dec 2018 → feb 2019
© Tom De Visscher
Raf Walschaerts INTRO
02 04
Peter Vermeersch & Philippe Thuriot INTERVIE W
ONDER DE LOEP
08 16
Met Josef Špaček het nieuwe jaar in TALENT UITG ELICHT
Jonge componisten trotseren het orkest HIT-AND -RUN
PROJ EC T IN DE KIJ KER
De Vuurvogel van Stravinski
CLUB Surround
18 20
Van studio tot kathedraal ORKEST ON THE ROAD
22
n°84
Raf Walschaerts 02
INTRO
Symfonievoorvalsenoot. 6
Concert + (Perfect zal het zijn. Perrrr-fect.) Een familieconcert van en met Raf Walschaerts en Symfonieorkest Vlaanderen zie ook → p24
Laat me een bekentenis doen: klassieke muziek associeer ik bijna automatisch met humor. Bijna niets in de wereld blijkt intrinsiek zo grappig als zo’n uit de kluiten gewassen symfonisch orkest… “Excuseer? Klassieke muziek is een serieuze zaak, toch?” Net daarom! Geen rebellie zonder dwingende regels, geen spectaculaire ontsnapping zonder sterk beveiligde gevangenis en vooral: geen humor zonder een zweem van sérieux. Die traditionele geplogenheden binnen het orkest, die hiërarchische structuur, die sacrale status van beroemde solisten, die heiligverklaring van de grote historische componisten… : gefundenes Fressen voor de satiricus en de clown. Of ik misschien een voorstelling wilde maken met dit heerlijke Symfonieorkest Vlaanderen, geschikt voor mensen van 7 tot 77, was de vraag… Met héél veel plezier, dames en heren! Raf Walschaerts
←← © Tom De Visscher
03
INTRO
Mahler Anton is zeven en wil heel graag de Zesde Symfonie van Mahler live meemaken. Hij meent het echt. Eén gedreven, enthousiaste muziek-leerkracht op school heeft wonderen verricht. Hulde! De eerlijkheid gebiedt me te vermelden dat zijn fascinatie zich vooral toespitst op 1 detail: in het laatste deel van de symfonie wordt met een gigantische houten hamer keihard op een houten box geslagen… Dàt wil mijn kleine muziek-liefhebber heel graag eens meemaken. Eénmaal in de concertzaal is hij op slag gefocust, kijkt met grote ogen naar het podium: “Zo véél muzikanten!”. De pure blik, zonder de oogkleppen van de voorkennis… Hij ziet geen symfonisch orkest, hij ziet veel muzikanten. Zo simpel is dat. Vanochtend in de stad zag hij niet de (grimmige) politieke betoging, hij zag de talrijke vlaggen wapperen in de wind en vond het prachtig. Hij kijkt. Zonder veel interpretatie. Zonder nodeloze commentaar. Hij kijkt en luistert. Diep weggezakt in het rode pluche luistert hij naar Mahler. Ik kan niet in zijn hoofd kijken maar ik vermoed dat hij geboeid is. Klanken, sferen, bewegingen die komen en gaan… hij is mee. Bij elke heftige passage kijkt hij opzij: “Wow!”. Hij heeft gelijk, bedenk ik me plots. In onze volwassen ogen is het de evidentie zelf, maar het blijft wonderlijk: wat een enorme bende muzikanten zit daar op het podium! Vraag me waarom zo’n symfonie me telkens weer bij mijn nekvel pakt en ik antwoord: de eenheid, de zeggingskracht die één en ondeelbaar is. Al die afzonderlijke spelers die zich dienstbaar opstellen in functie van de muzikale magie. Het opzij schuiven van dat ego voor een hoger doel. Het geheel oneindig veel groter dan de afzonderlijke delen. Vooral in tijden van economische efficiëntie en doorgeschoten individualisme: ontroerend.
Na een half uur zie ik hem knikkebollen. Hij slaapt. Dwars doorheen de overweldigende energie van het orkest. Het tengere lijfje scheef gezakt in die te grote pluche stoel. De mond half open. Zijn hoofd rustend op mijn schouder. De zalige slaap der onschuld. Het is hem gegund. Ik wens hem zoete dromen. Een man in een ouderwets pak, klein karakteristiek brilletje op de neus, loopt naar hem toe, steekt zijn hand uit en zegt: “Dag Anton, ik ben Gustav Mahler”. Warme handdruk. “Mag ik je iets vragen, Anton? We hebben een probleem. De percussionist van het orkest is ziek vanavond en we zoeken iemand die ongelooflijk sterk is, om die grote hamer tegen die houten box te rammen. Ik vroeg me af of jij ons uit de nood zou kunnen helpen…”. Geroezemoes in de zaal als plots een kleine jongen aan de hand van een ouderwets geklede man met een klein brilletje naar het podium loopt. De hamer is groot. Onmenselijk groot. Het is een beest van een hamer. De strijkers, de blazers, de contrabassen… ze stoppen met spelen, de één na de ander laat het instrument zakken… allemaal kijken ze met open mond toe hoe sterke Anton dat indrukwekkende monster van een hamer hoog boven het hoofd heft. "Nu!!”, roept Mahler. De klap is oorverdovend. Zindert door de zaal. Eén seconde staat de wereld stil, stopt de klok met tikken. Bij de stormachtige ovatie schrikt hij wakker en begint onmiddellijk enthousiast mee te applaudisseren. “Hoe vond je het?”, fluister ik in zijn oor. Duim omhoog. “Fantastisch! Nooit in mijn leven zoiets moois gezien”, fluistert hij terug. Raf Walschaerts
CLUB Surround 04
haalt de banden aan Concert CLUB Surround programma Peter Vermeersch (°1959) Round-A-Bouts, Alexander Borodin (1833-1887) Polovtsiaanse Dansen, Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840-1893) Vioolconcerto op. 35 — selectie met dirigent Daniel Blendulf en solist viool Josef Špaček CLUB Surround is een project van Concertgebouw Brugge i.s.m. Symfonieorkest Vlaanderen zie ook → p24
Meer informatie over de open repetities voor scholen en het traject SOV-Express op onze website symfonieorkest.be
05
PROJECT IN DE KIJKER
Neem plaats middenin het orkest en ervaar muziek akoestisch, mentaal en fysiek op een nieuwe manier. Klanken komen uit alle richtingen, bewegen door de ruimte en weven zich tussen het publiek. Met CLUB Surround nodigt Symfonieorkest Vlaanderen het publiek voor het tweede seizoen op rij uit naar het Concertgebouw Brugge voor een unieke belevenis. Op het podium, tussen de muzikanten... Op de lip van de klankproductie, in het zog van de trilling, kortom Ăn de muziek.
→
06
PROJECT IN DE KIJKER
CLUB Surround ligt Symfonieorkest Vlaanderen nauw aan het hart. Artistiek coördinator Stephanie Dierckxsens is een fervent pleitbezorger. “Symfonische orkesten hebben de voorbije eeuwen hun plaats verworven, maar nu en dan is het goed om met een frisse blik andersoortige projecten uit te voeren. Met CLUB Surround nodigen wij en het Concertgebouw Brugge het publiek uit om plaats te nemen op het podium tussen de muzikanten in, uitgewaaierd over 360°. We kiezen het programma uit de concertreeksen van Symfonieorkest Vlaanderen. Het publiek kan delen van het programma dus op twee manieren beleven: in de concertzaal en een dag later surround op het podium. Akoestisch zijn het twee verschillende werelden, en voor velen is de podiumervaring een echte revelatie met nieuwe melodielijnen en kleuren. Je merkt als luisteraar hoe muzikanten met elkaar communiceren, en hoe de visuele lijnen lopen. Net door de nabijheid voel je de muziek en de emotie, en leef je mee met de muzikant naast jou. Vanuit die betrokkenheid gaan sommigen bijna spontaan applaudisseren voor hun
muzikale buur. Er ontstaat dus een sterke band tussen publiek en orkest. Toch is die nabijheid niet voor alle muzikanten vanzelfsprekend. Sommigen voelen zich op de vingers gekeken, ietwat verweesd door het publieke gedrang, buiten hun comfortzone. Ook voor de dirigent is het aanpassen om letterlijk in het centrum van het muzikale gebeuren te staan. Maar de openheid is groot… Eigenlijk halen we de aloude band tussen publiek en uitvoerder opnieuw aan. Ik denk aan de salonmuziek waar toehoorders het gebeuren letterlijk van dichtbij meemaakten, van Haydn over Schubert tot Beethoven. Onderweg is die betrokkenheid vervaagd, en daar willen we opnieuw op inzetten. Letterlijk en figuurlijk in de muziek gaan zitten.”
Van Mittendrin tot CLUB Surround Het Konzerthausorchester Berlin zette in 2015 het project Mittendrin op de kaart. Dirigent Iván Fischer nodigde het publiek toen uit om Stravinski's Vuurvogel te ontdekken, luisterend tussen de muzikanten.
Op vraag van het Concertgebouw Brugge rolde Symfonieorkest Vlaanderen in 2017-18 CLUB Surround uit, en dit seizoen gaan ze daar maar al te graag mee door. Ook Stephanie Dierckxsens is enthousiast. “De cirkelvormige opstelling blijft dezelfde als vorige editie, al zal het orkest nog meer uitdeinen om nog meer mensen een surround ervaring te bezorgen. Ook nu brengen we twee voorstellingen, om 19u30 en om 21u00. Het publiek bij die latere voorstelling is iets jonger, dus daar zijn we erg blij mee. Voor het eerst presenteren we ook fragmenten uit een werk voor orkest en solist, i.c. het Vioolconcerto, op. 35 van Tsjaikovski. We zijn trouwens niet over één nacht ijs gegaan. Vooral de opstelling van het orkest bleek best uitdagend te zijn, want bij de schikking moesten we rekening houden met een optimale communicatie van de instrumentgroepen in een cirkelvormige opstelling.” “Een heel nieuwe beleving, daar gaat het uiteindelijk om. Bij CLUB Surround kan het publiek tussen de werken door ook een keer van plaats wisselen: dieper in de
“ Eigenlijk halen we de aloude band tussen publiek en uitvoerder opnieuw aan.”
←S amen groter! – open repetities voor scholen © Wouter Maeckelberghe
muzikale cirkel of naar de rand, of binnen de cirkelomtrek opschuivend naar andere instrumenten. Het kan allemaal. Vrijheid staat voorop, en iedereen kan kiezen waar hij/zij wil plaatsnemen. En ja, bepaalde instrumenten zijn populairder dan andere, dus soms is het drummen. Klara-presentator Sander De Keere verbindt de fragmenten, en gaat met een aantal muzikanten en met de dirigent het gesprek aan. ‘Hoe voelt het om hier te spelen / te dirigeren, in zo’n bijzondere setting?’ Publiek en orkest delen op die manier ook een menselijke ervaring, en dat maakt deze momenten heel toegankelijk.”
Rave party’s en boomwhackers Symfonieorkest Vlaanderen zet nog een aantal andere initiatieven op die de context én de beleving voor het publiek veranderen. “We denken daar voortdurend over na”, zo zegt Stephanie Dierckxsens. “We hebben met de Classical Music Rave tijdens het seizoen 2017-18 een gelijkaardig project opgezet met Muziekcentrum
07
PROJECT IN DE KIJKER
De Bijloke. Het is een onvervalste rave party geworden, een dansfeest met overal in het Muziekcentrum korte concerten tussen kamermuziek en symfonisch in. Het orkest speelde rechtstaand de Vier Seizoenen van Vivaldi, Piazolla en Richter in een als danstempel uitgelichte concertzaal. Het publiek daarrond kon meedansen, maar ook gaan liggen, zitten,… om het even. Kortom: de conventies doorbreken, en de beleving versterken! In het seizoen 2019-20 komt er een vervolg.” “Dit seizoen organiseren we met Muziek centrum De Bijloke open repetities waar kinderen uit de derde kleuterklas en het eerste leerjaar een plek kunnen zoeken tussen de muzikanten. Componist Martin Valcke schreef voor deze gelegenheid een werk voor boomwhackers (holle plastic buizen waar je muziek mee kan maken) en orkest. Elk van de drie klasjes van zo’n twintig leerlingen volgt eerst een workshop om o.a. de boomwhacker partij onder de knie te krijgen. Daarna vervoegen de kinderen het orkest, om er een waar moment de gloire te beleven. Het zorgt voor een uitzonderlijke betrokkenheid,
want de kinderen spelen niet alleen muziek maar zien ook de mimiek en signalen van dirigent en orkest, en voelen de emoties.”
SOV-Express Er zijn zoveel manieren om concerten uit de comfortzone te halen. Een bijzonder traject dat Stephanie Dierckxsens nauw aan het hart ligt is SOV-Express. “Het orkest reist naar mensen die niet naar de concertzaal kunnen komen. Op 1 juni 2018 trokken muzikanten van Symfonieorkest Vlaanderen naar het Kinderziekenhuis van het UZ Gent. Ze verrasten de kinderen en jongeren een hele namiddag met klassieke muziek. Die band, die ontmoeting, dat is onvergetelijk. En daar doen we het als orkest natuurlijk voor: nabijheid creëren, verbinden, samen beleven.” Johan Van Acker
Peter Vermeersch & Philippe Thuriot ← © Tom De Visscher
09
INTERVIEW
eenlevens- creërende bigbang →
Een concerto voor orkest en accordeon, met aan de basis kleur en textuur, en een verrassende gelaagdheid. Op vraag van Symfonieorkest Vlaanderen zette artistiek duizendpoot Peter Vermeersch zich aan de schrijftafel. Het resultaat is een landschap vol littekens dat ondanks al zijn scabreuze breuklijnen toch als een geheel aanvoelt. Alles staat in het teken van de wedergeboorte. Als een feniks zal Eggs & Ashes herrijzen tot Ashes & Eggs. Accordeonist Philippe Thuriot neemt de solopartij voor zijn rekening.
INTERVIEW
Wedergeboorte fascineert Peter Vermeersch al heel lang. “In 1994 schreef ik Eggs and Ashes: van ei tot as, van leven tot dood, de cyclus van elke mens. Met mijn nieuwe compositie keer ik dat om tot Ashes and Eggs. Van de weeromstuit belanden we in een cyclus van geboorte en wedergeboorte. Dat vroege werk was geschreven voor zes muzikanten en zeer improvisatorisch opgevat. Nu trek ik zelf aan alle touwtjes. Het herwerkte Eggs and Ashes zal het eerste luik vormen van de creatie voor orkest en accordeon. Gewelddadige en luidruchtige momenten – de levenscreërende big bang van het kosmische ei – zullen elkaar afwisselen met lelijke uit het leven gegrepen frasen. Daar zal ik een tweede luik aan toevoegen, een epiloog met een terugkeer naar het leven dat er zit aan te komen. Een verstilde teruggang dus van Ashes naar Eggs, naar het ei dat op het punt staat open te breken. Beide delen zijn een spiegeling van elkaar, maar niet letterlijk. Het is eerder associatief, net zoals je in het water van een kabbelende rivier de gebouwen aan de oevers nog ontwaart.”
Vrijheid in een complexe wolk De nieuwe partituur zal zeker ruimte laten voor improvisatie. “Binnen de hedendaagse muziek”, zo benadrukt Peter Vermeersch, “zijn er twee manieren om complexiteit te creëren. Componist Pierre Boulez schreef alles minutieus neer, resulterend in een prachtige textuur en kleur. Zijn Poolse collega Witold Lutosławski daarentegen schoof vijf muzikanten elk een noot toe die ze respectievelijk drie of vier of vijf seconden mochten aanhouden in een ritme naar keuze. Ook dat resulteerde in een prachtige complexe wolk. Als componist bepaal je dus de plot van een werk, de richting waarnaar het uitgaat en de kleuren, maar daarbinnen bestaat er vrijheid. Het spelen van
Lutosławski is veel relaxter dan de vaak stresserende partituren van Boulez. Toch blijft de Gestalt – het totaalbeeld van het werk – hetzelfde als uitvoerders mogen improviseren: het komt ergens vandaan en gaat ergens heen, het bevat contrasten of niet. Aleatoriek – als componist een toevalselement inlassen via bijvoorbeeld improvisatie – verandert daar niks aan.”
Conventies doorbreken Wie Peter Vermeersch kent, weet dat Eggs & Ashes / Ashes & Eggs geen klassiek concerto in vier delen wordt met een solist die vooraan staat te schitteren. Virtuositeit of uitpakken, daar zal het niet om gaan, wél om een dialoog tussen accordeon en orkest. “De muzikale allianties”, zo benadrukt hij, “zullen heel gevarieerd zijn. De accordeonist krijgt vooraan het gezelschap van een marimba én van een goudkleurige grosse caisse, een bastrommel met cimbalen er bovenop die je vroeger geregeld in défilés zag. Het is een instrument met veel kleuren dat jammer genoeg altijd achteraan verscholen zit, en enkel fors uit de hoek mag komen. Maar vooraan kan het heel wat fijner, zonder dat de ‘medeklinkers’ (lacht) wegvallen. En verder zal ik nog wel wat conventies doorbreken, o.a. door muzikanten uit het orkest naar voor te laten komen. Om het in filmterminologie te zeggen: de rushes zijn klaar, en nu moet ik gaan monteren.”
Concert Firebird programma Claude Debussy (1862-1918) Prélude à l’après-midi d’un faune, Peter Vermeersch (°1959) Eggs & Ashes / Ashes & Eggs - creatie, Pierre Boulez (1925-2016) Mémoriale, Igor Stravinski (1882-1971) De Vuurvogel, Balletsuite 1945 met dirigent Case Scaglione en solist accordeon Philippe Thuriot zie ook → p24
“ Accordeonist Philippe Thuriot is een muzikale kat met zeven levens.” INTERVIEW
Accordeon op een surfplank Accordeonist Philippe Thuriot is een muzikale kat met zeven levens. “Geen twijfel”, aldus Peter Vermeersch, “hij komt altijd op zijn pootjes terecht. Philippe mag van mij uitgeschreven fragmenten verwachten die met het orkest meegaan maar ook muzikale frasen met een begeleidend karakter. Vergeten we niet dat het accordeon een begeleidingsinstrument is. Daarnaast zal ik à la Lutosławski ook opdrachten voorzien: een aantal tonen spelen binnen een bepaald tijdsbestek, reageren bij het horen van bijvoorbeeld een trombone, improviseren op basis van drie specifieke akkoorden, of om het even wat spelen zonder gebruik te maken van bepaalde noten.” Philippe Thuriot heeft er alle vertrouwen in. “Peter kent mijn capaciteiten. Ik weet dat er in het concerto ruimte zal zijn voor een eigen inbreng. Zo’n samenspel biedt unieke kansen. Lucht is een van de elementen die het accordeon karakteriseert. Het ademt enorm! En dan zijn er al die aspecten die refereren aan de balg, het middendeel van het accordeon. Er bestaan heel wat balgtechnieken, manieren van trekken en duwen, van openen en sluiten op een al dan niet spectaculaire manier. Ook de klank maakt van het accordeon een klasse apart: van diep gegrom tot ijle piccolo geluiden. En vergeten we tot slot de percussieve mogelijkheden niet.” Samenspelen met een orkest is echter ook een hele uitdaging. Philippe Thuriot beseft dat maar al te goed. “Het accordeon beschikt over timbres die heel dicht bij de kleuren van andere instrumenten liggen. Dat heeft zo zijn voordelen, maar kan er ook voor zorgen dat het
accordeon ‘verdrinkt’. Ook met slagwerk is het niet altijd evident, want akoestisch kan het accordeon in het percussieve geweld verdwijnen. Een te magere en een te kleine klank, onvoldoende projectie naar het publiek… Het speelt allemaal mee.” Weet Philippe Thuriot al op welk accordeon hij zal spelen? “Alles hangt af van het organische karakter van de muziek. Ik geef de voorkeur aan mijn concert accordeon, een Pigini van het type Bayan dat een Steinway-toonruimte omvat van iets meer dan zeven octaven. Maar Peter liet me weten dat hij me graag ‘mobiel’ wil hebben. Met een accordeon van 16 kg weet ik niet of dat wel goed afloopt, zeker als – en ik citeer vrij uit één van zijn mails – ik moet ‘reageren met al mijn hebben en houden op een surfplank, in een zetel of in een diepe put op het podium’. Misschien zal ik dus op twee accordeons spelen om alvast de beweeglijke fases van het concerto veilig door te komen.” Johan Van Acker
11
familieconcert Met muziek van:
Een productie van en met Raf Walschaerts en Symfonieorkest Vlaanderen
G. Puccini
R. Wagner
ac ce l.
M. Giachino (The Incredibles Theme)
M. Norman (James B
12
ond Theme)
...en zoveel meer!
Steven Verhaert dirigent Olivier De Smet, Wouter Bruneel, Ineke Nijssen & Raf Walschaerts spel ZO 23.12, 16:00
MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT
DO 27.12, 15:00
CONCERTGEBOUW BRUGGE
ZA 29.12, 15:00
DESINGEL ANTWERPEN
no ot? e s l a v r o o v y m f o ni e S ? d oen e d o j i g t W e ! h n j k i i z s e p Le en gra e t e o m l e t i t e et beste h s i t i D . t s Nee toch? Di e k dit or n i n e t o n e s l a n van e t s e k r o niet aan v e t s e eld, en b r e w e d it. n o a v o t N . n e t orkes o n e een vals g n e l e p s d l e de wer niet. g a a d n a v k o us o Echt nooit. D
W. A . Mozart
6+
Deze Symfonie voor valse noot wordt vandaag gespeeld ZONDER valse noot. Geen vinger zal van de snaar glijden, geen stemband te hoog of te laag trillen, geen trommel te vroeg of te laat klinken.
Perfect zal het zijn. Perrrr-fect! vanaf 45min voor aanvang van het concert zijn jullie allen welkom voor een actief & muzikaal voor programma met diverse workshops en luister-momenten.
Prijs
Kinderen en jongeren < 26 jaar: € 8 per ticket in elke rang Leden Gezinsbond krijgen 20% spaarkorting. Deze korting wordt toegekend via de spaarkaart aan de balie van de Gezinsbond op de dag van de voorstelling.
Info & tickets
09 292 75 57 (10:00—13:00) tickets@symfonieorkest.be www.symfonieorkest.be In&Uit balie (enkel voor het concert in Brugge): 't Zand 34, 8000 Brugge 070 22 12 12 (ma-vr 14:00–17:00 > € 0,30/min)
13
Met JosefŠpaček
www.josefspacek.com
Twee jaar nadat hij furore maakte met de Symphonie Espagnole van Edouard Lalo, is de Tsjechische violist Josef Špaček opnieuw te gast bij Symfonieorkest Vlaanderen. Hij blikt graag terug op de vorige fijne samenwerking in het land van bier en chocolade. Deze keer speelt hij tijdens het nieuwjaarsconcert van Symfonieorkest Vlaanderen onder leiding van dirigent Daniel Blendulf een echte kaskraker: het betoverende Vioolconcerto van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski. 14
TALENT UITGELICHT
Josef Špaček → © Radovan Subin
hetnieuwe jaarin Concert Tsjaikovski’s Vioolconcerto programma Alexander Borodin (1833-1887) Polovtsiaanse Dansen, Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840-1893) Vioolconcerto, op. 35, Alexander Borodin (1833-1887) Symfonie nr. 2 met dirigent Daniel Blendulf en solist viool Josef Špaček Concert CLUB Surround programma Peter Vermeersch (°1959) Round-A-Bouts, Alexander Borodin (1833-1887) Polovtsiaanse Dansen, Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840-1893) Vioolconcerto op. 35 — selectie met dirigent Daniel Blendulf en solist viool Josef Špaček CLUB Surround is een project van Concertgebouw Brugge i.s.m. Symfonieorkest Vlaanderen zie ook → p24
“ Heel wat jaren geleden omschreef een criticus mijn stijl als ‘aristocratisch’. Dat beviel me wel.”
15 Špačeks thuisbasis is het Tsjechisch Filharmonisch Orkest, dat geleid wordt door Jiří Bělohlávek. Aanvankelijk was hij ereconcertmeester – de jongste in de geschiedenis van het orkest –, maar in 2016 schopte hij het tot ‘associated artist’. Zo kon hij zijn solocarrière uitbouwen terwijl hij de band met ‘zijn’ orkest behield. En met die carrière gaat het vooruit: Josef Špaček speelde de voorbije jaren aan de zijde van Valery Gergiev, Christoph Eschenbach en Roy Goodman. Samen met het Tsjechisch Filharmonisch Orkest maakte hij een opname met concerto’s van Dvořák, Suk en Janáček: muziek uit zijn vaderland waar orkest én solist goed mee vertrouwd zijn. Toch beschouwt Špaček zich eerder als een allround violist dan als een specialist in een bepaald genre - met Beethoven als favoriet. De lyrische melodieën van het Viool concerto van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski doen denken aan de Slavische en Russische volksliederen die ook in zijn balletten herkenbaar zijn. Josef Špaček noemt het concerto een must voor alle violisten. De meesten van hen leren het tijdens hun studietijd, nog voor ze aan de andere grote concerto’s beginnen. “Het is een schitterend, passioneel stuk met heel wat virtuoze trekken en melodieën die gemakkelijk
blijven hangen. Omdat het concerto al wel een miljoen keer is uitgevoerd, is het een uitdaging om er een heel persoonlijke, unieke versie van te maken. Maar het zal altijd wel een evergreen blijven.” Over de ‘Slavische ziel’ van Tsjaikovski's muziek is al heel wat gezegd en geschreven. Het zuchtende concerto telt veel dramatische wendingen, typisch voor het Slavische temperament. En hoe zit dat bij Špaček? “Het is natuurlijk altijd belangrijk om met een ‘ziel’ te spelen. Technisch gesproken ben ik Slavisch (door mijn taal), maar Centraal-Europa is in de loop van de geschiedenis beïnvloed door zowel het westen (het Oostenrijks-Hongaarse rijk) als het oosten (Rusland). Ik denk dat ik me ergens in het midden bevind. Heel wat jaren geleden omschreef een criticus mijn stijl als ‘aristocratisch’. Dat beviel me wel.” Josef Špaček kan naast zijn Slavische roots bogen op een Amerikaanse opleiding: niemand minder dan Itzhak Perlman was zijn leraar aan de befaamde Juilliard School in New York. Kunst- en muziekeducatie vindt hij overigens essentiële elementen voor de ontwikkeling van een kind. Zelf kreeg hij de liefde voor muziek mee van zijn vader, die cellist is. De tijd zal uitmaken
of zijn pasgeboren tweelingzonen ook de smaak te pakken zullen krijgen, maar het staat vast dat ze van jongsaf met muziek in contact zullen komen. Špaček droomt ook van een comeback van de klassieke muziek bij jonge mensen, en rekent daarvoor op nieuwe manieren om muziek te beleven. Laat dat nu net ook zijn wat Symfonieorkest Vlaanderen en het Concertgebouw in Brugge willen doen met CLUB Surround. Het publiek neemt er plaats tussen de musici, omgeven door klank. Een totaal ervaring die Špaček zeker zal bevallen... Ben je benieuwd geworden en wil je thuis al eens luisteren naar het betoverende concerto, google dan op Perlman + Tsjaikovski en je weet meteen van wie Josef Špaček het klappen van de zweep heeft geleerd. Lien Vanreusel
DeVuurvogel
16
van Stravinski Tover teover Concert onder de loep Firebird programma Claude Debussy (1862-1918) Prélude à l’après-midi d’un faune, Peter Vermeersch (°1959) Eggs & Ashes / Ashes & Eggs – creatie, Pierre Boulez (1925-2016) Mémoriale, Igor Stravinski (1882-1971) De Vuurvogel, Balletsuite 1945 met dirigent Case Scaglione en solist accordeon Philippe Thuriot zie ook → p24
Er zal in het Palais Garnier wellicht een goed glas wodka zijn gedronken, die zomeravond in 1910. We zien het zo voor ons. Een glunderende Sergej Djagilev, impresario van de Ballets Russes, die samen met zijn jonge protegé Igor Stravinski een neutje achterover slaat. Clichés over Russische dranklust daargelaten, er viel inderdaad wat te vieren. De première van De Vuurvogel was niets minder dan een knallend succes geweest. In het tijdschrift Nouvelle Revue française (sic) loofde men de trojka (een Russische equivalent van het triumviraat) van ontwerper, choreograaf en componist, die zich eendrachtig hadden verenigd rond de magische thematiek. Het verhaal is in wezen een potpourri van Slavische folklore-elementen. De held, een zekere Prins Ivan, ontmoet in een betoverd woud de Vuurvogel, die hem na een schermutseling zijn trouw belooft. Wanneer Ivan vervolgens slaags raakt met het booswicht Koschei (die – nota bene – onsterfelijk is, omdat zijn ziel in een magisch ei verblijft), brengt het fabeldier redding door Koschei plus een legertje betoverde prinsessen in slaap te toveren. U hoort het, bepaald geen narratieve spitstechnologie, maar wel genoeg sterrenstof om de Franse nationale voorraad steenkool te doen twinkelen van sprookjesachtigheid.
De 4 muziekfragmenten uit Stravinski’s De Vuurvogel, Balletsuite 1945 kan u beluisteren via onze website www.symfonieorkest.be. Of scan de QR codes en begin meteen met luisteren. Veel lees-, en luister- en ontdekkingsplezier!
1
3
2
4
— Régis Dragonetti
17
ONDER DE LOEP
Introductie 1
Als voormalig student van de beroemde orkestrator RimskiKorsakov wil Stravinski meteen laten horen dat hij een virtuoos kleurenpalet beheerst. Alles begint met een mysterieus perpetuum mobile (voortdurende beweging) dat zich afdraait op de lage strijkers. Het hese sourdinegeluid (bekomen door middel van dempers op de snaren) klinkt als samenzweerderig gefluister van omringend loof. Wat ruist daar in het struikgewas? Aanzwellende tremelo’s in de fluiten en klarinetten lijken een aanwezigheid te gaan openbaren maar stuiten op een nevel van gestreken boventonen. Daarna herpakt het beginmotief zich, zij het in briljantere harmonie, om tenslotte toch weer te verstommen. De toon is gezet.
Dans van de Vuurvogel
2
Folklore en ornithologie, het zijn andere dingen. Aan weinig geloofwaardige karaktertrekken ontbreekt het de Vuurvogel dan ook allerminst. Het beest beschikt over vlammende pennen, kan zich groot maken en houdt er een dieet van gouden appels uit de tuin van de Tsaar op na. Het vermogen te vliegen lijkt opeens wat gewoontjes, ware het niet dat Stravinski alle registers opentrekt, wanneer het fabeldier voor het eerst rond Prins Ivan komt gefladderd. Guirlandes in de houtblazers suggereren wiekslag, maar het zijn vooral de pizzicato’s in de celli die de dansachtige metriek van de 6/8-maat tegenvoets nemen en als het ware een gevoel van opgeschorte zwaartekracht creëren. Een beetje als voetstappen in het ijle.
Dialoog tussen Koschei en Prins Ivan
3
Geen sprookjes zonder kwade machten. Wat Koschei de Onsterfelijke en Prins Ivan precies tegen elkaar te vertellen hebben, is weliswaar koffiedik kijken, maar dat ze elkaar geen lieve woordjes toefluisteren moge wel duidelijk wezen. Het fel dissonante kopergeweld laat weinig aan de verbeelding over. Voeg daar nog agressieve orkesttutti’s en een roffel op de grosse caisse aan toe en het spel zit helemaal op de wagen. Stravinski lijkt hier trouwens qua orkestrale klankkleur vooruit te wijzen naar zijn Le Sacre du Printemps van drie jaar later. Het laat-romantisch opwaaiend sterrenstof zal hij dan evenwel geruild hebben voor expressionistisch spattend maagdenbloed.
4 Net na de zogeheten Infernale Dans, waarbij Koschei en zijn getrouwen door de Vuurvogel in een dans worden gevangen, vat het dier een wiegelied aan, waardoor de vijandelijke troepen in een diepe slaap verzinken. Het bezwerende, chromatische loopje in de harp doet erg denken aan het openingsdeel van Maurice Ravels La Mère l’Oye, dat gebaseerd is op Doornroosje. Een identiek motiefje bepaalt daar het karakter van een Pavane. Opmerkelijk toch hoe unisono slaperige lieden in sprookjeswouden kunnen uitpakken, al is het bij Stravinski niet het begin, maar het begin van het einde. Koschei’s paleis verdwijnt en Prins Ivan gaat aan de haal met zijn favoriete prinses. En de vuurvogel? Die leefde vermoedelijk nog lang en gelukkig.
Wiegelied
Ontheroad, Symfonieorkest Vlaanderen trekt naar Het Perron, het moderne cultuurcentrum van Ieper. Ook de plechtige St. Paul’s Cathedral in Londen mag zich aan een bezoek verwachten: honderd jaar na het einde van de Eerste Wereldoorlog speelt Symfonieorkest Vlaanderen er het herdenkingsconcert ‘Flanders Remembers’. En het orkest duikt in de opnamestudio, een plek die het publiek niet te zien krijgt. Deze zomer werd de muziek van ‘40-45’ opgenomen, de nieuwste musical van Studio 100. In december volgt een opname voor Deutsche Grammophon met muziek van Mendelssohn samen met violist Shlomo Mintz en pianist Roberto Prosseda. — Lien Vanreusel
vanstudio
18
ORKEST ON THE ROAD
naar kathedraal Met Studio 100 in de studio Info & tickets: www.40-45.live Na het daverende succes van de musical ‘14-18’ wist Studio 100 dat een vervolg niet mocht uitblijven. En nu is het zover: de musical ‘40-45’ vertelt het verhaal van twee broers die verscheurende keuzes maken in oorlogstijd. Studio 100 stelde een indrukwekkende cast samen én klopte bij Symfonieorkest Vlaanderen aan met de vraag om de muziek in te spelen. Een buitenkans, wist intendant Frederik Styns meteen. "Het is heel fijn om mee te werken aan een dergelijk grootschalig
totaalproject. Al is musical niet onze corebusiness, toch was het voor de muzikanten een topervaring. Opnames maken stimuleert sowieso de kwaliteit van orkesten. In de studio wordt heel actief geluisterd en kan gewerkt worden op de kleinste details. Een leerrijke ervaring dus, die ook positief afstraalt op onze concerten." De muziek werd opgenomen in de Galaxy Studios in Mol en die behoren tot de wereldtop. Will Tura en Steve Willaert componeerden meesterlijk georkestreerde melodieën, die
de toeschouwers tijdens de voorstellingen met een koptelefoon beluisteren. Ze worden zo volledig ondergedompeld in het spektakel. De zaal in Puurs werd speciaal voor deze musical gebouwd en kan 1.600 mensen ontvangen. De cirkelvormige tribune werd als een taart in stukken gesneden; elk deel kan rijden, draaien... In september waren al zo’n 350.000 tickets verkocht: dit wordt zonder twijfel de drukst bezochte Belgische musical ooit.
Een eerste opname voor Deutsche Grammophon Mendelssohn-specialist Roberto Prosseda maakt er zijn levenswerk van om alle pianowerken van zijn favoriete componist op te nemen. Nu is het de beurt aan twee jeugdwerken: het Concerto voor piano, viool en orkest in d en het Concerto voor viool en orkest in d. ‘Jeugdwerken’ mag je letterlijk nemen: Mendelssohn was respectievelijk dertien en veertien jaar oud toen hij de werken componeerde. Roberto Prosseda rekent op de medewerking van violist Shlomo Mintz, chef-dirigent Jan-Latham Koenig en... Symfonieorkest Vlaanderen, dat zijn eerste opname maakt voor Deutsche Grammophon. Een opsteker, want wie voor dat label speelt, vindt ook in het buitenland gehoor. Voor de orkestmuzikanten is het opnieuw een project om naar uit te kijken, al zullen ze er niet allemaal
bij zijn. Intendant Frederik Styns: “De werken zijn geschreven voor een kleiner orkest. Ze zijn immers gecomponeerd door een jonge, zoekende Mendelssohn en leunen nog dicht aan bij de klassieke periode en de vroegromantiek – je hoort zelfs de laatbarok doorschemeren. Het grote, romantische orkestapparaat past niet bij die muziek. Het zijn relatief onbekende werken, maar dat maakt hen discografisch interessanter dan de grote concerto’s die al zo vaak zijn opgenomen.” De twee solisten behoren tot de wereldtop. De Israëlische violist Shlomo Mintz is de bekendste van de twee, maar ook de Italiaanse pianist Roberto Prosseda geniet internationale erkenning. Frederik Styns: “Die muzikanten reizen de wereld rond, dus ik hoop dat we in hun kielzog ook een stukje wereld te zien krijgen!” (lacht)
ORKEST ON THE ROAD
Flanders Remembers herdenkt de Eerste Wereldoorlog concert Flanders Remembers St. Paul’s Cathedral, Londen (UK) DO 08.11, 19:00 Brexit of geen Brexit, de banden die de Eerste Wereldoorlog smeedde tussen Vlaanderen en het Verenigd Koninkrijk blijven ijzersterk. Honderd jaar na het einde van WOI speelt Symfonieorkest Vlaanderen in Londen op vraag van de Vlaamse Overheid een indrukwekkend concert om de herinnering levend te houden. ‘Flanders Remembers’ – want zo heet het concert – vindt plaats in de St. Paul’s Cathedral in Londen, om heel wat redenen een symbolische plek. Politici en hoogwaardigheidsbekleders kiezen het statige gebouw graag uit voor officiële ceremonies (Lady Di en prins Charles zijn er getrouwd!), en het is de zetel van de Anglicaanse bisschop van Londen.
Het gerenommeerde koor van de St. Paul’s Cathedral brengt samen met Symfonieorkest Vlaanderen The Cool Web: a Robert Graves Oratorio van Jools Scott. Die jonge Britse componist vond inspiratie bij de gedichten van oorlogsdichter Robert Graves. Als geen ander wist hij de gruwel in zijn gedichten te vatten; Jools Scott doet dat nu over in zijn muziek. Het concert opent met een selectie werken van Dirk Brossé. Brossé, die het concert ook dirigeert, brengt met zijn composities voor sopraan en orkest een ode aan alle moeders wiens zonen in de oorlog gesneuveld zijn. Zijn hymne is een logisch vervolg op zijn soundtrack voor de fictiereeks In Vlaamse Velden, die eveneens de Eerste Wereldoorlog in beeld bracht.
Het Perron in Ieper, een plek vol verwachtingen concert Tsjaikovski’s Vioolconcerto ZA 26.01, 20:15 Info & tickets: www.hetperron.be, 057 239 480
Sinds 2011 zijn inwoners van Ieper en omstreken welkom in het moderne cultuurcentrum Het Perron. De naam verwijst naar de strategische ligging naast het station, maar heeft ook een symbolische betekenis: het centrum wil een vrijplaats zijn waar mensen en culturen elkaar ontmoeten en nieuwe dingen ontdekken. De architecten van BURO II & ARCHI+I kozen voor beton als basismateriaal voor de gevel, het interieur en de trappensculptuur die alle niveau’s met elkaar verbindt. Het koperen gaas van een tweede gevel, die dienst doet als zonnewering, krijgt bij veroudering een typisch zachtgroen patina. In de zaal, een akoestisch geïsoleerde ‘box-in-thebox’, contrasteren de knalrode zetels met de soberen betonnen muren. Het publiek van Ieper tot NoordFrankrijk en Wallonië vindt vlot de weg naar Het Perron, dat veel aandacht besteedt aan klassieke muziek én aan vorming. Cultuurfunctionaris en programmator Isabelle Verstraete: “Ik vind het heerlijk om jong en minder jong warm te maken voor klassieke muziek. Onze vormings trajecten bewijzen dat je ook mensen zonder voorkennis warm kunt maken. Ik zoek steeds naar een evenwicht tussen klassiekers en nieuwe composities en ensembles die nieuwsgierigheid opwekken... of afstoten, maar hoe dan ook iets losmaken. Een gesprek achteraf zorgt voor een blijvende herinnering. Symfonieorkest Vlaanderen is een oude bekende in Ieper. Ik verwacht dat tijdens het concert samen met sterviolist Josef Špaček passie, bezieling en begeeste ring van het podium zullen spatten!”
19
Meetthe composers
20
Karel Stulens Jawher Matmati
Moedig zijn ze wel: Karel Stulens en Jawher Matmati, twee twintigers, staan aan de start van hun carrière als componist. Karel Stulens behaalde zijn bachelordiploma aan het Conservatorium van Gent en trekt nu voor een half jaar naar de Oostenrijkse stad Graz, momenteel hét epicentrum van de hedendaagse muziek. Jawher Matmati komt uit Tunesië, maar studeert compositie aan het Koninklijk Conservatorium van Luik. Met de SOV Composer’s Academy geeft Symfonieorkest Vlaanderen hen een duwtje in de rug, want het stimuleren van jong talent is een van de speerpunten van het orkest. De componisten kunnen tijdens workshops, werksessies en repetities samen met de orkestmuzikanten hun compositie testen en bijschaven. Het resultaat wordt opgenomen in de programmering van Symfonieorkest Vlaanderen.
← © Tom De Visscher
De twee jonge componisten van dit seizoen legden elk al een hele muzikale weg af. Karel Stulens (°1997) is de dirigent van het vijftienkoppige Nemø ensemble, dat hedendaagse werken uitvoert – ook composities van Stulens. Eerder dit jaar namen de leden van het Nemø ensemble deel aan de zomercursus van het Internationales Musikinstitut Darmstadt. En nu het befaamde Nadar Ensemble hen onder zijn vleugels genomen heeft, gaat het snel. Karel Stulens ziet zijn muziek niet los van sociaal engagement: hij onderzoekt de plaats van de muziek in de maatschappij. Dat doet hij ook in zijn compositie voor Symfonieorkest Vlaanderen, die hij met enige ironie Expired getiteld heeft. Het stuk gaat over een orkest dat een werk van Beethoven wil uitvoeren, maar daar niet in slaagt. “Ik beschouw het orkest als een 19e eeuws apparaat dat maar blijft werken. Is het nog relevant? En wie ben ik eigenlijk, als eenentwintigjarige componist?”
21
HIT-AND-RUN
Jawher Matmati (°1993) laat in zijn compositie voor de SOV Composer’s Academy – op het programma van de productie ‘Festa Italiana!’ in maart 2019 –, muziekcitaten op een organische manier met elkaar in interactie treden. Zijn muzikale pad begon bij de Tunesische en de Arabische muziek, maar op jonge leeftijd ontdekte hij dat hij de westerse klassieke muziek meer genegen was. Hij was cellist bij het jeugdorkest van Tunis en bij het Orchestre symphonique Tunisien en begon op zijn dertiende op eigen houtje met componeren. De muziek zou hem niet meer loslaten, al heeft hij ook zijn diploma elektromechanica op zak. Matmati ziet in België meer mogelijkheden voor jonge componisten dan in zijn thuisland, waar geen grote traditie is van klassieke muziekfestivals en evenementen. Nieuwsgierigheid naar wat hij doet als componist, is er wel: hij wordt er geregeld gevraagd om werken te componeren. Dat geeft hem hoop, en die, zo stelt hij, is broodnodig in de hele klassieke muziekwereld, niet alleen in Tunesië.
Tijd voor enkele vragen!
Herinner je je eerste muzikale ervaring nog? Karel Stulens Vroeger was ik een metalfan en wilde ik rockgitarist worden. Aan de kunsthumaniora van Hasselt moest ik verplicht klassieke gitaar studeren. Tijdens een analyseles kreeg ik de partituur van de Vijfde Symfonie van Beethoven in handen. Het klinkt cliché, maar die muziek heeft me omvergeblazen. Het fascineerde me mateloos hoe je zoiets groots vanuit één element kunt opbouwen... Jawher Matmati Ik herinner me nog goed hoe ik bij het jeugdorkest begon en gefascineerd werd door al die muzikanten die hun eigen partij speelden. Net omwille van de polyfonie en de harmonie interesseer ik me meer voor westerse dan voor Arabische of andere muziek.
22
INTERVIEW © Tom De Visscher
Denk je dat het gemakkelijk is om vandaag een componist te zijn? K.S. Mijn omgeving heeft heel wat vragen. Bestaat dat nog, het vak componist? Eens je het uitlegt, wordt het begrijpelijk. Klassieke muziek is er sowieso voor een beperkte groep, maar toch zijn er heel wat mogelijkheden. Veel mensen komen vandaag bijvoorbeeld via film in aanraking met klassieke muziek. J.M. Ik heb het geluk dat mijn ouders en mijn familie heel begripvol zijn. Los daarvan denk ik dat het altijd moeilijk geweest is om componist te worden. Dat mag geen reden zijn om iets anders te doen! Het blijft wel moeilijk om hedendaagse muziek uit te voeren. Want zelfs wie in Europa van klassieke muziek houdt, gaat vaak op zoek naar Mozart, Bach en Beethoven...
was een moeilijke bevalling: het is niet eenvoudig om je voor te stellen hoe een compositie zal klinken. Het feit dat vijftig, zestig muzikanten paraat staan, is een enorme hulp. Dit soort projecten doet jonge componisten groeien. J.M. De SOV Composer’s Academy is echt een enorme kans. We kunnen nu samenwerken met een ervaren orkest dat op een hoog niveau speelt. Daardoor kan ik beter vertrouwd worden met het componeren voor orkest. De workshops zijn bijzonder leerrijk.
Is de concertzaal nog belangrijk voor een componist?
Jullie zijn allebei toegelaten tot de SOV Composer’s Academy. Hoe belangrijk is dat?
K.S. Ik denk dat de concertzaal sowieso jaren geleden verlaten is. In Darmstadt zag ik hoe vandaag veel muziek gemaakt wordt voor andere plekken. Concerten in openlucht, wandelingen waar je geluiden moet waarnemen... Toch blijft de concertzaal de plek waar je de thuismatch speelt.
K.S. De muzikanten zijn heel erg betrokken. Mijn eerste orkestwerk
J.M. Voor klassieke muziek wel, denk ik. Wie naar een recital of een orkest gaat
luisteren, komt ook om de muzikanten in actie te zien. Dat theatrale element ontbreekt als je naar een cd luistert, een film bekijkt of muziek op de achtergrond hoort.
Heb je een plan B naast de muziek? K.S. Nee, eerst wil ik alles op alles zetten! J.M. Ik heb nog andere interesses, die ik naast mijn muziekcarrière ontwikkel. Ik ontwerp lettertypes en muzieknotaties, en doe aan muziekgravure. Uiteindelijk is er altijd een link met de muziek.
Welke welk werk mogen ze spelen op je begrafenis? K.S. Da’s een lastige vraag. Er is teveel om uit te kiezen... Misschien moet die wel in stilte verlopen. J.M. Het Achtste strijkkwartet van Sjostakovitsj, dat is zó intens. Lien Vanreusel
DI 15 JAN — ZO 20 JAN 2019
Hemel op aarde
© Rune Guneriussen
In deze Bach Academie draait alles om de relatie tussen hemel en aarde, tussen de gelovige zielen en hun Verlosser, om Hemelvaart en Pinksteren. Met cantates, concerti en (cinematografische) creaties. Met talent om te ontdekken en sterren om te aanbidden. En natuurlijk met Collegium Vocale Gent en Philippe Herreweghe.
Info & tickets: +32 70 22 12 12 concertgebouw.be
23 CB_ADV BAB_207 mm B x 152 mm H.indd 1
04/10/2018 10:28
EXPERIMENT/BEELDENDE KUNST/THEATER/JAZZ/ACTU KLASSIEKE MUZIEK/POËZIE/ DESIGN/FOTOGRAFIE/DANS/ OUDE MUZIEK/LITERATUUR/ OPERA/ARCHITECTUUR/A FILOSOFIE/FILMMUZIEK/I GESCHIEDENIS/ERFGOED/GRA HEDENDAAGSE MUZIEK/FESTI POLITIEK/ECONOMIE/WORLD PERFORMANCE/SOCIOLOGIE/ CHANSONS/ SOUNDSCAPE
Klara_sponsor_ad_207x152.indd 1
6/03/18 07:30
kalenderdec 2018 → feb2019 Symfonievoor valsenoot. 6+
(Perfect zal het zijn. Perrrr-fect!) Een familieconcert van en met Raf Walschaerts en Symfonieorkest Vlaanderen ZO 23.12, 16:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT DO 27.12, 15:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE ZA 29.12, 15:00 DESINGEL ANTWERPEN
Tsjaikovski’s Vioolconcerto Nieuwjaarsconcert
Dirigent Daniel Blendulf / Solist viool Josef Špaček
24
CLUB Surround
Beleef Borodin & Tsjaikovski vanuit het hart van het orkest CLUB Surround is een project van Concertgebouw Brugge i.s.m. Symfonieorkest Vlaanderen
Dirigent Daniel Blendulf / Solist viool Josef Špaček VR 25.01, 19:30 CONCERTGEBOUW BRUGGE* VR 25.01, 21:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE* *Plaatsen zijn ongenummerd
Firebird
Dirigent Case Scaglione / Solist accordeon Philippe Thuriot DO 07.02, 20:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE VR 08.02, 20:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT
VR 18.01, 20:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT
ZO 10.02, 15:00 DESINGEL ANTWERPEN
ZO 20.01, 15:00 DESINGEL ANTWERPEN
MA 11.02, 20:00 PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN BRUSSEL
Symfonieorkest Vlaanderen Bijlokekaai 8 bus 8, 9000 Gent +32 9 292 75 57, info@symfonieorkest.be www.symfonieorkest.be reknr. BE06 7330 1321 0622 BIC KREDBEBB Werkten mee aan deze uitgave: Stephanie Dierckxsens, Wiske Renders, Frederik Styns grafisch ontwerp: Lieven Haneca & Johny Van de Vyver foto’s: Tom De Visscher, druk: Graphius nv Programma’s onder voorbehoud van wijzigingen V.U.: Frederik Styns Bijlokekaai 8 bus 8, 9000 Gent Symfonieorkest Vlaanderen wordt gesteund door
Symfonieorkest Vlaanderen is in residentie in
DO 24.01, 20:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE ZA 26.01, 20:15 CC HET PERRON IEPER
info & tickets
www.symfonieorkest.be tickets@symfonieorkest.be +32 9 292 75 57 ma—vr 10:00—13:00
Muziekcentrum De Bijloke Gent www.bijoke.be, 09 323 61 00 di-vr 13:00-17:00 CC Het Perron Ieper www.hetperron.be, 057 239 480 Club Surround tickets@symfonieorkest.be, 09 292 75 57 of www.concertgebouw.be
