Inhoudsopgave ACTIVITEITEN Bierkrattenbrug Staalbouwdag Hurks Beton bedrijfsbezoek
SPECIAL: MODERNE
12 22 24
CONTRACTVORMEN
Inleiding Integrale contractvormen Prestatie-eisen Nieuwe contractvormen Integrale projecten Regisseur van het samenspel Voordelen nieuwe contractvorm
27 28 32 35 39 42 45
BOUWFOUTEN SPECIAL “MODERNE CONTRACTVORMEN”
Krakend graniet
In deze SUPporter zal de special gaan over ‘Moderne contractvormen’. De afgelopen jaren worden er steeds meer projecten uitgevoerd door middel van intergrale contracten. Hierin is vaak te zien dat alle partijen vanaf het begin met elkaar in contact zijn en communiceren over het eindresultaat. Hiermee worden tijd, kosten en duurzamheid constant bewaakt en levert dit een beter eindresultaat op. In de verschillende artikelen zullen personen uit het bedrijfsleven vertellen over hun ervaringen met deze nieuwe vormen van bouwen en de veranderingen die dit met zich meebrengt binnen de gehele bouwwereld.
48
STUDENTENWERK Stefan van den Brink
HET
50
WOORD IS AAN...
Iris Verlinden
52
BIERKRATTENBRUG In de week van 10 september is een week lang hard gewerkt om het wereldrecord terug naar Eindhoven te halen. Op 13 september kon de champagne uit de kast gehaald worden, want met een overspanning 19,55 meter werd het record terug gehaald naar de lichtstad. Met een spetterend feest werd het een periode van 10 maanden hard werken beloond en succesvol afgesloten.
STUDENTENWERK Stefan van de Brink zal ons in zijn artikel meer vertellen over zijn afstudeerproject Muziekpaleis Vredenburg. Niet alleen vertelt hij over het project zelf, maar ook het voortraject en het proces dat je doorloopt tijdens het afstuderen.
SUPporter I - december 2012
COLUMNS Frits Scheublin Paulus Jansen Jos Lichtenberg Jos Lichtenberg
05 25 31 47
OVERIGE Van de Voorzitter Prikbord Activiteitenpagina Agenda SUPport Vraagt Colofon Volgende SUPporter...
03 04 06 06 54 56 56
1
Van de voorzitter... Kracht door integratie De integratie van disciplines komt steeds meer ter sprake op de TU/e. De nieuwe bachelor en de Campus 2020 met het nieuwe Metaforum zijn daar duidelijk voorbeelden van. Ook buiten onze universiteit, in het bedrijfsleven, komt de integratie steeds meer naar voren met het gebruik van programma’s als BIM. Het thema van deze SUPporter is dan ook niet voor niks ‘Moderne contractvormen’. Integratie versterkt het resultaat, daarom komen er ook steeds meer moderne contractvormen gebaseerd op deze integratie. Ook binnen de studievereniging SUPport is dat de kracht die ons constant vernieuwd. Zo vindt er jaarlijks de bestuurswissel plaats. Het nadeel van deze bestuurswisseling is dat elk nieuw bestuur een opstartperiode nodig heeft. Routine en systematiek verkrijgen in het bestuurswerk kost tijd. Daarentegen geeft een frisse kritische blik op het proces veel mogelijkheden. Routine helpt bij het efficiënter werken, maar beperkt de visie. Juist de integratie van de ervaring van het vorige bestuur met de kritsche houding van het nieuwe bestuur zorgt voor een sterke vereniging die constant reflecteerd en verbeterd. Met trots kan ik mezelf de voorzitter van het 36e bestuur van SUPport noemen en samen met de geweldige inzet van mijn zes medebestuursleden vormen wij de volgende schakel die SUPport verder brengt. Met de kennis van het 35e bestuur en onze kritische houding zullen wij er weer een fantastisch jaar van maken. Zodat wij straks ook met trots onze ervaring kunnen overdragen. Ondertussen zijn we al enkele maanden bezig en de tijd vliegt voorbij. Ondanks de bestuurswissel hebben wij en de nieuwe commissieleden niet stilgestaan. Zo zijn er al vele geslaagde activiteiten geweest en zullen er ook nog velen volgen. De Nationale Staalbouwdag en de BAM Inhousedag hebben al op het programma gestaan, daarnaast hebben de excursie naar Hurks met als onderwerp prefab beton en de eerste workshop van het jaar, de gevelworkshop bij Oskomera, hun indruk achtergelaten. Binnenkort zal ook de ‘SUPport support’ commissie haar intrede maken en beginnen met de voorbereidingen voor het volgende academisch jaar. Voor mij persoonlijk is ‘SUPport support’ de eerste ervaring met deze vereniging en het is een ervaring die je nooit meer zal vergeten. Sindsdien heb ik enkel genoten van alles wat SUPport te bieden heeft en kijk uit naar alles wat het ons in de toekomst nog zal brengen, waar ik met veel plezier aan zal bijdragen.
Patrick de Laat Voorzitter SUPport 2012-2013
SUPporter I - december 2012
3
Prikbord
Mededelingen en korte berichten Van de redactie Voor u ligt de eerste SUPporter van het collegejaar 2012-2013. Na vorig jaar in de activiteitencommissie te hebben gezeten, moet ik toegeven dat Commissaris redactie een hele andere wereld is. Het uitbrengen van een SUPpoter is namelijk een hoop werk, zeker als dit moet gebeuren met een beperkt aantal mensen in de commissie. Toch is wederom gebleken dat kwaliteit meer waard is dan kwantiteit en daarom wil ik mijn 2 commissieleden, Ruud Verstegen en Bianca Boere, bedanken voor jullie inzet, enthousiasme, gezelligheid en natuurlijk het samenstellen van dit geweldige magazine! Naast de commissie is ook de input van externen nodig om het blad inhoud te geven en met name in deze SUPporter was de kennis van buitenaf heel belangrijk. Naast de studenten en onze vaste columnisten wil ik daarom alle personen bedanken voor het schrijven van de artikelen en het delen van jullie kennis.
ALGEMENE LEDEN VERGADERING SUPPORT Op 19 september jl. vond de wissel-ALV van SUPport plaats. Tijdens de vergadering werd het bestuursjaar 2011-2012 besproken en werd het 35e bestuur bedankt voor hun tomeloze inzet gedurende het gehele jaar. Ook presenteerde het 36e bestuur haar plannen voor het collegejaar 2012-2013. Na de vergadering werd er geborreld in de Skybar en was er de mogelijkheid om het nieuwe bestuur persoonlijk te feliciteren en succes te wensen voor het aankomende jaar.
Het thema van de Special is moderne contractvormen. De laatste jaren zijn er veel verschuivingen geweest in de bouwwereld en hier mee ook het proces van het opstellen van een contract. Aanbestedingen verlopen niet meer op traditionele wijze, maar zijn een project op zich, waar soms vele miljoenen in kwijt gaan. In deze SUPpoter zal elke fase in het contract behandeld worden en zullen gespecialiseerde bedrijven hun kennis en ervaringen delen over deze nieuwe contractvormen en de inpact die dat heeft op het gehele bouwproces. Namens de gehele redactiecommissie wens ik u veel leesplezier toe.
KENNISMAKINGSLUNCH Pim van de Bunt Commissaris Redactie 2012-2013
4
SUPport organiseerde op 4 september jl. een kennismakingslunch voor leden en ge誰ntereseerden. In totaal kwamen ruim 50 studenten langs op vloer 5 en door de vele nieuwe inschrijvingen kon de lunch als uiterst succesvol worden beschouwd.
SUPporter I - december 2012
De doorbraak Tr a d i t i o n e e l w o r d e n aannemers geselecteerd en gecontracteerd op basis van een aanbesteding. We weten dat aanbesteden leidt tot een lage prijs. Maar voor de aannemer is een lage prijs een slechte prijs. Hij zal op alle mogelijke manieren zoeken naar mogelijkheden tot prijsverbetering. Meerwerk en fouten in een bestek zijn kansen voor zo’n prijsverbetering. Maar ze dragen niet bij tot een goede relatie tussen de partijen die samen een project moeten realiseren. Al decennia lang zoeken we daarom naar alternatieven voor de aanbesteding. Alle contractvormen waarbij de verdeling van taken en verantwoordelijkheden anders is noemen we nu “modern”. De aanduiding modern is aanvechtbaar, omdat we al zeker 20 jaar experimenteren met alternatieven voor de traditionele contracten. Maar in de bouw is 20 jaar niet veel. We zijn geen early adapters. Innovatie gaat langzaam en leidt zelden tot een revolutionaire vernieuwing. Moderne contracten worden aangeduid met een letterreeks die aangeeft welke verantwoordelijkheden er door de opdrachtgever worden uitbesteed. DB (de oudste moderne) staat voor Design en Build. De aannemer accepteert hier dus verantwoordelijkheid voor het ontwerp. Bij DBFMOT Is die verantwoordelijkheid uitgebreid met Finance, Maintain, Operate en Transfer. De aannemer moet zelf voor financiering zorgen, moet het gebouw onderhouden en zal het exploiteren. Pas aan het einde van de exploitatieperiode (meestal 30 jaar) zal hij het project overdragen aan de opdrachtgever.
Waarom experimenteren we al 20 jaar met moderne contracten zonder dat een definitieve doorbraak wordt bereikt? Hier speelt de economische situatie een belangrijke rol. Moderne contracten zijn in aanvang duurder dan traditionele contracten, maar daarna worden de meerkosten ruimschoots terugverdiend door lagere onderhouds- en exploitatiekosten. Daalt de conjunctuur, dan daalt de prijs die bij aanbestedingen gerealiseerd kan worden. Bouwers hebben werkhonger en verlagen hun marges. Voor veel opdrachtgevers, die in de laagconjunctuur ook minder te besteden hebben, wint dan de verleiding van een lage aanvangsprijs het van de behoefte aan een risicoloze exploitatie. Gaat het de opdrachtgever financieel goed dan is hij eerder bereid de hogere initiële kosten te accepteren. Het behoeft geen betoog dat tijdens de huidige “Double Dip” weer veel traditionele aanbestedingen worden gehouden. Het spreekwoord zegt “goedkoop is duurkoop”. Over enige tijd zullen we zien hoe waar het spreekwoord is. De recente doorbraak van BIM biedt een prachtige kans om definitief met de achterhaalde traditionele aanbesteding te breken. BIM vereist teamwork. De verdeling van taken en verantwoordelijkheden over de partijen vervaagt. BIM past bij de alliantie, de modernste van alle nieuwe contractvormen. Een vorm waarbij alle betrokkenen naar vermogen en inbreng delen in de risico’s. Vergelijkbaar met een BV. Na 20 jaar experimenteren, promotie en tegenwerking zie ik de doorbraak nu toch snel komen.
Column
Frits Scheublin
Prof. ir. Frits Scheublin is aan de TU verbonden geweest als hoogleraar Construction Technology. Tevens is hij gepensioneerd directeur van BAM Advies & Engeneering. In deze column vertelt hij over de praktijk en zijn ervaringen in het onderwijs.
a
SUPporter I - december 2012
SUPPORTHOEK
LEDENBESTAND
Te r h e r i n n e r i n g a a n h e t z e v e n d e lustrum onthulde het 35e bestuur hun lustrumcadeau. De SUPporthoek is tegenwoordig voorzien van een brievenbus, waarin ideeën, inschrijvingen of andere post achtergelaten kan worden. Daarnaast wordt de SUPporthoek prachtig verlicht. Wij willen het 35e bestuur nogmaals bedanken voor hun inzet vorig jaar en nemen het cadeau hartelijk in ontvangst.
Verhuisd? Ga je binnenkort verhuizen of ben je net verhuisd, mail dan je gegevens zo spoedig mogelijk naar SUPport@bwk.tue.nl. Afgestudeerd? Mocht het geval zijn dat je bent afgestudeerd, maar je staat bij ons nog ingeschreven als student. Laat dit dan even aan ons weten.aan ons door.
5
Activiteiten Agenda en sfeerimpressies Agenda 15 JANUARI 2013 ACTIEF LEDEN UITJE Om het jaar goed te beginnen wordt er voor de eerste keer van het jaar de ALU georganiseerd. Alle actieve leden zijn van harte welkom bij dit evenement.
7 FEBRUARI 2013 ATX Op deze middag organiseert SUPport in samenwerking met COS Brabant een After Travel Xperience. Een After Travel Xperience is opgezet voor (reislustige) jongeren die zich willen inzetten voor een betere wereld. Het programma sluit aan op het thema van de studiereis en zal bestaan uit een inspirerende lezing, inhoudelijke sessies en de bekendmaking van de reisbestemming!
Het wereldrecord van de grootste bierkrattenbrug is weer terug in Eindhoven.
20-22 FEBRUARI 2013 MEERDAAGSE EXCURSIE Na het geweldige succes van vorig jaar gaan we ook dit jaar drie dagen naar het buitenland om de verschillende projecten te bewonderen. Mis het niet en ga mee op deze fantastische excursie!
Op 17 oktober vond de eerste SUPparty plaats met het thema: SUPmarine.
SITE
EN NIEUWSBRIEF
Op onze website is alles te vinden betreffende SUPport. Via de website kun je je ook inschrijven voor de activiteiten. Naast de website sturen wij maandelijks onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van de actuele ontwikkelingen en activiteiten. Denk je niet genoeg informatie te ontvangen, “like� ons dan op onze facebook en blijf op die manier up to date van alles wat speelt binnen SUPport. 6
De Nationale Staalbouwdag was wederom een geslaagde excursie.
SUPporter I - december 2012