taalkompas omgaan met meertaligheid in het kleuter- en lager onderwijs
Niet zelden komen leerlingen uit een thuisomgeving waar Nederlands niet de voertaal
is. De instroom van anderstaligen brengt
specifieke uitdagingen met zich mee. Heel wat scholen hebben hier reeds ervaring mee, voor andere scholen is dit een nieuw gegeven.
Met het project “taalkompas� biedt het Oost-
Vlaams Diversiteitscentrum begeleiding en
ondersteuning bij alle mogelijke vragen rond meer taligheid op school.
contact
Messaouda Zaouali
09 267 68 11 messaouda.zaouali@odice.be
thema’s in het taalkompas We groeperen de verschillende aspecten van meertaligheid in een zestal thema’s. Je kan kiezen om met één of meerdere onderwerpen aan de slag te gaan.
Meertalig opgroeien
Hoe lang duurt het om een zevenjarig kind Nederlands op moedertaalniveau aan te leren? Gaat dit makkelijker voor een Turkstalig kind dan voor een Franstalig kind? Hoe kunnen we ouders adviseren bij de meer talige opvoeding van hun kind? In dit thema overlopen we de taalontwikkeling van meertalige kinderen en staan we stil bij de belangrijkste kenmerken van elke fase. We verkennen de factoren die een rol spelen in de meertalige opvoeding en hun impact op de schoolcarrière van de kinderen.
Omgaan met talendiversiteit op school
Wanneer het aantal talen op de speelplaats toeneemt, groeit bij scholen vaak de nood om hun taalbeleid beter te doen aansluiten op de reële talendiversiteit. We verkennen de voor- en nadelen van de verschillende opties, gaande van “voorbij de schoolpoort enkel Nederlands” tot “bij ons mogen leerlingen ook hun moedertaal spreken”.
Talensensibilisering
Hoe kunnen we in de klas werken aan een open houding ten aanzien van talen? Zijn er speelse manieren om leerlingen bewust te maken van de veelheid aan talen en culturen in onze maatschappij? In klasgroepen met veel verschillende talen is dit thema een uitstekende manier om het leerklimaat positief te beĂŻnvloeden. We bieden achtergrond over talensensibilisering, maar gaan vooral aan de slag met een aantal educatieve en didactische pakketten.
Omgaan met taal- en leerproblemen bij meertalige kinderen
Heel wat anderstalige kinderen ondervinden taal- en leerproblemen op school. In deze vorming staan we stil bij de mogelijke redenen van de schoolse moeilijkheden. We schetsen ook enkele aandachtspunten voor diagnostisch onderzoek bij deze doelgroep. Ten slotte staan we stil bij de rol die het schoolteam kan spelen bij de signalisatie van problemen, doorverwijzing, begeleiding in de klas, en communicatie met de ouders. In samenwerking met Code (Lessius Hogeschool). â‚Ź 450.
Anderstalige nieuwkomers
Nieuwkomers belanden soms rechtstreeks in de reguliere klas of hebben te weinig tijd in het Nederlandstalig kleuteronderwijs kunnen doorbrengen. Dit vraagt om specifieke aandacht in het lager onderwijs. Hetzelfde geldt wanneer Franstalige kinderen voor het eerst in het Nederlandstalig onderwijs terecht komen. Naast inzichten over hoe het taalverwervingsproces bij deze kinderen verloopt, hebben we ook oog voor materialen en leermiddelen NT2, en staan we stil bij hoe de school het onthaal van anderstalige nieuwkomers kan organiseren.
Communicatie met anderstalige ouders
Ook de communicatie met ouders van anderstalige kinderen vraagt om een specifieke benadering. In dit thema focussen we op de vraag: hoe kan de school ervoor zorgen dat belangrijke informatie ook deze ouders bereikt?
maatwerk We groeperen de verschillende aspecten van meertaligheid in een zestal thema’s. Als school kan je kiezen om met één of meerdere thema’s aan de slag te gaan. Op basis daarvan bieden wij vorming aan, werken we een beleidsondersteuning voor een integraal schooljaar uit, of bouwen we een lerend netwerk uit.
beleidsondersteuning Op het niveau van het beleid van de school
Een school kan ons inschakelen bij het uitwerken van een beleid rond meertaligheid, met focus op één of meerdere thema’s. Dit kan perfect binnen het kader van een schoolwerkplan of een taalbeleids plan. Wij ontwerpen onze begeleiding op maat van het gewenste eindresultaat.
Aan de slag met het leerkrachtenteam
Ook deze ondersteuning is volledig op maat. Een paar voorbeelden: » begeleiding van visietrajecten met het hele leerkrachtenteam. » ondersteuning van een leerkrachtenteam om een actieplan te formuleren en uit te voeren. » aansturing van een werkgroep die richtlijnen uitwerkt over communiceren met anderstalige ouders, of rond andere thema’s.
vorming We stellen een programma voor op basis van de gekozen thema’s en de beschikbare tijd. Een school kan er bijvoorbeeld voor kiezen een personeelsvergadering te reserveren voor een vorming van twee uur, maar er kan ook geopteerd worden voor een langere vorming van een voor- of namiddag.
lerend netwerk Scholen zijn vaak vragende partij om hun ervaringen en kennis onderling te delen. We brengen een groep mensen samen uit verschillende scholen met vergelijkbare leernoden, en ondersteunen hun uitwisseling rond één of meerdere afgesproken thema’s. Een aanrader voor scholen die al heel wat expertise ter zake hebben opgebouwd maar toch nog bijzondere aandacht willen besteden aan omgaan met meer taligheid.
vergoeding “Beleidsondersteuning” en “lerend netwerk” hebben doorgaans een looptijd van een volledig schooljaar. Scholen werken met een vaste ODiCe-contactpersoon. Deze begeleiding, en de vormingen die eruit voortvloeien, zijn volledig kostenloos. Soms is het aangewezen externe sprekers in het proces te betrekken. Zij moeten soms wel vergoed worden. Uiteraard wordt hierover vooraf duidelijk gecommuniceerd, en gebeurt dit steeds in samenspraak met de school. Voor vormingen die niet in een beleidsondersteuning kaderen, vragen we €75 voor 2 uur en €150 voor een halve dag.
team Procesbegeleiding team Procesbegeleiding team Procesbegeleiding D ok N oord 4 d 0 0 1 • 9 0 0 0 G ent D 4 d1020 1 990 0206 7G ent t ok 0 9 N2oord 67 68 • f• 0 66 44 D ok N oord 4 d 0 0 1 •• 9 0 0 0 G ent t 0 9 2 6 7 6 8 1 2 • f 0 9 2 6 7 6 6• 4www.odice.be 4 interculturalisering@odice.be t 0 9 2 6 7 6 8 1 2 •• f 0 9 2 6 7 6 6 4 4
interculturalisering@odice.be interculturalisering@odice.be
• • •
www.odice.be www.odice.be
taalkompas omgaan met meertaligheid in het kleuter- en lager onderwijs