10 rzeczy, których prawdopodobnie nie wiedzieliście o Tatrach

Foto. Adam Brzoza

Z najsłynniejszymi polskimi górami jest trochę jak z piłką nożną – każdy, kto choć trochę się nim interesuje, ma poczucie, że wie o nich całkiem sporo. Jednak czy na pewno? Oto 10

ciekawostek

o Tatrach, których prawdopodobnie nie znaliście. A jeśli znaliście, to chapeau bas!

1. Gdzie żyje ryba z baranią głową?

Legenda głosi, że takie dziwo zamieszkuje… głębiny Morskiego Oka. Podobno byli nawet tacy, co widzieli ją na własne oczy. Wedle relacji „jechała z pół stawu z oździawionym pyske w biały dzień”. Oprócz baraniej głowy rybę ową wyróżniał rozmiar, a także umiejscowiony między oczami wielki diament.

2. Czy w Tatrach można spotkać skrzelopływkę bagienną?

Skrzelopływka bagienna to relikt glacjalny z czasów plejstocenu. Ten nieduży, 12-milimetrowy skorupiak z grupy liścionogów, zamieszkiwał w Tatrach dwa akweny: Dwoisty Staw Gąsienicowy i Wyżni Staw Furkotny. Dziś gatunek uznany jest praktycznie za wymarły w Polsce, bo ostatnio zaobserwowano go w 1980 r. Poza Polską zamieszkuje głównie kraje arktyczne, gdzie można spotkać go w drobnych zbiornikach wodnych.

3. Czym są kieluchy?

Góralskie kieluchy to po ceprowsku krokusy, czyli piękne, odradzające się co roku kwiaty, z których słyną tatrzańskie łąki. Pierwsze krokusy pojawiają się już w marcu, ale to kwiecień jest miesiącem ich pełnego rozkwitu. Prawidłowa nazwa botaniczna tej rośliny to Crocus scepusiensis. Inne oprócz kieluchów góralskie nazwy to szafrany (od koloru) czy tulipanki (od kształtu).

4. Czy tatrzańskie hale mają prywatnych właścicieli?

Obecnie aż 95% Tatr Polskich wchodzi w skład Tatrzańskiego Parku Narodowego. To oznacza, że na jego terenie nie ma już własności prywatnej. Ostatnie wykupione zostały Hala Miętusia i Kopy Sołtysie w wyniku wykupywania terenów od górali przez państwo polskie. Ślady po dawnych właścicielach zostały w nazwach – np. znana wszystkim narciarzom Hala Gąsienicowa należała kiedyś do rodziny Gąsieniców.

5. Gdzie w Tatrach wydobywano złoto?

Złoto w Tatrach wydobywano na stokach Krywania. Do dziś zachowały się tam ślady sztolni i hałd. Pierwsze wzmianki o kopalniach pochodzą z XV w., zaś ostatnią zamknięto pod koniec XVIII w. Główne sztolnie znajdowały się na wysokości ponad 2000 m.

6. Jak miał na imię Janosik?

Na całą Polskę góralskiego rozbójnika rozsławił serial z Markiem Perepeczką w roli głównej. Jednak o ile legenda tego góralskiego Robin Hooda jest przebogata, to historycy znają niewiele faktów z jego życia. Pewne jest, że na imię miał Juraj (Jerzy) i urodził się w 1688 r. w Terhovej koło Żyliny. Jako 23-latek został przywódcą 30-osobowej bandy, ale zbójował tylko 2 lata. W 1713 r. ujęli go „dworscy”, a następnie osądzili i stracili w Liptowskim Mikulaszu. Co ciekawe, Janosik nigdy nie był w Tatrach.

7. Jak nazywała się pierwsza kobieta, która zdała egzamin na przewodnika tatrzańskiego?

Zaszczytne miano pierwszej kobiety przewodniczki, a także czynnej członkini TOPR przypadło Zofii Radwańskiej-Paryskiej. Choć Warszawianka rodem, z Tatrami związała całe swoje dorosłe życie, gdzie na stałe osiadła w 1938 r. Była zawziętą przeciwniczką kolejki na Kasprowy Wierch i nigdy z niej nie skorzystała. Posiadała doktorat z botaniki i dokonała licznych pierwszych przejść w Tatrach polskich i słowackich.

8. Czym jest jadwiga?

Jadwiga to wielki drewniany hak, na którym wiesza się kocioł nad ogniem w watrze. Sama watra to duże ognisko w szałasie pasterskim, które rozpalano na samym początku wypasu owiec na halach i podtrzymywano aż do jego końca.

9. Gdzie spotkamy sosrąb?

Sosrąb to element tradycyjnego góralskiego domostwa. To najgrubsza belka u pułapu izby, podtrzymująca tzw. tragarze, czyli belki poprzeczne. Zazwyczaj żłobiono w nim datę stawiania chaty, a także ozdabiano. Jeśli sosrąb był w dobrym stanie, używano go podczas budowy nowego domu, dlatego czasem wyryta na nim data mogła być myląca, bo dotyczyła wcześniejszej budowli.

10. Czyje imię nosi schronisko nad Morskim Okiem?

O tym, że to najsłynniejsze tatrzańskie schronisko nosi imię Stanisława Staszica, wielu zapomina, a jeszcze więcej osób po prostu nie wie. Nazwę tę nadano mu już w 1874 r., gdy odbudowano schron strawiony przez pożar w 1865 r. Inicjatorem nadania imienia Staszica był Leopold Świerz, uczestnik powstania styczniowego i miłośnik Tatr.

AUTOR

EWA SZUL-SKJOELDKRONA

Z Tatra Premium Magazine związana od pierwszego numeru; na co dzień zajmuje się komunikacją. Pasjonatka dwóch kółek.

–TOPORÓW

atrakcje pośród Tatr

Planujesz rodzinny wypoczynek na pięknym Podhalu? Nie ma nic lepszego niż Białka Tatrzańska, a w niej stylowy Hotel Toporów. Gdy dzieci zajmą się zabawą w małpim gaju lub grą w piłkarzyki, Ty spokojnie możesz odkrywać uroki groty solnej z tężnią solankową lub ruskiej bani.

Hotel Toporów to malowniczy kompleks 2 hoteli połączonych podziemnym przejściem w samym sercu Białki Tatrzańskiej. W jego skład wchodzi Hotel Toporów*** Style oraz Toporów*** Premium. Oba przyciągają niezwykle komfortowymi i zróżnicowanymi apartamentami, przytulną atmosferą, podhalańskimi zdobieniami, tradycyjnym jedzeniem i niezliczoną liczbą atrakcji.

Z myślą o najmłodszych

Eleganckie i nowoczesne pokoje zaprojektowano tak, by stworzyć jak najlepszy klimat do odpoczynku gości – tak par, jak i całych rodzin. Wiele dostępnych w hotelu atrakcji dedykowano właśnie jego najmłodszym bywalcom. Z myślą o nich przygotowano uwielbiany już przez wszystkich małpi gaj, kącik zabaw i gier z piłkarzykami czy cymbergajem oraz place zabaw w przynależnym do kompleksu ogrodzie.

Relaks w SPA

Gdy nasze pociechy się bawią, my możemy korzystać z atrakcji przygotowanych specjalnie dla nas. Relaks i odpoczynek oferuje grota solna, w której możemy pooddychać czystym i zjonizowanym powietrzem. Taka inhalacja korzystnie wpływa na układ oddechowy, nerwowy i pokarmowy, redukuje stres. W strefie SPA skorzystamy też z odprężających seansów w saunie fińskiej lub jacuzzi,

a ci bardziej aktywni mogą skoczyć do hotelowej siłowni. Po intensywnym wypoczynku równowagę ducha i ciała przyniesie relaksujący masaż lub taras słoneczny przy krytym basenie, z pięknym widokiem na góry.

Gwarancja udanej biesiady

Niezapomniane doświadczenia oferuje też hotelowa Restauracja Stylowa i serwowane w niej potrawy kuchni regionalnej, oparte na lokalnych produktach. Podczas „góralskich posiadów” goście mogą odprężyć się przy akompaniamencie regionalnej kapeli oraz skosztować takich przysmaków jak pieczony prosiak czy baran. Okolicznościową imprezę z góralską nutą i grillowaniem przy kominku można zorganizować w Izbie Góralskiej lub szałasie nad rzeką Białką.

Doskonałe położenie

Już sam pobyt w Hotelu Toporów sprawi, że na nudę nie będziesz miał czasu ani Ty, ani Twoja rodzina. A to dopiero początek. Doskonała lokalizacja Hotelu Toporów w centrum Białki Tatrzańskiej umożliwia poznawanie Podhala i jego kultury na różne sposoby. Przepiękne szlaki turystyczne i szlaki rowerowe pozwolą Ci z bliska poznać naturalne piękno podnóża Tatr, atrakcyjnie spędzić czas i zaznać prawdziwego, górskiego wypoczynku. A gdy zapragniesz więcej, od Zamku w Niedzicy dzielą Cię 23 km, atrakcji Zakopanego ok. 22 km, a Morskiego Oka – 27 km.

Hotel Toporów to dobry i bezpieczny wybór dla każdej rodziny, która chce odpocząć w cieniu polskich gór.

ul. Środkowa 167 A, 34-405 Białka Tatrzańska

tel. +48 18 26 544 18 | kom. +48 605 211 911 e-mail: biuro@toporow.pl | www.toporow.pl