• Demonstratie in Den Haag
• Keuzevrijheid voor werken in vrij beroep of in dienstverband • Televisieprogramma in de maak Ve e r t i e n d e j a a r g a n g
•
augustus 2010
3L A I C SPE
•
nummer
Inhoud
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
2 Hoofdredactioneel
3
Uit het nieuws Onder meer: • Actiebijeenkomst 1 juli 2010: De politiek luistert niet naar de medisch specialist, dus de medisch specialist komt naar Den Haag. • Resultaten Nationale Zorg Enquête - Patiënt tevreden over medisch specialist. • Medisch specialisten vragen om acties! • Kwaliteitskader van medisch specialisten.
4
Als het droog is moet je sproeien Column voorzitter Kamer Vrij Beroep Janko de Jonge
6
Televisie programma in de maak
7
Medisch specialisten zijn er ziek van! Foto-impressie van de demonstratie op 1 juli 2010
8
Interview met deelnemers demonstratie • Carina Hilders - ‘Het gaat ons niet primair om het geld’ • Hans Smeets - ‘Tijd voor een ander paradigma’ • Hans de Boer - ‘Een slinger van witte jassen’
12
Hoe nu verder?
15
De Orde en de media
15
Keuzevrijheid voor werken in vrij beroep of in dienstverband
16
Patiënten laten hun mening horen
19
Staat de professionele autonomie van de medisch specialist onder druk?
21
Agenda 2010
23
Hoofdredactioneel
Dr. B.J. Heesen, arts, MBA directeur Orde van Medisch Specialisten
3
Voor u ligt een special over alle activiteiten die zijn ondernomen op en na de actiebijeenkomst van 1 juli. Zoals u weet wil Den Haag een aantal aanpassingen in de wetgeving doen. Voor de Orde en haar leden is de maat meer dan vol. Dit blijkt ook uit de vele e-mails die wij ontvingen met suggesties, aanmoedigingen en frustraties, gericht aan Den Haag maar ook aan de Orde. Het is daarom goed om nogmaals onze standpunten helder te maken waarvoor wij naar Den Haag zijn gegaan op 1 juli en in de toekomst acties zullen blijven voeren de petitietekst zoals op 1 juli aangeboden in Den Haag luidde als volgt:
Door de plannen van demissionair minister Klink: 1. Wordt de beste patiëntenzorg van Europa in gevaar gebracht. 2. Wordt het vrij beroep van medisch specialist om zeep geholpen wat mede resulteert in een toename van wachtlijsten en kosten. 3. Wordt de uitstekende kwaliteit van de Nederlandse gezondheidszorg - waar wij ons al jaren voor inzetten - teniet gedaan.
“Medisch specialisten zijn hardwerkende professionals die het beste willen voor hun patiënten en de bijbehorende maatschappelijke verantwoordelijkheid willen blijven dragen”
Daarom vragen wij Den Haag: 1. Bied ons de mogelijkheid om ons vak als vrij beroepsbeoefenaar in dit land te blijven vervullen. 2. Laat ons onze wettelijke verantwoordelijkheid voor het medische proces behouden. 3. Koester onze betrokkenheid en invloed op het (kwaliteits-)beleid van de ziekenhuisorganisatie.
Alleen op deze manier is het mogelijk om de goede en relatief goedkope zorg voor Nederland te behouden. Op basis van deze boodschappen gaan wij het gesprek aan met de politieke partijen. Daarbij bieden wij hun ook alternatieven om te komen tot een beheerste kostenontwikkeling van de medisch-specialistische zorg. Want als de overheid tot een verantwoord beleid wil komen moet dit gedragen worden door professionals. Het zijn namelijk uiteindelijk de professionals die er samen voor kunnen zorgen dat de zorg goed wordt ingericht. Zo dicht mogelijk bij de patiënt op een zo effectief mogelijk en kwalitatief hoogstaande manier.
In dit Ordenieuws daarom een overzicht van de activiteiten tot nu toe. Als wij samen de schouders eronder blijven zetten dan zal het uiteindelijk in Den Haag luid doorklinken dat de zorg niet zonder gemotiveerde medisch specialisten kan en dat daarom de voorliggende wetswijzigingen van tafel moeten. Hoe meer we elkaar steunen hoe beter het resultaat zal zijn. Mocht u mensen kennen die nog geen lid zijn van de Orde, vraag hen lid te worden. We hebben uw steun hard nodig. Bart Heesen
Is uw collega al Orde-lid? Hoe meer leden de Orde heeft, hoe sterker we als beroepsgroep staan in het bereiken van de doelstellingen. Attendeer uw collegae op het belang van de actie en het lidmaatschap van de Orde! Meer informatie en aanmelden kan door contact op te nemen met de Infodesk, telefoon (030) 28 23 666, e-mail: infodesk@orde.nl.
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
Wij zijn er klaar mee te worden afgeschilderd als graaiers en zakkenvullers. Medisch specialisten zijn hardwerkende professionals die het beste willen voor hun patiënten en de bijbehorende maatschappelijke verantwoordelijkheid willen blijven dragen.
Als Den Haag de professional demotiveert door onduidelijke en onterechte kortingen en wetswijzigingen, verdwijnt de motivatie en daarmee de broodnodige zorginnovatie. Of zoals Janko de Jonge in zijn column schrijft: “Voorbij wordt gegaan aan de echte vragen: Hoe houden we de zorg betaalbaar, met een toenemende vergrijzing? Hoe houden we personeel, dokters en verpleegkundigen gemotiveerd? Hoe verbeteren we de kwaliteit van de zorg?”
4
Uit het nieuws
Op www.orde.nl plaatst de Orde regelmatig actuele nieuwsberichten. In deze nieuwe rubriek een korte samenvatting van het nieuws van de afgelopen maanden. De volledige berichten staan op www.orde.nl.
31 mei 2010 Onbevoegd werken: wijziging wet BIG moet er snel komen De Federatie KNMG (waar de Orde van Medisch Specialisten deel van uitmaakt) dringt met grote nadruk aan op het snel doorvoeren van de noodzakelijke wetswijziging in de Wet BIG. In de praktijk verrichten verpleegkundig specialisten al zelfstandige medische handelingen, waarvoor nu nog de wettelijke basis ontbreekt. Dit leidt tot onacceptabele situaties.
2 juni 2010 Vacature nieuwe voorzitter Kamer Academische Specialisten De Kamer Academische Specialisten (KAS) van de Orde zoekt een nieuwe voorzitter vanwege het verlopen van de tweede termijn van de huidige voorzitter.
2 juni 2010
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
Differentiatiemethode van NZa leidt tot onverklaarbare uitkomsten en grote omzetverschillen De NZa is van plan een gedifferentieerde korting uit te voeren om de opgelegde bezuiniging van 512 miljoen euro in 2010 te effectueren. Deze korting staat los van de korting die bij de ondersteunende specialisten ook per 1 januari 2010 is ingevoerd. De NZa is van plan de huidige generieke korting uiteindelijk gedifferentieerd door te voeren in de tarieven. Dit geldt ook voor de door de minister aangekondigde additionele korting van 137 miljoen euro die per 1 augustus 2010 wordt ingevoerd.
4 juni 2010 Kwaliteitskader van medisch specialisten De Orde heeft een Kwaliteitskader ontwikkeld met daarin aanbevelingen om de kwaliteit van de gezondheidszorg van de medisch-specialistische zorg verder te ver-
van de budgetten voor de medisch-specialistische zorg bij de ziekenhuizen, zet de positie van de medisch specialisten ernstig onder druk. Ook de onterechte imagoschade die de medisch specialist oploopt als gevolg van de beeldvorming, leidt tot veel emotie.
7 juni 2010
beteren. Dit kader maakt duidelijk wat de samenleving op het gebied van kwaliteit van medisch specialisten mag verwachten.
5 juni 2010 Medisch specialisten vragen om acties! Ruim 140 vertegenwoordigers van Plaatselijke ActieComités (PAC's) zijn naar Utrecht gekomen om met het Landelijk ActieComité (LAC) van de Orde te bespreken hoe om te gaan met de huidige bedreigingen voor de medisch specialisten. Er heerst veel ongerustheid en grote actiebereidheid bij de achterban over de aangekondigde maatregelen van Klink. Niet alleen over de gevolgen voor de patiënten en de mogelijke gevolgen voor de kwaliteit van de zorg, maar ook over professionele verantwoordelijkheid van de medisch specialist. De dreiging voor het vrij beroep en het onderbrengen
Orde plaatst kanttekeningen bij kwaliteitsinstituut De oprichting van één nationaal kwaliteitsinstituut is volgens demissionair minister Klink de oplossing om kwaliteitsverbetering en kostenbeheersing voortvarender ter hand te nemen. De Orde steunt het doel van kwaliteitsverbetering en kostenbeheersing, echter plaatst bij de wijze waarop de minister dit wil vormgeven wel een aantal kanttekeningen.
11 juni 2010 Resultaten Nationale Zorg Enquête Patiënt tevreden over medisch specialist Zowel patiënten onder behandeling van een medisch specialist als niet-patiënten hebben hun mening gegeven over de huidige situatie in de zorg. Uit de resultaten blijkt dat men tevreden is over de
kwaliteit van de zorg, maar ook dat men zich zorgen maakt over de gevolgen van de maatregelen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voor de Nederlandse zorg.
5
15 juni 2010 Massale opkomst tijdens locatiebijeenkomsten Er zijn locatiebijeenkomsten gehouden om uitleg te geven over de ontstane situatie door de maatregelen van minister Klink en om acties voor te bereiden. Vele medisch specialisten hebben acte de présence gegeven en hun stem tijdens de bijeenkomsten laten horen.
25 juni 2010 Actiebijeenkomst 1 juli: De politiek luistert niet naar de medisch specialist, dus de medisch specialist komt op 1 juli naar Den Haag Wij roepen leden en niet-leden op om aanstaande donderdag 1 juli vanaf 15.30 uur naar de actiebijeenkomst in de Grote Kerk (Rond de Grote Kerk 12, 2513 AM Den Haag) te komen.
29 juni 2010 Petitie: Stop de voorstellen van demissionair minister Klink!
minister Klink. Als deze wetsvoorstellen worden aangenomen, worden de medische praktijken van vrij gevestigd medisch specialisten onteigend en verliezen zij het recht om te beslissen over welke behandeling een patiënt krijgt (zie ook pagina 8 en 9).
8 juli 2010 Video-impressie actiebijeenkomst 1 juli: Medisch specialisten zijn er ziek van!
16 juli 2010 Ruwe sterftecijfers van 2009 naar buiten gebracht Op 15 juli jl. zijn de ruwe sterftecijfers van 2009 naar buiten gebracht. De Orde van Medisch Specialisten kan zich volledig vinden in het persbericht zoals opgesteld door de NFU en NVZ.
16 juli 2010 Reactie Orde op voorstel VWS
Algemene Ledenvergadering 13 juli 2010
Aan de voorzitter en de leden van de Vaste Kamer Commissie VWS van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Wij, Nederlandse medisch specialisten vrij beroepsbeoefenaren, zijn er ziek van!
2 juli 2010
Tijdens de ALV zal stil worden gestaan bij de huidige stand van zaken met betrekking tot de bekostiging en positie van de medisch specialist vrij beroep. Teruggekeken zal worden op de actiebijeenkomst van 1 juli en ingegaan zal worden op het voorstel van VWS ‘Hoofdlijnen bekostiging vrij gevestigd medisch specialisten’ en de te volgen strategie. Daarnaast zullen het inhoudelijk jaarverslag en financieel jaarverslag 2009 worden behandeld.
Demonstratieve bijeenkomst op 1 juli van het Landelijk ActieComité van de Orde zeer succesvol, mede dankzij uw komst. Hartelijk dank!
Janko de Jonge te gast bij NOVA
Voor het eerst in de geschiedenis zijn wij de straat opgegaan om te demonstreren tegen twee wetsvoorstellen van demissionair
Gisterenavond was Janko de Jonge te gast bij NOVA. Zie www.orde.nl voor het videofragment.
14 juli 2010
Na de succesvolle actiebijeenkomst van 1 juli jl. heeft de Orde de dag daarop op verzoek van VWS een gesprek gevoerd met de minister. Hierin zijn opnieuw de uitgangspunten van de Orde meegenomen.
21 juli 2010 Begin augustus besluit verwacht over de aanvullende korting op de tarieven Begin augustus wordt een besluit van de NZa verwacht over de aanvullende (gedifferentieerde) korting op de tarieven van medisch specialisten. De Orde zal zich juridisch blijven verzetten tegen deze korting. In mei en juni zijn hiertoe drie verschillende berekeningen ter consultatie aangeboden vanuit de NZa. ■
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
9 juli 2010
CO L U M N VA N D E VO O R Z I T T E R K A M E R V R I J B E R O E P
6
Als het droog is moet je sproeien Vanaf 2002 is er gewerkt om marktwerking in de zorg mogelijk te maken. Door zowel medisch specialisten, de ziekenhuizen en de verzekeraars. Onder leiding van de overheid is er veel geld en tijd gestoken in ontwikkeling van het DBC-systeem. ‘We’ wilden immers af van het budgetteringssysteem wat alleen maar had geleid tot almaar groeiende wachtlijsten.
Hierdoor wordt de praktijk van 7.500 medisch specialisten onteigend.
Dokter geen behandelrelatie meer met patiënt De positie van de medisch specialist wordt door wet en regelgeving verder uitgehold! Door de voorliggende Wet Cliëntenrechten Zorg heeft niet meer de dokter een behandelrelatie met de patiënt maar de instelling. De raad van bestuur van de instelling krijgt zelfs de bevoegdheid om aanwijzingen te geven over de te leveren zorg. Hiermee verdwijnt de professionele autonomie van de dokter!
Politiek hinkt op twee gedachten
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
De politiek heeft na invoering van de zorgverzekeringswet kansen laten liggen om daadwerkelijk tot een ander systeem te komen en hinkt continu op twee gedachten. Wel of geen uitbreiding van het B-segment. Het ziekenhuis heeft gedeeltelijk functiegerichte budgettering en gedeeltelijk vrije prijzen. Wel volumegroei willen maar er niet voor willen betalen. Kostenbeheersing is blijkbaar een doel op zich. Het neerwaarts bijstellen van het macrokader zorg voor medisch specialisten met 175 miljoen euro bij invoering van het uurtarief in 2008 gaat tenslotte voorbij aan de realiteit van de alsmaar groeiende zorgvraag. Daarnaast worden medisch specialisten achteraf gestraft voor het wegwerken van wachtlijsten en het efficiënter inrichten van de zorg!
Voorzichtig is vanaf 2005 een aanvang gemaakt met prestatiebekostiging. De wetgeving is aangepast en de marktmeester deed zijn intrede. Die NZa laat nu uit eigen onderzoek (NZa-monitor) zien dat de prijzen zijn gedaald, de wachtlijsten zijn verdwenen en verzekeraars steeds meer op kwaliteit zijn gaan inkopen. Daarnaast zijn steeds meer medisch specialisten direct betrokken bij inrichting van het logistieke proces. In veel ziekenhuizen zijn resultaat verantwoordelijke eenheden ingevoerd en wordt de medisch specialist medeverantwoordelijk voor een onderdeel van het bedrijf. Raden van bestuur en medische staven werken nauw samen!
Maatregelen anno 2010 Anno 2010 liggen de volgende maatregelen op de zorg te wachten. De ziekenhuizen worden strenger gebudgetteerd. De invoering van het Z-waarde model, meer doen wordt slecht ofwel niet betaald, zal opnieuw leiden tot wachtlijsten. De medisch specialisten moeten terug in een budget, dat onder beheer gebracht wordt bij de raden van bestuur van de ziekenhuizen. De Wet marktordening gezondheidszorg moet hiervoor worden aangepast. Door het wegvallen van het declaratierecht aan de patiënt via het ziekenhuis dreigt een fictief dienstverband. Toetsing moet achteraf plaats vinden via de belastinginspecteur.
De kraan dichtdraaien geeft alleen maar verdorring Voorbij wordt gegaan aan de echte vragen: Hoe houden we de zorg betaalbaar, met een toenemende vergrijzing? Hoe houden we personeel, dokters en verpleegkundigen gemotiveerd? Hoe verbeteren we de kwaliteit van de zorg? Medisch specialisten, de raden van bestuur van de ziekenhuizen en de overheid zullen met elkaar moeten nadenken over herinrichting van de zorg op basis van kwaliteitscriteria. Als het droog is moet je sproeien, de kraan dichtdraaien geeft alleen maar verdorring. ■ Janko de Jonge, voorzitter Kamer Vrij Beroep
Televisieprogramma in de maak 7 IFMS trainers Chris Houtman en Pieter van Dijk, beiden televisiemakers van
De werkelijkheid op televisie
beroep, kijken al meer dan een jaar met verbazing en ongerustheid naar wat er
Tijd om de mouwen op te stropen, desnoods zendtijd te kopen en aan het Nederlandse volk te laten zien hoe de vork werkelijk in de steel zit. Even weg met alle schroom: de rauwe realiteit moet worden getoond. Natuurlijk staat dit programma niet op zichzelf. Met een zorgvuldig gemaakt televisieprogramma gaat de Orde samen met Houtman en Van Dijk laten zien hoe het werkelijk zit. Dat alles ter verbetering van het imago van de medisch specialisten in Nederland. ■
gebeurt met medisch specialisten. Het lijkt erop alsof deze dokters in Nederland geen goed meer kunnen doen. Vaak eenzijdige berichtgeving in de krant en weinigen die de bezwaren vanuit de medische hoek tegen de dreigende maatregelen serieus lijken te nemen. De frustraties bij medisch specialisten gaan niet zozeer om hun portemonnee, het gaat er vooral om wie wat bepaalt in de zorg: zijn dat onze artsen of de kille rekenmeesters van het ministerie? Het is tijd om te laten zien wat de realiteit is. Uit solidariteit met de medisch specialisten ontwikkelden Houtman en Van Dijk het idee voor een televisieprogramma. Het wordt een real life documentaire, waarin het leven en werken van 5 medisch specialisten wordt gevolgd. Het gaat in deze serie niet zozeer om de zorg voor patiënten, als wel om het medisch ondernemerschap en alles wat daar in de maatschappelijke en persoonlijke sfeer bij komt kijken. Daartegenover volgen we ook het leven en werk van een topambtenaar van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, een topmanager van een zorgverzekeraar, een politicus en een ziekenhuisdirecteur. Hoe werken de beslissingen van deze laatste vier door op de kwaliteit van het werk dat medisch specialisten leveren?
En dan kan de overheid in samenspraak met de zorgverzekeraars wel roepen dat het beter wordt als de voorgenomen maatregelen worden doorgevoerd, maar levert dat wel de beoogde bezuinigingen op of draait men het Nederlandse volk een rad voor ogen? Zullen artsen nog wel 60urige werkweken draaien, als de motivatie vanuit hun vrije ondernemerschap hen wordt ontnomen? Zijn er dan überhaupt wel genoeg artsen? En wat zijn de gevolgen voor de patiënt, als niet-medici via ondoorzichtige organisatiestructuren gaan beslissen over behandelingen?
Meer informatie over dit televisieprogramma volgt via www.orde.nl en Ordenieuws.
Wilt u meewerken aan deze serie? Bent u die enthousiaste en gedreven medisch specialist die wil meewerken aan deze serie? Stuur dan een korte e-mail naar: communicatie@orde.nl.
Er is met opzet gekozen voor de vorm van een real life documentaire. Met echte verhalen kun je de kijker indringender beïnvloeden dan door (inmiddels veelgehoorde en versleten) argumenten. Laat de oprechte frustratie van de oncoloog maar zien, als hij van het ministerie te weinig tijd krijgt voor een doodzieke patiënt. Laat maar zien hoe hij die persoonlijke en professionele aandacht toch geeft, in zijn eigen ‘vrije’ tijd. Laat maar zien hoe serieus artsen de kwaliteitsnormen van hun werk nastreven, hoe ze zich (bij)scholen, zich storten op een dikwijls ingrijpend IFMS-traject, zich verdiepen in visitaties en protocollen.
Draait men het Nederlandse volk een rad voor ogen? De gemiddelde kijker in Nederland weet simpelweg niet dat er ook nog zoiets bestaat als medisch ondernemerschap.
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
Laat maar zien hoe het is….
8
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
Voor het eerst in de geschiedenis zijn medisch specialisten op 1 juli 2010 de straat opgegaan om te demonstreren tegen twee wetsvoorstellen van demissionair minister Klink. Als deze wetsvoorstellen worden aangenomen, zal het vrij beroep en de professionele autonomie van de medisch specialist verdwijnen. De beste zorg van Europa wordt dan
kapot gemaakt en de kosten van de zorg èn de wachtlijsten zullen toenemen. In Den Haag is een duidelijk signaal afgegeven dat de medisch specialisten hiervan ziek zijn! De leden van de Vaste Kamercommissie VWS is met klem verzocht zeer kritisch te zijn op deze wetsvoorstellen. Zij hebben de
9
ruim 2000 ondertekende petities in ontvangst genomen. Nogmaals veel dank voor uw inzet en betrokkenheid. Wij rekenen op uw steun in de toekomst.
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
Meer foto’s, videobeelden en mediaberichten vindt u op www.orde.nl.
Ingezonden 10
Er zijn vele reacties binnengekomen naar aanleiding van de plannen van Klink, de actiebijeenkomst op 1 juli en de media-aandacht die we de afgelopen tijd hebben gekregen. Op deze pagina’s een overzicht van enkele ingezonden mailtjes, brieven, persberichten en krantenartikelen. 15 juli 15 juli 15 juli 15 juli 14 juli 14 juli 14 juli 14 juli -
13 juli 13 juli 13 juli -
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
13 juli -
de Volkskrant - Beter declaratiesysteem specialisten afdoende Noordhollands Dagblad - Specialisten de Volkskrant - Commentaar Dure specialisten NRC Handelsblad - Oude artsenij voorbij Brabants Dagblad - Minister Klink wil flink korten Dagblad van het Noorden - Specialisten zijn boos op Klink RTV Drenthe - In gesprek met medisch specialist Hans de Boer Het Financieele Dagblad - Medisch specialisten moeten krapper inkomensbudget onderling gaan verdelen NRC Handelsblad - Klink wil maximumsalaris voor medisch specialisten NRC Handelsblad - Klink: pers lonen medisch specialist in Trouw - Specialisten: Klink houdt ons een fopspeen voor Trouw - Medisch specialisten mogelijk eerder in actie
13 juli 13 juli 13 juli 13 juli 13 juli 13 juli 13 juli 13 juli 13 juli 10 juli -
zorgvisie.nl - Orde boos over ‘proefballonetje’ van Klink mednet.nl - Orde verbolgen over voorstel Klink skipr.nl - Specialisten doen voorstel Klink af als fopspeen medischcontact.nl - Orde wijst inkomensvoorstel af nos.nl - specialisten wijzen loonplafond af nos.nl - Klink wil snijden in specialistensalaris de Volkskrant - Medisch specialisten mogelijk eerder in actie de Volkskrant - Specialisten: Klink houdt ons een fopspeen voor de Volkskrant - Salaris specialisten aan banden NRC Handelsblad - Minister Klink wil inkomen van medisch specialisten aan banden leggen
Zie voor meer actueel nieuws: www.orde.nl en www.actieorde.nl
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
11
G Y N A E C O L O O G E N V O O R Z I T T E R VA N D E M E D I S C H E S TA F CARINA HILDERS
12
‘Het gaat ons niet primair om het geld’ Carina Hilders was één van de duizend medisch specialisten die op 1 juli haar praktijkruimte verliet om te gaan demonstreren in Den Haag. Voor deze gynaecoloog en voorzitter van de medische staf van de Reinier de Graaf Groep
Werken in stafverband
was demonstreren niet meteen vanzelfsprekend. “De barricaden opgaan is niet
Het plan van minister Klink biedt geen oplossing, vindt Carina Hilders. “Vrijgevestigde medisch specialisten op basis van afgepaste budgetten in loondienst onderbrengen werkt contraproductief. Als ik alleen al kijk naar al het overwerk dat ik en mijn collega’s nu in de vrije uren doen. Als die tijd straks allemaal in loondienstverband verrekend zou moeten worden, heb je twee keer zoveel specialisten nodig. Werken in stafverband is een veel beter alternatief. Dat doet recht aan de verantwoordelijkheid van de medisch specialist en aan de wens om veel meer in teamverband te gaan werken. Het is een constructie die op de lange termijn soelaas biedt. Maar dan is het wel zaak dat we nu de boel in de versnelling gooien. Aan tafel in Den Haag dus en met open vizier op basis van onze professionele verantwoordelijkheid bespreken hoe wij een bijdrage kunnen leveren aan kostenbeheersing en kwaliteitsverhoging”.
onze prioriteit. Maar een andere manier om te onderstrepen dat een gezonde toekomst van de zorg in het geding is, was er niet”. Ons werk gaat over leven en dood Ze vervolgt:“Dat de media weinig aandacht aan de demonstratie besteedden, vond ik teleurstellend. Ook van de kant van de politiek was er weinig belangstelling. Alleen de SP wilde met ons in discussie. Maar die partij had het al snel weer over onze inkomens. Een goed inkomen is natuurlijk belangrijk, maar denken dat we nu boos zijn vanwege de aantasting van het inkomen gaat precies voorbij aan de essentie van onze onvrede. We werken heel hard, ons werk gaat over leven en dood. En we voelen ons daar zeer betrokken bij.
Dáár zit de kern. Om die reden willen we professionele invloed hebben en houden op ons werk. We willen niet dat een raad van bestuur gaat differentiëren over welke behandelingen patiënten krijgen. Dat is òns vak, het vak van de medische professionals. En laat duidelijk zijn: dat Den Haag iets aan de kosten wil doen, snapt iedereen. De kosten lopen uit de hand. Elk weldenkend medisch specialist is voor harmonisatie. Al vind ik wel dat je dan ook alle kosten onder de loep moet nemen, niet alleen die van de medisch specialisten. De zorg is íeders verantwoordelijkheid”.
“En laat duidelijk zijn: dat Den Haag iets aan de kosten wil doen, snapt iedereen”. Voorbijgaan aan de kern van de zaak
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
listen destijds ook voor gewaarschuwd, zonder dat dit tot ingrijpen vanuit Den Haag leidde. Achteraf bezien hadden we toen veel feller van leer moeten trekken. Nu krijgen wij het op ons brood en wordt er bovendien gemakshalve voorbijgegaan aan het feit dat het ons niet primair om geld maar om professionele verantwoordelijkheid te doen is”.
Gynaecoloog Carina Hilders ziet niets liever dan een spoedig en pro-actief gesprek met Haagse verantwoordelijken over de kern van de zaak. “Wat Stichting Bezorgd voor ons doet is goed. Wat de Orde voor ons doet, is ook goed. Maar er moet op korte termijn meer gebeuren. We moeten alsnog aan tafel met de Haagse beleidsmakers om aan te geven hoe de kwestie van professionele verantwoordelijkheid cruciaal kan zijn voor de toekomst van de zorg. Het is nog niet te laat”. Had zoiets niet al eerder moeten gebeuren? “Sterker nog, we hadden het drie jaar geleden al moeten doen. Toen - bij de invoering van DBC’s - was duidelijk dat er een wanverhouding in inkomens dreigde aan te komen. We hebben er als medisch specia-
Aanspreken op verantwoorde zorg Wat gebeurt er als het plan van minister Klink onverkort wordt uitgevoerd? “De patiënt zal er als eerste de dupe van zijn. De wachttijden zullen oplopen en omdat niet-medici het voor het zeggen krijgen zullen niet alle medische behandelingen meer voorhanden zijn. Per saldo zullen ook de premies stijgen, omdat de prikkel op de werkvloer om effectief en efficiënt te handelen minder wordt”. Carina Hilders ziet maar één echt alternatief: de stafmaatschap. “Dan zijn we als medisch specialisten over de volle breedte aan te spreken op verantwoorde en betaalbare zorg. En dan blijft de professional in the lead. Dat inzicht zou ik graag op zeer korte termijn onder de aandacht van Haagse beleidsmakers brengen. Als de zorg zich in die richting ontwikkelt, heeft de demonstratie van duizend medisch specialisten alsnog bijgedragen aan een betere organisatie van de zorg in ziekenhuizen”. ■
RADIOLOOG HANS SMEETS
Tijd voor een ander paradigma
13
Hans Smeets is radioloog in het IJsselland Ziekenhuis. Met lede ogen ziet hij dat de medisch specialist nog steeds de Zwarte Piet krijgt toegespeeld. Het is dit valse sentiment dat ook de plannen van minister Klink kleurt. Smeets: “De discussie over kostenoverschrijdingen in de ziekenhuiszorg spitst zich weer toe op de medisch specialisten. Dat leidt er - andermaal - toe dat medisch specialisten in de beeldvorming worden weggezet als boeven en graaiers. Het is vervelend om steeds maar weer in het defensief te gaan. Toch moet het. Vandaar de demonstratie in Den Haag en vandaar mijn pleidooi om de prachtige discipline van medisch specialist de plaats te geven die het verdient. Er liggen prachtige kansen in het verschiet”.
Hans Smeets blijft zich verbazen over de tobberige toon waarop beleidsmakers en media zich uitspreken over de stand van de Nederlandse gezondheidszorg in het algemeen en over de medisch specialist in het bijzonder. “De ziekenhuiszorg van Nederland staat wereldwijd zeer hoog aangeschreven. Waarom beseffen we dat nauwelijks? Nederland heeft met de opgebouwde medisch-specialistische expertise en het hoge kwaliteitsniveau een troef zonder weerga in handen”. In dat kader vindt Hans Smeets de plannen van minister Klink onbegrijpelijk. De radioloog verwacht dat de positie die de Nederlandse ziekenhuiszorg nu inneemt flinke klappen gaat krijgen. “De plannen van de minister zullen bij uitvoering ernstige consequenties hebben voor de zorg. De negatieve houding ten opzichte van medisch specialisten zal persisteren. Maar dat is misschien nog het minst erge. De wachtlijsten zullen sterk stijgen, de nu nog actieve oudere specialisten zullen eerder stoppen, algehele demotivatie, financiële problemen, emigratie en een verminderde instroom aan de onderkant zullen het gevolg zijn”.
“Bezie kosten in de zorg consequent als investering. Kortom, introduceer een nieuw paradigma”. introduceer een marktconforme verplichte basispremie voor alle evidence based zorg. Onbewezen, alternatieve behandelingen kunnen in een premie verwerkt worden en zijn dus duurder. Hierop kunnen verzekeraars dan met elkaar concurreren”. Zinnige voorstellen, maar Hans Smeets verwacht nog het meest van een echt radicale stap. “Bezie kosten in de zorg consequent als investering. Kortom, introduceer een nieuw paradigma”. Zo’n omslag in het denken getuigt om verschillende redenen van wijsheid. Eén reden heeft te maken met de onmogelijkheid om het aantal behandelingen terug te schroeven. “Het is een illusie te menen dat de zorg goedkoper wordt in een wereld waar de patiënt voortdurend wil weten wat er met zijn lijf aan de hand is. In mijn vak stijgt de hoeveelheid beeldvorming met 6 tot 10% per jaar en in de rest van de wereld is dat niet anders. Voor andere disciplines zie je een vergelijkbare trend”.
Zie kosten als investering Hans Smeets ziet oplossingen waarmee de zorg zich wel beheerst en beheersbaar kan ontwikkelen. “Zorg om te beginnen voor een markt met vaste tarieven met een toezichthouder (NZa), waarbij alle partijen in de zorg zich aan de afspraken houden. En
Factor van betekenis voor economie als geheel Daarnaast is er een meer fundamentele reden om kosten te zien als investering. Hans Smeets: “Zorgeconoom Marc Pomp rekende eerder al uit dat iedere euro die
aan zorg wordt uitgegeven een bedrag van € 1,30 oplevert. De zorg is niet alleen een kostenfactor, maar is qua werkgelegenheid, technologische ontwikkelingen en heel veel toeleveranciers voor de economie als geheel een winstgevende factor van betekenis. Investeer in dit prachtige product dat wij in Nederland voor een goede prijs kunnen leveren. Investeren in mensen, ICT en gebouwen”. Hij vervolgt: “Nederland zou een voorbeeld kunnen nemen aan landen als Singapore en Dubai die van zorg een exportproduct maken tegen aantrekkelijke tarieven, zodat de eigen inwoners tegen een beheersbare premie kunnen worden geholpen. Een luchtbrug naar het Verenigd Koninkrijk, waar al jaren een specialistentekort is en wachtlijsten van meer dan een jaar normaal zijn is zo gelegd. In ons land met zijn korte lijnen, hoogwaardige logistiek en dito zorg, kunnen wij de druk op Europees niveau verlagen. Nederland als top-gezondheidsland in Europa dus. Een land dat werk maakt van zijn leidende positie in de gezondheidszorg. De door de Boston Consulting Group gepropageerde specialisatie van ziekenhuizen en van specialisten past helemaal in dit beeld”. ■
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
Ernstige consequenties
HANS DE BOER, AN ESTH ESIOLOOG I N H ET MARTI N I ZI EKEN H U IS E N A C T I E F I N H E T L A N D E L I J K A C T I E CO M I T É VA N D E O R D E
14
‘Een slinger van witte jassen’
Hans de Boer liep op 1 juli tijdens de demonstratie vooraan. Direct achter het banier en met een kleine duizend medisch specialisten in zijn kielzog. “Heel indrukwekkend, zo’n slinger met witte jassen door Den Haag heen”. De Boer omschrijft de demonstratie als ‘een krachtig signaal’. “En daar zal het niet bij blijven. We zullen met nieuwe acties patiënt en politiek duidelijk maken dat de toekomst van de gezondheidszorg op het spel staat. Ik wil het woord liever niet gebruiken, maar het lijkt er op dat minister Klink de zorg aan het verkwanselen is”.
medisch specialisten zelf destijds tevergeefs aan de bel trokken. Hans de Boer: “In dit licht is het extra schrijnend dat de huidige DBC-kostenoverschrijdingen worden gebruikt als een hefboom om het zorgstelsel te hervormen. Wat Klink wil is een systeem dat is gebaseerd op kosten en op wantrouwen. En niet - zoals nu - gebaseerd op kwaliteit en vertrouwen. Kwaliteit en vertouwen vormen de beste basis om het systeem beheersbaar te houden”.
Transparant systeem
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
Uitgebalanceerde situatie Hans de Boer wijst er op dat de medischspecialistische zorg uniek is: een subtiele combinatie van universitair medisch specialisten en van perifeer werkende medisch specialisten in loondienst en vrije vestiging. Die symbiose werkt voor alle partijen en zorgt voor een goede kwaliteit van zorg. Hans de Boer: “We hebben nu een sterke combinatie van medisch specialisten. In die uitgebalanceerde verhouding zijn niet alleen de efficiency en de kwaliteit gewaarborgd, maar zijn we in Europees verband ook één van de goedkoopste landen op het gebied van de gezondheidszorg”.
“Het is extra schrijnend dat de huidige DBC-kostenoverschrijdingen worden gebruikt als een hefboom om het zorgstelsel te hervormen”. Toch speelt deze kwaliteitsbalans nauwelijks een rol in het politieke steekspel van dit moment. Eerder ligt de focus op het feit dat medisch specialisten geprofiteerd zouden hebben van weeffouten in het DBC-systeem. Systeemfouten waarvoor overigens de
Nu nog zijn de verhoudingen helder. Verantwoordelijkheden liggen daar waar ze op grond van deskundigheden horen te liggen. Financiële afspraken zijn hiermee in lijn. “We hebben nu loon naar werken. Dat is een transparant systeem. Vrijgevestigde specialisten zijn niet gebonden aan een CAO. Dat betekent dat wij zelf verantwoordelijk zijn voor onze uren. Dat bevordert de efficiency en zorgt dat de productie en patiëntenstroom met elkaar in evenwicht blijven. Daarvoor moeten we hard werken. Maar dat doen we graag. Je bouwt in een ziekenhuis als team - ieder met zijn eigen verantwoordelijkheden - heel concreet aan de kwaliteit van de zorg en je zet je optimaal in voor je patiënten. Ook als patiënten buiten je eigenlijke werktijd een beroep op je doen. In het afgepaste kader van een CAO en in een afhankelijke positie van de raad van bestuur zie ik dat niet gebeuren. Dat levert echt een gedrocht op. Als we toegaan naar een budgetsysteem verdwijnt de transparantie, bepalen bestuurders welke medische zorg nodig is en zullen de wachtlijsten sterk gaan groeien. Dat zal niet gebeuren. Onze strijd gaat over een gezonde organisatie van de zorg”. ■
Hoe nu verder? Op 1 juli jl. is door de ‘stille tocht’ in Den Haag het signaal afgegeven richting de politiek dat medisch specialisten vinden dat de voorliggende wetgeving van tafel moet. Een door meer dan 2000 medisch specialisten ondertekende petitie is aangeboden aan de leden van de Vaste Kamercommissie van VWS. Op 1 juli is op het Plein aangegeven dat er een vervolg komt op deze activiteiten. Hoe ziet dit vervolg er uit? Het gaat om activiteiten die kunnen worden onderscheiden in vier pijlers: Acties, Communicatie, Public Affairs, Juridisch.
Zoals aangegeven op het Plein in Den Haag organiseren we een check-up voor politici en publiek.
Actie 1: Gratis check-up voor politici en publiek Op woensdag 8 september a.s. (1ste werkweek van de politici) staat een Oogbus op het Plein voor een gratis check-up voor politici en publiek onder het motto: ‘Ziet de politiek het wel scherp genoeg? U vast wel!’. Het Landelijk ActieComité (LAC) heeft via de Plaatselijke ActieComités (PAC’s) gepeild wat het draagvlak is voor andere acties. Het gaat om onderstaande acties voor augustus en september:
Actie 2: ‘Landelijke specialistendag voor de patiënt’ Doel van deze dag is dat medisch specialisten de patiënten centraal stellen. Patiënten krijgen in alle ziekenhuizen algemene voorlichting van medisch specialisten over medische onderwerpen. Medisch specialisten zullen patiënten informeren over wat er gebeurt als minister Klink zijn zin krijgt.
Actie 3: Brief raad van bestuur van ziekenhuis Op lokaal niveau steunen vele raden van bestuur de standpunten van de medisch specialisten. De Orde maakt om die reden een brief voor de raden van bestuur waardoor zij deze steun kenbaar kunnen maken. Elk PAC zal deze motie door de eigen raad van bestuur laten tekenen. Vervolgens wordt de brief naar de NVZ gestuurd. Doel is dat de NVZ de Orde (nog meer) steunt bij de strijd tegen de minister om de voorgenomen regelgeving van tafel te krijgen.
Actie 4: Reactie medisch specialisten naar woordvoerders zorg van de Tweede Kamer Door de Orde wordt in augustus een ansichtkaart met de standpunten van de medisch specialisten gemaakt, die door de
medisch specialisten per post naar de woordvoerders zorg van de Tweede Kamer kunnen worden gestuurd. Doel: oproep wetgeving te blokkeren.
Communicatie en PR: Met de resultaten van de Nationale Zorgenquête is een strategie gestart ter verbetering van het imago van de medisch specialist. Dit wordt gevolgd door: • Landelijke PR: - PR rond de acties - Interviews in landelijke dagbladen • Regionale PR: Interviews met medisch specialisten uit de regio met verhalen van dichtbij. Doel van de interviews is te laten zien waar de medisch specialist voor staat en wat de gevolgen zijn van de plannen van VWS. • Een TV-serie, zie eerder in dit blad. Deze serie zal ondersteund worden door internet PR, weblogs en interviews.
15
Juridisch: De Orde zal zich met alle mogelijke middelen blijven verzetten tegen de plannen van de minister. Op juridisch gebied kunt u de volgende acties van ons verwachten: • De Orde zal op korte termijn een procedure bij de civiele rechter aanhangig maken tegen het afschaffen van het via declareren, tegen de toekenning van een honorariumbudget aan de raad van bestuur, en tegen de uitholling van het vrije beroep. • De Orde gaat verder met de tariefprocedures, bezwaar en beroep en opnieuw naar de voorzieningenrechter CBB. Ten aanzien van de differentiatie is de koers dat differentiatie alleen gewenst is wanneer deze een rechtvaardiger uitkomst geeft dan generiek. U wordt op de hoogte gehouden van het vervolg van deze activiteiten via onze website www.orde.nl en de nieuwsbrieven. Ook in het volgende Ordenieuws zullen we hieraan aandacht besteden. Heeft u vragen of suggesties, laat het ons weten via communicatie@orde.nl ■
De Orde en de media De Orde onderhoudt dagelijks intensief contact met de media. Zowel actief om interviews te arrangeren voor TV, Radio, landelijke en regionale kranten als reagerend op vragen. Dat leidt tot vele publicaties en uitzendingen (zie statistisch overzicht). Essentie is het zo geregisseerd mogelijk over het voetlicht brengen van onze standpunten. Gezien de intensieve aandacht van politiek en stakeholders voor de medisch specialisten bevinden we ons in een stormachtige situatie. De politieke druk om geld te besparen (crisistijd) leidt al snel tot gelddiscussies. De focus op kwaliteit en relevantie van ons werk voor de samenleving komt meestal op de laatste plaats. Journalisten willen graag een mooie scoop: Totaal 199 media-uitingen hoeveel verdient wie?
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
Acties:
Public Affairs: Uiteraard is er op reguliere basis contact met onze stakeholders. Op dit moment ligt de prioriteit bij het bezoeken van de Vaste Kamercommissieleden VWS en het organiseren van werkbezoeken voor hen. Doelstelling van deze contacten is hen te overtuigen dat de voorliggende wetgeving van tafel moet.
16
Waarom mag een specialist ‘zoveel’ verdienen. Dan tellen niet de gemiddelde cijfers maar de uitzonderingen. De politiek doet daar nog een schepje bovenop, want dan is de begroting gemakkelijker sluitend te krijgen. In de weerslag van verhalen is het smeuïge dat telt. Niet altijd de feiten. Dat maakt het vrije woord van de journalistiek in onze ogen niet altijd even gebalanceerd. Maar een journalist dwingen iets op te schrijven gaat niet. Hoe goed je hem/haar ook kent.
Keuzevrijheid voor werken in vrij beroep of in dienstverband
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
Onze lijn: Wij willen zo min mogelijk praten over salarissen en omzetten. Journalisten wel. Wij proberen in elk contact met de media het gesprek te buigen naar kwaliteit van zorg, efficiency, zeggenschap over te leveren zorg bij de specialist. De plannen van Klink, wat zijn de gevolgen voor de patiënt als ze doorgaan? Het is niet altijd even gemakkelijk die argumenten boven tafel te krijgen. Naast alle acties en PR-aandacht starten we nu een PR-campagne in de regionale dagbladen: interviews met specialisten uit de praktijk die het verhaal vertellen. Enerzijds om ons geluid zo goed mogelijk weg te zetten, anderzijds om Nederland een kijkje in de keuken te geven van de specialist. Hoe ziet hij/zij de wereld als de plannen van Klink doorgaan? Wat gaat dat in de praktijk voor de patiënt betekenen? Daarnaast gaan we begin september, de periode dat de behandeling van de wetsvoorstellen in de Tweede Kamer zal zijn, tal van acties doen. Een kaartenlawine ter attentie van leden van de Vaste Kamercommissie (hoort u nog van), een Oogbus op het Plein in Den Haag (ziet u het wel helemaal goed?), lobbyactiviteiten en tal van andere zaken. Bovendien zijn we bezig met de ontwikkeling van een TV-format over medisch specialisten. In dit Ordenieuws leest u daar meer over. Soms zeggen medisch specialisten dat we niet zichtbaar genoeg zijn. De statistieken die we gemaakt hebben spreken boekdelen. We zijn zeer actief in het mediaveld. Op alle fronten. Uw hulp is daarbij van harte welkom. Met als randvoorwaarde dat we met één geluid spreken. Niet allemaal door elkaar en goed geregisseerd. Daar staat de Orde voor. Mocht u een steentje willen bijdragen, dan horen wij dat graag. Ook uw stem kan helpen. ■
Door het voorstel tot wijziging van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) dreigt het vrij beroep voor medisch specialisten te verdwijnen. De media hebben veel aandacht voor de vraag of medisch specialisten in Nederland in dienstverband of in vrij beroep werkzaam moeten zijn. Naast de werkwijze van medisch specialisten waren de ‘inkomens’ van medisch specialisten veelvuldig in het nieuws. Stereotiepe denkbeelden worden uitvergroot en de nuance verdwijnt. De Orde betreurt het dat er een beeld ontstaat dat de ene werksituatie beter zou zijn dan de andere. Onze standpunten zijn echter duidelijk: excessieve omzetten zijn onacceptabel en er dient een systeem van rechtvaardige omzetverdeling te zijn. Daarnaast moet het vrij beroep blijven en het werken in dienstverband een volwaardig alternatief zijn. De Orde keert zich dan ook tegen de huidige voorstellen waarbij minister Klink in zijn demissionaire status middels een wetswijziging het vrij beroep voor medisch specialisten onmogelijk maakt. Productie en productiviteit De inhoudelijke uitoefening van het vak, de overtuiging voor het vak of de betrokkenheid bij de patiënt is voor medisch specialisten in dienstverband en in vrij beroep hetzelfde. Bij de behandeling van een individuele patiënt zijn er geen verschillen. Dit geldt zowel voor de kwaliteit van de zorg als ook voor het doelmatig gebruik van ziekenhuisfaciliteiten. Wel kunnen er verschillen zijn in de wijze waarop wordt omgegaan met de zorgproductie, dat wil zeggen het aantal behandelde patiënten.
Echter zorgproductie en productiviteit moeten niet door elkaar worden gehaald. Productiviteit richt zich niet alleen op patiëntenbehandeling, maar bijvoorbeeld ook op het geven van onderwijs, het superviseren van de medisch-specialistische vervolgopleidingen en het doen van onderzoek. Zo vindt in de UMC’s onder meer hooggespecialiseerde zorg, in de categorale instellingen uitstekende specifieke zorg en in de algemene ziekenhuizen het grootste deel van de ‘gewone’ 2e lijnszorg plaats. De kwaliteit van de geleverde diensten moet
daarbij overal van hoog niveau zijn. Hierbij zit dan ook geen verschil tussen vrij beroep en dienstverband.
Vergelijken van omzet met inkomen Dat betekent niet dat er naast zorgproductie geen andere verschillen zijn. Een vrij beroepsbeoefenaar heeft namelijk een eigen bedrijf. Dat betekent meer vrijheid maar ook meer eigen verantwoordelijkheid. Er moet rekening worden gehouden met bedrijfsrisico en met een aantal voorzieningen die een dienstverbander al automatisch krijgt (opgelegd). Zo is er geen CAO voor de vrij beroepsbeoefenaars die de maximale arbeidstijd bepaalt en ook geen automatisch recht op uitkering wegens arbeidsongeschiktheid of een aanvulling daarop. Dit soort zaken moeten zij zelf regelen onder meer via verzekeringen. Dit wordt in de media nogal eens vergeten bij het vergelijken van omzet van een medisch specialist in vrij beroep met het inkomen van een medisch specialist in dienstverband. Als inkomens vanuit vrij beroep en dienstverband met elkaar worden vergeleken, dient er rekening mee te worden gehouden dat bij dienstverband naast het bruto inkomen ten behoeve van de sociale zekerheden die in een dienstverband via de werkgeversbijdrage worden afgedekt nog zeker 25% voor rekening van de medisch specialist vrij beroepsbeoefenaar komt.
grote groep medisch specialisten met een dienstverband. Daarbij zet de Orde zich in om de voordelen van het ene systeem te incorporeren in het andere om te komen tot optimale zorg. Een voorbeeld van deze wisselwerking blijkt uit het feit dat universitair medisch specialisten al jaren een evaluatiegesprek kennen waarbij naast arbeidsrechtelijke aspecten ook de kwaliteit van zorg veel aandacht kreeg. Sinds twee jaar is er voor de medisch specialisten in vrij beroep het Individueel Functioneren Medisch Specialisten (IFMS) van de grond gekomen dat zich nadrukkelijk richt op kwaliteitsborging. Als gevolg daarvan is de Orde nu bezig een aantal elementen uit IFMS nog nadrukkelijker binnen de jaargesprekken in de UMC’s te brengen. Daarnaast is de wettelijke borging van de professionele verantwoordelijkheid van de medisch specialist vrij beroepsbeoefenaar, zoals opgenomen in de Wet Geneeskundige Behandelings-
overeenkomst (WGBO) een mooi voorbeeld van wisselwerking. Voor de medisch specialist in dienstverband is deze autonomie verankerd in CAO’s met een professioneel statuut. En als laatste het Document Medische Staf, dat eerst vanuit het vrij beroep is ontwikkeld en vervolgens is aangevuld met elementen voor de medisch specialisten in dienstverband. De afgelopen tijd is de Orde ook bezig met het versterken van de positie van de medisch specialisten in dienstverband, zodat zij voldoende zeggenschap hebben op hun directe werkomgeving in het belang van de patiënt. Daarbij is expliciet gekeken naar de voordelen en regelingen uit het vrij beroep. De Kamer Academische Specialisten heeft in dit kader een richtsnoer gemaakt voor een afdeling in een UMC. Vanuit de Kamer Dienstverband is er een model vakgroepreglement voor medisch specialisten in dienstverband van een algemeen ziekenhuis ontwikkeld. ■
17
Voor velen kan het een principiële keuze zijn om wel of niet als ondernemer te werken. Een keuze die past bij het karakter van het individu. Een eigen bedrijfsvoering hebben, zelf investeringen kunnen doen en invloed hebben op het daarbij behorende inkomen of werken binnen een dienstverband met de daarbij behorende regelingen. Voor anderen kan die keuze zijn bepaald door de mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Echter ook zij kunnen op een gegeven moment switchen. De Orde is voorstander van een systeem met keuzevrijheid, zoals dat voor veel beroepen in Nederland geldt.
Voordelen van het ene systeem benutten het andere systeem De Orde stond traditioneel bekend als de organisatie voor medisch specialisten in vrij beroep. Door grote inspanningen van de Kamer Dienstverband en Kamer Academische Specialisten in de afgelopen jaren vertegenwoordigt de Orde ook een zeer
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
Voorstander van keuzevrijheid
19
. zijn nten ĂŤ i t pa r op den te evre ze pos quete t e e o d e h g d n r n a t zie ownlo e.nl/zo Laa d D r w.o ww
Staat de professionele autonomie van de medisch specialist onder druk? wijziging van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) en tot het wetsvoorstel Wet Cliëntenrechten Zorg (WCZ) waarmee de wettelijke borging van de relatie medisch specialist-patiënt (Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst) dreigt te verdwijnen en wordt overgedragen aan het ziekenhuis. De verwachting is dat het wetsvoorstel Wmg begin september door de Tweede Kamer in behandeling wordt genomen. De WCZ is momenteel controversieel verklaard, maar niet van tafel. Deze beide wetsvoorstellen grijpen diep in in de formele relatie tussen medisch specialist in vrij beroep en de patiënt. Professionele verantwoordelijkheid weghalen Als het aan de minister van VWS ligt, verdeelt de raad van bestuur van het ziekenhuis de aan de medisch specialisten toekomende gelden. Hierdoor komt iedere medisch specialist straks in loondienst. Gecombineerd met het wetsvoorstel waarbij de behandelingsovereenkomst tussen de arts en patiënt wordt verlegd naar ziekenhuis en patiënt is het duidelijk dat de minister voornemens is de professionele verantwoordelijkheid zowel in medisch functioneel opzicht als in financieel opzicht bij de medisch specialist uit de wet te halen.
Borging van de professionele autonomie in de CAO’s Wat voor een gevolgen zal dit hebben? Dit zal met name afhangen van hoe raden van bestuur zich na de wetswijziging(en) zullen opstellen en of zij alle medisch specialisten eenmaal in dienstverband zullen betrekken bij de beleidskeuzes die de patiëntenzorg raken. Op dit moment is er een goede borging van de professionele autonomie in de CAO’s (professioneel statuut) voor de medisch specialisten met een dienstverband. De vraag is of dit zo vanzelfsprekendheid is als straks alle medisch specialisten in dienstverband werkzaam zijn. CAO-afspraken kunnen door CAO-partijen worden gewijzigd. Van belang daarbij is dat medisch specialisten qua aantal maar een kleine groep zijn ten opzichte van andere groepen medewerkers in ziekenhuizen. Bij CAO’s gaat het echter om de macht van het getal. Andere CAO-partijen, die geen medisch specialisten in hun achterban kennen, hebben dus veel invloed
op de CAO. Raden van bestuur kunnen druk uitoefenen op vakbonden om wijzigingen aan te brengen in de professionele autonomie. Voor medisch specialisten in vrij beroep is het borgen in een CAO niet nodig maar vloeit de professionele autonomie voort uit het vrije ondernemerschap en de wet (WGBO).
Doel wetsvoorstellen onduidelijk De medisch specialisten hebben de afgelopen jaren zelf enorm veel gedaan aan het verbeteren van de zorg. Zo zijn er vele veiligheidstrajecten, kwaliteitsprojecten en nieuwe opleidingstrajecten waarvoor de medisch specialisten hebben gezorgd. Daarnaast heeft de Orde het systeem Individueel Functioneren Medisch Specialisten (IFMS) ontwikkeld, een model reglement mogelijk disfunctionerend medisch specialisten opgesteld en een Kwaliteitskader Medisch Specialisten tot stand gebracht. Het echte doel van de minister met de wetsvoorstellen is dan ook nog steeds onduidelijk. Als het er om
gaat dat raden van bestuur meer invloed op medisch specialisten zouden moeten hebben, wordt vergeten dat raden van bestuur nu al veel invloed kunnen uitoefenen. Zo kan bijvoorbeeld de overeenkomst met de medisch specialist worden opgezegd in geval van disfunctioneren.
Bevoegdheden op de verkeerde plaats Het risico van de wetsvoorstellen is, dat de bevoegdheden op de verkeerde plaats terecht komt. Niet vergeten moet worden dat raden van bestuur onvoldoende inhoudelijke kennis in huis hebben om over het functioneren van medisch specialisten een oordeel te kunnen geven. De medicus dient verantwoordelijk te blijven voor en verantwoording af te leggen aan zijn of haar collega’s over het medisch handelen. Dat raden van bestuur er op behoren te letten dat medisch specialisten dit ook daadwerkelijk doen, spreekt voor zich. De Orde vreest dat met de wetsvoorstellen te veel macht komt te liggen bij de raden van bestuur. Raden van bestuur die kunnen gaan bepalen hoeveel de medisch specialist werkt, maar ook wat boekhoudkundig wenselijk is om te doen aan medisch handelen. De positie en kracht van medisch specialisten om patiëntgerichte zorg te verlenen wordt daardoor ontmanteld. Mensen die geen tot weinig verstand van zorg hebben (zorgamateurs) kunnen dan bepalen wat goed is voor de patiënt. Een ongewenste situatie, waar de Orde met haar achterban alles aan zal doen om deze te voorkomen. ■
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
Minister Klink is in zijn demissionaire status met een voorstel gekomen tot
21
COLOFON
Ordenieuws is een uitgave van de Orde van Medisch Specialisten en verschijnt in een oplage van 11.200 exemplaren
Reageren?
Agenda 2010 De agenda is een nieuw item van Ordenieuws. Het biedt een overzicht van bijeenkomsten, congressen en andere belangrijke data die interessant kunnen zijn voor iedere medisch specialist.
23
9 september 2010 Congres ‘Stafmaatschap, in harmonie geharmoniseerd’ World Forum, Den Haag.
Bel naar (030) 28 23 672
30 september 2010
of e-mail naar communicatie@orde.nl
Redactie Afdeling Communicatie en Informatie
Redactie-adres Postbus 20057 3502 LB Utrecht (030) 28 23 672
Druk Verweij Printing Mijdrecht
Medewerkers aan dit nummer
Themaconferentie ‘Vroege herkenning en behandeling van pijn’ van het VMS veiligheidsprogramma. Locatie nog niet bekend. 6 oktober 2010 Rode Hoed Symposium ‘Medisch-specialistische zorg 2011’ van Mediforum. Amsterdam. 7 oktober 2010 Conferentie ‘Ken uw risico’s’ van het VMS veiligheidsprogramma. Domus Medica, Utrecht. 12 oktober 2010
Rob van Es
Vormgeving Berkhout Grafische Ontwerpen, BNO Harmelen Overnemen van de inhoud, geheel of gedeeltelijk, is toegestaan
Themaconferentie ‘Verwisseling van en bij patiënten’ van het VMS veiligheidsprogramma. Domus Medica, Utrecht. 3 november 2010 Kwaliteitscongres ‘Kwaliteit heeft prioriteit’ van de Orde van Medisch Specialisten. Domus Medica, Utrecht. 4 november 2010
ISSN: 1572-252X
Nationale Zorg Management Dag 2010 thema ‘Taakverdeling’, Kasteel Wijenburg, Echteld.
Kijk voor het laatste nieuws op www.orde.nl
6 november 2010 AIOSdag van De Jonge Orde, de Orde van Medisch Specialisten en de LVAG. Domus Medica, Utrecht.
Ordenieuws • augustus 2010 • SPECIAL
mits met bronvermelding.