt bij deze strategie 24

is, dat de groep die niet van Bonaire afkomstig is hele andere eisen stelt.

Het enige ziekenhuis op het eiland is alhoewel hard op weg nog niet zover dat het aan al de eisen en verwachtingen van deze mensen van buiten kan voldoen. De organisatie heeft het naar zijn mening ook niet nodig om zich te profileren via de media want met zo’n 530 medewerkers heeft iedereen op het eiland wel familie, kennissen of vrienden die bij Mariadal werken.

Dus als er iets te melden valt, is iedereen binnen de kortst mogelijke tijd op de hoogte.

Bij zorgorganisatie Mariadal wil men de zorg en service voor zichzelf laten spreken. Volgens de op Bonaire geboren en getogen directeur Giovanni Frans, die sinds 1997 betrokken is bij de stichting, richt men zich bij Fundashon Mariadal (FM) op zorg en dan met name op de zorg aan de lokale bevolking.

Al het andere is tot nog toe van ondergeschikt belang.

Met de polikliniek, het ziekenhuis, het dialysecentrum, de air ambulance, de ambulance, het ziekenhuislaboratorium, verpleeghuis Kas di Kuido, ouderenopvang Ka’i Mimina en de thuiszorg onder zijn hoede is Stichting Mariadal een grote werkgever op Bonaire.

Tekst: Patricia Bergwijn | Foto: creativEnvision

Een derde argument en een redelijk gevoelig punt op Bonaire is het feit dat het eiland door onderdeel van Nederland te worden redelijk veel uit handen heeft gegeven.

Veel eilandbewoners hebben het gevoel niet meer mee te tellen en niets meer in te brengen te hebben.

Hoewel Giovanni Frans het, ondanks het al of niet terechte commentaar van een groot deel van de bevolking, nog steeds een goede keuze vindt, is het er wel één waar nog altijd hard aan gewerkt moet worden. “Pas als we hebben bewerkstelligd dat de gemeenschap het gevoel heeft, nu is het beter, we zijn beter af, hebben we ons doel bereikt, eerder niet.”

Mariadal probeert daar dus aan bij te dragen door zich doelbewust te richten op zorg voor de lokale bevolking.

Maatwerk

De arts geeft zelf aan dat er weleens iets misgaat. Hoe goed de medische zorgorganisatie ook zijn best doet, professionals zijn mensen dus het kan gebeuren dat er iets niet helemaal gaat, zoals zou moeten of zoals wordt gewenst, licht hij toe.

Desalniettemin moet men zich naar zijn mening ook realiseren dat medewerkers nooit opzettelijk verkeerde of minder goede zorg zouden leveren. Het optimaliseren, moderniseren en verbeteren van de zorg en deze brengen naar een aan de Caribische kleinschalige Bonairiaanse setting aangepast Nederlands niveau is een leerproces. Mariadal heeft volgens de bestuurder nu zo’n 55% van de te bewandelen weg afgelegd.

De zorgorganisatie is dus weliswaar over de helft, maar moet nog wel even.

De bedoeling is overigens niet om het Nederlandse zorgsysteem in zijn geheel en zonder enig voorbehoud te implementeren op Bonaire.

“We moeten de goede dingen overnemen en voor de zaken die we niet willen, zoeken we een eigen oplossing”, stelt Frans.

Investeren in je personeel

Fundashon Mariadal heeft zich ontwikkeld tot een grassroots organisatie. Een voorbeeld daarvan is de visie waar nagenoeg alle toenmalige 180 medewerkers, van schoonmaker tot directielid, in verscheidene sessies 25

aan hebben meegewerkt. En ook al zijn deze visie en missie meer dan zestien jaar oud, ze zijn nog altijd van kracht. De medewerkers van Mariadal laten de Raad van bestuur en het management namelijk regelmatig weten dat Mariadal de visie nog niet heeft bereikt en nog niet klaar is met zijn missie. In genoemde sessies kwam onder andere naar voren dat de organisatie zijn verantwoordelijkheid moest nemen voor wat betreft het welzijn, de expertise en deskundigheid van het personeel. Men vond dat Mariadal op zodanige wijze voor zijn personeel moest zorgen dat de werknemers hun werk zouden kunnen doen. Dit is dan ook luid en duidelijk opgenomen in de visie.

Als bestuurder heeft Giovanni Frans deze visie niet licht opgevat.

Zo verhoogde hij samen met de vakbond van het ziekenhuis na 10-10-10, toen in januari 2011 het Functiewaarderingssysteem Zorg (FWG) werd ingevoerd de salarissen voor de laagste functies met 30%.

Een grote groep werknemers leefde onder de armoedegrens, had een inkomen waarmee men het gezin niet kon onderhouden en was naast

de 40-urige werkweek bij Mariadal noodgedwongen ook bij andere werkgevers in dienst of moest bijklussen. Naast deze verhoging werd met ingang van januari 2011 in samenwerking met de vakbond in de nieuwe CAO ook geregeld dat het loon ieder jaar automatisch geïndexeerd zou worden op basis van de inflatiecijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek Bonaire (CBS).

De directeur ziet dan ook met lede ogen toe dat zelfs die 30% anno 2016 toch niet genoeg blijkt. De koopkracht gaat harder achteruit dan de inflatiecijfers van CBS. Er melden zich eenvoudigweg te veel werknemers bij Personeelszaken die bijvoorbeeld geen nieuwe koelkast kunnen kopen als de oude stuk is gegaan, die niet naar de tandarts gaan omdat ze dat niet kunnen betalen, die er opnieuw een tweede baan bij hebben moeten zoeken om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Het baart hem zorgen. Want deze mensen hebben geen tijd en energie meer om hun kinderen op te voeden en dat heeft

Als je het goed doet, spreken je werk en inspanningen voor zich

verstrekkende gevolgen.

De uitzichtloze vicieuze cirkel van armoede grijpt om zich heen en wordt zo van generatie op generatie overgedragen.

Een andere consequentie is dat deze medewerkers evenmin de tijd en energie zullen hebben om mee te gaan met alle nieuwe ontwikkelingen die Mariadal de komende jaren verwacht.

Het is dan ook een van de redenen waarom de stichting groot belang hecht aan en investeert in het opleiden 26

van de eigen mensen. Giovanni Frans vindt het niet alleen belangrijk om het vacuüm tussen school en praktijk te dichten door extra lessen Nederlands, Engels en rekenen te geven, hij wil zijn medewerkers ook een betere toekomst te bieden, een kans om verder te komen, te groeien.

Van de 530 werknemers volgen er dan ook ruim 300 op de een of andere manier een opleiding. Volgens de geneesheer zijn er zelfs werknemers die om die reden bij Mariadal willen werken en afstand doen van een hogere functie en dito salaris elders.

De zorgorganisatie eist dan ook niet van hen dat ze op lange termijn bij Mariadal blijven werken. “Ze mogen met hun papieren en ervaring ergens anders heen al of niet buiten Bonaire”, legt Giovanni Frans uit, “Het zijn en blijven Bonairianen. Vroeg of laat komen ze altijd terug. En dan hebben ze niet alleen meer ervaring maar ook en voor een tweede keer toegevoegde waarde voor zowel Fundashon Mariadal als voor het hele eiland.”

JOB Bedrijfsblad 2016

Tekst: Jelle Hermus

Do’s & don’ts

bij het onderhouden van klantrelaties Klantrelatie Inbound Marketing is een marketingstrategie waarbij het opbouwen van waardevolle klantrelaties centraal staat. Door middel van het opzetten van een buyer persona [Red: een gedetailleerd profiel van een voorbeeldkoper die een echte klant vertegenwoordigt] en het aanbieden van de juiste content [Red: informatie of inhoud], worden de beste leads [Red: aanvragen van potentiële klanten] verkregen.

Het opbouwen van goede en langdurige dan wel duurzame klantrelaties zijn van cruciaal belang. Het wekken en creëren van een vertrouwde indruk en het aantonen dat je de expert bent binnen jouw vakgebied zijn belangrijke stappen bij het opbouwen van zulke klantrelaties.

Maar nog belangrijker en iets waar vaak te weinig aandacht aan wordt geschonken, is het onderhouden van deze klantrelaties.

Daarom zijn hieronder een aantal do’s en don’ts opgenomen die hopelijk zullen helpen bij het onderhouden van klantrelaties.

Nummer 1 Do: Creëer en behoud vertrouwen Vertrouwen loopt als een rode draad door de hele Inbound Marketing strategie heen. In de eerste fase van het aandacht trekken en genereren van leads staat het creëren van vertrouwen dan ook centraal. Het is de bedoeling dat je een vertrouwde indruk bij je bezoekers achterlaat. Door open te communiceren en de content aan te passen aan je doelgroep, kun je dit benodigde vertrouwen creëren.

Als dit vertrouwen eenmaal is ontstaan, is het met name bij verdere stadia van belang om dit vast te houden. Dit kun je onderhouden door vooral transparant te blijven en door middel van een expertise status zorg je dat klanten vertrouwen hebben in jouw kennis.

Don’t: Wantrouwen wekken Het creëren van vertrouwen is een must, het wekken van wantrouwen daarentegen moet je zien te voorkomen. Wanneer je te weinig en niet transparant communiceert, zal men zich afvragen of je soms iets te verbergen hebt. Wanneer er wantrouwen ontstaat bij bezoekers 28

of klanten kun je een reputatie als betrouwbare leverancier wel vergeten.

Probeer dit dus te voorkomen.

Nummer 2 Do: Toon expertise status Ga eens na hoe jij redeneert wanneer je iets wilt kopen.

Waarschijnlijk zal je het waarderen als het bedrijf waar je dit product koopt, verstand heeft van zaken en je met de juiste kennis op weg kan helpen.

Wanneer je een product of dienst wilt verkopen, is het dus van belang om een zekere expertise status te tonen.

Helemaal wanneer het om relatief duurdere producten gaat, is een zekere kennis op jouw vakgebied vereist.

Don’t: Opscheppen Het tonen van een expertise status is belangrijk, te ver daarin doorschieten natuurlijk niet. Klanten willen graag dat het duidelijk is dat je goed weet waar je het over hebt, maar wanneer je begint op te scheppen over hoe goed jouw bedrijf wel niet is en wat je al niet weet, ben je fout bezig.

Mensen als nuchtere Hollanders staan niet te springen om overdrijving en opschepperij. Bovendien kan het ook afschrikkend werken als de kenniskloof tussen jou en de klant te groot dreigt te worden. Toon de expertise status dus met enige mate.

JOB Bedrijfsblad 2016

Nummer 3 Do: Blijf onder de aandacht Wanneer je leads eenmaal zijn gegenereerd, is het van belang die te behouden. Dit betekent dat je er iets harder aan zult moeten trekken, de ‘standaard’ content op je website volstaat helaas niet meer.

Onder de aandacht blijven kun je voor elkaar krijgen door regelmatig op verschillende manieren leads te blijven benaderen. Denk daarbij aan verschillende sociale netwerken en e-mail. Hierover is er handig e-book over lead nurturing geschreven, dat je kunt downloaden.

Don’t: Denken dat je er al bent Wanneer je één keer hebt gescoord bij een klant, hoeft dit niet direct te betekenen dat deze klant vervolgens altijd bij jou zijn spullen koopt.

Zeker wanneer je niets speciaals van je laat horen en niets extra’s biedt, is de kans groot dat de klant wegloopt.

Denk dus vooral niet te snel dat je al binnen bent en blijf zorgen dat je de aandacht vasthoudt.

Nummer 4 Do: Persoonlijk benaderen De oplossing voor het onder de aandacht blijven, zit hem vooral in het persoonlijk benaderen van je klanten, zodat ze zich echt aangesproken voelen. Via e-mail werkt dit meestal het beste. Op die manier kun je klanten bijvoorbeeld speciale en persoonlijke aanbiedingen doen.

Don’t: Spammen Door via verschillende netwerken je klanten te benaderen, kan het al snel gebeuren dat ze je beginnen te zien als een spammer. Zeker wanneer je ook veel persoonlijke mails gaat sturen.

Dus ook hierbij geldt: niet overdrijven.

Wanneer jouw mail als spam gezien wordt, zijn je kansen verspeeld.

Nummer 5 Do: Respectvolle omgang Ieder mens waardeert een respectvolle omgang, dus ook je klanten (ja, het zijn nét mensen). Wanneer je respect toont voor de keuze van de klant, stimuleert dit een goede klantrelatie. De klant waardeert jouw respectvolle omgang en krijgt op die manier een positief gevoel bij jou en jouw bedrijf.

Don’t: Niet luisteren naar je klanten Ook wanneer de wensen van je klanten jou in eerste instantie niet aanstaan, is het toch belangrijk dat je ernaar luistert. Klanten willen graag gehoord worden en zoals het bekende gezegde ‘de klant is koning’ doet vermoeden, is het essentieel om naar de klant te luisteren. Wanneer je dat niet doet, voelt de klant zich genegeerd en verslechtert de relatie tussen jou en je klant. Als dat gebeurt, ben je je klant kwijt.

ONE STOP SHOP FIELMICH AND SONS

• DHL Xpress Courier Services • Ezone Internet Shipping Delivery • Douane Import and Export Brokerage Bulevar Julio A Abraham 51, Bonaire CN | +599 717 6161 29

JOB Bedrijfsblad 2016

in! u n e j f j i r h c S Emailadres: info@fundashonforma.com • telefoonnummer: +599 717 6949

Forma start met verschillende cursussen in 2016 Talen

Qredits (ondernemerschap)

Papiaments basis

HACCP (voedsel veilig werken)

Papiaments gesprekken

Sociale hygiene

Papiaments spelling

Rijbewijs

Engels voor beginners 1

Managementvaardigheden (keuze uit 20 modules)

Engels voor beginners 2

Klantgerichtheid (keuze uit 9 modules)

Engels voor halfgevorderden

Zakelijke communicatie Engels (ZCE)

Nederlands als tweede taal voor beginners 1

Zakelijke correspondentie 1 (ZCN)

Nederlands als tweede taal voor beginners 2

Zakelijke correspondentie 2 (Nederlands)

Digitale vaardigheden

Excel voor beginners

Basis Computer W8 & internet explorer niveau 1

Excel voor gevorderden

Basis computer W8 & internet Explorer niveau 2

Microsoft outlook

(instructietaal Papiaments) (instructietaal Papiaments)

Training uitnodigingen en posters met Microsoft office

(instructietaal Papiaments)

Microsoft Frontpage

Trainingen

Microsoft powerpoint

Communicatie en klantvriendelijkheid

Microsoft project

Zakelijke communicatie

Hobby’s

Basis budgettering (instructietaal Papiaments)

Timmeren voor vrouwen

Secretariaatspraktijk

Aquarellen Taart decoratie

catie. u d e n e n e Volwass d om te leren! ou Nooit te

Internationale keuken Mozaïek Sieraden maken

Fundashon Forma • Kaya L. D. Gerharts 15 • Tel: +599 717 • info@fundashonforma.com • www.fundashonforma.com 33 6949 30

JOB Bedrijfsblad 2016

Het hart van Bonaire; De reanimatie van Kralendijk

Tekst: Patricia Bergwijn | Beeld: Plan Centrumvisie

Het lijkt misschien een beetje stil, de inwoners van Bonaire horen niet zo heel veel meer over de centrumvisie die op 31 mei 2013 is goedgekeurd door de Eilandsraad. Toch gebeurt er zowel voor als achter de schermen van alles.

Bestuurders worden in hartje centrum regelmatig omgeleid, er is en wordt druk gebouwd, gepland, begroot, aangepast en onderhandeld. Ambtenaren van de directie Ruimte en Ontwikkeling (R&O) werken na drie jaar nog altijd hard aan de uitvoering en financiering van dit in totaal 28 miljoen dollar kostende tienjarenplan.

Stap voor stap tracht de lokale overheid de centrumvisie te bekostigen door het gefaseerd op te nemen in de eilandsbegroting.

In het kader van duurzame economische ontwikkeling, het aantrekken van investeerders en ondernemers, het optimaliseren van de mogelijkheden en potentie van het hele eiland is een vitaal kloppend hart van cruciaal belang. Een bruisend centrum is als voorzieningenhart en ontmoetingsplek immers hét visitekaartje om talent te trekken en te binden. Maar voordat het zover is, moet er nog wel het één en ander gebeuren.

Gefaseerd revitaliseren

Het revitaliseren van een stadshart kan alleen in fases worden uitgevoerd. Het is immers niet raadzaam om een reeds bestaand centrum dat tevens dienst doet als een belangrijke economische pijler volkomen stil te leggen. Bovendien is het van belang om dat wat goed functioneert te behouden zo niet verder te optimaliseren.

Nog los van het feit dat een dergelijke miljoeneninvestering een heuse uitdaging betekent voor de eilandsbegroting.

Om deze fasering aan te brengen moet je jaarlijkse prioriteiten stellen en daarnaast tegelijkertijd op zoek gaan naar zogeheten ‘quick wins’; minimale ingrepen die een groot verschil maken oftewel relatief kleine investeringen met een groot rendement. Deze relatief gemakkelijk te behalen resultaten kweken ‘goodwill’ en zorgen voor het benodigde draagvlak bij de meer ingrijpende veranderingen.

Het eerste dat R&O in dat kader dan ook heeft aangepakt, is de straatverlichting die van grote invloed is op de veiligheidsbeleving in en het aanzicht van het centrum. Vervolgens was de inrichting en bestrating van het Wilhelmina- en Oranjeplein aan de beurt en daarna het straatmeubilair op de Kaya Grandi. De palmbomen, plantenbakken, banken en afvalbakken in de winkelstraat getuigen ervan. Daarnaast kreeg de entree van de Kaya Grandi een nieuw en netter jasje.Met het oog op de toekomst waarbij een autoluw centrum de voorkeur heeft, het vertoeven in centrum nog aangenamer wordt, vrachtverkeer om het centrum wordt geleid, er een hiërarchie in straten wordt gecreëerd en er een soepele verkeersdoorstroom zou worden bewerkstelligd, werden ondertussen op belangrijke naar het centrum leidende knooppunten rotondes aangelegd.

31

JOB Bedrijfsblad 2016

Een sterk en vitaal hart Naast een afgebakende ontsluiting van het centrum, een soepele doorstroom, een goede bereikbaarheid middels de aanleg van een centrumweg rond het centrum zijn er nog drie andere zaken van belang voor een sterk en vitaal stadshart. Hierbij gaat het onder andere om de verdere ontwikkeling van het beeldkwaliteitsplan Centrum en Zeepromenade Kralendijk. Dit plan waar zes lokale architecten en een stedenbouwkundige aan meewerkten, moet na afronding nog worden goedgekeurd door de eilandsraad. Eenmaal vastgesteld zal het dienen als toetsingskader voor bouwvergunningen en als richtlijn voor de inrichting van de openbare ruimte. Dit alles om een aantrekkelijk stadsaanzicht duurzaam te waarborgen.

Het reclamebeleid dat momenteel voor heel Bonaire wordt uitgewerkt door R&O is eveneens van invloed op het beeldkwaliteitsplan. In dit beleidsdocument zal onder andere worden aangegeven hoeveel borden bedrijven mogen plaatsen en met welke maatvoering. Met andere woorden: wat de criteria zijn voor reclame op de gevels en in de openbare ruimte.

Het oplossen van de parkeerproblematiek in het centrum en een duidelijke ontsluiting van het centrum aan de noordelijke kant zijn de twee andere prioriteiten. Aangezien deze twee zaken zich voor een groot deel nog in de ontwerpfase bevinden, moet voor de uitvoering ervan nog wel financiering worden aangevraagd.

Parkeren in de stad is zeker sinds de voor Bonaire redelijk explosieve bevolkingsgroei en de navenante toename van auto’s een heikel punt geworden.

R&O wil dit oplossen door het toepassen van een zogeheten kortparkeerzone. Dat betekent dat er verschil gaat worden gemaakt tussen kort (zo’n twee uur) en lang parkeren. In de kortparkeerzone in het stadshart zal dus alleen gedurende een paar uren mogen worden geparkeerd. De aparte parkeersverordening die daar speciaal voor is opgesteld, zal na vaststelling gefaseerd worden ingevoerd.

Middels bebording, het invoeren van blauwe kaarten, stickers en op termijn handhavingsmaatregelen voor notoire overtreders zal aan deze verordening meer en meer de hand worden gehouden.

32

JOB Bedrijfsblad 2016

Bij de derde en laatste focus op de noordelijke kant van het centrum gaat het ook in verband met de gewenste autoluwte feitelijk om de herinrichting van de noordelijke entree van het stadshart. Concreet betekent dit de aanleg van een plein en de daarbij horende groenvoorziening aan het einde van de winkelstraat Kaya Grandi en de herinrichting van deze straat tussen Interiors en Maduro Travel.

Al met al verwacht men op de helft, tegen 2018, een relevant deel van de reanimatie van Kralendijk te hebben voltooid en een flink eind op weg te zijn met de realisatie van een gerevitaliseerd en bruisend het stadshart.

JOBcn.nl; kennis in ĂŠĂŠn klik

Ondernemers- en investeerdersplatform Caribisch Nederland krijgt een nieuwe website JOBcn.nl

CO

MI

NG

SO

ON

Bonaire Firefighting NV

Brandblusapparaten & materialen van de hoogste kwaliteit.

ij aan g j e o d Wat beveiligin brandp de zaak o

• REOB gecertificeerd • CE-keuring • Keuringen NEN-norm • Alles op voorraad • Halen-brengen-installeren handblussers (gratis) • 25 jaar ervaring op Bonaire

Poederblusser

Schuimblusser

Co2 brandblusser

Kaya Nikkiboko noord 33 | P.O. Box 283 Bonaire, CN | T +599 786 7066 | klimabrand@bonairetrade.com

Column

Sport

JOB Bedrijfsblad 2016

Op tijd investeren Tekst: Rianne van Rijswijk

Laatst was het precies de dag dat wij (mijn vriend en ik) drie jaar op Bonaire wonen. In die tijd is er gelukkig heel wat gedaan. Er is bijvoorbeeld gewerkt om het geld vervolgens uit te geven aan huur en boodschappen en er zijn vrienden gemaakt en vertrokken. Er zijn dus allemaal dingen gedaan om het op de lange termijn goed te hebben op het eiland.

Investeren noemen we dat.

De beste investering is echter toch hetgeen ik lang geleden heb geleerd. Door mijn studie en mijn sport ben ik namelijk wie ik ben en kan ik wat ik kan. De beste investering moet je dan ook in jezelf steken, vind ik. Als ik niet had kunnen studeren, zou ik nu financieel afhankelijk zijn geweest van iemand. Als ik niet had kunnen sporten, zou ik niet tevreden zijn geweest met mijn fysieke functioneren, mijn fysieke gesteldheid en lichamelijke zelfstandigheid.

Er is in de afgelopen drie jaar ook heel wat ontvreemd, om het maar even netjes te zeggen. Er zijn dingen gejat waarvan ik dacht ‘daar heb ik hard voor gewerkt’ en dat maakte me kwaad. Maar laatst is er een vriend overleden, waarna ik toch even stil was. Want wat als je zo veel tijd hebt geïnvesteerd in een studie die je geweldig goed doet, in de reis die je naar een eiland leidt, waar je zoveel hebt betekent voor de jeugd. Wat als je hebt geïnvesteerd in een liefde, heel veel in een sport en dan is het plotseling over en uit met de pret. Zoveel tijd heeft mijn vriend namelijk niet doorgebracht op dat eiland. Hij werd immers door een automobilist die te hard reed van zijn fiets gereden. Fietsen was zijn passie. Als gymdocent en fantatieke wielrenner was hij de beste die ik gekend heb. Was het nu voor die automobilist echt zoveel belangrijker dat hij één minuut eerder was op de plaats van bestemming? Was die ene minuut minder belangrijk dan een heel leven?

Tja, ik bedoel dus investeren in jezelf maar niet zonder rekening te houden met mensen en dus de levens om je heen. Deze levens hebben namelijk ook heus geïnvesteerd in het beleven van een mooie tijd. Die tijd bestaat voor mijn vriend niet meer. Je kan investeren in liefde, goud, geld, huizen, auto’s, fietsen en tijd. Investeren is ‘iets’ doen om een doel voor de lange termijn te behalen. Die lange termijn, daar was het die automobilist dus duidelijk niet om te doen.

Maar op de lange termijn maakt het niet uit of je iets eerder op bestemming bent of niet. En die lange termijn heeft mijn vriend nu niet meer...

Het is nu dus tijd om te investeren en het te accepteren.

Uniformen | Bedrijfskleding | Sportkleding | Polo’s | Petten Veiligheidskleding | Werkschoenen voorzien van bedrijfslogo Borduur | Zeefdruk Promotiematerialen | Relatiegeschenken Groothandel in Badlakens Strandlakens | Beddegoed | Tafellakens Reinigen van wasgoed (wassen-drogen-strijken) Commercieel | Particulier Wasserette met zelfbediening machines (self service)

Kaya Korona/Naast FTV T 717 3983 | 717 6083 | 7003983 | info@alfome.net

Stages Vacatures Werving & Selectie www.back2dutchcaribbean.com OCAN Den Haag - Koninginnengracht 19 - info@ocan.nl BanBoneiruBék - Kaya Sábalo 13 - info@banboneirubek.com Caribisch Nederland 36

JOB Bedrijfsblad 2016

Saba, the smallest of the BES islands and the “unspoiled queen of the Caribbean�, deserves its name in more than one way. The island is truly an unspoiled queen due to the lack of crime, sky scrapers and mosquitoes.

Saba is off the beaten path and still a unique paradise of nature. But why should I invest in this piece of paradise, you might ask yourself and what would be beneficial for my business?

Meegaan met de flow van het eiland Investing in Saba

Tekst | Foto: Wolfgang Tooten

Business Potential Saba has a very stable government which is business-oriented. It has decent infrastructure and is only twelve minutes away from one of the biggest airport hubs in the Caribbean (St. Martin). Moreover, the island has a very reasonable tax structure

and very good connections with European, North American and even the South American market. This is not to mention that it is one of the best diving destinations in the world; has very welcoming inhabitants; a great culinary scene and good restaurants that will only make you want to return.

38

And that is not all.

Saba hosts one of the best medical schools in the Caribbean, the Saba School of Medicine, with more than 400 students.

And because Saba has not yet been discovered by many investors, it offers you good opportunity for your

JOB Bedrijfsblad 2016

unspoiled queen of the Caribbean

investment. With only six to seven small boutiques, hotels and resorts, there are great opportunities in the tourism sector. So there are ample possibilities to step into the tourism market. Nature tours and tourism can become even bigger on Saba.

On another note, training facilities and private schools could be established.

And what about businesses that don’t need direct customer visits and work mostly on the World Wide Web? They can step into a market climate that is unspoiled and establish business facilities on Saba as well.

As mentioned before, the tax benefits, compared to the Netherlands or other countries, are significant.

Future Outlook What is the outlook for the future of Saba? Since 10.10.10, when Saba became part of the Netherlands, there have been many improvements.

The schools and hospital were upgraded and the harbor and the airport got facelifts, so the future of Saba looks very promising.

The establishment of the Chamber of Commerce of Saba and Statia guarantees proper information and registration. The private sector and the Chamber work together with the local government to increase the investment

climate by trying to make it as easy as possible for businesses to set up shop on the island. For the foreseeable future, we are very optimistic that companies from Holland and the Caribbean will discover that investment on Saba is beneficial to their purpose and business. In the last few years, local entrepreneurs have opened a variety of shops, such as a small mall, a Dutch Bakery, souvenir shops and an art gallery, as well as a professional optician, new restaurants and a carwash center. Even a big supermarket chain from St. Martin saw the benefits and bought one of the local supermarkets in order to extend their reach to Saba. Therefore, we are very sure that more business people will discover that Saba can be an attractive market for them.

The newly appointed Commissioner of Tourism, Mr. Bruce Zagers, has started a campaign to boost tourism on Saba.

Together with local stakeholders, a very ambitious “Tourism Action Plan” was created and talks were held with St. Martin and St. Barts companies to create awareness about the treasures Saba has to offer. The local airline was involved in making access even easier and to add flights in the high season.

39

Moreover, for the first time ever, Saba will be on display at the world biggest watersports fair in Düsseldorf, Germany with its own booth.

The show runs for nine days and it is one of the most visited shows in Europe that is related to watersport tourism.

Just recently a Belgian/German company purchased one of Saba’s three dive centers and is keen to promote their new venture in the European market, which will also increase Saba’s visibility and exposure even more. In October, 2016, a TV crew from Puerto Rico will visit Saba to start shooting a movie about the “unspoiled queen”.

Information If you are interested to receive more information, please contact the Saba Business Association or the Chamber of Commerce and industry Statia & Saba. SBA: wolfgang@scoutsplace.com

JOB Bedrijfsblad 2016

Apps

Snapchat

APP: Android Google play APP: iOS Apps Store Prijs: gratis

Snapchat biedt adverteerders binnenkort de mogelijkheid om afhankelijk van het gedrag van de gebruikers reclame te maken.

Deze nieuwe advertentievorm wordt in het derde kwartaal van 2016 beschikbaar gemaakt, meldt Business Insider op basis van een advertentierapport van het bedrijf.

Het gaat volgens de site om het gedrag van gebruikers binnen de app zelf. Gedrag buiten de app, zoals browsen op het web, wordt dus

niet gevolgd. Snapchat toont sinds 2014 al advertenties. Deze reclame zal nu dus worden aangepast op basis van geslacht, leeftijd, locatie en mobiele provider.

De makers van Snapchat verwachten verder dat het aantal gebruikers voor het einde van 2017 zal stijgen van de huidige 150 miljoen naar maar liefst 217 miljoen gebruikers. Zo blijkt uit hetzelfde rapport.

WhatsApp zet de deur open voor bedrijven

APP: Android Google play APP: iOS Apps Store Prijs: gratis

WhatsApp wil dat bedrijven de berichtendienst gaan gebruiken om te communiceren met hun klanten. De app heeft daarom zjin privacyvoorwaarden aangepast.

Dat vertelde Matt Steinfeld, een woordvoerder van WhatsApp, aan NU.nl. Binnenkort zal een vliegtuigmaatschappij bijvoorbeeld een instapkaart kunnen sturen via de dienst of zal een bank rekeninghouders een WhatsAppberichtje kunnen sturen wanneer er een verdachte transactie plaatsvindt.

Hoewel WhatsApp benadrukt dat het geen grote banneradvertenties zal plaatsen binnen de app, erkent Steinfeld dat dit tevens de deur openzet voor commerciĂŤle berichtjes over aanbiedingen en speciale acties van bedrijven.

Hoe bedrijven precies gebruik kunnen gaan maken van WhatsApp is vooralsnog onduidelijk.

Wel is duidelijk dat deze service, die gratis is voor consumenten, een manier wordt om geld te verdienen.

Facebook Het was tot nog toe niet toegestaan voor bedrijven om gebruik te maken van de chatapp van moederbedrijf Facebook. Om dit mogelijk te maken moeten nu de privacyvoorwaarden eveneens worden aangepast.

40

Ook de database van WhatsApp zal beter worden geĂŻntegreerd met die van andere Facebookdiensten en de telefoonnummers van gebruikers zullen worden gedeeld met het moederbedrijf.

Volgens WhatsApp helpt het delen van die informatie bij het verbeteren van de advertenties op Facebook. Daarnaast helpt het volgens het bedrijf bij het bestrijden van spam accounts.

Spammers kunnen zo tegelijkertijd op Instagram, Facebook en WhatsApp worden geblokkeerd.

WhatsApp belooft dat de inhoud van berichten en telefoongesprekken die via de dienst worden verstuurd en gehouden niet zullen worden gedeeld met Facebook. De berichten worden nog steeds verwijderd van de WhatsAppservers wanneer zij zijn aangekomen bij de ontvanger en worden ook nog steeds versleuteld verstuurd.

Gebruikers die niet willen dat hun WhatsAppgegevens door Facebook worden gebruikt om persoonlijke advertenties te tonen, kunnen het delen van accountgegevens uitschakelen.

Op de site van WhatsApp wordt uitgelegd hoe dat moet.

Laat ons u helpen met uw verzuimmanagement met respect voor uw medewerkers en met oog voor uw belangen!

• Meerwaarde voor Werkgever én Medewerker!

• Volledige professionele Arbodienstverlening (RI&E, Verzuimbegeleiding en Arbozorg)

• Alle keuringen (Aanstellingskeuringen en Pensioenkeuringen)

• 3 Bedrijfsartsen, Bedrijfsmaatschappelijk werker, Psycholoog en Veiligheidsdeskundige.

• 4 talen: Papiaments, Nederlands, Spaans en Engels • Voor grote én kleine werkgevers • Aantrekkelijke tarieven

T +599 717 3100 - www.arbomedicalbes.com - info@arbomedicalbes.com

3 Tips

Tekst: Jelle Hermus

laat je geld voor je werken

Werken is leuk.

Maar het leven wordt een stuk gemakkelijker als jij niet meer de enige bent die werkt. In dit artikel delen we een aantal simpele manieren waarop je jouw geld voor je kunt laten werken. Maar dat is toch vooral voor rijke mensen?

Nee, het is eerder andersom: mensen worden rijk doordat ze hun geld voor zich laten werken. En dat is dan meteen ook de reden dat vooral rijke mensen deze tips toepassen.

Financiële zekerheid krijg je niet cadeau, daar moet je iets voor doen.

Het vereist planning, toewijding en discipline. Drie dingen waar de meeste mensen te lui voor zijn. Dat is niet erg, maar dat zorgt er tegelijkertijd voor dat je je financiële doelen niet of minder snel bereikt.

Dus, laten we eens kijken hoe je je geld voor je kunt laten werken.

De principes zijn simpel, en er zijn

talloze kleine en grote manieren waarop je kunt beginnen. Het gaat niet zozeer om de hoeveelheid geld die je hebt. Het gaat erom dat je anders naar geld kijkt om een betere toekomst op te bouwen.

1. Investeer om geld te besparen

De meeste mensen denken dat ze meer geld nodig hebben. Wat ze eigenlijk willen, is meer vrij besteedbaar inkomen. Meer geld verdienen is een manier om dat voor elkaar te krijgen, maar het is ook de moeilijkste manier.

En het is zeker niet de eerste stap.

De eerste stap is heel simpel: bespaar.

Als je 100 dollar per maand kunt besparen, heb je op jaarbasis 1.200 dollar vrij besteedbaar inkomen gecreëerd. Met andere woorden: je hebt jezelf opslag gegeven en dat zonder een ongemakkelijk gesprek met je baas. Niet verkeerd, toch?

De volgende stap is nog veel mooier.

Wat nou als je die 1.200 dollar niet uitgeeft aan hippe lunchzaakjes en nieuwe schoenen, maar aan geldbesparende investeringen?

Ja, dat klinkt saai, maar het is wel een geweldige manier om je geld aan het werk te zetten. Gebruik het geld om openstaande schulden af te lossen. Het betalen van rente is immers weggegooid geld en hoe minder rente je betaalt des te meer geld je overhoudt. Dus zet een deel in om bijvoorbeeld je hypotheek af te lossen. Je hypotheek is een sociaal 42

geaccepteerde schuld. Door af te lossen verlaag je je maandlasten, bouw je je vermogen op en wordt je huishouden veerkrachtiger.

Een ander deel kun je gebruiken om energie te besparen. Zonnepanelen, zuinige apparatuur zoals een nieuwe energie besparende airco, dubbele beglazing, isolatie, meer fans zodat je de airco minder hoeft te gebruiken en zuiniger rijden. Hoe meer geld je bespaart, des te meer je op de middenlange termijn overhoudt.

Maak de berekeningen en bekijk hoeveel geld je kunt besparen.

Het kost je nu geld, maar je zult jezelf later dankbaar zijn. Stukjes taart laten staan, levert je later immers een slanker en beter functionerend lichaam op. Leg van het geld een moestuin aan en bespaar zo op voeding en creëer er tegelijkertijd een leuke nieuwe hobby bij. Het is dan wel niet een enorm grote besparing, maar wel een leuke en gezonde bezigheid.

Bespaar dus geld en investeer in andere besparingen. Zo houd je meer geld over voor stap twee.

2. Bouw vermogen op in plaats van schulden

Ja, vermogen. Dat klinkt opnieuw alsof het alleen is weggelegd voor rijke mensen. Maar dat is het niet.

Vermogen opbouwen is het tegenovergestelde van schulden maken. Het is geld aan het werk zetten zodat er meer geld ontstaat. Dat kun je zo gek maken als je zelf wilt, maar in de basis komt het neer op: investeren.

JOB Bedrijfsblad 2016

Het idee achter investeren is dat er een grote kans bestaat dat je ergens meer geld uit haalt dan je erin stopt.

Hoe groter het risico, hoe hoger het potentiĂŤle rendement vaak is.

Een investering met een rendement van 10% is vrijwel altijd risicovoller dan een investering met een rendement van 4%.

Investeren kun je op verschillende manieren doen. Je kunt zelf handelen in aandelen (risicovol), je geld vast laten zetten (weinig risico en weinig rendement) of investeren in investeringsfondsen (gemiddeld risico, gemiddeld rendement). Je kunt zelf investeren in bedrijven (erg risicovol maar ook kans op een erg hoog rendement) of je geld wegzetten op je spaarrekening (verlies vanwege de lage rente en inflatie).

een geweldige impact op de wereld.

Investeren in energiebesparing, het opwekken van duurzame energie en initiatieven waarvan je vindt dat ze de wereld een betere plek maken, geeft bovendien een hoop voldoening.

Als je die kant op wilt, is het belangrijk dat je een plan maakt.

Zoek uit waar je kunt besparen en zoek uit hoeveel geld je kunt inzetten voor een betere toekomst. Bereken de verschillende scenario’s. Hoe ziet je toekomst eruit als je je huis aflost?

En wat gebeurt er als je al het geld investeert tegen een aantrekkelijk rendement?

Sparen is wat de meeste mensen doen. Maar met sparen bouw je nauwelijks vermogen op.

Als je echt vooruit wilt komen, zul je moeite moeten steken in het opbouwen van een portfolio. Dan zul je moeten uitzoeken hoe je je geld op een manier aan het werk kunt zetten die bij jou past.

Investeer bijvoorbeeld in duurzame energie, sociaal ondernemerschap en/ of computertechnologie.

3. Maak een plan

Waarom zou je dit allemaal doen?

Vanwege je vrijheid.

Hoe minder lasten je hebt, des te minder je hoeft te werken om je huidige levensstijl vol te houden.

Hoe meer vermogen je hebt, hoe harder je geld voor jou aan het werk is, des te minder je zelf hoeft te werken. En dus hoe meer je leven kan draaien om hetgeen je leuk vindt om te doen, waar je je passie in kwijt kunt en des te minder het draait om werken voor geld. En als je investeert op een manier die bij jou past, heeft het opbouwen van een beter leven 43

Zet stappen. Begin met besparen, met het vrijmaken van inkomen, en ga van daaruit verder met investeren.

Met andere woorden: begin ergens en breid je kennis gaandeweg uit. Hoe meer geld je aan het werk kunt zetten, des te sneller je vooruit zult komen.

Bij deze valkuil geldt de regel: hoe lager de vaste kosten zijn, hoe lager het break-even punt.

Dit is de minimumomzet die u moet realiseren om geen verlies te boeken.

Daarom is het dus ook beter om in het begin hoge terugkerende kosten zoals huur en/of een dure auto proberen te vermijden.

JOB Bedrijfsblad 2016

Investeren en Due Diligence Tekst: Tom Peeters

Voor het doen van investeringen is vaak geld nodig. Als dat geld van externe geldschieters zoals banken of andere investeerders moet komen zijn er twee thema’s die prominent de aandacht vragen: het stellen van zekerheden en Due Diligence.

Als ondernemer is het goed te weten wat in dat kader wordt verwacht en waarmee men rekening dient te houden.

Zekerheden

Indien een onderneming of een bank kapitaal verschaft door het verstrekken van een lening is het belangrijk en vaak ook vereist dat er zekerheid wordt geboden over de terugbetaling daarvan.

Het bekendste voorbeeld van het bieden van zekerheid is het verlenen van een hypotheekrecht op onroerend goed, zoals een bedrijfspand.

Dit waarborgt de nakoming van verplichtingen als de maandelijkse rente of aflossing die voortvloeien uit een lening of krediet. Indien niet aan deze verplichtingen wordt voldaan, kan de leningverstrekker het hypotheekrecht executeren en het onderpand openbaar doen verkopen. Omdat onroerend goed zijn waarde veelal behoudt, is dit vaak een aantrekkelijk onderpand voor een geldverstrekker. Bij startende ondernemers of ondernemingen met weinig eigen vermogen, wordt soms verwacht dat een hypotheekrecht wordt verleend op onroerende zaken in de privésfeer, zoals een woonhuis.

Ondernemen op Bonaire Juridische kansen en uitdagingen Ondernemers dienen zich hierbij te realiseren dat de gevolgen van problemen in een onderneming bij een faillissement bijvoorbeeld in dat geval ook van invloed zijn op de persoonlijke situatie, terwijl men dat door het oprichten van een BV of NV juist heeft geprobeerd te voorkomen.

Door middel van een pandrecht wordt een zelfde soort zekerheid verleend op andere dan onroerende zaken, zoals de bedrijfsinventaris (tafels en stoelen) of vorderingen op crediteuren. Als de verplichtingen jegens de geldverstrekker niet worden nagekomen, dan kunnen de goederen openbaar worden geveild of dienen de crediteuren aan de geldverstrekker te betalen. Omdat roerende goederen vaak minder waardevast zijn en op een veiling vaak (veel) minder opbrengen dan de nieuwwaarde, wordt een pandrecht meestal als een aanvullend zekerheidsrecht gebruikt.

Daarnaast zijn bij investeringstransacties vaak ook garanties of borgstellingen vereist. Door middel van een borgstelling stelt iemand zich garant voor de nakoming van de verplichtingen van een onderneming. Deze borgstelling wordt bij het verstrekken van een krediet door een bank nog wel eens gevraagd van de aandeelhouders in een onderneming. Veel ondernemers realiseren zich niet dat een dergelijke borgstelling verstrekkende gevolgen kan hebben. Een van de mogelijke consequenties bij financiële problemen binnen een onderneming waarbij niet meer kan worden voldaan aan 44

kredietverplichtingen, is namelijk dat ook dit door kan slaan naar de privésfeer van de ondernemer. De bank kan bij een borgstelling de ondernemer immers rechtstreeks aanspreken op achterstallige betalingen en zich mogelijk verhalen op privégoederen, spaargeld of het woonhuis.

Daarnaast levert een persoonlijke borgstelling nog wel eens een aandachtspunt op bij de overdracht van (delen van) een onderneming of de aandelen daarin.

Als een borgsteller zijn belang in een onderneming overdraagt door bijvoorbeeld zijn aandelen te verkopen, dan betekent dit niet dat de borgstelling automatisch overgaat op de nieuwe eigenaar. Dat vereist afspraken tussen de borgstellinghouder, de nieuwe eigenaar en de bank die daarmee zal moeten instemmen. Vanuit het perspectief van de bank zal daarbij worden gekeken naar de financiële positie van de oude en de nieuwe borgsteller en het komt wel eens voor dat de bank daarom niet instemt met een overgang van de borgstelling omdat de nieuwe borgsteller veel minder verhaal biedt. In dat geval kan een situatie ontstaan dat de voormalige aandeelhouder of eigenaar die dan meestal niet meer bij de onderneming betrokken is via de borgstelling toch gehouden kan worden aan een bijdrage als de kredietverplichtingen niet worden nagekomen. Het is daarom van groot belang hierover goede afspraken te maken met alle betrokken partijen.

JOB Bedrijfsblad 2016

Due Diligence

Due Diligence is een Engelse term die langzamerhand ingeburgerd is geraakt en die vertaald ‘goed onderzoek’ inhoudt. Een Due Diligence onderzoek omvat het in kaart brengen van de financiële en juridische situatie van een onderneming, zodat een investeerder zich een beeld kan vormen van de kansen en risico’s van zijn investering.

Vooral bij een overname van een onderneming is het uitvoeren van een Due Diligence noodzakelijk.

Bij het uitvoeren van deze Due Diligence wordt vaak een ‘dataroom’ ingericht waarin de onderneming documenten plaatst die inzicht geven in het reilen en zeilen van de onderneming. Dit zijn zaken als krediet- en huurovereenkomsten, eigendomsbewijzen, contracten met andere ondernemingen, informatie

over juridische procedures, eventuele patenten, beschermde merken, etc.

Investeerders kunnen na het tekenen van een geheimhoudingsverklaring toegang krijgen tot deze dataroom en vragen stellen, opdat zij inzicht verwerven in de onderneming.

Met grote Due Diligence onderzoeken is vaak veel tijd gemoeid omdat adviseurs, advocaten en accountants alle documenten door moeten nemen om te bekijken of daarin zaken zitten die van belang zijn voor het nemen van een investeringsbeslissing.

Bij een Due Diligence op kleinere schaal gaat het er bijvoorbeeld om om zeker te stellen dat de onderneming inderdaad eigenaar is van panden of percelen, waardoor het onderzoek vaak beperkt kan blijven tot het raadplegen van de openbare registers.

48 45

Conclusie

Bij het nemen van investeringsbeslissingen komt nogal wat kijken. In de fase van informatie verzamelen is een Due Diligence een handig hulpmiddel.

Daarna kan weloverwogen een investeringsbeslissing worden genomen. Sommige geldschieters zullen, als zij besloten hebben te investeren, zekerheden verlangen in de vorm van een hypotheek- of een pandrecht. Soms wordt zelfs een borgstelling gevraagd.

In deze situatie dient een ondernemer zich bewust te zijn van de risico’s die dat met zich mee kan brengen.

JOB Bedrijfsblad 2016

Profiel Foto: Conté

Mission: To provide clients with the best day spa services at affordable prices and to nurture them from head to toe. Namaste Day Spa is their temporary escape from reality.

History: Nancy Hart was born on Curacao and raised on St Martin. At age fifteen years, she moved to Bonaire and went back to St Martin in 1995. After feeling stressed at work and burnt out in 1999, she decided to begin yoga and massages to help get herself back together again. During this process, she felt that the service given in many spas was cold and business driven, when, in fact, she needed nurturing and someone to listen to her feelings and needs. Knowing how that felt, she decided to learn more about stress management, aromatherapy, massage, Reflexology, Reiki and many other modalities within all of those just mentioned.

Although she became certified in all of these areas, she does her work intuitively, trying to meet each person according to their needs and wants.

She started her first Namaste Relaxation Studio on St. Martin in 2007. After two years, she moved back to Bonaire for the second time and in 2010, Nancy began her Namaste Relaxation Studio at home. She still works from her studio at home.

Nancy Schoop-Hart is married to Jeffrey Schoop and the proud mother of three wonderful children, Chemaine (30 years), Stephanie (29 years) and Ramoncito Jr. (26 years). In addition, she is the loving grandmother of Lyla, two years old, Luke, nine months old, and Zakaria who will celebrate his first birthday in October.

Name: Nancy Rosalie Schoop Hart Company: Namaste Relaxation Studio, Namaste Bonaire BV Function: Massage Therapist & Energy Practitioner and owner of Namaste Relaxation Studio Date of birth and place: 30 January 1967, Curacao Goal: To serve and to be of purpose to others and to live well Passion: Her work, family and friends

Books: The 7 Laws of Success by Deepak Chopra Movie: Many favorite films, but to mention one: Forest Gump (“Life is like a box of chocolates, you never know what you’re gonna get”) Music: Nancy loves all kinds of music depending on her mood. Nowadays, she tends to listen to more relaxing music, but she also loves rock and “let’s get crazy” music.

Future: Namaste Bonaire BV will be expanding with two spas on Bonaire: a private and exclusive resort spa for guests staying at Bamboo Bali and, in 2017, the studio will expand its services with a spa at Captain Don’s Habitat called Namaste Rituals. It is also her intention to re-open her spa in St. Martin in 2017.

JOB Bedrijfsblad 2016

CaribConnect:

nieuwe mogelijkheden voor je onderneming Tekst: Dick Ter Burg

Vanuit het COSMEprogramma1 zijn er meerdere initiatieven ontplooit om twaalf OCT (Overseas Countries and Territories/(ei) landen en gebieden overzee) in de Caribische regio, waaronder Bonaire meer met elkaar in verband te brengen en schaalgrootte te bewerkstelligen.

Een van de initiatieven van dit programma betreft de oprichting van een platform dat gebruikt kan worden door lokale entrepreneurs om zichtbaarder te worden binnen de regio.

Het platform opereert onder de vlag van BIDx. Voor de Caribische regio heeft men echter voor de naam ‘ CaribConnect’2 gekozen.

Wat kan je doen met CaribConnect?

Elke entrepreneur op Bonaire, klein of groot, kan zich inschrijven op de speciale pagina van CaribConnect voor het eiland Bonaire.

Hiermee vergroot men, zoals eerder aangegeven, als ondernemer niet alleen de zichtbaarheid, maar kan men de eigen onderneming ook bij de

andere eilanden onder de aandacht brengen. Het resultaat van een dergelijke inschrijving zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat er direct werk uit voortvloeit of een partnerschap met een ander bedrijf op een ander eiland.

Vanuit de Caribische regio nemen zes Nederlandse eilanden, Aruba, Bonaire, Curacao, Sint Maarten, Sint Eustatius en Saba, vijf Engelse eilanden, British Virgin Islands, Cayman Islands, Turks- en Caicoseilanden, Anguilla en Montserrat en een Frans eiland, Sint Barths deel. CaribConnect is dus een mooie gelegenheid om je bedrijf uit te breiden.

De website bestaat grofweg uit drie onderdelen uit welke de ondernemer kan kiezen. De eerste betreft het registreren van de eigen onderneming.

Dat maakt het mogelijk nieuwe klanten te verwerven en/of zich te begeven op nieuwe markten. Daarnaast kan men via het platform ook op zoek naar een coach of mentor voor de problemen waar men als ondernemer mee te maken krijgt en niet direct een oplossing voor weet.Ten slotte biedt het platform de ondernemer de mogelijkheid investeerders aan trekken die kunnen helpen bij de realisatie van zijn of haar plannen.

Door zich te registreren op de CaribConnect-site van BIDx is het dus mogelijk om als ondernemer naamsbekendheid te verwerven.

Voor de kosten hoeft men het niet te laten, die zijn er namelijk niet.

Inschrijven is gratis.

48

Registratie van de eigen onderneming De uitbreiding van het netwerk begint met de registratie van de eigen onderneming. Wanneer men zich registreert, dient men te begrijpen dat men zo volledig mogelijk moet zijn bij het invullen van de gegevens.

Een inschrijving is namelijk ook het digitale visitekaartje van het bedrijf.

Andere mensen in dit regionale netwerk zien het bedrijf immers ook en willen wellicht zakendoen.

Om deze kans te vergroten, is het dus verstandig om goed na te denken over hoe men zich wenst te profileren op deze site. Is men eenmaal geregistreerd, zijn er gratis verschillende mogelijkheden beschikbaar. Zo worden er E-learnings en handvaten voor bedrijfsplannen geboden om het bestaande plan te verbeteren of te beginnen met het opstellen ervan. Daarnaast zijn er eveneens financiële templates te vinden. Een ander voordeel van registratie is dat men meteen op zoek kan gaan naar eventuele klanten, zakelijke partners of nieuw te veroveren markten op de andere eilanden. Men kan zien wie er nog meer actief is en wat zij doen. En ook dit is een mogelijkheid om het netwerk direct te vergroten.

Vind een coach Na inschrijving wordt de ondernemer gevraagd welke rol hij of zij wenst te vervullen op het platform. Een ervaren ondernemer kan er dus voor kiezen om ook andere al of niet startende

JOB Bedrijfsblad 2016

ondernemers te coachen. Als dit het geval is, kan men klikken op de rol van mentor/coach. Hiermee schept de website de gelegenheid voor ondernemers om maatschappelijk verantwoord bezig te zijn. Als men een start-up helpt zich te verbeteren of een bestaande ondernemer adviseert bij de oplossing van een probleem waar hij of zij mee worstelt, wordt niet alleen zijn of haar bedrijf er beter van maar ook de eigen onderneming.

Indien het beter gaat met de bedrijven in de omgeving, heeft dit immers automatisch invloed op het reilen en zeilen van de eigen onderneming.

Op die manier kan men uiteindelijk een eilandelijke stijgende lijn realiseren wat de eaconomie als geheel ten goede zal komen.

Zoals men kan kiezen om zich als mentor en/of coach in te zetten, kan het ook zijn dat men daar juist behoefte aan heeft. In dat geval kan de zoekende ondernemer precies bekijken wie zich hebben opgegeven als coach en mentor en het probleem ter plekke kenbaar maken. Het zou dus zomaar kunnen zijn dat men direct in contact komt met iemand die meer ervaring heeft met het oplossen van het betreffende probleem en degene die hulp behoeft, kan helpen. Heel handig dus en allemaal voor niets.

Vind een investeerder!

Wat is er nu mooier dan een investeerder die bij een ondernemer aanklopt omdat hij of zij het idee van het bedrijf omarmt en er brood in ziet.

De betreffende ondernemer hoeft dan niet meer naar de bank voor een lening, het geld komt zijn kant op.

Natuurlijk is dit gemakkelijker gezegd dan gedaan, maar zo werkt het principe van CaribConnect wel.

Hoe duidelijker de ondernemer het

profiel van zichzelf en zijn bedrijf invult, hoe sneller een investeerder zal doorklikken om meer te weten te komen. Heeft men een duidelijk businessplan en een goede financiële onderbouwing ingevoerd, maakt men nog meer kans. Zonder juiste en goed onderbouwde informatie maken de ondernemer en zijn onderneming weinig kans, ook al heeft hij of zij het allerbeste idee. Wees dan ook volledig en duidelijk. Laat niets te wensen over en houdt ook niets achter, zeker niet als men behoefte heeft aan investeringen in het eigen bedrijf.

Netwerken, netwerken, netwerken De motivatie achter dit platform en de reden voor COSME om BIDx te benaderen was en is het vergroten van het netwerk voor de ondernemers op de eilanden. Uit verschillende onderzoeken blijkt namelijk dat de kleinschaligheid van de eilanden als een groot probleem wordt ervaren.

Iedereen vist in dezelfde vijver en de kosten voor het vergroten van de markt op andere eilanden zijn vaak (te) hoog. Deze portal maakt het mogelijk om vanuit het eigen eiland de andere eilanden te verkennen. Daarna kan men vervolgens doelgerichter te werk gaan. Hetgeen veel tijd, moeite en geld uitspaart. De Kamer van Koophandel Bonaire (KvK) wil graag dat zoveel mogelijk Bonairiaanse bedrijven zich inschrijven om Bonaire nog beter op de kaart te zetten. Het eiland is namelijk ‘hot’ op de andere eilanden en veel ondernemers en investeerders zien kansen om zaken te doen.

Dus grijp deze kansen vooral aan.

CaribConnect van BIDx is overigens niet alleen voor de Caribische regio ontwikkeld, het is een wereldwijd netwerk van entrepreneurs die zich 49

hebben geregistreerd.

Eenmaal op de site, kan men zien dat er al veel ondernemers een investeerder hebben gevonden.

Er zijn dus ook mogelijkheden om buiten de regio te gaan kijken en uw onderneming nog internationaler te maken.

Meer weten?

De KvK Bonaire zal zorgdragen voor de invulling van de portal.

Naar verwachting zal hier eind oktober mee begonnen worden. Men kan zich echter al wel registreren.

Dus maak een afspraak met een van de adviseurs en kom langs bij de KvK aan de Kaya Amsterdam 23 voor meer informatie en mogelijkheden.

Zorg ervoor dat u deze unieke kans niet laat liggen. Een regionaal netwerk is namelijk goud waard, zeker als dat gratis is.

Als uw e-mailadres bekend is bij de KvK kan er via e-mail gerichte informatie worden gestuurd.

Bovendien is het handig om via Facebook en de LinkedIn de pagina van KvK te ‘liken’. Zoek op ‘Chamber of Commerce Bonaire’ om op de hoogte te blijven van nieuws en mogelijkheden om de business te verbeteren en registreer vandaag nog.

COSME staat voor Caribbean OCT Small and Medium Enterprises en is het vanuit de Europese Unie ondersteunde uitvoeringsprogramma van het tiende European Development Fund. Zie voor meer informatie: http:// www.cosmeprogramme.org/website/ About-Cosme/cosme-programmesummary.html 1

2

https://www.caribconnect.net/

JOB Bedrijfsblad 2016

Passende aandacht voor

ziekteverzuim

Als leidinggevende en re-integratie expert bij Corporate Health Solutions (CHS) by Medwork krijgen we zeer regelmatig met vragen van werkgevers, vakbonden en medewerkers over ziekteverzuim en de bijbehorende beleidskeuzes te maken. Onze klanten op Bonaire, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten kiezen er na uitleg over een aantal voorbeelden van ‘best practices’ en de huidige regelgeving vaak voor om trainingssessies voor leidinggevenden en informatiesessies voor medewerkers te organiseren.

“Werkt dat zo?”, is de respons. “Dat moeten onze mensen ook te horen krijgen”.

Tekst: Tristan Monzon | Tekening: Hein de Kort

Trainingssessies voor leidinggevenden en informatiesessies voor medewerkers zijn zeer nuttige acties omdat leidinggevenden het belang van hun rol als betrokken verzuimbegeleider nog al eens onderschatten en medewerkers op hun beurt de rol van artsen en medische specialisten tijdens de periode van ziekteverzuim vaak overschatten. Van leidinggevenden krijgen we regelmatig te horen dat zij geen arts zijn en zich daarom niet met het ziekteverzuim willen bemoeien.

En medewerkers vinden over het algemeen dat ze recht hebben op het ziekteverzuim. Beide partijen hebben het echter bij het verkeerde eind.

Rol van de leidinggevende Een leidinggevende is de meest prominent aanwezige begeleider en/ of coach die een medewerker tijdens zijn of haar carrière mee zal maken.

De band die tussen deze twee partijen ontstaat, heeft heel veel impact op de productiviteit van een bedrijf.

Dan is het toch vreemd dat dezelfde leidinggevende als een medewerker zich wegens een bepaalde reden

of oorzaak ziek meldt, opeens niet thuis geeft? En dat juist op een moment dat een medewerker iets overkomt waar hij of zij hulp bij nodig zou kunnen hebben of waardoor er mogelijkerwijs nog grotere problemen zouden kunnen ontstaan. (Zie ook het artikel in JOB 3, jrg 2). Ons advies is dan ook: arts of geen arts wees er simpelweg voor je medewerkers op de momenten dat zij jou het hardst nodig hebben en leer hoe je hier zo zorgvuldig mogelijk mee om kunt gaan. Want wat er gedaan kan en moet worden, is te leren en je zult bovendien merken dat er veel meer kan en mag dan dat je ooit had voor mogelijk had gehouden. De impact die de inmenging van een leidinggevende op het begeleidingsproces tijdens het ziekteverzuim kan hebben, mag dus niet worden onderschat.

Het heeft aantoonbaar veel meer invloed op de inzetbaarheid van medewerkers dan dat van alle artsen inclusief de bedrijfsartsen van arbodiensten bij elkaar.

Rol van de medewerker Medewerkers vinden, zoals eerder 50

aangegeven vaak dat ze recht hebben op het ziekteverzuim niet te verwarren met het recht om je ziek te melden.

Een medewerker die zich ziek meldt, voldoet allereerst opeens niet meer aan zijn of haar contractuele verplichtingen.

In feite zegt een werknemer: “We hebben afgesproken dat ik zou werken voor loon, maar vandaag kom ik niet werken en voldoe ik dus niet aan de overeengekomen contractverplichtingen. De reden?

Ik ben ziek”.

Maar is iemand daadwerkelijk ziek?

Is het verzuim rechtmatig?

De werkgever moet namelijk beslissen of loondoorbetaling zonder het ontvangen van de overeengekomen arbeid gerechtvaardigd kan worden.

Stel dat het niet de eerste keer is en dat iemand zich ziek meldt omdat zijn of haar kind ziek is. Is de medewerker vanwege het zieke kind dan zelf ook ziek? Artsen hebben voor deze ‘ziekte’ namelijk nog altijd geen medicijnen gevonden.

We kunnen als deskundige begeleiders meerdere niet-medische verzuimoorzaken noemen op basis

JOB Bedrijfsblad 2016

waarvan medewerkers zich in de praktijk ziek melden.

Het gaat in die discussie dan vooral om gepaste omgangs- en reactievormen.

Wees als medewerker vooral eerlijk. De werkgever dient er op zijn beurt voor te zorgen dat medewerkers deze benodigde openheid ook kunnen en durven te tonen. Wij noemen dat een organisatie met passende arbozorg. Iemand die thuis plotseling wordt geconfronteerd met een calamiteit en/of opeens een zorgplicht heeft te vervullen, heeft het eenvoudigweg even moeilijk en kan juist op dat soort momenten het begrip en de hulp van zijn of haar werkgever goed gebruiken. Een werkgever zal hierover na moeten denken. En over het algemeen kan dit in samenspraak met het team goed georganiseerd worden.

Werkgevers zullen verbaasd staan hoeveel begrip medewerkers voor hun positie kunnen opbrengen.

Dus regel het anders. Geen ziekteverzuim, maar een verlofvorm bijvoorbeeld. Organiseer een mogelijkheid tot zorg-, calamiteitenverlof of anderzins en leer om hier gepast op te reageren. Het begrip voor iemands afwezigheid draagt op deze manier ook bij aan een begripvolle reactie van het team waardoor de positieve sfeer binnen het team ook beter gehandhaafd blijft.

Reageer dus scherp en vooral gepast op ziekmeldingen en leer het er met elkaar over te hebben.

Organisaties krijgen hier zoveel voor terug. Bewijzen zijn er in overvloed.

Dus, BAN

Professional advice when managing absenteeism.

CHS by Medwork.

Years of experience in taking care of businesses and employees.

CHS by Medwork.

Ban kwida pa otro Medwork Corporate Health Solutions B.V. Kaya Suit Nikiboko 12 | T: +599 7171820 www.medwork.aw, infobes@medwork.aw

KWIDA PA OTRO!

51

JOB Bedrijfsblad 2016

Investeren in de

toekomst Tekst: Dick ter Burg

Het bestuurscollege van het Openbaar Lichaam Bonaire heeft in augustus heeft zijn visie gepresenteerd voor de komende tien jaar.

In deze visie komen ideeën naar voren waar Bonaire in 2026 zou moeten staan. Het zijn mooie en soms ook gedurfde denkbeelden, maar welke actie gaat er volgen?

Hoe gaan deze ideeën worden uitgevoerd?

Sinds 2010 heeft Bonaire nauwelijks meer nieuwe investeerders aangetrokken. Op een enkel privaat project na (bijvoorbeeld de bouw van het Terramar-complex in het centrum en het afbouwen van het Azul-project) was het vooral de Rijksoverheid die investeerde op het eiland. Een nieuwe brandweerkazerne, een politiegebouw, de verkeerstoren op het vliegveld en momenteel werkt men nog aan de bouw van de gevangenis.

Stuk voor stuk grote projecten die voor werkgelegenheid zorgen, maar zijn deze projecten genoeg om de economie de broodnodige impuls te geven?

Bonaire Trade and Investment Board Bonaire heeft dus moeite om investeerders aan zich te binden.

Dit kan tal van redenen hebben waarop meerdere factoren van invloed zijn. Zonder twijfel speelt het gebrek aan een bureau voor investeerders een belangrijke rol. Geen enkele organisatie is op dit moment echt verantwoordelijk voor het opvangen van investeerders, voor de begeleiding bij hun projecten en voor de verstrekking van alle benodigde informatie. En dat is vreemd, aangezien er al bijna drie jaar een initiatief ligt om zo’n bureau, de BTIB (Bonaire Trade and Investment Board) op te richten en in de praktijk te brengen. Deze BTIB is weliswaar al in een behoorlijk vergevorderd stadium, maar toch wordt er geen definitieve klap op gegeven. En dat terwijl andere eilanden de ene na de andere investeerder binnenhalen.

Curacao maakte bijvoorbeeld onlangs bekend dat zij al ruim honderd investeerders hebben aangetrokken sinds de oprichting van hun investeringsbureau. Maar op Bonaire 52

wil het dus niet echt vlotten met deze BTIB. Daardoor worden er niet alleen geen investeerders opgevangen, ook de communicatie naar buiten toe dat tot het takenpakket van zo’n investeringsbureau zou moeten behoren, ontbreekt.

Met als gevolg een gebrek aan marketing voor het eiland en dus een gebrek aan buitenlandse investeringen.

Vertrouwen Een investeringsbureau is echter niet zaligmakend. Het allerbelangrijkste voor een investeerder is het hebben van vertrouwen dat zijn investering rendement zal opleveren, dat er een goed fundament is gecreëerd dat groei mogelijk maakt. Een belangrijke steunpilaar voor dat vertrouwen is politieke stabiliteit. En dat is de afgelopen jaren niet echt het geval geweest op Bonaire. In drie jaar tijd zijn er namelijk maar liefst drie verschillende bestuurscolleges geweest met nog een groter aantal aan komende en vertrekkende bestuurders.

Er is op veel punten nauwelijks continuïteit zowel niet in beleid als in de uitvoering. Dan wordt het moeilijk om een investeerder ervan te overtuigen dat Bonaire een veilige plek is om zijn geld te investeren.

Naast de verschillende programma’s

JOB Bedrijfsblad 2016

van de diverse BC’s zijn er dan nog het rapport Spies en de twijfelachtige uitblijvende reactie van het Nederlandse kabinet, het referendum van december 2015 waarvan volgens velen nog steeds niet duidelijk is wat nu precies werd bedoeld met de vraagstelling en dus wat de waarde van de uitkomst is. Deze zaken scheppen geen goede basis voor dat vertrouwen. De politiek lijkt de afgelopen jaren bovendien meer met zichzelf bezig te zijn dan met het eiland en de (economische) toekomst ervan.

En dat moet veranderen, willen we richting economische groei gaan.

Sectorgroei Te gast bij Brainport Eindhoven bleek dit een zeer succesvol voorbeeld van hoe je een regio die in diepe crisis was om kunt toveren tot één van de meest innovatieve regio’s in de wereld. Naast de grote bedrijven (ASML en Philips) is er een enorme groeispurt van startups.

Overal zie je bedrijven opkomen, sommigen succesvol, anderen iets minder.

Maar waar het om gaat, is dat het juiste klimaat wordt en is geschapen waardoor (startende) ondernemers kansen zien en kunnen benutten. De onderliggende basis voor dit alles is vertrouwen.

Zo’n dertig jaar geleden hebben de toenmalige burgemeester van Eindhoven, de toenmalige voorzitter van de Kamer van Koophandel van de regio Eindhoven en de bestuursvoorzitter van de TU/e (Technische Universiteit Eindhoven) de handen ineengeslagen. Er werd een strak samenwerkingsverband opgezet waarbij alle partijen zich inzetten voor hetzelfde doel. Uiteraard kreeg een ieder zijn eigen deel van de taart te verwerken. Men deed vervolgens wat men moest doen en waar men voor getekend had.

En met succes, want langzamerhand heeft deze aanpak geleid tot een enorme groei en een klim uit de grote crisis van de jaren 80 en 90.

stand. Hier was namelijk geld voor en de investering betaalde zich op een later tijdstip dubbel en dwars terug.

we moeten terug naar de Nederlandse Antillen, want toen was alles beter De sector waarin men ging investeren was met grootmachten als ASML en Philips in de regio van meet af aan duidelijk; technologie. Later kwamen hier nog sectoren als design bij.

Door een ieder te laten doen waar hij of zij goed in was, creëerde men de juiste omgeving en het klimaat oftewel ecosysteem voor nieuwe bedrijven. Vanuit drie kanten werden de ontwikkelingen gemonitord, waar nodig gecorrigeerd en gecontroleerd.

De overheid zorgde voor de wet- en regelgeving en vergunningverlening, het bedrijfsleven nam de operatie en de invulling voor zijn rekening en vanuit de kennishoek, de TU/e en Hoge scholen kwamen de (jonge) talenten. Als geen ander besefte men dat wanneer je wilt groeien je mensen nodig hebt. Mensen die hoog genoeg zijn opgeleid en genoeg kennis hebben om dingen te bedenken die anderen niet bedenken. En dat leidde uiteindelijk tot een sneeuwbaleffect waarvan iedereen kon profiteren.

De economische groei zorgde voor een toenemende werkgelegenheid en de toenemende werkgelegenheid bracht een duurzame ontwikkeling van de regio zoals een goed georganiseerde infrastructuur tot 53

Terug naar Bonaire is het natuurlijk de vraag of dit voor zo’n klein eiland met nog geen 20.000 inwoners wel mogelijk is. Het antwoord is simpel: nee, dat kan niet.

Bonaire kan niet veranderen in een regio als Eindhoven, simpelweg omdat er veel cruciale zaken ontbreken.

Maar het eiland kan wel leren van zaken die Eindhoven al dertig jaar doet. Het belangrijkste leerpunt vormt de duidelijke rolverdeling tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstituten op basis van vertrouwen. Direct uitvoerbaar op Bonaire is het gezamenlijk maken van een plan en niet zoals het er voorheen aan toeging. Het is niet de bedoeling dat de overheid het gehele plan bedenkt en het bedrijfsleven op het allerlaatste moment een kans krijgt om dit in te zien en feedback te leveren.

De input is dan zo laat in het proces dat er van daadwerkelijke wijzigingen vrijwel geen sprake meer kan zijn.

Het moet vanaf het begin. Ga bij aanvang om tafel en bedenk dan samen wat de plannen moeten zijn.

Op deze manier kun je ook meteen toetsen of de plannen uitvoerbaar en haalbaar zijn, wie je nodig hebt en wat er precies moet gebeuren.

Dit zijn vragen die aan het begin moeten worden gesteld. Zo kweek je vertrouwen, een breder draagvlak en verantwoordelijkheid. Een ieder kent dan immers zijn deel en zal dat uitwerken. De kansen dat alle partijen op hun eigen aandachtsgebied hetzelfde doel nastreven wordt daarmee ook groter. Het lijkt eenvoudig, maar in de praktijk blijkt zo’n samenwerking toch moeilijk van de grond te komen.

De huidige uitgangspositie leent zich er goed voor. Economisch gaat het immers niet goed en het is tijd voor verandering. Dat was in de

JOB Bedrijfsblad 2016

Toelichting door redactie JOB

Bonaire Trade and Investment Board

Bonaire vertegenwoordigt - opdracht heeft gegeven tot een onderzoek naar de kosten van zakendoen op Bonaire, het zogeheten ‘Cost of doing Business’. Dit onderzoek dat begeleidt wordt door dezelfde stuurgroepleden die ook de BTIB moesten opzetten en waaraan dus dezelfde BBE en KvK-vertegenwoordigers deelnemen, is door Price Waterhouse Coopers (PWC) Dutch Caribbean uitgevoerd. De resultaten van het onderzoek werden een half jaar geleden medio maart verwacht. Zo kondigde ‘Bonaire Vandaag’ op 23 februari aan. De offerte van PWC voor het onderzoek werd op 17 mei 2016 goedgekeurd door het bestuurscollege. En al hoewel minister Kamp op de Economische Conferentie die eind augustus werd gehouden op Bonaire aangeeft dat “het ‘Cost of doing Business’-onderzoek laat zien dat Bonaire een goed en concurrerend investeringsklimaat heeft”, zijn de resultaten van dit onderzoek anno oktober 2016 nog niet beschikbaar omdat de leden van de stuurgroep er ook wat dit onderzoek betreft kennelijk nog niet uit zijn. De vraag rijst dan of en in hoeverre de in de haast samengestelde commissie niet effectiever zou kunnen zijn als de huidige deelnemers niet een kleine en selecte groep en hun belang zou vertegenwoordigen, maar de samenstelling van de commissie een meer evenwichtige afspiegeling van alle ondernemers en werkgevers op Bonaire zou zijn.

De kans dat het gemeenschappelijk belang en het belang van Bonaire als geheel dan beter gediend zouden worden, zou daarmee in ieder geval groter worden.

Om op een georganiseerde en gestructureerde wijze investeerders aan te trekken, op te vangen en te begeleiden ontstond zo’n twee à drie jaren geleden het plan om ook op Bonaire een Trade and Investment Board (BTIB) op te richten. De Nederlandse minister van economische zaken van kabinet-Rutte II, Henk Kamp wilde de stuurgroep die de BTIB moest gaan vormen snel van de grond hebben. Dus kwamen er middelen vrij om een dergelijke commissie op te richten. Deze commissie kreeg vervolgens in samenwerking met de afdeling Economische Zaken van Rijksdienst Caribisch Nederland (EZ-RCN), de Kamer van Koophandel en Nijverheid Bonaire (KvK), het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) en de Bonaire Business and Employers Association (BBE) handen en voeten. De BTIB, waarvan de commissie of stuurgroep dus de voorloper is, heeft als voornaamste taak investeerders aan te trekken en economische ontwikkeling te stimuleren, zo meldt het besluit van het bestuurscollege op 24 maart 2015. Maar naar het zich laat aanzien is er nog altijd geen echte BTIB opgericht en actief, hebben de stuurgroepleden nog geen concrete investeerders aangetrokken en is het onduidelijk hoe de stuurgroep gevolg heeft gegeven aan zijn opdracht.

Wat wel is gebeurd, is dat de overheid van Bonaire in samenwerking met de KvK en de BBE - een ondernemersvereniging die met 94 leden een klein en select groepje van werkgevers en ondernemers op

regio Eindhoven die een diepe crisis doormaakte, net zo. De deur gaat weliswaar hard dicht als het niet goed gaat met je economie, maar ergens anders gaat er net zo hard één open.

Je moet hem om te komen tot herstel alleen wel even zoeken.

Nu lijkt het soms alsof we die ene dichtgeslagen deur met alle geweld proberen open te breken. Geluiden als “we moeten terug naar de Nederlandse Antillen, want toen was alles beter”, getuigen daarvan.

En dat terwijl we het dus beter kunnen zoeken in nieuw te openen deuren, nieuwe en andere mogelijkheden.

Een ander punt is het tekort aan de kant van kennis. Bonaire heeft geen universiteit waar het talent vandaan komt en in overvloed aanwezig is.

Bonaire heeft zelfs geen hoge school.

Misschien moet daar wat meer op worden gefocust. Het is in ieder geval een mogelijkheid om te onderzoeken.

Een filiaal van een Nederlandse of Amerikaanse universiteit of een hoge school als de hogere hotelschool, onderzoeksinstituten op het gebied van watermanagement, natuur en milieu, toerisme zouden op meerdere vlakken het eiland vooruit kunnen helpen. Er zijn genoeg sectoren waarin Bonaire zich al heeft bewezen en waar het eiland reeds op steunt.

Dus Bonaire hoeft geen nieuwe of moeilijke technische sectoren te verzinnen, maar kan uitgaan van wat het eiland al te bieden heeft en daarop verder bouwen.

54

Met andere woorden: vanuit het klein gaan investeren in een goede basis en ervoor zorgen dat iedereen dezelfde kant op kijkt. Als we dat weten te bereiken, zijn we al een heel eind.

Laten we dus beginnen met het investeren in de toekomst van Bonaire; niet door brandjes te blijven blussen en tegenstellingen te creëren op basis van afkomst, maar door gezamenlijk een plan te maken en dit uit te voeren.

Wanneer jij er beter van wordt, word ik er uiteindelijk ook beter van en de buurman ook, en die van hem, etc.

Laten we samen een keten vormen die één doel heeft: Bonaire nog beter en mooier maken.

Complete Marine store / Chandlery Storage facilities with pickup and delivery Certified inftable boat repair station Engine sales and service all makes and models

Exclusive Suzuki Marine dealer on Bonaire and Curaรงao

verpleeghuis

thuiszorg

Ziekenhuis

Kaya Industria 33 Bonaire CN | T +599 701 3200 | E bonairemarinecenter@gmail.com

Fundashon Mariadal | Kaya Soeur Bartola 2 | +599 715-8900 of 717-8900 | info@fundashonmariadal.org | www.fundashonmariadal.com

JOB Bedrijfsblad 2016

Jeugdzorg en gezinsvoogdij

Tekst: Jillyann Rix

De jeugd heeft de toekomst! Een veel gehoorde uitspraak, maar is dat zo? Wat gebeurt er met gezinnen bij wie het niet lukt? Wat gebeurt er met drop-outs? Hoe staat het met gezinnen die bepaalde zaken niet kunnen bieden aan hun kinderen? Jeugdzorg en gezinsvoogdij (JZ) is er voor ouders die het niet voor elkaar krijgen om hun kinderen volgens de gebruikelijke richtlijnen op te voeden, die er niet in slagen hun eigen levens op orde te krijgen. Liefst vrijwillig en op verzoek, maar als het niet anders kan dan in een gedwongen kader.

Het proces Meldingen die bij Bureau Jeugdzorg binnenkomen, worden vaak door de ouders zelf gedaan of uit bezorgdheid door mensen die dichtbij het gezin staan. Het doel van JZ is om deze gezinnen te ondersteunen, om een veilige omgeving voor de kinderen te creëren en om er bij voorkeur voor te zorgen dat deze gezinnen weer een

eenheid gaan vormen.

Dat start met een intake gesprek.

Tijdens deze intake verzamelt de JZ-medewerker informatie over de achtergrond, stressfactoren, de invloeden buiten het gezin en de school. Om één en ander te verifiëren en een zo volledig mogelijk beeld te krijgen van de situatie spreekt de 56

medewerker indien nodig ook met andere partijen. Dit kunnen personen van een andere instelling zijn, een religieuze leider, familie, vrienden, etc.

Na het verzamelen van de informatie en het vaststellen van een duidelijke hulpvraag, wordt er een casusoverleg georganiseerd. Hier komen alle professionals samen om gezamenlijk tot een passende oplossing te komen.

Deze oplossingen verschillen van persoon tot persoon. Soms moet er door JZ bijvoorbeeld ondersteuning worden geregeld of heeft een kind psychologische hulp nodig en verwijst JZ door. Het kan ook voorkomen dat het gezin intensieve hulp nodig heeft en het kind tijdelijk ergens anders moet wonen. JZ zorgt dan voor begeleiding en de uithuisplaatsing.

In de praktijk blijkt dat een combinatie van verschillende maatregelen en handvaten de meeste kans van slagen heeft. Als ouders niet in staat blijken om het kind een veilige omgeving

JOB Bedrijfsblad 2016

en opvoeding te bieden, gaat de professional op zoek naar een veilige plek voor het kind. Het kind staat immers voorop en heeft het recht om op te groeien in een veilige en liefhebbende omgeving.

Angst Veel mensen die zich niet zelf hebben aangemeld bij Jeugdzorg komen bang binnen. Deze vrees betreft vooral de angst voor wat er gaat komen.

Ze zijn bang voor de macht van het institutionele apparaat en nog concreter zijn ze vaak bang dat JZ hen hun kinderen af zal nemen.

En helaas moet de organisatie als er geen andere oplossing is voor de kinderen, hier soms inderdaad toe overgaan. Aangezien er altijd wordt getracht een kind binnen het netwerk van het gezin te plaatsen, komen de kinderen over het algemeen bij familie of goede vrienden terecht. JZ hanteert hiervoor strenge screeningsprocessen.

Verder speelt de angst voor de meningen van anderen ook een heel belangrijke rol. En dat is jammer.

Jeugdzorg en gezinsvoogdij is er immers om ondersteuning te bieden en ouderschap is niet altijd even makkelijk.

De medewerkers zien vaak vooruitgang bij de gezinnen die ze ondersteunen.

Gezinnen worden er dus beter van en dat is goed voor het kind, het gezin, zijn omgeving en Bonaire.

Problematiek Op het eiland zijn er verschillende zaken die een normaal gezinsleven kunnen beĂŻnvloeden. Zo speelt het lage opleidingsniveau van veel ouders hen vaak parten. Het ontbreekt deze ouders namelijk niet aan de wens om hun situatie te veranderen, maar wel aan kennis en opleiding om dat te kunnen doen. Degelijk onderwijs waarbij men ook de benodigde sociale vaardigheden meekrijgt, zijn dan ook zeer belangrijk.

Daarnaast is er voor jongeren en pubers te weinig te doen op het eiland, hangt er rond onderwerpen op het gebied van seksualiteit een taboe, is de werkdruk

voor ouders hoog en ontbreekt het hen aan een sociaal vangnet. Dit gebrek aan perspectief en de vaak uitzichtloze armoede eist van zowel ouders als hun kinderen een hoge tol.

Mogelijkheden Een gezonde en leuke dagbesteding voor jongeren tussen de 12 en 16 jaar oud zou al veel heel schelen.

Daarnaast zouden er ook alternatieven moeten worden gevonden voor mensen met een lager opleidingsniveau.

Deze groep heeft niet veel mogelijkheden om zich verder te ontwikkelen. Door sommigen worden deze mensen zelfs gezien als onbelangrijk. Op het werk waar zij een groot deel van hun tijd doorbrengen, wordt bovendien te weinig gedaan aan hun groei en persoonlijke ontwikkeling.

Zouden we dan net zoals in Nederland vaak het geval is overal een cursus voor moeten geven? Zeker niet, maar als je als bedrijf je personeel gemotiveerd en betrokken wilt houden, moet je je medewerkers de kans geven om zich te ontwikkelen en hen leren te kijken naar hun eigen sterke punten.

Toekomstperspectief Helaas krijgt in deze wereld niet iedereen dezelfde kansen.

Sommige kinderen hebben door diverse omstandigheden een enorme achterstand opgelopen of hebben eenvoudigweg niet de capaciteiten om verder te komen. Die kinderen worden over het algemeen ook na hun 18e levensjaar, wanneer de jeugdzorg feitelijk stopt, nog ondersteund door JZ. Door hen bijvoorbeeld te plaatsen in een voorziening voor begeleid wonen komen ze meestal toch nog goed terecht. Andere jongeren streven zelf een toekomstperspectief na. Ook zij komen er vaak wel, weliswaar met de nodige bagage. Maar deze jongeren slagen er uiteindelijk in uit hun bagage ook kracht te putten. Een negatieve of soms zelfs traumatische jeugd hoeft niet per definitie funest te zijn. Dit kan juist de aanleiding zijn om er het allerbeste 57

van te maken, om te gaan studeren en terug te komen naar het eiland om een voorbeeld te zijn voor anderen.

Zij trachten de bevolking bewust te maken van de kansen die er wel zijn.

Het zijn dan ook deze personen die zeer belangrijk zijn voor de vooruitgang op het eiland en voor de sociale bewustwording van de bevolking.

Jeugdzorg is weliswaar trots op zijn successen, zeker als de jongeren uiteindelijk hun weg vinden, maar de organisatie kan het zich helaas niet permitteren alleen te kijken naar wat goed gaat, deze successen zwaarder te laten wegen dan de zaken die voor verbetering vatbaar zijn of de problematiek die op het eiland speelt.

De focus moet blijvend gericht zijn op het verbeteren van hetgeen niet goed loopt. Een manier om daar mee om te gaan en bepaalde zaken los te laten is vooral gelegen in het met humor durven kijken naar jezelf en je kwetsbaar durven op te stellen. Dat is feitelijk een universeel gegeven en willekeurig wie of welke bedrijfstak aan te raden.

Ten slotte Jeugdzorg en gezinsvoogdij hebben een groot aantal contacten met uiteenlopende bedrijven en instellingen.

Medewerkers van JZ werken dagelijks samen met andere instanties, coachen indien nodig ouders bij het vinden van werk, begeleiden hen in het traject om een betere ouder voor hun kind te worden. Het effect hiervan is dat de ouders in kwestie zich vaak ontwikkelen tot zelfbewustere personen.

Dit geldt ook voor de jongeren en/ of kinderen. De kinderen die bij JZ in een traject terechtkomen krijgen handvaten aangereikt om zichzelf beter te ontwikkelen en om betere keuzes te maken voor de toekomst. Zo worden er cursussen en trainingen gegeven over seksualiteit, zelfontplooiing en het maken van betere keuzes. Door middel van die cursussen krijgen ze mee wat ze nodig hebben om de beste versie van henzelf te worden en dus ook op de werkvloer beter te functioneren.

1

• Qredits Interview

• Kamer van Koophandel

TOGETHER WE BUILD DREAMS

Openbaar Lichaam Bonaire

• COSME is er voor de ondernemer

Disclaimer: Dit blad is auteursrechtelijk beschermd.

Dat betekent dat niets uit de uitgaven van JOB mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder vooraf verkregen schriftelijke toestemming van de uitgever. De Informatie, inzichten of meningen zoals verwoord in het bedrijfsblad JOB behoren toe aan de geïnterviewden dan wel aan de desbetreffende auteur van het artikel en vertegenwoordigen niet vanzelfsprekend de visie en of mening van de redactie, uitgever of het blad zelf. Het bedrijfsblad JOB, redactie en uitgever kunnen derhalve niet aansprakelijk worden gesteld voor mogelijke feitelijke onjuistheden, incorrecte berichtgeving, weergegeven meningen en of inzichten zoals verwoord in dit blad.

Pool repair & maintenance. Supplies, tiles, chemicals.

Build all type & exclusief pools, bamboo, swimspa

150m2 shop Mon - Fri 8:30/12:30 - 2:00/5:00 Sat 8:30/12:30

SUNSHINE P OOL C A R E

Sunshine Pool Care & Construction N.V. Kaya Nikiboko Noord 44A Bonaire, DC T +599 701 4149 - info@sunshinepoolbonaire.com www.sunshinepoolbonaire.com

Kaya Opal 8 | Postbus 727 | Bonaire, C.N. | Tel: (00599) 788 4369 | john@cfverzekeringen.com | www.cfverzekeringen.com