Òèòóë îðèã³íàëó: Amore. Come stare insieme tutta la vita. ÓÄÊ 159.923:179.9 ÁÁÊ 88.37 A 56
Ç ³òàë³éñüêî¿ ïåðåêëàâ Êîñòÿíòèí dzí÷åíêî
Âèäàâíèöòâî ñïèðàºòüñÿ íà «Óêðà¿íñüêèé ïðàâîïèñ. Ïðîºêò íàéíîâ³øî¿ ðåäàêö³¿» (1999) ²íñòèòóòó óêðà¿íñüêî¿ ìîâè ÍÀÍ Óêðà¿íè.
À 56
Àëüá³ñåòò³ Âàëåð³î Ëþáîâ : ßê ïðîæèòè ðàçîì óñå æèòòÿ / Âàëåð³î Àëüá³ñåòò³ / Ç ³òàë. ïåð. Ê. dzí÷åíêî. – Ëüâ³â: Câ³÷àäî, 2014. – 128 ñ. (ñåð³ÿ «Ï³çíàé ñåáå»). ISBN 978-966-395-557-9 ISBN 978-966-395-224-6 (ñåð³ÿ) Ïðàêòè÷í³ ïîðàäè â³äîìîãî ïñèõîàíàë³òèêà é ïèñüìåííèêà, ïîäàí³ â ö³é êíèæö³, ñòàíóòü ó ïðèãîä³ ìîëîäèì é çð³ëèì ïîäðóææÿì, à òàêîæ òèì, ùî ãîòóþòüñÿ äî øëþáó. Àâòîð â³ðèòü, ùî ëþáîâ ìîæå òðèâàòè âñå æèòòÿ ³ ïðàãíå äîïîìîãòè ÷èòà÷àì çóñòð³òè òà çáåðåãòè ñàìå òàêó ëþáîâ. ÓÄÊ 159.923:179.9 ÁÁÊ 88.37
ISBN 978-966-395-757-9 ISBN 978-966-395-224-6 (ñåð³ÿ)
Paoline Editoriale Libri © Figlie di San Paolo, 1992 Via Francesko Albani, 21-20149 Milano © Âèäàâíèöòâî «Ñâ³÷àäî», óêðà¿íñüêå âèäàííÿ, 2014
Âñòóï
Öþ ïðàöþ ÿ ñïðèéìàþ ÿê âèêëèê. Âèêëèêîì äëÿ ö³º¿ ì êíèãè ñòàíóòü ñïðîáè âèÿâèòè ïåâí³ êîíñòàíòè, âêàçàòè âèõ³äí³ ïóíêòè ó ñâ³ò³ åìîö³é òà ïî÷óòò³â, òîáòî ó ñôåðàõ, ÿê³ ëþäèíà ïðîòÿãîì òèñÿ÷îë³òü, à ìîæëèâî, ³ â³ä ñâ ïîÿâè íà çåìë³, ñïðèéìຠÿê òàºìíè÷³, íåäîñë³äæåí³, ïðèõîâàí³, íåáåçïå÷í³ òà íåîäíîçíà÷í³. Ðîêè àíàë³òè÷íî¿ ðîáîòè äîïîìîãëè ìåí³ çðîçóì³òè: ëþáîâ òðèâàë³ñòþ ó âñå æèòòÿ, – éäåòüñÿ ïðî ïî÷óòòÿ, ÿêå ïîºäíóº äâîõ îñ³á âñåá³÷íî: ³ ïñèõ³÷íî, ³ ñòàòåâî, ³ äóõîâíî, – íîðìàëüíî á³ëüøå íå ñïðèéìàþòü. Ñàìå çàðàç ÿ ïîñò³éíî íàòðàïëÿþ íà ñòàòò³ êîëåã-ïñèõîàíàë³òèê³â ÷è ð³çíîøåðñòèõ ³íòåëåêòóàë³â, ÿê³ ïîÿñíþþòü ³ äåìîíñòðóþòü: ëþáîâ íåìîæëèâî äîñë³äèòè ÷è êîíòðîëþâàòè, ùî äëÿ íèõ ö³ëêîì çàêîíîì³ðíî. Ìàëî òîãî, äåÿê³ ç íèõ êàæóòü: ïðèðîäà ëþáîâè çóìîâëþº ïåâíó õâîðîáó, ïàòîëîã³þ. Íà ¿õíþ äóìêó, ñàìå öèì ïîðîäæåíà ðóéí³âíà ñèëà, ÿêà ïðèçâîäèòü äî âñåäîçâîëåíîñòè ó ïîâåä³íö³ ïàðè. ßêáè âñå áóëî ä³éñíî òàê (ÿêùî âñ³ ñïðàâä³ î÷³êóþòü íà ðîçêðèòòÿ ï³ä ÷àñ çàêîõàíîñòè äåñòðóê5
òèâíèõ ³ íåâ³äîìèõ ìàðåíü ó ïñèõ³ö³), òîä³ ìîÿ ïðàöÿ ïñèõîàíàë³òèêà òà ïèñüìåííèêà íå âàðòóâàëà áè í³÷îãî. ͳ. ß íå õî÷ó â³ðèòè, ùî â ëþáîâ³ íåìîæëèâî ùîñü çì³íèòè ³ ùî â í³é óñå ïîâèííî áóòè òåìíèì, äâîçíà÷íèì, íåÿñíèì òà íåâ³äïîâ³äíèì. ×îìó âñ³ ìåí³ êàæóòü, ùî äëÿ ùàñëèâîãî æèòòÿ ïîäðóææÿ ïîòð³áí³ áðåõíÿ ³ êîìïðîì³ñè? ×îìó âñ³ ñòâåðäæóþòü: ëþáîâ á³ëüøå ñõîæà íà çìàãàííÿ ³ íåíàâèñòü, í³æ íà äðóæáó òà ïðèÿçíü? Ç ³íøîãî áîêó, ïîâñÿêäåííå æèòòÿ òà íàâêîëèøíÿ ä³éñí³ñòü äåìîíñòðóþòü: â ³íñòèòóö³¿ ðîäèíè ì³öíî âêîðåíèëèñÿ íàéñåðéîçí³ø³ ïðîÿâè íåâðîç³â òà æîðñòîêîñòè. Çàçâè÷àé (ìàéæå çàâæäè) ³ñòî𳿠ðîäèí ñõîæ³ íà òåðíèñò³ ñòåæêè, ùî âåäóòü äî âçàºìíîãî çíèùåííÿ òà íåáàæàííÿ ñï³ëêóâàòèñÿ. ×îìó âñå ñêëàëîñÿ ñàìå òàê? Ëþáîâ íå ìຠâèçíà÷åííÿ: îñü ÷îìó, êîëè éäåòüñÿ ïðî ëþáîâ, òî îäí³ ãîâîðÿòü îäíå, à ³íø³ – ïðîòèëåæíå. Ëþáîâ âêëþ÷ຠâ ñåáå æèòòÿ ³ ñìåðòü, õâîðîáó òà çäîðîâ’ÿ, äîáðî òà çëî. Öèì ³ çóìîâëåíå òå, ùî öå ïî÷óòòÿ óõèëÿºòüñÿ â³ä áóäü-ÿêèõ ñïðîá çàìêíóòè éîãî â êë³òö³ ÿêîãîñü ôîðìóëþâàííÿ ÷è ðåãëàìåíòóâàííÿ. Íåçâàæàþ÷è íà òå, ùî òàêèé äîñâ³ä êîæåí ³ç íàñ ïåðåæèâ ïðèíàéìí³ ðàç â æèòò³, ïîâí³ñòþ îïèñàòè ëþáîâ ó âñ³õ ¿¿ â³äò³íêàõ, çëåòàõ ³ ïàä³ííÿõ, ñòðàõàõ, çàäóìàõ, ôàíòàç³ÿõ ³ òèø³ íå çäàòåí í³õòî. Ñëîâà íå äîïîìîæóòü, îñê³ëüêè ëþáîâ íàëåæèòü, ÿê ³ ùàñòÿ, äî êàòåãî𳿠ì³ò³â. Âîíà íàëåæèòü äóø³. Ó íå¿ íåìຠ³ìåíè. Ëèøå ïîåç³ÿ òà ìèñòåöòâî çäàòí³ íàáëèçèòèñÿ äî íå¿. Ñêðó÷åíà, ïîë³ìîðôíà, 6
ñòðàæäåííà, òà áåçóïèííà, âîíà çâ’ÿçóº íàéãëèáø³ ïîíÿòòÿ, â ÿêèõ ïåðåïë³òàþòüñÿ çëî òà äîáðî, æèòòÿ òà ñìåðòü; à ëîã³êà ³ ðîçóì âèò³ñíÿþòüñÿ áàæàííÿìè, åìîö³ÿìè òà ïî÷óòòÿìè. Âîíà ñïðÿìîâàíà äî â³÷íîñòè, àëå àæ í³ÿê íå ïðàãíå áóòè àáñîëþòèçîâàíîþ ÷è óîñîáëåíîþ, ÿê öüîãî, íàòîì³ñòü, õîò³ëà áè ëþäèíà. Àëå ëþäñòâî õâîðå – âîíî íå ìîæå íàëåæíî ñïðèéìàòè òàêó äèõîòîì³÷íó ïåðâ³ñíó ãðó æèòòÿ ³ ñìåðòè. Äî òîãî æ, âîíî ïðîñòî íå õî÷å çíàòè ïðî ñìåðòü. ² ùîá õî÷ ÿêîñü ãîâîðèòè ïðî æèòòÿ, âîíî âèíàéøëî ÷àñ. Ñàìå òîìó ëþäèíà ì𳺠ïðî ëþáîâ, çàâæäè ãîâîðèòü ïðî íå¿, àëå âîäíî÷àñ íå â쳺 ëþáèòè. ×åðåç ïîñï³øí³ñòü âîíà ïîçáàâèëà ëþáîâ íåâèìîâíîñòè òà ÷àð³âíîñòè, ùîá äàòè ¿é ³ì’ÿ. Ëþäñòâî áî¿òüñÿ, âîíî íå â쳺 ïðàâèëüíî ñïðèéìàòè ùîñü íåâ³äîìå òà íåï³çíàíå. Îñü ÷îìó âîíî ïðàãíå äàòè âñ³ì ðå÷àì ïåâí³ ³ìåíà òà âèçíà÷åííÿ. Âïðîäîâæ ñòîë³òü ëþäñòâî ïðèçâè÷à¿ëîñÿ ïðîïóñêàòè àáñîëþòíî âñå, ùî îòî÷óº ëþáîâ, ÷åðåç òå, ùî âîíî íàçèâຠ«ðîçóìîì», àëå æ ëþáîâ º òàêîæ ³íòó¿òèâíîþ, ³ððàö³îíàëüíîþ ³ òàºìíè÷îþ… Òåïåð ñòຠçðîçóì³ëèì, ÷îìó ëþäèíà, íåçâàæàþ÷è íà íàäçâè÷àéíèé íàóêîâî-òåõí³÷íèé ïðîãðåñ, ìàéæå í³÷îãî íå çðîçóì³ëà â òàºìíèö³ ëþáîâè, æèòòÿ òà ñåáå ñàìî¿. Ç îäíîãî áîêó, ëþáîâ ïëóòàþòü ³ç âîëîä³ííÿì, ç ³íøîãî, – ¿¿ â³äøòîâõóþòü â³ä ñâ³òó, ëþäèíè, âçàºìîâ³äíîñèí, ùîá çðîáèòè ¿¿ íåìîæëèâîþ, óâ’ÿçíåíîþ ³ëþ糺þ äîñêîíàëî¿ âñåìîãóòíîñòè. Ó ö³é «ëèõîìàíö³ âñåâëàääÿ» ¿¿ âèëó÷àþòü ³ç îñîáèñòî¿ òà êîëåêòèâíî¿ ³ñòîð³¿, ïåðåòâîðþþ÷è íà ãàðíèé ì³ò: «…³ æèëè âîíè äîâãî é ùàñëèâî». Àëå âñå ðîáëÿòü äëÿ òîãî, ùîá 7
ñòåðèë³çóâàòè ³ âáèòè ëþáîâ, ïîêàçóþ÷è ¿¿ íåçì³ííîþ ³ òâåðäîþ, ì³ñöåì, äå ìîæíà âèïëåñíóòè âñ³ òðèâîãè, äå ïðîÿâëÿºòüñÿ ïðèðå÷åí³ñòü, ÿêîþ ïðîíèçàíå ³ñíóâàííÿ ñó÷àñíî¿ ëþäèíè, êàæó÷è ³íøîìó: «Òè íå â쳺ø ëþáèòè», çàìèêàþ÷è òàêèì ÷èíîì ïðîêëÿòå äåìîí³÷íå êîëî, äå íåìຠì³ñöÿ äëÿ ³íøîãî. Àëå ÷è âñå öå çðîáëåíî ñâ³äîìî ³ äîáðîâ³ëüíî, ÷è âñå æ ïðè÷èíà ïîëÿãຠâ íåçíàíí³, íåâì³íí³ òà îáìåæåíîñò³? Íå çíàþ. ² â ö³é êíèæö³ ìåíå òàêå àæ í³ÿê íå ö³êàâèòü. Çíàþ ëèøå: ïîïðè âñå íà áóäü-ÿêîìó ð³âí³ ñâ³äîìîñòè ëþáîâ ïåðåìîæå, îñê³ëüêè âîíà º äèíàì³÷íîþ, íåïîâòîðíîþ, ÷àð³âíîþ òà íåïåðåìîæíîþ. Îäíå ñëîâî, âîíà áîæåñòâåííà. ² âñå ÷åðåç îäíó ïðîñòó ïðè÷èíó: áåç ëþáîâè ëþäèíà íå ìîæå ³ñíóâàòè. Çà âèçíà÷åííÿì. ß ìàþ íà óâàç³ íå ñòàòåâ³ ñòîñóíêè ïîäðóæíüî¿ ïàðè, à ò³ êîîðäèíàòè, â ÿêèõ ëþäèíà æèâå: æèòòÿ ³ ñìåðòü, äîáðî ³ çëî, íó ³, çâ³ñíî æ, Áîã.
²
ÂÈÊËÈÊ: ËÞÁÈÒÈ Íå áîÿòèñÿ ëþáèòè Æèòòÿ âêëþ÷ຠâ ñåáå ñìåðòü ³ º ¿¿ ñêëàäîâîþ ÷àñòèíîþ. Æèòòÿ – áåçìåæíî ³íòåíñèâíå òà íàñè÷åíå, ³ ëþäèíà çäàòíà ñïðèéìàòè éîãî ëèøå çà óìîâè ó÷àñòè â äèõîòîì³÷í³é ãð³, ùî ïåðåäáà÷ຠçíàííÿ ïðî ñìåðòü, õî÷à âîäíî÷àñ ³ íå áàæຠöå çíàòè1. Íåìîæëèâî ãîâîðèòè ïðî ëþáîâ, ÿêùî óíèêàòè ðîçìîâè ïðî ëþäñüêó ïñèõ³êó òà óìîâè ³ñíóâàííÿ. Âæå äàâíî ìèíóëè ÷àñè, êîëè ëþäèíó ââàæàëè ñòàòè÷íîþ òà íåïîðóøíîþ. Íåìຠí³÷îãî äèíàì³÷í³øîãî, â³ëüí³øîãî òà â³äêðèò³øîãî â òå÷³¿ æèòòÿ, í³æ ëþäèíà. Ëþáîâ âêîð³íþºòüñÿ â ëþäñüêå æèòòÿ, ó ï³äñâ³äîì³ñòü, äå ïîºäíóþòüñÿ ïðîòèëåæíîñò³, ñòèðàþòüñÿ ìåæ³ ì³æ õâîðîáîþ òà ö³ë³ñí³ñòþ, çíèêຠçäàòí³ñòü äî âèñëîâëþâàííÿ ñóäæåíü; äå ìîæíà ³ òðåáà øóêàòè ïðè÷èíè íåçàäîâîëåííÿ æèòòÿì, 1 Äèâ. V. Albisetti, Per essere felici. Psicoterapia per tutti, Edizioni Paoline, Milano 1991.
9
íîñòàëü㳿, â³ä÷óòòÿ ñàìîòíîñòè, ïðàãíåííÿ ïîâíîòè òà äîñêîíàëîñòè; äå ïðèõîâàí³ ïðè÷èíè ëþäñüêèõ ñòðàæäàíü òà â³äïîâ³ä³ íà ïèòàííÿ ïðî ñåíñ æèòòÿ òà â³÷í³ñòü. Âñå öå ëÿêàº. ß çíàþ. ², éìîâ³ðíî, ñàìå òîìó, ç îäíîãî áîêó, íàì ðàäÿòü æèòè ëþáîâ’þ òàêîþ, ÿêîþ âîíà º (íåíà÷å íàøå çàâäàííÿ ïîëÿãຠó ïàñèâíîñò³), à ç ³íøîãî, – íàñ íàâ÷àþòü íàâ³òü íàéìåíøèì äð³áíè÷êàì ëþáîâíî¿ ïîâåä³íêè. Âñå öå ïðîäèêòîâàíî ïðîñòèì ñòðàõîì. ß áè, íàòîì³ñòü, õîò³â ïåðåêîíàòè ÷èòà÷à îáðàòè ³íøèé øëÿõ: íå áîÿòèñÿ. Íå áîÿòèñÿ éòè âïåðåä ó öüîìó ñêëàäíîìó, àëå áàãàòîìó ñâ³ò³ ëþáîâè, ÿêà ïðîñòî íåîáõ³äíà äëÿ æèòòÿ. Îñê³ëüêè óâ³éòè â òàêèé ñâ³ò îçíà÷ຠóâ³éòè â ñàìèõ ñåáå, çðîçóì³òè íàøó ñïðàâæíþ ñóòí³ñòü, ä³éòè äî îñîáëèâèõ ïñèõ³÷íèõ òà äóõîâíèõ ñèòóàö³é, äå êîæåí íàòðàïëÿº íà â³äîáðàæåííÿ âëàñíîãî «ÿ»; äå íå ò³ëüêè óñâ³äîìëþºòüñÿ âëàñíà îáìåæåí³ñòü, àëå é «çàãàðòîâóºòüñÿ» ³ çá³ëüøóºòüñÿ ñàìîï³çíàííÿ. Õòî âò³êàº, õîâàþ÷èñü ó ñåêñ³ ÷è ñåðåä ñòðàõó ñòðàæäàíü, òîé º õâîðèì ³ áî¿òüñÿ æèòè. Ëþáîâ – öå ðèçèê. Ðèçèê ðîç÷èíèòèñÿ â ³íøîìó, íå âèçèðàþ÷è çâ³äòè ³ çàëèøàþ÷èñü òàì íàçàâæäè, à òàêîæ ìîæëèâ³ñòü çàãëèáèòèñÿ â ³íøîãî ³ âì³òè âèðèíóòè ðàçîì, á³ëüø ãîòîâèìè äî æèòòÿ. Ëþáîâ – öå â³äêðèò³ñòü. Öå ãðà â³äêðèòèìè êàðòàìè â òîé ÷àñ, ÿê ö³ëèé ñâ³ò ïåðåáóâຠïîðó÷ ³ âèìàãàº, ùîá ìè íàêðèëèñÿ êîâäðîþ, çàõèñòèëèñÿ, âèêîðèñòîâóâàëè áóäü-ÿê³ çàñîáè, àáè íå ïîêàçóâàòè ñåáå, ùîá íàñ íå ïîðàíèëè, íå âáèëè ÷è íå êóïèëè. 10
Ëþáîâ – öå ïðàâäà. Âîíà íå ëþáèòü íåäîìîâîê, êîìïðîì³ñ³â ÷è áàãàòîçíà÷íèõ òâåðäæåíü. Âîíà áåçïîñåðåäíÿ ³ ñóòòºâà. Ëþáîâ – öå ïðîºêò. Âîíà ïðèðå÷åíà íà ñìåðòü, ÿêùî íå éäå âïåðåä âèçíà÷åíèì øëÿõîì. Ëþáîâ – öå âèá³ð. Öå îçíà÷ຠíå ïðèéìàòè çàïðîïîíîâàíå íàøâèäêóðó÷, àëå áóòè àêòèâíèìè òà òâîð÷èìè ó ðîçâèòêó ñòîñóíê³â ³ âèáèðàòè íå íàéçðó÷í³øèé ³ íàéëåãøèé øëÿõ, à òîé, ÿêèé âåäå ñïî÷àòêó äî øëþáó ðîçóì³â, à âæå ïîò³ì ³ ò³ë. Ëþáîâ – öå ã³äí³ñòü. Âîíà íå ðîçì³íþºòüñÿ íà âèïàäêîâèé ñåêñ, à â³äð³çíÿºòüñÿ ñàìîïîâàãîþ, àáè äîñÿãíóòè ³íòåãðàëüíî¿ ºäíîñòè. Ëþáîâ – öå ö³ë³ñí³ñòü. Ñïðàâæí³ ëþáîâí³ âçàºìèíè í³êîëè íå çðàíÿòü ³ íå ïîêàë³÷àòü îñîáèñòó ³äåíòè÷í³ñòü, à ï³äíåñóòü ³ ïîìíîæàòü ¿¿. Ëþáîâ – öå ñåíñ. ³ä÷óòè ëþáîâ îçíà÷ຠñòàòè ÷àñòèíîþ ëàíöþãà çíà÷åíü, ÿêèìè ñïîâíåíî æèòòÿ æèâèõ ³ñòîò. Ëþáîâ – öå ï³çíàííÿ. Çàâäÿêè ëþáîâ³ ìè äîëó÷àºìîñÿ äî ìóäðîñòè, ï³çíàºìî íîâ³ øëÿõè, ÿê³ ³íàêøå í³êîëè á íå ï³çíàëè. Àëå ³ñíóº ïðîòèëåæí³ñòü öüîãî âñüîãî. Îñü ÷îìó ëþáîâ º òàêîæ ñâîáîäîþ. Ñâîáîäîþ æèòè àáî çàõâîð³òè ³ âìåðòè. Âèá³ð çà íàìè. ³ä íàøîãî íåâðîòè÷íîãî ð³âíÿ çàëåæèòü, ÿê, êîëè ³ íàñê³ëüêè ìè ìîæåìî çàíóðèòèñÿ â ëþáîâ, îñê³ëüêè ëþáèòè – öå çä³áí³ñòü. Öå íå áåçêîðèñëèâèé äàð, ùî äàíî âñ³ì. Òîáòî ìè âñ³ ìîæåìî ëþáèòè, ìàºìî â³äïîâ³äíèé ïîòåíö³ÿë, àëå ìàëî õòî ëþáîâè øóêàº, çíàõîäèòü, ïðàêòèêóº, îñê³ëüêè âì³ííÿ ëþáèòè ñóïðîâîäæóºòüñÿ îñîáèñòèì çðîñòàííÿì. ͳ òå, àí³ ³íøå íå îòðèìóºòüñÿ ïðîñòî òàê, 11
ÿê äàð ççîâí³ é íå ³ñíóº ïîçà ìåæàìè îñîáè. Çîâí³øí³é ñâ³ò º ëèøå â³äîáðàæåííÿì òîãî, ùî º âñåðåäèí³ íàñ. Â³í º òèì, ùî ìè â³ä÷óâàºìî. Ëèøå ï³çíàþ÷è ñåáå, ìîæíà ï³çíàòè ëþáîâ. Öå îäíå é òå ñàìå. Îñîáèñòå çðîñòàííÿ, òîáòî âì³ííÿ ëþáèòè, º íåçâè÷àéíèì ñòàíîì, ÿêèé óñ³ ïðàãíóòü ïåðåæèòè ³ â³ä÷óòè, àëå â³í íå çàëåæèòü àí³ â³ä âèïàäêó, àí³ â³ä ôîðòóíè: â îñíîâ³ ëåæèòü äîâãèé, ñêëàäíèé òà ñïîâíåíèé ñòðàæäàííÿìè øëÿõ ï³äãîòîâêè òà âäîñêîíàëåííÿ. Öå íàäçâè÷àéíå ïîðîäæåíå çâè÷àéíèì, ³ ñàìå öå º äîëåþ ëþäñòâà. Íå çàçäð³òü ùàñëèâîìó ïîäðóææþ ÷è çð³ë³é îñîáèñòîñò³! Íå äóìàéòå, ùî âàì íå ïîùàñòèëî! Ó êîæíîãî ç íàñ º ïîòåíö³ÿë çðîñòàííÿ òà âì³ííÿ ëþáèòè. Íàñ ñòâîðåíî äëÿ öüîãî. Öå íàøå çàâäàííÿ. ªäèíå. Òîæ íå äóìàéìî á³ëüøå, í³áè ùàñëèâà ëþáîâ ÷è ìóäð³ñòü º äàðàìè, ùî çâàëþþòüñÿ íåâ³äîìî çâ³äêè ³ ïðèçíà÷åí³ ëèøå äëÿ îáðàíèõ. Áóäüòå îáåðåæíèìè! Íåìîæëèâî ëþáèòè, ÿêùî ñïî÷àòêó âè íå ñòàëè íà øëÿõ çðîñòàííÿ ³ íå éäåòå íèì óæå ïðîòÿãîì òðèâàëîãî ÷àñó. Öå ³ º êëþ÷, ìàã³÷íèé êîä äëÿ ïðîñóâàííÿ âïåðåä ìàëåíüêèìè, àëå âïåâíåíèìè êðîêàìè äî ëþáîâè. Òîé, õòî íå ðîçâèâຠñâîþ îñîáèñò³ñòü, íåõàé íå âèðóøຠâ öþ ïîäîðîæ ³ íåõàé íå ïðîáóº ëþáèòè. Öå ìîÿ äðóæíÿ ïîðàäà.
12
Çàêîõàí³ñòü ³ ëþáîâ Ïåðø í³æ ðîçïî÷àòè øëÿõ äî ñïðàâæíüî¿ òðèâàëî¿ ëþáîâè, ÿ áè õîò³â ç’ÿñóâàòè êëàñè÷íó ïîìèëêó. Ìàéæå âñ³ ïëóòàþòü ëþáîâ ³ç çàêîõàí³ñòþ. Ƴíî÷³ æóðíàëè, òåëåíîâåëè, ô³ëüìè, ë³òåðàòóðà, á³ëüø³ñòü ëþäåé (îêð³ì äåÿêèõ àâòîð³â) çàõîïëþþòüñÿ çàêîõàí³ñòþ, íåíà÷å âîíà º ñóòí³ñòþ ñïðàâæíüî¿ ëþáîâè. Àëå äîñòàòíüî çäîðîâîãî ãëóçäó, ùîá çðîçóì³òè: çàêîõàí³ñòü äóæå â³äð³çíÿºòüñÿ â³ä ëþáîâè. Ó òîìó òèï³ ñóñï³ëüñòâà, äå ìè æèâåìî, äå âñå îö³íåíî çã³äíî ç ïîòðåáàìè ðèíêó, äå çîáðàæåííÿ ïðîäóêòó âàæëèâ³øå çà ñàì ïðîäóêò, äå çàñîáè ñï³ëêóâàííÿ ñòàëè òàêèìè ïîòóæíèìè, ùî çóìîâëþþòü ïîâåä³íêó ìàñ, ëþáîâ, øëÿõ çðîñòàííÿ ³ äóõ âòðàòèëè ñâîþ âàæëèâ³ñòü ³ íå ìàþòü ö³ííîñòè ïðàêòè÷íî äëÿ âñ³º¿ çåìíî¿ êóë³. Ó öüîìó òèï³ ñóñï³ëüñòâà çàêîõàí³ñòü ñïðèéìàºòüñÿ ðàçîì ³ç ëþáîâ’þ, îñê³ëüêè âàæëèâèì º îáðàç ³íäèâ³äà, à íå çð³ë³ñòü. Çàñîáè ìàñîâî¿ ³íôîðìàö³¿ ï³äãàíÿþòü ï³ä îäèí øàáëîí äóìêè òà ïî÷óòòÿ: ìàéæå âñ³ äóìàþòü îäíàêîâî é îäíàêîâî ëþáëÿòü ÷è äóìàþòü, ùî ëþáëÿòü. ³äì³íí³ñòü, ÿêà â³ääàëÿº â³ä ïðèéíÿòèõ ìîäåëåé, ââàæàþòü çàãðîçîþ ³ â³äõèëåííÿì. Ó òàêîìó ñóñï³ëüñòâ³, äå æèòòÿ êîæíîãî ïåðåâàíòàæåíå ðîáîòîþ é îáîâ’ÿçêàìè, äå â³ä÷óòòÿ ñàìîòíîñòè é ³çîëüîâàíîñòè íàïîâíèëî æèòòÿ â³ä÷àºì, à ñï³ëêóâàííÿ ì³æ ëþäüìè ïðàêòè÷íî çíèêëî, ñåêñ ââàæàþòü ºäèíèì àêòîì, ùî ñòâîðþº âèäèì³ñòü ñï³ëêóâàííÿ, òåïëîòè òà ºäíîñòè ì³æ ëþäüìè. Ñó÷àñíà ëþäèíà íå â쳺 ñï³ëêóâàòèñÿ í³ 13
ñëîâîì, àí³ æåñòîì, à òå, ùî ÿ ââàæàþ îñòàííüîþ íàéâèùîþ ôîðìîþ ñï³ëêóâàííÿ, ïðèäàòíîþ ëèøå äëÿ ïåâíîãî êîíòåêñòó – ñòàòåâ³ ñòîñóíêè, – äëÿ áàãàòüîõ îñ³á ñòຠïåðøîþ ³ çàëèøàºòüñÿ ºäèíîþ ôîðìîþ êîíòàêòó. Ñåêñóàëüíà çàõîïëåí³ñòü ïàðòíåðîì ïîðîäæóº äóìêó ïðî òå, ùî îñü âîíà – ñïðàâæíÿ ëþáîâ, ³ ñàìå òàêà çàõîïëåí³ñòü ââàæàºòüñÿ ï³äòâåðäæåííÿì íàñè÷åíèõ ³ ïðàâèëüíèõ ñòîñóíê³â, íàòîì³ñòü öå º ëèøå ï³äòâåðäæåííÿì òîãî, ùî ëþäè íå âì³þòü ñï³ëêóâàòèñÿ ³íàêøå… Ñàìå òàê çàêîõàí³ñòü ïëóòàþòü ³ç ëþáîâ’þ. ß õî÷ó çàïðîïîíóâàòè âàì ïåðåë³ê ³ç äåÿêèìè õàðàêòåðèñòèêàìè, àáè ç äîñâ³äó çðîçóì³òè, ÷è öå çàêîõàí³ñòü, ÷è ñïðàâæíÿ ëþáîâ. Çàêîõàí³ñòü ñòîñóºòüñÿ ô³çè÷íî¿ ÿêîñòè ñêëàäîâî¿ ëþäèíè, ëþáîâ – ¿¿ çð³ëîñòè. Äëÿ çàêîõàíîñòè íå ïîòð³áíà ìóæí³ñòü: äîñòàòíüî ïðîñòî ùîñü ðîáèòè ³ ïóñòèòè âñå çà òå÷³ºþ. Àëå ÿ çâåðòàþñÿ äî ëþäåé, ÿê³ ïðàãíóòü âèêîðèñòîâóâàòè ñâ³é ðîçóì òà ñâîþ ñõèëüí³ñòü äî òðàíñöåíäåíòíîñòè2. ßêà áè òîä³ ³ñíóâàëà â³äì³íí³ñòü ì³æ íàìè òà òâàðèíàìè?  çàêîõàíîñò³ ñåêñ º íàéãîëîâí³øèì, à â ëþáîâ³ â³í – îäíà ç ìîæëèâîñòåé âèñëîâèòè ïî÷óòòÿ. Áàãàòî õòî ââàæຠñåáå íàéðîçóìí³øèì, áî æèâå òàê, ÿê æèâå – çàêîõàí³ñòþ, à íå ëþáîâ’þ – ò³ëüêè òîìó, ùîá íå âèçíàâàòè á³äí³ñòü ñâî¿õ åìîö³é òà íåâì³ííÿ ñï³ëêóâàòèñÿ ³íøèì ÷èíîì. ϳä ÷àñ çàêîõàíîñòè íàì çäàºòüñÿ, ùî æèâåìî â ³íø³é, í³æ äîòåïåð, ä³éñíîñò³. Êîëè êîõàºìî, ä³éñí³ñòü ñòຠãàðìîí³éíîþ ñêëàäîâîþ çâ’ÿçêó, ùî ï³äòðèìóº éîãî ³ çì³öíþº. 2 Òðàíñöåíäåíòíèé – ÿêèé ïåðåáóâຠïîçà äîñâ³äîì, íåäîñòóïíèé äëÿ ëþäñüêîãî ï³çíàííÿ.
14
ϳä ÷àñ çàêîõàíîñòè îñîáà ³íøîãî ïåðåòâîðþºòüñÿ íà íàâ’ÿçëèâó ³äåþ, áåç ÿêî¿ æèòòÿ íåìîæëèâå; â ëþáîâ³ æ ³íøèé ïðèñóòí³é çàâæäè â ñòîñóíêàõ, àäæå ñàìå ç íèì òè çáóäóâàâ ³ ïðîäîâæóºø ðîçáóäîâóâàòè ïåâíèé ïðîºêò ³ æèòòÿ. Çàêîõàí³ñòü – öå íå ïðîºêò. Öå ëèøå çàõîïëèâà ìèòü, ÿêà ìîæå òðèâàòè ì³ñÿöÿìè ÷è íàâ³òü ðîêàìè. Çàêîõàí³ñòü ïðèõîâóº ãëèáîêó âíóòð³øíþ ñàìîòí³ñòü, à ïàðòíåðà øóêàþòü, ùîá â³ä÷óâàòè æèòòÿ; â ëþáîâ³ âíóòð³øí³é ñâ³ò îäí³º¿ íå çàëåæíî¿ â³ä ³íøèõ îñîáè ñïðÿìîâàíèé íà âèá³ð ïîºäíàòèñÿ ç êîõàíèì, ùîá ïðîäîâæóâàòè øëÿõ ðàçîì. Çàêîõàí³ñòü – öå ³ñêðà, ÿêó ïåðåïëóòàëè ç ïîëóì’ÿì; à ëþáîâ – öå íåçãàñèìèé âîãîíü. Çàêîõàí³ñòü áà÷èòü íàñîëîäó ëèøå â ïàðòíåð³, à â ëþáîâ³ ùàñòÿ º íàä³éíîþ îñíîâîþ æèòòÿ. Çàêîõàí³ñòü ñòâîðþº ³ëþç³þ çðîñòàííÿ, àëå öå ëèøå òèì÷àñîâà çóïèíêà ïî÷óòò³â, à ëþáîâ çà îçíà÷åííÿì º îñîáèñòèì ³, ÿê íàñë³äîê, êîëåêòèâíèì çðîñòàííÿì. Êîëè ìèíຠçàêîõàí³ñòü, òî âñåðåäèí³ ëþäèíà â³ä÷óâຠíåéìîâ³ðíó ïîðîæíå÷ó, õî÷à, ìîæëèâî, ñàìå öå äîçâîëÿº ïîáà÷èòè òå, ùî òàì ³ñíóâàëî çàâæäè, à òåïåð ò³ëüêè ðîçðîñëîñÿ. Òà ëþáîâ, ïðî ÿêó ÿ ãîâîðþ, íå ìຠê³íöÿ, îñê³ëüêè ïîäîðîæ ðîçïî÷èíàëè áåç æîäíî¿ ïóñòîòè. Çàêîõàí³ñòü áî¿òüñÿ ñìåðòè, à â ëþáîâ³ öèõ ñìåðòåé áàãàòî, àëå âñ³ âîíè â³äñòóïàþòü ïåðåä çíàííÿì, ùî ñàìå òàê íàäàºòüñÿ ñåíñ ³ çíà÷åííÿ æèòòþ. Ó çàêîõàíîñò³ íåìຠæîäíèõ ìåæ, à â ëþáîâ³ îáìåæåííÿ øóêàþòü, âèçíàþòü òà ïðèéìàþòü. 15
ϳä ÷àñ çàêîõàíîñòè çäîðîâèé ãëóçä â³äñòóïຠíà çàäí³é ïëàí, à â ëþáîâ³ â³í â³ä³ãðຠîäíó ç íàéâàæëèâ³øèõ ðîëåé. Ïðèðîäà çàêîõàíîñòè íàäຠ¿é åêñêëþçèâíîñòè, à íå óí³âåðñàëüíîñòè. Çàêîõàí³ñòü íàìàãàºòüñÿ ïðèâëàñíèòè, à ëþáîâ – äàðóº. Çàêîõàí³ñòü îâîëîä³âຠîñîáàìè, ÿê³ ¿¿ ïåðåæèâàþòü, à îñîáè, ÿê³ ëþáëÿòü, ðàçîì òâîðÿòü ñâîþ ëþáîâ, à íå ñòàþòü ¿¿ ðàáàìè. Çàêîõàí³ñòü ïðÿìóº äî çëèòòÿ: îáðàç ïàðòíåðà, éîãî î÷³, éîãî îáëè÷÷ÿ íàâ’ÿçëèâî ïåðåñë³äóþòü îñîáó. À ëþáîâ – öå âèá³ð òà ïðèéíÿòòÿ ð³øåíü. Ñóìí³âè ðóéíóþòü çàêîõàí³ñòü ³ çì³öíþþòü ëþáîâ. Çàêîõàí³ñòü ñêëàäàºòüñÿ ç îäíèõ ëèøå åìîö³é, à ëþáîâ âêëþ÷ຠâ ñåáå ³ âîëþ. Çàãàëîì çàêîõàí³ñòü á³ëüøå â³äïîâ³äຠïñèõ³ö³ ìàëåíüêî¿ äèòèíè, ÿêà ó ñâî¿é äèòÿ÷³é âñåìîãóòíîñò³ ïðàãíå âñå é îäðàçó; ëþáîâ ïðèçíà÷åíà äëÿ çð³ëèõ îñ³á, ÿê³ íå áîÿòüñÿ ÷àñó, à, íàâïàêè, âðàõîâóþòü éîãî. Çàêîõàí³ñòü íàäòî ïîñåðåäíÿ, àäæå âîíà îáìåæóºòüñÿ âèäèì³ñòþ; ëþáîâ, íàòîì³ñòü, æèâèòüñÿ ãëèáèíîþ ³íøîãî. Ëþáîâ í³êîëè íå ìîæå áóòè ïîñåðåäíüîþ. Çàêîõàí³ñòü ï³äïîðÿäêîâóºòüñÿ ëîã³ö³ ñïîæèâàííÿ, à ëþáîâ – ëîã³ö³ áóòòÿ ³ ñâ³äîìîñòè. Ñòðàæäàííÿ âáèâຠçàêîõàí³ñòü ³ â³ä÷óâຠðîçóì³ííÿ ç áîêó ëþáîâè. Ó çàêîõàíîñò³ äâîº ñàìîçíèùóþòüñÿ, â ëþáîâ³ – ïîìíîæóþòüñÿ. 16
Çàêîõàí³ñòü – äóæå ëåãêà, àëå âîíà ñïóñòîøóº ëþäèíó. Ëþáîâ – äóæå ñêëàäíà, àëå ëþäèíó âîíà íàïîâíþº.
Ó ïîøóêàõ ïðèâàáëèâî¿ îñîáè ßê ìè âæå ïîáà÷èëè, âñ³ ìîæóòü ëþáèòè, àëå ìàëî õòî öå ðîáèòü, îñê³ëüêè íàäຠïåðåâàãó çàêîõàíîñò³. Äëÿ çàêîõàíîñòè íå òðåáà äîêëàäàòè íàäì³ðíèõ çóñèëü, àäæå äîñòàòíüî ï³ääàòèñÿ âíóòð³øí³ì â³ä÷óòòÿì, ïîïëèñòè çà òå÷³ºþ ô³çè÷íî¿ ïðèâàáëèâîñòè, íå çàãëèáëþþ÷èñü ó ðîçäóìè ïðî ³íøîãî òà ïðî ñåáå. Æèòòÿ çäàºòüñÿ ìð³ºþ. Àëå íàñïðàâä³ öå ³ëþç³ÿ. Çîâí³øí³ îáñòàâèíè äëÿ çàêîõàíîñòè âàæëèâ³, àäæå òå, ÿê ïàðòíåð âèãëÿäàº, õîäèòü, 䳺, ùî ðîáèòü ïîðó÷, éîãî ïðîôåñ³ÿ, ñîö³ÿëüíèé é åêîíîì³÷íèé ñòàòóñ – âñå öå âèçíà÷í³ é âèð³øàëüí³ åëåìåíòè.  íàøîìó ñóñï³ëüñòâ³, ÿêå ñòຠäåäàë³ åãî¿ñòè÷í³øèì òà ïîñåðåäí³øèì, ëþäè íàçèâàþòü ëþáîâ’þ àáî òå åéôîð³éíå â³ä÷óòòÿ, ÿêå íàïîâíþº ëþäèíó ï³ä ÷àñ íàñîëîäè, àáî æ çàäîâîëåííÿ â³ä ïðàãíåííÿ ëþáîâè ³íøèõ. Äëÿ äîñÿãíåííÿ òàêî¿ ìåòè âèêîðèñòîâóþòüñÿ âñ³ ðåñóðñè. ² çàçâè÷àé îáðàíèé øëÿõ òàêèé: ïëåêàòè êðàñó ò³ëà, õîäèòè â ñïîðòçàë, óñóâàòè àáî êîðèãóâàòè íååñòåòè÷íå ó çîâí³øíîñò³, ï³äãàíÿòè ñâîþ ô³ãóðó ³ âèãëÿä ï³ä ïðèéíÿò³ åòàëîíè ìîäè òà óñï³õó. Çîâí³øí³ñòü º íà ïî÷àòêó çàêîõàíîñòè âèð³øàëüíîþ. ß áè ñêàçàâ: îñîáëèâ³ñòü îáëè÷÷ÿ òà ò³ëà ñòຠãîëîâíîþ ðèñîþ îñîáè òà º îñíîâíèì åëåìåíòîì ñï³ëêóâàííÿ é àáñîëþòíèì çíàðÿääÿì ñïîêóñè òà ïðèâàáëåííÿ. 17
Öå ñòîñóºòüñÿ é îäÿãó, ÿêèé çàâæäè ïîâèíåí áóòè ìîäíèì, ñïðèÿþ÷è ïðèâàáëèâîñò³. Íàâ³òü ïîâåä³íêà ìຠâ³äð³çíÿòèñÿ ïðèâ³òí³ñòþ ³ ââ³÷ëèâ³ñòþ, à êîëè íàâ³òü ³ àãðåñèâí³ñòþ, òî ñàìå ïåâíîãî òèïó, ùî ïðèòàìàííà ïîïóëÿðíèì ãåðîÿì ìîäíèõ ô³ëüì³â. Ðîçìîâà ïîâèííà â³äð³çíÿòèñÿ ö³êàâ³ñòþ. Îäíèì ñëîâîì, óñå íàãàäóº 䳿 ó ïðîöåñ³ ïðîäàæó ïåâíîãî òîâàðó. Îá’ºêò ïðàãíåííÿ º îñîáîþ ç óñ³ìà âèùåíàçâàíèìè ðèñàìè. Íàñïðàâä³ ïîøóê ÷îëîâ³êà æ³íêîþ íàãàäóº øîï³íã ó ñóïåðìàðêåò³: øóêàþòü íàéêðàùèé òîâàð àáî òîâàð ³ç òèìè ñêëàäíèêàìè, ùî ëþäèí³ äî âïîäîáè. Àëå öå íå òà ëþáîâ, ÿêó ÿ ìàþ íà óâàç³. Äëÿ ïîäàëüøîãî íåîáõ³äí³ ïëàíóâàëüíà ñòàä³ÿ òà áàæàííÿ éòè âïåðåä ðàçîì. ²íøèì ïðèíöèïîì, çäàòíèì íàì äîïîìîãòè êðàùå çðîçóì³òè ïðèíöèï âèáîðó ³ «ëþáîâè» â ñó÷àñíîìó ñóñï³ëüñòâ³, º ïîä³ë íà êàòåãî𳿠çã³äíî ç óëþáëåíèìè âèäîì ñïîðòó, ðåñòîðàíîì, òèïîì â³äïóñòêè, ñòèëåì ìóçèêè òîùî.  öüîìó ñóñï³ëüñòâ³, ÿêå áåçíàä³éíî çàáóëî ïðî îñîáëèâîñò³ ñï³ëêóâàííÿ òà âòðà÷ຠâëàñíó ïîäîáó, â³äíàõîäæåííþ ñîá³ ïîä³áíèõ ñïðèÿº çàêîõàí³ñòü. Âñ³ ëþäè äàâíî òðèìàþòüñÿ ðàçîì ó ãðóïàõ, ÿê³ º ê³ëüê³ñíî ð³çíèìè, àëå â ÿêèõ ñìàêè ³ ñòèëü ñï³ëüíîãî ïåðåáóâàííÿ ñòàíäàðòèçîâàí³ (íå çàáóâàéìî, ùî ìîäåë³, ÿê³ íàì ïðîïîíóþòü çàñîáè ìàñîâî¿ ³íôîðìàö³¿, ïîøèðþþòüñÿ â óñüîìó ñâ³ò³). Ëþäè âæå íàâ³òü íå çíàþòü, ùî îçíà÷ຠëþáèòè. Âîíè â³ðÿòü: ëþáîâ º âñ³ì âèùåçãàäàíèì ³ ïîòð³áíà ëèøå äëÿ äîòðèìàííÿ ïðèéíÿòèõ åòàëîí³â. Ëþäè â³ðÿòü, ùî ëþáèòè ëåãêî ³ ùî öå ïðîñòî ãàð18
íèé ìîìåíò êîíêðåòíîãî äíÿ ³ âñüîãî æèòòÿ, à ºäèíà ïðîáëåìà – çíàéòè â³äïîâ³äíó îñîáó. Àëå òàêà ïîâåä³íêà àæ í³ÿê íå ñïðèÿº áàæàííþ çðîñòàòè îñîáèñòî ³ âîäíî÷àñ ðàçîì. Öÿ çâè÷êà íå ïåðåäáà÷åíà âèùåíàâåäåíèì ïåðåë³êîì, àëå âîíà º ºäèíèì ³ ñïðàâæí³ì êëþ÷åì äëÿ çàíóðåííÿ ó òå, ùî ÿ íàçèâàþ ëþáîâ’þ. Ñê³ëüêè îñ³á ïðîõîäèëè ÷åðåç ì³é îô³ñ ³ç îäíèì ³ òèì ñàìèì ïèòàííÿì: «Ïðîôåñîðå, à ÿ çíàéäó â³äïîâ³äíîãî ÷îëîâ³êà/â³äïîâ³äíó æ³íêó?». Âîíè íå çíàþòü: ïðîáëåìà íå ó â³äíàõîäæåíí³ â³äïîâ³äíèõ ÷îëîâ³êà ÷è æ³íêè, à ó çâåðíåíí³ äî ñåáå ç ïèòàííÿì: «À ÿ âì³þ ëþáèòè? ß âèðîáèâ ó ñîá³ âì³ííÿ ëþáèòè?». Êîëè ðîçïî÷èíàòè ç òàêèõ ïèòàíü, òîä³ îìð³ÿí³ æ³íêà ÷è ÷îëîâ³ê çíàéäóòüñÿ, îñê³ëüêè øóêàºø âæå íå ïåâíèé ïðèâàáëèâèé «òîâàð», à îñîáó, ùî éäå ñâî¿ì øëÿõîì, à âàøå çàâäàííÿ ïîëÿãຠó ðîçóì³íí³, ÷è öåé øëÿõ º òàêîæ âàøèì! Ëþäè ïðàöþþòü, æåíóòüñÿ çà óñï³õîì, çàéìàþòüñÿ ñïîðòîì, ïðàãíóòü ãðîøåé ³ ñëàâè, à äëÿ äîñÿãíåííÿ ñâ ìåòè âæå çìàëêó ðîçïî÷èíàþòü ïðîñóâàòèñÿ ó ïåâíîìó íàïðÿì³. Õòîçíà ÷îìó, êîëè éäåòüñÿ ïðî ëþáîâ, óñ³ äóìàþòü, ùî âîíà ç’ÿâëÿºòüñÿ íåñïîä³âàíî çàâäÿêè ÿêîìóñü çàêëèíàííþ ³ ïîòð³áíî ëèøå æèòè íåþ. Ìåí³ çäàºòüñÿ, çà öèì ïåðåêîíàííÿì ïðèõîâóºòüñÿ îñíîâíà ïðè÷èíà ô³àñêî ñòîñóíê³â, øëþá³â ³ ëþáîâè. Àäæå í³÷îãî íå ñòàºòüñÿ ÷åðåç ìàã³÷í³ ôîðìóëè. Òèì á³ëüøå, êîëè éäåòüñÿ ïðî ëþáîâ. Òåïåð âè ðîçó쳺òå: çã³äíî ç ìî¿ìè ïåðåêîíàííÿìè çóïèíÿòèñÿ íà çàêîõàíîñò³ îçíà÷ຠïîì³íÿòè ñïðàâæíº áàãàòñòâî íà ê³ëüêà ìîíåò, ïîçè÷åíèõ íàì áëèçüêîþ îñîáîþ íà ê³ëüêà äí³â ÷è ì³ñÿö³â. 19
Ïîâ³ðòå ìåí³, îñê³ëüêè â êîæíîìó ç íàñ – àáñîëþòíî â êîæíîìó – ³ñíóº ïîòåíö³ÿë âì³ííÿ ëþáèòè, òî ÿ íå áà÷ó ³íøîãî øëÿõó, îêð³ì ïëåêàííÿ ³ ðîçâèòêó öüîãî âì³ííÿ âæå çìàëêó. Êîëè âè áà÷èòå ëþäåé, ÿê³ ïî-ñïðàâæíüîìó ëþáëÿòü îäíå îäíîãî, íå òðåáà ¿ì çàçäðèòè. ² íå äóìàéòå, ùî ¿ì ïðîñòî ïîùàñòèëî. Âîíè äîñÿãëè öüîãî ï³ñëÿ äîâãîãî øëÿõó, ðîçïî÷àòîãî áàãàòî ðîê³â òîìó!
Âì³ííÿ ëþáèòè Åëåìåíòè, íà ÿêèõ áàçóºòüñÿ âì³ííÿ ëþáèòè, º òèìè ñàìèìè, ùî íåîáõ³äí³ äëÿ áàãàòîãî ³ òâîð÷îãî îñîáèñòîãî òà êîëåêòèâíîãî çðîñòàííÿ. ×èòàííÿ öèõ ñòîð³íîê ìîæå ðîç÷àðóâàòè òîãî, õòî î÷³êóâàâ íà ïîñ³áíèê ³ç ³íñòðóêö³ÿìè ïðî ñïîñ³á íàâ÷èòèñÿ ëþáèòè. Âì³ííÿ ëþáèòè íå çäîáóâàºòüñÿ íà òåîðåòè÷íîìó ð³âí³, ÿê ï³äãîòîâêà äî åêçàìåíó ç ï³äðó÷íèêîì. ² öå íå òå ñàìå, ùî â÷èòüñÿ íàïàì’ÿòü. Âì³ííÿ ëþáèòè íàëåæèòü äî ìîæëèâîñòåé, çàêëàäåíèõ ó ñàì³é ëþäèí³. ßê ³ âñ³ âì³ííÿ, âîíî ì³ñòèòüñÿ âñåðåäèí³ íàñ. Âîíî íå ïîõîäèòü àí³ ççîâí³, àí³ â³ä ³íøèõ ëþäåé. Àëå íåîáõ³äíî âì³òè øóêàòè éîãî, ðîçï³çíàâàòè, ïðèéìàòè, ùîá ïîò³ì ðîçâèíóòè, çá³ëüøèòè òà çì³öíèòè. Çã³äíî ç ìîºþ òåîð³ºþ ëþáîâè íå ìîæóòü ëþáèòè ò³, õòî íå çð³ñ îñîáèñòî â ïñèõ³÷íîìó òà äóõîâíîìó àñïåêòàõ. ² íå ò³ëüêè. Ö³ äâ³ ðå÷³ âçàºìîïîâ’ÿçàí³: ÿ ââàæàþ, ùî íå ³ñíóº çð³ëî¿ îñîáè, ÿêà íå â쳺 ëþáèòè, ³ íàâïàêè. Ëþäñüêà îñîáèñò³ñòü íå ñêëàäàºòüñÿ ç ãåðìåòè÷íèõ â³äîêðåìëåíèõ â³äñ³ê³â, àäæå ïîñò³éíèé êîíòàêò â³äáóâà20
ºòüñÿ íà âñ³õ ð³âíÿõ ëþäèíè. Òîìó ÿêùî ëþäèíà âäîìà ïîâîäèòüñÿ åãî¿ñòè÷íî, à ïîçà äîìîì ùåäðà ³ ïðèâ³òíà, âîíà äåñü ëóêàâèòü. Ó çàêîõàíîñò³ ÷è ëþáîâ³ – òàê, ÿê ¿¿ âñ³ ñïðèéìàþòü – àæ í³ÿê íå âèìàãàºòüñÿ áóòè çð³ëèì ïñèõîëîã³÷íî òà äóõîâíî. Ñüîãîäí³ îñîáèñòà ï³äãîòîâêà, êðèòè÷íèé ï³äõ³ä òà áîðîòüáà ç åãî¿çìîì ââàæàþòü àáñóðäíèìè, íåìîäíèìè òà àíòèêâàðíèìè ïîíÿòòÿìè; ìàëî òîãî, ¿õ ââàæàþòü íåãàòèâíèìè ñêëàäîâèìè, ÿê³ âòðó÷àþòüñÿ ó âçàºìèíè äâîõ ëþäåé, ðîáëÿ÷è éîãî íåñòåðïíèì. Ç äðóãîãî áîêó, ÿ ïðîïîíóþ ïðîñòå çàîõî÷åííÿ äî «çðîñòàííÿ» ³ «ëþáîâè», îñê³ëüêè äîáðå çíàþ: âñ³ ìè ºäèí³ òà íåïîâòîðí³ ³ íåìà óí³âåðñàëüíîãî ðåöåïòà, à øëÿõè, ÿê³ âåäóòü äî ãîëîâíî¿ äîðîãè äóõîâíîãî òà ïñèõîëîã³÷íîãî çðîñòàííÿ – à âîäíî÷àñ ³ äî ëþáîâè – º ð³çíèìè òà îñîáèñòèìè. Ò³, õòî ìåíå çíàþòü, ó êóðñ³: ÿ íå ïðèòðèìóþñÿ áà÷åííÿ ëþäèíè ÿê îäíîçíà÷íîãî òà íåñóïåðå÷ëèâîãî òâîð³ííÿ, îñê³ëüêè ìàþ ä³ÿëåêòè÷íå áà÷åííÿ, ùî âðàõîâóº áàãàòîçíà÷í³ñòü, ñóïåðå÷í³ñòü, äîñâ³ä áîëþ3, ñàìîòí³ñòü, à òàêîæ ïðàãíåííÿ âñåìîãóòíîñòè, äîñêîíàëîñòè, ñàìîçíèùåííÿ, îäíèì ñëîâîì, âðàõîâóº äîáðî ³ çëî, æèòòÿ ³ ñìåðòü, ÿê³ ïðèñóòí³ â êîæíîìó ç íàñ. Îòæå, ÿ ñâ³äîìèé òîãî, íàñê³ëüêè áåçê³íå÷íîþ º ñêëàäí³ñòü ëþäèíè òà ëþáîâè. Ó ìî¿é òåî𳿠ëþáîâè íåìຠæîäíèõ ïðèìàðíèõ ³äîë³â, í³÷îãî íå ïîêèäຠçâè÷íèé íàì ëþäñüêèé âèì³ð (ÿêèé ÷àñòî â³äçíà÷àºòüñÿ ñóïåðå÷ëèâ³ñòþ, îñê³ëüêè çàäîâîëåííÿ ÷åðãóºòüñÿ ç íåâäîâîëåííÿì, 3 Äèâ. V. Albisetti, Volontà di guarire, Edizioni Paoline, Cinizello Balsamo, 1987.
21
Íåîáõ³äí³ñòü çðîáèòè âèá³ð Ïð³îðèòåòè Ìè âæå ðîçãëÿíóëè øëÿõ äî ï³çíàííÿ ³ ïîáà÷èëè, ùî â³í äóæå äîâãèé, íåðîçðèâíî ïîâ’ÿçàíèé ³ç æèòòÿì ³, ÿê ³ ñàìå æèòòÿ, º íåâè÷åðïíèì, áåçìåæíèì, ñêëàäíèì. Íàòîì³ñòü îñîáèñò³ñòü ³íäèâ³äóóìà õàðàêòåðèçóºòüñÿ ïåâíèìè ðèñàìè òà âèíÿòêîâèìè íàõèëàìè, ùî â³äð³çíÿþòü îäíó îñîáó â³ä ³íøî¿. Òîé, õòî ñòຠíà øëÿõ çðîñòàííÿ, ïîâèíåí âèçíà÷èòèñÿ ç ïð³îðèòåòàìè. ³í ïîâèíåí âì³òè ðîáèòè âèá³ð ³ ïðèéìàòè ð³øåííÿ. ³í ïîâèíåí âèä³ëèòè â ðåàëüíîñò³, â ÿêó çàíóðèâñÿ, ïåâí³ åëåìåíòè, ñèòóàö³¿, ñòîñóíêè, äîïîì³æí³ ó ðîçâèòêó. Î÷åâèäíî, äëÿ îñ³á, ùî ïðÿìóþòü äî ï³çíàííÿ, âàæëèâó ðîëü â³ä³ãðàþòü ¿õí³é êàëåíäàð ³ çì³íà ÷àñó, ñïîñîá³â, ïðè÷èí, çàâäÿêè ÷îìó ïåðåæèâàºìî ïåâíó çóñòð³÷, ðîáîòó, ìèòü ÷è ñèòóàö³þ. Òà îáñòàâèíà, ùî ó âçàºìèíàõ çðîñòàííÿ º ÷³òêî âèçíà÷åíà ìåòà – ï³çíàííÿ, ñóòòºâî íà öüîìó øëÿõó äîïîìàãàº. ² ñàìå ïðàãíåííÿ äîñÿãíóòè ìåòè âèçíà÷ຠïð³îðèòåòè. Òàê çâàíà ëþáîâ – çàêîõàí³ñòü – íå ïîòðåáóº ïð³îðèòåò³â: óñå ãàðàçä, íåìຠæîäíî¿ ïîòðåáè ùîñü îáèðàòè. Íàòîì³ñòü, êîëè îñîáà ìຠìåòó, âîíà ñàìà óñâ³äîìëþº, êîëè ïîìèëÿºòüñÿ, òîáòî çóïèíÿºòüñÿ íà ðå÷àõ, ëþäÿõ, ìð³ÿõ, íå íàáëèæàþ÷èñü äî ìåòè; àáî æ òîä³, êîëè ïðèéìຠïåâí³ îáñòàâèíè, ðîáîòó ÷è äðóæáó, ùî íå ñïðèÿþòü çðîñòàííþ. 85
ß êàòåãîðè÷íî íå ïîãîäæóþñÿ ç òâåðäæåííÿì: äëÿ çðîñòàííÿ íåîáõ³äíî ïåðåïðîáóâàòè âñå çàïðîïîíîâàíå æèòòÿì! ×èì áè ìè òîä³ â³äð³çíÿëèñÿ â³ä òâàðèí? À äëÿ ëþäèíè, íàòîì³ñòü, ðîáèòè âèá³ð – öå îáîâ’ÿçîê: ¿¿ ðîáîòà, ¿¿ ôóíêö³ÿ. Öå ïðàâî êîæíîãî, õòî íàðîäæóºòüñÿ. Îñîáà º ñòâîð³ííÿì, ùî îáäàðîâàíå ðîçóìîì òà ìîæå íàäàâàòè ñåíñó íàâêîëèøí³ì ðå÷àì. Æèòè îçíà÷ຠîáèðàòè. Çàâæäè. Òåðàïåâòè÷íà ïðàêòèêà ïîñò³éíî çàáåçïå÷óº ìåí³ êîíòàêò ³ç ëþäüìè, ÿê³ íå õî÷óòü ðîáèòè âèá³ð òà ïðèéìàòè ð³øåííÿ, ïðèíàéìí³ âîíè â öüîìó ïåðåêîíàí³, îñê³ëüêè æèâóòü ó ñòàí³ ïîñò³éíîãî íåâðîçó. Íàòîì³ñòü ëþäñüêà îñîáà íàâ³òü ³ç çàïëþùåíèìè î÷èìà, íàâ³òü çà÷èíÿþ÷èñü ïîâñÿê÷àñ ó ñåáå âäîìà, íàâ³òü íå ñï³ëêóþ÷èñü ³ç æîäíèìè æèâèìè ñòâîð³ííÿìè, íàâ³òü âèÿâèâøèñü çàíóðåíîþ ó íàéá³ëüøó òåìðÿâó, íàâ³òü çà íàéñêëàäí³øèõ ôîðì àóòèçìó çàâæäè ðîáèòü ïåâíèé âèá³ð. Öåé âèá³ð ïîëÿãຠó â³äìîâ³ â³ä æèòòÿ. Òàêà ðåàëüí³ñòü ëþäñüêîãî æèòòÿ. ×è ìè õî÷åìî òîãî, ÷è í³, ìè çàâæäè ùîñü îáèðàºìî. Ìè ïðîñòî ïðèðå÷åí³ íà öå. ̳æ ïðèéíÿòòÿì ð³øåííÿ òà çìóøåí³ñòþ éîãî ïðèéíÿòè ÿ íàäàþ ïåðåâàãó ïåðøîìó, õî÷à ³ çíàþ: òàêèé âèá³ð îçíà÷ຠáåçïîñåðåäíº çíàéîìñòâî ç ïñèõ³÷íèìè ñòðàæäàííÿìè, ðîçãóáëåí³ñòþ ðîçóìó òà õâîðîáîþ. гâåíü íåâðîç³â çìåíøóºòüñÿ, êîëè ìè îáèðàºìî ïåâíó ïîâåä³íêó, ï³äõ³ä òà æèòòºâó ïîçèö³þ, çáåð³ãàþ÷è â³ðí³ñòü öüîìó âèáîðó â ÷àñ³ òà ïðîñòîð³. Òàêèì ÷èíîì âèíèêຠàòìîñôåðà äëÿ ðîçï³çíàâàííÿ îñîáèñòî¿ ³äåíòè÷íîñòè. 86
ßêùî ä³â÷èíà ï³ñëÿ çóñòð³÷³ ç ïðèâàáëèâèì þíàêîì íàâàæèëàñÿ íà ³íòèìí³ ñòîñóíêè, òî âîíà âæå çðîáèëà ïåâíèé âèá³ð òà ðîçñòàâèëà ïð³îðèòåòè. Âîíà íàäàëà ïåðåâàãó ô³çè÷íîìó, à íå ïñèõîëîã³÷íîìó òà äóõîâíîìó ï³çíàííþ. Öÿ ä³â÷èíà íå ìຠïðàâà çãîäîì ïëàêàòè òà á³äêàòèñÿ, íàçèâàþ÷è âñ³õ ÷îëîâ³ê³â ñâèíÿìè ÷è îïèñóþ÷è ñâî¿ íåâäà÷³ ñëîâàìè: «Ìåí³ çàâæäè íå ùàñòèòü: ÿ çóñòð³÷àþ íåïðàâèëüíèõ ÷îëîâ³ê³â, ÿê³ çàâæäè õî÷óòü â³ä ìåíå îäíîãî é òîãî ñàìîãî». Òàê³ äóìêè º ïðîñòèìè ïðîºêö³ÿìè. Íàñïðàâä³ æ öÿ ä³â÷èíà ñåðåä áåçìåæíî¿ ê³ëüêîñòè ìîæëèâîñòåé, ÿê³ çàïðîïîíóâàëè ¿é ëþäñüêèé ðîçóì òà òâîð÷³ñòü, îáðàëà ïåâíèé òèï ñï³ëêóâàííÿ, íàäàâøè ïåðåâàãó ïåâíîìó ï³äõîäó ³ ñòèëþ: ô³çè÷íà áëèçüê³ñòü ³ ñòàòåâ³ ñòîñóíêè. Çð³ë³ñòü îñîáè ðîçïî÷èíàºòüñÿ ç âèáîðó. Êîëè çíàºìî, ùî âèáèðàòè, öå îçíà÷àº, ùî ìè äîñÿãëè ïåâíî¿ çð³ëîñòè, àäæå ìîæåìî â³äð³çíÿòè ïð³îðèòåòí³ ïèòàííÿ â³ä ìåíø âàæëèâèõ. Ïð³îðèòåòè â³äîáðàæàþòü ãðàäàö³þ âèáîðó. Ñåêñ ìຠîñîáëèâå çíà÷åííÿ ó âçàºìîðîçóì³íí³ ëþäåé. Ðîçìîâà, ïñèõîëîã³÷íå çíàéîìñòâî ÷åðåç æåñòè, ïîâåä³íêó, ðîçäóìè òà ñòàâëåííÿ äî æèòòÿ – öå çîâñ³ì ³íø³ ñïîñîáè ïîðîçóì³ííÿ ³ ïîñòóïîâîãî ï³çíàííÿ ëþäèíè. Ùèð³ ëþáîâí³ âçàºìèíè âáà÷àþòü ó ô³çè÷í³é áëèçüêîñò³ íàé³íòèìí³øó ôîðìó ñï³ëêóâàííÿ. Öå îçíà÷àº: âîíà ïîâèííà íàñòàòè íàïðèê³íö³, âæå ï³ñëÿ âè÷åðïàííÿ âñ³õ ³íøèõ ôîðì ñï³ëêóâàííÿ òà ï³çíàííÿ. Éìîâ³ðíî, âè ââàæàòèìåòå ìåíå ñòàðîìîäíèì, àëå ÿ äîçâîëþ ñîá³ ñêàçàòè: òàêå ïðàâèëî íå äîïóñêຠæîäíèõ âèíÿòê³â ÷è â³äêëàäàííÿ íà ïîò³ì. 87
Ó âèïàäêó âèùåçãàäàíî¿ ä³â÷èíè ìè ïîáà÷èëè ¿¿ àáñîëþòíó íåñïðîìîæí³ñòü âñòàíîâëþâàòè òðèâàë³ ñòîñóíêè ç ÷îëîâ³êàìè. Âîíà ïåðåïëóòàëà ïðîëîã ³ç åï³ëîãîì, ïîñòàâèâøè íà ïåðøå ì³ñöå íàéïîòóæí³øó ³ ñèìâîë³÷íî íàéáàãàòøó ôîðìó ñï³ëêóâàííÿ ì³æ ëþäüìè. Çâ³ñíî æ, ï³ñëÿ òàêîãî ïî÷àòêó âñå, ùî ñòàíåòüñÿ çãîäîì, âòðàòèòü ñåíñ òà âàæëèâ³ñòü. Àíàëîã³÷íî â³äáóâàºòüñÿ ³ ç ðîáîòîþ. Ó ñâî¿é ïðàêòèö³ ÿ çóñòð³÷àþñÿ ç ðîçëó÷åíèìè îñîáàìè, ùî êàæóòü: «Ë³êàðþ, âè æ çíàºòå, ÿêèì º íàøå ñóñï³ëüñòâî. ß áàãàòî ðîê³â ïðèñâÿòèâ ïðàö³ òà êàð’ºð³, òîæ ó ìåíå äóæå ìàëî ÷àñó íà ëþáîâ òà ïîäðóæíº æèòòÿ». Òàê³ ôðàçè â³ääçåðêàëþþòü íåïðàâèëüíå óÿâëåííÿ ïðî ëþáîâ, îñê³ëüêè º äàëåêèìè â³ä ïîíÿòòÿ ïðî îñîáèñòèé øëÿõ çðîñòàííÿ, ó ñï³ââ³äíîøåíí³ ç ÿêèì ëþáîâ º ëèøå îäí³ºþ ç áàãàòüîõ ãðàíåé. Ñâîºþ ïîâåä³íêîþ òàê³ îñîáè ÷³òêî âêàçóþòü íà ³ñíóâàííÿ ñèñòåìè ïð³îðèòåò³â: ñâ³äîìî ÷è íåñâ³äîìî âîíè ïîñòàâèëè íà ïåðøå ì³ñöå ðîáîòó, à íå ëþáîâ. Çäàòí³ñòü ðîçñòàâëÿòè ïð³îðèòåòè ïîâèííà ñóïðîâîäæóâàòè êîæíó îñîáó ÿê ïðîòÿãîì äíÿ, òàê ³ ïðîòÿãîì óñüîãî ¿¿ æèòòÿ. Âîíà ïîâèííà áóòè íàïîãîòîâ³ ï³ä ÷àñ çóñòð³÷³ ç ³íøîþ îñîáîþ. Äîðå÷íî çàâæäè ñòàâèòè ñîá³ ïèòàííÿ: ÷è ñàìå öÿ îñîáà º ò³ºþ, ùî äîïîìîæå çðîñòè. ³äïîâ³äü ïîâèííà áóòè ùèðîþ. Íå âàðòî îáìàíþâàòè ñåáå. Êîëè ó íàñ âèñòà÷èòü ìóæíîñòè äëÿ â³äïîâ³ä³ «í³», òî öå îçíà÷àòèìå: ìè íàäàºìî ïåðøî÷åðãîâå çíà÷åííÿ îñîáèñòîìó çðîñòàííþ. Ïð³îðèòåòîì ïîâèííî âèñòóïàòè ³ íàøå áà÷åííÿ ïîäðóææÿ. Ìè ïîâèíí³ â³äïîâ³ñòè íà ïèòàííÿ: öåé 88
÷îëîâ³ê (÷è öÿ æ³íêà) çáàãà÷óº ìåíå, áóäå â³ðíèì òîâàðèøåì, äîçâîëèòü ïèøàòèñÿ éîãî/¿¿ êðàñîþ, º çàñîáîì, ùîá íàðåøò³ âèðâàòèñÿ ç-ï³ä áàòüê³âñüêî¿ îï³êè, çáóäæóº ìåíå, äîäຠìåí³ âïåâíåíîñòè, ñïðèÿº ìî¿ì óñï³õàì òîùî… ÷è âñå æ ñàìå ç íèì/íåþ ÿ õî÷ó éòè øëÿõîì çðîñòàííÿ ³ ï³çíàííÿ? ³äïîâ³äü âêàæå íà òå, ÿêèé òèï ïîäðóæíüîãî æèòòÿ ìè îáèðàºìî. Âñå ³íøå – â³äìîâêè òà âèïðàâäàííÿ – ïîòð³áí³ äëÿ òîãî, ùîá ìè ³ íàäàë³ ñïîê³éíî æèëè íåïðàâäîþ.
³ðí³ñòü ³ðí³ñòü – öå äóæå ñåðéîçíà ïðîáëåìà. Çàçâè÷àé êíèæêè ïðî ëþáîâ, ÿêó ëåãêî çäîáóòè, íå ïèøóòü ïðî â³ðí³ñòü. Ö³ëêîì ìîæëèâî, ùî ìè æèâåìî â åïîõó, êîëè â³ðí³ñòü, ÿê ³ âñ³ ³íø³ ñåðéîçí³ ö³ííîñò³, ââàæàºòüñÿ ñêëàäíîþ, íåçðó÷íîþ, íåìîäíîþ òà àíòèêâàðíîþ. Ƴíî÷³ æóðíàëè, ïñèõîëîãè, ïñèõîàíàë³òèêè ³, íà æàëü, äåÿê³ ïðåäñòàâíèêè Öåðêâè á³ëüøå íå ãîâîðÿòü ïðî âàæëèâ³ñòü â³ðíîñòè. Ó ñóñï³ëüñòâ³, ÿêå íå ïðàãíå äî ï³çíàííÿ, öå ìຠñâîº ïîÿñíåííÿ. Ïîãëÿíüòå íà á³ëüø³ñòü ïîäðóæí³õ ïàð: âîíè ãîòîâ³ äî åêîíîì³÷íèõ òà ñîö³ÿëüíèõ æåðòâ, íà â³äì³íó â³ä æåðòâè íà êîðèñòü â³ðíîñòè. Òàêå âðàæåííÿ, í³áè â³ðí³ñòü º æåðòâîþ! Ó ùèðèõ âçàºìèíàõ â³ðí³ñòü íå ëèøå íå òðàêòóºòüñÿ ÿê ñàìîâ³ääàí³ñòü ³ ÿê ïîçáàâëåííÿ ÷îãîñü, àëå ñòຠïðèðîäíîþ äëÿ çâ’ÿçêó. Ó í³é íå ñóìí³âàþòüñÿ. ³ðí³ñòü – öå íå ä³ÿëüí³ñòü ³ íå çä³áí³ñòü, 89
ÿêó òðåáà ðîçâèâàòè, àäæå âîíà º ïðèðîäíîþ ñêëàäîâîþ ñïðàâæíüî¿ ëþáîâè. Áåç íå¿ í³ÿê! Àëå ÷îìó ëþäè çðàäæóþòü? Á³ëüø³ñòü øóêຠô³çè÷íîãî, ñòàòåâîãî çàäîâîëåííÿ, ÿêîãî íå îòðèìóþòü â³ä ïàðòíåðà. ²íø³ øóêàþòü í³æíîñòè, ÷óéíîñòè òà ëàñêè, ÿêèõ íåìຠïîðÿä. ª é òàê³, ùî íàâàæóþòüñÿ íà çðàäó äëÿ ïåðåæèâàííÿ â³ä÷óòòÿ «êóøòóâàííÿ» çàáîðîíåíîãî ïëîäó. Õòîñü âïåâíåíèé ó çàêîõàíîñò³ äî ³íøî¿ îñîáè. Äåõòî çðàäæóº çàðàäè ïîìñòè ïàðòíåðó, ³íø³ – ÷åðåç çâè÷àéí³ñ³íüêó íóäüãó. Äåÿê³ îñîáè çàÿâëÿþòü, ùî öå ìîäíî. Ïåâí³ ëþäè õî÷óòü ïîçíàéîìèòèñÿ ç êèìîñü, â³äì³ííèì â³ä ïàðòíåðà, îñê³ëüêè îáðàíèé øëÿõ – íàéîïòèìàëüí³øèé. ª é òàê³, ÿê³ íàâàæóþòüñÿ ñòâåðäæóâàòè: çðàäà çì³öíþº ïîäðóææÿ, à õòîñü ïðîñòî õî÷å ïåðåæèòè íîâó ïðèãîäó. Ïåðåë³ê ìîæíà ïðîäîâæóâàòè, àëå ÿ ââàæàþ, ùî âèùåíàçâàíîãî äëÿ íàøèõ ðîçäóì³â âèñòà÷èòü. ßê áà÷èòå, ïðè÷èí äëÿ ïîðóøåííÿ â³ðíîñòè ïàðòíåðó äóæå áàãàòî, àëå âñ³ âîíè ìàþòü ñï³ëüíèé çíàìåííèê. Êîëè óâàæíî ïðèäèâèòèñÿ, òî ëåãêî ïîì³òèòè: çðàäíèê óñâ³äîìëþº òó ÷è ³íøó ñèòóàö³þ íå äî ê³íöÿ. Ëþäè øóêàþòü ïîçà ïîäðóæí³ìè ñòîñóíêàìè îáðàçè, ô³ãóðè, ò³ëà, îáëè÷÷ÿ, â³ä÷óòòÿ òà ñèòóàö³¿. Âîíè íàáóâàþòü îñîáëèâîãî çíà÷åííÿ, ÿêå ìîìåíòàëüíî çíèêຠï³ñëÿ âíóòð³øíüîãî ñàìîî÷èùåííÿ. Äîòè, äîêè ëþäèíà íå çàíóðèòüñÿ â ãëèáèíè ñâ ïñèõ³êè çàâäÿêè àíàë³òè÷í³é ïðàö³, ùîá çðîçóì³òè ìîòèâàö³þ âëàñíèõ ïðàãíåíü, î÷³êóâàíü, ïîòðåá ³ íåâðîç³â, âîíà çàëèøàòèìåòüñÿ çàëåæíîþ â³ä çîâí³øí³õ ÷èííèê³â. Îñòàíí³, àïåëþþ÷è äî íåâèð³øåíèõ ïðîáëåì, ÿê³ 90
îñ³ëè â ãëèáèíàõ ñâ³äîìîñòè, ìàòèìóòü íàä ëþäèíîþ íåéìîâ³ðíó âëàäó ³ ðîáèòèìóòü ç íåþ âñå, ùî çàáàæàþòü. Ìîÿ òåîð³ÿ ëþáîâè ïåðåäáà÷àº: ïàðòíåðè ïîâèíí³ ñàìîñò³éíî ïðîâîäèòè ïðàöþ ç àíàë³çó, ñàìîï³çíàííÿ ³, ÿêùî íåîáõ³äíî, ïñèõîòåðàﳿ, òàê, àáè ðîçïî÷àòè øëÿõ äî îñîáèñòîãî ï³çíàííÿ, âíóòð³øíüîãî ìèðó òà ïîñëàáëåííÿ íåâðîòè÷íîãî ð³âíÿ. Ðèçèê çðàäè çìåíøóºòüñÿ, ÿêùî ¿¿ ìîæëèâ³ñòü âèêëþ÷èòè, îñê³ëüêè ëþäèíà òîä³ ïðèïèíÿº øóêàòè â îòî÷åíí³ ñïîñîáè çàäîâîëåííÿ âëàñíèõ ïîòðåá, ïðàãíåíü ÷è ìð³é. Ìàëî òîãî, ó ïàðòíåð³, ÿêèé òàêîæ ïðàöþº íàä ñîáîþ, âîíà â³äíàõîäèòü îñîáó, ùî ïðîñóâàºòüñÿ ðàçîì øëÿõîì ï³çíàííÿ òà ïðàâäè. Ñàìå öå ³ º ò³ íåîáõ³äí³ ïð³îðèòåòí³ óìîâè, áåç ÿêèõ íåðåàëüíî îáðàòè ñóïóòíèêà æèòòÿ. Îêð³ì òîãî, ³íøèé, â ÿêîìó ìè â³ääçåðêàëþºìîñÿ, æèâå ñàìîï³çíàííÿì, äîïîìàãàþ÷è íàì ñâîºþ ïðèñóòí³ñòþ, ä³ÿëüí³ñòþ òà, ïåðåäóñ³ì, ëþáîâ’þ. ²íøèé çàâæäè òðèìàòèìå òåáå çà ðóêó. ² òè ïðî öå çíàºø. Ó ùèðèõ âçàºìèíàõ ³íøèé óîñîáëþº âñ³ ò³ ðèñè, ô³ãóðè, îáëè÷÷ÿ, â³ä÷óòòÿ, åìîö³¿ ³ ïðàãíåííÿ, ÿê³ òàê âàì ïîòð³áí³ (ÿêùî, çâè÷àéíî, ïîòð³áí³). Çà òàêèõ îáñòàâèí, êîëè õòîñü íàâàæèòüñÿ íà çðàäó, òî íàñàìïåðåä çðàäèòü ñåáå ñàìîãî.
91
Ñåêñ Ñåêñ º îäíèì ³ç íàéïîïóëÿðí³øèõ âèä³â ïîâåä³íêè ³ ïîðîçóì³ííÿ ì³æ ëþäüìè. Öå ô³çè÷íà òà ³íòèìíà ñôåðà, òîáòî âîíà âèìàãຠâ³ä ëþäåé âêëàäàííÿ ñâî¿õ ñèë, ôàíòàç³é òà íåâðîç³â. Ùî õèòê³øà ïñèõ³êà ëþäèíè, òî á³ëüøå îñîáà ³íâåñòóº â ñåêñ. ×èì õâîðîáëèâ³øà ëþäèíà, òèì á³ëüøå óâàãè ïðèä³ëÿºòüñÿ âëàñíå ñåêñó. Öå îçíà÷àº, ùî òàê³ îñîáè àáî ìàþòü éîãî çàáàãàòî, àáî æ, íàâïàêè, âçàãàë³ â³äìîâèëèñÿ â³ä íüîãî ÷åðåç âíóòð³øí³é ñòðàõ. ×åðåç ñïåöèô³êó ëþäñüêîãî ò³ëà ñòàòåâ³ â³äíîñèíè º øàíñîì íàéá³ëüø ò³ñíîãî ò³ëåñíîãî çâ’ÿçêó, êîëè ïîºäíóþòüñÿ ïåâí³ îðãàíè, ùî äîçâîëÿº âçàºìèíàì ³ç ³íøîþ îñîáîþ ä³éòè äî ï³êó ñâîãî âèÿâó, îñÿãíóòè ìàêñèìàëüíèé ð³âåíü íåïîä³ëüíîñòè àáî æ â³ääàëåíîñòè, ñòàòè îñâÿ÷åííÿì ò³ëà àáî æ ñêèíóòè éîãî ó âóëüãàðíó ïð³ðâó îãèäè. ² íå ò³ëüêè. Ñòàòåâ³ ñòîñóíêè óîñîáëþþòü íàéâèùèé, íàéòàºìíè÷³øèé ³ íàéá³ëüø áîæåñòâåííèé ìîìåíò, äî ÿêîãî äîòè÷í³ ëþäñüê³ ñòâîð³ííÿ: çà÷àòòÿ, íàðîäæåííÿ íîâîãî æèòòÿ. ×åðåç âñ³ ö³ ïðè÷èíè ÿ ââàæàþ ñòàòåâ³ ñòîñóíêè ñâÿùåííîþ 䳺þ, ÿêà ïîâèííà â³äáóâàòèñÿ ëèøå ó ïåâíîìó êîíòåêñò³. Òåïåð âè äîáðå ðîçó쳺òå, ÷îìó ÿ òàê ð³øó÷å âèñòóïàþ ïðîòè æóðíàë³â, êíèã òà ëþäåé, ùî íå âðàõîâóþòü âàæëèâ³ñòü ñòàòåâèõ â³äíîñèí, ãîâîðÿ÷è ïðî íèõ çàâæäè é ñêð³çü ÿê ïðî äð³áíè÷êó. ß ùå í³êîëè íå ñïîñòåð³ãàâ òàêî¿ çâåðõíîñòè ³ ïîñåðåäíîñòè, ùî ïàíóþòü ó ñó÷àñíîìó ñóñï³ëüñòâ³, 92
òàêîãî âóëüãàðíîãî ³ ïðèì³òèâíîãî ï³äõîäó äî âëàñíîãî ò³ëà. Íà æàëü, ðîáîòà çìóøóº ìåíå âèñëóõîâóâàòè ä³â÷àò, ÿê³ ââàæàþòü ñåáå íåïîâíîö³ííèìè, îñê³ëüêè ùå í³êîëè íå âñòóïàëè â ñòàòåâ³ â³äíîñèíè. ß äåäàë³ á³ëüøå â³ääàëÿþñÿ â³ä ñóñï³ëüñòâà, äå ö³ ñòîñóíêè òðàïëÿþòüñÿ íà êîæíîìó êðîö³, íàãàäóþ÷è ïðîäóêò, ÿêèé òðåáà âèêîðèñòàòè ³ âèêèíóòè â ñì³òíèê, íåíà÷å éîãî êóïóþòü ó ñóïåðìàðêåò³, îáèðàþ÷è êîæíîãî äíÿ ùîñü íîâåíüêå çàëåæíî â³ä ñàìîïî÷óòòÿ, íàñòðîþ, ìîäè àáî æ ïðîñòî äëÿ ðîçâàãè. Äëÿ êîæíî¿ ä³¿ àáî ôîðìè ïîâåä³íêè ïåðåäáà÷åí³ ïåâí³ ïðàâèëà. Òîæ ÷îìó â ñôåð³ ñòàòåâèõ â³äíîñèí íåìຠæîäíèõ îáìåæåíü? Íà â³äì³íó â³ä Ðàéõà, Ôðåéäà, Þíãà, Àäëåðà ³ á³ëüøîñòè ïñèõîàíàë³òèê³â ÿ ââàæàþ: ëþäèíà áåç ñòàòåâîãî âèõîâàííÿ, íàä³ëåíà àáñîëþòíîþ ñåêñóàëüíîþ ñâîáîäîþ, í³êîëè íàä öèì íå çàìèñëþâàòèìåòüñÿ, òîáòî í³êîëè íå ñòàíå çð³ëîþ. Äëÿ ñåêñó â íàø ÷àñ íåïîòð³áíî ïðîõîäèòè æîäíèõ êóðñ³â. Äîñòàòíüî çíàéòè ïàðòíåðà. Äåõòî íàñì³ëþºòüñÿ ââàæàòè, ùî â òàêîìó øâèäê³ñíîìó, ïîñåðåäíüîìó òà ñïîæèâàöüêîìó ñóñï³ëüñòâ³ ñåêñ ñòàâ ºäèíèì ñïîñîáîì ñï³ëêóâàííÿ ì³æ ëþäüìè. Õ³áà ìîæíà óÿâèòè òâåðäæåííÿ á³ëüø àáñóðäíå çà öå? Á³ëüø³ñòü ëþäåé íàâàæóþòüñÿ íà ñòàòåâ³ â³äíîñèíè, íå âèòðà÷àþ÷è ÷àñ íà ïîãëèáëåííÿ çíàéîìñòâà.  äåÿêèõ êíèãàõ ïèøóòü, ùî íàéêðàùå âçàãàë³ íå çíàòè ïàðòíåðà! À äåÿê³ ïîäðóæí³ ïàðè ïåðåòâîðèëè ñåêñ íà çâè÷êó, ÿêà âòðàòèëà êîìóí³êàòèâíó ³ ï³çíàâàëüíó ðîëü. Çàðàç ïîïóëÿðíî 93
ââàæàòè, ùî â ïîäðóææ³ âñå ãàðàçä ëèøå çà íàÿâíîñòè ñòàòåâèõ ñòîñóíê³â. ²íøå – íåâàæëèâå. Ó ìåíå º ñåðéîçí³ ñóìí³âè ùîäî âèçíàííÿ ñåêñó âèäîì æèòòºâî¿ àêòèâíîñòè, áåç ÿêî¿ ëþäèíà ïðèðå÷åíà íà çàãèáåëü! ß ðîçóì³þ: ó ñóñï³ëüñòâ³, ïîçáàâëåíîìó ñïðàâæí³õ ö³ííîñòåé, ºâàíãåëüñüêà ÷èñòîòà ñòàëà çàáóòèì, íåïîòð³áíèì òà ôàëüøèâèì ïîíÿòòÿì. À ñê³ëüêè æ ôàëüø³ â ñëîâàõ òàê çâàíèõ ñïåö³ÿë³ñò³â òà åêñïåðò³â ð³çíèõ ãàëóçåé, ÷èì ùîäíÿ ìàéîðÿòü ãàçåòè, æóðíàëè ³ ïåðåïîâíåíå òåëåáà÷åííÿ! ß ââàæàþ, ùî ñó÷àñí³ ïðîÿâè ñåêñó ââàæàòè ñï³ëêóâàííÿì íåìîæëèâî. Àáñóðäí³ñòü öüîãî ñóñï³ëüñòâà ïîëÿãຠâ òîìó, ùî éîãî ÷ëåíè îáèðàþòü â³ëüíó «ëþáîâ», à êîëè âè çíàéîìèòåñÿ ç íèìè ãëèáøå é ³íòèìí³øå, íàâ³òü íåçäàòí³ çàä³ÿòè âëàñíó ñåêñóàëüí³ñòü. Âîíè ïðîñòî íàìàãàþòüñÿ çàñòîñîâóâàòè âèâ÷åí³ ñâîãî ÷àñó ïåâí³ òåõí³êè òà òèïè ïîâåä³íêè. Ïðîôåñ³éíà ïðàêòèêà ïåðåêîíàëà ìåíå ó òîìó, ùî â³ääàâíà çðîñòຠñåêñóàëüíå íåçàäîâîëåííÿ. Ƴíêè âæå íå îòðèìóþòü çàäîâîëåííÿ, à ñòàòèñòè÷í³ äàí³ ïðî ÷îëîâ³÷ó ³ìïîòåíö³þ ïðîñòî ïðèãîëîìøóþòü. ß âæå íå õî÷ó íàâ³òü çãàäóâàòè ïðî ÿâèùå, çóìîâëåíå íåâì³ííÿì ÷îëîâ³ê³â ³ æ³íîê ñï³ëêóâàòèñÿ ì³æ ñîáîþ: ãîìîñåêñóàë³çì, òîáòî ïîòÿã äî ïðåäñòàâíèê³â âëàñíî¿ ñòàò³, ÿêèé ó äåÿêèõ êðà¿íàõ ïðîãðåñóº. Ó ùèðèõ âçàºìèíàõ, ÿê ÿ âæå êàçàâ, ñòàòåâ³ â³äíîñèíè ÿê íàéâèùèé ïðîÿâ ïî÷óòò³â ç’ÿâëÿþòüñÿ íàïðèê³íö³, ï³ñëÿ âè÷åðïàííÿ âñ³õ ³íøèõ òèï³â ñï³ëêóâàííÿ. Âàæêî îïèñàòè ò³ ðàä³ñòü, ô³çè÷íó 94
³ äóõîâíó âò³õó, ùàñòÿ, ùî íàðîäæóþòüñÿ çàâäÿêè ñòàòåâîìó àêòó ì³æ ëþäüìè, ÿê³ ïî-ñïðàâæíüîìó ëþáëÿòü îäíå îäíîãî. Çã³äíî ç ìîºþ òåîð³ºþ ëþáîâè ñåêñîì ìîæíà çàéìàòèñÿ ò³ëüêè çà óìîâè òàêîãî àâòåíòè÷íîãî çâ’ÿçêó, êîëè ïàðòíåðà îáèðàþòü íà âñå æèòòÿ. Íå éäåòüñÿ ïðî æîäí³ çîâí³øí³ çàáîðîíè, àäæå â³äïîâ³äí³ ïðàâèëà ³ íîðìè ïðîïèñàí³ â ñàì³é ëþäèí³. Öå ñàìå âàø øëÿõ çðîñòàííÿ, ³ ñïîñ³á îðãàí³çàö³¿ âàøîãî æèòòÿ íå ïåðåäáà÷ຠæîäíèõ ô³çè÷íèõ ñòîñóíê³â ³ç êèìîñü, êð³ì ïàðòíåðà. Äëÿ òèõ, õòî æèâå ñïðàâæíüîþ ëþáîâ’þ, ³íø³ ïðîñòî íå ³ñíóþòü, îñê³ëüêè âñ³õ çàì³íÿº ïàðòíåð, îñîáà, ÿêó áóëî îáðàíî ñóïóòíèêîì ó ïîäîðîæ³ äî ³ñòèíè òà ï³çíàííÿ. ²íø³ ÷îëîâ³êè/æ³íêè º ëèøå çîâí³øí³ì ïðîÿâîì óñâ³äîìëåíîãî íà öüîìó øëÿõó; âîíè – ³íø³ – íå ³ñíóþòü äëÿ âàñ àí³ ô³çè÷íî, àí³ ñåêñóàëüíî. Îñîáà, ç ÿêîþ âè ïðîéøëè øëÿõ ï³çíàííÿ, ñòàëà âàìè, âîíà áóëà ³ º çàñîáîì äëÿ äîñÿãíåííÿ ï³çíàííÿ. Õòîñü ³íøèé ïðîñòî íå ìîæå ³ñíóâàòè. Íå çàáóâàéòå òàêîæ ïðî òå, ùî îòðèìàíå çíàííÿ ïîçáàâèëî âàñ îáìàíó, íåâðîç³â, ³äåíòèô³êàö³é, íàä³ëèâøè «òðåò³ì îêîì». Çàâäÿêè îñòàííüîìó âè íå äîçâîëèòå êåðóâàòè ñîáîþ ðå÷àì: âè íå çâàæàòèìåòå íà ãàðí³ ò³ëà, âèãëÿä, ñïîêóñó, ðîçóì, êì³òëèâ³ñòü ÷îëîâ³ê³â ³ æ³íîê, ÿêèõ çóñòð³íåòå, àëå ÿê³ í³êîëè íå ñòàíóòü äëÿ âàñ òèì, êèì º âàø ñóïóòíèê æèòòÿ. Ó ñïðàâæí³é ëþáîâ³ ïðèòàìàííà íàì ñóòí³ñòü òà óñâ³äîìëåíà íàìè îäâ³÷íà áîæåñòâåíí³ñòü º îäíàêîâèìè äëÿ âñ³õ ïðåäñòàâíèê³â ëþäñüêîãî ðîäó. 95
Îñü ùî îçíà÷ຠâèñë³â «âñ³ ìè îäíàêîâ³»! ϳñëÿ ïðîõîäæåííÿ øëÿõó ï³çíàííÿ âè îïèíèòåñÿ âèùå â³ä áóäü-ÿêèõ â³äì³ííîñòåé, ñïîêóñ, çàêîõàíîñòè òà ñåêñó. Âè í³êîëè íå äóìàëè ïðî òå, ùî ÷îëîâ³÷³ òà æ³íî÷³ ñòàòåâ³ îðãàíè ó ïðèíöèï³ â óñ³õ îäíàêîâ³ àáî ìàëî ÷èì â³äð³çíÿþòüñÿ? ×èì æå òîä³ êåðóþòüñÿ ò³, õòî ïðàãíóòü ïîáà÷èòè â ³íøèõ îñîáàõ ùîñü «â³äì³ííå»? ×îìó ëþäè íàäàþòü ïåðåâàãó ñàìå òîìó ñòàòåâîìó ïàðòíåðó, à íå ³íøîìó, êîëè, òàê áè ìîâèòè, ñåêñóàëüíî âîíè ñõîæ³? Âñå çàëåæèòü â³ä òîãî çíà÷åííÿ, ÿêå íàäàºòüñÿ ñòîñóíêàì ³ç ïåâíîþ îñîáîþ, òîáòî â³ä êîíêðåòíèõ î÷³êóâàíü, ñïîä³âàíü, óÿâëåíü, îñîáèñòèõ ïåðåæèâàíü òà íåâèð³øåíèõ ïðîáëåì. Îòæå, ñàìå ìè «ïåðåòâîðþºìî» ñòàòåâ³ â³äíîñèíè íà ùîñü ³íøå. ßêáè ô³çè÷íå çàäîâîëåííÿ çàëåæàëî ëèøå â³ä ñòàòåâèõ îðãàí³â, òîä³, çã³äíî ç òàêîþ åêñòðåìàëüíîþ ëîã³êîþ, ñòàëî áè çðîçóì³ëî, ÷îìó ëþäè ïîñò³éíî øóêàþòü ñòàòåâ³ â³äíîñèíè. Àëå æ, íåçâàæàþ÷è íà ð³çí³ çàñîáè òà ïðèéîìè, ñåêñ çàâæäè çàëèøàºòüñÿ ñåêñîì. Ñàìå çàäîâîëåííÿ, ÿêå â³í âèêëèêàº, òðèâຠê³ëüêà ñåêóíä, à ðåøòà – öå ñåíñîðí³ â³ä÷óòòÿ, ùî âëàñòèâ³ ³ äëÿ ³íøèõ ò³ëåñíèõ çîí. Çâè÷àéíî, â ñâî¿é êíèç³ ÿ íå çáèðàþñÿ çàãëèáëþâàòèñÿ â òåìó, àëå ïîäóìàéòå, ñê³ëüêè ñàäèñòñüêèõ, ìàçîõ³ñòè÷íèõ, ðóéí³âíèõ, ïîíåâîëþâàëüíèõ, æèòòºäàéíèõ òà ñìåðòîíîñíèõ ôàíòàç³é ïðèõîâóºòüñÿ â ö³é ïðîáëåì³! Âñþ òåìíó ñòîðîíó, âñþ «íèçüêó ñóòí³ñòü» ëþäñòâà íåñâ³äîìî â³äíîñÿòü äî ñåêñóàëüíî¿ ñôåðè. Ïðîáëåìà ïîëÿãຠâ òîìó, ùî ñòàòåâèé àêò ³ âñå äîòè÷íå äî ñåêñó ïîâ’ÿçàí³ (îñîáëèâî äëÿ Çàõîäó) 96
³ç êîíöåíòðàö³ºþ âñ³º¿ ïñèõ³÷íî¿ òà ôàíòàç³éíî¿ ä³ÿëüíîñòè ëþäñòâà. Öå â³äáóâàºòüñÿ ï³äñâ³äîìî. Íåîáõ³äíî ïàì’ÿòàòè ³ ïðî ³íøó ïðè÷èíó: éäåòüñÿ ïðî ïåðåäàâàííÿ æèòòÿ ³ ïðîäîâæåííÿ ðîäó. Ñåêñ ñòàâ àêòîì, â ÿêîìó ëþäèíà – ñâ³äîìî ÷è í³ – ïî÷óâàºòüñÿ âñåìîãóòí³ì òâîðöåì æèòòÿ. Íàâ³òü, êîëè îñîáà íå â³ä÷óâຠæîäíîãî çàäîâîëåííÿ, öÿ ôîðìà ëþäñüêîãî æèòòÿ çáåð³ãຠñâîº âèíÿòêîâå çíà÷åííÿ, îñê³ëüêè º ºäèíèì â³äîìèì ëþäÿì çàñîáîì çàâîëîä³òè ³íøèì ³, ñâîºþ ÷åðãîþ, â³ä÷óòè éîãî âëàäó, ùîá çíèêíóòè, ïðèïèíèòè íà õâèëþ ³ñíóâàííÿ, àëå ïåðåäóñ³ì, ùîá òâîðèòè íîâå æèòòÿ, óïîä³áíþþ÷èñü äî Áîãà. Âñå îïèñàíå ñâ³ä÷èòü: ñóñï³ëüñòâî äîñÿãíóëî òàêîãî ð³âíÿ ñàìîðóéíóâàííÿ, ùî ëþäè (à ¿õí³ ìîæëèâîñò³ ñàìîþ ïðèðîäîþ ï³äíåñåí³ äî íåéìîâ³ðíîãî ð³âíÿ) âèêîðèñòîâóþòü ñâ³é ðîçóì äëÿ â³äðèâó â³ä ïðèðîäíîãî öèêëó, ÿêîìó çàâäÿ÷óþòü âëàñíèì ³ñíóâàííÿì. Ö³ ãðàíä³îçí³ ìîæëèâîñò³ òåïåð ñëóæàòü ñìåðò³.
Ñòàòåâèé àêò Íà ìîþ äóìêó, í³ùî íå ìîæå òàê ïîâíî ðîçêðèòè îñîáèñò³ñòü ëþäèíè, ÿê ñòàòåâ³ â³äíîñèíè. Ç ³íøîãî áîêó, ò³, õòî ï³äêîðþþòüñÿ ò³ëåñí³é ïîæàäëèâîñò³, â³äìîâëÿþòü ñîá³ ó ïðàâ³ íà óòâåðäæåííÿ ö³ë³ñíîñòè òà ñâ³äîìîñòè. Âîíè îïèíèëèñÿ ï³ä âëàäîþ çíà÷íîãî ìàçîõ³ñòè÷íîãî ïîòÿãó, ÿêèé ïðèçâîäèòü äî ³äåíòèô³êàö³¿ ç çàäîâîëåííÿì. ͳäå òàê íå ïðîÿâëÿºòüñÿ æîðñòîêà ãðà ñàäèçìó é ìàçîõ³çìó, íåõàé ð³çíèõ çà ð³âíåì òà ³íòåíñèâí³ñòþ, ÿê ó ñòàòåâèõ â³äíîñèíàõ. 97
Ìàçîõ³ñòè÷íà ÷àñòèíà ïðàãíå äîëó÷èòèñÿ äî çàäîâîëåííÿ ³íøîãî. Ñàäèñòè÷íà ñêëàäîâà, íàòîì³ñòü, íàìàãàºòüñÿ âòåêòè â³ä ïåðåáóâàííÿ íà ñàìîò³ çàâäÿêè ô³çè÷í³é áëèçüêîñò³ ç ³íøîþ îñîáîþ. Êàò – ñàäèñò – ïîâ’ÿçàíèé ç³ ñâîºþ æåðòâîþ, à âîíà, ñâîºþ ÷åðãîþ, íå óÿâëÿº ñîá³ æèòòÿ áåç íüîãî. ϳñëÿ Äðóãî¿ ñâ³òîâî¿ â³éíè áóëî çàðåºñòðîâàíî ê³ëüêà âèïàäê³â, êîëè êîëèøí³ óâ’ÿçíåí³ êîíöòàáîð³â, äå âîíè ïåðåæèëè ÷èñëåíí³ çíóùàííÿ ³ òîðòóðè, ïðàãíóëè â³äíàéòè ñâî¿õ ìó÷èòåë³â, áåç ÿêèõ âîíè âæå ïðîñòî íå çíàëè, ÿê æèòè. Ëþäñüê³é ïñèõ³ö³ ïðèòàìàíí³ ñàäèçì ³ ìàçîõ³çì.  ³äåàë³ íåîáõ³äíî â³äíàéòè ãàðìîí³þ òà ð³âíîâàãó ì³æ òàêèìè äâîìà åëåìåíòàìè, ÿê³ ïðîÿâëÿþòüñÿ ó êîæíî¿ îñîáè. Íàïðèêëàä, åðîòè÷íà ïðèñòðàñòü ñïðè÷èíÿº ìàêñèìàëüíå ðîçêðèòòÿ îáîõ ñêëàäîâèõ, îñê³ëüêè åðîòèçì ðîç÷èíÿº äâîõ ïàðòíåð³â îäíå â îäíîìó òàê, ùî âîíè âòðà÷àþòü ñâîþ ö³ë³ñí³ñòü òà ñàìîóñâ³äîìëåííÿ. Ñïðàâæíÿ ëþáîâ º ñîþçîì, ÿêèé çàõèùຠòà ïîñèëþº îñîáèñòó ö³ë³ñí³ñòü òà óñâ³äîìëåííÿ êîæíîãî. Öå ìîæå âèäàòèñÿ ïàðàäîêñàëüíèì, àëå çã³äíî ç ìîºþ òåîð³ºþ ëþáîâè äâîº îñ³á ñòàþòü îäí³ºþ, çàëèøàþ÷èñü óäâîõ.  îñíîâ³ ñòàòåâîãî àêòó ìè áà÷èìî ñïðîáó âèðâàòèñÿ ç îá³éì³â òðèâîãè, çóìîâëåíó íåâì³ííÿì ïåðåáóâàòè íàîäèíö³ ç ñîáîþ. Ô³çè÷íå îâîëîä³ííÿ ³íøèì ìîæå çàáåçïå÷èòè â³ä÷óòòÿ ïîâíîòè, àëå öå íåíàäîâãî. Çãîäîì ïîâåðòàþòüñÿ íåâì³ííÿ çàëèøàòèñÿ íàîäèíö³, ñòðàæäàííÿ, âèêëèêàíå ñàìîòí³ñòþ, òîæ ñòàòåâèé àêò ïîâèíåí ïîâòîðþâàòèñÿ, óòðèìóþ÷èñü íà ð³âí³, íå íèæ÷îìó çà ïîïåðåäí³é 98
àáî æ âèùîìó, ùîá íå áóëî âòðà÷åíî â³ä÷óòòÿ ºäíîñòè òà çëóêè ç ³íøèì. ×àñòî ñòàòåâèé àêò ñïðèéìàºòüñÿ òàêèì ñîá³ çàñîáîì ï³çíàííÿ ³íøî¿ îñîáè, àëå öå ëèøå ³ëþç³ÿ. Äâà ³íäèâ³äóóìè, ùî îâîëîä³ëè îäíå îäíèì ëèøå ô³çè÷íî, çíàòèìóòü óñå ïðî ñåêñóàëüí³ñòü ³íøî¿ îñîáè ³ ÿê çàäîâîëüíèòè ¿¿, àëå âîíè í³êîëè íå çíàòèìóòü îäíå îäíîãî ïî-ñïðàâæíüîìó. Ñòàòåâ³ â³äíîñèíè º â³ä÷àéäóøíîþ ñïðîáîþ îâîëîä³òè ³íøèì ó âñ³é éîãî ö³ë³ñíîñò³. Àëå ó â³äïîâ³äü îòðèìóºòüñÿ ëèøå ò³ëî. Äóõîì ³ äóøåþ í³õòî é í³êîëè îâîëîä³òè íå çìîæå. Çà áàæàííÿì îâîëîä³òè ³íøèì òà îïèíèòèñÿ ï³ä âëàäîþ ³íøîãî ïðèõîâóþòüñÿ æàõëèâà ïîòðåáà çðóéíóâàòè ³íøîãî, áóòè çðóéíîâàíèì ³ â³äìåæóâàòèñÿ â³ä ñï³ëêóâàííÿ íàçàâæäè.
Çì³ñò Âñòóï .................................................................................. 5 ² ÂÈÊËÈÊ: ËÞÁÈÒÈ Íå áîÿòèñÿ ëþáèòè ....................................................... 9 Çàêîõàí³ñòü ³ ëþáîâ .................................................... 13 Ó ïîøóêàõ ïðèâàáëèâî¿ îñîáè ................................. 17 Âì³ííÿ ëþáèòè ............................................................. 20 ²² ÍÀ ØËßÕÓ ÄÎ ÓѲÄÎÌËÅÍÍß Çàâäàííÿ ...................................................................... 23 Øëÿõ, ùî âåäå âñåðåäèíó íàñ .................................. 28 ϳçíàííÿ ñåáå .............................................................. 32 ²íøèé ............................................................................. 35 Ñïðàâæíÿ ëþáîâ ......................................................... 37 ²²² ÑÒÎÑÓÍÊÈ Ç ²ÍØÈÌ Ï³äõ³ä ............................................................................. 44 Ñïðàâæíº ñï³ëêóâàííÿ ............................................... 46 Ñëóõàííÿ ....................................................................... 51 Ïîêîðà, â³ä÷óòòÿ ì³ðè, ãîòîâí³ñòü äî çì³í ............. 54 124
IV ÑÏÐÀÂÆÍß ËÞÁΠÇàñîáè ñïðàâæíüî¿ ëþáîâè Ìóæí³ñòü ³ñòèíè.......................................................... 59 Ïîñò³éí³ñòü ³ äèñöèïë³íà ........................................... 61 Ñóòòºâ³ñòü ..................................................................... 66 Ïðèéíÿòè çîâí³øí³é ñâ³ò .......................................... 69 Ñàìîòí³ñòü ³ â³ääàëåííÿ ............................................. 70 Àâòåíòè÷í³ñòü ............................................................... 74 Ïîâàãà ............................................................................ 76 Óçãîäæåí³ñòü ³ ö³ë³ñí³ñòü ........................................... 78 Ãîòîâí³ñòü ..................................................................... 82 Íåîáõ³äí³ñòü çðîáèòè âèá³ð Ïð³îðèòåòè .................................................................... 85 ³ðí³ñòü .......................................................................... 89 Ñåêñ ................................................................................ 92 Ñòàòåâèé àêò ............................................................. 97 V ËÞÁΠÍÀ ÂÑÅ ÆÈÒÒß Ãðàíä³îçíå ïîêëèêàííÿ ............................................ 100 ²íäèâ³äóàëüíà ï³äãîòîâêà ......................................... 101 Ïîçáàâèòèñÿ íåâðîç³â ........................................... 103 Ïåð³îä çíàéîìñòâà ç ³íøèìè .................................. 105 ×àñ âèïðîáóâàíü: çàðó÷èíè .................................... 114 Øëþá ........................................................................... 120
ÍÀÓÊÎÂÎ-ÏÎÏÓËßÐÍÅ ÂÈÄÀÍÍß
ϳçíàé ñåáå Âàëåð³î ÀËÜÁ²ÑÅÒÒ² ËÞÁΠßê ïðîæèòè ðàçîì óñå æèòòÿ ˳òåðàòóðíèé ðåäàêòîð ͳíà Ìóðàâèöüêà Òåõí³÷íèé ðåäàêòîð Ãàëèíà Ãîðáà÷óê
ϳäïèñàíî äî äðóêó 28.04.2014. Ôîðìàò 84x108 1/32. Ïàï³ð îôñ. Îôñ. äðóê. Óì. äðóê. àðê. 6,7. Óì. ôàðáîâ³äá. 7,2. Îáë. âèä. àðê. 3,9. ÒçΠÂèäàâíèöòâî «Ñâ³÷àäî» (Ñâ³äîöòâî ñå𳿠ÄÊ ¹1651 â³ä 15.01.2001) 79008, ì. Ëüâ³â, à/c 808, âóë. Âèííè÷åíêà, 22. Òåë.: (032) 244-57-44, ôàêñ: (032) 240-35-08 e-mail: post@svichado.com, url: www.svichado.com ³ääðóêîâàíî çã³äíî ç íàäàíèì îðèã³íàë-ìàêåòîì ó äðóêàðí³ ÒçΠ«Çåðöàëî» (Ñâ³äîöòâî ñå𳿠ÀÀ ¹ 219930 â³ä 30.01.2013 ð.) âóë. ѳ÷îâèõ ñòð³ëüö³â, 35à, ñ. Êðîòîøèí, Ïóñòîìèò³âñüêèé ð-í, Ëüâ³âñüêà îáë., òåë. (032) 253-05-45