ჟურნალი სკოლის მართვა #4

სკოლის მართვა # 2 (4) 2018

ჟურნალი სკოლის ადმინისტრატორთათვის

ინტერვიუ მინისტრთან ცვლილებების მართვა მასწავლებლის შეფასების სისტემა

სკოლის დირექტორის კომპეტენციები ფუნდამენტურად შესაცვლელი სკოლა

ჟურნალი შექმნილია სსიპ – მასწავლებლთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის დაკვეთით, ათასწლეულის გამოწვევის ფონდის – საქართველოს მასწავლებელთა და სკოლის დირექტორთა პროფესიული განვითარების პროექტის ფარგლებში და მომზადებულია ა(ა)იპ საქართველოს სკოლის ადმინისტრატორთა ასოციაციის მიერ. მასწავლებელთა და სკოლის დირექტორთა პროფესიული განვითარების პროექტი ხორციელდება სსიპ მასწავლებლთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის მიერ ათასწლეულის გამოწვევის ფონდი – საქართველოს ზოგადი განათლების კომპონენტის ფარგლებში აშშ-ის ათასწლეულის გამოწვევის კორპორაციის (MCC) მეორე კომპაქტის ფინანსური მხარდაჭერით. ინფორმაცია და შეხედულებები, რომლებიც მოცემულია აღნიშნულ გამოცემაში ეკუთვნის ავტორებს და არ წარმოადგენს აშშ-ის მთავრობის, ათასწლეულის გამოწვევის კორპორაციის, ათასწლეულის გამოწვევის ფონდი – საქართველოს და სსიპ მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის პოზიციას.

მთავარი რედაქტორი გია მურღულია სარედაქციო კოლეგია: ავთანდილ აბდუშელიშვილი გიორგი ჭანტურია მაია მორჩაძე ქეთევან ხმალაძე პროექტის ადმინისტრაციული მენეჯერი არჩილ სუმბაძე ფოტოგრაფი გურამ მურადოვი © სსიპ მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი, 2018 წელი

ol sk

minist ra is ad to

r a

o as ci cia

a

saqar

s

T

Tv el o

ISSN 1512-0279

მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი

მთავარი რედაქტორის სვეტი გია მურღულია „საქართველოს სკოლის ადმინისტრატორთა ასოციაციის“ გამგეობის თავმჯდომარე

საქართველოს განათლების სისტემა კვლავ მნიშ­ვნელოვანი

ცვლილებების

მიჯნასთან

დგას. სახელმწიფო დამოუკიდებლობის მოპო­ ვებიდან გასული სამ ათეულამდე წლის გან­ მავლობაში (და მანამდეც) საზოგადოების არა ერთი მოლოდინი დაბადა გაცხადებულმა სა­ რეფორმო გეგმებმა და აქტივობებმა, თუმცა განათლების ხარისხის ამაღლება მაინც უპირ­ ველეს ამოცანად რჩება. რა თქმა უნდა, სხვადასხვა დროს იყოს ცალკე­ ული წარმატებებიც, მაგრამ ისინი ერთ ლოგი­ კურ სისტემად ვერ ჩამოყალიბდა. შესაძლოა, ეს იმანაც განაპირობა, რომ ყოველი მომდევნო ადმინისტრაცია ნაკლებად იკვლევდა და აფა­ სებდა მანამდე ჩატარებულ მუშაობას, მის მი­ მართ დიდწილად უარყოფით დამოკიდებულებას ამჟღავნებდა და პრაქტიკულად ყველა­ ფერს „თავიდან“ იწყებდა. ამას ფონს უქმნიდა ისიც, რომ საზოგადოებასა თუ განათლების სისტემის წარმომადგენლებს საკმარისად კარგად არ თუ ვერ უხსნიდნენ გასატარებელი ცვლილებების ლოგიკასა და მიზნებს, რის გამოც გაცნობიერებული ჩართულობის ხარისხი შედარებით დაბალი იყო. ამასთან ერთად, შესრულებული სამუშაოს ობიექტური და კონკ­ რეტული შეფასებით დიდად არც პარლამენტი გამოირჩეოდა, არც მედია და არც საზოგა­ დოება – მოვლენათა სტარტს მეტი ყურადღება ეთმობოდა, ვიდრე პროცესსა თუ შედეგს. ახალ ვითარებაში განათლების სისტემაში დაანონსებულ ცვლილებათა მართვას მეტი გუ­ ლისყურით უნდა მოვეკიდოთ. კარგად უნდა გავაცნობიეროთ: რას გვთავაზობენ, რა ვადებსა და რა პასუხისმგებლობებით. აუცილებელია ე.წ. „შუალედური შეფასებებიც“, რათა სისტემა­ ში ჩართულმა ადამიანებმაც და მთლიანად საზოგადოებამაც მართებული შთაბეჭდილება შეიქმნან იმაზე, თუ რა ნაბიჯები გადავდგით და განვითარების ამა თუ იმ ეტაპზე რა შედეგებს მივაღწიეთ; ასევე – ვაცნობიერებთ თუ არა დაშვებულ შეცდომებს (ისინი საქმის კეთებისას ლამის გარდაუვალია) და სათანადოდ წარვმართავთ თუ არა კორექციის პროცესს. ცვლილებათა მართვა ნებისმიერი სფეროს თეორიისა და პრაქტიკის უმნიშვნელოვანესი კომპონენტია. ის სათანადო კომპეტენციასა და სერიოზულ გუნდურ ძალისხმევას მოით­ ხოვს. წარმატებას ვუსურვებ ჩვენი სამინისტროს ახალ გუნდს ძალიან სერიოზული და მასშ­ ტაბური ამოცანების გადასაწყვეტად.

1

sarCevi გია მურღულია მთავარი რედაქტორის სვეტი

1

ცვლილებების დრო – ინტერვიუ განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის მინისტრ მიხეილ ბატიაშვილთან (ესაუბრა გია მურღულია)

3

მანანა რატიანი მასწავლებლის შეფასების სისტემა – გამოწვევები და მიღწევები

9

გიორგი პირველი სახიფათო თამაში ბავშვებისთვის

16

გიორგი ჭანტურია სკოლის დირექტორის როლისა და კომპეტენციების შესახებ

24

თამარ გურგენიძე მასწავლებლის ეროვნული ჯილდო და მისი მნიშვნელობა სკოლებისათვის

31

ლენა გომართელი სკოლის ადმინისტრაციისა და მასწავლებლის წარმატებული თანამშრომლობა მოსწავლეზე ორიენტირებული გარემოს განვითარებისთვის

38

ალისია პაცევიჩი ფუნდამენტურად შესაცვლელი სკოლა

46

კარინ ჩენოვესი როგორ მივიდეთ აქედან იქამდე

2

52

ინტერვიუ

cvlilebebis dro interviu ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa da sportis ministr mixeil batiaSvilTan – ბატონო მიხეილ, ძალიან საინტერესო და მას­

პირველ რიგში, რა კონცეფციას ეფუძნება სას­

შტაბური სარეფორმო ცვლილებები დააანონ­

წავლო პროგრამის განახლება, არსებობს თუ

სეთ. უკვე რამდენჯერმე ჩვენს საზოგადოებას

არა წინასწარი ხედვა, რომლის შესაბამისადაც

ჰქონდა შესაძლებლობა, მოესმინა თქვენი გა­

განხორციელდება ცვლილებები?

ნაცხადი, რომ ეს რეფორმა მოიცავს სასწავლო პროცესის განახლებასაც, ინფრასტრუქტურის

– პირველ რიგში, ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი

განახლებასაც, პედაგოგიური კორპუსის განახ­

კომპონენტი, რაც დღევანდელ განათლებას

ლებასაც და, ზოგადად, კომპლექსულ ცვლი­

აკლია, ეს არის ბავშვის განვითარებისას სისტე­

ლებებს. რამდენიმე კითხვას დაგისვამთ ამას­

მური აზროვნებისა და, ზოგადად, აზროვნების,

თან დაკავშირებით, იმიტომ, რომ ეს ძალიან

რაც შეიძლება მეტად განვითარება. ხშირად

მასშტაბური ცვლილებებია და საინტერესო

ცოდნას ფრაგმენტულად აწვდიან. სამყარო ყო­

იქნება დაკონკრეტება ჩვენი მკითხველისთვის.

ველთვის იყო ერთიანი, ადამიანი მას აღიქვამს,

საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის მინისტრი მიხეილ ბატიაშვილი

3

როგორც მთლიანობას და მის აღსაქმელად და

ეს მიდგომა უნდა გადაიხედოს და შეიცვალოს.

გასააზრებლად მას რეალურად ერთიანი ხედ­

დღევანდელი სამყარო – ეს არის გუნდური

ვის ჩამოყალიბება სჭირდება. ეს, გარკვეული

მუშაობა, იდეების დაგეგმვისა და განხორცი­

მიზეზების გამო, არა მარტო ჩვენი ზოგადი გა­

ელების პროცესში ბევრი პერსონის ჩართულო­

ნათლების პრობლემა იყო – მას განათლების

ბა, რაც ადამიანისგან გაცილებით მეტ უნარს

სხვა სფეროებიც ემატებოდა, მაგალითად,

მოითხოვს. ასეთია, მაგალითად, ვერბალური

მეცნიერება, რომელშიც გარკვეულ პერიოდში

თუ წერილობითი კომუნიკაციის უნარი. ჩვენს

დაიწყო ფრაგმენტაცია. დღევანდელი ცოდ­

თანამედროვეს არა მხოლოდ ქვეყნის შიგნით,

ნა იმდენად ფრაგმენტულია, რომ განათლე­

არამედ ქვეყნის გარეთაც უწევს კომუნიკაცია

ბის ამჟამინდელ სისტემას თავისთავად უჭირს

ათობით და ასობით ადამიანთან.

საერთო სურათის გამოხატვა. ეს არა მარტო საქართველოს გასაჭირია – ბევრი სტატია არ­

გარდა იმისა, რომ სკოლაში სწავლა უნდა ეფუძ­

სებობს, რომლებშიც დასავლეთის მკვლევ­

ნებოდეს ინდივიდუალურ პასუხისმგებლობას

რებიც საუბრობენ ამაზე. ფრაგმენტულობიდან

– მაგალითად, გაკვეთილების გამოკითხვას,

უნდა გადავიდეთ ერთიან ხედვაზე. ეს ერთიანი

ალბათ, უფრო მეტი ყურადღება უნდა ექცეოდეს

ხედვაც უნდა ეფუძნებოდეს იმას, რაც ყველაზე

გუნდში მუშაობას, ამოცანების გუნდურად გა­

მთავარია – ანალიზისა და შეფასების უნარების

დაწყვეტას. ცოდნა საჭიროა არა მხოლოდ იმის­

განვითარებას, იმიტომ, რომ დღეს სწავლების

თვის, რომ რაღაც დავიმახსოვროთ, არამედ –

მეთოდი, ძირითადად, დაფუძნებულია დასწავ­

ცხოვრების ამოცანათა გადასაწყვეტად. ამას,

ლაზე. ყველანი სკოლაში ვსწავლობდით და

ვფიქრობ, მთავარი ყურადღება უნდა დავუთ­

სწავლების მიზანი აგებული იყო, რაც შეიძლება

მოთ. როდესაც ვსაუბრობთ ამოცანების გადაწყ­

მეტ დამახსოვრებაზე და ნაკლებად – გაცნობი­

ვეტაზე, აუცილებლად ვგულისხმობთ ანალიზის,

ერებულ გააზრებაზე.

შეფასებისა და პრეზენტირების უნარსაც. ასეთი

ჟურნალ „სკოლის მართვის“ მთავარი რედაქტორი გია მურღულია და საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის მინისტრი მიხეილ ბატიაშვილი

4

მიდგომის შემთხვევაში, ასე მგონია, უფრო გა­იზ­

– ამას ჯერ კიდევ ილია ჭავჭავაძე ამბობდა და

რდება ბავშვების მოტივაცია ცოდნის შესაძენად

მიგვითითებდა, რომ განათლების სფეროში

და საიმისოდ, რომ თავი წარმოაჩინოს ჯგუფში

არა დასწავლაზე, არამედ შეძენილი ცოდნის

მუშაობით ან გაბედულად დაიცვას საკუთარი

პრაქტიკულ გამოყენებაზე უნდა გავამახვილოთ

პოზიციები დისკუსიაში მონაწილეობისას.

ყურადღება.

თუმცა ძალიან ფრთხილად უნდა მოვეკიდოთ

მასშტაბური ცვლილებების განხორციელები­

ამ პროცესს, იმიტომ, რომ საუბარი გვაქვს სის­

სას თქვენ ახსენეთ პედაგოგების დიდი მნიშვ­

ტემის სერიოზულ ცვლილებებზე, რომლებსაც

ნელობა. თქვენ მიერ დაგეგმილ ცვლილებებს

სათანადო მართვა სჭირდება არასასურველი

თვისებრივად ახალი პედაგოგი თუ არა, მნიშვ­

რყევებისგან თავის დასაცავად. ამიტომაც პირ­

ნელოვნად უკეთესად მომზადებულ მასწავლე­

ველ ნაბიჯებს ვდგამთ საპილოტე პროექტებით,

ბელთა კორპუსი სჭირდება. სხვადასხვა სკო­

რომლებსაც ახლა ვახორციელებთ. სწორედ

ლაში დღესაც ბევრი სიკეთე კეთდება, თუმცა

მათ უნდა დაგვანახვონ სასურველი და მისა­

ეს ინდივიდუალურ დონეზე წყდება და სისტე­

ღები შედეგები. რაც მთავარია, ეს შედეგები გა­

მის სახე ნაკლებად აქვს. დასახულ ამოცანათა

ზომვადი უნდა იყოს და მათი შეფასება არ უნდა

გადაწყვეტა ძალიან რთული საქმეა, რადგან

იყოს დამოკიდებული მხოლოდ ვიღაცის მო­

ბევრმა ფაქტორმა შეაფერხა რეფორმირების

საზრებებზე. გაზომვადი შედეგებით უნდა და­

პროცესი საქართველოში. რა ვადებში და რო­

ვინახოთ ის, რომ ეს მიდგომები, მართლაც, შე­

გორ ფიქრობთ პედაგოგთა კორპუსის შესატყ­

დეგის მომტანია. თუმცა აქაც ველოსიპედს არ

ვისობის უზრუნველყოფას იმ მიზნებთან, რომ­

ვიგონებთ. ვსწავლობთ და ვაფასებთ, რა ქმნის

ლებიც თქვენ დაისახეთ?

ბევრ ქვეყანაში წარმატებული სკოლის სახეს. ასევე ვაფასებთ ქართულ გამოცდილებასაც

– პირველ რიგში, მინდა ვთქვა, რომ ისეთ ქვეყ­

და ეს ორი ფენომენი გვსურს ერთ წარმატებულ

ნებში, რომლებიც განათლების სისტემების რე­

პრაქტიკად გავიაზროთ. რა თქმა უნდა, ცვლი­

ფორმების წარმატებული მაგალითებია, ვთქვათ

ლებათა პროცესში განსაკუთრებული მნიშვნე­

– ფინეთში, მსგავსი რეფორმა ათი წლის განმავ­

ლობა ენიჭებათ სათანადოდ მომზადებულ და

ლობაში მიმდინარეობდა. განათლების რეფორ­

მოტივირებულ პედაგოგებს.

მა არ არის მარტივი ამოცანა ან ერთჯერადი ღონისძიებით გადასაწყვეტი საკითხი. ეს კომპ­

ერთ-ერთი დასავლური კვლევის თანახმად,

ლექსური თემაა. მისი ალტერნატივა არც გვაქვს,

ბევრ კურსდამთავრებულს ჰკითხეს, რა გა­

რადგან, თუ ვსაუბრობთ ქვეყნის განვითარებასა

მოადგათ მათ იქიდან, რაც სკოლაში ისწავლეს.

და ძლიერ ეკონომიკაზე, განათლებული ადამი­

სხვადასხვა პასუხი იყო, თუმცა კითხვაზე, რას

ანების გარეშე ეს წარმოუდგენელია. რაც შეეხება

ისურვებდნენ მათთვის ესწავლებინათ სკოლა­

იმას, თუ როგორ უნდა განვახორციელოთ ცვლი­

ში, ყველამ აღნიშნა, რომ სასურველი იქნებო­

ლებები, – ერთი ვიცით, რომ ბევრი მართლაც

და, უკეთესად ესწავლებინათ კომუნიკაცია სხვა

ღირსეული პედაგოგი გვყვავს, მაგრამ, როგორც

ადამიანებთან და საკუთარი აზრის გამოხატვა,

თქვენ აღნიშნეთ, ხშირად ეს დგას არა სისტემაზე,

განევითარებინათ პრეზენტაციის უნარი და ა.შ.

არამედ საკუთარ პასუხისმგებლობაზე, ინდივი­

ცნობილი ამბავია, რომ, სამწუხაროდ, მარტო

დებზე. მეორე, რაც უკვე კეთდება და ვფიქრობთ,

ცოდნა და განათლება წარმატებას ვერ უზრუნ­

რომ მეტად განხორციელდეს, ეს არის რეალური

ველყოფს, თუ ის უნარები, რომლებიც თქვენ

დახმარება პედგოგების გადამზადების კუთხით.

ახსენეთ, არ ვითარდება.

ამ საქმეში, ჩვენი სახელმწიფოს გარდა, ჩართუ­

5

ლია ამერიკის მხარე, დონორები, რომლებიც

მოტივაცია მნიშვნელოვანია როგორც დღე­

საკმაოდ აქტიურად მონაწილეობენ პედაგოგე­

ვანდელი პედაგოგებისთვის, ასევე მომავალი

ბის გადამზადებაში. მესამე, რაც, ასევე, ძალიან

თაობის დაინტერესებისთვის, რათა მათ გაუჩ­

მნიშნელოვანია – იმისათვის რომ ვისაუბროთ

ნდეთ რეალური მოტივაცია, აირჩიონ მასწავ­

ცვლილებებზე, გაუმჯობესებაზე, აუცილებელია

ლებლის პროფესია. პედაგოგი სხვადასხვა ქა­

საქმეში ჩართულ ადამიანთა მატერიალური

ლაქსა თუ რაიონში, მართლაც, დაფასებულია

სტიმულირება. თუ პედაგოგს არ ექნა ღირსე­

და მას პატივს სცემენ, როგორც მთელი საქარ­

ული ანაზღაურება, ღირსეული ეკონომიკური

თველოსთვის მნიშვნელოვან ადამიანს, თუმცა,

პირობები, მას ვერ ექნება მოტივაცია და ამის

ამას გარდა, სახელმწიფოს მხრიდან საჭიროა

გარეშე საქმე წინ ვერ წავა. მესმის, რომ დღეს

ფინანსური დაფასებაც. დღეს ჩვენ გვჭირდება

ბევრი ადამიანი მართლა გმირობას სჩადის –

მეტი დაინტერესებული, მოტივირებული ახალ­

დაუღალავად და ყოველდღიურად შრომობს,

გაზრდა. სტატისტიკას რომ გადავხედოთ, ცოტა

თუმცა იმისთვის, რათა სისტემურ ცვლილებებზე

თუ ირჩევს ამ პროფესიას. ასევე, ვფიქრობთ

ვილაპარაკოთ, ჩვენ აუცილებლად გვჭირდება

მოდელებზე, რომლებიც დააჩქარებს მასწავ­

ადამიანთა მატერიალური უზრუნველყოფა. უკვე

ლებლის პროფესიის მიღებას.

მომავალი წლისთვის დაგეგმილი გვაქვს ხელ­ ფასების ზრდა. ეს პედაგოგთა დიდ რაოდენო­

– ბატონო მიხეილ, თქვენ ახსენეთ მატერია­

ბას ეხება. ამისთვის რესურსები უკვე გაწერილია.

ლური მოტივაცია. არსებობს სოციალური და­

ცვლილებები შეეხება ინფრასტრუქტურასაც. ჩვე­

ფასების მომენტიც. ხომ არ ფიქრობთ, რომ

ნი ვარაუდით, შესაძლებელია, მომავალ წელს

მასწავლებლის სოციალური აღიარების თვალ­

გაორმაგდეს ინფრასტრუქტურული პროექტე­

საზრისით კიდევ მეტი ნაბიჯია გადასადგმელი?

ბი – როგორც სკოლების რეაბილიტაცია, ასევე ახალი სკოლების მშენებლობა. ეს იქნება კიდევ

– აბსოლუტურად გეთანხმებით. ახლა გვქონდა

ერთი დასტური პრემიერ-მინისტრის განცხადე­

ღონისძიება სამინისტროში, რომელსაც ესწრე­

ბისა, რომ განათლება ჩვენი ქვეყნის რეალური

ბოდნენ სკოლის დირექტორები და პედაგოგე­

პრიორიტეტია. როგორც ვახსენეთ, პედაგოგთა

ბი. ვსაუბრობდით ჩვენს სფეროში მიმდინარე

შორის ანაზღურების ყოველწლიური ზრდა უკვე

მოვლენებზე. ამ ადამინებს, პირველ რიგში,

განსაზღვრულია ბიუჯეტში – პლუს აქტიურად

სჭირდებათ კომუნიკაცია, რომელიც მნიშვნე­

ვმუშაობთ დონორებთან, რათა კიდევ უფრო

ლოვანია როგორც ზოგადად ადმინისტრირე­

მეტი შესაძლებლობა გვქონდეს ამისთვის და,

ბისთვის, ისე პირადად სისტემაში დასაქმებული

როგორც ვთქვით, რეფორმის გარკვეულ ეტაპზე

ადამიანისათვის, რათა გავიგოთ, რა აწუხებს

მასწავლებლის ხელფასი უნდა შეადგენდეს, სა­

და როგორი მოლოდინი აქვს. უნდა აღინიშნოს

შუალოდ, 1500 ლარს. გარკვეულ შემთხვევებში

მასწავლებლის ეროვნული ჯილდო. ეს კონ­

შესაძლებელია მეტიც იყოს. ასევე, ვფიქრობთ,

კურსი წელს უკვე მეორედ ჩატარდა. ჩვენ უკვე

ადმინისტრაციული პერსონალისთვის მოტივა­

საჯაროდ განვაცხადეთ, რომ მომავალ წელს

ციის გაზრდასაც.

აღნიშნული ღონისძიება გაცილებით მასშტა­ ბური იქნება. აუცილებელია ჩვენი პედაგოგები

ძალიან მნიშვნელოვანია ახალგაზრდების წა­

კიდევ უფრო მეტად წავახალისოთ და მოტივა­

ხალისება პედაგოგიური საქმიანობით იმიტომ,

ციაც ავუმაღლოთ. თუნდაც საუკეთესო მასწავ­

რომ დღევანდელი სისტემა არანაირ მოტივა­

ლებელთა სცენაზე აყვანა, მათი წარმატებისა

ციას არ იძლევა ახალგაზრდების დაინტერესე­

და ღირსების ყველასთვის დანახვება ძალიან

ბისათვის. ღირსეული ანაზღაურება, ფინანსური

დიდი მოტივაციაა არა მარტო ცალკეული პე­

6

დაგოგისთვის, არამედ, ზოგადად, სისტემისთ­ ვის. გეთანხმებით – უნდა არსებობდეს ჩვენს სისტემაში დასაქმებული ადამიანის დაფასები­ სა და წახალისების რაც შეიძლება მეტი ფორმა და – არა მარტო მატერიალური.

– ჩვენი საზოგადოება ბოლო 25 წლის განმავ­ ლობაში განათლების სფეროში რამდენიმე რე­ ფორმის მომსწრეა. სამწუხაროდ, ყოველთვის ასე ხდებოდა, რომ როდესაც ახალი რეფორ­ მა დაანონსდებოდა, პრაქტიკულად არავინ აფასებდა, რა ხდებოდა ადრე, რა მიზნები იყო დასახული, მიღწეული იყო თუ არა ეს მიზნები – მოკლედ, პროცესს სათანადოდ არ აფასებდ­ ნენ, თითქოს ეს არავის აინტერესებდა. ერთი ამბავია, რომ არ აფასებენ შედეგებს, მეორე კი ის არის, მიმდინარე პროცესების აღწერა-გააზ­ რება რომ არ ხდება. იზიარებთ თუ არა იმ აზრს, რომ ის, რაც თქვენ დააანონსეთ, მასშტაბური და ამბიციური ცვლილებები, ჟამითიჟამად თავად უნდა შეაფასოთ და საზოგადოებასაც მისცეთ შესაძლებლობა, დაინახოს, დასახული მიზნის­ კენ რამდენი ნაბიჯი გადავდგით და რამდენად მივუახლოვდით მას. იქნება თუ არა ეს თქვენი, როგორც ხელმძღვანელის, პრაქტიკა?

– საერთოდ ყველაფერი გაზომვადია. შეფასება უნდა ხდებოდეს არა მარტო ექსპერტების მხრი­ დან. არსებობს კვლევის ძალიან ბევრი კარგად დამუშავებული მეთოდი. მაგალითისთვის, ავი­ ღოთ მეცნიერებების კუთხით განხორციელე­ ბული ცვლილებები, რომლებშიც უნივერსი­ ტეტებიც არიან ჩართულნი. მუშაობის ხარისხი ძალიან მარტივი გასაზომია, თუ გადავხედავთ ბეჭდვითი გამოცემების რაოდენობას, საერთა­ შორისო ჟურნალებს – ეს ყველაფერი იძლევა კარგ საშუალებას, გავთვალოთ და შევაფასოთ ის ნაბიჯები, რომლებიც იდგმება, ის რესურსე­ ბი, რომლებიც ამ სფეროში იხარჯება. ამ გზით შეგვიძლია ნათლად დავინახოთ, რამდენად სწრაფად ხორციელდება ცვლილებები და რამ­ დენად დიდ მასშტაბებს მოიცავს.

მთავრობა არის ანგარიშვალდებული საზოგა­ დოების წინაშე. როგორც მოსწავლე იღებს შე­ ფასებას, ისე უნდა შეფასდეს მთავრობის მიერ მიღებული გადაწყვეტილებები და შესრულებუ­ ლი სამუშაო.

– თქვენ ახსენეთ უნივერსიტეტები და ერთგან აღნიშნეთ, რომ ნებისმიერი ცვლილება კორე­ ლაციაში უნდა იყოს მთლიან სისტემასთან. და­ სავლური უნივერსიტეტები დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ აბიტურიენტების ბეგრაუნდს სკოლა­ ში. ჩვენთან თითქოს ამას დიდ ყურადღებას არ აქცევენ. დეკლარირებული კი გვაქვს განათ­ ლების სისტემის უწყვეტობა, მაგრამ თითქოს აქ არის წყვეტა. უნივერსიტეტებს არ აინტერესებთ, რას აკეთებენ ბავშვები სკოლაში. ამ თვალსაზ­ რისით რაიმე ნაბიჯის გადადგმა ხომ არ იგეგ­ მება, რათა საზოგადოებამ განათლების უწყვე­ ტობის იდეა უკეთესად აღიქვას და გაიაზროს?

– განათლების პროცესი უნივერსიტეტშიც არ სრულდება, ეს არის ადამიანური კაპიტალის განვითარების უწყვეტი ციკლი, რომელიც უნდა გრძელდებოდეს მთელი ცხოვრების განმავ­ ლობაში. დღევანდელი სისტემა გვიჩვენებს, რომ ეს გადასვლა სკოლიდან უნივერსიტეტში არაეფექტურია. ნაკლებად ეფექტურია თუნდაც ის ცოდნა, რომელიც თავის დროზე სკოლაში

7

მიიღო ადამიანმა, რაზეც დაიხარჯა რესურსი.

ძალიან გვიხარია, რომ ეს ორგანიზაცია გვიდგას

გეთანხმებით, რომ ამ ნაწილშიც გვჭირდება

გვერდით ამ რეფორმების მნიშვნელოვან ნაწილ­

რეფორმა.

ში. საქართველო შესაძლებელია მსოფლიო ბან­ კისთვისაც სერიოზული პარტნიორი აღმოჩნდეს

2021 წლისთვის გვექნება განახლებული შეფა­

რეფორმების გატარების პერიოდში.

სების სისტემა, აქტიურად ვმუშაობთ იმისათვის, რომ სკოლასა და უნივერსიტეტს შორის რაც შეიძ­

მთავარი ამოცანაა გადაწყვეტილებათა გან­­

ლება მეტი თანაკვეთის წერტილები ვიპოვოთ.

ხორციელება. მეორე ნაწილია შეფასება – თი­ თოეული სარეფორმო გადაწყვეტილება რამ­

– არსებობს ჩვენი ქვეყნისთვის მნიშვნელოვანი

დენად მართებულად ემსახურება მიზანს.

დოკუმენტი „ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნები“, რომელიც არის სახელმწიფოს დაკვე­

– როდესაც სახელმძღვანელოების კონკურსი

თა სკოლების მიმართ. 2004 წელს არის მიღე­

ცხადდება, ბევრი ავტორი ერთგვარი სკეპტი­

ბული ეს დოკუმენტი. მე მეჩვენება, რომ ზოგადი

ციზმით არის განწყობილი ამ პროცესის მიმართ,

განათლების მიზნების მიღების შემდეგ სახელ­

რადგან მათ ძალიან ცოტა დრო აქვთ მიცემუ­

მწიფო დიდად არ დაინტერესებულა, როგორ

ლი სახელმძღვანელოების გასააზრებლად და

აღწევენ ამ მიზნებს სკოლები. თქვენი აზრით,

შესაქმნელად. ყოფილა არა ერთი შემთხვევა,

რა ფორმით უნდა გამოხატოს სახელმწიფომ

კონკურსის გამოცხადებიდან 6 კლასის სახელ­

ინტერესი ამ მიმართულებით.

მძღვანელოს მოსამზადებლად 5 თვე რომ იყო მიცემული ავტორებისათვის. ბუნებრივია, ასეთი

– პირველ რიგში, ეროვნული შეფასებები უნდა

პრაქტიკა შემდეგ წიგნების ხარისხზეც აისახება.

იყოს ერთ-ერთი მთავარი ინდიკატორი იმისა, თუ

როგორ ფიქრობთ, როდის უნდა გამოცხადდეს

სისტემა მთლიანად საით მიდის. მაგალითად,

გრიფირების უფრო დახვეწილი წესი და რა ვა­

საერთაშორისო შეფასებები ერთ-ერთი კარგი

დაში უნდა დაინერგოს?

ინდიკატორია, რომლის მიხედვითაც შეგვიძლია ვთქვათ, რომ საერთაშორისო მასშტაბით არც

– ზუსტად ახლა ვმუშაობთ გრიფირების ახალ

ისე სავალალო მდგომარეობა გვაქვს. მსოფლიო

წესზე. სიფრთხილით უნდა მოვეკიდოთ ამ ამ­

ბანკი ამზადებს ადამიანური კაპიტალის განვი­

ბავს, იმიტომ რომ ბოლო გრიფირებისას, რო­

თარების ინდექსს და, როგორც წესი, მსოფლიო

მელიც ჩვენ დაგვხვდა, ბევრი ხარვეზი იყო.

ბანკის განხორციელებული შეფასება ერთ-ერ­

გეთანმებით, რომ ავტორებს უნდა მივცეთ რაც

თი მთავარი ინდიკატორი ხდება. გვქონდა კონ­

შეიძლება მეტი რეალისტური დრო და მშვიდი

სულტაციები მსოფლიო ბანკის ექსპერტებთან.

გარემო მუშაობისათვის. მაქსიმალურად გა­ ვითვალისწინეთ ის პროცედურები, რომლებიც მნიშვნელოვანია. ამ ყველაფრის გაანალიზე­ ბისთვის დრო იყო საჭირო. უახლოეს მომავალ­ ში გამოცხადდება გრიფირების განახლებული წესი, რომლის დროსაც მაქსიმალურად იქნება გათვალისწინებული წინა გამოცდილება.

– ბატონო მინისტრო, გმადლობთ ინტერვიუსთ­ ვის და წარმატებას გისურვებთ დასახული მიზ­ ნების მიღწევისას.

8

პროფესიული განვითარება

maswavleblis Sefasebis sistema _ gamowvevebi da miRwevebi მანანა რატიანი მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის

დირექტორის მოადგილე

მასწავლებლის პროფესიული განვითარების სქემა დამტკიცებისა და ამოქმედების დღიდან სასკოლო საზოგადოების ყურადღების ცენტრში რჩება. მთავარი გაცხადებული მიზნები – პედაგოგთა მოტივაციის ამაღლება და განათლების ხარისხის გაუმჯობესება – ჩვენს სფეროში წარმატების მიღწევის უმნიშვნელოვანესი ფაქტორებია. აქედან გამომ­ დინარე, ძალიან მნიშვნელოვანია, რამდენად გონივრულად, სისტემურად, მიზანმიმარ­ თულად და შედეგიანად ხორციელდება ის აქტივობები, რომლებიც ამ სქემის მთავარ შინაარსს შეადგენს. ეს წერილი სწორედ ამ საკითხებს მიმოიხილავს.

z

ოგადი განათლების რეფორმა არა­

შესაძლებლობა, მისხდომოდნენ საგამოცდო

ერთ მიმართულებას ფარავს. ამ სტა­

მერხებს. შემდგომ წლებში კი – ეტაპობრივად –

ტიაში მოკლედ მიმოვიხილავთ მნიშ­

სხვა საგნები დაემატა. სასერტიფიკაციო გამოც­

რომლებმაც

დების სრული სპექტრი მხოლოდ 2015 წელს შე­

მასწავლებლის პროფესიისადმი მოთხოვნები

ეთავაზათ მასწავლებლებს, თუმცა კვლავაც არ

ჩამოაყალიბა და მისი საქმიანობა დაარეგული­

თარგმნილა ეროვნული უმცირესობების ენებ­

რა. ასევე, ვისაუბრებთ იმ გამოწვევებზე, რომ­

ზე. ამის გამო სხვადასხვა საგნის პედაგოგები

ლებიც სკოლის დირექტორთა წინაშე დადგა

არათანაბარ პირობებში აღმოჩნდნენ.

ვნელოვან

გადაწყვეტილებებს,

და მათგან მოითხოვა სასწავლო პროცესის იმგ­ ვარად წარმართვა, რომ სწავლა-სწავლების ხა­

გამოცდებთან დაკავშირებით არა ერთი კრიტი­

რისხის ამაღლება პრიორიტეტი გამხდარიყო.

კული აზრი გამოითქვა. განათლების ექსპერტე­ ბი აღნიშნავდნენ, რომ მხოლოდ გამოცდა და

მასწავლებლების სასერტიფიკაციო გამოცდე­

თეორიული ცოდნის შემოწმება არ იძლეოდა

ბის შესახებ 2005 წელს „ზოგადი განათლების

იმის გარანტიას, რომ მასწავლებლები ნას­

შესახებ კანონში“ ჩაიწერა. ამ ჩანაწერის მიხედ­

წავლსა და გამოცდაში ჩაბარებულს საკლასო

ვით, სასერტიფიკაციო გამოცდები 2007 წელს

ოთახში აქტიურად იყენებდნენ. ვერ ხერხდებო­

უნდა დაწყებულიყო, თუმცა ეს მხოლოდ 2010

და საგაკვეთილო პროცესში ცოდნის ტრანსფე­

წელს გახდა შესაძლებელი. გამოცდები ყველა

რის შემოწმება.

საგანში თანადროულად არ დაწყებულა. თავ­ დაპირველად დაწყებითის, ქართულის, ინგლი­

ამასთანავე,

გამოცდებზე

მასწავლებლების

სურის, მათემატიკის მასწავლებლებს მიეცათ

წა­რმატების მაჩვენებელი მაღალი არაა, თუმ­

9

ცა მისმა არასავალდებულო ხასიათმაც გა­

მასწავლებელთა პროფესიულ წინსვლაში არ­

ნაპირობა ის, რომ პედაგოგთა ნაწილი უარს

სად ჩანდა სკოლისა და დირექტორის დანიშ­

ამბობდა სერტიფიცირებაში ჩართვაზე. თავ­

ნულება თუ ფუნქცია. პედაგოგები, რომლებიც

დაპირველად მათ ვაუჩერები მიეცათ, რათა

აქტიურები იყვნენ სქემაში, უკმაყოფილებას სა­

გამოცდებისთვის მომზადებულიყვნენ. შრომის

მართლიანად გამოხატავდნენ. მათი შეფასების

ანაზღაურება სერტიფიცირების გამოცდების

ფორმები და მექანიზმები მხოლოდ ახალი სქე­

წარმატებით გავლის შემდეგ უნდა გაზრდილი­

მის ამოქმედების შემდეგ განისაზღვრა.

ყო. თუმცა 60 ლარიანი დანამატი არ აღმოჩნდა საკმარისი მოტივაცია, რომ ყველა მასწავლე­

მასწავლებლის

საქმიანობის

კომპლექსური

ბელი გასულიყო გამოცდებზე. მთავარი, ალ­

შეფასებისთვის (ასევე, შეფასების მათ პროფე­

ბათ, ის არის, რომ გამოცდები საშუალებას არ

სიულ განვითარებასა და კარიერულ წინსვლას­

იძლეოდა, მასწავლებელთა პრაქტიკაზე, მოს­

თან დასაკავშირებლად), ფართო განხილვისა

წავლეთა შედეგებზე წარმოდგენა შეგვქმნოდა.

და ხანგრძლივი შეთანხმებების საფუძველზე,

შეიძლება ითქვას, რომ არ შეიქმნა მასწავლე­

2015 წლის თებერვალში – სახელმწიფო კომი­

ბელთა პროფესიული განვითარების ეფექტური

სიის წარდგინებით – საქართველოს მთავრობამ

სისტემა. მათი შერჩევის მექანიზმი მოუქნელი

„მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფე­

იყო, ხოლო ანაზღაურება – დაბალი.

სიული განვითარებისა და კარიერული წინსვ­ ლის სქემა“ (შემდგომში „სქემა“) დაამტკიცა.

სერტიფიცირებულ მასწავლებლებს საშუალება ჰქონდათ, ჩართულიყვნენ მასწავლებლის პრო­

სქემა ერთიანი სისტემაა, რომლის ფარგლებ­

ფესიული განვითარების სქემაში, რომელიც

შიც გათვალისწინებულია მასწავლებლის მომ­

2011-2014 წ.წ. იყო მოქმედი. სქემაში 6000-მდე

ზადება პროფესიისთვის, საქმიანობის დაწყე­

სერტიფიცირებული მასწავლებელი ჩაერთო.

ბის პირობები და საშუალებები, პროფესიული

პროცესის მთავარი ნაკლოვანება იყო ის, რომ

განვითარების გზები და შესაძლებლობები,

ყველა მათგანისთვის შესაძლებელი გახდა მას­

მასწავლებლის საქმიანობის შეფასება და მას­

ში ჩართვა. ასევე, არ იყო არაფერი ნათქვამი,

ზე დაფუძნებული კარიერული წინსვლა. სისტე­

თუ როგორ შეფასდებოდნენ პედაგოგები და

მის დანერგვით გვეცოდინება, რამდენად ეფექ­

ვინ იქნებოდა შემფასებელი. ამასთან ერთად,

ტურად იყენებს პედაგოგი საკუთარ ცოდნასა

10

და უნარ-ჩვევებს პრაქტიკაში და რა უნდა გა­

საკვალიფიკაციო საფეხურზე. მასწავლებლებს

კეთდეს იმისათვის, რომ მოსწავლის შედეგები

სტატუსები თუ თავდაპირველად სკოლების გა­

გაუმჯობესდეს. სქემის ფარგლებში მასწავლებ­

რეთ მიენიჭათ, შემდეგ მათი წინსვლა სკოლებ­

ლის პროფესიასთან დაკავშირებული ბევრი

ში მიღებული შეფასების საფუძველზე გახდა

და მნიშვნელოვანი ფუნქცია დელეგირებულია

შესაძლებელი.

სკოლაზე და ამით მისი ავტონომიურობა იზრ­ დება. პედაგოგის შეფასების კომპონენტი არის

2015-2016 სასწავლო წელი იყო საპილოტე. ამ

განათლების ხარისხის მართვის აუცილებელი

წელს დიდი ძალისხმევა იყო გაწეული სქემის

წინაპირობა და მისი უქონლობა სკოლაში ნიშ­

შესახებ ცნობიერების ამაღლებაზე, სკოლე­

ნავდა, რომ სკოლა არ იყო ორიენტირებული

ბის ინფორმირებაზე. მსოფლიო ბანკის დახ­

სასწავლო შედეგების გაუმჯობესებაზე.

მარებით საპილოტე წლის ბოლოს ჩატარდა კვლევა1, რომელმაც აჩვენა, რომ მასწავლებ­

მიზნის მისაღწევად სქემამ არა ერთი მნიშვ­

ლების აბსოლუტურ უმრავლესობას ჰქონდა

ნელოვანი სიახლე შემოიტანა. ის გახდა საყო­

ინფორმაცია სქემის შესახებ. ინფორმაციის

ველთაო, ყველა საჯარო სკოლისთვის აუცი­

ფლობის კუთხით განსხვავება რეგიონებსა

ლებელი. კერძო სკოლებს კი მიეცათ არჩევანი,

და თბილისს, ისე როგორც სოფელსა და ქა­

შეექმნათ პროფესიული განვითარების ალტერ­

ლაქს შორის არ იკვეთებოდა. სქემის შესახებ

ნატიული სისტემა, ან ჩართულიყვნენ სქემაში.

ინფორმაციის მიღების წყაროებს სკოლის ად­

სამწუხაროდ, ამ თავისუფლებით მხოლოდ 10-

მინისტრაცია, ფასილიტატორები, მასწავლე­

მდე სკოლამ ისარგებლა.

ბელთა პროფესიული განვითარების ცენტრის მიერ ჩატარებული საინფორმაციო შეხვედრე­

სქემის ამოქმედების შემდეგ, 2015 წლის სექ­ ტემბერში, მასწავლებლები გადანაწილდნენ პროფესიული სტანდარტით განსაზღვრულ 4

მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემის და­ ნერგვის შეფასება, 2016.

1

11

ბი, ტრენინგები, მომზადებული გზამკვლევები

– სასწავლო პროცესის დაგეგმვის, შეფასების

წარმოადგენდნენ. გამოკითხულთა მხოლოდ

საშუალებას იძლევა, მან, რიგ შემთხვევაში,

23.3% აცხადებდა, რომ თავად გაეცნო სქემის

ფორმალური ხასიათი შეიძინა და მასწავლე­

დოკუმენტს. აღნიშნული კი მიუთითებს პრობ­

ბელთა პასუხები არაგულწრფელიც კი აღმოჩ­

ლემებზე, ამავდროულად, თუ რამდენად დიდი

ნდა მოსალოდნელი „დასჯის“ (არასასურველი

მნიშვნელობა აქვს სკოლის დონეზე მასწავ­

რეაქციის) შიშით. სკოლებში, რომლებშიც პრო­

ლებლების მხარდაჭერას ინფორმაციის გავრ­

ცესები მართებულად წარიმართა, თვითშეფა­

ცელებისა თუ შემდგომი წარმატებული საქმი­

სებამ სასურველი შედეგები გამოიღო, მასწავ­

ანობისთვის.

ლებელმა გადააფასა საკუთარი პრაქტიკა და გააზრებულად დაგეგმა მომავალი საქმიანობა.

პედაგოგთა შეფასების გზები და საშუალებები დოკუმენტშივე განისაზღვრა, ხოლო შეფასების

შიდა სასკოლო შეფასებისას დიდი ფუნქცია

ინსტრუმენტები – ამოქმედებისთანავე მომზად­

ეკისრება მასწავლებლის შეფასების ჯგუფს,

და და დამტკიცდა. ამ სისტემას სამი დონე აქვს:

რომელიც

სქემის ამოქმედებით მასწავლებლებს მოეთ­

სტანდარტიზებული შეფასების ინსტრუმეტების

ხოვათ საკუთარი პრაქტიკის რეფლექსია –

გამოყენებით აფასებს.

თვითშეფასების სავალდებულო კომპონენტად

სქემის მოთხოვნით, სკოლებში დაკომპლექ­

შემოღებით. შესაფასებელი პირი ყოველი სას­

ტდა მასწავლებლის შეფასების ჯგუფები. ამ

წავლო წლის დასაწყისში საკუთარ პრაქტი­

ჯგუფის წევრებს პედაგოგიური საბჭო და კა­

კას აფასებს, მასზე დაყრდნობით გეგმავს, თუ

თედრები ირჩევენ, რასაც მათ მიმართ ნდობის

რა ფორმით და მიმართულებით წარმართავს

ჩამოყალიბებისთვის უნდა შეეწყო ხელი. იმ

საკუთარ პროფესიულ საქმიანობას ისე, რომ

სკოლებში, რომლებშიც ფასილიტატორებისა

განივითაროს კომპეტენციები, იზრუნოს მოს­

და შეფასების ჯგუფის კათედრების წარმომად­

წავლეების აკადემიურ მიღწევებსა და მათი

გენლების არჩევა შეთავაზებული კრიტერიუმე­

უნარ-ჩვევების განვითარებაზე, უკეთესად წარ­

ბით გააზრებულად მოხდა, პროცესები ზედმეტი

მართოს სწავლების პროცესი, ამასთანავე,

გართულებების გარეშე წარიმართა.

განხორციელებულ

აქტივობებს

შეძლოს კარიერული წინსვლა. მიუხედავად იმისა, რომ თვითშეფასების კითხვარი სწავ­

სქემის ფარგლებში მასწავლებლის პროფესი­

ლა-სწავლების ყველა საჭირო კომპონენტის

ასთან დაკავშირებული მნიშვნელოვანი ფუნ­

თვითშე­ ფასება

შიდა შეფასება

• ხორციელდება თვითშეფასების ინსტრუმენტის საშუალებით

• აქტივობები, რომლებსაც მასწავლებლები სკოლის გარეთ ახორციელებენ და ატვირთავენ ელექტრონული სისტემის შესაბამის ველში – ტრენინგი, კონფერენცია...

• აქტივობები, რომლებიც შეფასების ჯგუფის მიერ ფასდება წინასწარ მოცემული სტანდარტი­ ზებული ინსტრუმენტებით

• საგნის გამოცდა, იგივე საგნობრივი კომპეტენციის დადასტურება • პროფესიული კომპეტენციების დადასტურება გარე • გარე დაკვირვება – ხორციელდება საგაკვეთილო პროცესზე დაკვირვება და შეფასება გარე შეფასება დამკვირვებლის მიერ

12

ქცია დელეგირებულია სკოლაზე. შეფასე­ ბის ჯგუფის წევრები ჩაერთნენ შეფასების პროცესში. თუკი მასწავლებლის შეფასე­ ბა სკოლის ჩართულობის გარეშე ხორ­ ციელდებოდა, სქემის ამოქმედებით შე­ ფასების პროცესი მის უშუალო გარემოს დაუახლოვდა და ხელი შეუწყო სკოლე­ ბის განვითარებას. დირექტორებს, ფა­ სილიტატორებსა და შეფასების ჯგუფის სხვა წევრებს არა ერთი კონსულტაცია, საინფორმაციო შეხვედრა თუ ტრენინგი ჩაუტარდათ. შეფასების ჯგუფის წევრები აღნიშნავენ, რომ ტრენინგები საკმაოდ ინფორმაციული, სასარგებლო და პრაქ­ ტიკული იყო მათთვის, თუმცა – არასაკ­ მარისი. მათ მხარდასაჭერად მომზადდა ვიდეოინსტრუქციები, რომლებმაც შესაძლებ­

ლების ნაწილში გამოავლინა გადაცდომები,

ლობა მისცათ, შესაბამისი კომპეტენციები გაზ­

რაც დაუდევრობის, ნაკლები კომპეტენციების,

რდილიყო. აღნიშნული კი სკოლის, როგორც

თუ საქმისადმი არაკეთილსინდისიერი დამო­

ინსტიტუციის, გაძლიერების მნიშვნელოვანი

კიდებულების შედეგი იყო. მომზადდა რეკო­

წინაპირობა უნდა გამხდარიყო.

მენდაციები, თუ როგორ უნდა მოხდეს მსგავსი ხარვეზების პრევენცია.

შეფასების ობიექტურად წარმართვა შეფა­ სების ჯგუფის წევრების კვალიფიკაციასა და

საპილოტე წლის კვლევამ, ასევე მასწავლებ­

მიუკერძოებლობაზე გახდა დამოკიდებული.

ლებთან შეხვედრებმა, მონაწილეების უკუკავ­

მასწავლებლების ნაწილი აღნიშნავდა, რომ

შირმა სამსჯავროზე გამოიტანა პილოტირების

შეფასების ჯგუფების წევრების შერჩევისას ნაკ­

პროცესში წარმოჩენილი პრობლემები, რო­

ლებად იხელმძღვანელეს შემოთავაზებული

მელთა მოსაგვარებლად ცვლილებები მომ­

კრიტერიუმებით და კათედრის წარმომადგენ­

ზადდა და აისახა დოკუმენტში: შეიცვალა შე­

ლები ავტომატურად აირჩიეს. მათ ბოლომდე

ფასების ჯგუფის სამოტივაციო წახალისების

არ ჰქონიათ გააზრებული შეფასების ჯგუფის

მექანიზმები და მათ საქმიანობაში მისაღები

ფუნქციები და მათი მნიშვნელობა სქემის ეფექ­

კრედიტქულები გაიზარდა; მთავარი ცვლილე­

ტური დანერგვისთვის. ფასილიტატორებს ხში­

ბა შეეხო მასწავლებელთა აქტივობების გამ­

რად მათ მოვალეობაზე მეტის გაკეთება უწევ­

რავალფეროვნებას, დამატებული აქტივობები

დათ. ისინი ინდივიდუალურად ეხმარებოდნენ

მეტად არის მოსწავლეზე ორიენტირებული –

მასწავლებლებს თვითშეფასების კითხვარის

სწავლა-სწავლების ხელშემწყობი; მასწავლებ­

შევსებასა და სამოქმედო გეგმის შემუშავებაში.

ლის საგნობრივი და პროფესიული კომპეტენცი­

ასევე, ისინი ხშირად ტექნიკურ დახმარებასაც

ების დასადასტურებლად შესაძლებელი გახდა

უწევდნენ პედაგოგებს, რაც პროცესებზე დადე­

არასრულად კრედიტქულების დაგროვება და

ბითად არ ასახულა. პროფესიულ განვითარება­

დანარჩენის შევსება პროფესიული განვითარე­

ში მხარდაჭერის ნაცვლად ისინი ასისტირებით

ბის სხვა აქტივობებით. ბოლო ცვლილებისად­

დაკავდნენ. პროცესების მონიტორინგმა სკო­

მი დამოკიდებულება ერთაზროვანი არ იყო.

13

გამოცდაჩაუბარებელმა მასწავლებლებმა ეს

მიუდგნენ, როგორც მასწავლებლის პროფესი­

ცვლილება პოზიტიურად მიიღეს, ხოლო ისინი,

ული განვითარების შესაძლებლობას. ამ ეტაპ­

ვისაც კომპეტენციები უკვე დადასტურებული

ზე იკვეთება საფრთხე, რომ მასწავლებლებმა

ჰქონდათ, ასევე განათლების ექსპერტებიც აღ­

და დირექტორებმა შეიძლება სქემა აღიქვან

ნიშნული ცვლილებებისადმი კრიტიკულად გა­

თავსმოხვეულ მექანიზმად, დამატებით ვალ­

ნეწყვნენ.

დებულებად და არა – სკოლის განვითარებისა და სასწავლო პროცესის გაუმჯობესების შესაძ­

პილოტირების შემდეგ არ იყო ამოქმედებული

ლებლობად.

გარე დაკვირვების კომპონენტი, რამაც მასწავ­ ლებელთა წინსვლას შეუშალა ხელი. შეფასე­

დღეს სქემა მასწავლებლებს საკუთარი კარი­

ბისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრიდან

ერის დაგეგმვისა და პროფესიაში დაწინაურე­

მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების

ბის შესაძლებლობას აძლევს. მასწავლებლე­

ცენტრისთვის აღნიშნული კომპონენტის გად­

ბის შეფასება იმის შესაძლებლობასაც იძლევა,

მოცემის შემდეგ ამოქმედდა გარე დაკვირვება,

რომ მოხდეს იმ პრობლემების იდენტიფიცი­

რომელსაც წამყვანი მასწავლებლობის სტატუ­

რება, რომლებიც მოსწავლეთა შედეგებზე ახ­

სის მსურველი უფროსი მასწავლებელი გადის.

დენს გავლენას, მასწავლებლების პრაქტიკა

უკვე მეორე წელია, რაც გარე დაკვირვება ამოქ­

უკეთესობისკენ შეიცვალოს. ამავდროულად,

მედდა და ის 500-მდე მასწავლებელმა გაიარა.

არსებობდეს შედეგებზე დაფუძნებული კარი­

წელს კი 2330 პედაგოგი დარეგისტრირდა. ეს

ერული წინსვლის მექანიზმები, რაც კარგი მას­

სქემაში მასწავლებლების მზარდ აქტივობაზე

წავლებლების შენარჩუნების წინაპირობა უნდა

მიუთითებს.

გახდეს.

ერთ-ერთი გამოწვევა არის სქემის მართებული

წელს სქემის ფარგლებში 100 ათასზე მეტი აქ­

აღქმა დირექტორებისა და მასწავლებლების

ტივობა აიტვირთა, ხოლო 6 ათასზე მეტ მასწავ­

მიერ. მნიშვნელოვანია, რომ ისინი ამ სისტემას

ლებელს სტატუსი შეეცვალა. ასეთი მასობრივი

14

თუ მასშტაბური წინა წლის შეფასების პერიოდე­

მოქნილი მექანიზმი, მთლიანად ორიენტირე­

ბი არ ყოფილა, შესაბამისად, წინა პრაქტიკის­

ბული მათი პროფესიული განვითარებისკენ

გან განსხვავებული ნაკლოვანებები გამოჩნ­

და სწავლების პროცესის გაუმჯობესებისკენ.

და. მონიტორინგის, მასწავლებლებისგან და

●● გადაიხედება შეფასების ჯგუფის შემადგე­

დირექტორებისგან მიღებული უკუკავშირის,

ნ­­ლობა

–

პროფესიონალიზმი

მთავარი

ფოკუსჯგუფებიდან ამოღებული ინფორმაციის

მოთ­­ხოვნა იქნება. მხოლოდ ამ ნიშნით და­

საფუძველზე დაიგეგმა გაუმჯობესებისკენ მი­

კომპლექტებული ჯგუფები შეძლებენ პროფე­

მართული ცვლილებები, რომლებიც არა მხო­

სიული განვითარების იმპულსების მიცემას

ლოდ დახვეწს და უფრო მოქნილს გახდის

სკოლებისთვის.

მასწავლებლის შეფასების სისტემას, არამედ

●● სპეციალიზებული პროფილის მქონე სკო­

კიდევ უფრო მეტად ორიენტირებულს გახდის

ლებს (რესურსსკოლებს) უფლება მიეცემათ,

მოსწავლეზე, სწავლა-სწავლების პროცესში

მოდიფიცირება გაუკეთონ შეფასების სტან­

ხარისხის ამაღლებაზე და ასევე, გათვალისწი­

დარტიზებულ ინსტრუმენტებს. აქტივობების

ნებული იქნება სამინისტროს ახალი ხედვები,

შესაფასებელი ინსტრუმენტები შესაძლოა,

რომ ზოგად განათლებაში რეფორმებთან თან­

მათ მიერ იყოს გადამუშავებული, რადგან

ხვედრაში იყოს.

არსებული კრიტერიუმები და ინდიკატორები მძიმე და მრავლობითი დარღვევების მქონე

ახლო მომავალში განსახორციელებელი ცვლი­

მოსწავლეებთან მუშაობისას ხშირ შემთხვე­

ლებები სავარაუდოდ შემდეგი მიმართულებით

ვაში შეუსაბამოა.

წარიმართება:

●● კრედიტქულების რაოდენობა შესაბამისო­ ბაში მოვა განსახორციელებელ საქმიანო­

●● შეფასების პროცესი გაციფრულდება

ბასთან (მაგ., საგაკვეთილო დაკვირვება ფასდება 2 კრედიტქულით, მაშინ როდესაც

• ეს შეეხება მასწავლებლისა და პროფესი­

სამოდელო გაკვეთილი – 1 კრედიტქულით).

ული განვითარების ჯგუფების მიერ ელექტ­

ასევე გაუქმდება საგნობრივი და პროფესი­

რონულ სისტემაში განსათავსებელ დოკუ­

ული კომპეტენციის დადასტურების შედე­გად

მენტაციას (მათ შორის, შეფასების ოქმებს).

1 და 4 კრედიტქულის მოპოვების შესაძ­ლებ­

• პროფესიული განვითარების ღონისძიებე­

ლობა.

ბი, რომლებიც სკოლის გარეთ ხორციელ­ დება, ავტომატურად აისახება ელექტრო­

და ბოლოს, სქემის დანერგვის პროცესში დი­

ნულ სისტემაში; მასწავლებლებს აღარ

რექტორის მნიშვნელოვანი ფუნქცია ერთმ­

დასჭირდებათ მტკიცებულებების – ცნობე­

ნიშვნელოვნად არის გამოკვეთილი. საჭიროა,

ბისა და სერტიფიკატების აღება და შემდეგ

მომავალშიც გაიზარდოს მისი როლი არა მხო­

მათი ასლების განთავსება ელექტრონულ

ლოდ პასუხისმგებლობის ამაღლებით, არამედ

სისტემაში.

უფლებამოსილების გაფართოებით, მხარდაჭე­ რის მექანიზმების შექმნით. თუკი სქემის აღქმა

●● მეტი დამოუკიდებლობა მიეცემათ სკოლებს,

დირექტორების მიერ და მათი დამოკიდებუ­

წახალისდება სკოლების ბაზაზე მასწავლებ­

ლება ამ პროცესის მიმართ დადებითია – სქემა

ლების მხარდაჭერა, თანამშრომლობა, რაც

სკოლის განვითარების ნაწილად და სწავლა-

ნდობაზე იქნება დაფუძნებული. შეიქმნება

სწავლების ხარისხის გაუმჯობესების შესაძლებ­

მასწავლებლების სტატუსების შენარჩუნების

ლობად აღიქმება.

15

საფრთხეების მართვა

saxifaTo TamaSi bavSvebisTvis გიორგი პირველი შსს აკადემიის პროფესიული მომზადების სამმართველოს, პოლიციელთა გადამ­ ზადებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების სამსახურის მთავარი ინსტრუქტორი; სა­ ქართველოს უნივერსიტეტის საინფორმაციო ტექნოლოგიების სკოლის ასისტენტი

მოსწავლეთა შორის გავრცელებული ინტერნეტდამოკიდებულება და ამ მოვლენასთან დაკავშირებული საფრთხეები თანამედროვე სკოლის სერი­ ოზულ გამოწვევად იქცა. ეს წერილი ამ საფრთხეთაგან ერთ-ერთ ყველაზე სახიფათოსა და მის პრევენციას უკავშირდება.

Sesavali ნტერნეტი წარმოადგენს უსაზღვრო ინ­ ფორმაციასა და პოტენციალს, რომე­ ლიც, ერთი მხრივ, შეიძლება გამოყენე­ ბული იქნას განვითარებისათვის, მეგობრებთან კომუნიკაციისა და სხვა კარგი საქმეებისთვის, ხოლო, მეორე მხრივ – საშიში მიზნებისთვის.

i

მქონე ადამიანი. ისინი საინფორმაციო ტექნო­ ლოგიების ბოროტად გამოყენებას ცდილობენ. ინტერნეტში არსებობს არა ერთი საფრთხე, რომლის თავიდან აცილება ძალიან მარტივია, თუმცა, მთავარია, მომხმარებელმა გააცნობი­ ეროს, რომ მას შესაძლოა რაღაც ემუქრე­ბოდეს.

კიბერდანაშაული ინტერნეტის ბოროტად გა­ მოყენების ერთ-ერთი გზაა. ნებისმიერი ტექნო­ ლოგიური წინსვლა, გამოგონება თუ ტექნიკა, მართებულად გამოყენების შემთხვევაში, ადა­ მიანებისთვის ძალიან სასარგებლოა, თუმცა საფრთხეც არა ერთი ახლავს. მარტივი მაგალი­ თი არის ავტომანქანა, რომელიც ერთი პუნქტი­ დან მეორეში სწრაფად გადაადგილებას უზრუნ­ ველყოფს, თუმცა გადაჭარბებული სიჩქარით ან მოძრაობის წესების დარღვევით გამოწვეულ სამწუხარო შედეგებს თითოეული ჩვენგანი ხში­ რად ხვდება.

ინტერნეტუსაფრთხოება და მასთან დაკავშირე­ ბული საკითხები განსაკუთრებით მნიშვნელო­ ვანია საზოგადოების ყველაზე სათუთ წევრებ­ თან – ბავშვებთან და მოზარდებთან მიმართე­ ბით. ამას მათი ფსიქოლოგიური განვითარების პერიოდი და საინფორმაციო ტექნოლოგიების ახალგაზრდების ცხოვრებაში მნიშვნელოვანი ადგილის დაკავება განაპირობებს.

სამწუხაროდ, ინტერნეტთან დაკავშირებულია ძალიან ბევრი დანაშაულებრივი აზროვნების

16

ყოველდღიურად იზრდება ინტერნეტის მომხ­ მარებელთა რაოდენობა1 და ამ რაოდენობის

1

ინტერნეტის მომხმარებელთა რაოდენობის ზრდის შესახებ ინფორმაცია ხელმისაწვდომია http://www. internetlivestats.com/ [02.10.2018]

ზრდა, უმეტესწილად, დამოკიდებულია ახალ­ გაზრდა თაობის, მათ შორის ბავშვების ინტერ­ ნეტთან დაკავშირებაზე.2 ინტერნეტთან კავში­ რის პარალელურად იზრდება მათი დაზარა­ ლების რისკი. ხშირ შემთხვევაში ასეთი დანა­ შაულების შედეგების გამოსწორება შეუძლებე­ ლია და ადამიანებს, განსაკუთრებით ბავშვებს, მთელი ცხოვრების მანძილზე თან მიჰყვებათ ის შიში, რომელიც მათ განიცადეს. შესაბამისად, საუკეთესო გამოსავალი არის ამ დანაშაულის თავიდან აცილება – პრევენცია. კიბერდანაშაულის და განსაკუთრებით არას­ რულწლოვანთა მიმართ ჩადენილ კიბერდა­ ნაშაულებთან დაკავშირებით შეიძლება გა­ მოიკვეთოს ერთი მნიშვნელოვანი პრობლემა – საზოგადოების ცნობიერების დონე. ინტერ­ ნეტსაფრთხეებთან დაკავშირებით საზოგადო­ ების ცნობიერების ამაღლებაში ძალიან დიდი წვლილის შეტანა შეუძლიათ სხვადასხვა დაწ­ ყებითი განათლებისა თუ უმაღლესი სასწავ­ ლებლის პროფესორებსა და მასწავლებლებს. პრევენციის თვალსაზრისით, ძალიან მნიშვ­ ნელოვანი პროგრამები განხორციელდა ბო­ 2 https://www.nspcc.org.uk/preventing-abuse/child-abuse-and -neglect/online-abuse/facts-statistics/ [02.10.2018]

ლო წლებში. მაგალითად, ორგანიზაცია PH International-ი, ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტის ანტინარკოტი­ კულ და სამართალდამცავ ორგანოებთან ურ­ თიერთობის ბიუროს ფინანსური მხარდაჭერით, 2017 წლის სექტემბრის თვიდან ახორციელებს „სკოლის, საზოგადოებისა და პოლიციის თა­ ნამშრომლობის პროგრამას“. ამას წინ უძღვო­ და ოთხწლიანი „საზოგადების ჩართულობისა და თანამშრომლობის პროგრამა სამართლებ­ რივი განათლებისთვის“, რომელმაც საფუძვე­ ლი ჩაუყარა სკოლისა და სამართალდამცავი სტრუქტურების ნაყოფიერ თანამშრომლობას. ხსენებული პროგრამის განხორციელების შე­ დეგად მოსწავლეებსა და სამართალდამცავებს შორის ჩამოყალიბდა ნდობასა და პატივისცე­ მაზე დაფუძნებული ურთიერთობა, გაიზარდა მოსწავლეების სამართლებრივი თვითშეგნება. პროგრამის ფარგლებში განხორციელებულმა ყველა კომპონენტმა ხელი შეუწყო მოზარდებს შორის დანაშაულის პრევენციას, რაც პროგრა­ მის შედეგების შეფასებაში ნათლად აისახა. აღ­ ნიშნულიდან გამომდინარე, მნიშვნელოვანია საზოგადოებისა და, განსაკუთრებით, ბავშვების ჩართულობით სხვადასხვა პროგრამის გან­ ხორციელება, რის შედეგად თავიდან იქნება აცილებული ბავშვთა კიბერვიქტიმიზაცია.

17

`lurji veSapis~ TamaSi

ინტერნეტაპლიკაციებსა და კომპიუტერულ სის­

როგორც შესავალში აღინიშნა, ინტერნეტი უდა­

ზომებს და გაუცნობიერებლად ხდებიან ინტერ­

ვოდ წარმოადგენს ტექნოლოგიას, რომელიც ადამიანებს საშუალებას აძლევს, გაიღრმავონ ცოდნა ნებისმიერ საკითხზე, ყოველთვის იყვნენ ინფორმირებულნი, შეიძინონ ახალი მეგობრე­ ბი და სასიამოვნოდ გაატარონ დრო. სამწუხა­ როდ, საქართველოში, საზოგადოების სხვა­ დასხვა წრეში, არსებობს არამართებული შე­ ხედულებები იმის შესახებ, თითქოს ინტერნეტი და საინფორმაციო ტექნოლოგიები არის უარ­ ყოფითი მოვლენა და თითქოს ისინი ბავშვების დეგრადაციას იწვევს. სინამდვილეში პრობლე­ მა მდგომარეობს არა ინტერნეტის უარყოფით ზემოქმედებაში, არამედ მის არამართებულად

ტემებს, არ ითვალისწინებენ უსაფრთხოების ნეტში არსებული საფრთხეების მსხვერპლნი – შედეგები ხშირად, სამწუხაროდ, ფატალურიც არის. განვითარებულ ქვეყნებში სკოლის სას­ წავლო პროცესებში დანერგილია ინტერნეტის უსაფრთხოების საკითხებზე სპეციალური სას­ წავლო პროგრამები, რომლებიც მნიშვნელოვ­ ნად ამცირებს არასრულწლოვანთა ვიქტიმიზა­ ციის საშიშროებას.3 ინტერნეტში იმდენი საფრთხეა, რამდენი აპ­ ლიკაციაც არსებობს. თუმცა საქართველოში ბოლო დროს ძალიან აქტუალური საკითხია ახალგაზრდა თაობის მიერ სუიციდის განხორ­

და არამიზნობრივად გამოყე­ნებაში.

ციელება, რაც, ძირითადად, ინტერნეტში არსე­

საინფორმაციო ტექნოლოგიებს და ინტერნეტს

ტულად შევეხებით ე.წ. „ლურჯი ვეშაპის“ თამაშს.

ზოგიერთი პირი (დამნაშავეები) განზრახულად იყენებს ბოროტად და გამოუსწორებელ ზიანს აყენებს ადამიანებს. ასევე, ბავშვები, რომლებ­ საც მშობლებმა, მასწავლებლებმა და საზოგა­ დოებამ არ ასწავლა, როგორ უნდა მოეპყრონ

18

ბულ საფრთხეებს უკავშირდება. უფრო კონკრე­ მასთან დაკავშირებული შემთხვევები, ამა თუ იმ მიზეზის გამო, უმეტეს შემთხვევაში გაურკვევე­ ლი და ბურუსით მოცულია და, სამწუხაროდ, სა­ 3

https://www.educationworld.com/a_tech/tech/tech218.shtml [02.10.2018]

ზოგადოებას არ აქვს ინფორმაცია, თუ რასთან

რულწლოვნები მიუთითებენ, რომ მათ სურთ ამ

აქვს საქმე. მისი ინფორმირება არის ერთ-ერთი

თამაშის თამაში და საკუთარი სურვილით უთი­

მნიშვნელოვანი და აუცილებელი საკითხი, რო­

თებენ თავიანთ საკონტაქტო ინფორმაციას.6

მელიც თავიდან აგვაცილებდა მსგავსი შედეგე­

ასევე ფორუმებზე, რომლებზეც „ლურჯ ვეშაპ­

ბის უმეტესობას.

თან“ დაკავშირებით გახსნილია განსხვავებუ­ ლი თემები, კომენტარების სახით სხვადასხვა

სოციალურ ქსელებში, ონლაინჩათებში, ფო­

მომხმარებლები წერენ, რომ მათ სურთ ლურჯი

რუმებზე და შეტყობინებების ფუნქციის მქო­

ვეშაპის თამაში და უთითებენ საკონტაქტო ინ­

ნე აპლიკაციებში არის სხვადასხვა მეთოდი,

ფორმაციას. თუმცა, გარდა ამ შემთხვევებისა,

რომლებიც მოზარდებს აიძულებს, ჩაიდინონ

როდესაც მომხმარებლები გამოთქვამენ სურ­

სუიციდი. ერთ-ერთი ასეთი თამაშის შედე­

ვილს ჩაებან ამ თამაშში, ორგანიზატორები

გად მსოფლიოს მასშტაბით ბოლო 2 წლის

თვითონაც არჩევენ ბავშვებს. შერჩევის კრიტე­

განმავლობაში დაფიქსირდა 130 მოზარდის

რიუმი არის ბავშვების მიდრეკილება სუიციდი­

თვითმკვლელობა. სტატისტიკის მიხედვით სუ­

სადმი. კერძოდ, ეძებენ, აქვს თუ არა ბავშვს სუ­

იციდს ძირითადად ახორციელებენ მოზარდი

იციდის სურვილთან დაკავშირებით რაიმე აზრი

თაობის წარმომადგენლები და უმეტესწილად

გამოთქმული რომელიმე ფორუმსა თუ ვებსაიტ­

– სკოლის მოსწავლეები.5

ზე, არის თუ არა დეპრესიაში და სხვა. მაგალი­

4

თად, არსებობს ფორუმი7 suicideforum.com, რო­ მსგავს ე.წ. „თამაშებს“ სხვადასხვა სახელწოდე­

მელიც შექმნილია სუიციდისადმი მიდრეკილი

ბა აქვთ. მაგალითად, „ლურჯი ვეშაპის თამაში“,

ადამიანებისათვის რჩევების მისაცემად – რათა

„ცუდი ხუმრობის გამოწვევა“ და სხვა. აღნიშ­

არ ჩაიდინონ თვითმკვლელობა. თუმცა ამ ფო­

ნული თამაშების შედეგად მსოფლიოს თითქ­

რუმს დამნაშავეები იყენებენ ბოროტად და სუ­

მის ყველა ქვეყანაში დაფიქსირდა არა ერთი

იციდისადმი მიდრეკილ მომხმარებლებს სთა­

თვითმკვლელობის შემთხვევა და მათ შორის

ვაზობენ „ლურჯი ვეშაპის“ თამაშს.

გამონაკლისი არც საქართველოა. ბავშვებს ორგანიზატორები უფრო ხშირად მო­ ე.წ. „ლურჯი ვეშაპი“ არ არის რაიმე ონლაინაპ­

ბილური ტელეფონით უკავშირდებიან სხვა­

ლიკაცია ან გრაფიკული თამაში. მას არ აქვს

დასხვა აპლიკაციის გამოყენებით, ძირითადად

რომელიმე საიტი ან საკონტაქტო ინფორმაცია.

„whatsup“ ან viber-ის მეშვეობით.

„თამაში“ გულისხმობს 50 დავალების შესრულე­ ბას და გამარჯვებულია ის, ვინც ყველას შეასრუ­

თამაში გულისხმობს 50 სხვადასხვა დავალე­

ლებს. ამ დავალებების შესასრულებლად თა­

ბის შესრულებას. თამაშის პირველი დავალება,

მაშის ორგანიზატორები, ე.წ. „ადმინისტრატო­

ძირითადად, არის ღამის 3 საათზე გაღვიძება.

რები“, მოთამაშეებს არჩევენ სხვადასხვა სოცი­

შემდეგი დავალებები არის ისევ შუაღამით გაღ­

ალურ ქსელებსა და ფორუმებზე. მაგალითად,

ვიძება და სხვადასხვა საშინელებათა ფილმე­

ვიდეოპორტალ youtube-ზე, რომელზეც ატვირ­

ბის ყურება, მათ შორის ისეთი ფილმების, რო­

თულია „ლურჯ ვეშაპის“ თამაშთან დაკავშირე­

გორებიცაა: „ზარი“, „კივილი“, „ხერხი“, „წყევლა“

ბული სხვადასხვა ვიდეო, კომენტარებში არას­

და სხვა. აღნიშნულის მიზანი ბავშვებში სტრესი­

4

სტატია „ცივი გამოწვევა“ G. Mullin https://www.the­sun. co.uk/news/worldnews/3003805/blue-whale-suicide-game-c hallenge-deaths-uk/ [02.10.2018] 5 სუიციდის სტატისტიკა საქართველოში https://niko­loz001. wordpress.com/2017/02/05 [02.10.2018]

6

მითითებულ ბმულზე განთავსებული ვიდეოს კო­მენ­­ ტარები https://www.youtube.com/watch?v=_C9WJM69o5c [05.10.2018] 7 ფორუმი https://www.suicideforum.com/community/[05.10.2018]

19

სა და უძილობის გამოწვევაა. ამის შემდეგ და­

აინტერესებთ, რა არის ასეთი ეს თამაში და

ვალებები არის სხვადასხვა სელფის გადაღება,

როგორ იწვევს სუიციდს. ინტერესი არის ადა­

მათ შორის შიშველ მდგომარეობაში. ორგა­

მიანის ერთ-ერთი მოთხოვნილება და ბავშვები

ნიზატორები მსხვერპლი ბავშვების მანიპულა­

ხშირად შეუკავებლები არიან მისი დაკმაყოფი­

ციას ახორციელებენ თავიანთივე მონაცემების

ლების მიზნით. ეს კი ხელს უწყობს მათ ჩართვას

გავრცელების

აღნიშნულ თამაშში.

8

შანტაჟით.

ორგანიზატორები

შანტაჟის შედეგად ისე, რომ თითქოს თამაში მალე დასრულდება, მსხვერპლისგან ითხო­

რაც შეეხება ამ დამნაშავეთა მოტივს, ისინი

ვენ უფრო და უფრო მეტი პირადი ცხოვრების

მოქმედებენ ძირითადად „გართობის“ მიზნით

ამსახველი ჩანაწერის გადაგზავნას, რაც, საბო­

და სიამოვნებას იღებენ სხვისი ფსიქოლოგი­

ლოო ჯამში, მსხვერპლში დაუცველობის განც­

ური ტანჯვის შედეგად, განიცდიან კმაყოფილე­

დასა და მძიმე ფსიქოლოგიურ სტრესს იწვევს.

ბას, როდესაც შეუძლიათ სხვების კონტროლი

ეს ყველაფერი შესაძლოა თვითმკვლელობი­

და მათ ნება-სურვილზე ტარება.

თაც დამთავრდეს. განვიხილოთ საქართველოში მომხდარი ერთდამნაშავეები მოიძიებენ, ეცნობიან და უახ­

ერთი შემთხვევა.9 15 წლის გიორგის ძალიან

ლოვდებიან სუიციდისადმი მიდრეკილ ბავშ­

უყვარდა კომპიუტერი და ინტერნეტი. მან ვებ­

ვებს, შემდეგ მოიპოვებენ პირადი ცხოვრების

საიტზე chatroulette.com გაიცნო უცნობი გოგო,

ამსახველ ჩანაწერებს (ძირითადად სექსუალუ­

სახელად თაკო. გაცნობისა და დაახლოების

რი ხასიათის) და შემდგომში ამ ჩანაწერების

შემდეგ თაკომ გიორგის სთხოვა ვებკამერის

მეშვეობით მათ შანტაჟითა და მუქარით სხვა­

წინ გაშიშვლებულიყო და თვითონაც იგივეს

დასხვა მოქმედების განხორციელებას აიძულე­

გაიმეორებდა. გიორგი დასთანხმდა და თაკომ

ბენ. საბოლოოდ, დამნაშავეთა ხელში არაერ­

კი ფარულად გადაიღო ვიდეო. ამის შემდეგ

თი ასეთი მაკომპრომეტირებელი ჩანაწერი

„თაკო“-მ, რომელიც სინამდვილეში იყო დამ­

ხვდება, რაც მათ საშუალებას აძლევს სრულად

ნაშავე ლადო და იყენებდა გოგოს სახელსა და

აკონტროლონ ბავშვი და მიიყვანონ თუნდაც

ფოტოსურათს, გიორგის უთხრა, რომ 50 ლარი

თვითმკვლელობამდე.

გადაეხადა, ან ამ პირადი ცხოვრების ამსახველ ვიდეოს ატვირთავდა youtube-ზე. მას შემდეგ,

მიზეზი, თუ რატომ ებმებიან აღნიშნულ თამაშში

რაც გიორგიმ გადაუხადა ფული, „თაკომ“ კიდევ

ბავშვები, არის ინტერესი. უმეტეს შემთხვევა­

ახალი დავალებები მისცა, მათ შორის – ახალი

ში და მათ შორის საქართველოშიც ეს თამაში

შიშველი ფოტოებისა და ვიდეოების გადაგზავ­

არის ბურუსით მოცული, რაც ბავშვებში იდუ­

ნა. ამის შემდეგ „თაკო“ სულ ახალ და ახალ და­

მალებითა და მისტერიით მოცულ განწყობას

ვალებებს აძლევდა გიორგის და აშანტაჟებდა

წარმოქმნის. მედია აშუქებს აღნიშნული თამა­

მისივე ვიდეოებით.

შის შესახებ ინფორმაციას, თუმცა, უმეტეს შემ­ თხვევაში, არ აღწერენ, რაში მდგომარეობს

გიორგიმ ამის შესახებ უთხრა მშობლებს. გა­

ეს ყველაფერი. ეს კი პირიქით, ხელს უწყობს

მომძიებლებმა გახსნეს საქმე და დამნაშავე

თამაშის პოპულარიზაციას. ბავშვები სწორედ

დააკავეს. საინტერესო იყო ის გარემოება, რომ

იმიტომ იწყებენ აღნიშნულ თამაშს, რომ მათ

მშობლებმა საზოგადოებასთან ურთიერთობის

8

9

სტატია „ლურკი ვეშაპის 50 გამოწვევა“ https://heavy.com/ news/2017/07/blue-whale-challenge-game-what-are-the-50challenges-tasks/ [02.10.2018]

20

ობიექტური მიზეზების გამო მაგალითში არ არის გამო­ ყენებული რეალური სახელები და სხვა საიდენტიფიკა­ ციო ინფორმაცია.

დროს განაცხადეს, რომ ინტერ­ ნეტში „ლურჯი ვეშაპის“ თამაშის ორგანიზატორებმა

მათი

ბავშ­

ვები ჩააბეს ამ თამაშში, რაც რე­ ალურად არ მომხდარა. ხოლო მშობლების მიერ დარიგებულმა გიორგიმ დამატებით განაცხადა, რომ დაემუქრნენ უმცროსი ძმისა და მშობლების მოკვლით და ამი­ ტომაც გადაიღო მსგავსი სურათი. მშობლებმა ეს ინფორმაცია იმი­ ტომ გაავრცელეს, რათა გიორგი აბუჩად არ აეგდოთ სკოლაში და დამატებითი ფსიქოლოგიური სტრესი არ განე­

„ლურჯი ვეშაპის“ თუ სხვა მსგავსი საფრთხის

ცადა. თუმცა მსგავსი დეზინფორმაცია იწვევს

პრევენციის მიზნით პასუხისმგებელმა პირებმა

საზოგადოებასა და ბავშვებში თამაშის შესა­

– მასწავლებლებმა, მანდატურებმა და მშობ­

ხებ იმ იდუმალებით მოცულ შთაბეჭდილებებს,

ლებმა ბავშვებს უნდა ასწავლონ ინტერნეტაპ­

რომლებიც ზემოთ იქნა განხილული.

ლიკაციების გამოყენების შემდეგი ძირითადი წესები:

`lurji veSapis~ TamaSisa da msgavsi gamowvevebis prevencia

არავის არ ენდონ ინტერნეტში! ინტერნეტმომხმარებელს შეუძლია ნებისმიერი ადამიანის გარეგნობა მიიღოს, რაც რეალურ ცხოვრებაში შეუძლებელია. კიბერდამნაშავის­ თვის აღნიშნული არის უმარტივესი და ძალიან

კიბერდანაშაულის და მათ შორის განხილული

ხშირად დანაშაულის ჩასადენად იყენებენ სხვა

შემთხვევების გამოძიება ხშირ შემთხვევაში

პირების სახესა და სახელს. მაგალითად, კი­

ძალიან რთულია, ვინაიდან დღეს არსებული

ბერდამნაშავემ შეიძლება შექმნას მშობლის ან

საინფორმაციო ტექნოლოგიები დამნაშავეებს

უახლოესი მეგობრის სოციალური ქსელის ან­

შესაძლებლობას აძლევს თავიანთი მაიდენ­

გარიში და მათი სახელით ნებისმიერი მისთვის

ტიფიცირებელი მონაცემები დაფარონ. გარდა

სასურველი მოქმედება განახორციელებინოს

ამისა, კიბერდანაშაულის შედეგად არასრულწ­

მსხვერპლს.

ლოვნებისთვის მიყენებული ზიანის ბოლომდე აღმოფხვრა შეუძლებელია. შესაბამისად, ყვე­

არ დაიმეგობრონ უცხო ადამიანები.

ლაზე კარგი გზა აღნიშნულ დანაშაულთან საბ­

კიბერდამნაშავეები, პედოფილები და სხვა

რძოლველად არის მისი პრევენცია.

დანაშაულებრივი აზროვნების მქონე პირები სწორედ ინტერნეტის, სოციალური ქსელი­

პრევენციული ზომების გატარებაში მონაწილე­

სა და სხვა საშუალებებით მოიძიებენ ხოლმე

ობა უნდა მიიღონ როგორც სახელმწიფომ, ასე­

მსხვერპლს. შესაბამისად, როგორც რეალურ

ვე კერძო თუ საჯარო დაწესებულებებმა. პრე­

ცხოვრებაში არ დაუმეგობრდება ბავშვი უცხო

ვენციაზე მთლიანად საზოგადოებამაც უნდა

ადამიანს პირველივე შეხვედრაზე, ანალოგი­

იზრუნოს.

ურად უნდა მოიქცეს ინტერნეტში. აღსანიშნა­

21

ვია, რომ სოციალურ ქსელებში დამეგობრების

ნარე, ბავშვი კომპიუტერის წინ უნდა მოიქცეს

შემდეგ „მეგობარს“ უფრო მეტ პერსონალურ

ისე, როგორც ის მოიქცეოდა სწორედ ამ მი­

ინფორმაციაზე აქვს წვდომა.

ლიარდობით ადამიანის თვალწინ. აღნიშნული ზოგადი წესის დაცვა ძალიან ბევრ დანაშაულს

ვებკამერები გამოიყენონ მხოლოდ აუცილებ­

აიცილებს თავიდან, რომლებიც კომპიუტერს

ლობის შემთხვევაში.

უკავშირდება. ბავშვებმა უნდა იმოქმედონ ისე,

ერთ-ერთი „საუკეთესო“ საშუალება კიბერდამ­

თითქოს მათ საქციელს ყველა აკვირდება.

ნაშავეებისთვის სხვისი პირადი ცხოვრების ამ­ სახველი ჩანაწერების მოპოვებისათვის არის

ნებისმიერი საეჭვო გარემოების შესახებ მშობ­

ვებკამერების გამოყენება. სხვადასხვა ვირუსის

ლებსა და სხვა სანდო პირებს მოუყვნენ.

გამოყენებით ჰაკერებს შეუძლიათ აკონტრო­

კიბერდამნაშავეები გამოირჩევიან თავიანთი

ლონ ვებკამერა და ხმის ჩამწერი მიკროფონი,

ინტელექტით და ხშირად იყენებენ სხვადასხვა

ნებისმიერ დროს გააქტიურონ აღნიშნული მოწ­

ფსიქოლოგიურ ხრიკს, რათა ბავშვები მოაქ­

ყობილობები და, შესაბამისად, აკონტროლონ

ციონ თავიანთ კლანჭებში და აკონტროლონ

მსხვერპლი. აღნიშნულის თავიდან ასაცილებ­

ისინი. ამ შემთხვევებში ბავშვებმა არ იციან, რა

ლად ვებკამერა სასურველია დაცული იყოს ფი­

მოიმოქმედონ და როგორ გაექცნენ დამნაშა­

ზიკური ბარიერით და მისი აქტივაცია განხორ­

ვეთა ზეგავლენას. სწორედ ამ დროს ახორცი­

ციელდეს მხოლოდ საჭიროების შემთხვევაში.

ელებენ ბავშვები სუიციდს. ამ შემთხვევაში მნიშ­ ვნელოვანია ბავშვმა იცოდეს, რომ ნებისმიერი

სოციალურ ქსელში არ ატვირთონ ან გადააგ­

მსგავსი სიტუაციის შემთხვევაში უნდა ესაუბროს

ზავნონ პირადი ცხოვრებისა და ინტიმური სცე­

მშობლებს ან მისთვის სანდო პირებს, რომლე­

ნების ამსახველი ინფორმაცია.

ბიც უფრო გამოცდილები არიან და მისცემენ

ხშირად დაზარალებულები თავად ავრცელე­

სათანადო რჩევებს.

ბენ მათი სიშიშვლის ამსახველ თუ სხვა მა­ კომპრომიტირებელ ფოტოებსა თუ ვიდეოებს.

გამოყონ ზუსტი დრო, რამდენ ხანსაც გაატარე­

საქართველოში არაერთი შემთხვევა იქნა

ბენ ინტერნეტში დღის განმავლობაში.

დაფიქსირებული, როდესაც მსხვერლის მიერ

ინტერნეტში ძალიან ბევრ ისეთ ინფორმაცი­

გასაჯაროებული ფოტოების მეშვეობით დამ­

აზეა შესაძლებელი წვდომა, რომელიც იწვევს

ნაშავეები ქმნიან ყალბ ანგარიშებს და მსხვერ­

ბავშვების მთელი ყურადღების გადატანას,

პლის სახელით ახორციელებენ სხვადასხვა

მათ მიჩვევას კომპიუტერზე. შედეგად ბავშვი

უცენზურო მიმოწერებსა და ინტერნეტაქტივო­

ვეღარ აკონტროლებს, თუ რამდენ დროს ატა­

ბებს, რის შედეგად მსვერპლს ადგება მნიშვნე­

რებს კომპიუტერულ სისტემებთან. აღნიშნული

ლოვანი ზიანი.

უარყოფითად აისახება მასზე, მის აკადემიურ მოსწრებაზე, ურთიერთობებზე და სხვა. ამის

არ მოიქცნენ ონლაინ სივრცეში ისე, როგორც

თავიდან ასაცილებლად საჭიროა ბავშვისთვის

არ მოიქცეოდნენ რეალურ ცხოვრებაში.

დადგენილი იქნას კომპიუტერის გამოყენების

ეს არის ზოგადი და ძალიან მნიშვნელოვანი

ზუსტი დრო დღის მანძილზე.

წესი. ბავშვებმა უნდა გააცნობიერონ, რომ კომ­ პიუტერის მონიტორი არის ფანჯარა, რომელშიც

კომპიუტერული სისტემების გამართულობა

მილიარდობით ადამიანი ჩანს და, ამავდრო­

სასურველია სკოლის ადმინისტრაციამ პერი­

ულად, მილიარდობით ადამიანს შეუძლია ამავე

ოდულად განახორციელოს სკოლის ბალანსზე

ფანჯარაში ჩახედვა. აღნიშნულიდან გამომდი­

რიცხული კომპიუტერული სისტემების კონტ­

22

როლი და ანალიზი, რათა დადგინდეს, ხომ არ

შედეგად ბავშვებს ადგებათ წარმოუდგენელი

არის აღნიშნული კომპიუტერები გამოყენებული

ტკივილი, რომელსაც ისინი მიჰყავს თვითმკვ­

ე.წ. „ლურჯ ვეშაპთან“ დაკავშირებული თამა­

ლელობამდე, შესაძლებელია მარტივი ზომების

შისთვის.

გატარებით. განათლება და ინფორმირებულო­ ბა არის გამოსავალი, თუმცა აღნიშნული ესაჭი­

daskvna

როება როგორც ბავშვებს, ასევე მშობლებსა და პედაგოგებს. ამასთან, ინფორმაცია ყოველთ­ ვის უნდა იყოს პერიოდულად განახლებული.

საზოგადოების არაინფორმირებულობა წარ­

პასუხისმგებელმა პირებმა ყურადღება უნდა

მოადგენს ძირითად პრობლემას, რომელიც

მიაქციონ ბავშვზე ინტერნეტის გავლენას.10

ხელს უწყობს განხილული საფრთხის გავრცე­ ლებას და არსებობას. მშობლებმა, პედაგოგებ­

ზემოაღნიშნული რეკომენდაციები ვერ იქნება

მა და ბავშვებმა ერთიანი ძალისხმევით უნდა

უნივერსალური და ამომწურავი. ინტერნეტისა

აიცილონ თავიდან ეს საფრთხე.

და საინფორმაციო ტექნოლოგიების შესაძ­ ლებლობებიდან გამომდინარე, შეუძლებელია

ზემოაღნიშნული ინფორმაციის მიწოდების მიზ­

წინასწარ ზუსტად იქნას დადგენილი, საიდან

ნით, მასწავლებლებმა და მანდატურებმა სა­

მიიღებენ ბავშვები ინფორმაციას აღნიშნულ

სურველია ჩაატარონ შეხვედრები, დისკუსიები,

საფრთხეებთან დაკავშირებით, თუმცა ზოგადი

დებატები, ტრენინგები და სხვა აქტივობები,

რეკომენდაციების გათვალისწინება მნიშვნე­

რათა ბავშვებს მათთვის გასაგებ ენაზე მიეწო­

ლოვნად შეამცირებს არასრულწლოვანთა კი­

დოს ინფორმაცია მითითებულ რეკომენდა­

ბერვიქტიმიზაციის პროცესს.

ციებთან დაკავშირებით. „ლურჯი ვეშაპის“ გამოწვევისა თუ სხვა ნების­ მიერი საფრთხის თავიდან აცილება, რომლის

10

სტატია: „რა უნდა მოიმოქმედონ მშობლებმა“ https:// www.timesnownews.com/health/article/short-course-treatme nt-could-fight-antibiotic-resistance/73742 [02.10.2018]

23

განათლების მართვა

skolis direqtoris rolisa da kompetenciebis Sesaxeb გიორგი ჭანტურია კოალიცია „განათლება ყველასათვის“, დირექტორი როგორ აღიქვამენ და გაიაზრებენ თავად სკოლის დირექტორები საკუთარ ფუნქციებს, მოვალეობებსა და გასაკეთებელ საქმეს? რა უნდა შეეძლოს სკოლის დირექტორს და რას უნდა ქმნიდეს ის? ამ ორ მნიშვნელოვან კითხ­ ვას პასუხს გასცემს ეს წერილი, რომელშიც არა ერთი ადამიანის, არამედ სკოლის მართვის ბევრი მონაწილის აზრია გადმოცემული.

ოგადი განათლების სისტემის ეფექტი­

z

მოცემული სტატიის პირველ ნაწილში შევეც­

ანი ფუნქციონირებისათვის ერთ-ერთ

დები, მოკლედ მიმოვიხილო, თუ რა ცოდნა და

მნიშვნელოვან რგოლს სკოლის დი­

კომპეტენციები მოეთხოვებათ სკოლის დირექ­

რექტორები წარმოადგენენ. ფიქრობენ, რომ

ტორებს, მეორე ნაწილში კი წარმოვადგინო

დიდწილად სწორედ ისინი განაპირობებენ

თავად დირექტორების მოსაზრებები და რეკო­

წარმატების ხარისხს და პირდაპირი გავლენა

მენდაციები.

აქვთ როგორც მასწავლებლების შრომის ნაყო­ ფიერებაზე, ასევე მოსწავლეთა შედეგებზე.1 დღესდღეობით ქვეყანაში 2000-ზე მეტი საჯარო სკოლა მოქმედებს, რომელთა დახასიათება

sajaro skolebis direqtoris standarti

შეიძლება სხვადასხვა ნიშნით, როგორებიცაა: მოსწავლეთა რაოდენობა, გეოგრაფიული მდე­

ზოგადად, მიიჩნევა რომ სკოლის ლიდერს

ბარეობა, სოციალური კონტექსტი და სხვა ფაქ­

უნდა შეეძლოს (1) სკოლის განვითარების

ტორები. ყოველივე ეს ბევრი გამოწვევის წინაშე

გრძელვადიანი ხედვის შემუშავება, (2) ადამი­

აყენებს სკოლის დირექტორებს და განსხვავებუ­

ანური რესურსების განვითარება და (3) ორგა­

ლი მიდგომების გამოყენებას მოითხოვს მათგან .

ნიზაციული ანუ თანამშრომლობითი კულტურის

2

შექმნა.3 1

Hallinger, Philip, and Ronald H. Heck. “Reassessing the principal’s role in school effectiveness: A review of empirical research, 1980-1995.” Educational administration quarterly32, no. 1 (1996): 5-44.

Amatea, Ellen, and Mary Clark. “Changing schools, changing counselors: A qualitative study of school administrators’ conceptions of the school counselor role.” Professional School Counseling 9, no. 1 (2005): 16-27.

2 კოალიცია – განათლება ყველასათვის – საქართვე­ ლო. დიფერენცირებული მიდგომის პოლიტიკა განათ­ ლებაში. 2015.

24

საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით, საჯარო სკოლის დირექტორის საქმიანობას განსაზღვრავს „საჯარო სკოლების დირექტო­ 3

ჰარვარდის უნივერსიტეტი. Learning That Matters: A Review of the Research on the Qualities of School Leadership Behaviors that Support Student Learning. 2013

რის სტანდარტი,“ რომელიც 2010 წელს შეიქმ­

ანგარიშვალდებულების სისტემის განვითარება

ნა და მას შემდეგ მნიშვნელოვანი მოდიფიკა­

– დირექტორი ანგარიშვალდებულია ზემდგომ

ცია არ განუცდია.

ორგანოებთან და მან ამისათვის უნდა შეიმუ­ შაოს და განავითაროს საჯარო და გამჭვირვა­

სტანდარტის მიხედვით, საჯარო სკოლის დი­

ლე სისტემა.

რექტორი საკუთარი უფლებამოსილების ფარ­ გლებში უნდა ზრუნავდეს შემდეგი კომპონენტე­

მშობლებთან და საზოგადოებასთან ურთიერ­

ბის გაძლიერებაზე:

თობა – მნიშვნელოვანია, დირექტორი ზრუ­ ნავდეს სასკოლო ცხოვრებაში მშობლებისა

სკოლის განვითარება – სკოლის მისიის, ხედ­

და საზოგადოების ჩართულობაზე. ამავდრო­

ვის, განვითარებისა და სამოქმედო გეგმების,

ულად, გამოცდილების გაზიარების მიზნით,

ასევე მათი აღსრულების მონიტორინგის სის­

თანამშრომლობდეს როგორც სხვა სკოლებ­

ტემის შემუშავება დაინტერესებული მხარეების

თან, ასევე საზოგადოებრივ ორგანიზაციებ­

ჩართულობით. გარდა ამისა, ფინანსური და

თან და განათლების პროცესის სხვა სუბიექ­

ადამიანური რესურსების ეფექტიანი მართვა,

ტებთან.

დამატებითი რესურსების მობილიზება. საჯარო სკოლის დირექტორის სტანდარტი სასწავლო პროცესის მართვა – იგულისხმება

განსაზღვრავს იმასაც, თუ რა თეორიული და

მოსწავლეთა სწავლის შედეგების გაუმჯობესება.

პრაქტიკული უნარები სჭირდება სკოლის დი­

შემუშავებული უნდა იყოს მოსწავლეზე ორიენტი­

რექტორს. მისთვის აუცილებელი თეორიული

რებული სასკოლო სასწავლო გეგმა. ეს პუნქტი,

და პრაქტიკული უნარები უკავშირდება საკა­

ასევე, ითვალისწინებს უსაფრთხო გარემოს შექ­

ნონმდებლო ბაზის, ადგილობრივი და საერთა­

მნას სკოლაში, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია.

შორისო მნიშვნელობის ნორმატიული აქტების ცოდნას. ასევე, სტანდარტი ფოკუსირებულია

პროფესიული განვითარება – დირექტორი უნდა

მენეჯერისთვის მნიშვნელოვან ისეთ კომპეტენ­

ზრუნავდეს სკოლაში თანამშრომლობითი გა­

ციებზე, როგორებიცაა ლიდერობის თანამედ­

რემოს შექმნაზე და ხელს უწყობდეს როგორც

როვე მეთოდებისა და ორგანიზაციული ქცევის

მასწავლებლების, ასევე ადმინისტრაციული

თეორიული საფუძვლების ცოდნა, სტრატეგი­

პერსონალის პროფესიულ განვითარებასა და

ული დაგეგმარებისა და ეფექტური კომუნიკა­

მოტივირებას.

ციის უნარი.

25

გათვალისწინებული კომპეტენციების განვითა­

direqtorebis mosazrebebi da rekomendaciebi

რებას, თეორიულ ცოდნასა და პრაქტიკულ გა­ მოცდილებას. რესპოდენტთა აზრით, ნდობასა და თანამშ­

ვინაიდან მიმაჩნია, რომ აუცილებელია განვი­

რომლობაზე დაფუძნებული სამუშაო/სასწავ­

ხილოთ თავად დირექტორების მოსაზრებები

ლო გარემოს შექმნის მიზნით, თანამედროვე

და რეკომენდაციები როგორც სტანდარტთან,

სკოლის დირექტორი უნდა ფლობდეს ეფექ­

ასევე ზოგადად სკოლაში მათ როლთან და­

ტური, არაძალადობრივი კომუნიკაციის, ადაპ­

კავშირებით, მიმდინარე წელს, ევროკავშირის

ტაციისა და მოქნილობის უნარს, იყოს ტოლე­

მხარდაჭერით, ჩემ მიერ ჩატარებული კვლევის

რანტი და ემპათიური. რესპოდენტების ნაწილი

ფარგლებში4, შევისწავლეთ დირექტორების

ჩამოთვლილ კომპეტენციებთან ერთად მნიშ­

მოსაზრებები და დამოკიდებულებები სხვადას­

ვნელოვნად მიიჩნევს სკოლის ლიდერების

ხვა საკითხის მიმართ, მათ შორის – დირექტო­

სიახლისადმი ღიაობას, პასუხისმგებლობების

რების ცოდნისა და კომპეტენციების კუთხით.

დელეგირების უნარს, სწავლასა და განვითარე­ ბაზე ორიენტირებულობას, ინფორმაციის შეგ­

კვლევის მეთოდოლოგიური ჩარჩო:

როვების, დამუშავებისა და ანალიზის უნარს.

კვლევა ჩატარდა სიღრმისეული ინტერვიუს

გარდა ამისა, აღინიშნა რომ წარმატებული სა­

მეთოდის გამოყენებით. მასში მონაწილეობა

მუშაო პრაქტიკისათვის მნიშვნელოვანია, დი­

მიიღო 25 სკოლის დირექტორმა. შერჩევა გან­

რექტორს შეეძლოს გადაწყვეტილებების სწრა­

ხორციელდა მიზნობრივად, მაქსიმალური ვა­

ფად მიღება, თანამშრომლების მოტივირება

რიაციის პრინციპისა და განათლების ექსპერ­

და საერთო იდეის გარშემო გაერთიანება.

ტთა რეკომენდაციების საფუძველზე. კვლევის ფარგლებში ყურადღება დაეთმო მსჯელობას

ინტერვიუს პროცესში თეორიულ ცოდნასა და

იმის შესახებაც, თუ რა უნარებს უნდა ფლობ­

გამოცდილებაზე

დეს

დირექტორი,

მა ისაუბრეს დირექტორის მიერ საკანონმ­

რათა შეძლოს სასკოლო გამოწვევებთან გამკ­

დებლო ბაზისა და მიმდინარე ცვლილებების,

ლავება. კვლევის სრული ვერსია ხელმისაწვ­

ეროვნული სასწავლო გეგმისა თუ პედაგოგთა

დომი იქნება მიმდინარე წლის ნოემბრის და­

პროფესიული განვითარების სქემის დეტალუ­

საწყისში.

რი ცოდნის აუცილებლობაზე. ასევე, აღინიშნა

თანამედროვე

სკოლის

საუბრისას,

რესპოდენტებ­

სკოლაში მენეჯერულ პოზიციაზე მუშაობის გა­ კვლევის შედეგების მიმოხილვა და ანალიზი

მოცდილების მნიშვნელობაც.

ინტერვიუს პროცესში დირექტორის კომპეტენ­ ციებზე მსჯელობისას რესპოდენტები აღნიშნავ­

დირექტორების მხრიდან დასახელებულ კომ­

დნენ დირექტორების როლის მნიშვნელობასა

პეტენციათა დიდი ნაწილი წარმოადგენს მათ

და საქმიანობის მრავალმხრივობას, რაც, მათი

მიერ გავლილი ტრენინგმოდულების ფარგ­

აზრით, უპირობოდ საჭიროებს სტანდარტში

ლებში დასაფარი კომპეტენციების ჯგუფებს, ხოლო ჩამოთვლილი დოკუმენტები და ნორ­

4

კვლევა ჩატარდა ევროკავშირის დაფინანსებული პროექტის – Eastern Partnership Civil Society Facility – ფარგლებში, რომელიც ხორციელდება კომპანია GDSI Limited-ის მიერ. http://fellows.eapcivilsociety.eu/ chanturia-george/

26

მატიული აქტები – ტესტირების თემების ერთერთი ძირითადი ნაწილია. შესაბამისად, შეიძ­ ლება ვივარაუდოთ, რომ მათ მიერ სკოლის ლიდერების კომპეტენციებისა და თეორიული

ცოდნის შესახებ გამოთქმული მოსაზრებების

ლი უკავშირდება განსხვავებებს დირექტორებს

მსგავსება გაპირობებულია მათი გადამზადების

შორის სამუშაო სტაჟის, სფეროს, განათლების

უნიფიცირებული სისტემით.

მიხედვით. ხოლო მეორე დაკავშირებულია დი­ რექტორების შერჩევის წესისა და მოთხოვნების

მიუხედავად იმისა, რომ რესპოდენტების შეხე­

თავისებურებებთან.

დულებები დირექტორის საკვანძო კომპეტენ­ ციებთან დაკავშირებით მსგავსია, განსხვავდება

კვლევის მიზნებიდან გამომდინარე, რესპოდენ­

მათი მოსაზრებები იმის შესახებ, თუ რა წარ­

ტები წარმოადგენდნენ განსხვავებული ტიპის

მოადგენს დირექტორის კომპეტენციების და­

სკოლებს, შესაბამისად, გასათვალისწინებე­

დასტურების საუკეთესო გზას. კერძოდ, კვლევის

ლია მათი მუშაობის თავისებურებები და გამოც­

შედეგების თანახმად, გამოიკვეთა სამი ძირითა­

დილებაც. დირექტორების ნაწილი მოქმედი ან

დი ტენდენცია: რესპოდენტთა ნაწილი მიიჩნევს,

ყოფილი პედაგოგია, ნაწილს აქვს მენეჯერულ

რომ დირექტორის პოზიციის დასაკავებლად

პოზიციაზე მუშაობის ხანგრძლივი გამოცდილე­

და სკოლის ეფექტიანი მართვისათვის გადამწყ­

ბა, ხოლო ცალკეული დირექტორები სხვა სფე­

ვეტი მნიშვნელობა ენიჭება პედაგოგიურ სტაჟს,

როში მენეჯერულ პოზიციებზე საქმიანობდნენ.

ნაწილი უპირატესობას მენეჯერულ პრაქტიკას

შესაბამისად, დირექტორები, რომლებსაც აქვთ

ანიჭებს, ხოლო ცალკეული რესპოდენტებისათ­

სწავლების ან მართვის გამოცდილება, განათ­

ვის მნიშვნელოვანია კვალიფიკაცია განათლე­

ლების სფეროში აქცენტს სწორედ ამ კომპო­

ბის ადმინისტრირების მიმართულებით.

ნენტის მნიშვნელობაზე აკეთებდნენ, ხოლო ისინი, რომლებიც სხვა სფეროში მენეჯერულ

აღნიშნულ საკითხზე მსჯელობისას, ორი ფაქ­ტო­

პოზიციებზე საქმიანობდნენ, პრიორიტეტულად

რის გათვალისწინებაა მნიშვნელოვანი. პირ­ვე­

მიიჩნევდნენ ამ ტიპის გამოცდილებას.

27

ყველა რესპოდენტს ჰქონდა უმაღლესი განათ­

საინტერესოა წარმატებული საგანმანათლებ­

ლების დამადასტურებელი კვალიფიკაცია მი­

ლო სისტემების მაგალითების გაცნობა ამ

ნიჭებული, თუმცა არა განათლების ადმინისტ­

თვალსაზრისით.5 მაგალითად, ფინეთში სკო­

რირების ან/და ლიდერობისა და მენეჯმენტის

ლის დირექტორებისათვის სავალდებულოა

მიმართულებით. მიუხედავად ამისა, მათი ნა­

როგორც შესაბამისი საფეხურის მასწავლებ­

წილი სავალდებულოდ მიიჩნევდა განათლე­

ლის კვალიფიკაცია, ასევე მაგისტრის ხარისხი

ბის ადმინისტრირების პროგრამის ხარისხის

და სერტიფიკატი განათლების ადმინისტრირე­

მოპოვებასა და ადმინისტრაციულ პოზიციაზე

ბის მიმართულებით. მიუხედავად იმისა, რომ

პერსონალის შერჩევისას სწორედ ამ პროგრა­

არაა კონკრეტულად გაწერილი რამდენწლი­

მის კურსდამთავრებულებს ანიჭებდა უპირა­ტე­

ანი სამუშაო გამოცდილებაა საჭირო, აუცილე­

სობას.

ბელია მართვისა და ლიდერობის გამოცდი­ ლება, რომელიც დასტურდება წინარე სამუშაო

მეორე ფაქტორი, როგორც აღვნიშნეთ, დი­

გამოცდილებით. სამხრეთ კორეაში დირექ­

რექტორების შერჩევის წესს უკავშირდება. ეს

ტორების მსურველმა უნდა გაიროს სპეციალუ­

წესი არაერთხელ შეიცვალა და ხშირად იყო

რი 180 საათიანი მოსამზადებელი პროგრამა,

განსჯისა და კრიტიკის საგანი. სკოლის დი­

რომელზე დაშვების წინაპირობაც საკმარისი

რექტორობის კანდიდატებსაც მუდმივად უწევ­

ქულების დაგროვებაა (ქულებს მოიპოვებენ

დათ ცვალებად მოთხოვნებთან ადაპტირება;

სამუშაო სტაჟისა და მოპოვებული ხარისხის მი­

შესაბამისად, დღეს ისინი, რიგ შემთხვევებში,

ხედვით). ანგლოსაქსური ქვეყნები უპირატესო­

ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად აღიქვამენ

ბას ანიჭებენ განათლების ადმინისტრირებისა

განათლების, სამუშაო გამოცდილებისა და

და სკოლის ლიდერობის პროგრამებს, ასევე

პროფესიული კვალიფიკაციის მნიშვნელობას

სკოლაში სწავლებისა და ადმინისტრაციულ

დირექტორისათვის; გამომდინარე იქიდან, თუ

პოზიციაზე მუშობის გამოცდილებას. ხოლო

რა იყო შერჩევის გარვეული წესის მოქმედების

დანიაში, გერმანიაში, საფრანგეთსა და ახალ

პირობებში პრიორიტეტული.

ზელანდიაში

დირექტორებს

მოეთხოვებათ

როგორც პედაგოგის აკადემიური ხარისხის ფლობა, ასევე 3-5 წელი სამუშაო გამოცდილე­ მენეჯერული გამოცდილება

ბა განათლების სფეროში. როგორც ვხედავთ, მიდგომა დირექტორების კვალიფიკაციასა და კომპეტენციებთან მიმარ­ თებით განსხვავებულია, თუმცა შეინიშნება ტენ­

სკოლის დირექტორი

დენცია, რომ განათლების ადმინისტრირებისა და ლიდერობის საგანმანათლებლო პროგრა­

პედაგოგიური სტაჟი

განათლება (აკადემიური ხარისხი)

მები მნიშვნელოვან ადგილს იკავებს სამუშაო გამოცდილების კომპონენტთან ერთად,6 რა­ 5

უნდა ითქვას რომ არ არსებობს დირექტორე­ ბის კომპეტენციების ან და კვალიფიკაციის განსაზღვრის ერთიანი სტანდარტი, თუმცა

28

Atso Taipale. International Survey On Educational Leadership.

A Survey On School Leader’s Work and Continuing Education.

Finnish National Board of Education.

Publications 2012:12 ISBN 978-952-13-5257-7 6 საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტური­ სა და სპორტის მინისტრის ბრძანება №08/ნ2018 წლის 25 ივლისი, ქ. თბილისი.

საც ვერ ვიტყვით საქართველოს მაგალითზე,

ნებს ის საჭიროებებიც და გამოწვევებიც, რომ­

ვინაიდან, დღევანდელი მოცემულობით, რო­

ლებზეც რესპოდენტები ღიად საუბრობდნენ:

გორც „ზოგადი განათლების შესახებ“ კანონ­

ორგანიზაციული კულტურის შექმნა, ადამიანუ­

შია ნათქვამი:

რი რესურსების მენეჯმენტი, თემთან და მშო­ ბელთან ურთიერთობების სტრატეგიები.

„დირექტორად შეიძლება განწესდეს ამ კანო­ ნის შესაბამისად არჩეული ან დანიშნული სა­

კვლევაში მონაწილე პირთა უმრავლესობამ

ქართველოს მოქალაქე, რომელსაც აქვს უმაღ­

ასევე აღინიშნა, რომ პროფესიული ზრდისა

ლესი განათლება, მუშაობის 3 წლის სტაჟი და

და განვითარებისათვის მეტი დრო დარჩებათ,

აკმაყოფილებს საქართველოს კანონმდებლო­

თუ შემცირდება ბიუროკრატიული საქმიანობა.

ბით დადგენილ მოთხოვნებს“.

ამასთან ერთად, დირექტორებს სჭირდებათ

7

მხარდაჭერა ინფორმაციისა და ცვლილებების ამასთან, საჯარო სკოლის დირექტორის შესარ­

მენეჯმენტის პროცესში.

ჩევი კონკურსის გამართვის წესის დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს განათლებისა და მეც­

რესპოდენტების მხრიდან ძირითადი რეკომენ­

ნიერების მინისტრის 2011 წლის 24 თებერვლის

დაციები უკავშირდებოდა ფინანსური მართვისა

№25/ნ ბრძანებაში 2018 წელს განხორციელებუ­

და გადაწყვეტილებების მიღებისას ავტონო­

ლი ცვლილების შესაბამისად, აღინიშნა, რომ

მიის ზრდას, ანგარიშვალდებულების სისტემის

დირექტორობის მსურველია პირი:

დახვეწასა და პარტნიორებისა და სპონსორე­ ბის მოზიდვის კომპეტენციების გაუმჯობესებას.

„რომელსაც აქვს უმაღლესი განათლება, მუშა­ ობის არანაკლებ 3 წლის, აქედან, განათლების

„მაგალითად, ავიღოთ შესყიდვების მენეჯმენ­

სფეროში სწავლების არანაკლებ ერთი წლის

ტი. ერთი კალამი რომ ვიყიდო უნდა გამოვაც­

სტაჟი და დადგენილი წესით გამოთქვამს სურ­

ხადო ტენდერი, შევადარო ფასები და ისე ვიყი­

ვილს დირექტორის შესარჩევ კონკურსში მონა­

დო, არადა, ისედაც ხომ მინდა რაც შეიძლება

წილეობის მიღების თაობაზე;“

იაფად ვიყიდო ყველაფერი“.

8

დირექტორების მოსამზადებელი საგანმანათ­

კიდევ ერთხელ უნდა აღინიშნოს, რომ გამოთ­

ლებლო პროგრამების მნიშვნელობაზე მიანიშ­

ქმული მოსაზრებები აღწერს და ახასიათებს სამიზნე ჯგუფს და არა სკოლის დირექტორების

7

საქართველოს კანონი ზოგადი განათლების შესახებ.

8 საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტური­ სა და სპორტის მინისტრის ბრძანება №08/ნ 2018 წლის 25 ივლისი, ქ. თბილისი „საჯარო სკოლის დირექტორის შესარჩევი კონკურსის გამართვის წესის დამტკიცების თაობაზე” საქართველოს განათლებისა და მეცნიერე­ ბის მინისტრის 2011 წლის 24 თებერვლის №25/ნ ბრძა­ ნებაში ცვლილების შეტანის თაობაზე.

მთელს პოპულაციას საქართველოში. ყოველივე ზემოთ აღნიშნულისა და განათლე­ ბის სისტემის მიმდინარე საჭიროებების გათვა­ ლისწინებით, მოკლევადიან პერიოდში მიზან­ შეწონილია რამდენიმე საკვანძო ცვლილების

29

განხორციელება დირექტორების კომპეტენცი­

მოდიფიცირდეს

არსებული

გამოწვევების,

ების განვითარებისა და სკოლის მენეჯმენტის

გრძელვადიანი მიზნებისა და წარმატებული

პრაქტიკის დახვეწის მიმართულებით.

ადგილობრივი და საერთაშორისო პრაქტიკის გათვალისწინებით.

პირველ რიგში, საჭიროა სკოლის დირექტო­ რობის კომპეტენციებისა და საჭიროებების

სასურველია მეტი ყურადღება დაეთმოს განათ­

სიღრმისეული ანალიზი, რაც საშუალებას

ლების ადმინისტრირების საგანმანათლებლო

მისცემს პოლიტიკის განმახორციელებლებს

პროგრამების დახვეწასა და მათი მნიშვნელო­

შეიმუშაონ

ბის ზრდას სკოლის დირექტორების შერჩევის

დირექტორების

პროფესიული

განვითარებისა და დახმარების სისტემის დი­

პროცესში.

ფერენცირებული სტრატეგია. ასევე, სასურვე­ ლია გამოიყოს პოლიტიკის მიმართულებები,

და ბოლოს, უაღრესად მნიშვნელოვანია ზე­

რომელთა გათვალისწინებითაც დამუშავდება

მოთ აღწერილ პროცესში ჩართულნი იყვნენ

დიფერენცირებული მიდგომები (იხ. დიფე­

სკოლის დირექტორები, განათლების ექსპერ­

რენცირებული მიდგომის პოლიტიკა განათ­

ტები, უმაღლესი და პროფესიული საგანმანათ­

ლებაში, 2015).

ლებლო პროგრამის ხელმძღვანელები, რაც ხელს შეუწყობს გრძელვადიან შედეგზე ორიენ­

მნიშვნელოვანია გადაიხედოს მოქმედი სტან­

ტირებული მიდგომების დანერგვას განათლე­

დარტი და კომპეტენციათა არსებული ჩარჩო

ბის ადმინისტრირების მიმართულებით.

30

კონკურსი

maswavleblis erovnuli jildo da misi mniSvneloba skolebisaTvis თამარ გურგენიძე კოალიცია „განათლება ყველასათვის“, ორგანიზაციული განვითარებისა და კომუ­ ნიკაციის მენეჯერი

კონკურსი „მასწავლებლის ეროვნული ჯილდო“ წელს უკვე მეორედ ჩატარდა და ჩვენი საზოგადოების დიდი ყურადღება მიიპყრო. ჟიურიმ მასში მონაწილე პედაგოგთაგან ჯერ საუკეთესო ათეული გამოავლინა, შემდეგ - ხუთეული და ბოლოს - გამარჯვებუ­ ლიც. „ჯილდომ“ ყველას კიდევ ერთხელ აჩვენა, რამდენად მნიშვნელოვანი პერსონაა მასწავლებელი საზოგადოებისა და სახელმწიფოს განვითარების თვალსაზრისით და რამდენი შემოქმედი ადამიანი მუშაობს ამ სფეროში. შემოთავაზებული წერილი ამ კონ­ კურსის მიმდინარეობასა და შედეგებს ასახავს.

ოქტომბერს, მასწავლებლის მსოფლიო

5

ღებული ცოდნა პრაქტიკაში და გაიუმჯობესონ

დღეს, 2018 წლის „მასწავლებლის ეროვ­

სამეტყველო უნარები.

რემონიალი გაიმართა. ჯილდოს მფლობელი

საგნის სწავლებასთან ერთად, მასწავლებელი

მანანა კაპეტივაძე გახდა. იგი მუშაობს ქ. ბაღ­

ახალგაზრდებისათვის თვითრეალიზების და­

ნული ჯილდოს“ გადაცემის საზეიმო ცე­

დათის N2 საჯარო სკოლის ინგლისური და რუ­ სული ენების მასწავლებლად; არის TEA პროგ­ რამის გამარჯვებული. გავლილი აქვს სტაჟირე­ ბა ამერიკის შეერთეულ შტატებში. 2001 წლი­ დან თანამშრომლობს მშვიდობის კორპუსთან, რომლის ფარგლებშიც არა ერთი მოხალისე ეწვია ბაღდათის მუნიციპალიტეტს. მისი პედაგოგიური პრაქტიკა თავისუფალი და თანასწორი სასწავლო გარემოს შექმნის იდეას ეფუძნება. უცხო ენის სწავლებისას ქალბატონი მანანა იყენებს დიფერენცირებული სწავლე­ ბის მიდგომებსა და აქტიური კომუნიკაციის მე­ თოდს, რეალური სიტუაციების ინსცენირებით ხელს უწყობს მოსწავლეებს, გამოიყენონ მი­

კონკურსის გამარჯვებული - მანანა კაპეტივაძე

31

მატებითი საშუალებების შექმნას ცდილობს.

ის, ასევე, აქტიურად არის ჩართული საზოგა­

მისი ინიციატივითა და ორგანიზებით რამდენ­

დოებრივ ცხოვრებაში. გარდა მასწავლებლო­

ჯერმე ჩატარდა ინგლისური ენის კონკურსი

ბისა, იგი არის ბაღდათის ინოვაციების ცენტრის

რეგიონული მასშტაბით. მშვიდობის კორპუსის

მენეჯერიც. მისი მიზანია, ხელი შეუწყოს ახალ­

მოხალისესთან თანამშრომლობით, ჩამოაყა­

გაზრდებს დასაქმებაში.

ლიბა ბაღდათის გოგონათა კალათბურთის ლიგა, რომელშიც მუნიციპალიტეტის 9 სკო­

კონკურსის გამარჯვებული უძღვება ბავშვთა

ლის გოგონათა გუნდია გაწევრიანებული. მისი

გასართობ ცენტრსაც და ახალგაზრდებთან

თანაავტორობით მომ­ზადდა ინგლისური ენის

ერთად მუშაობს ბავშვებისთვის გასართობი

სასწავლო მოდული, რის შედეგადაც ორასამ­

პროგრამების შემუშავებაზე.

დე იძულებით გადაადგილებულმა ბავშვმა შეისწავლა ინგლისური ენის საბაზისო კურსი.

მანანა კაპეტივაძესთან ერთად გამარჯვების

ამასთან, მისი ინიციატივით განხორციელდა

კანდიდატები ასევე იყვნენ:

მედიაპროექტი „Generation Z“, სადაც ბაღდათის მუნიციპალიტეტის 12 მოსწავლე ჟურნალისტი­

ელისო აბრამიშვილი – ქალაქ საჩხერის სსიპ

კის საფუძვლებს ეუფლება.

ილია ჭავჭავაძის N2 საჯარო სკოლის ქიმიის მასწავლებელი. ამ პედაგოგის პრაქტიკა ბავშ­

ქალბატონი მანანა აქტიურად მუშაობს მას­

ვზე ორიენტირებული სწავლებით გამოირჩევა.

წავლებლის პროფესიის პოპულარიზაციისა­

მის მიერ მოსწავლეთა ჩართულობით განხორ­

თვის, რისი დასტურიც არის ის, რომ მისი 12

ციელებულმა პროექტებმა არაერთგზის და­

მოსწავლე ინგლისური ენის წარმატებული პე­

იკავეს საპრიზო ადგილები ადგილობრივ და

და­გოგია.

საერთაშორისო კონკურსებში.

ქალბატონ მანანას ულოცავენ მინისტრი მიხეილ ბატიაშვილი და წინა კონკურსის გამარჯვებული ლადო აფხაზავა

32

ლელა კოტორაშვილი – თბილისის წმ. გიორ­

პროექტს აქტიურად აშუქებდა სხვადასხვა

გის სახელობის საერთაშორისო სკოლის ქარ­

მედიასაშუალება, ტელევიზია, ინტერნეტ გა­

თული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი.

მოცემები, საინფორმაციო სააგენტოები. მი­

მისი პედაგოგიური პრაქტიკა ემყარება ჰუმა­

სასალმებელია, რომ არა ერთი საინტერესო

ნისტურ და კონსტრუქტივისტულ მიდგომებს.

სტატია და ტელესიუჟეტი მომზადდა 2018 წლის

ქალბატონი

მნიშვნელოვანია,

საუკეთესო ათეულის წევრ მასწავლებლებზე,

მოსწავლეებს შეეძლოთ ნებისმიერ გარემოში

სწავლების მათეულ მიდგომებზე, ფორმალუ­

საკუთარი აზრის თავისუფლად გამოთქმა, შე­

რი და არაფორმალური სწავლების ინოვა­

მოქმედებითი აზროვნება და იდეების საუკეთე­

ციურ გზებზე, მათ როლზე სასკოლო თუ სა­

სო ფორმით წარმოდგენა.

ზოგადოებრივ ცხოვრებაში. სწორედ ეს არის

ლელასთვის

საშულება თვალნათლივ დაანახვო საზოგა­ ჯაბა ლაბაძე – დაბა სურამის №2 საჯარო სკო­

დოებას მასწავლებლის პროფესიის სირთულე

ლის ისტორიის მასწავლებელი. მისი პედაგო­

და მნიშვნელობა, რაც, თავისთავად, ხელს

გიური პრაქტიკის მთავარი მახასიათებელია

შეუწყობს საზოგადოების თვალში მასწავლებ­

სიახლის ძიება და სწავლების პროცესში ინოვა­

ლის პოზიტიურ აღქმასა და პროფესიის პოპუ­

ციური მიდგომების გამოყენება. ბატონმა ჯაბამ

ლარიზებას.

დააარსა ვიკი-კლუბი და 10,000-ზე მეტი სტატია თარგმნა ვიკიპედიისთვის. ის ხშირად ხვდება

შეგახსენებთ, რომ ჯილდოს მიზანიც ზუსტად ეს

სხვადასხვა სკოლის მოსწავლეებს და ასწავ­

არის: პროფესიის პოპულარიზაცია, პრესტიჟის

ლის ვიკი-ტექნოლოგიებსა და ვიკიპედიაში

ზრდა, წარმატებული მასწავლებლების გამოვ­

სტატიების განთავსებას.

ლენა და საზოგადოებისათვის მათი წარდგენა.

დაჩი ნანობაშვილი – თბილისის საერთაშო­

მიგვაჩნია, რომ ჯილდოს ცნობადობას რამდე­

რისო აკადემია „ლოგოსის“ მათემატიკის მას­

ნიმე ფაქტორმა შეუწყო ხელი. პირველ რიგში,

წავლებელი. მისი პედაგოგიური პრაქტიკა

გამორჩეული იყო შარშანდელი ათეულის წევრ­

მეტწილად

მოსწავლეთა

თა აქტიურობა. მხოლოდ ის ფაქტი, რომ თავად

თვითშეფასების ამაღლებასა და მოტივაციის

გამარჯვებულმა შარშანდელი ფინალისტის, ნა­

ზრდასთან. ბატონი დაჩი ამას ინდივიდუალური

თია ფურცელაძის ვიზიტის შემდეგ გადაწყვიტა

მიდგომითა და კომპლექსური მუშაობით ახერ­

კონკურსში მონაწილეობა, უკვე ბევრს ნიშნავს.

ხებს. მან 2009 წელს დაარსა მათემატიკური

ანალოგიური სიტუაცია იყო სხვა მასწავლებ­

ოლიმპიადა „ევერესტი“. ამ დრომდე გამოქვეყ­

ლების შემთხვევაშიც:

დაკავშირებულია

ნეული აქვს ამოცანების 13 კრებული.

ძალიან შემთხვევით გადავწყვიტე [მონაწილე­ რაც შეეხება თავად კამპანიას, ოფიციალუ­

ობის მიღება]. ვიღებდი „რეალურ სივრცეში“

რად ის პირველ მარტს გახსნითი ცერემონიით

მონაწილეობას პირველ არხზე და იქ გავიცანი

დაიწყო. ჩვენთვის ძალიან სასიხარულოა,

პირველი ათეულის წევრი უტა კილასონია, რო­

რომ წელს „მასწავლებლის ეროვნულმა ჯილ­

მელიც დაწვრილებით მესაუბრა ამ კონკურსის

დომ“ უფრო მასშტაბური სახე მიიღო. პროექტს

შესახებ და, შეიძლება ითქვას, დამაძალა მას­

გაცილებით მეტი მხარდამჭერი და გულშემატ­

ში მონაწილეობის მიღება – რამდენჯერმე და­

კივარი ჰყავდა, რაც როგორც კამპანიისას,

რეკა... პირველი, ვინც მახარა, რომ ათეულში

ასევე დაჯილდოების ცერემონიაზე კარგად

მოვხვდი, სწორედ ის იყო – ნაზი ჩოფიკაშვილი,

გამოჩნდა.

2018 წლის საუკეთესო ათეულის წევრი

33

ასევე გამორჩეული იყო 2017 წლის გამარჯვებუ­

მიუხედავად იმისა, რომ ნომინაციით საკმაოდ

ლის, ლადო აფხაზავას აქტიურობაც, რომელიც

მცირე

ერთი წლის მანძილზე 300-მდე სკოლას ეწვია,

ვფიქრობთ, ამ ინსტრუმენტმა მაინც იმუშავა.

რომელთა ფარგლებშიც გამართა საჩვენებე­

მხოლოდ საუკეთესო ათეულში სამი ადამიანი

ლი გაკვეთილები, საინფორმაციო და სადისკუ­

– ელისო აბრამიშვილი, ნანა დაბრუნდაშვილი

სიო შეხვედრები როგორც ჯილდოს, ასევე მისი

და ნინო გურეშიძე – სკოლის მიერ იყო ნომინი­

სწავლების მეთოდებისა და პრაქტიკის შესახებ.

რებული.

გარდა ამისა, როგორც შარშანდელმა გამოც­

ვფიქრობთ, მწირი რესურსების პირობებში, ეს

დილებამ გვაჩვენა, საკმაოდ ბევრმა მასწავ­

არის ძალიან კარგი შესაძლებლობა ზოგადსა­

ლებელმა, თავმდაბლობისა თუ უხერხულობის

განმანათლებლო დაწესებულებისათვის, კონ­

გამო, თავი შეიკავა კონკურსში მონაწილე­

კრეტულად დირექტორებისათვის, წარმოაჩი­

ობისგან. აქედან გამომდინარე, თუ 2017 წელს

ნონ საკუთარი სკოლა და ხელი შეუწყონ მას­

მხოლოდ თვითნომინირებით შეიძლებოდა ამ

წავლებლებს თვითრეალიზებაში.

რაოდენობის

სკოლამ

ისარგებლა,

შეჯიბრში ჩაბმა, კოალიციის ინიციატივით, 2018 წელს სკოლებსაც ჰქონდათ თავიანთი მასწავ­

სკოლამ მასწავლებელს იმიტომ უნდა შეუწყოს

ლებლების წარდგენის საშუალება. ბუნებრივია,

ხელი, მიიღოს მონაწილეობა „ეროვნულ ჯილ­

საბოლოო აპლიკაცია თავად მასწავლებლებს შემოჰქონდათ. ნომინირება ნიშნავს, რომ და­ სახელებულ მასწავლებელს მიუვიდოდა ელექ­ ტრონული შეტყობინება სკოლის მიერ მისი წარდგენის შესახებ. ამ შემთხვევაში, სკოლი­ სათვის ეს უფრო წახალისების ერთგვარი ინს­ ტრუმენტია. აღნიშნული გადაწყვეტილება თავად მასწავ­ ლებლების რეკომენდაციაც იყო. 2017 წლის კონკურსის შეჯამების შემდეგ კოალიციამ ჩა­ ატარა მცირე ფოკუს-ჯგუფი საუკეთესო ათე­ ულის წევრებთან და ნათლად გამოჩნდა, რომ კონკურსში მონაწილეობის მისაღებად მასწავ­ ლებლებისათვის დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა სკოლის დირექტორის მხარდაჭერას. ფოკუსჯგუფის მონაწილეთა თქმით, პროექტის შემდ­ გომი წარმატებისათვის მნიშვნელოვანია სკო­ ლის დირექტორების, როგორც ცალკე მიზნობ­ რივი ჯგუფის, გამორჩევა და მათთან მუშაობა. გარდა ამისა, თუ სტატისტიკას მოვიშველიებთ, აპლიკაციების უმრავლესობას თან ახლავს სწორედ პედაგოგების დირექტორთა რეკომენ­ დაცია.

34

დოში“, რომ ეს არის, უპირველეს ყოვლისა, სკო­

მაც მასწავლებლების ნომინაციის ფუნქციით

ლის პრესტიჟი – მიმოზა ღოლიჯაშვილი, სო­

ისარგებლეს და წარადგინეს პედაგოგები,

ფელ ხიდისთავის საჯარო სკოლის დირექტორი

მადლობის სიგელები გადაეცათ. გარდა ამისა, 2017 წლის კონკურსში მონაწილე მასწავლებ­

ჩვენ სკოლაში არის თანამშრომლობითი ატ­

ლებისათვის, რომლებიც სოფლის სკოლებს

მოსფერო და ამ ყველაფერს ხელს უწყობს ჩვე­

წარმოადგენდნენ,

ნი დირექტორი, ქალბატონი ლიკა, რომელიც

კონკურსი გამოცხადდა. დღესდღეობით ამ შე­

გვაძლევს ამ ყველაფრის ძალას, სტიმულს და

საძლებლობას ოთხი საჯარო სკოლა იყენებს:

სპეციალური

საგრანტო

ჩვენ ერთმანეთის იმედი ვართ. ეს წარმატება მთლიანად ჩვენი სკოლის წარმატებაა – ელი­ სო აბრამიშვილი, საჩხერის N2 საჯარო სკო­ ლის ქიმიის მასწავლებელი, 2018 წლის მას­ წავლებლის ეროვნული ჯილდოს საუკეთესო ხუთეულის წევრი

●● მესტიის მუნიციპალიტეტის სოფელ იელის საჯარო სკოლა ●● კასპის მუნიციპალიტეტის სოფელ აღაიანის საჯარო სკოლა ●● თელავის მუნიციპალიტეტის სოფელ ბუშე­ ტის საჯარო სკოლა

რადგანაც ასეთი თანამონაწილეობა ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, სკოლებს, რომლებ­

●● ბორჯომის მუნიციპალიტეტის დაბა ახალდა­ ბის საჯარო სკოლა

საუკეთესო ხუთეული: ელისო აბრამიშვილი, ჯაბა ლაბაძე, მანანა კაპეტივაძე, ლელა კოტორაშვილი, დაჩი ნანობაშვილი

35

ასევე საგრანტო კონკურსი გამოცხადდა 2017

და მხარი დაუჭიროს მასწავლებლის პროფე­

წლის საუკეთესო ათეულის წევრებისათვის.

სიის პოპულარიზაციას.

ორივე შემთხვევაში პროექტის მიზანი სწავლასწავლების პროცესის გაუმჯობესება იყო, რაც,

საზოგადოებაში მასწავლებლების ეროვნული

თავისთავად, მიბმულია სასკოლო გარემოზე.

ჯილდოს პოპულარობას ხელი შეუწყო ჟიურის საქმიანობის გამჭვირვალობამ და სანდოობა­

იმედს ვიტოვებთ, რომ მომავალ წელს კიდევ

მაც. მის მიმართ ნდობას, როგორც კონკურსში

უფრო მეტი სკოლა ჩაერთვება კონკურსში და

მონაწილეობის ერთ-ერთ ფაქტორს, ასახელებ­

წარადგენს საკუთარ მასწავლებლებს. თუმცა,

დნენ პროექტის ორივე წლის მონაწილეები და

ვფიქრობთ, რომ სკოლებთან ერთად მომ­

აღნიშნავდნენ, რომ მათთვის ჟიურის წევრების

დევნო წლებში ნომინირების შესაძლებლობა

კომპეტენციები და პროფესიული რეპუტაცია,

ჰქონდეთ საზოგადოებრივ ჯგუფებსაც, მაგალი­

ისევე როგორც შერჩევის პროცესის გამჭვირვა­

თად – მშობლებს, სტუდენტებს, მოსწავლეებს,

ლობა, მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო განაცხა­

კოლეგებს და სხვა. ამ მხრივ, საზოგადოებას

დის შევსებისა და პროექტში ჩართვის გადაწყ­

კიდევ უფრო მეტი საშუალება ექნება, ჩაერთოს

ვეტილების მიღების დროს.

36

როგორც ცნობილია, კონკურსის ღიად და ეფექტიანად განხორციელების მიზნით, განაც­

●● მასწავლებლის პროფესიის პოპულარიზაცი­ ასა და კარგი პრაქტიკის გავრცელებას;

ხადებს შინაარსობრივად აფასებს საზოგა­

●● თანამშრომლობითი კულტურის წახალისე­

დოებრივ საწყისებზე შექმნილი ჟიური. აღნიშ­

ბას (მასწავლებლებს, სკოლის ადმინისტრა­

ნული ეფუძნება მასწავლებლის გლობალური

ციას, მშობლებსა და სხვა მხარეებს შორის);

ჯილდოს პრინციპებს.

●● მოსწავლეზე ორიენტირებული სწავლების სტრატეგიებისა და მიდგომების პოპულარი­

ძალიან საინტერესოა, რომ, საკმაოდ შრომა­

ზაციას;

ტევად სამუშაოსთან ერთად, წელს ჟიურიმ სპე­

●● განათლების ინკლუზიურობის მხარდაჭერა­

ციალური პრიზიც დააწესა, რომელიც ათეულის

სა და განათლების მიწოდების პროცესში ემ­

ერთ-ერთ წევრს, სსიპ ხარაგაულის მუნიციპა­

პათიურობის, სამართლიანობის, თანასწო­

ლიტეტის სოფელ ბაზალეთის საჯარო სკოლის

რო­ბისა და შემწყნარებლობის წახალისებას.

დაწყებითი კლასების პედაგოგს, ნინო გურეში­ ძეს გადაეცა.

„მასწავლებლის ეროვნული ჯილდო“ არის საზო­ გადოებრივი ინიციატივა, რომელიც კოალიციის

კიდევ ერთი სიახლე, რაც ჯილდოს მოჰყვა, ეს

„განათლება ყველასათვის – საქართველო“,

არის ათეულთა კლუბის დაფუძნება. ეს კლუბი

მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების

აერთიანებს მასწავლებლის ეროვნული ჯილ­

ეროვნულ ცენტრსა და განათლების, მეცნიერე­

დოს საუკეთესო ათეულის წევრებს. მათი მი­

ბის, კულტურისა და სპორტის სამინისტროს შო­

ზანი პროგრესული პედაგოგიური პრაქტიკის

რის გაფორმებული მემორანდუმის საფუძველ­

დამკვიდრებაა. სასიხარულოა, რომ ეს გუნდი

ზე, 2017 წლის 13 მაისს დაწესდა. აღნიშნული

მუდმივად მზარდი იქნება და ყოველი წლის

ინიციატივის ფარგლებში, საქართველოში კონ­

კონკურსის საუკეთესო ათეული დაემატება.

კურსი მეორედ ჩატარდა და ის მასწავლებელთა

საქმიანობის ფარგლებში, გარდა სხვა საკით­

პოპულარიზაციისკენ მიმართული გლობალური

ხებისა, კლუბი ხელს შეუწყობს:

კამპანიის – „The Global Teacher Prize“ ნაწილია.

37

დირექტორის პორტრეტი

skolis administraciisa da maswavleblis warmatebuli TanamSromloba moswavleze orientirebuli garemos ganviTarebisTvis ლენა გომართელი

სსიპ ილია ჭავჭავაძის სახელობის ქალაქ საჩხერის #2 საჯარო სკოლის დირექტორი ჩვენი ჟურნალისთვის მნიშვნელოვანი მიზანი და ამოცანაა წარმატებუ­ ლი დირექტორების საქმიანობის საზოგადოებისთვის გაცნობა. ამჯერად წარმოგიდგენთ ადამიანს, რომელმაც გააზრებული და შედეგიანი მუშა­ ობით როგორც საკუთარი თემის, ისე მთელი საქართველოს პატივისცემა დაიმსახურა. „ჩვენ ვერ შევცვლით ქარის მიმართულებას, მაგრამ შეგვიძლია, სწორად მოვმართოთ იალქნები“. არისტოტელე

o

თხი წლის წინ საჩხერის #2 საჯარო

მუდმივად განვითარდე პროფესიულად, იმუ­

სკოლის

ამირჩიეს.

შაო შემოქმედებითად. იქ ერთი დღე მეორეს

სანამ სკოლაში წარმადგენდნენ, ახ­

არ ჰგავს, ყოველდღიურად ბევრი გამოწვევის

ლობლები „რჩევა-დარიგებებს“ არ იშურებდ­

წინაშე დგახარ, ცდილობ სიახლეებს აუწყო

ნენ ჩემთვის; მეკითხებოდნენ, რატომ მიდიხარ

ფეხი, ურთიერთობ ბევრ ადამიანთან, ერთვები

რესურსცენტრიდან სკოლაში სამუშაოდ, ეს ხომ

კონკურსებში, ოლიმპიადებსა და პროექტებში

თანამდებობრივად დაქვეითებააო. ზოგიერთი

და მუდმივად წარმატების მოლოდინში ხარ.

დირექტორად

კოლეგა მაფრთხილებდა, სკოლის დირექტო­ რობა ყველაზე დაუფასებელი საქმიანობააო.

თუმცა პირველი დღიდანვე უამრავი გამოწვევის

მოკლედ, არ დავნებდი და ჩემი დიდი ხნის სურ­

წინაშე დავდექი. გავაკეთე SWOT ანალიზი, შევის­

ვილი ავისრულე. ახლა კი ყოველდღე ვხედავ

წავლე საჭიროებები და დავიწყე ფიქრი, როგორ

ჩემი მოსწავლეების გაღიმებულ სახეებსა და

გადამეჭრა სკოლაში არსებული პრობლემები.

კმაყოფილ მშობლებს, ვთანამშრომლობ უაღ­ რესად პროფესიონალ გუნდთან ერთად. სკო­

სწორედ ამ დროს ამოქმედდა „მასწავლებელ­

ლაში ჩემთვის არის ადგილი, სადაც შეიძლება

თა და სკოლის დირექტორთა პროფესიული

38

განვითარების პროექტი“, რომელიც ითვალის­

მოქმედო გეგმის შექმნის სტრატეგია. აქცენტი

წინებდა საჯარო სკოლის პედაგოგებისა და

ან მიზანზე უნდა გაგვეკეთებინა, ან – ადამიანურ

დირექტორების გადამზადებას. ბუნებრივია,

რესურსებზე. გადავავლე თვალი ჩვენი სკო­

მეც ჩავერთე აღნიშნულ პროექტში და „ლიდე­

ლის გამოცდილებას და არჩევანი კონკრეტულ

რობის აკადემიის“ ფარგლებში გავიარე ყველა

ადამიანებზე შევაჩერე. შემდეგ ისინი ერთმა­

მოდული, რომლის შინაარსი ზუსტად ერგებო­

ნეთთან დავაკავშირე, მიზანი განვუსაზღვრე

და ჩვენი სკოლის საჭიროებებს. ვცდილობდი,

და დავეხმარე, რომ საკუთარი თავის მართვა

ტრენინგზე მიღებული ცოდნა და გამოცდილე­

თვითონვე შეძლებოდათ. სკოლის ერთწლიან

ბა მაქსიმალურად დამენერგა ჩვენთან. ტრე­

სამოქმედო გეგმაში კი მთავარი აქცენტი ზე­

ნინგების დროს გავიცანი სხვადასხვა რაიონის

მოჩამოთვლილი პრობლემების მოგვარებაზე

დირექტორები. ჩვენ ვსწავლობდით ერთმანე­

გადავიტანეთ. ამისთვის გავეცანით ზოგადი

თისგან და გულმოდგინედ ვემზადებოდით დი­

განათლების სფეროში ჩატარებულ კვლევებს,

რექტორთა კვარტალური შეხვედრებისთვის,

შესაბამის ლიტერატურას და დავისახეთ კონკ­

რომლებზეც ტრენინგიდან ტრენინგამდე ჩატა­

რეტული ამოცანები.

რებული აქტივობების ანგარიშებს წარმოვად­ გენდით.

გადავწყვიტეთ, გაგვეძლიერებინა არაფორმა­ ლური განათლების მიმართულება პროექტე­

ერთ-ერთ ტრენინგზე, რომლის თემატიკა „ლი­

ბით სწავლების დანერგვის, კლუბებისა და წრე­

დერობა და ხელმძღვანელობა“ იყო (მოდულის

ების ჩამოყალიბების სახით. შევქმენი პროექტე­

ავტორები: ქ-ნი ხათუნა ბარაბაძე და ქ-ნი ეკატე­

ბის მართვის ჯგუფი, რომელშიც გაერთიანდნენ

რინე კვირიკაშვილი), ვისწავლეთ სკოლის სა­

მასწავლებლები, მოსწავლეები და მშობლები.

39

რატომ არაფორმალური განათლება? არა­

ჯგუფი. მისი წევრები გაეცნენ თითქმის ყველა

ფორმალური განათლება ხელს შეუწყობდა

იმ სამთავრობო და არასამთავრობო ორგანი­

ჩვენს სკოლაში არსებული პრობლემების მოგ­

ზაციების საქმიანობას, რომლებიც ზოგადი გა­

ვარებას, კერძოდ:

ნათლების სფეროში აფინანსებდნენ კონკრე­ ტულ მიმართულებებს. პარალელურად ისინი

●● მოსწავლეებში 21-ე საუკუნის უნარ-ჩვევების განვითარებას,

იკვლევდნენ და აფასებდნენ მოსწავლეთა სა­ ჭიროებებს, თუ რომელი მიმართულებებით იყ­

●● ბულინგის პრევენციას,

ვნენ მოსწავლეები დაინტერესებულნი და რო­

●● მასწავლებელთა და მოსწავლეთა მოტივა­

გორ სასკოლო გარემოში ისურვებდნენ სწავ­

ციასა და ჩართულობას,

ლას. შემდეგ გავაფორმეთ თანამშრომლობის

●● ადამიანური რესურსების განვითარებას,

მემორანდუმები უნივერსიტეტებთან, პროფე­

●● პროფესიული ორიენტაციის სწორად და­

სიულ კოლეჯებთან, სამეცნიერო ფონდებთან

გეგმვას,

და არასამთავრობო ორგანიზაციებთან.

●● მშობელთა ჩართულობის გაზრდას, ●● მატერიალურ-ტექნიკური ბაზის გაუმჯობე­ სებას.

რით გამოიხატებოდა ჩემი, როგორც დირექ­ ტორის, როლი? საწყის ეტაპზე ვიძიებდი ინ­ ფორმაციას საგრანტო კონკურსების შესახებ;

რა ნაბიჯები გადავდგით? პირველ რიგში, რო­

განაცხადებზე მუშაობის პერიოდში კოორდი­

გორც ითქვა, შევქმენი პროექტების მართვის

ნაციას ვუწევდი პროექტის მართვის ჯგუფს;

40

იდეამ გაიმარჯვა და დაფინანსდა 1500 ლარით. პროექტს ხელმძღვანელობდა სკოლის სამოქა­ ლაქო განათლების მასწავლებელი მაკა ნები­ ერიძე. „კულინარიის სკოლის“ დაარსების მიზა­ ნი იყო, მოსწავლეებში პროფესიული, მეწარმე­ ობის, პასუხისმგებლობის, ჯგუფური დაგეგმვის, შემოქმედებითი აზროვნების უნარების განვი­ თარება; მათში ჯანსაღი ცხოვრების წესის დამკ­ ვიდრების ხელშეწყობა; სასკოლო ცხოვრებაში მშობლების ჩართულობის გაზრდა. პროექტში მონაწილეობდნენ VII-IX კლასების მოსწავლე­ ები და მშობლები. პროექტი არ ითვალისწინებ­ და შრომის ანაზღაურებას და ის მთლიანად მო­ ხალისეობრივ პრინციპებზე დაყრდნობით უნდა განხორციელებულიყო. ძნელი იყო პროექტში ჩართული მასწავლებლებისა და მშობლების ამ მხრივ „დავალდებულება“. პირველ რიგში, ერთად შევხვდით მათ, წარვუდგინეთ პროექ­ ტი და ვისაუბრეთ იმ დადებით მხარეებზე და სიკეთეზე, რაც პროექტს მათი შვილებისა და მოსწავლეებისთვის შეეძლო მოეტანა. პროექ­ ტის განხორციელების პროცესში გააქტიურდა სასკოლო ცხოვრება: კულინარიით დაინტერე­ დონორებთან და სხვადასხვა ორგანიზაციას­

სებული მოსწავლეები სახალისო აქტივობებით

თან წარმოვადგენდი სკოლის მხარეს; გან­

ეუფლებოდნენ მზარეულის პროფესიას: იმარ­

ხორციელების პროცესში კი, მოადგილესთან

თებოდა კულინარიული დუელები, მასტერკლა­

და ბუღალტერთან ერთად, მონიტორინგს ვუ­

სები, მოსწავლეები ავრცელებდნენ ქართული

წევდი პროექტით გათვალისწინებული აქტივო­

და უცხოური კერძების მომზადების ვიდეოინსტ­

ბების შესრულებასა და ბიუჯეტის მიზნობრივად

რუქციებს. პროექტის ფარგლებში სკოლის სამ­

განკარგვის პროცესს.

ზარეულო აღიჭურვა ყველა საჭირო ტექნიკითა და ინვენტარით. ყოველი თვის სამოქმედო გეგ­

პირველი საგრანტო განაცხადი მომზადდა არა­

მა მოსწავლეების, მასწავლებლებისა და მშობ­

სამთავრობო ორგანიზაცია PH international-ის

ლების ჩართულობით იქმნებოდა. აღნიშნული

მიერ გამოცხადებული კონკურსისათვის. მისი

პროექტით მოსწავლეებმა მიიღეს ინფორმა­

მიზანი იყო ისეთი კრეატიული და ინოვაცი­

ცია პროფესიულ განათლებაზე, კულინარის

ური სასკოლო ინიციატივების დაფინანსების

პროფესიის შესახებ, ჯანსაღი საკვების მნიშვნე­

ხელშეწყობა, რომლებიც გაზრდიდა სკოლის

ლობაზე მოზარდის ზრდა-განვითარებისთვის,

ფუნქციას ადგილობრივი თემის ცხოვრებაში.

საკვების მომზადების ტექნოლოგიების დაც­

მოსწავლეთა საჭიროებებისა და სკოლის ინფ­

ვაზე, სურსათის უვნებლობაზე. გაკვეთილები

რასტრქუტურული მდგომარეობის გათვალის­

მიმდინარეობდა ხალისით, ყველა მოსწავლე

წინებით, ჯგუფის წევრებმა შეიმუშავეს „კული­

ჩართული იყო კერძების მომზადებისა და გა­

ნარიის სკოლის“ შექმნის იდეა. აღნიშნულმა

ფორმების პროცესში. ბოლოს კი მომზადებულ

41

კერძებს აგემოვნებდნენ და აფასებდნენ. ასევე

კერძოდ, მოსწავლეებში კვლევითი უნარ-ჩვე­

იგეგმებოდა გაკვეთილები სხვადასხვა საგნის

ვების განვითარებისათვის გამოგვეყენებინა.

მასწავლებელთა ჩართულობით: მოსწავლეები

ჩვენი სკოლის ქიმიის მასწავლებლის, ელისო

ინგლისურის და რუსული ენების პედაგოგებთან

აბრამიშვილის, ინიციატივით ჩავერთეთ სსიპ

ერთად თარგმნიდნენ უცხოენოვან რეცეპტებს,

შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო

რომლებსაც შემდეგ პრაქტიკულად გამოცდიდ­

ფონდის

ნენ; მოსწავლეებმა ასევე თემში მოიძიეს უკვე

„მეცნიერება იწყება სკოლიდან“. აღნიშნული

მივიწყებული კერძების რეცეპტები და შეიტანეს

პროექტის ფარგლებში ვითანამშრომლეთ ტექ­

მენიუში განახლებული სახით. კულინარიის გაკ­

ნიკური უნივერსიტეტის ქიმიის კათედრასთან,

ვეთილები დღეს ყველა დამრიგებლის სადამ­

კერძოდ, პროფესორ თეა მათითაიშვილთან.

რიგებლო საათის პროგრამის განუყოფელ ნა­

სამეცნიერო ფონდში წარდგენილმა ჩვენმა

წილს წარმოადგენს.

საპროექტო განაცხადმა „მენიუ კალორიებით

მიერ

გამოცხადებულ

კონკურსში

– ერთი ნაბიჯი ჯანსაღი კვებისკენ“ გაიმარჯვა ჩვენი „კულინარიის სკოლამ“ მალე გაითქვა

და მოვიპოვეთ 12 000 ლარიანი გრანტი. აღ­

სახელი. რამდენიმე სკოლადამთავრებულმა

ნიშნული დაფინანსების ფარგლებში სკოლის

პირმაც კი მოგვმართა მასში მონაწილეობის

საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების ლაბორა­

მიღების სურვილით. აქედან გამომდინარე, სა­

ტორია აღიჭურვა ყველა საჭირო ინვენტარით.

ჭირო გახდა ახალი დონორების მოძიება. სწორედ ამ დროს გამოცხადდა განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამი­ ნისტროს მიერ მოსწავლეებში პროფესიული უნარების განვითარების ხელშეწყობის პროგ­ რამაზე განაცხადების მიღება. აღნიშნული პროგრამის ფარგლებში თანამშრომლობის მემორანდუმი გავაფორმეთ ქუთაისის პრო­ ფესიულ კოლეჯ „იბერიასთან“. ერთობლივად შევიმუშავეთ საპროექტი განაცხადები, რომლე­ ბიც დაფინანსდა 2500 ლარით. ორი სემესტრის განმავლობაში ჩვენი სკოლის VIII-IX კლასების მოსწავლეები მზარეულის პროფესიას ეუფლე­ ბოდნენ. აღნიშნულ კოლეჯთან თანამშრომ­ ლობით სკოლაში დაიწყო სამკერვალო საქმის შესწავლაც. სკოლაში მოეწყო სამკერვალო კაბინეტი, რომელიც აღიჭურვა თანამედროვე საკერავი მანქანებითა და სხვა ყველა საჭირო ნივთით. აღნიშნული კურსი დაფინანსდა 3000 ლარით. კულინარიის მიმართულებით გამოწვეულმა დიდმა ინტერესმა დაგვაფიქრა და გადავწყვი­ ტეთ, ეს ინტერესი სამეცნიერო მიმართულებით,

42

სამეცნიერო ხელმძღვანელისა და სკოლის

ბულ საგრანტო კონკურსში, რომელიც ითვა­

მასწავლებლის ჩართულობით მოსწავლეებმა

ლისწინებდა სტუდენტების ჩართულობით სკო­

შექმნეს მზა საკვებში კალორიების გამოთვლის

ლებში სამოქმედო კვლევების ჩატარებას და

მეთოდი, რომელიც ინოვაციას წარმოადგენ­

ამის საფუძველზე კონკრეტული პროექტების

და. პროექტის ფარგლებში ვითანამშრომლეთ

დაფინანსებას. ჩვენი პროექტი სპორტთან და­

ასევე საჩხერისა და თბილისის რამდენიმე რეს­

კავშირებული პრობლემების მოგვარებას და­

ტორანთან და მათ მენიუს დაემატა კალორი­

ვუკავშირეთ და ის დაფინანსდა 1500 ლარით.

ების მაჩვენებელიც.

შედეგად, სკოლისთვის შევიძინეთ სხვადასხვა სახის სპორტული ინვენტარი. ამან სპორტის

ჯანსაღ კვებასთან ერთად, საჭირო იყო სკო­

გაკვეთილების

გამრავალფეროვნებასა

და

ლაში სპორტული ცხოვრების გააქტიურებაც.

გოგონების ჩართულობის გააქტიურებას შეუწ­

სკოლას არ ჰქონდა სხვადასხვა სახის სპორ­

ყო ხელი.

ტული ინვენტარი, ასევე იყო სპორტის გაკვეთი­ ლებზე ბიჭებისა და გოგონების თანაბარი ჩარ­

სპორტული და კულინარიული ინფრასტრუქ­

თულობის პრობლემაც. გავაკეთეთ განაცხადი

ტურის მოწესრიგებამ გვიბიძგა, მონაწილეობა

არასამთავრობო ორგანიზაცია „სამოქალაქო

მიგვეღო „მშვიდობის კორპუსის“ მიერ გამოც­

განვითარების ინსტიტუტის“ მიერ გამოცხადე­

ხადებულ საგრანტო კონკურსში. სკოლის ინგ­

43

ლისური ენის მასწავლებლის, მაია ტყემალა­

პროექტების მართვის ჯგუფმა შეიმუშავა პროექ­

ძისა და მოხალისე მასწავლებლის ერინ ფაიფ­

ტი „პროფესიული განათლება – ხიდი მომავლი­

სის ინიციატივით დაიწერა პროექტი „wellness

საკენ“, რომელიც არასამთავრობო ორგანიზა­

club”, რომელიც დაფინანსდა 4000 ლარით.

ცია „სამოქალაქო განვითარების ინსტიტუტმა“

პროექტის მიზანი იყო VII-X კლასელი მოსწავ­

2400 ლარით დააფინანსა. პროექტს ხელმძღ­

ლეების ცნობიერების ამაღლება გოგონებისა

ვანელობდა სკოლის ფიზიკისა და ისტ-ის მას­

და ბიჭების ფიზიკური აქტიურობის (ფიტნესის),

წავლებელი ოლია აბრამიშვილი. პროექტის

კვების, ჰიგიენის, რეპროდუქციული ჯანმრთე­

მიზანი იყო, მოსწავლეთა დაინტერესება პრო­

ლობის შესახებ; მათში უნდა გაგვეძლიერებინა

ფესიული განათლების მიმართულებებით; მათ­

ლიდერობის უნარები, თვითრწმენა; დაგვემს­

ში მეწარმეობის, შრომითი, შემოქმედებითი,

ხვრია არსებული გენდერული სტერეოტიპები.

თანამშრომლობითი უნარებისა და კრიტიკული

აღნიშნულ კლუბში ტარდებოდა შემეცნებითი,

აზროვნების განვითარება; მშობელთა ჩართუ­

სპორტული და კულინარიული აქტივობები;

ლობის გაზრდა სასკოლო ცხოვრებაში. ერთი

საგრანტო დაფინანსებით, ასევე, შევიძინეთ

სემესტრის განმავლობაში პროექტში ჩართუ­

ფიტნესისთვის საჭირო ინვენტარი და ვიდე­

ლი მოსწავლეები სკოლაშიც და მის გარეთაც

ოკამერა.

ეუფლებოდნენ: ექთნის, ფარმაცევტის, დიზა­ ინერის, ელექტროინჟინრის, IT სპეციალისტის,

სასწავლო წლის განმავლობაში პერიოდულად

ბაგა-ბაღის აღმზრდელის, სტილისტის პროფე­

ტარდებოდა მოსწავლეთა გამოკითხვები და

სიებს; მოსინჯეს ძალები ხეზე ჭრასა და თექის

გამოიკვეთა, რომ ისინი ისურვებდნენ პროექ­

დამუშავებაში. ზემოაღნიშნულ ყველა პროფე­

ტების გაგრძელებას სხვადასხვა პროფესიული

სიას პოპულარიზაციას უწევდნენ მშობლები.

მიმართულების დაუფლების მიზნით. ამიტომ

ისინი ატარებდნენ შეხვედრებს, მასტერკლა­

44

სებს და თავიანთ საწარმოებში მოკლევადიან

თულნი გოგონები და ბიჭები. განხორციელე­

სტაჟირებას უტარებდნენ დაინტერესებულ მოს­

ბული აქტივობების შედეგად:

წავლეებს. აღნიშნული პროექტი არ ითვალის­ წინებდა შრომის ანაზღაურებას. მასწავლებ­

●● გაიზარდა მოსწავლეთა მოტივაცია, რაც და­

ლები და მშობლები მასში მოხალისეობრივად

დებითად აისახა მათ აკადემიურ შედეგებ­

მონაწილეობდნენ.

ზეც; ●● პროექტებში გაერთიანებული იყვნენ სხვა­

სკოლა ჩართული იყო, ასევე, „თავისუფალი

დასხვა კლასის მოსწავლეები, რამაც დადე­

გაკვეთილების“ პროგრამაში, რომლის ფარგ­

ბითი ზეგავლება იქონია მათ ურთიერთო­

ლებშიც ჩვენთან ჩამოყალიბებული კლუბები

ბებზე;

დღემდე ფუნქციონირებს. ესენია: ექსპერიმენ­ ტორიუმი, გიდების, მეცნიერებისა და დიზაინის, ბიზნეს უნარ-ჩვევების და ეკოკლუბები.

●● შემცირდა მოსწავლეთა მხრიდან დისციპ­ ლინური დარღვევების რაოდენობა; ●● მოსწავლეებმა ძალები მოსინჯეს სხვადასხ­ ვა პროფესიაში, რამაც ხელი შეუწყო ასევე

ყველა ამ პროექტზე მიმდინარეობდა რო­

გენდერული სტერეოტიპების მსხვრევას;

გორც შიდა, ასე გარე მონიტორინგი. სკოლის

●● მშობლები და თემის წარმომადგენლები აქ­

პროექტების მართვის ჯგუფმა შეიმუშავა შიდა

ტიურად ჩაერთნენ სასკოლო ცხოვრებაში.

მონიტორინგის ჩარჩო, შეფასების რუბრიკე­ ბი. ტარდებოდა პროექტების შუალედური და

დაბეჯითებიდან შემიძლია ვთქვა, რომ ჩემ მიერ

საბოლოო მონიტორინგი და შეფასება. შედე­

არჩეულმა სტრატეგიამ – ადამიანური რესურსე­

გების შეფასების საუძველზე, დონორებთან

ბის მიზანმიმართულად მართვამ – გაამართლა.

შეთანხმებით, აქტივობებსა და ბიუჯეტში შეგვ­

ამას ადასტურებს ზემოჩამოთვლილი წარმატე­

ქონდა შესაბამისი ცვლილებები, რომლებიც

ბები და ის ფაქტიც, რომ მასწავლებლის ეროვ­

მორგებული იყო მოსწავლის საჭიროებებს.

ნული ჯილდოს კონკურსში ორივე წელს ჩვენი

რამდენიმე მასწავლებელმა გამოიკვლია პე­

სკოლის პედაგოგები საუკეთესო ათეულის წევ­

დაგოგიური პრაქტიკა, თუ როგორ იმოქმე­

რები გახდნენ: 2017 წელს – ინგლისური ენის

დებდა პროექტების სწავლება მოსწავლის

მასწავლებელი მაია ტყემალაძე, 2018 წელს კი

აკადემიურ შედეგებსა და კლასში პოზიტიური

საუკეთესო ხუთეულს ქიმიის მასწავლებელი

გარემოს ჩამოყალიბებაზე. ეს შედეგები, რა

ელისო აბრამიშვილი წარმოადგენდა.

თქმა უნდა, დადებითი იყო და მოლოდინსაც ბოლოს, მადლობა მინდა გადავუხადო ყველა

კი გადააჭარბა.

დონორ ორგანიზაციას, პროექტში ჩართულ საშუალე­

მასწავლებლებს, მშობლებსა და მოსწავლეებს.

ბით, ჩვენ გარკვეული ნაბიჯები გადავდგით

კოლეგა დირექტორებს კი მოვუწოდო, რომ

მოსწავლეზე ორიენტირებული გარემოს გან­

ყველა კონკურსში მოსინჯონ ძალები და არას­

ვითარებისაკენ. საგრანტო პროექტებში ჩარ­

დროს დაყარონ ფარ-ხმალი. ამაყად შემიძლია

თული იყო: 350-მდე მოსწავლე (VII-XI კლასე­

ვთქვა, რომ სკოლის დირექტორს უმნიშვნელო­

ბი); 15 მასწავლებელი, 20 მშობელი. საკლუბო

ვანესი ფუნქცია აკისრია ქვეყნის განვითარების

მუშაობაში – 18 მასწავლებელი და 200-მდე

საქმეში. მოსწავლეების ბედნიერი სახეები და

მოსწავლე. აღსანიშნავია ისიც, რომ ყველა

მათ მიერ გადახდილი მადლობა კი ყველა აღი­

პროექტში თითქმის თანაბრად იყვნენ ჩარ­

არების ტოლფასია.

ზემოჩამოთვლილი

პროექტების

45

ნათარგმნი სტატიები

fundamenturad Sesacvleli skola ალისია პაცევიჩი სამოქალაქო განათლების ცენტრი, პოლონეთი თარგმანი სალომე ხურციძე კონსულტაციისა და ტრენინგის ცენტრი, აღმასრულებელი დირექტორის ასისტენტი

რა არის „ცოდნაზე დაფუძნებული საზოგადოება“ და როგორ უნდა მოვამ­ ზადოთ ახალი თაობა მისთვის? ამ წერილში გავეცნობით თანამედროვე სკოლის რვა საკვანძო კომპეტენციას, რომელთა გათვალისწინება მასწავ­ ლებლისა და სასკოლო გუნდის ახალი ფუნქციების ფონზე უკეთესად გაგვააზ­ რებინებს, როგორ მოვამზადოთ მოსწავლეები რეალური ცხოვრებისთვის.

ალისია პაცევიჩი არის „სკოლა კლასის“ ფონდის სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯ­ დომარე ვარშავაში. წლების განმავლობაში ის აქტიურად არის ჩართული პოლონეთის საგანმანათლებლო სისტემის ცვლილება­ სა და გაუმჯობესების საკითხებში. იგი არის არა ერთი საგანმანათლებლო პროგრამისა და სასკოლო სახელმძღვანელოს ავტორი; ასევე, აქვეყნებს პუბლიკაციებს მოქალაქე­ ობის, დემოკრატიული კულტურის კომპე­ ტენციების, ინსტრუქციული მეთოდების და ხელშემწყობი სასწავლო გარემოს შესახებ.

რობებულია ევროპისა და, ზოგადად, მთელ მსოფლიოში არსებული კრიზისით. ალისია პაცევიჩი წინა საუკუნის ბოლოს არსებული ოპტიმიზმი ჩანაცვლდა იმ საკითხებზე ფიქრით, რომ სწრა­ ფად არ შეგვიძლია გლობალური სოციალური, ეკოლოგიური, ეკონომიკური და პოლიტიკური პრობლემების გადაჭრა. დემოკრატიული სა­ ხელმწიფოები ეფექტიანად ვერ აკონტროლე­ ბენ არსებულ გლობალურ ეკონომიკას და ვერ ებრძვიან ეკონომიკურ და სოციალურ უთანას­ წორობებს. ლიბერალური დემოკრატია ბევრ­ განაა დასუსტებული, მოქალაქეთა მონაწილე­

21-ე საუკუნეში თანდათან უფრო ვრწმუნდებით,

ობის ტემპი თანდათან ეცემა. ბევრ ქვეყანაში

რომ სკოლები აუცილებლად უნდა შეიცვალოს.

ფიქსირდება უფრო მეტი პოპულიზმი, ნაციონა­

ეს მოსაზრება ეფუძნება არა მხოლოდ იმ ზო­

ლური, ეთნიკური თუ რელიგიური რადიკალიზ­

გად იდეას, რომ განათლება ფეხს ვერ უწყობს

მი. სამთავრობო და პოლიტიკური ლეგიტიმუ­

სოციალური მედიის განვითარებას, ახალ ტექ­

რობის კრიზისი ღრმავდება, რაც გზას უხსნის

ნოლოგიებსა და ადგილობრივ თუ გლობალურ

სახიფათო პოპულისტურ პარტიებსა და პოლი­

შრომის ბაზარზე ცვლილებებს, არამედ განპი­

ტიკოსებს, ქსენოფობიურ და ზოგჯერ ფაშისტურ

46

მოძრაობებს, რომლებიც „უცხოს“ წინააღმდეგ

ური განწყობების გასაღვივებლად. ამ ყველაფ­

ძალადობისკენ მოუწოდებენ ყველას და „ძლი­

რით ვერ გადაიჭრება მსოფლიო კრიზისის

ერი ჯარის რეჟიმის“ დაბრუნებას მოითხოვენ.

ერთ-ერთი გამოხატულება, ლტოლვილებისა

ევროპული საზოგადოების ძალისადმი რწმენა

და იმიგრანტების პრობლემა ევროპაში.

და ევროპული ინსტიტუციების მამოძრავებელი ძალაც სუსტდება. ყველა ეს ფაქტორი ცვლის

როგორი უნდა იყოს სკოლა?

მოლოდინებს სკოლების მიმართ, რომლებიც

როგორი უნდა იყოს სკოლა, რათა მოსწავ­

არა მხოლოდ ორგანიზებულ სამყაროში ცხოვ­

ლეებს რეალური ძალა გადასცეს სამყაროს

რებისათვის უნდა ამზადებდნენ ახალგაზრ­

შესაცვლელად? რა აკლიათ თანამედროვე

დებს, არამედ შესაბამისი განათლება მისცენ

სკოლებს, რის გამოც რთულდება მასწავლებ­

მათ, მზად იყვნენ სერიოზულ გამოწვევებთან

ლებისა და მოსწავლეების მიერ თავიანთი რო­

გასამკლავებლად. თუმცა ბევრ ქვეყანაში, მათ

ლის ხელახლა განსაზღვრა? როგორ ეხმარება

შორის პოლონეთშიც, ახალგაზრდები ყველაზე

სკოლა ადამიანებს რეალური პრობლემების

მეტად ექვემდებარებიან დემაგოგიურ აზრებსა

გადაჭრასა და საზოგადოებაში ფუნქციონირე­

და ცარიელ დაპირებებს. ეს მათი მომავლი­

ბის გზების მოძებნაში? ამ კითხვებზე პასუხის

სადმი შიშითაა გამოწვეული, შრომის ბაზარზე

გაცემა არ არის მარტივი. განათლების ექსპერ­

არსებული რთული სიტუაციით, რაც შესაძლებ­

ტებისა და პრაქტიკოსების უმეტესობა ეთანხმე­

ლობას არ აძლევს ახალგაზრდას, ფინანსურად

ბა იმ იდეას, რომ 21-ე საუკუნეში ახალგაზრდა

დამოუკიდებელი გახდეს და ჰქონდეს საკუთა­

ადამიანისთვის საჭირო უნარ-ჩვევები განსხ­

რი სახლი, ოჯახი. ამ შიშებს, ახალგაზრდებში

ვავდება მე-19 და თუნდაც მე-20 საუკუნისგან.

არსებულ სასოწარკვეთას ადვილად იყენებენ

2006 წელს ევროპარლამენტმა და ევროსაბჭომ

ქსენოფობიური, რასისტული, ანტისემიტური,

გამოსცეს რეკომენდაცია მოცემული პრეამბუ­

ანტიისლამური და ზოგ ქვეყანაში ჰომოფობი­

ლით: „ყოველი კონტექსტისთვის შესაბამისი

47

მთავარი კომპეტენციები ცოდნის, უნარებისა

რებთან დაკავშირებით: კომპეტენციები რომ­

და დამოკიდებულებების დარგში აუცილებე­

ლებიც სწავლასა და შემოქმედებით მუშაობას

ლია ყველასათვის ცოდნაზე დაფუძნებულ სა­

უკავშირდება (მას 4C-ს უწოდებენ: კომუნიკა­

ზოგადოებაში. ისინი შრომის ბაზარს მატებენ

ცია, თანამშრომლობა, შემოქმედებითობა და

ღირებულებას, სოციალურ კავშირსა და აქტიურ

კრიტიკული აზროვნება); კომპეტენციები, რაც

მოქალაქეობას მოქნილობის, ადაპტაციის უნა­

პიროვნულ და პროფესიულ ცხოვრებაშია სა­

რის, კმაყოფილებისა და მოტივაციის გზით.

ჭირო (მათ შორის – მოქნილობა, სხვა კულტუ­

რაკი მოცემული კომპეტენციები ყველამ უნდა

რებისადმი ღიაობა, ლიდერობა, ეფექტურო­

აითვისოს, რეკომენდაცია გვთავაზობს ინსტ­

ბა), საინფორმაციო და მედიაუნარები. საკვან­

რუმენტს ევროკავშირის ქვეყნებისათვის, რათა

ძო კომპეტენციების ახალი ხედვა ახალი სწავ­

დავრწმუნდეთ, რომ საკვანძო კომპეტენციები

ლებისა და სწავლის მეთოდების, შეფასების,

სრულად ინტეგრირებული იქნება მათ სტრა­

მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების

ტეგიებსა და ინფრასტრუქტურაში, კერძოდ კი,

საფუძველს წარმოადგენს, რაც ასევე ეხება

მთელი სიცოცხლის მანძილზე სწავლის კონ­

სკოლის ფიზიკურ სივრცეს, მის გარემოს, საკ­

ტექსტში.“ გთავაზობთ დამოწმებულ რვა საკვან­

ლასო ოთახებს. მთელი მსოფლიოს საგანმა­

ძო კომპეტენციას:

ნათლებლო სისტემებში ეძებენ ახალ სამუშაო სქემებს. აქვთ ახალი იდეები, თეორიები, ტეს­

●● კომუნიკაცია მშობლიურ ენაზე

ტები. ყველა მათგანი თანამედროვე განათ­

●● კომუნიკაცია უცხო ენებზე

ლების სამ ძირითად კითხვას უკავშირდება.

●● მათემატიკური კომპეტენციები და ძირითა­

როგორ ვასწავლოთ და რას ნიშნავს იყო პე­

დი საბაზისო კომპეტენციები მეცნიერებასა

დაგოგი 21-ე საუკუნეში? რას ასწავლი ახალი

და ტექნოლოგიაში

უნარებისა და ტექნოლოგიების ცვალებად

●● ციფრული კომპეტენციები

სამყაროში? რა ტიპის სოციალური ინსტიტუცია

●● სწავლა სწავლისათვის

უნდა იყოს სკოლა?

●● სოციალური და სამოქალაქო კომპეტენ­ციები

მასწავლებელი, როგორც მეგზური, ქოუჩი და

●● ინიციატივის შეგრძნება და მეწარმეობა

პირადი მრჩეველი

●● კულტურული ცნობიერება და გამოხატვა

დღესდღეობით მასწავლებლებს აღარ აქვთ ცოდნის გადაცემის მონოპოლია. ამის ნაცვ­

ზემოჩამოთვლილი საკვანძო კომპეტენციები

ლად ისინი ბავშვებს უნდა დაეხმარონ დამო­

ურთიერთდამოკიდებულია

თითოეული

უკიდებელ მუშაობაში, რათა მეცნიერების წყა­

მათ­განი გამოჰყოფს კრიტიკული აზროვნების,

ლობით აღმოაჩინონ სამყარო. პედაგოგები

შემოქმედებითობის, ინიციატივის, პრობლე­

აღარ წარმოადგენენ „მოსიარულე ენციკლო­

მის გადაჭრის, რისკის შეფასების, გადაწყვეტი­

პედიებს“, არამედ მეგზურებს, მენტორებსა და

ლების მიღებისა და ემოციების კონსტრუქცი­

ქოუჩებს. 21-ე საუკუნის სკოლამ უნდა შეწყვი­

ულად მართვის უნარს. სიას ავსებს მედიაწიგ­

ტოს „სტანდარტული მოსწავლეების“ გამოშვე­

ნიერება და ინფორმაცია, რაც მოცემულია

ბა, რადგან დღევანდელ მსოფლიოს, შრომის

ევროკომისიის რეკომენდაციის დოკუმენტში

ბაზარს სჭირდება კრიტიკულად მოაზროვნე

„მედიაწიგნიერების ევროპული მიდგომა ციფ­

ადამიანები, რომლებიც პასუხისმგებლობით

რულ გარემოში“. ამერიკის შეერთებულ შტა­

ეკიდებიან საქმეს. ადამიანები, რომლებიც

ტებში მრავალი კვლევა და რეკომენდაცია

არიან ემპათიურები, მოსწონთ სხვებთან ერ­

მსგავს მიდგომებს ახსენებს 21-ე საუკუნის უნა­

თად დროის გატარება, შეუძლიათ ეფექტური

48

და

კომუნიკაცია, უსმენენ სხვებს და ესმით მათი. თუკი პედაგოგები უნდა დაეხმარონ ბავშვებს ამ უნარების გამომუშავებაში, მაშინ მხოლოდ სავარჯიშოების მიცემა, ცოდნის გამოცდა და ატესტატის გაცემა არ იქნება საკმარისი. სკო­ ლა არ შეიძლება იყოს ბიუროკრატიული დიპ­ ლომის გამცემი ინსტიტუცია, არამედ – ადგილი სწავლისათვის, პიროვნული და სოციალური განვითარებისათვის, ასევე სხვებთან და სხვე­ ბისთვის ყოველდღიური თანაცხოვრებისთვის. სკოლა, როგორც კარგი ურთიერთობებისა და პოზიტიური ემოციების სივრცე ბევრი თეორეტიკოსი და პრაქტიკოსი, მასწავ­ ლებელი და სკოლის დირექტორი ყურადღე­ ბას ამახვილებს კლასში მუშაობის მეთოდის

კარგი ურთიერთობები მასწავლებლებს, მოს­

ცვლილებაზე, მოტივაციაზე, რომელიც ემყა­

წავლეებს, მშობლებს შორის ამცირებს ნერ­

რება პოზიტიურ ურთიერთობებსა და ემოციებს

ვიულობას და უმწეობის შეგრძნებას. სწავლის

და, ასევე – სავსებით განსხვავებულ შეფასების

ეფექტიანობაზე ჩატარებული კვლევები გვიჩ­

სქემაზე. ბოლო მათგანი შეფასებაზე დაფუძნე­

ვენებს, რომ მოწყენილობა, იმედგაცრუება და

ბულ დავალებას გულისხმობს, რომელიც მეტ

შიში თავის ტვინში იმავე შეგრძნებებს იწვევს,

პასუხისმგებლობას აკისრებს მოსწავლეებს

როგორსაც სტრესი და, შესაბამისად, შენელე­

საკუთარ სასწავლო პროცესში, იძლევა რე­

ბულია ან სავსებით შეჩერებულია სწავლის

კომენდაციებს, როგორ უნდა გააგრძელონ

უნარი. ღია სკოლა არის სივრცე პოზიტიური

მუშაობა და საშინაო დავალებებიდან, გამოც­

ემოციებისთვის, სწავლით სიამოვნებისთვის,

დებიდან თუ ტესტებიდან მხოლოდ ქულების

რომელშიც უფროსებმა იციან შექება, ხედავენ

შეგროვებაზე არ იყვნენ ორიენტირებულნი.

და აღნიშნავენ მცდელობებს და არა მხოლოდ

კვლევები გვიჩვენებს, რომ ჩვენ უფრო მეტს

კარგად შესრულებულ დავალებას; ადგილი,

და უფრო ხალისით ვსწავლობთ, როცა პოზი­

სადაც ეხმარებიან ბავშვს, განივითაროს რწმე­

ტიური ემოციები გვაქვს, კმაყოფილებასა და

ნა, – რომ მას „შეუძლია“, „შეცდომა დაეხმარე­

სიამოვნებას ვიღებთ ახალი უნარების შეძენით

ბა პრობლემის გადაჭრის კარგი გზის მოძიება­

და სხვებთან ერთად აღმოვაჩენთ, როგორ

ში“ და „შეუძლია სცადოს, სანამ წარმატებას

იმართება სამყარო. თანამედროვე სკოლები

არ მიაღწევს“.

ადვილად უშვებენ ხელიდან უდიდეს საგანმა­ ნათლებლო პოტენციალს, ცნობისმოყვარე­

გუნდი – რადგან თანამედროვე სამყარო ასე

ობასა და ბავშვების ინტერესს სკოლაში მოს­

მუშაობს

ვლისთანავე. შეცდომის შიში, სხვებთან შედა­

არსებობს მცირე რაოდენობის სწავლების/

რება, რომ ისინი უკეთეს შედეგებს აჩვენებენ,

სწავლის სტრატეგია, რომლებიც ამგვარად მუ­

რუტინული დავალებების შესრულების გამო

შაობაში დაგეხმარებათ. ბავშვებს შეუძლიათ

მუდმივი დაღლილობა პოზიტიურ მოტივაციას

ისწავლონ არა მხოლოდ მასწავლებლისგან,

ნეგატიურად გადააქცევს. ღია სკოლამ უნდა

არამედ სახელმძღვანელოსა თუ ინტერნეტის

შექმნას დადებითი ემოციური ატმოსფერო –

მეშვეობით, ერთმანეთისგან – წყვილებში, სა­

49

მეულებში, პატარა გუნდებში მუშაობით. გუნ­

უკუკავშირი ნიშნების ნაცვლად

დი მცირე ზომის უნდა იყოს, რათა ერთმანეთს

ამ ტიპის შეფასება სწავლებისა და სწავლის ინ­

მოუსმინონ და ღიად საუბარი შეძლონ, გადა­

ტრუმენტი ხდება, რადგან მასწავლებლისთვის

ინაწილონ დავალებები, დაინახონ და იცოდ­

გასაგებია, რისი მიღწევა სურს, უზრუნველყოფს

ნენ, სხვები რას აკეთებენ, როგორ უნდა დაეხ­

სწრაფ და ზუსტ უკუკავშირს, თუ რა გააკეთა

მარონ ერთმანეთს და შეაფასონ/დააფასონ

მოსწავლემ მართებულად, რა საჭიროებები

როგორც ინდივიდის, ასევე მთელი გუნდის

აქვს, რა უნდა გააუმჯობესოს და რომელი მი­

ნამუშევარი. გუნდებში მუშაობა მასწავლებელს

მართულებით უნდა განვითარდეს. ინფორმა­

საშუალებას აძლევს სხვაგვარად განალაგოს

ციისა და კონკრეტული წერითი თუ ზეპირი ინს­

სკამები და მერხები, დააკვირდეს მოსწავლე­

ტრუქციის გაცემა მიმდინარე პროცესში უფრო

თა მუშაობას. გუნდური მუშაობა და პროექტები,

ეფექტიანია სწავლისათვის, ვიდრე შემაჯამებე­

როგორც წესი, სამუშაოს შედეგების გაზიარე­

ლი ქულა. ქულის დაწერით თითქოს საკითხიც

ბას მოითხოვს, შესაბამისად, ბავშვს ასწავლის

იხურება, აღარც ღირს მისი განხილვა. ჯონ ჰე­

პრეზენტაციასა და საჯარო გამოსვლის ხელოვ­

თის მიერ მიერ განხილული ასობით კვლევა აჩ­

ნებას. უფრო გრძელვადიანი და რთული დავა­

ვენებს, რომ უკუკავშირი და განმავითარებელი

ლებებისთვის ან გუნდური აქტივობებისთვის,

შეფასება აშკარად აუმჯობესებს მოსწავლეთა

მოსწავლეთა საგანმანათლებლო პროექტე­

საგანმანათლებლო მიღწევებს.

ბისთვის გამოსადეგი იქნება ახალი ტექნოლო­ გიები. სკოლა, როგორც ღია საერთო სივრცე ვსწავლობთ არა სკოლისთვის, არამედ ცხოვ­

21-ე საუკუნეში სკოლა არქიტექტურულადაც

რებისთვის

ღია უნდა იყოს. მოცემულ სტატიაში ამის მა­

ეს წესიც ახასიათებს ღია სკოლებს. თუკი მათ

გალითებს იხილავთ. სკამებისა და მერხების

ცხოვრებას უკავშირდება, ბავშვებს შესაძლებ­

ტრადიციული განლაგება „გუნდური მუშაობის

ლობა ეძლევათ, გამოიყენონ შეძენილი ცოდნა

ცენტრებთან“, თაროებთან, სათამაშო კუთხეებ­

და უნარები მათ სკოლაში, ქალაქში, ქვეყანაში,

თან, შეხვედრის კუთხეებთან იკარგება. ჩნდება

ევროპაში, მსოფლიოში არსებული პრობლე­

დივნები, სავარძლები. კედლები გრაფიტით ან

მების გადასაწყვეტად. ისინი სწავლობენ ბუნე­

მოსწავლეთა ნამუშევრებით არის მოხატული.

ბას, მათემატიკას, სოციალურ მეცნიერებებსა

ფიზიკური სივრცის ღიაობა უკეთეს კომუნიკა­

და საბუნებისმეტყველო საგნებს, რაც ეხმა­

ციასაც უწყობს ხელს, ასევე, მოსწავლეებსა და

რებათ ცხოვრების და მათივე საზოგადოების

მასწავლებლებს შორის ახლებურ ურთიერ­

გაუმჯობესებაში. მედიის შესახებ განათლება

თობას. იდგმება ფლეშმობი, ტარდება საჯარო

გვამცნობს, როგორ აყალიბებს ახალი ტექნო­

აქტივობები, ასევე – ადგილობრივ მმართვე­

ლოგია მსოფლიოს ხედვას. ჭკვიანური გლო­

ლობასთან შეხვედრები. ამ პირობებში იქმნება

ბალური განათლება აჩვენებს, როგორ არიან

დემოკრატიული კულტურა. სადაც ამ მეგობრუ­

ადამიანები ერთმანეთზე დამოკიდებულნი და

ლი ადგილისა და მოსწავლეთა წრეების საჭი­

რა სახის გავლენა შეიძლება ჰქონდეს ჩვენს

როებაა, მოქალაქეები გადაწყვეტილებას იღე­

ყოველდღიურ არჩევანს მსოფლიოს მეორე

ბენ კლასისა და სკოლის საკითხებზე საუბრის

ბოლოში მცხოვრებ ხალხზე. კარგი ინტერკულ­

ერთი და იმავე უფლებით. თუ ამგვარად შეიქ­

ტურული განათლება გვაჩვენებს, როგორ უნდა

მნა დემოკრატია საბერძნეთის აგორაზე, სხვა

გავუგოთ სხვებს, ვესაუბროთ, ვიმუშაოთ და არ

საერთო სივრცეშიც შესაძლოა განხორციელ­

გვეშინოდეს მათი.

დეს, თუნდაც – სკოლაში.

50

მშობლები სკოლაში ანუ ჩვენ ვაშენებთ ხიდებს

ფეროს

თანასწორობის,

სამართლიანობის,

დღევანდელი სამყაროს მშობლები სულ უფრო

ღირსების, სოლიდარობის განზომილებებში

ნაკლებ ყურადღებას აქცევენ შვილებს, რომ­

დიდი მნიშვნელობა აქვს ღირებულებაზე და­

ლებიც სულ უფრო ნაკლებად ატარებენ დროს

ფუძნებული განათლებისთვის. ამის მისაღწე­

ეზოში სათამაშოდ და, ზოგადად, გარეთ და

ვად ჯერ კიდევ დიდი გზა გვაქვს წინ.

მათი სოციალური ცხოვრების დიდი ნაწილი სოციალურ ქსელებში მიმდინარეობს. ამიტო­

მზად ვართ რევოლუციისთვის?

მაც სკოლას მეტწილად ეკისრება სოციალიზა­

საერთაშორისო რეიტინგების მიხედვით წარ­

ციის პროცესის, ურთიერთობების აგებისა და

მატებული პოლონური სკოლებიც კი ვერ უმკ­

დემოკრატიული საზოგადოების შექმნის ფუნქ­

ლავდებიან 21-ე საუკუნის მთავარ გამოწვევებს.

ცია. ბევრი მშობლისთვის გაცილებით მნიშვნე­

მჯერა, რომ ყველას შეგვიძლია დაუყოვნებლივ

ლოვანია კარგი ნიშნები, დისციპლინა. მასწავ­

განვახორციელოთ ცვლილება ჩვენს გარემოსა

ლებლებისა და მშობლების თანამშრომლობის

და კლასებში. კოპერნიკის სამეცნიერო ცენტ­

გარეშე ბავშვის წარმატება რთულად მიღწევა­

რის დირექტორის, რობერტ ფერმჰოფერის

დი და ზოგჯერ შეუძლებელიცაა. ღია სკოლა

თქმით, „ჩვენ არ შეგვიძლია სკოლების ახალი

სთავაზობს მშობლებს არა მხოლოდ ექსკურ­

როლის და ახალი საგანმანათლებლო მიზნე­

სიებში მონაწილეობას, არამედ – საუბრებს.

ბის განსაზღვრა. პარადიგმები ერთ დროს მუ­

ღია სკოლა სამოქალაქო სკოლაა, რომელშიც

შაობდა, მაგრამ ახლა უძლურები ვართ, მსოფ­

მოსწავლეებს პატივისცემით ეპყრობიან. დე­

ლიო მეტისმეტად სწრაფად შეიცვალა წარ­

მოკრატიული პრინციპები, გამოხატვის თავი­

სულში დასაბრუნებლად მომავლის გზისთვის.

სუფლება მნიშვნელოვანია როგორც კლასში,

ჩვენ განათლებაში კოპერნიკისეული რევოლუ­

ასევე მის გარეთ. ღია სკოლა ცდილობს, ყვე­

ციის წინარე პერიოდში ვართ. ამ ახალ სისტე­

ლა მშობელს ბავშვებთან ერთად უსაფრთხოდ

მაში კურიკულუმისა და მასწავლებლისგან ფო­

აგრძნობინოს თავი. ამისათვის საჭიროა პირის­

კუსი მიტრიალდა მოსწავლისკენ, რომელმაც

პირ შეხვედრები და დიალოგი (იმეილის გაგ­

დამოუკიდებლად უნდა იმოქმედოს, თუმცა არა

ზავნა საკმარისი არ არის!)

მარტო. მისი მხარდამჭერი მასწავლებელია, რომელიც მას არ ართმევს სწავლის პროცესის

ღირებულებები ანუ სკოლის ყოველდღიური

პასუხისმგებლობას, უნარების განვითარებისა

ეთიკა

და პიროვნებად, მოქალაქედ ჩამოყალიბების

ღირებულებებთან მიმართებით განათლება

საშუალებას. განათლება მარტივი ვერ იქნება,

პოლონურ სკოლებში რთულ პოზიციაშია. ყვე­

რადგან ჩვენ წინაშე არსებული გამოწვევებიც

ლა ოფიციალური დოკუმენტი ეთიკური ღირე­

არ არის მარტივი. მაგრამ იარსებებს არათე­

ბულებებისკენ მიუთითებს, მაგრამ ეს კონკრე­

ორიული, ღრმა და პიროვნული გზა მოსწავ­

ტულ ფორმებსა და მოსწავლეებთან მუშაობის

ლისკენ. გვექნება თუ არა ამგვარი განათლე­

გზების სახეს ვერ იძენს. მასწავლებელთა და

ბის სისტემა? დიახ. თუ სიმამაცეს გამოვიჩენთ,

დირექტორის რეალური ქცევა გამოხატავს იმ

რათა კიდევ ერთი კოპერნიკისეული რევოლუ­

ღირებულებებს, რომლებსაც მისდევენ და არა

ცია ჩვენს თავზე ავიღოთ, უფრო უკეთესები გავ­

ის, თუ რას ქადაგებენ. სკოლის ეთიკას, ატმოს­

ხდებით“.

ორიგინალი: https://goo.gl/VaPTCt

51

rogor mivideT aqedan iqamde კარინ ჩენოვესი

თარგმანი – მერი ქადაგიძე

(Karin Chenoweth), კოლუმბიის უნივერსიტეტის ჟურნალისტიკის სკოლის კურსდამ­ თავრებული. 2004 წლიდან ის შეუერთდა ორგანიზაციას the Education Trust, რომლის მიზანიც ხარისხიან განათლებაზე თანაბარი ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაა. დღეისათვის იგი ორი წიგნის ავტორი და ამდენივეს თანაავტორია. 2013 წელს მას განათლების კვლევაში შეტანილი წვლილისათვის მიღებული აქვს მილმანის ჯილ­ დო (Milman Award). კოალიცია განათლება ყველასათვის, პროექტების კოორდინატორი

ამოცანა სულაც არაა იმის ცოდნა, თუ

g

გორც ემპირიული კვლევის შედეგებთან2, ასევე

„რა მუშაობს“ სკოლების განვითარების

განათლების პრაქტიკოსი მუშაკების ცოდნა­

სასარგებლოდ. ემპირიულ კვლევასა

სა და გამოცდილებასთან. ბენსინჯერ-ლეისი

და პრაქტიკულ გამოცდილებაზე დაყრდნობით

ასევე ეყრდნობა პირად რწმენას, რომ ნების­

გამოიკვეთა 5 ძირითადი მიდგომა, რომელიც

მიერ მოსწავლეს შეუძლია კარგად სწავლა.

ხელს უწყობს სკოლების განვითარებას:

მიუხედავად იმისა, რომ მოლის დირექტორო­ ბის 5 წლისთავზე, არც ისე წარმატებული სკო­

●● ყურადღება გაამახვილეთ იმაზე, თუ რა უნდა ისწავლოს ბავშვმა, ●● ითანამშრომლეთ კოლეგებთან სწავლების დაგეგმვის პროცესში,

ლა უმაღლეს შედეგებს აჩვენებდა, ამერიკის 100 000 სკოლას არათუ სრულად, არამედ ნაწი­ ლობრივაც არ გამოუყენებია მისი კონცეფცია მიღწევების გაუმჯობესების მიზნით.

●● გააანალიზეთ კლასის განმსაზღვრელი შე­ ფასების შედეგები მოსწავლეთა საჭიროებე­

თეორიის პრაქტიკაში დანერგვასთან დაკავში­

ბის დასადგენად,

რებული გამოწვევები

●● გააანალიზეთ მსგავსი ტენდეციები მონაცე­

შემოთავაზებული 5 მიდგომა რამდენადაც

მებში და გამოიყენეთ ისინი სწავლების პრო­

მარტივია, იმდენად სერიოზულ ორგანიზა­

ცესის გაუმჯობესებისთვის,

ციულ და ინტელექტუალურ გამოწვევას წარ­

●● შექმენით ნდობაზე დაფუძნებული ურთიერ­ თობათა სისტემა მოსწავლეებს, მასწავლებ­

მოადგენს სკოლებისა და დასახლებული პუნ­ ქტებისათვის.

ლებს, მშობლებსა და სკოლის ადმინისტრა­ ციას შორის. კონცეფცია „რა მუშაობს“ ეკუთვნის მოლი ბენ­ სინჯერ-ლეისის – გრემ როუდის (ვირჯინია, Falls church) სუბსიდირებული1 დაწყებითი სკოლის ყოფილ დირექტორს და თანხვედრაშია რო­

1

საჯარო სკოლა, რომლის მოსწავლეთა 75.00 % ლანჩს იღებს უფასოდ ან შეღავათიანი ფასით.

52

2

Bryk, A. (2010). Organizing schools for improvement: Lessons from Chicago. Chicago: University of Chicago Consortium on Chicago Research.

Edmonds, R. (1979). Effective schools for the urban poor. Educational Leadership, 37(1), 18–24.

Leithwood, K., Seashore Louis, K., Anderson, S., & Wahlstrom, K. (2004). How leadership influences student learning. St. Paul, MN, and Toronto: Center for Applied Research and Educational Improvement and Ontario Institute for Studies in Education at University of Toronto.

Marzano, R. (2003). What works in schools: Translating research into action. Alexandria, VA: ASCD. Rutter, M. (1982). Fifteen thousand hours: Secondary schools and their effects on children. Cambridge, MA: Harvard University Press.

მაგალითისათვის, მიდგომა, „ყურადღება გა­

ლობაში ვერ აკმაყოფილებდა ქალაქისა და

ამახვილეთ, რა უნდა ისწავლონ ბავშვებმა“,

შტა­ტის სტანდარტებს. სკოლა, რომლის პოპუ­

მასწავლებლისაგან მოითხოვს ბავშვის სა­

ლაციას ძირითადად ფერადკანიანი მოსწავ­

ჭიროებების სათანადოდ ცოდნას, მრავალი

ლეები შეადგენდნენ დაბალი შემოსავლების

ორგანიზაციული სირთულის დაძლევას და

მქონე ოჯახებიდან, განთქმული იყო უკმაყოფი­

ხშირად სისტემის ფუნდამენტურ ცვლილებასა

ლო მშობლებითა და რთული პერსონალით,

და სკოლის ტრადიციებთან პირდაპირ დაპი­

რომელიც დროის უმეტეს ნაწილს წესრიგის შე­

რისპირებასაც კი. ასევე, განათლების მუშაკთა

ნარჩუნებას უთმობდა. ამასთან, მოსწავლეები

უმრავლესობამ იცის, რომ თანამშრომლობა

ხშირად ხვდებოდნენ ციხეში პირდაპირ სკო­

მნიშვნელოვანია, თუმცა ამისთვის დროის გა­

ლის მერხიდან.

მოძებნა ორგანიზაციულ გამოწვევად რჩება, რადგან ამ ტიპის შეხვედრების დიდი ნაწი­

ორგანიზაციული გამოწვევები

ლი, მასწავლებლების უმრავლესობის აზრით,

ქესიმ გადაწყვიტა, დაეწყო ფუნდამენტურ ორ­

დროის ფუჭი კარგვაა. შესაბამისად, მთავარი

განიზაციულ

შეკითხვა, რომელზეც განათლების მუშაკებს

კერძოდ: საგაკვეთილო ცხრილი არ იძლე­

პასუხის გაცემა უწევთ, ის კი არ არის, თუ „რა

ოდა კლასის დონეზე თანამშრომლობის შე­

მუშაობს?“, არამედ ის, თუ „როგორ მივაღწიოთ

საძლებლობას და საკლასო ოთახები არ იყო

სასურველ შედეგს?!“

განლაგებული კლასების თანრიგის შესაბამი­

გამოწვევასთან

გამკლავებით,

სად. ახალმა დირექტორმა შეცვალა ცხრილი საკითხის უკეთ გასააზრებლად კვლევის ფარ­

იმგვარად, რომ ერთ კლასში შემსვლელ პედა­

გლებში ვაკვირდებოდით 7 სკოლის ექსპერტ­

გოგებს ჰქონოდათ შეკრების შესაძლებლობა

ლიდერის მიერ გადაწყვეტილების მიღების

და ერთი თანრიგის საკლასო ოთახებიც ერთ

პროცესსა და ცვლილებების პირველ ნაბიჯებს.

სივრცეში განლაგებულიყო. დირექტორის გა­

ისინი ახალი პოზიციების დაკავებამდე უძღვე­

დაწყვეტილებას უკმაყოფილებით შეხვდნენ ის

ბოდნენ წარმატებულ და განვითარებად სკო­

პედაგოგები, რომლებსაც მოუხდათ საკლასო

ლებს, რომლებიც ემსახურებოდა სხვადასხვა

ოთახების შეცვლა, თუმცა ქესი დარწმუნებული

მოწყვლად ჯგუფებს შესაბამის დასახლებებში.

იყო, რომ თანამშრომლობის გაძლიერების სა­ ჭიროება ბევრად აღემატებოდა სკოლაში სივ­

ცხადია, სტატია დეტალურად ვერ აღწერს სკო­

რცის ათვისების ტრადიციული ფორმით შენარ­

ლის ლიდერების მიერ გაწეულ კომპლექსურ

ჩუნების აუცილებლობას.

შრომას, თუმცა, ვფიქრობ, მათი ორი ისტო­ რია წარმოაჩენს, რომ, მიუხედავად იმისა, თუ

ქესი მასწავლებლების მხარდაჭერის მოპო­

რამდენად კარგია კონცეფცია, ბევრი დაბალი

ვების მიზნით, ვიცე-დირექტორთან ერთად

შედეგების სკოლა შებოჭილია ინტელექტუალუ­

პატრულირებდა სკოლის დერეფნებში მაშინ,

რი და ორგანიზაციული სისტემით, რომელიც

როცა ისინი მოსწავლის ქცევის კოდექსის შე­

აფერხებს ქმედითი ნაბიჯების გადადგმას.

მუშავებით იყვნენ დაკავებულნი. მათი მუშაობა ემსახურებოდა იმას, რომ მოსწავლეებისათვის

რა არის მნიშვნელოვანი?!

ნათელი გამხდარიყო ჩადენილი ქმედებების

დირექტორმა, რომელსაც ქესის სახელით

თანმდევი შედეგები და აღნიშნულს არ შეეფერ­

მოვიხსენიებ, კარიერის დიდი ნაწილი ქალა­

ხებინა სასწავლო პროცესი (თუ მოსწავლეები

ქის დიდ, ქაოტურ, დაბალი მიღწევების მქონე

არ დაიცავდნენ რიგს კაფეტერიაში, მათ მო­

სკოლაში გაატარა, რომელიც წლების განმავ­

უწევდათ საკლასო ოთახში ჭამა ერთი კვირის

53

განმავლობაში). ქესის არც მოსწავლეთა გა­

ლი სკოლების მაგალითებს, სტიმულს აძლევ­

რიცხვის მეთოდზე უთქვამს უარი, თუმცა ამ გზას

და მათ, შეეცვალათ სახელმძღვანელოები, წე­

მიმართავდა მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში.

რითი დავალებების ფორმატი, შეემუშავებინათ სახალისო მათემატიკური თამაშები.

ინტელექტუალურ გამოწვევასთან გამკლავება მასწავლებლების ნაწილი ენთუზიაზმით იყო

სკოლაში ცვლილებების დაწყებიდან 3 წლის­

განწყობილი ახალი საერთო საბაზისო სტან­

თავზე საკვანძო მიდგომების დანერგვისათვის

დარტის მიმართ, ამიტომ ქესიმ უზრუნველყო

გაწეულმა სისტემურმა და მიზანმიმართულმა

მათი გადამზადება და მიღებულ ცოდნის სკო­

მუშობამ შედეგი გამოიღო, სკოლაში სიმშვიდემ

ლაში გამოყენება. მასწავლებლებმა დაიწყეს

და წესრიგმა დაისადგურა, გაიზარდა ჩართუ­

ადგილობრივი და ძირითადი საბაზისო კუ­

ლობა საგაკვეთილო პროცესში და მოსწავლე­

რიკულუმის შედარება, გადაკვეთის არეების

თა 90 %-მა დააკმაყოფილა სახელმწიფო სტან­

იდენტიფიცირება იმის გასარკვევად, თუ სად

დარტი ერთმანეთთან კომბინირებულად მომუ­

იყო საჭირო შევსება ან ცვლილების განხორ­

შავე სისტემების რეორგანიზაციით, დროისა და

ციელება. აღნიშნული ინფორმაციის გაზიარე­

სივრცის უკეთესი ათვისებით, სტანდარტებთან

ბა გახდა მასწავლებლების თანამშრომლობის

შესაბამისობაში მყოფი თანამშრომლობისა და

ფარგლებში გამართული შეხვედრების გეგმის

პოზიტიური დისციპლინის მეშვეობით.

ნაწილი. მონაცემების სწორი ანალიზის მნიშვნელობის ქესი იმის წარმოსაჩენად, თუ რა შედეგების

შესახებ

მიღწევა შეიძლებოდა წარმატებისთვის მნიშვ­

დენიელი სათავეში ჩაუდგა გარეუბნის საშუ­

ნელოვანი ელემენტების მიზანმიმართული გა­

ალო კონტინგენტიან დაწყებით სკოლას, რო­

მოყენებით, მასწავლებლებს აცნობდა მსგავსი

მელსაც საკმარისი თავისუფლება ჰქონდა კუ­

დემოგრაფიული პროფილის მქონე წარმატებუ­

რიკულუმის შემუშავებისა და სასწავლო პრო­

54

ცესის ადმინისტრირების პროცესში. ბოლო

წლების განმავლობაში დასაწყობებული წიგ­

წლების განმავლობაში სკოლა, რომელიც

ნები განთავსდა საბიბლიოთეკო სივრცეში,

ტრადიციულად საშუალო ფენის თეთრკანიან

კითხვის დონის შესაბამისად. ბიბლიოთეკის

მოსწავლეებს ემსახურებოდა, ესპანურენო­

კეთილმოწყობა მკაფიო მესიჯი იყო დენიელის­

ვანი იმიგრანტი ბავშვების სკოლად გადაიქ­

გან, რომ კითხვის პოპულარიზაცია სკოლის მუ­

ცა, რომლებიც დაბალშემოსავლიან ოჯახებს

შაობის ქვაკუთხედი უნდა გამხდარიყო.

წარმოადგენდნენ. გარდა ამისა, დენიელი ინდივიდუალურად სკოლაში არსებული მონაცემები მესამეკლა­

შეხვდა სკოლის ყველა მასწავლებელს. ბევრი

სელ თეთრკანიან და ლათინოს მოსწავლეებს

მათგანი თავს იმართლებდა მოსწავლეთა შე­

შორის მნიშვნელოვან განსხვავებას აჩვენებდა

დეგების გამო და აღნიშნავდა, რომ ისინი და­

მათემატიკასა და კითხვაში. განსხვავება კიდევ

კისრებულ მოვალეობას კარგად ასრულებდ­

უფრო იზრდებოდა მე-5 კლასში. ამასთან, რაც

ნენ, რაზეც მეტყველებოდა მათი თეთრკანიანი

უფრო დიდ დროს დაჰყოფდნენ ესპანური წარ­

მოსწავლეების წარმატებები. პერსონალის ნა­

მოშობის დაბალშემოსავლიანი ოჯახის შვილე­

წილი არ ერიდებოდა ლათინოსი მშობლების

ბი სკოლაში, მით უფრო მკვეთრად გამოხატუ­

დადანაშაულებასაც კი მათი შვილების დაბალი

ლი რთული ქცევა და დაბალი ჩართულობა

შედეგების გამო.

ახასიათებდათ მათ. მასწავლებლებს არ გააჩნდათ როგორც მოს­ ორგანიზაციულ გამოწვევებთან

წავლეთა პროგრესის შეფასების, ასევე განმ­

გამკლავება

საზღვრელი შეფასების შედეგების ანალიზის

დანიელისათვის სასწავლო პროცესზე დაკ­

სისტემა. სწორედ ამიტომ, წინარე მოსამზა­

ვირვების გარეშეც ნათელი იყო, რომ თავად

დებელი პერიოდი თანამშრომლობის წახა­

სკოლის შენობაც ნაკლებად იყო თანხვედ­

ლისებაზე მეტად, ინდივიდუალურ მუშაობას

რაში მოსწავლეთა საჭიროებებთან. სკოლა

დაეთმო. დირექტორმა შეცვალა ცხრილები

დაგეგმარებული იყო 1970-იანი წლებისთვის

იმგვარად, რომ ერთი კლასის მასწავლებ­

დამახასიათებელი „ღია კლასის“ პრინციპით

ლებს ჰქონოდათ დრო თანამშრომლობისა და

და, შესაბამისად, საკლასო ოთახები ცენტრ­

მუშაობის ერთობლივი დაგეგმვისათვის. მისმა

ში განლაგებული ბიბლიოთეკის ირგვლივ იყო

დაჟინებულმა მოთხოვნამ, გამოეყენებინათ

განთავსებული.

„დაგეგმვის საათები“ თანამშრომლობის გაძ­ ლიერების, მონაცემთა ანალიზისა და პროფე­

პირვანდელი იდეა, წარმოედგინა ბიბლიოთე­

სიული განვითარებისათვის თავდაპირველად

კა სკოლის ცენტრად, წლების განმავლობაში

გაანაწყენა თანამშრომელთა ნაწილი, ზო­

დაიკარგა, ვინაიდან სამკითხველო დაიკავეს

გიერთმა ღიადაც კი გამოხატა ცვლილებების

სხვადასხვა მიმართულების სპეციალისტებმა,

მიმართ პროტესტი.

ხოლო სამუშაო ოფისების გამოყოფამ საგრძ­ ნობლად შეამცირა ბიბლიოთეკის სივრცე.

ინტელექტუალურ გამოწვევასთან გამკლავება მიუხედავად იმისა, რომ არ მოხერხდა შეფასე­

ზაფხულის განმავლობაში დირექტორმა და­

ბის სისტემის განვითარება თანამშრომლობის

შალა, როგორც თავად უწოდებდა, „ქოხების

გზით, ნათელი იყო, რომ მასწავლებლებს სჭირ­

ქალაქი“. გადააადგილა კაბინეტები, შეიძინა

დებოდათ ინფორმაცია მოსწავლეთა პროგრე­

თაროები, კომპიუტერები და საბავშვო ავეჯი.

სის შესახებ. სწორედ ამიტომ დენიელმა შეის­

55

ყიდა კითხვისა და მათემატიკის მონიტორინგის

ცე სტრუქტურები და მეთოდები პრობლემას

კომპიუტერული სისტემა, რომელიც კარგად აჩ­

წარმოადგენს. ინტელექტუალური და ორგანი­

ვენებდა, თუ რა სჭირდებოდათ მოსწავლეებს

ზაციული გამოწვევების შედეგებთან ჭიდილი

სახელმწიფო

მოსამზადებ­

საჭიროებს კვლევისა და პრაქტიკის საფუძვ­

ლად. მან შექმნა მონაცემების ბაზა, რომელმაც

ლიან ცოდნას. ეს ცოდნა კი ბოლო ათწლეულე­

საშუალება მისცა თითოეულ მასწავლებელს,

ბია გროვდება.

შეფასებისათვის

თვალი ედევნებინა მოსწავლეების შედეგები­ სათვის და შეედარებინა იმავე კლასის სხვა

ორივე დირექტორს, ჩემ მსგავსად, სჯეროდა,

მოსწავლეთა მიღწევებთან. დირექტორი იმე­

რომ მმართველი არ უნდა იდგეს ყველა გადაწ­

დოვნებდა, რომ მიღებული ინფორმაცია მას­

ყვეტილების მიღების ცენტრში. მათ უარყვეს

წავლებლებს თანამშრომლობისკენ უბიძგებდა

მოსაზრება, რომ ,,დირექტორი გმირია’’. თუმცა

იმის გასარკვევად მაინც, რა მეთოდები მუშაობ­

სკოლის ცვლილებისა და განვითარების საწყის

და და რა არა.

ეტაპზე საჭიროა მიზანდასახული ლიდერი, რო­ მელიც დარწმუნებულია მოსწავლეთა შესაძ­

დანიელის პირველი სამუშაო წლის დასრულე­

ლებლობებში. ასეთ ლიდერს შეუძლია დანერ­

ბის შემდეგ სკოლა ჯერ კიდევ ხარვეზებით ფუნ­

გოს სისტემა, რომელიც საშუალებას აძლევს

ქციონირებდა, თუმცა პროგრესის უმაღლესი

მასწავლებლებს,

მაჩვენებელი ჰქონდა ქალაქის სხვა სკოლებს

ეფექტიან მეთოდებზე და მიღებული გადაწყვე­

შორის,

ტილებების შეფასების მოდელის „რა მუშაობს“

რამაც

დენიელს

მასწავლებელთა

ნდობა მოაპოვებინა. მომდევნო წელს სკო­

ყურადღება

გაამახვილონ

ფილტრის გამოყენებით.

ლამ გაუმჯობესებული შედეგი აჩვენა არა მხო­ ლოდ პროგრესის კომპონენტში, არამედ მიღ­ წევის დონის თვალსაზრისით და დაწინაურდა

გამოყენებული ლიტერატურა

სახელმწიფო რეიტინგში. უფრო მეტიც – გა­ იზარდა მოსწავლეთა ჩართულობა სასწავლო

Bryk, A. (2010). Organizing schools for improve-

პროცესში და ცვლილებების მოწინააღმდეგე

ment: Lessons from Chicago. Chicago: Universi­

მასწავლებლებმაც კი დაინახეს მოსწავლის სა­

ty of Chicago Consortium on Chicago Research.

ჭიროებებზე დაკვირვების, მონიტორინგის სის­ ტემის გაუმჯობესებისა და თანამშრომლობის მნიშვნელობა.

Edmonds, R. (1979). Effective schools for the urban poor. Educational Leadership, 37 (1), 18–24.

Leithwood, K., Seashore Louis, K., Anderson, S., &

დირექტორი, როგორც ცვლილებების

Wahlstrom, K. (2004). How leadership influences

დამაჩქარებელი

student learning. St. Paul, MN, and Toronto: Center

ეს მონათხრობი წარმოაჩენს, თუ რამდენად

for Applied Research and Educational Improvement

ადვილია სკოლებისთვის მომენტალური საჭი­

and Ontario Institute for Studies in Education at Uni­

როებების მსახურად გადაქცევა, ესენია ქცევის

versity of Toronto.

პრობლემები, დაგეგმვისა და სივრცის პრობ­ ლემები, სია უსასრულოა. ეს საჭიროებები სკო­ ლის მთავარ ფოკუსს ფანტავს და გადააქვს

Marzano, R. (2003). What works in schools: Translating research into action. Alexandria, VA: ASCD.

იმისგან, რაც ნამდვილადაა განსახორციელე­

Rutter, M. (1982). Fifteen thousand hours: Sec-

ბელი პრაქტიკის გასაუმჯობესებლად. სკოლებ­

ondary schools and their effects on children.

ში შეიძლება ვერც აცნობიერებდნენ, რომ მტკი­

Cambridge, MA: Harvard University Press.

56

proeqtis Sesaxeb ჟურნალის ყოველ ნომერში სსიპ მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი აგრძელებს მკითხველთა ინფორმირებას ათასწლეულის გამოწვევის ფონდი – საქართველოს „მასწავლებელთა და სკოლის დირექტორთა პროფესიული განვითარების პროექტის“ განხორციელების შესახებ. პროექტი ცენტრის მიერ 2016-2019 წლებში ხორციელდება. პროექტის ფარგლებში იქმნება მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ონლაინ კურსები, რომლებიც ხელმისაწვდომი გახდება ყველა დაინტერესებული მასწავლებლისთვის მთელი საქართველოს მასშტაბით 2019 წლის შემოდგომიდან. პილოტირების რეჟიმში კი ზოგადპროფესიულ კურსი უკვე 2019 წლის თებერვალში ჩატარდება. ონლაინ კურსები პედაგოგებს შესაძლებლობას მისცემს, მათთვის სასურველ დროს და ადგილას, ონლაინ რეჟიმში გაიარონ ტრენინგი. ონლაინ ტრენინგი მასწავლებლებს, პედაგოგიური პრაქტიკის გაუმჯობესებასთან ერთად, ტექნოლოგიების გამოყენების უნარის განვითარებაშიც დაეხმარება. ონლაინ კურსები მზადდება „მასწავლებელთა და სკოლის დირექტორთა პროფესიული გან-

ბერიკა შუკაკიძე – მასწავლებელთა პროფესიული გინვითარების ეროვნული ცენტრის დირექტორი

ნატალია ედიშერაშვილი – მასწავლებელთა და სკოლის დირექტორთა პროფესიული განვითარების პროექტის მენეჯერი

ვითარების პროექტის“ ფარგლებში შემუშავებული ტრენინგმოდულების ბაზაზე, თუმცა, ფორმატიდან გამომდინარე, უფრო მეტ ინოვაციურ, აქტიურ და თანამედროვე ინსტრუმენტს აერთიანებს, რაც ეფექტიანი და ხელმისაწვდომი პროფესიული განვითარების მოდელის შექმნას შეუწყობს ხელს. ონლაინ კურსები მოიცავს როგორც ზოგადპროფესიულ, ასევე, საგნობრივ (ფიზიკა, ქიმია, ბიოლოგია, მათემატიკა, გეოგრაფია, ინგლისური) მოდულებს. ონლაინ და შერეული სწავლა სწავლების პლატფორმა: www.pd.emis.ge

ISSN 1512-0279

ssip maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis erovnuli centri misamarTi: q. Tbilisi, gmiri kursantebis quCa #4 cxeli xazi: +995(32) 2 200 220 (4708), +995(32) 2 200 220 (47 11) el-fosta: info@tpdc.ge aaip saqarTvelos skolis administratorTa asociacia el-fosta: gasa.edu.2017@gmal.com tel.: +995 551 344 411