KÜLTÜR SANAT YAŞAMINDA
Mayıs - Haziran 2017 ıssn 1303-9113 2017/05-06 sayı:163 3.00 tl
Sanat Cephesi’nin 3 YENİ KİTABI
ÇIKTI
Bize UlasÄąn Bizi Takip Edin tavir.org
tavir2007@gmail.com
tavir dergisi
/tavirdergisii
TAVIRdergisi
/tavirdergisi
TavĹr dergisine abone olmak için abone@tavirdergisi.org adresinden bilgi alabilirsiniz
Sahibi Tavır Yayınları adına Bahar Kurt Sorumlu Yazı işleri Müdürü Yeliz Yılmaz Genel Yayın Yönetmeni Gamze Mimaroğlu
IÇINDEKILER MAYIS-HAZIRAN 2017 25 Açlıkla Terbiye
Yayın Danışmanları Veysel Şahin
3
Sen Bizimsin Taksim
Yazışma Adresi İstanbul Mahmut Şevket Paşa Mah. Mektep Sk. No: 4-B Okmeydanı - Şişli / İstanbul
4
Direnişe İnanıyorum
26 Kuzey Kore
İletişim Tel: (212) 238 81 46
7
Dersim Yine Kazanacak
28 Söz Uçar Yazı Kalır
9
Babaların Boğazındaki Yumruğa Dair
tavir2007@gmail.com www.tavirdergisi.org Ankara İdilcan Kültür Merkezi General Zeki Doğan Mah. İmam Alim Sultan Cad. No: 12/19 Mamak Tel: (312) 391 37 75 Hesap no (TL) 68-6634140 Selma ALTIN Garanti Bankası Galatasaray / İST Hesap No (EURO) Selma ALTIN Garanti Bankası Galatasaray / İST Fiyatı (DÖVİZ) Almanya: 5 Euro Fransa: 5 Euro Hollanda: 5 Euro Avusturya: 5 Euro İsviçre: 7,5 Frank İngiltere: 4 Sterlin Posta Çeki Hesap No Selma ALTIN 515 72 82 Abone Bedeli (Yıllık) 50 TL
10
Leyla Güney
Tavır
Hüseyin Kılıç
Edirne F Tipi Hap. Özgür Tutsaklar
Betül Varan
Ahmet Çağdaş
29 Tetik ve Deklanşör Murat Taba
32 Umudun Gözünden Tavır
Bünyamin’e Veda Hasret Dinç
36 Sezen...
Mehmet Demir
12
Durmak Bize Yakışmaz Muzaffer Gezer
37 Hak İhlalleri Raporu Sanat Meclisi
13 15 16
Bir Ülke Adalet İçin Direniyor Hüseyin Kılıç
Bizim Haziran’ımız Gezi’den Bugüne Levent Navruz
Sizin Gücünüz Türkülerimize Yetmez Grup yorum
24 Ayın Fotoğrafı Murat Bay
Yayın Türü: Yerel Süreli
Muzaffer Gezer
41
Haziran’a Dair Mir Bedirhan
42 Güneşin Sofrasında Tavır
44 Anthropoid Meltem Özer
46 HABERLER
MERHABA
Bir ses böler geceyi... Sesi hapsetselerde gece bölünmüştür artık… Nuriye ve Semih! İşi, ekmeği için direnen bir akademisyen diğeri öğretmen olan iki kocaman yürekli insan. Bütün baskı yasalarını, zulüm yasalarını yerle bir ediyorlar. Bir döviz alarak eline Yüksel’e çıktı Nuriye. Adım adım sabırla ördü direnişini. 30’un üzerinde gözaltına alınmasına rağmen bir adım bile geri atmadan oturma eylemine devam etti. Ardından, Mardin’in Mazıdağı ilçesinde yoksul çocuklara eğitim verirken bir sabah okuluna gittiğinde işinden atıldığını öğrenen Semih katıldı direnişe. Direnişçiler Mart’ın 11’inde açlık grevine başladıklarını duyurdular. Açlığının 75. gününde evleri basılarak gözaltına alındı direnişçiler. Ne olursa olsun geri adım atmayacaklarını zaferi kazanacaklarını bir kez daha tekrarladılar gözaltında. Onlara, açlık grevi dinimizce günahtır, dendi. Onlar da “Peki hakkını isteyene hakkını vermemek nedir?” diye sordular. Mahkeme tehlikeli gördü Nuriye Ve Semih’i. “Tutuklanmamaları halinde adaletin işleyişine zarar verecekleri”ne kanaat getirerek iki direnişçiyi de tutukladılar. Bir ses böldü geceyi artık, hapsetseler de direniş kaldığı yerden devam edecek. Dergimiz baskıya hazırlanırken bir yanımız buruk olsa da mutlu bir haber aldık. Kemal Amca oğlunun kemiklerini alabilmek için başlattığı açlık grevi direnişini 90. günde zaferle sonuçlandırdı. Mezar hakkını açlığıyla kazandı. Bir babanın evlat sevgisinin zulmün kalelerine naslı diz çöktürdüğünü gördük Kemal amcada. Emperyalizm, doymak bilmeyen kar hırsıyla dünya halklarının kanını emdiği sürece halkın her zaman mutsuz ve aç olacağını biliyoruz. Bu yüzden sosyalizm ile yönetilen bir ülke olduğu için Kore, emperyalizmin sürekli saldırılarına maruz kalıyor. Empreyalizmin her türlü saldırısına karşı direnen Kore’ye gittik ve bu sayımızda Kore izlenimlerimizi sunduk sizlere. Grup Yorum’a meydanlar yine yasaklıydı. 23 Nisan’da her yer Grup Yorum herkes Grup Yorum şiarıyla Grup Yorum Bağımsız Türkiye konserin damlarda verdi. Armutlu, Gazi ve Örnektepe mahallerinde yapılan dam konserleriyle yeni bir tarih yazıldı. Umudumuzun ve direnişlerimizin sıcaklığıyla… Bir sonraki sayıda görüşmek üzere .·/7·5 6$1$7 <$ĺ$0,1'$
0D\ČV ČVVQ VD\Č WO
NOT:
Değerli okurlarımız Tavır’a göndermek istediğiniz her türlü çalışmalarınızı “okuryazar@tavirdergisi.org” adresine gönderebilirsiniz.
2
sen b�z�ms�n
taks�m Şeh�rler�n d�l� vardır kurtuluş savaşı veren ülkelerde. Sokak konuşur, duvar konuşur…
mış halka. Tab� özgürce yapab�leceğ�n şeyler de yok değ�l. Taks�m’e g�t, ye �ç sarhoş ol, b�r bar köşes�nde zıbar veya alışver�şe kaptır kend�n�, Bazen b�r telefon kulübes�, bazen saatler�n geçs�n, ceb�ndek� son b�r otobüs durağı... K�m b�l�r yolcu- kuruş da b�ts�n, vur d�b�ne kred� luk nereye ve ne �ç�n? Okul sıraları, kartı borcunun, yahut kend�n� matbaa mak�naları, b�r parça kırmızı pazarla yüksek kaldırımda. B�r bez; değd�ğ� yer� süsleyen… Çalınan futbol maçı sonrası rak�b�n� yenen b�r kapı... Ardındak�ler� başkaldırma- takımının gal�b�yet�n� kutlamaya g�t, ya çağırmak �ç�n çalınan kapılar… şampanyalar patlat, taşkınlık çıkar… Konuşurlar. Yalnız dur! Özgürlükler�n de b�r Tab�attak� her şey, tar�he tanıklık sınırı var. 1 Mayıs’ta Taks�m’e eden b�rer belgeselc�d�r adeta. Ama çıkamazsın değ�l, adımını atamazsın. en çok meydan konuşur. Meydanla- 1 Mayıs’ta Taks�m halka “yasak”. rın d�l�, çocukluk öyküler�m�z�n tar�h “Duyarlı” b�r �nsansan eğer; eşc�nsel babasıdır. yürüyüşler�ne, hayvan hakları savunucularına serbest bak Taks�m Meydanlarda �k� sınıf çarpışır: B�z ve Meydanı, onlara katılarak da �y� b�r onlar... Ezen ve ez�len... “solcu-muhal�f” olab�l�rs�n. Her şey�n hakkını ara da, emeğ�n hakkını Meydanlar �k� sınıfın cenk meydanı- arama sakın! İşte o zaman pol�s dır. Meydanlar yürür üzer�ne üzer�ne copu, b�ber gazı bekler sen�. Bırak, zal�m�n. alnında kurusun ter�n, alınter�n�n hesabını sorma, şeh�tler�ne sah�p Meydanlar halkındır. Işıklı sular g�b� çıkma! akarlar meydanlardan. Meydanlardan akan halk den�z�n�n pusulası, Yalnız b�r şey daha var meydanlara tar�hsel haklılığından alır gücünü. Ve da�r b�l�nmes� gereken; “Meydanlar b�z�md�r!” Yaldızlı tabelalar, AVM’ler, şaşmaz b�r şek�lde hep devr�m� p�sl�k saçan barlar onların olsun. göster�r yönü. Meydanlar b�z�md�r. Ve Taks�m Meydanlar vardır. K�, oraya varmak anamızın ak sütü kadar helald�r b�ze. �ç�n taş toplar avuçlar... “Varılacak Şeh�tler�m�zle kazandığımız yere kan �ç�nde varılacaktır. Ve zafer meydandır. artık h�çb�r şey� affetmeyecek kadar tırnakla sökülüp koparılacaktır” B�r halk, b�r kere çıkmışsa o meydaMehmet olup da yürüyerek varılır na, b�r kere kanımız döküldüyse, oraya. Kavgamızın başkent�n�n bütün yasaklar hükümsüzdür artık. devr�m meydanıdır orası. Kırk sened�r türküler yaka yaka, dövüşe dövüşe adımlıyoruz B�r meydan k�; herkese açık, halk dışında. Egemenler Taks�m’� yasakla- Taks�m’�n yollarını. Ne yolundan
şaşan dönekler, ne meydana çıkan yolları tutmuş kat�ller, durduramadı b�z� bu yolda. Dalcı’nın ayak �zler�n� tak�p ett�k hep. Ve o �zler da�ma Taks�m’e çıkardı b�z�. 2017 yılı bazılarının hanes�ne Taks�m’� terk etme �hanet�n� yazarken, b�z�m hanem�ze y�ne tesl�m olmamayı yazdı. Taks�m’den vazgeçmen�n devr�mden vazgeçmek olduğunu b�l�p de b�lmezl�kten gelenler�n yüzüne çarptı günün �lk dak�kalarında açılan pankart, atılan slogan… ‘77’de “Yolumuz Çayanların Yoludur” d�ye çıkanlar, yen� Kızıldere’ler yaratmış olarak zorluyorlardı Taks�m’�. Taks�m, o büyük günde kuracağımız devr�m kürsüsünü bekler g�b� bekl�yordu y�ne b�z�. Telev�zyon kanalları “Taks�m kuşlara kaldı” d�ye verd�ler gördükler� boş meydanı. Burjuva düşünceler�yle �ğd�ş ed�lm�ş bey�nler� o meydandak� tar�h� göremed�, “boş” ded�ler meydanımıza. Boş olan kend� hayatlarıydı. Duyguları boştu, düşünceler� boştu… Taks�m’de �se m�lyonlar vardı. K� m�lyonların orada oluşundandır Taks�m’�n yasaklı meydan olması. M�lyonlar haklı ve öfkel�d�r. Haklılık ve öfke, ne sınır tanır ne yasak. Sen b�z�ms�n Taks�m. Üzer�nde hüküm süren �şgale son vereceğ�z. Sen� ger� alacağız zal�mler�n el�nden ve allı-pullu b�r gel�n g�b� süsleyeceğ�z sen�.
Leyla GÜNEY
3
Alev Şah�n: “D�ren�şe �nanıyorum...” Öncel�kle adettend�r soralım, nasılsınız?
İlk başta elbette �ş�m, ekmeğ�m ve onurum �ç�n d�ren�yorum. Ancak bugün 70. günden ger�ye doğru İy�y�m, d�ren�ş�m�n 70. gününden baktığımda tek amacımın �ş�m, FOSEM’�, Grup Yorum’u selamlıyoekmeğ�m olduğunu söylersem, rum, hoşgeld�n�z Düzce’m�ze. d�ren�ş�n anlamını �fade etmekte eks�k kalmış olurum. Çünkü gazeteHoş bulduk. Kend�n�z� b�raz tanıtır lerden, basından sokakta yaşadığımısınız? mız haksızlıkları, hukuksuzlukları görüyoruz. Uğradığımız haksızlıklaBen m�mar Alev Şah�n, altı yıldır ra, hukuksuzluklara karşı da b�r burada çalışmaktaydım. 6 Ocak’ta d�ren�ş aslında bu. Baskı pol�t�kaları yayımlanan b�r Kanun Hükmünde �çer�s�nde b�r�ler� çıkıyor; �ş, ekmek Kararname �le hakkımda h�çb�r ve adalet �stemek zorunda kalıyor. soruşturma, suçlama yapılmadan Bu yanıyla hem �ş, ekmek, onur �hraç ed�ld�m. Adımı sorana öncemücadeles� hem de aynı zamanda den Alev d�yordum, ama ş�md� artık halkımızın uğradığı hukuksuzluklab�r �ş, ekmek mücadeles� veren b�r� ra, açlığa, yoksulluğa karşı b�r karşı olarak uğradığım haksızlıklar, duruş d�yeb�l�r�z. adalets�zl�kler ve bunlara karşı koyuşum �sm�mden önce gel�yor. D�ren�ş�n�z� nasıl şek�llend�r�yorKend�m� böyle özetleyeb�l�r�m. 6 sunuz, neler yapıyorsunuz? Ocak’ta atıldım, 30 Ocak’tan bu yana 70 gündür Düzce’n�n en �şlek Oturma eylem�, aslında d�ren�ş�m�n sokaklarından b�r�nde b�r d�ren�ş, b�r adı, şekl�... Ancak oturma eylem�n� mücadele ver�yorum. daha n�tel�kl� hale get�rmek ve en öneml�s� uğradığım haksızlığı, D�renme sebeb�n�z �şten atılmahukuksuzluğu halka duyurab�lmek nız... Bunu b�raz açab�l�r m�y�z? �ç�n b�ld�r� dağıtıyorum burada. Kend� h�kayem� kaleme aldım.
4
B�l�yorsunuz Nur�ye Gülmen alana �lk oturduğu zaman, “Ş�md�, h�kayem�z� yazma zamanı” g�b� b�r söylemde bulunmuştu. İnsan kend� h�kayes�n� kend�s� yazab�l�r. Ben�m h�kayem� de burada kaleme aldım, ses�m� halkla buluşturdum. Ayrıca burada zaman zaman etk�nl�kler yapıyorum. K�tap okuma günü yaptık. Söyleş�ler yapıyoruz, haftada b�r gün send�kamızda f�lm göster�m� yapıyoruz, y�ne haftada b�r f�lm göster�mler�m�z devam ed�yor. İmza topluyorum. İmza toplamak da başta düşündüğüm b�r yöntem değ�ld�. Burada �mzaya b�r karşılık alır mıyım, alamaz mıyım g�b� b�r end�şem vardı ama halk böyle talep ett�. Sen�n �ç�n b�r şey yapalım �mza metn� aç �mza atalım, ded�ler ve gerçekten de talepler�ne sah�p çıktılar. Üç b�ne yakın �mza topladım 70 günde. Ded�ğ�m g�b� çeş�tl� etk�nl�klerle sanatçı dostlarımızı 60. günden bu yana her 10 günde b�r gazetec�, yazar, aydın dostlarımızı buraya davet edeceğ�m. Hem Düzce �ç�n yen� b�r durum sanatçılarımızın gelmes�, hem de onlar �ç�n özel olacaktır, b�r anı olacaktır, b�r değer taşıyacaktır
ödüyor. İşler�nden atılma talepler�n� d�le get�rd�kler�nde �se baskıya, �şkenceye, gözaltına maruz kalıyor. Dostlarımızın yaşadıklarını görüyoruz. Türk�ye’n�n hatta dünyanın Aslında başka şeyler de yapab�l�r- neres�nde b�r ez�len�n suratına b�r d�n�z. S�z d�renmey� terc�h ett�n�z. tokat atılsa kend� yüreğ�m�zde S�z� d�ren�şe yönlend�ren etkenler h�ssetme meseles� n�cel b�r�k�mler. nelerd�r? Tam burada, bu haksızlıkları yapanların �se h�çb�r ceza almadıklarını Aslında b�r gecede d�renme kararı görüyorsunuz. Uğur Kurt’u vuran almıyorsunuz. “N�tel değ�ş�me dönüşme sebeb� olan n�cel b�r�k�m- pol�s�n on �k� b�n l�ra ceza almasını mı anlatayım yoksa D�lek Doğan’ın ler” aslında d�ren�ş kararı almam. kat�l�n�n altı yılla ödüllend�r�lmes� Dolayısıyla n�cel b�r�k�mler� b�raz m�, yoksa Kemal Kurkut’u vuran açmak lazım. pol�s�n hala el�n� kolunu sallayarak Aslında �lkokuldan bu yana b�l�rs�n�z gezmes�nden m� bahsedey�m. beslenme çantamızda k�m�s�n�n muz Gençler�m�z sırf galoş g�y�n ded�ğ� �ç�n katled�leb�l�yor. Newroz alanına olmazdı ve her gün muz get�ren arkadaşlarımız vardı. Muz pahalı b�r g�rmek �sterken üzer�nde h�çb�r şey olmaması katled�lmemes�ne sebep şeyd� ve b�z alamazdık. Dolayısıyla olab�l�yor. Gaz� mahalles�nde b�r orda aslında küçük yaşlardan doğum günü kutlaması yapıyorlar �t�baren açlık, yoksullukla �lg�l� b�raz alkol alıyorlar çok lüks arabalaçel�şk�ler� görüyorsunuz, fark rı yok. Pol�s �htarına uymadıkları ed�yorsunuz. Sonra okulunuzda gerekçes�yle taranıp katled�l�yorlar. yaşadıklarınız daha büyüdükçe O zaman soruyorsun bu çocuklar l�sede, ün�vers�tede gördükler�n�z yaşadıklarınız, s�z�n k�ş�sel yaşadıkla- lüks b�r arabada olsaydı pol�s aynı rınız, a�len�z�n uğradığı haksızlıklar, arabayı tarayacak mıydı d�ye soruyorsunuz. İşte bu adalets�zl�khukuksuzluklar... Sadece bunlar ler, zulümler, bu katl�amlar... B�r değ�l aynı zamanda halkımızın yaşadığı haksızlıkları, hukuksuzluk- baba 70 gündür oğlunun cenazes�n� �st�yor açlık grev�nde. Yan� b�r ları görüyorsunuz. Ülkem�zde sömürünün var olduğunu, emperya- cenaze her �nançta kutsal b�r şeyd�r. Suçu ne olursa olsun, evladı l�zm�n bütün damarlarıyla ve ne yapmış olursa olsun, b�r babanın �kt�darlar el�yle, yerl� �şb�rl�kç�ler� el�yle ülkem�z� b�r ranta, b�r pastaya, çocuğunun parçalanmış kem�kler�n� �stemes� kadar �nsan�, v�cdan�, ucuz �ş gücü, ucuz pazar hal�ne get�rd�ğ�n� görüyorsunuz. Hem halk doğal b�r şey olamaz. sevg�n�z hem de vatan sevg�n�z, s�ze Tüm bunları görüyoruz zaman �çer�s�nde n�cel b�r�k�mler bunlar son oluşturuyor. Sadece bunlar değ�l, dönemde bunların karşısında olanların; yaşadıklarıhaksızlıkların, hukuksuzlukların karşısına çıkanların uğradığı zulmü mız. Çok daha ger�ye g�d�p görüyorsunuz. Devr�mc�ler�n konuyu yaşadığı zulmü, tutuklamaları, baskıları, �şkenceler� görüyorsunuz; uzatmak �stem�yorum. katl�amları görüyorsunuz. Sadece Burjuvaz�n�n devr�mc�ler değ�l, halkın pek çok kes�m� bu �şkencelere maruz kalıyor. hukukunun Sırf b�r tweet attığı �ç�n tutuklama- kend�ne �şlemes�, �şlememes� halka lar yaşanıyor. Sırf Grup Yorum �se b�r baskı zulüm konser�ne g�tt� d�ye tutuklanan �nsanlar var. Ya da daha dün kardeş�n�n serbest bırakılmasını talep eden Eda Kaya ve b�r arkadaşının tutuklandığını görüyorsunuz. Kamu emekç�ler� bu bedel� �şler�nden atılarak d�ye düşünüyorum. Sanatı, dostluğu, �y�l�ğ�, güzell�ğ�, ş��r� burada halkımızla paylaşıyoruz; d�ren�ş�m�z� böyle büyütüyoruz.
aracı olarak gelmes� bunlar ben�m yaşadıklarım n�cel b�r�k�mlerd�r. İşten atılmam yan� �ş�me ekmeğ�me dokunulması ve ben�m d�ren�şe başlamam n�tel b�r sıçramadır d�ye düşünüyorum. İnce Memet’ten kısa b�r örnek vereceğ�m. Abd� Ağa’yla b�r mücadeles� vardı. B�r yerde Abd� Ağa’ya şöyle seslen�r: “İnsanların �nce b�r yerler� vardır.” B�r�nc�s� buna �nsanları dövmek, sövmek ama bu �nce yerler�n�n üzerler�ne çok varmamak... Çünkü b�r�nc�s�nde korkar �k�nc�s�nde korkar üçüncüsünde kaplan kes�l�r. İnsanların �nce b�r yerler� var, oraya dokunmamak gerek�r. Ben�m �ş�m ekmeğ�md�, Kemal babanın katled�len oğluydu, Eda’nın tutuklanan kız kardeş�yd�; hep�m�-
5
ekmeğ�ne sah�p çıktı. On yed� gün �şkencelerle gözaltına alındı. Dolayısıyla OHAL’de d�renmek nasıl b�r şeyd�r sorusuna şöyle cevap verey�m... OHAL’� yırtan, OHAL’�n baskılarına karşı �lk ses�n� çıkaran Nur�ye Gülmen’d�. Ankara Yüksel Caddes�’nde d�ren�ş büyümüştür. Malatya’ya başka yerlere yayılmıştır. Dolayısıyla OHAL’de �lk mücadeley� veren ben değ�l�m. OHAL’de d�renOHAL koşullarında d�renmek men�n şöyle b�r yanı var; kend�ne nasıl? “büyük s�yas� part�” d�yeler�n, demokrat�k k�tle örgütler�n�n b�r şey Evet; b�z d�renmeye başlamadan önce; OHAL şartlarında olduğumuz- yapmadığı b�r süreçte, yaprağın kıpırdamadığı �kt�darın da yaprağın dan dolayı baskının çok olması kıpırdamasını �stemed�ğ� baskı ve sebeb�yle başladık. H�çb�r s�yas� ps�koloj�k savaş koşullarının yarattıgrubun b�le sokağa çıkamadığı b�r ğı b�r süreçte, b�ze de d�renmekten süreçte olmamızdan kaynaklı, başka b�r şey kalmıyor zaten. ben�m tek başına b�r kadın olarak sokağa çıkıp d�renmemden kaynaklı, OHAL’de d�renmen�n böyle b�r nasıl b�r karşılığı olacağını b�lmeme- anlamı var. Haklılığımızdan, meşruluğumuzdan aldığımız güçle OHAL’� ler�nden kaynaklı bazı end�şeler� tanımıyoruz d�yenler�n arkasından vardı. OHAL’de d�renmek ancak yürümekt�r ben�m �ç�n OHAL’de d�ren�ş� büyütmekle olur. d�renmek. D�ren�ş�, d�renmey� �lk başlatan Düzce’de d�renmen�z�n özel b�r aslında Nur�ye Gülmen’d�r. Tek sebeb� var mı? başına döv�z�n� aldı Ankara Yüksel Caddes�’ne çıktı. B�nlerce akadem�sEvet, Düzce’de atıldım �ş�mden. yen�n �hraç ed�lm�ş olmasına Düzce’ye altı yıldır h�zmet ver�yorağmen �çler�nden sıyrılıp �ş�ne, rum ben, bu halkla b�rl�kte. Han� derler ya “ekmeğ�n� yed�ğ�n, suyunu �çt�ğ�n yerd�r vatan” d�ye ben�m altı yıldır Düzce’yd� vatanım. Burada �çt�m, burada güldüm, burada ağladım... Dostlarım burada, aynı zamanda düşmanlarım da... Dolayısıyla tasımı tarağımı toplayıp g�tmem� bekleyenler de burada. Ben� sevenler bana sah�p çıkanlar, çayını, sohbet�n� es�rgemeyenler de burada. Dolayısıyla Düzce’de d�renmekten başka terc�h�m olamazdı. Burada z�n b�r �nce yerler� var. İşte bu �nce yerlerden doğru mücadeleye ed�yoruz ve etmel�y�z d�ye düşünüyorum. Halkımız vatanımız �ç�n mücadele etmel�y�z h�ç b�r şey �ç�n b�le değ�lse. K�ş�sel çıkarlarımız �ç�n etm�yoruz. Halkımız vatanımız �ç�n, bu sevg�den doğru mücadele etmem�z gerek�yor zaten.
6
d�renmekten de çok mutluyum çünkü Düzce ülkem�zde 81. �l b�l�yorsunuz. 1999 deprem�nden sonra �l olmuş ancak çok fazla yatırım olmuyor, çok fazla �lg�len�lm�yor. Eğ�t�mde ger� bırakılmış. Kent pol�t�kalarında ger� bırakılmış b�r kent. Dolayısıyla haksızlık, hukuksuzluk, yolsuzluk, açlık burada. İstanbul kadar çel�şk�ler� büyük buranın. Dolayısıyla tüm bunlarla b�rl�kte Düzce’de d�renmek buraya emek verd�ğ�m �ç�n, buraya h�zmet ett�ğ�m �ç�n öneml�yd�. Son olarak d�ren�şten beklent�n�z� söyler m�s�n�z? Ve halkımıza söylemek �sted�ğ�n�z b�r şey var mı? D�ren�ş�m�n b�r taleb� var tab� k�. Ben�m burada karda-soğukta veya şu anda çok sıcak havada oturma eylem� yapmamın, b�ld�r�ler dağıtmamın, �mzalar toplamamın, Düzce’ye emek vermem�n b�r�nc� sebeb� tab� k� �ş�m�, ekmeğ�m� ger� almak. Ben�m �ç�n d�ren�ş�m�n zafer� �ş�me, ekmeğ�me ger� döndüğüm gün olacak. Ben buna �nanıyorum. Doğruluğumdan, haklılığımdan aldığım �nançla d�ren�yorum. Bu �nanç b�l�msel b�r temele dayanıyor. D�ren�ş�me �nanıyorum. B�l�msel olarak her etk� b�r tepk� yaratır. Mesela b�r ç�çek sulamak... Su ver�rsen�z s�ze ç�çekler açar. B�z şu anda b�z�m d�ren�şler�m�zle Ankara Yüksel Caddes�’nde Nur�ye Gülmen, Sem�h Özakça açlığıyla , Mehmet Dersulu, Esra Özakça, Vel� Saçılık, Acun Karadağ d�ren�şler�yle, Malatya’dak� öğretmen arkadaşlarım Erdoğan ağabey, Özkan, Umut ve d�ğerler� Bodrum’da Eng�n öğretmen, İstanbul’da Naz�fe öğretmen ve ben... B�zler�n d�ren�şler� b�raz önce verd�ğ�m örnek g�b� aslında toprağa su vermek, b�z toprağın kurumasına yan� halkımızın açlığa, yoksulluğa mahkum ed�lmes�ne göz yumamazdık. Bu toprağa d�ren�şler�m�zle suyu ver�yoruz ve bu topraklarda verd�ğ�m�z suyla daha öncelerden atılmış tohumların yed� verene döneceğ�ne, yed� veren açacağına �nanıyoruz.
TAVIR
Dersim, Yine Kazanacak Araç fer�bota ağır ağır Elazığ-Pertek arasını b�rleşt�rmek �ç�n yol alırken, s�m�de tal�m ederek arsızlaşan martılar da yolculuğa eşl�k ed�yor.
Bulutlar dağ sıraları boyunca artarda koyun koyuna g�rm�ş toprakla. Güneş gören yamaçlarda er�yen karların buharı yükseltmekte.
Çok değ�l b�r kaç yıl önces�ne göre baraj suyu yeş�le çalan b�r k�rl�l�kte görüyor. Rüzgar oldukça sert vuruyor k� vücudumuzda ufukta bulutların arasında yükselm�ş dağlardak� karın �zler�n� taşıyor.
Büyük şeh�rlerden geld�ğ� bell� b�r k�ş� durmadan martılara kopardığı s�m�t d�l�mler�n� atıyor.
Fer�botun en üst katından On’ların dağların doruklarında yaşamayı seçenler� düşünüyorum.
K�rlet�lm�ş suda balık yok bell�. Arsız martılar s�m�t d�l�mler�ne o yüzden olsa daha yüzsüzce saldırıyor b�rb�rler�yle savaşıyorlar.
7
Çay, s�m�t, k�rlet�lm�ş su, b�ten y�yecek... Duble yol, çok mu gerekl�yd�? Ders�m merkeze g�tmek evet meşakkatl� b�r yolculuktu. Çok kesk�n v�rajların elden geç�r�lmes� yeterl� olacağı kanısındayım. Duble yol, ne rant ne ulaşım ne Ders�ml�’n�n �y�l�ğ� �ç�nd�r d�ye düşünmeden edem�yor �nsan. Bu düşüncen�n haklılığı Ders�m şeh�r merkez� sınırlarına geld�ğ�nde kend�n� göster�yor. TOKİ reklamlı konutların yanında oldukça yoğun b�r �nşaat ve yapılaşma göze batıyor. Burkuluyor �nsan b�r kaç yıl önces�n� b�l�nce. Kap�tal�zm tüm hüner�n� göstererek Ders�m’�n kılcal damarlarına kadar nüfus etm�ş görünüyor. B�ld�k yoz aşısı açısı. Beyaz eşya, mob�lya, marketler ve markalar cadde boyunca sıralanmışlar. Duble yol çalışması tam da bunları gördükten sonra daha b�r anlam kazanıyor. Elazığ’dan Ders�m kent merkez�ne üç kez k�ml�k kontrolünden geçt�kten sonra n�hayet geld�k. Referandum �ç�n oy kullanan veya kullanmaya g�denler gelenler Palavra meydanını voltalamaktalar. Beled�yes�ne kayyum atanmış ders�m beled�ye b�nası önündek� söğüt ağacını oradak� d�ren�şte gösterd�ğ� dayanışmadan ötürü saygı �le selamlıyorum. Her b�r yaprağının katkısı, yaz güneş�n�n altındak� açlığa karşı azımsanmayacak kadar çoktu. O yazdı ve söğüt ve Hasan Beyazlar’ın paylaştığı açlıkta kazanılmıştı zafer. Ş�md� soğuk kış günler�nden ak sakallı Kemal Gün (amca baba dede) açlıkta doğayı ve �nsanı sarsmaya gelm�ş. Sakalı yüzümüze ses� yüzümüze değd�ğ�nde aydınlanıyoruz. B�r kez daha yol boyunca gördükler�m�z Ders�m’e yen� b�r seferden �baretm�ş. P�r sultanların Bedredd�nler�n Karacaoğlanların soyundan gelm�ş Kemal amca “Ders�m’e sefer olurda asla zafer olmaz” der g�b� Sey�t Rıza’nın yanına oturmuş. Yaşı 70 b�r �nsan açlık grev� m� yapar? Yapar ya yapar adı Kemal Gün olursa yapar ya yapar Anadolu �nsanının b�lgel�ğ� ve cesaret� �le donanmışsa. Tar�h b�lg�s� öyle öğret�c� k� yapılan yakıştırmaların heps�n� hak ed�yor. Açlıkla aran nasıl d�ye Kemal amcaya soruyoruz. Belk� farkında değ�l ama gülüyor Kemal amca. Gülerek h�çb�r şey h�ssetm�yorum d�yor. Kemal amca, daha önce açlığıyla mücadele ed�p zafer kazanlara verenlere bu uğurda hayatını kaybeden veya sakat kalanlara yoldaşlık edecek. Yağmur yağıyor derme çatma şems�yen�n altına toplanıyor b�r el�n parmaklarından az destekç�ler.
8
Güneş açıyor.dayanışma ç�çekler�n� düzenl�yor Kemal amca. Önceler� yanına b�le oturan olmazmış anlatıyor Kemal amca. Sonra kırılmış korku duvarı. Eller� �le toplamış sığınakta en büyüğü 8-10 cm büyüklüğündek� kem�kler�. Bu dağlar b�z�md�r d�yen özel hareketç�ye “sen k�ms�n” dem�ş. Bu dağların sah�b� de b�z�z dem�ş. Bu kocaman yürekl� 70 yaşındak� b�lge del�kanlı, �nsan kalab�lmey� öğret�yor. Korku cenderes�nde kalanlara, kararlı ve cesur olmayı öğret�yor. 53.gün z�yaret�nde g�tt�ğ�mde 11 k�lo zayıflamış. Hayat� r�skler gözler�ne dokunmuş önce. Hastaneye g�tt�ğ�nde sol gözünü kaybetmeye başladığını öğrend�k. Amel�yat olmayı reddett�. Öyle k� hayat yoldaşı eş�, �ler� aşamada kanser. Avuçlarımız terl�yor. Şekerler boğazımıza düğümlen�yor… Zal�m olmayın ey zal�mler b�r mezar hakkı �ç�n açlığa yatan b�r �nsan var. Bunu görün k� öldüğünüzde yatacak yer�n�z olsun. Korkak olmayın ey s�nm�ş, susmuş m�lyonlar. Kemal amcaya b�r şey olursa �nsana ve hayata da�r söyleyecek tek kel�men�z kalmaz. Korkmayın el ver�n Ders�m’den gelecek ses s�zlere nefes olacaktır �lk önce. 70 yaşındak� �ht�yar del�kanlı, P�r Sultanları’ın soyundan gelen Kemal amca, açlık grev�nde ve korkmuyor. Ankara Yüksel caddes�nde açlık grev�n� sürdüren Nur�ye Gülmen ve Sem�h Özakça’yı soruyor merak ed�yor. İk� günlük destek açlık grev�n� b�t�r�p döndüğümde, yüreğ�m�, kalb�m� ve heyecanımı Kemal amcanın sakalında bıraktım. İnanıyorum k� kazanacak kazanacağız d�yorduk. Ders�m b�r kez daha kazanacak d�yorduk! Tesl�m olmayanlar ölmez, b�l�yorduk! Ders�m yanıltmadı b�z�, Kemal amca yanıltmadı b�z�... Zafer her da�m d�renen�nd�r!
Hüsey�n KILIÇ
BABALARIN BOĞAZINDAKİ YUMRUĞA DAİR…
gündüz çalışıp d�d�nmes�ne rağmen çocuklarının �stekler�n� karşılayamamanın, yetememen�n yumruğu. Babaların Emekç� ömürler�ne sığdırdıkları sayısız gözler�ne sank� hep uzağa bakar g�b� acı, sayısız ç�le düğüm düğüm düğüm- b�r hüzün yerleşt�r�r bu yumruk. Kend�n� tamamlamış b�r damla gözyaşılen�r de; b�r yumruk olur, gel�r oturur nı eder de, zor dökülür o gözyaşı; boğazlarına. Ayrılıklar, hasretl�kler, yetememezl�kler, yet�şememezl�kler ve �st�snadır dışa aktığı… Babalar çok zor ağlarlar. İçler� kan ölüm… Heps�n�n toplamı, yoksulluk... ağlar, �çler�n� kan ağlatan acılar Bu yumruk, �şte bu yoksulluğun bıyıklarını b�le t�tret�r de, gene de yumruğudur… sıkarlar d�şler�n�. Aslında sır da değ�ld�r bu yumruk. …. B�l�n�r… Fark ed�l�r... Fakat en çok oğulları fark eder, babaların yutmadığı Pek�, Kemal amcanın boğazındak�, Kemal babanın günlerd�r b�r lokma bu yumruğu. Babalar ve oğulları arasındak� o özel ve güçlü bağın oluşup ekmek dah� geçmeyen boğazındak� o yumruğu gördünüz mü? gel�şmes�ndek� en öneml� anlardır bu fark etme anları. B�z de gördük, gazetedek� küçük res�mde... D�ren�ş eyled�ğ� açlığıyla, Hatırlıyorum… Babamın boğazındak� daha da büyüyen o yumruğu b�z de yutamadığı o yumruğu �lk kez fark ett�ğ�m anı, çok �y� hatırlıyorum. Küçük gördük… b�r çocuktum henüz… Devlet�n bahşett�ğ�, duvarları nemden-rutubet- Kemal amca, Kemal babamız… İk� oğlunu, halkların kurtuluşu uğruna ten yeş�l yeş�l yosunlaşmış, esk� b�r şeh�t vermen�n onuruyla ve bu onur lojman da�res�nde, yoksul b�r memur kahvaltısı �ç�n yer sofrasına d�z kırmış- kadar büyük acısıyla d�ren�yor günlertık. Beyaz peyn�r�n dah� lüks sayıldığı ve d�r. ancak yatıya gelen m�saf�rler olduğunda alınab�ld�ğ�, olağan b�r yoksulluğun Evladınızın katled�lmes�, tar�f� zor ve rut�n kahvaltılarından b�r�yd�. Soframız; büyük b�r acıyken; b�r yıl �çer�s�nde �k� kez yaşıyorsunuz bunu. Ve yetm�yor – köyden gelen tuzlu, sert, taş g�b� peyn�rden ve reçelden �barett�… Ve o yetmez, d�yor zal�m mukted�rler lanet olası reklam çıkmıştı telev�zyon- evladınızın cenazes�n� dah� kaçırıyorlar da, salam reklamı. Renkl� ambalajların- s�zden. Kaybetmeye çalışıyorlar. da tombul salamları alıp alıp çağrı Yakıp küle çev�rd�ler evladınızı. Onun yapıyorlardı “Koy Sepete…” ve yoldaşlarının b�r parça kem�ğ� �ç�n, babalık nasıl olur göstererek, evlat Lanet olsun o reklama. Altı - yed� nasıl sev�l�r anlatarak d�ren�yorsunuz... yaşlarındayım ben, tutamadım kend�m�. Tutamadım d�l�m� ve konuştum. Böyle düşününce, kend�m�z� onun “Abla şunlara bak, ne güzel… Param yer�ne koyunca, Kemal babanın olunca ben de bu salamlardan alacaboğazındak� o yumruğu daha net ğım.” görürüz kuşkusuz. Dünya b�r babanın başına böyle m� Ded�k ya, bu yumruk yoksulluğun yıkılır… Babam b�r bana baktı ve yumruğudur. Çok anlamı vardır, ama gözler�n� kaçırarak, b�r de önüne. İşte haps�n�n kaynağıdır açlık ve yoksulluk. �lk kez o zaman fark ett�m; babamın boğazında düğümlenen, yutamadığı o K� C�han’a sığmayan Çayan’a, den�z boylu Murat’a dağları mesken tutturan yumruğu. Sonraları çok kez gördüm. Babamın üzüldüğünü, çares�z h�ssett�- da bunlar değ�l m�d�r? Kemal babaya bunca acıyı yaşatan, yoksulluğu ğ�n� tahm�n ett�ğ�m anlarda hep yaratan bu düzen değ�l de ned�r? boğazına baktım ve gördüm. Nasıl b�r ağrıdır o yutkunamama hal�… O Azaplık… Çocukken azaplığa gönderyumruk ne ağırdır… m�ş Murat �le Çayan’ı Kemal baba. Anadolu’da yoksulluğun yarattığı Yoksul halk çocukları ne yaşarsa b�r eks�k b�r fazla, öyle büyüyor... Bana da, sonuçlardandır azaplık. Babalar, evlatlarını karın tokluğuna çalışacakları yaşayarak büyüdüğüm hayat öğrett� sonra; meğer o yumruk b�z�m babaların başka a�leler�n yayına ver�rler. Hang� baba yüreğ� rahat, güle oynaya heps�n�n boğazında varmış. Yoksulluyapab�l�r bunu. Ama yokluk… Ama ğun yumruğu… yoksulluk… O babaların boğazlarına yumruk olup oturuyor da, yaptırıyor. Her şey�yle arzu ed�lmes�ne rağmen, Belk� de Murat ve Çayan, babalarının yanıp tutuşmasına rağmen, gece – Babalar boğazlarında b�r yumrukla yaşarlar, yutmadıkları b�r yumrukla.
boğazındak� yumruğu �lk kez azaplığa gönder�rken fark ett�ler. K�m b�l�r…
Sonra o yumruğun neden� olan yoksulluğu sorguladılar… Sonra yoksulluğun nedenler�n�… Sonra yoksulluktan kurtuluşun yolunu… Sonra… Ve sonra… Kemal baba; p�r�, önder� Sey�d Rıza’nın yanı başında, boğazında evlat acısı b�r yumrukla, beden�n� açlığa yatırmış d�ren�yor. Babalara evlat acısı yaşatmak, zal�m mukted�rler�n değ�şmeyen zal�ml�kler�d�r. B�l�n�r, Sey�d Rıza’nın oğlu da Ders�m İsyanı’nın �dama mahkum ed�lm�ş önderler�nded�r. Sey�d Rıza’nın tek b�r �steğ� olmuştur zal�m mukted�rlerden, oğlundan önce asılmak... Oğlunun �damını görmek, buna tanık olmak �stemez çünkü. Çünkü zordur bu. B�r baba �ç�n çok zor ve acıdır. Ama kabul etmezler. Önce oğlunu asarlar. İşte o acıyla, evlat acısıyla d�ren�yor Kemal baba. Murat’ının, her b�r�n� evladı saydığı Muratlar’ ın yoldaşlarının b�r parça kem�ğ�n� dah� olsa alab�lmek �ç�n. Evladının b�r mezarı olsun d�ye… Boyunca Berdan’ını, oğlunu ve kızı L�zge’ y� ger�de bırakmanın yumruğunu boğazında taşıyarak, kurtuluşun yolunu pat�ka pat�ka adımlayan Tuncel babanın b�r mezarı olsun d�ye… Kızı İd�l’�n saçlarının uzadığını dah� görememen�n yumruğu boğazında, dorukları kucaklayan Hüsey�n babanın b�r mezar taşı olsun d�ye d�ren�yor. Çayan’ ın güleç gözler�n�, Murat’ ın güneş kokan enses�n� öper g�b� d�ren�yor hem de… Oyun oynarkenk�, gülerkenk�, ağlarkenk� sesler�n� �ş�terek hem de…
Ş�md� dönüyor belk� de reklamlar. Belk� döndü ama değ�lse mutlaka dönecek. Telev�zyonlarda o sahte babalar günü reklamları. Hed�yeler, kampanyalar, falan f�lan… Heps� yalan. Babalara en büyük hed�ye, bunca evlat acısının hesabının sorulmasıdır. Soracağız! Babalar boğazlarında b�r yumrukla yaşarlar. Yutamadıkları b�r yumrukla... Ve devr�m�n b�r tanımı da bu değ�l m�d�r? Devr�m, babaların boğazlarındak� yumrukların örgütlenmes�d�r. Örgütleyeceğ�z! O nasırlı eller� öper g�b�…
Ed�rne F T�p� hap�shanes� Özgür Tutsakları
9
Bünyamin’e Veda... Sabahın şafağında �ç�mdek� o tar�f� �mkansız duygu �le uyandım... Arkadaşlarla ortak b�r yerde buluşup Kürd�stan’a g�tmek üzere evden çıktım. Arkadaşlarla görüştük ve havaalanına doğru yol aldık. Bu kez uçağa; �ç�mdek� hasret�, özlem�, öfke ve k�ne dönüştürmek �ç�n “yoldaşa kavuşmak adına” b�n�yordum... Amed kollarını açmış, y�ğ�t evladı Bünyam�n’� bağrına basmış. Onu sonsuzluğa uğurlamak �ç�n çıktık yola. Yüreğ�m� kaplayan o h�s, b�r nev� gıpta etmekt�. Dağların şahanı olmuş, varmış yâr�ne, kavuşmuş mavzer�ne! 18'�nde b�r kahraman olmuş, halkı uğruna canını s�per etm�ş, vatanı uğruna şeh�t olmuş. Bunları düşünürken b�rden gülüşü canlandı gözümde. Ansızın b�r hüzün kapladı yüreğ�m�. Oysa ondan öğrenecek çok şey�m vardı. Daha çok ekmek bölüşüp y�yecek, b�rl�kte zılgıtlar çek�p halaylara duracaktık! Vardık o destan topraklara, vardık şeh�d�m�ze. Amed b�z� hüzünlü karşıladı, yağmur ç�sel�yordu, Amed b�le y�ğ�t evladı Bünyam�n’e ağlıyordu.
kanayan ana. Eller�yle gözyaslarımı s�l�p “Seregu rake bünyamın serb�l�nd vu” ded�. Yüreğ� kanayan ana, d�md�k d�k�lm�ş karşımda ben�m gözyaşlarımı s�l�p öğüt ver�yordu. Ah analarımız, cesur yürekl� d�md�k duran onurlu analarımız. N�ce y�ğ�tler� büyütüp kavgaya yollayan, zafer� müjdeleyen yüce analarımız. Y�ğ�tlere gebe analarımız! D�lek Doğan’ın annes� Aysel teyzey� taz�ye ev�ndek�ler “O güzel gözlü D�lek Doğan var ya, sırf galoş g�y�n ded� d�ye pol�sler öldürdü ev�nde, �şte onun annes�” d�ye tanıttılar.. Taz�ye ev� çok kalabalıktı her yerden ağıt sesler�, ağıt türküler� yüksel�yordu. Taz�ye ev�nde müz�k çalınmaz; ama kor�dorda Grup Yorum’un “Onurludur Dağlarımız” türküsü çalıyor, Bünyam�n’�n resm� öpülüyor, ağıtlar yakılıp ağlanıyordu. B�r odada Bünyam�n’�n vas�yet� okunuyor:
“A�leme; Öncel�kle herkes�n eller�nden öper�m. Annem, babam, ab�ler�m, ablalarım ve en�şteler�m hep�n�z� Köye doğru yol aldık. Ah o güzel yeş�l ovalar, ah o başı karlı dağlar... çok sev�yor ve eller�n�zden öpüyorum. Bugün ben�m �ç�n çok öneml� Ah Amed, ah yüreğ�m�n kanayan yarası. Yasak ülkem�n acılı başkent�, b�r gün. Küçüklükten ber� hayal�n� kurduğum ger�llaya kavuştum. b�r karanf�l gönderd�k sana, Yüzyıllardan ber� halk çocukları gülüşler� dağları delen b�r y�ğ�t, sömürüsüz, özgür b�r yaşam �ç�n al, al onu koynunda sakla savaştılar ve şeh�t düştüler. Zal�mler bas bağrına, �se yüzyıllardır Kürt, Türk, Laz, Kürtçe yakılan ağıtların, zılgıtların Çerkez, Gürcü, Alev�, Sünn� tüm ses�z çığlığı olsun, halkımıza zulmett�. Kend�ler� halkın b�n yıldır ağlayan anaların gözyaşı emeğ�n� çaldığı zeng�nlerle günler�d�ns�n, n� gün ederken halkımız b�r kuru D�cle'n�n suyuyla sula toprağını.... ekmekle geç�nd�. Bugün de aynı şek�lde AKP bunu yapıyor. Çaldığı Vardık y�ğ�d�m�n doğup büyüdüğü her şey apaçık ortadayken hala topraklara, yüreğ�m buruk, �nd�m yaptıklarını yalanlıyor, resmen araçtan. Her taraf çamur, her tarafta su çukurları vardı. Kadınların halkla dalga geç�yor. taz�ye yer�ne doğru yürümeye Kürd�stan’da ocağını yıkmadığı ev başladım. Taz�ye ev�ne g�r�nce kalmadı, katlett�ğ� çocukların sayısı annes� �le göz göze geld�k, sarıldık gün geçt�kçe artıyor. Bunu �zleyeb�rb�r�m�ze. “S�z bana oğlumun mezd�m, en öneml�s� duramazdım. emanet�s�n�z” d�yordu, yüreğ�
10
Çünkü �nsanlar katled�l�rken ben ev�mde sıcak yatağım, sıcak yemeğ�m önümde duramazdım. Çünkü bütün halk çocuklarının görev� hesap sormaktır. Bu b�r namus meseles�d�r. Alçaklar saraylarında anamıza babamıza küfrederken, emeğ�m�z� alın ter�m�z� çalarken bunun hesabını sormak namus meseles�d�r. Baba sen çöpçülük yapıp sabahın köründe kalkarken bu alçaklar oturdukları yerden b�zler�n emeğ�n� çalıyorlar. Ablamlar sabahtan akşama kadar tekst�lde çalışıp eve hapsolurken onlar günler�n� gün ed�yorlar. En öneml�s� bu s�zler �ç�n verd�ğ�m savaştır! S�z�n emeğ�n�z� gözler�m�n önünde, b�zden emeğ�m�z� çaldıklarını düşününce öfkem kat be kat artıyor. Kürt d�ye, b�ze karşı faş�st gruplar yaratıp üstümüze salıyorlar. İstanbul’a �lk geld�ğ�m�zde b�ze saldırdıklarını hatırlayınca öfkem artıyor. Ama ş�md� tam da olmak �sted�ğ�m yerdey�m, hayal�n� kurduğum yerdey�m. B�l�yorum ben� çok özleyeceks�n�z. B�l�yorum, hep�n�z çok üzüleceks�n�z. Ama başınız hep d�k olacak. S�zden �steğ�m, üzüntünüz öfkeye dönüşsün; ben�m �ç�n en kutsal sevg� hesap sormaktır. Ben de s�z� çok özleyeceğ�m, herkes�n �sm�n� tek tek saymak �sterd�m ama b�l�yorsunuz a�le kalabalık. Ab�ler�m�n ve arkadaşlarımın hesabını soracağını b�l�yorum. Ger�lla b�rl�ğ�nde yer�m� a�lem�n ve çocukluk arkadaşlarımın doldurmasını �st�yorum. Hep�n�z� çok sev�yorum, o kadar şey yazmak paylaşmak �st�yorum k�... B�l�yorum bu mektubu okurken hep�n�z�n moral�n� tahm�n edeb�l�yorum. Ben bunu yazarken o kadar çok mutluyum k�, anlatamam. Daye van cılen ger�lla cılen zavat�yeye. B�na çarıka tem�n. Bıra sere te bılend be. Gerek lı ba temama bes bık� jı kurexu. Çı kas hatım b�rata ç�yaye kürd�stane bına braxu. Azad� ser ç�yaye daye. Ez lı ser ç�yame. Jıbo azad�ye welat ser ç�yame. Jı çeveteyen xeş paç� dıkım,dem desteye bı keder. Bavo tem deste te rok� lımın nexıst dürüst� te n�şanemın da. Son
dem�şler. B�ze de göstermed�ler k�... - Gülüşü canlanıyor gözümün önünde, o kocaman yüreğ�... Kardeş�m hep küçük, derd�m. Halkı uğruna canını verm�ş. - Aslında b�r araya geld�ğ�m�zde b�z�mle sohbet ederd� anlatırdı... Ama o b�z�m ev�n en küçüğü olduğu �ç�n gözümde hep küçük erkek çocuğu g�b� kalmış.. - Dün akşam gömdük, çok kalabalıktı. 50’ye yakın araç vardı. Cenazey� Büyükler�n eller�nden küçükler�n get�r�rken pol�s tac�z ett�, ‘plakalıları gözler�nden öpüyorum… alıyoruz’ d�ye. Ona rağmen sayımız azalmadı, daha fazla arttı yet�şemeHep�n�z� çok sev�yorum. Hesap sormayı unutmayın. Allah’a ısmarla- yen, yolda kalanlarla konvoy şekl�nde g�rd�k köye.. saat 01:00 de dık. Hoşçakalın. Xatureve. gömdük kardeş�m� tabutunu Anne, baba... Cenazem �le �lg�l� tüm açtırmadılar öyle gömüldü.. -kapı çaldı b�z�mle gelen arkadaşlar �şler� arkadaşlarıma sorab�l�rs�n�z. kapıda mezarlığa g�del�m b�rl�kte Onlara güven�n, onlar s�ze yardım edecekt�r! Şeh�tler�m�z g�b� örgütü- ded�ler b�rl�kte yol aldık mezarlığa mün gelenekler�ne göre gömülmek doğru... �st�yorum. Cenazem� cam�de yıkayın ama b�z�m �mamımız olsun. Mezarım Esk�den S�lvan‘ da oturuyormuş a�les�, orada yıkılan evler�n�n önünD�yarbakır’da köyümde olmasını deym�ş mezarı Bünyam�n’�n. Ablası �st�yorum. Eğer orası olmazsa yolda “Buralarda hep koştururdu, Gaz�’de şeh�tler�m�z�n yanına kurban olurum bastığın toprağa” gömülmek �st�yorum. Hep�n�z� çok d�ye ağlamaya başladı… sev�yorum...” olarak hep�n�z� çok sev�yorum, üzülmey�n sakın, hesap sorun. Ben �sted�ğ�m yerdey�m. Sakın ha sakın bırakmayın hakkınızı bu alçaklara, hesap sorun s�lahlanın! Savaşa destek ver�n. Arkadaşlarıma çok �y� bakın onları s�ze s�z� de onlara emanet ed�yorum. Hevalemın veka zarye tebe bıra. Evj� jı dayıkaxu durın.
Devamlı, sesl� b�r şek�lde okunuyordu. Ardından “şeh�t namırın” sloganı atılıyordu. B�r d�ğer yandan �se yüreğ� yanık �k� ana karşılıklı ağıtlar yakıp ağlıyorlardı. B�r� D�lek Doğan’ın anası, d�ğer� �se dağların şahanı Bünyam�n’�n anası… Aysel teyze “Tek kızımdı aldılar kızımı D�lek’�m�...” d�ye feryat ederken; Bünyam�n’�n annes� �se göğsünden Bünyam�n’�n mektubunu çıkarıp öpüp kokluyor, “Ondan bana kalan tek şey, Bünyam�n kokuyor. Sewutan berxem�n malamın, şewutan, lav lav lav” d�ye ağıtlar yakıyordu. Evet annes�n�n ded�ğ� g�b� k�myasal bombalarla yakmışlar katletm�şler yoldaşımı. O küçük beden�n altında yatan o kocaman yüreğ�, o kocaman vatan aşkını, o kocaman sevdayı ve o sevda uğruna canlarını feda edecekler�n� b�ld�kler� �ç�n �n�p savaşmak yer�ne k�myasal bombalar yağdırmışlar üstler�ne.
Geld�k baş ucuna. Yağmur yağmaya devam ed�yordu. Etrafta tar�f� �mkansız muhteşem toprak kokusu... Yoksa bu, yoldaşımın Bünyam�n’�m�n kokusu muydu? Sarmıştı dört b�r yanı... Avuçladım toprağını. Sarıldım başucundak� taşına... Yolun yolumuz, uğruna can verd�ğ�n kavga kavgamızdır yoldaş. Merak etme, kanın yerde kalmayacak, elbet sorulacak hesabınız! Uğruna can verd�ğ�n topraklar elbet b�r gün bağımsızlığına kavuşacak... İşte o gün, düşman kaçacak yer arayacak... İnt�kamımız büyük olacak! Sol b�lekler�m�z havada anmamızı yaptıktan sonra hep b�r ağızdan Bünyam�n’�n devamlı söyled�ğ� Dev-Genç marşını söyled�k. “Hey Dev-Gençl�, hey Dev-Gençl� Savaş vakt� yaklaştı Al s�lahı, vur bel�ne Emperyal�zme karşı
Ablası anlatıyor: - Keşke ben de yet�şeb�lseyd�m gömülürken görürdüm. Den�z Gezm�ş, Mah�r Çayan - Babama adl� tıpta kömürleşm�ş kem�kler�n� gösterm�şler. “Al, oğlun” Devr�m �ç�n öldüler
Devr�mc�ler ölür ama Devr�mler durmaz sürer Yolumuzun önderler� Mah�r, Hüsey�n, Ulaş Haykırıyor ger�llalar Kurtuluşa kadar savaş!” Mah�r, Hüsey�n, Ulaş; Kurtuluşa kadar savaş! Ardından yüreğ� kanayan ablası o t�trek, kısık ses� �le şeh�d namırın sloganını başlattı. Daha sonra hep b�r ağızdan attık o sloganı... Oradan ayrılmak çok zor gel�yordu ama ayrılmak zorundaydık. Yağmur g�t g�de artmıştı. Başucundak� taşı öpüp ‘S�l�n�p de g�tm�yor yürek acısı, kaybolan canların bu kaçıncısı Bünyam�n’ dey�p yoldaşıma d�ğer arkadaşların selamını �let�p vedalaştım. Yol aldık, taz�ye ev�ne doğru g�tt�k... Taz�ye ev� o kadar kalabalıktı k�, oturacak yer yoktu. Çevre köylerden, şeh�rlerden, hatta yurtdışından b�le gelen vardı Bünyam�n’�n taz�yes�ne. Devamlı çay serv�sler� yapılıyor, her gelen yen� m�saf�r �ç�n yer sofrası kuruluyordu... Kürtçe ağıtlar yakılıp kuran okunuyordu... Gördüğüm, göreb�leceğ�m en kalabalık taz�ye ev�yd�... Halk şeh�d�ne sah�p çıkmış dört b�r yandan şeh�d�n� sah�plenmeye gelm�şt�. Akşam oldu, artık dönme vakt� çok yaklaşmıştı.. Zaman azaldıkça yüreğ�m daralıyordu, b�razdan g�decekt�m ama oradan ayrılmak çok zor gel�yordu… Taz�ye ev�ndek� herkesle vedalaştık, annes� eşl�k ett� kapıya kadar b�ze. “Ta İstanbul’dan oğlum �ç�n geld�n�z, s�z de ben�m evlatlarım g�b�s�n�z. Hakkınızı helal ed�n” ded�. Ah ana, sen�n oğlun b�z�m yoldaşımız, kardeş�m�z �d�... Asıl sen hakkını helal et b�ze... Bünyam�n’�n ded�ğ� g�b� sevg� de acı da hesap sormayı gerekt�r�r… Orada, Bünyam�n’�n doğup büyüdüğü topraklara gömdüm özlem�m�, hasret�m�; büyüttüm düşmana olan öfkem�, k�n�m�… Koyuldum yola!
Hasret DİNÇ
11
Durmak Bize Yakışmaz Dağlar kekik kokulu Her taşın altında genç fidanlar Tenler birbirine sokulu Öfkemi öfkenle buluştur Kavgamı sevdanla tutuştur Gözlerinle yak Kim takar sıcağı soğuğu ayazı Nazlı bir rüzgarda salınıyor bak Kırmızı üstüne sarıyla işlenmiş Umudun yıldızı Parmaklar tetikte Göz hedefte Bir sözümüz var bizden önce düşene Hesap mahşere kalmaz Çağrısı var dağların Durmak bize yakışmaz Sokaklar kan Barut gözyaşı Bolca benzin yanık yağ Kimisi yaşarken ölü Direnen ölüyken bile sağ Kirletirken evini galoşsuz ayaklarıyla Soysuzun itin dölü Ekmeğin çalınırken Evin yıkılırken Gözün çıkarılırken uğursuz parmaklarıyla Ne duruyorsun kuşan öfkeni Bırak geride kalanlar Gebersinler korkularıyla Korkunun ecele faydası olmaz Çağrısı var kavganın Durmak bize yakışmaz Muzaffer GEZER
12
Kar suları, yüzyıllardır süren geleneğ� bozmadan hışım, �nanç ve kararlılıkla dereler ve tepeler� aşarak ovalara �nd�. Güneş gülen yüzünü şaşmadan gösterd�, bozkırlar yeş�llend�. Bağrında m�lyonlarca yen� hayata merhaba ded�. Börtü böcek ve yaşam çeş�tl�l�ğ� doğa �le güçlü �şb�rl�ğ� �ç�nde y�ne. Aya, yıla yen�den merhaba demekte.
Pek� ya olsaydı nasıl davranırlardı acaba d�ye sorsak…
“İş�m� ger� �st�yorum“ döv�z� �le adalet �steğ�n�, OHAL ve KHK'larla s�nd�r�lm�ş b�r ülkeye haykırdı. Adalet �stemek Kutup ayılarını b�r an �ç�n beyaz kolay değ�ld�, tab� k� onlarca kez üst kökler�nden arındırıp �k� �nsan olarak üste �şkenceyle gözaltına alındı. Darp düşünel�m. Adları olsun Nur�ye Gülmen ed�ld�, hakarette uğradı, yerlerde ve Sem�h Özakça. Yıllarca süren sürüklend�. Ama o yılmadı korkmadı, eğ�t�mler�n�n ardından akadem�syen ve vazgeçmed�. Meşru ve haklı olmak böyle öğretmen olarak çalışma hayatına b�r şeyd�. Onun adı Nur�ye Gülmen’d�. g�rd�ler. Kend�ler�ne yaşam alanı Çoktan ber�d�r v�cdan ve cüzdanlarına K�raz toplama mevs�m�, er�kler dallayaratıp gelecekler�n� planladılar. İşe kayyum atanmış medya, uzun süre rında yeş�l�n renkler�ne boyalı. Karpuz- g�rerken ne torp�l ne de h�leye bulaştı- görmezden geld�ler Nur�ye'y�. lar çatlama ar�fes�nde tarladan lar. B�lekler�n gücü ve emekler�yle hak ett�ler. sofraya, beyaz peyn�re merhaba “Çok düşündüm, korkmak faydasız d�ye” demekte. Yaşam pınarındak� her canlı, Nur�ye’n�n yanında olmalıyım ded� yen� b�n yıllara varacak olan genler�n� B�r gece, KHK �le �nsan olma onurları öğretmen Sem�h. Nur�ye Gülmen ve taşıma mücadeles� �ç�nde. B�nlerce h�çe sayılarak yemek sofralarına k�l�t Sem�h Özakça artık b�rl�kte darp ed�l�p yıldır süregelen bu döngüye, ağzını vuruldu. Yüzb�nler� çoktan aşmış başka yerlerde sürüklen�yordu. Her gözaltına kocaman b�r karadel�k g�b� açmış olan mağdurlar g�b�. 150 b�ne yakın Kamu alındığında, �nsan olma b�l�nc�n� yükselemperyal�zm ve yerl� �şb�rl�kç�ler zarar çalışanın �ç�nde yaklaşık 50 b�n kadarda t�p sess�z yığınlara umut oluyordu vermekted�r. Akadem�syen ve öğretmen vardı. Öğretmen Acun Karadağ. Acun Hoca Vardır da çıt çıkmıyor kara tahtalara yerlerde sürüklen�p amel�yat masasına Küresel güçler, öyles�ne aç ve doymaz- tebeş�r değm�yordu. koşup kalb�ne p�l takıyor, “Cah�l kadın lar k�, Amazon Ormanları’ndan Antart�kalb�n tekl�yor zaten” d�yenlere, ka’nın buzullarına, Arab�stan çöller�ne Ded�k ya kara kıştan sonra bahar geld� kıskandıracak üslubuyla �le “Öleb�l�r�m kadar tahr�p etmed�kler� doğa ve gelen güneşle öyle b�r vak�tt�. Kasım ama �ş�m� ger� �st�yorum” d�yor. beraber�nde canlı türü bırakmamışlar- ayında, Ankara Yüksel caddes�ndek� dır. Yaşam alanları el�nden alınarak İnsan Hakları Anıtının önünde bel�rd�; KHK �le �hraç ed�len Vel� Saçılık da; hayatta kalma şansı kalmayan kutup �nce uzun başak m�sal� boy verm�ş en Sem�h, Nur�ye ve Acun’un d�ren�ş�ne ayılarının söyleyecek sözü var mıdır? güzel�nden �nsan. Onurlu ve d�k. katıldı. Her gün darp ve �şkence. Boylu
13
poslu vel� tek kolu olmadığı �ç�n pol�slerce yerde sürükley�p gözaltına alınması yetm�yor, plast�k merm�ler yağdırılıyor üstüne. D�ren�ş b�r avuç �nsanın kahramanca d�renmes�yle büyüyor. Büyüdükçe kardeşl�k tohumları f�l�zlen�yor. Ülken�n değ�ş�k yerler�nde, Kemal Amca Ders�m’de Sey�t Rıza Meydanında beden�n� açlığa yatırmış, evladından arta kalan kem�kler�n� �st�yor. Yaşı yetm�ş�n üzer�nde, baba olarak son görev�nde ölümü göze alıyor hücre hücre.
m�z ve haklı olduklarının �şaret� değ�ld�r de ned�r bu d�ren�şler? Kemal Gün, 90 günlük açlığının ardından KAZANDI! Devlet, katlett�ğ� DHKC ger�llalarından artakalan 165 kem�ğ� tesl�m ett� Kemal Amca’ya. Zafer, sadece d�renenler�nd�r! Bugün ülkede d�ren�ş�n öznes�d�r Nur�ye ve Sem�h. Açlık grev�n�n 76. günde tutuklanıp F t�p� hap�shaneye konuldular. D�ren�ş� dışarıda b�t�remeyeceğ�n� gören �kt�dar onları es�r almıştır. Açlık grev� 90. günde devam etmekted�r.
sordu. Fırsatı değerlend�rmeler�n� salık verd�. Ekled�; “Ne o grev mırev yok öyle b�r şey” ded�. Nur�ye �le Sem�h’e yapılan haksızlıklar hep�m�ze yapılmıştır. B�r ülke b�r avuç �nsanın d�renmes�yle zafer kazanamaz. Ama onlar b�r yol açtı. Yaprak b�le kıpırdamaz, send�kalar �şlevs�zleşt�r�l�r, DKÖ'ler�n kapılarına mühürler vurulurken yalnızca Halk Cephel�ler çıktı alanlara. Söküp attı vurulan mühürler�, mühürler�n�z yasaklarınız hükümsüzdür d�yerek.
Kamu Emekç�ler� Cephes�, yaptığı d�ren�şlerle ön açıcı oldu, ş�md� d�ren�ş�n ses� her yerde... Onlar, �ş�n� onurunu Okuyoruz Sem�h �le Nur�ye’n�n gelen �sterken hep�m�z �ç�n yatırdılar bedenlemektuplarını. “Yüksel’dek� ateş r�n� açlığa. İnsanlık değerler�m�z� sönmes�n, İnsan Hakları Anıtı‘nı korumanın, gasp ed�len bütün haklarıç�çeks�z bırakmayın” d�yorlar. mızı söke söke almanın, b�ze yasaklanan meydanları ger� kazanmanın yolu “Bırakmadılar, b�r kere görey�m bugün, Yüksel’� ç�çeks�z bırakmamaktan sarılayım “ d�yor Esra Özakça. Sevda, Düzce’de M�mar Alev Şah�n “Hırsız, geç�yor. Halka meydanlar yasaklanamaz kat�l ve darbec� değ�l�m” d�yerek tek başeğmeden olursa sevda olur. Bunu dey�p alanlara akmaktan, ne kadar çok da �y� b�lmekte Esra. Sem�h ve Vel�’n�n olduğumuzu, haklı ve güçlü olanın b�z başına d�ren�p �ş�n� �st�yor. annes�ne, İsra�l S�yon�st devlet�ne olduğumuzu anlatmaktan geç�yor. İstanbul'da AVM önünde öğretmen rahmet okuturcasına �şkence ed�l�yor, Yüksel‘e bırakacağımız ç�çeklerle Naz�fe öğretmen �ş�n� ger� �sted�ğ� �ç�n gaz sıkılarak ve yerlerde sürüklenerek dünyanın en güçlü ordularını yeneb�l�r�z. 60’lı günlerde 15 kere gözaltı ve . �şkencelere rağmen d�ren�p d�ren�ş�n� “Y�yorlar, �ç�yorlar„ yalanlarını ancak Ankara Yüksel’e taşıyacağını söylüyor. Acun, Vel� ve b�r avuç �nsan Yüksel’de k�tlesel sah�plenmem�zle, kend� d�ren�şe devam ed�yorlar. onurumuza sah�p çıkarak, halkın da b�r Bodrum’da öğretmen Eng�n Karataş adalet� olduğunu haykırab�l�r�z. Bugün ABD Başkanı Trump. küresel ısınmaya bunun b�ç�m�, ‘Nur�ye ve Sem�h’�n hava, kara ve den�zde eylem�n her karşı �kl�m sözleşmes�nde �mzamızı türlüsünü deney�p �ş�n� �st�yor. Talepler� Kabul Ed�ls�n‘ ş�arını her yerde çek�yoruz ded�. yaymaktır. Kapatılan onlarca gazete, TV, radyo ve dernek, tutuklanan b�nlerce gazetec�, Türk�ye Cumurbaşkanı Erdoğan, Hüsey�n KILIÇ akadem�syen, öğretmen, asker ve MÜSİAD toplantısında �şadamlarına pol�se d�renen b�r avuç �nsan... Terte- ,”OHAL’da zarar gördünüz mü ?” d�ye Malatya ses ver�yor. Erdoğan Canpolat, Umut Sertaç Özdem�r , Özkan Karataş ve Ceng�z Uğurlu �le 105 kez üst üste gözaltına alınıyorlar. Rekorlar k�tabına g�recekler d�ye, utanç rekoru d�ye üç gün ara ver�p tekrarlanıyorlar. 120. günlerde vazgeçmed�ler.
14
B�z�m Haz�ranımız Gez�’den Bugüne “Ve b�z�m b�r haz�ranımız B�r yıl kadar yetecekt�r dünyaya Çünkü yoğun ve ateşle yaşanmış Çünkü eller�m�z, başımız ve kanımız Hayasız pençeler�n� kokuyla g�zleyen B�r olgu olmayacaktır sana Ölüler�m�z toplanacaktır Doldurulan b�r kıyı g�b�.*
Dört mevs�m�, rüzgarı, karı Ay ışığına bayılıyor Ama kötülem�yor karanlığı. Ona b�r k�tap vereceğ�m Rahatını kaçırmak �ç�n B�r öğrenegörsün aşkı Ağacı o vak�t seyred�n.**
Türk�ye halklarına umut oluyordu. Halkın savaşcıları, Berk�n Elvan’dan tal�mat alıp halkın adalet�n� uyguluyordu. Berk�n'�n hesabı ah�rete kalmıyordu. Hayatlarının baharında �k� del�kanlı, Şafak ve Baht�yar, halkın adalet� olup hesap soruyordu. Şafak ve Baht�yar’ın yürek yankısı “S�zler� Esk�şeh�r’de Al� İsma�l, "Vurmayın Çok Sev�yoruz” çağrısı artık tüm ölüyorum" d�yordu kat�llere. Vura d�ren�şler�n yürek yankısı oluyor. vura katlett�ler Al� İsma�l’�... Ethem Gez� d�ren�ş� bugün, emeğ� ve onuru 4 yıl önce 31 Mayıs’ta �syana Sarısülük merm�lere s�per ed�yordu �ç�n d�renen emekç�ler�n d�ren�şler� durmuştu İstanbul... Sokaklardan gövdes�n�. Kana bulanıyordu caddelere, caddelerden Gez�’ye, �le sürüyor. Ankara Yüksel caddes�nKızılay... Hasan Fer�t uyuşturucu oradan Taks�m’e akıyordu halk. de yükselen d�ren�ş, yurt�ç� ve yurt çetec�ler�ne karşı Gülsuyu’nu Halkın coşkun akan sel� b�nler dışına yayılmış durumda. Faş�zm�n savunurken kat�ller�n s�lahlarından korkusu da bundan. Emeğ� ve onuru onb�nler, yüzb�nler oluyordu. Ayaklanma tüm Türk�ye'ye yayılıyor, çıkan kurşunlarla katled�l�yordu. �ç�n bedenler�n� açlığa yatıran Nur�ye Ahmet Atakan, Mehmet Ayvalıtaş, Gülmen, Sem�h Özakça AKP faş�zm� ülken�n dört b�r yanında d�ren�şler Abdullah Cömert d�ren�ş�n şeh�tler� tarafında gözaltına alınarak “Yen� büyüyordu. Artık her yer Taks�m, olarak toprağa düşüyordu. her yer d�ren�ş �d�. 4 yıl önce Gez� D�ren�ş�” yaratacaklar korkusuyGez�’dek� ağaçları yıkmaya gelm�şt� Ses ver�yordu Gaz� Mahalles�. Ses la tutuklandılar. ver�yordu Okmeydanı. Ses oluyordu Bugün tek koluyla Vel�, ak düşmüş AKP faş�zm�. Karşısında boyun Berk�n Elvan... Ekmek almaya eğmeyen b�r halk ve devr�mc�ler saçlarıyla Acun Hoca, Nur�ye �le vardı. Geleceğ�ne ve çevres�ne sah�p g�derken katled�lm�şt� kavgamızın Sem�h’�n d�ren�ş bayrağını yükseklerçıkıyordu. Faş�zm kend�nden olma- küçük komutanı "Çocuğu ekmeğe de taşıyorlar. Yüzlerce pol�s� �le gönderd�ler / G�tt� güneş� get�ryan her şeye düşmandır. Faş�zm, saldırıyor AKP faş�zm� d�renen �k� bütün canlılara düşmandır. AKP de d�"*** onurlu �nsana. Şa�r�n ded�ğ� g�b�, “B�z Aylarca küçük beden�yle Okmeydanı / gölgem�z� b�le ç�ğnetmey�z yakıp yıkıyordu, halk d�ren�yordu. Hastanes�'nde d�rend� Berk�n Elvan. adama!”**** D�renerek yaşamı örgütlüyordu... Uyan Berk�n Elvan d�yordu Türk�ye. Levent NAVRUZ Sonsuz ölümsüzlük uykusuna Tanıdığım b�r ağaç var dalarken Berk�n, tüm Türk�ye Etl�k bağlarına yakın (*)Turgut Uyar uyanıyordu. 3 m�lyon �nsan, Berk�n (**)Mel�h Cevdet Anday Saadet�n adını b�le duymamış Tanrının �ş�ne bakın. Elvan'ı ölümsüzlüğe yolcu ed�yordu. (***)Müşkat Erenus Gecey� gündüzü b�l�yor Berk�n Elvan umudun çocuğu olarak (****)Nazım H�kmeT
15
Sizin Gücünüz Bizim Türkülerimize Yetmez
Armutlu Armutlu sokaklarını adımlıyoruz. B�r el�m�zde bağlamamız, b�r el�m�zde g�tar ve d�l�m�zde söyleyeceğ�m�z türküler�n ezg�ler�… Şu yokuşu da çıktıktan sonra varacağız büyük halk sahnem�ze. İlk defa damda vereceğ�m�z konser�n heyecanı var. Aylar önces�nden başlamıştık çalışmalarımıza. Y�ne kend� hukuklarına b�le uymadan yasakladılar konser�m�z�. Evet, bu b�z�m �ç�n b�r sorundu. Ne dem�ş ustalarımız her sorun kend� çözümünü �ç�nde barındırır. Ne yapmak lazımdı, nasıl b�r cevap vermek gerekecekt�? Madem s�z b�r konser� yasakladınız b�zde her yerde Grup Yorum konser� yapacağız. Bakalım halkımızın d�l�ne k�l�t, yasak koyab�lecek m�s�n�z? Saat�n gelmes�n� bekl�yoruz. Aklımız d�ğer arkadaşlarımızda. Yan� Gaz� ve Örnektepe’de. Bu sefer halkımız Yen�kapı’ya gelmeyecek b�z g�deceğ�z yoksul mahalleler�m�ze. Ve geld� çattı saat�m�z. Dam olarak seçt�ğ�m�z ev bundan 16 yıl önce Kahramanlık destanının yazıldığı Şenay Hanoğlu’nun D�ren�ş ev�. Ağırlığını omuzlarımızda h�ssederek çıkıyoruz dama. Önlükler�m�z, pankartımız, enstrümanlarımız hazır. Ve başlıyor �lk şarkımız... “Özgürlüğün Ferhat’ıyız sevdamız kalmaz yarına Z�ndanı da dağları da del�p geçen yürek b�z�m Dört duvarı yol eyley�p yürümek b�z�m Dorukları duman g�b� bürümek b�z�m…” Evet sevdalar da, dağlar da b�z�m. Meydanlar, sokaklar, damlar da b�z�m. O halde devam ed�yoruz konser�m�ze. B�l�yoruz k� bugün konser�m�ze gelemeyen yüzb�nlerce �nsanın aklı yüreğ� b�zde. Faş�zm koşullarında devr�mc� sanatçılığın gerekler�n� yer�ne get�r�yoruz. Devam ed�yor umutlu şarkılarımız, susturulamayan sloganlarımız. Arkamızda Boğazın mav� suları. İlmek �lmek emekle örülmüş gecekondu evler� önümüzde. Halaylarımızın coşkusu sarıyor her yanı. İn�yoruz damdan kurulan halaya karışıyoruz. Sonra b�r slogan duyuyoruz dünya halkların kardeşl�ğ�n� d�le get�ren. El pueblo un�do jamas sera venc�do! B�z de konser�m�ze katılan m�saf�rler�m�z� selamlıyoruz. Ve çek�len halaylardan sonra gel�yoruz konser�m�z�n sonuna. B�r ses duyuyoruz. “Dağlara gel dağlara’yı söyley�n gızım” d�yen. Teyzem�z b�zden Dağlara Gel’� söylem�m�z� �st�yor. Dünden söylemeye razı olan
16
b�z hemen teyzem�z� kırmadan başlıyoruz söylemeye. Teyzem�z öyle candan söylüyor k� onu görünce mutlu olmamak elde değ�l. Şarkı b�tt�kten sonra ‘sağolun gızım’ dey�p ev�n�n yolunu tutuyor. B�z de enstrümanlarımızı kılıflarına yerleşt�r�p Cemev�’n�n yolunu tutuyoruz. B�razdan mahallen�n her tarafından duyulacak olan şarkılarımızı d�nletmen�n mutluluğunu yaşayacağız. Açıkçası b�raz ted�rg�n�z bu konuda. Ses s�stem�nde b�r sorun olup olmayacağını merak ed�yoruz. Son kontroller�m�z� de yaptıktan sonra c�hazımızı çalıştırıyoruz. Tüm Armutlu İstanbul Şafaklarını d�nl�yor ş�md�. B�zde 18 metrel�k pankartımızı açmak �ç�n uğraşıyoruz. Ve o da açılıyor sonunda. Arkadaşlarımız gece boyu uyumayarak yaptılar bu pankartı. Tab� hasımlarımızın yüzünü de görmel�yd�n�z. Afallamış b�r şek�lde ne olduğunu anlamaya çalıştılar gün boyu. Pankartı b�le ancak �k� gün sonra pankartı çaldılar. Kolekt�f çalışmayı, yaratıcılığı ve emeğ� gördük dam konserler�m�zde. Olmaz, yapılamaz den�len her şey� başarab�leceğ�m�z�n kanıtı olarak tar�he geçt� dam konserler�. Yorum tar�h�ne yen� gelenekler eklend�. Ded�k b�r kere halk neredeyse b�z oradayız. Ne meydanları yasaklayarak halkı b�t�reb�l�rs�n�z ne de Yorum’u. Halk aydını olmak, halkın �ç�nde olmayı gerekt�r�r. B�z sadece bu gereğ� yer�ne get�rd�k.
17
Gazi Gaz� mahallles�ndey�z... 23 N�san’da Yen�kapı'da yapacağımız 7. Bağımsız Türk�ye konser�m�z, bu sene y�ne val�l�k tarafından yasaklandı. Yasaklama gerekçes� her zamank� g�b� "güvenl�k”, “provokasyon olma �ht�mal�"... 5 sene boyunca tek b�r k�ş�n�n burnu kanamadan yaptığımız konserler�m�zde ş�md�ye kadar k�mseye zarar gelmem�şt�r. Ne zaman k� konserler�m�z yasaklandı; �şte o zaman �nsanlarımız gözaltına alındı, gaza boğuldu, �şkenceler gördü, esas provokasyonu yaratanlar, kend�n� apaçık göster�yor bu tabloda. Konsere �k� gün kala konser�m�z yasaklandı. O güne kadar bütün hazırlıklarımızı eks�ks�z yaptık, provalar, tekn�k hazırlıklar her şey� hazır ett�k. Sahnem�z, ses s�stem�m�z güvenl�k önlemler�m�z ama gel�n görün k� Yorum’un m�lyonları b�r araya get�rme gücünden korkan b�r �kt�dar var. Konser�m�z� yasaklamalarının tek neden� onların korkularıdır. B�z ne yapacağız çares�zce bekleyecek m�y�z? Konser�m�z yasaklandı, yapmayalım mı d�yeceğ�z? Hayır en meşru hakkımız olan konser yapma hakkımızı sonuna kadar savunacağız, bunu bütün b�r halkı katarak yapacağız ded�k. "23 N�sanda Herkes Grup Yorum, Her Yer Grup Yorum" çağrısıyla herkes� bütün meydanlarda, sokaklarda, bulunduğu her yerden Yorum şarkılarını söylemeler�n� �sted�k. Büyük sahnem�z, ses s�stem�m�z yok. Ama her yer� Grup Yorum, herkes� Grup Yorum olmaya çağırdığımız günde, b�z de yoksul mahalleler�m�zden, gecekondulardan çıkıp boğazımızı sıkacaklar ded�kler� yerlerden konser�m�z� yapalım ded�k. Yasaklarsanız b�z de yoksul gecekondulardan, en çok umut olduğumuz yerlerden konser�m�z� yaparız ded�k ve bu sefer evler�n çatılarını, damlarını konser sahnem�z yaptık. Umudun ses�n�n yükseld�ğ� yerlerden b�r� de Gaz� Mahalles�'yd�. Konser�n yasaklandığını duyunca tab� hemen b�r hızla dam konserler�m�z�n hazırlıklarına başladık. B�r gün önces�nden Sek�zevler bölges�nde b�r gecekondu bel�rled�k, ev sah�b�yle konuştuk "Çatınızda konser yapacağız, çıkıp konser yapab�l�r m�y�z" ded�k. "Seve seve ver�r�m" ded� ablamız, tab� mahalle sak�nler� gar�p gar�p bakıyorlar. B�r yandan merak ed�yorlar; bunlar buraya ne yapmaya gelm�şler, ev�m�z� m� yıkacak, yen�den m� yapacak ne yapacaklar d�ye meraklı gözlerle b�z� �zl�yorlar.
18
Grup Yorum üyes� olduğumuzu söyley�nce rahatlıyorlar "Haaa abla konser m� var, b�z de gelel�m" d�yorlar heyecanla. "Bekley�n konser�m�z olacak" dey�p d�ğer hazırlıklar �ç�n ayrılıyoruz. Yer�m�z ve ses s�stem�m�z hazır, sıra geld� bunu kulaktan kulağa duyurmaya. O gün mahallem�zde sev�len b�r�n�n düğünü var, b�z de katılıyoruz. Konser yasaklandıktan sonra �lk sahnem�z orası oluyor, konser�m�z�n yasaklandığını ve her yer� konser alanına çev�receğ�m�z� duyuruyoruz. Düğün, Grup Yorum sloganlarıyla �nl�yor. Heyecanlıyız, tar�h�m�zdek� �lklerden b�r�n� daha gerçekleşt�receğ�z. B�r an önce sabah olsun �st�yoruz. Konser günü, sabah erkenden son hazırlıklarımızı tamamlıyoruz. Pankartlarımız, önlükler�m�z, bağlamamız, g�tarımızla Gaz�' ye varıyoruz. Her yer sak�n, pazar sess�zl�ğ� var. Bakalım bu sess�zl�k ne zaman bozulacak? Gaz�' de o gün �ç�n yapacağımız �şler� yapmaya başlıyoruz, sabahtan mahallen�n �ç�nde "Konser Yasaklarını Tanımıyoruz" pankartlarını asmaya başlıyoruz. Yen�kapı'da asamadıysak pankartlarımızı bütün b�r mahalle b�z�m. Her yer konser alanı, her yere yayılıyor sloganlarımız… Konser alanına �nsanları get�rmek �ç�n herkes b�r yere g�d�yor, Düz'den, Nalbur'dan, Sek�zevler' den, Son Durak'tan, Barajüstü'ne her yerde kulaktan kulağa Grup Yorum konser çağrısı yapılıyor ve �nsanlar yavaş yavaş toparlanmaya başlıyor. Gün �ç�nde AKP' n�n pol�sler�n�n b�r ted�rg�nl�ğ� var. Öyle k� bu korku onlara Gaz�' de �k� toma ve sayısını sayamadığımız zırhlı teneke araçlarıyla gezmes�ne neden oluyor. "H�çb�r şeye benzemez vatanını satanın korkusu" sözü �şte böyle somutlanıyor, Gaz�' de yaptıkları katl�amlara, halka saldırılarına, zulümler�ne karşı çıkacak olan ses�n korkusu bu. Konser saat� yaklaşıyor ve konser yapacağımız yere g�tmek �ç�n hazırlanıyorduk. Ses� yerleşt�rmek �ç�n g�tt�ğ�m�zde gördük k�, konser yapacağımızı duyan kat�l pol�sler pusuda bekl�yorlar... Gün �ç�nde halka gözdağı ver�rces�ne TOMA’larla, akreplerle gezen pol�s, bu sefer de konser alanımızda terör est�rmeye gelm�ş bell� k�. Bak d�yor ben�m kaç tane TOMA’m var, sırf mahalle �ç�nde 36 tane zırhlı aracım var bana karşı koyamazsın. Ama o öyle değ�l halk, derya den�zd�r; onlarca, yüzlerce, b�nlerce yürek aynı duygu, düşüncede, aynı amaç �ç�n b�rleşt�ğ�nde halkın yaratıcılığı ve üretkenl�ğ� karşısında faş�zm�n hükmü yoktur. Ne ordusunun ne de pol�s�n�n, b�zzat yaşadık ve gördük. B�z de çares�z değ�ld�k. Gaz�'n�n bütün sokakları, bütün evler� b�z�md�r ded�k ve kend�m�ze yen� b�r çatı, konser sahnes� bakmaya başladık. İnsanlar bekl�yorlardı. Hal�yle herkese durumu açıkladık ve beklemeler�n�, konser�m�z� öyle ya da böyle mutlaka yapacağımızı ve asla vazgeçmeyeceğ�m�z�, b�zden haber beklemeler�n� söyled�k. H�ç k�mse umutsuzluğa, �nançsızlığa düşmem�şt� "Yok b�z buradayız, b�l�yoruz, bekleyeceğ�z" ded�ler. Hem güvenl�k açısından, hem de konser yapacağımız alan açısından uygun b�r yer bakıyorduk. Malum karşımızda; ağzımızı açtığımız anda, umudun türküler�n� duymaya başladığı anda saldıracak b�r düşman var. Konser yapmamızı engelleyen ve her sene �nsanlarımızı gözaltına alıp, �şkence yapan b�r düşman. Elbettek� saldırılara karşı b�r önlem almalı ve ona göre b�r yer bulmalıydık. Herkes yer bulmak �ç�n seferber oldu ve sonunda b�r yer bulduk. Fakat orada da farklı b�r sorun çıktığı �ç�n an�den karar alıp Sek�zevler'de Merd�ven Park' a g�tt�k. Parkın önünde, �lk düşündüğümüz yer olan ev�n çatısına çıktık. Hemen ses�m�z� kurduk, akordlarımızı yaptık ve hızla konsere başladık. Sahne �ç�n kullanacağımız pankartlarımızı açtık, Mah�r'�n kerp�ç ev d�ren�ş�nden bugüne, Grup Yorum da tesl�m olmama geleneğ�ne b�r halka daha ekled�. Bunu düşünerek bu geleneğ� yaratan Mah�r'�n resm�n�n olduğu b�r pankart ve hemen sonra konser yapma ısrarımıza ve kararlılığımıza denk düşecek b�r sloganla "S�z b�z�m tesl�m olduğumuzu nerde gördünüz?" pankartını açtık ve "Emperyal�zme ve Ol�garş�ye Karşı İLLE KAVGA" çağrısı yaptık. Konser�
19
yaptığımız yer sank� stadyum g�b�yd�, sahnem�z yoldan yüksekte, her yer� göreb�ld�ğ�m�z b�r yerdeyd�, uzun apartmanlar etrafımızda yüksel�yordu, stadyumlarımız yok belk�; ama yoksul gecekondularımızın çatıları var. Apartmanlardan, parkın �ç�nden, parkın aşağısında kalan esnafların önüne b�r�ken �nsanlar konser�m�z� coşkuyla �zl�yorlardı. Konser devam ederken yolun aşağısına b�r akrep ve b�r toma geld�. B�z halaylar çek�p şarkılar söylerken b�r yandan korna çalarak �nsanları ted�rg�n etmeye, ses�m�z�n ulaşmasını engellemeye çalışıyordu. Parkın aşağısına, esnafların önüne onar k�ş�l�k gruplar hal�nde �nsanlar b�r�km�şt� konser� �zley�p şarkılara eşl�k ed�yorlardı. B�z artık son şarkılarımızı söylerken parka b�r akrep g�rd�. Bu sefer erkenden duyamamış olacaklar, yer�m�z� bulamamış olacaklar k� saldırmak �ç�n geç kaldılar. B�z şarkılarımızı söylemeye devam ett�k, son şarkımız Haklıyız Kazanacağız’ la b�t�receğ�m�z� söyled�k, apartmanlardan tencere-tava sesler�, alkış sesler� gel�yordu. Pol�s anons geçmeye başladı; “Dağılın, dağılmazsanız müdahale edeceğ�z" her zamank� korkak, ürkek sesle bağırıyorlardı, her anonsunda daha da güçlü söyled�k marşımızı. Neden ve ne hakla müdahale yetk�s� görüyordu kend�nde? Şarkımızı söylemem�ze engel olamadı. Konser�m�z�n sonunda, faş�zme asla tesl�m olmayacağımızı ve onu yeneceğ�m�z� söyleyerek b�t�rd�k. Konser�m�z� çok coşkulu b�r şek�lde gerçekleşt�rd�k ne pol�s saldırısı ne de başka b�r şey bu konser� yapmamıza engel olamadı, h�çb�r zamanda olamayacak. Faş�zm yasaklar! bunu yıllardır yaşıyoruz, b�l�yoruz ama b�z de vazgeçmey�z b�z�m değerler�m�z, haklılığımız ve meşruluğumuz, türküler�m�z faş�zm�n yasalarından daha güçlüdür… Bu 32 yıllık tar�h�m�zde defalarca kanıtlanmıştır. Bugün m�lyonlara ulaşmamız bu ısrarın, halkın sevg�s�n�n ve sah�plenmes�n�n sonucudur. B�r Yorum üyes�n�n o gün yaşadıklarından anlatımı; "Pol�s saldırısı başladı gaz atmaya ve s�lahlarla üzer�m�ze koşmaya başladılar, o arada yanımda �k� arkadaşımla b�rl�kte b�r apartman boşluğuna atladım. Ev sah�b� abla perdey� açınca üstümde önlük, el�mde m�krofonla görünce şaşırdı ne yapacağını b�lemed� sonra b�z� �çer� aldılar. Çaldığımız kapı yatak odasına açılıyormuş b�rden ayakkabılarla dalmış olduk, “kusura bakmayın" ded�k. Konser�m�z� yasakladıklarını ve damlarda konser verd�ğ�m�z�, yasakları tanımadığımızı her yer� konser alanına çev�rd�ğ�m�z� anlattım, "burada şarkı söylerken m� saldırdılar" d�yerek şaşkınlığını bel�rtt�... B�z� çok �y� karşıladılar gazdan görem�yoruz d�ye gözler�m�ze l�mon sürdüler, sonra oturttular a�len�n heps� evdeyd� çocukları özell�kle b�r yandan şaşkınlıkla b�r yandan umut dolu bakıyorlardı, ben Grup Yorum üyes� olduğumu söyled�m, "g�tmey�n bugün burada kalın bunlar s�z� bırakmaz" ded�ler b�z de "arkadaşlarımızı bulmamız gerek�yor hemen çıkalım" ded�k, olmaz çay �çmeden bırakmam ded� çay �kram ett�, el�m�zde kablolar ve m�krofon vardı onun �ç�n de poşet verd�. "Bu böyle olmadı" ded� abla b�z de y�ne ayrıca çayınızı �çmeye gel�r�z ded�m.. Ev�n kızı "keşke böyle tanışmasaydık" ded� ben de böyle günlerde tanışmak daha güzel dey�p teşekkür ederek evden ayrıldık. Dışarı önce ab� çıktı baktı. Sokakta apartmanların önünde �nsanlar vardı, b�r apartmanın önünde yaklaşık 10 k�ş� toplanmış bağırıyorlardı "heps� b�z�m evladımız, heps� b�z�m çocuklarımız, h�çb�r şey yapamazlar" d�ye sonra b�z çıkarken b�z�m arkamızdan bağırdılar durun g�tmey�n s�z� de alırlar b�raz bekley�n, apartmanlara söyler�z heps� kapısını açar, hep�m�z�n kapısı açık s�ze ded�ler, b�z de arkadaşlarımızı bulmamız lazım g�tmem�z lazım ded�k, oradan yaşlı b�r teyze ben de geley�m m� ded� s�ze kalkan olurum beraber yürürüz ded�, g�der�z bu şek�lde sorun yok ded�k. B�z g�derken arkamızdan alkışladılar. Halk sokaktaydı ve b�ze her şek�lde sah�p çıkmaya hazırlardı. B�z de ara sokaklardan yürüyerek d�ğer arkadaşları bulmaya g�tt�k. Akrepler vızır vızır geç�yorlardı, ne yapacağını b�lemez halde ac�zce dolaşıyorlardı. B�r konsere b�le hazımsızlıkları �şte böyle. İkt�darın yönetememe kr�z�n�n der�nleşmes� bu tahammülsüzlüğü doğuruyor. Halktan, halkın örgütlenmes�nden ne kadar korktuklarını göster�yor aynı zamanda. Bu korkuları onların sonu olacak. Halkın sah�plenmes�, yaratıcılığımızla ve üretkenl�ğ�m�zle h�çb�r güç, h�çb�r yasak önümüzde duramaz. Bunu da böylece gösterm�ş olduk. Faş�zm�n yasaklarını tanımayacağız, türküler�m�z� �nsanlara d�lden d�le ulaştırmaya devam edeceğ�z. K�m� zaman büyük sahnelerde, k�m� zaman kamyon kasalarında, gecekonduların çatılarında ama b�r şek�lde halkımızla b�rl�kte olmanın yollarını bulacağız. Umudun türküler�n� hep b�r ağızdan söylemeye devam edeceğ�z. "Emperyal�zme ve faş�zme karşı İLLE KAVGA" çağrısını her yerde haykırmaya, bu çağrıyı büyütmeye devam edeceğ�z…
20
Örnektepe Örnektepe... Çatışma ortasında b�r konser... ‘Emperyal�zme ve Faş�zme Karşı İlle Kavga’ d�yerek m�lyonları b�r araya get�receğ�m�z 7. Bağımsız Türk�ye konser� �ç�n heyecanla sıvadık kollarımızı. Bu yıl ‘Konser yasaklanır mı? Yasaklanırsa ne yapacaksınız?’ sorusuna cevabımız çok nett�. ‘Her yer� konser alanına çev�r�r�z. Her Yer Grup Yorum Herkes Grup Yorum’ ded�k. Konser alanlarımız, yürekler�m�z�n eller�m�zle beraber kenetlend�ğ� yerlerd�r. Umutla parıldayan gözlerle aydınlattığımız yerlerd�r. İşte görmeye tahammül edemed�kler� budur. B�z�m sahnem�z 2 metre yüksekl�ğ�ndek� b�r platformdan �baret değ�ld�r. Sahnem�z alanın bütünüdür. Herkes Grup Yorum her yer Grup Yorum’ dur o alanda. K�m engel olab�l�r k� Kızıldere’den bugüne çağlayan bu coşkun sele? İşte bu duygular arasında ‘yasak’ kel�mes� ne kadar bas�t kalıyor değ�l m�? Yasakladığınız b�r alandı, onlarca alandan, meydandan çoğalarak yankılanan ses�m�z yasağınıza cevabımızdı. Yetmed� kurulan sahneler�m�ze saldırdınız. Sahne bulamaz mıyız sandınız? Kamyon kasalarından, damlardan, çatılardan haykırdık ‘ yasaklarınız vız gel�r b�ze vız!’ B�z�m �ç�n de b�r �lkt� kamyon kasalarına, çatılara çıkmak. Bu sene farklı olarak 3 yerde olacağız ded�k; Gaz�, Armutlu ve Örnektepe. Örnektepe ek�b� olarak konser� nerede yapab�l�r�z, nereye çıkab�l�r�z d�ye b�r �k� gün mahalle �ç�nde gez�nd�kten sonra Erzurum meydanında yapmaya karar verd�k. Küçük b�r meydan ancak mahallen�n en merkez� yer� d�yeb�l�r�z. Yol boyunca sıralanan apartmanlara bakındık. Çıkab�leceğ�m�z çatı, dam, balkon �ç�n uygun yer aradık. İnsanlarımız, vazgeçeceğ�m�z� düşünüp ‘Başka b�r yere almayın. S�z gel�n b�z bu konser� yaparız.’ ded�ler. Elbette güven�yoruz. İsted�ğ�m�zde başaramayacağımız h�ç b�r şey yok bunu gayet �y� b�l�yoruz.
21
Yer�m�z� alternat�fl� bel�rl�yoruz. Daha öncek� konserler�m�zden deney�mler�m�z var. Son dak�ka değ�ş�kl�kler, aksamalar mutlaka oluyor. Bu nedenle yer�, ses c�hazını ve �ht�yacımız olan şeyler� yedekler� �le ayarlamaya çalışıyoruz. Heyecanlıyız, hem de nasıl! Ortak b�r repertuarımız var 5 şarkılık. Pol�s saldırısı muhtemel; ancak her koşulda yapacağız d�yoruz. Tek b�r k�ş�de olsak o çatıya çıkacak şarkılarımızı söyleyeceğ�z. Her yer� gaza boğsalar, tek b�r k�ş� kalmasa b�le aşağıda, b�z var gücümüzle söyleyeceğ�z faş�zm�n yüzüne yüzüne d�ren�ş türküler�m�z� ve zafer marşlarımızı. Sabah b�r araya gel�p son hazırlıklarımızı yaptık. 2 ek�p mahalle �çer�s�nde konsere çağrı yaparken, b�r ek�p de alandak� hazırlıklarla �lg�len�yordu. Yavaş yavaş �nsanlar toparlanmaya başladı. Meydan kalabalıklaşıyor, saat yaklaşıyor. B�z�m de m�dem�zde uçuşan kelebekler�n sayısı artıyordu. Bu duyguyu m�krofonu el�m�ze her alışımızda, b�r eylemde pankartın ucunu tutuşumuzda , sloganı attırmadan önce, her konuşmanın başında, aldığımız her yen� �ş, konuştuğumuz her yen� �nsanda, her sefer�nde aynı yoğunlukta h�ssed�yoruz. İşte damarlarımızda sıcak sıcak yayılan bu duygunun adı devr�mc� coşku, devr�mc� heyecan. Pol�s�n zırhlı araçları dolaşmaya başladı mahalle �çer�s�nde. Göz göze gel�yoruz �ç�ndek�lerle. Konser�n başlamasına 1 saat var. İnternet üzer�nden Armutlu’nun haberler�n� alıyoruz. Merak �çer�s�ndey�z acaba Gaz�’de Armutlu’da nasıl geçecek? ‘Sanırım b�z�m konser�m�z erken başlayacak.’ d�yoruz gülüşerek. Hep�m�z çok �y� b�l�yoruz k�, Yorum konserler� sadece şarkı söyleme-alkış alma değ�ld�r. Yorum konserler�nde ad�l b�r düzene da�r umutlar yeşer�r, kurtuluşun yolu berraklaşır... Bu yüzden konserler�m�z, �k� �deoloj�n�n �rade savaşına sahne olur. Evet, b�r savaş. Haklı �le haksızın. Ezen ve ez�len�n. Devr�m �le düzen�n savaşı. Tüm yasaklamalara, engellemelere rağmen, alanlara meydanlara, kamyon kasalarına, damlara çatılara çıkarak, n�ce bedeller ödeme pahasına konserler�m�z� gerçekleşt�rerek bu �rade savaşında kazanan b�z olacağız. B�l�yoruz bugün yasaklara karşı söyled�ğ�m�z her söz attığımız her adım yarın tekrardan b�r araya get�receğ�m�z m�lyonların garant�s�. Mahallede zırhlı araçlar tekrardan geçerken önümüzden, saldırı başladı. Düşman namertt�r, meydanda mertçe cenge g�rmez, g�remez. Korkakça, s�ns�ce saldırır. Açıp kapıyı elden atılan gaz bombalarından attılar üzer�m�ze ve gün b�z�m �ç�n erkenden başlamış oldu. Önce b�rb�r�m�ze, sonra meydanı dolduran gaza, pol�se bakıp hemen çatıya çıkmalıyız ded�k. B�r grup d�kkatler�n� �ler�ye doğru çek�nce kaptık ses s�stem�m�z�, megafonumuzu, bağlamamızı, pankartımızı koşmaya başladık çatıya doğru. Aslında daha kalabalık b�r gruptuk; ancak pol�s saldırısından dolayı dağıldığımız �ç�n sadece 3 k�ş� b�r araya geleb�ld�k. Tek de olsak çıkacağız dem�şt�k. D�ğer çıkma balkonlu dam, son dak�ka �ptal olduğundan alternat�f�m�z meydandak� 2 katlı b�r ev�n daracık çatısı �d�. El�m�z kolumuz dolu yarım metre yüksekl�ğ�nde, �nce dem�rler�n, çatıyı tutan tahtaların arasından sürüne sürüne geçerken aks�yon f�lm�n�n en can alıcı sahneler�nden b�r�ndeym�ş g�b� h�ssett�k desek abartmış olmayız. Bu esnada pol�s �n�p �nsanlarımıza s�lah doğrultarak gözaltına almaya çalışıyor, pencereden bakan halka tehd�tler savuruyordu. Tartışma sesler�ne kulak kabartmışken, ardından ‘kat�lleerrr, defoluuunn’ sesler� �le �rk�ld�k. Ne oluyor d�ye bakmaya kalmadan b�n�p akreplere g�tt�ler. Halkımız, onlara en güzel cevabı verm�şt�.
22
Kısa b�r süre sonra pol�s�n saldırısı �le beraber d�nley�c�ler�m�z�n d�ren�ş� de başladı yen�den. Onların cephes�nden laf ağızdan çıkmıştı b�r kere, ‘S�z gel�n b�z bu konser� yapacağız’ dem�şlerd�. Bu �dd�anın altı �nançla, güvenle ve sevg� �le doludur. İşte Grup Yorum’u halk yapan budur. Gözaltına alınacağını, tutuklanacağını belk� de vurulacağını b�le b�le oradadır. Bu konser� yapılab�l�r kılan, pol�t�kalalarımıza güvenen halkımızın m�l�tanlığı, cüret� ve �nancıdır. Örnektepe’de belk� m�lyonlara seslenmed�k. Öyle har�ka ses s�stem�m�z de yoktu. Hatta aks�l�k bu ya el�m�zdek� taşınab�l�r hoparlörümüz de çalışmadı. B�r çok eks�kl�ğe rağmen m�n� konser�m�z süres�nce çok şey öğrend�k. Dolu dolu �d� her b�r dak�kası. B�r yanda kurulan bar�katlar, bar�katlarda pol�s�n g�r�ş�n� engellemek �ç�n durmadan çatışanlar, b�r yanda b�z ve hemen aşağıda şarkılara eşl�k ed�p halay çeken �nsanlar... Ve ortalık toz duman. Bu aşamadan sonra halkımızın �st�hbarat ağı devreye g�r�yor. Gözümüz kulağımız onlar. Teyzeler�n haberleşme ağı 4 sokak öteden başlıyor. Balkonundan sarkıp bel�ne kadar sokakları gözetl�yor b�r�, bağırıyor alt sokaktak� b�naya ‘burdan gel��yylerr çocuklara söyle’. Oradak� abla da b�r alt b�naya ve haber böyle b�ze kadar ulaşıyor. Kapılar açılıyor ardı ardına. B�r ara alanda neredeyse k�mse kalmadı. Artık herkes pol�s� mahalleye b�r daha sokmamaya k�l�tlenm�şt�. Sokakların g�r�ş çıkışlarında bar�katlarındaydı herkes... Bu son parçamız b�t�r�yoruz dey�nce aşağıdan yaşı genç b�r arkadaşımız heyecanlı ses�n� b�raz yatıştırarak ‘Abla s�z devam ed�n b�z buradayız' d�ye seslend�. Güven veren, sah�plenen hal� b�z� çok duygulandırdı. Şu yarım gün �çer�s�nde gördükler�m�z, halkımız �ç�n her şeye değer, ded�rtt� b�r kez daha. Konser b�tt� ama gün b�tmed�. Hazımsızlığından saldırmaya devam ett� AKP’n�n k�ralık kat�ller�. Aralarda �nsanları gözaltına almaya çalıştılar. Örnektepe sokakları da halkı g�b�. Açıver�yor kucağını saklıyor sen�. Had� bakalım bulab�l�yorlarsa bulsunlar. Bu mahalle b�z�m... Erzurum meydanında yan yana sıralanan b�rkaç dükkan var. Dükkanların önünde d�z�l� sandalyeler, önünde tam da çökmel�k b�r kaldırımı var. Akşama doğru yüzlerde mutlu, sak�n b�r gülümseme �le yayılmıştı günün kahramanları sandalyelere, kaldırımlara. Sohbet ederken, herkes�n gözünün önünden gündüz yaşadıklarımız b�r f�lm şer�d� g�b� geç�yordu. Oradak� k�mse sey�rc� değ�l, başrol oyuncusuydu b�z�m �ç�n. Evet çekt�k ve ekled�k tar�h arş�v�ne b�r kez daha. Dün kamyon kasalarında karşılarına çıkan Yorum, bugün damlarda, çatılardaydı... ‘Seneye ne yapacaksınız abla, uçaktan atlasanıza’ d�yordu b�r�. B�r d�ğer� ‘vallah� görevl� olmam. B�r dahak� seneye �zlemek �st�yorum konser� ded�. Ş�md�den heyecanla bekl�yoruz 8. Bağımsız Türk�ye konser�n�. Sohbet� sonlandırıp g�tmeye hazırlanırken çakmak çakmak gözler� �le fırlayıp b�r çocuğumuz ‘Ne b�l�yonuz belk�m 8.s�n� gerçekten de bağımsız b�r Türk�ye’de yapacağız ‘ded�. Sözümüz olsun sana küçük arkadaşımız, zafer türküler�m�z� söyleyeceğ�z hep b�r ağızdan özgürleşt�rd�ğ�m�z topraklarımızda...
GRUP YORUM
23
ayÄąn fotosu
24
AÇLIKLA TERBİYE Sen bir gün doyurmazsan karnını Elin ayağın karışır birbirine Tansiyon düşer Şeker çıkar Söz geçiremezsin işkembene Afrika'daki çocuklara için sızlar Yarabbi sen koru Düşüverir dudaklarından Açlıkla terbiye etme bizi Her yemeğin ardından Ankara'nın göbeğinde iki insan Açlığa yatmışlar duydun arkadaştan Anlam veremedin değil mi Bir zafer çıkar mı açlıktan Tanrın terbiye eder mi bilmem Açlıkla seni beni bizi O iki yiğit öğretmen Hala öğretiyor Açlıkla terbiye ediyor hepimizi Muzaffer GEZER
25
Kuzey Kore... Devrimcilerden Dinleyin! “Gülmek yasak!” “İnternet yasak!” “Herkes aynı saç model� kest�recek!” “Herkes aç!” “Herkes yoksul!”
güdümünded�r.
İlk gün K�m İl Sung ç�çek bahçes�n� görmeye g�tt�k. Ç�çeklere çok önem ver�yorlar. Oradak� ç�çekler�n çoğunun h�kayes� var ve b�r çoğu da başka ülkeler�n hed�ye ett�ğ� ç�çekler. En başa da Sur�ye’n�n ç�çeğ�n� koymuşlar. Kore Demokrat�k Halk Cumhur�yet� Çünkü şu an emperyal�zm c�dd� (KDHC) hakkında, böyle abartılı ve şek�lde Sur�ye’ye saldırıyor ve Sur�ye karalamaya dönük çokça karalama ABD ve �şb�rl�kç�ler�ne karşı savaş özell�kle yayınlanıyor burjuva K�m İl Sung, savaşçı b�r a�len�n basında. Grup Yorum olarak çocuğudur. A�les�n�n çoğu bağımsız- sürdürüyor. Kuzey Kore, Sur�ye yönet�m�n� kes�nl�kle destekl�yor. Ant�-Emperyal�st Cephe �le b�rl�kte, lık savaşında şeh�t düşmüştür. B�r emperyal�stler�n sürekl� hedef tek kend�ler� kalınca doğallığında b�r B�r sonrak� gün, K�m İl Sung’un gösterd�ğ� KDHC'den aldığımız önder olmuştur. Daha sonra oğlu doğum günüydü. Doğum gününde davet üzer�ne yola çıktık. K�m Jong İl önder oluyor. Şu anda asker� törenler�n� �zlemeye g�tt�k. �se, tüm dünyada 'Acımasız kat�l, Öncel�kle şunu bel�rtmek gerek�r k�, Sosyal�zm �le yönet�len b�r ülke d�ktatör' den�len K�m Jong Un çok d�s�pl�nl�, etk�l� b�r yürüyüştü. İlk olduğu �ç�n Kore, emperyal�zm�n önderd�r. önce askerler�n heps� K�m Jong Un'u sürekl� saldırılarına maruz kalıyor. Toplam 5 gün kaldık Kuzey Kore’de. selamladılar. Ordu geçt�kten sonra da s�lahların heps� göster�ld�. Burjuva KDHC, 1945 yılında, Japonlara karşı Her gelen�n yanında b�r Korel� b�r bağımsızlık savaşı ver�p kazanmıştır. görevl� oluyordu. B�z�m de yanımız- basın, geç�t tören�n� ABD'ye karşı Bu tar�hten ber�, sosyal�zm �le da genç b�r Korel� arkadaş vardı. Bu m�s�lleme yaptığı g�b� kışkırtıcı b�r d�l kullandı. Oysa her yıl aynı şek�lde yönet�lmekted�r. Ama sadece k�ş� bütün gez� boyunca b�z�m yapılan tören, b�r gövde göster�s� ülken�n kuzey bölges� bağımsızdır yanımızdaydı, her g�tt�ğ�m�z yerde ve sosyal�zm �le yönet�l�yordur. b�ze anlatıyordu her şey�n h�kayes�- değ�l, emperyal�zme karşı sosyal�zm� savunma, savaşa her an halkla Kore'n�n güney� �se emperyal�zm�n n�.
26
Kuzey bölges�nde, yılda 2 defa büyük kutlama yapıyor. B�r� önderler� K�m İl Sung’un doğum günü, d�ğer� �se part� kuruluşu. B�z bu sene K�m İl Sung’un 105. doğum günü kutlamalarına katıldık.
b�rl�kte hazır olduklarını �fade eden b�r gelenek. Ama asıl olarak şu, yürüyüştek�ler�n çoğu halktan oluşuyordu. Onu da şöyle fark ett�k, tören b�tt�kten sonra b�r baktık k� b�r çoğu çantasını alıp eve g�d�yor. Tab� askerl�k yapanlar da vardı ama aynı zamanda halk da vardı. Bu çok güzel b�r şeyd�, halkın da�ma savaşmaya hazır olduğunu görüyorsun. B�r halk ordusu olması öneml�, çünkü ancak savaşı halkla b�rl�kte savaşırsan kazanırsın, bunun önem�n� Kuzey Kore b�l�nçl� b�r pol�t�ka olarak b�l�n�yor.
ler�ne güven�yorlar.
Halkın her zaman savaşmaya hazır olmasından bahsett�k. Evet halk her zaman savaşmaya hazır. Pek� nasıl bu kadar hazır olab�l�yorlar? Şöyle k�, halk aslında çok pol�t�k. Eğ�t�m s�stemler� halkı pol�t�kleşt�rmek üzer�ne kurulu, halk emperyal�zm�n ne olduğunu ve neler yapab�leceğ�n� gayet �y� b�l�yor. B�l�nç olarak gel�şm�ş b�r �nsanın her şey� yapab�leceğ�ne �nanıyorlar. Gerçekten halkın b�l�nç düzey� çok yüksek. Aynı şek�lde kend� ülkeler�ndek� sosyal�st s�tem� de b�l�yorlar ve bu S�lahlara gel�nce; evet ordunun b�r s�stemde yaşamaktan çok mutlular. çok s�lahı var ve kend� �malatları. Bunu zaten her şek�lde, gelenlere B�ze anlatıldığı kadarıyla; füzen�n, yansıtıyorlar ne kadar mutlu olduktankların, s�lahlarının olması öneml�, larını. Ülkem�z ve dünya basınında, çünkü kend�ler�n� da�ma savunmak bununla �lg�l� yalan haberler çokça zorundalar. Savaş �stemed�kler�n� yayınlanıyor. Halkın d�ktatör tarafınama emperyal�zm saldırırsa onların dan ez�ld�ğ� ve mutlu olmadıkları, da ona karşı b�r savaş vermek ülkede gülmen�n b�le yasak olduğu zorunda olduğunu söylüyorlar. Şu söylen�yor. Bu tamamen YALAN, an Amer�ka’nın saldırmayı göze tab� bunu b�l�yorduk ama somut alamama sebeb� de nükler s�lahların olarak orada b�r kez daha gördük. olmasıdır. Bu s�lahların halka göster�lmes� aynı zamanda halka da Yan� şöyle; sağlık, eğ�t�m, ulaşım vb ücrets�z. Herkese, �ht�yaçlarını b�r güven ver�yor, böylece kend� karşılayacak kadar ücret öden�yor. l�derler�ne de güven�yorlar ve savaşmaya da mot�vasyon oluyorlar, Bu para; s�nema, t�yatro, vs. g�tmek çünkü kend� güçler�n� görüp kend�- �ç�n de yeterl�. Bedava p�r�nç dağıtılıyor herkese. Evde erkek ve kadın eş�t, �k�s� de çalışıyor. Yan� yoksulluk ve yozlaşma d�ye b�r şey de yok orada. Aslında şunu b�r kez daha somut olarak gördük; halkın temel �ht�yaçları devlet tarafından karşılanınca o ülke çökmüyor (b�ze göre, olanakları ve yeraltı-yerüstü zeng�nl�kler� anlamında çok daha fak�r olmasına rağmen). Sosyal�zm�n hayata geç�r�lmes�n�n şart olduğu, ad�l b�r düzende �nsanların mutlu olacağı, açlığın yoksulluğun olmadığı b�r s�stem�n mümkün ve zorunlu olduğunu ve bunun yapılab�l�rl�ğ�ne da�r �nancımızı pek�şt�rd� Kore z�yaret�m�z. Emperyal�zm, doymak b�lmeyen kar hırsıyla dünya halklarının kanını emd�ğ� sürece halkın her zaman mutsuz aç olacağını net olarak orada b�r kez daha gördük. Ve b�r kez daha ne kadar doğru ve haklı b�r mücadele verd�ğ�m�z� gördük.
Betül VARAN
27
söz uçar, yazı kalır Onlar, kısa adı FOSEM olan Fotoğraf ve S�nema Emekç�ler�... Fabr�kalardan tarlalara, köylerden gecekondulara, okullardan dağlara…yan� �nsanın oluğu her yerde; halkın sev�nç ve acılarını, adalets�zl�ğe ve haksızlığa karşı mücadeleler�n�, bu mücadelen�n b�r parçası olarak, fotoğraf ve s�nema sanatıyla yarına taşımaya çalışanlar. B�r görüntü, b�nlerce sözcüğün anlattığından çok daha fazlasını anlatır. Bu b�l�nçle fotoğraf mak�naları ve kameralarıyla, görüntünün altındak� esas gerçekler� görünür kılmaya çalışıyorlar. Onları hep eller�nde fotoğraf mak�naları ve kameralarıyla görmeye alışkınız. Ama bu sefer b�r k�tapla karşımızdalar.
alıyor k�tapta. K�tabın �lk yazısı k�taba adını da verm�ş. “Karanlık Oda Sosyal�zme Açılan Yolu Aydınlatacak!” FOSEM’�n fotoğraf sanatına yön veren, bell� başlı düşünce ve deney�mler�n� aktardıkları yazılarla devam ed�yor k�tap; “Fotoğrafı Anlatab�lmek”, “Fotoğraf Yaşamın Türküsünü Söyler”, “Fotoğraf Sanatı ve Kurumlar”…
“Toplumsal Mücadelede 7. Sanat” ve “Pol�t�k B�r S�lah Olarak Belgesel S�nema”, yazılarıyla da s�nema sanatlarına yön veren bell� başlı düşünce ve dey�mler�n� aktarmış b�zlere FOSEM’c�ler… K�tabın devamında, devr�mc� s�nemanın ülkem�zdek� en başarılı tems�lc�s� Yılmaz Güney ve s�nemada Sovyet Devr�m�“Geçm�ş�m�z� b�lmen�n, geleceğe n�n m�marı Serge� M. E�senste�n; �k� yürüyüşümüzde b�z� güçlend�receğ�- güzel b�yograf� yazısıyla anılarak n� b�l�yoruz. Bu �nancın sonucu �şte uzun uzun anlatılmışlar. Peş� sıra bu k�tapla karşınızdayız. Bu yürüyüş- “Devr�mc� El Salvador S�neması” ve te, kend�m�z� devr�m mücadeles� “Küba S�neması” yazılarıyla, dünya �ç�ndek� fotoğraf ve s�nema sanatçı- devr�mc� deneyler�nden s�nema ları olarak b�l�p-tanımladığımız tecrübeler�n� taşımışlar b�zlere… günden bugüne değ�n, Kültür Sanat Yaşamında TAVIR Derg�s� aracılığı �le “WB, UIP ve Türk S�nemalarında söyled�kler�m�z� b�r araya get�rmek İşgal” yazını 1990 yılından aktarmış�sted�k...” d�yerek çıkardıkları k�tap, lar ama yazıyı okuyunca bu �şgal�n h�ç 171 sayfadan oluşmuş ve Tavır b�tmem�ş olduğunu görmemek �şten Yayınları’ndan Mart 2017’de yayın- değ�l… landı. Can Dündar’ın “40 Dak�ka Programı Tavır Derg�s�’nde, 1990-1999 yılları ve Belgesel Haberc�l�k” yazısı, Ahmet arasında yayınlanmış 17 yazı yer Soner’�n “Belgesel S�nemacılık” yazısı
28
ve “Sem�r Aslanyürek’le Senaryo Kuramı ve S�nema Üzer�ne” röportajıyla da ülkem�zdek� s�nemacıların düşünce ve deney�mler�ne tanıklık ed�yoruz… Artık hayatımızda çokça yer kaplayan telev�zyon üzer�ne, hala da güncell�ğ�n� koruyan, üç güzel yazıyla b�tm�ş k�tap; “Telev�zyon ve Çocuk”, “Reklamlar” ve “Çocuklar, Telev�zyon ve Etk�ler�”… Ve k�taba “FOSEM Seçme Yazılar 1” denmes�nden de anlıyoruz k� k�tap çalışmalarının devamı da gelecek. Kuşkusuz fotoğraf ve s�nema sanatına �lg� duyanların, halktan yana sanat üretme kaygısı taşıyanların öncel�kle okuması, dahası kaynak olarak da b�zce eller�n�n altında bulundurmaları gereken b�r k�tap olmuş. Ötes�nde �se herkes�n çok kolay anlayab�leceğ�, bu anlamda okumaktan da zevk alacağı sadel�kte b�r k�tap olmuş “FOSEM Seçme Yazılar 1- Karanlık Oda Sosyal�zme Açılan Yolu Aydınlatacak!”. FOSEM’c�ler�n eller�ne sağlık d�yor, çalışmalarında ve dah� yen� k�tap çalışmalarında başarılar d�l�yoruz.
Ahmet ÇAĞDAŞ
GERÇEKLERİ GÖSTERMEK, DÜNYAYI AÇIKLAMAK İÇİN; DEĞİŞİM İÇİN...
TETİK VE DENKLANŞÖR! gün daha da artmakta. Sömürü altındak� emekç� halk k�tleler�n�n yaşam şartları, günden güne güçleşmekte, açlık, yoksulluk, �şs�zl�k vb. b�ç�m�nde yansıyan sosyal kr�z gel�şmekted�r.
doğruyu �ster. Üret�r, emek ver�r, yaratır, �nşa eder. İnsan bu sınıf savaşından bağımsız değ�ld�r, olamaz. Hayatın her alanında ve her anında s�yaset vardır. Fotoğrafçı da bundan bağımsız değ�ld�r.
İkt�darlar bu gerçekler�n üzer�n� örtmek �ç�n kültür-sanattan asker� yapılanmaya kadar her şey� örgütlüyor. Kend� �kt�darını güçlü, yen�lmez göstermek �ç�n, demogoj�lerle B�r fotoğrafçı halkı �ç�n ne yapab�l�r? yaptığı her şey� halk adına yapıyorB�r fotoğrafçı devr�m �ç�n ne yapab�- muş g�b� göstererek �nsanları kandırıyor. l�r? B�r fotoğrafın devr�m ve halkın mücadeles�ndek� yer� önem� ned�r? Sömürü tar�h� bu �kt�dar �le başlamaBu sorulara ver�len cevaplar, b�ze b�r dı. Ama sömürüye halkın �kt�darı son verecekt�r. fotoğrafçı b�r savaşçının farksız olduğunu göster�r.. Ş�md�ye kadark� bütün toplumların tar�h�, sınıf savaşımları tar�h�d�r! Ülkem�zde bağımsızlık ve sosyal�zm�n yolu; emperyal�zm�n kovulması (Marks) ve ol�garş�n�n alaşağı ed�lmes�nden Ezen ve ez�len�n olduğu bu �k� sınıfın geçecekt�r. Emperyal�zm�n ger� savaşında b�r safta yer almak bıraktığı, kap�tal�zm�n çarpık zorundayız. gel�şt�ğ� ülkem�zde �kt�darlar �şb�rl�kç�d�r. Yan� fotoğraf alet� hang� sınıfın el�nde �se, ona h�zmet eden b�r araç Ekonom�k, sosyal ve s�yasal hayat tamamen emperyal�zm�n çıkarlarına olarak her gün m�lyonlarca kare olarak paylaşılıyor. göre düzenlenm�şt�r.
Fotoğrafçı çağını görsel olarak yazan b�r tar�hç�d�r. Gerçekler� açıklamak �ç�n savaşçı tet�ğ�ne sarılmış �se fotoğrafçı da bu gerçekl�ğ� açıklamak, tar�he not düşmek �ç�n parmağını deklanşörde hazır tutar.
B�r fotoğraf mak�nasını el�nde tutan fotoğrafçının neden el�nde tuttuğu ve k�m �ç�n tuttuğu, onun ve çekt�ğ� fotoğrafın tar�hsel ve s�yasal rolünü bel�rler. Tıpkı tet�ğ� çekecek ele sah�p olan b�r savaşçının hang� sınıfa h�zmet ett�ğ�, elb�se d�ken b�r terz�n�n, yemek yapan aşçının, enstruman çalan müz�syen�n yaptığı �ş� k�m �ç�n, ne �ç�n yaptığını bel�rleyen nedenler g�b�.
Fotoğrafçı hayatın, her alanında ve her anındadır. Göçe zorlanan göçmenler�n yaşamından, sokaklardan, bar�katlardan, �şç� atölyeler�nden, büyük şeh�rler�n yoksul sokaklarından, hayatın d�ğer alanlarına kadar, her cepheden bakar dünyaya. Çekt�ğ� fotoğraflarla hayatın tüm cephes�nde, kavga veren halkımızı anlatan, yaşamın tüm zorluklarını yaşayan ve tar�he not düşerek m�lyonlara yaşatan b�r savaşçıdır.
DÜNYAYI AÇIKLAMAK! Bu sorunun cevabıyla yüzyıllar boyu f�lozoflar, düşünürler çalışmış, araştırmış ve b�l�m b�r�kerek �lerlem�ş ve günümüze kadar gelm�ş ve daha �ler� taşınacaktır. Bu �ş�n madd� Fakat burjuvaz� her ne kadar gerçek- yanıdır. Aynı zamanda bunun manev� Emperyal�zm�n �ht�yacına göre bölük pörçük dağılımı olan sektör- lerden kaçsa da yalan ve demagoj�- yanına da seslenen ve b�l�nc�n lerde çalışan �nsanlarımızın yaşadığı ye sarılsa da gerçekler her şeyden şek�llenmes�n� sağlayan �nsan ruhuadalets�zl�kler ve sömürü her geçen güçlüdür. nun m�marlığını yapan sanat kısmı… İşte fotoğrafçı tar�hsel gerçekler� GERÇEKLERİ AÇIKLAaçıklarken �nsan ruhunun m�marlığını MAK TARİHSEL BİR yaparak sanatını üret�r. Tar�h boyunSORUMLULUK VE ca fotoğrafın gücüyle değ�ş�mlere ZORUNLULUKTUR! şah�t olduk. Savaşçı da fotoğrafçı da gerçekler� açıklamak ve B�r fotoğrafçı çekt�ğ� fotoğrafın değ�şt�rmek �ç�n vardır. kend�nde ve halklarda yarattığı değ�ş�m�n gücüyle deklanşörüne İnsanın özü devr�mc�d�r. basmalıdır. B�z değ�ş�rsek her şey Aklı ve emeğ�yle hep daha değ�ş�r, değ�şt�rmek �ç�n tet�ğe basan �ler�y�, daha güzel�, daha b�r savaşçının ruhuyla deklanşörümü-
29
ze basmalıyız. Bu ruh ve coşkuyu yakalayab�lmem�z �ç�n b�r �ş�n nasıl yapacağımızdan çok neden yapacağımızı b�lmem�z gerek�r. Çünkü neden s�yas� gerçekler� açıklar, nasıl �se tekn�k olan kısmıdır. NEDEN FOTOĞRAF ÇEKERİZ! - Yaşanan ekonom�k ve s�yasal kr�zler�n pol�t�k gerçekl�kler�n� açıklamak �ç�n. - B�nlerce göz olup, k�ş�sel hazlardan çıkıp halkın gözü, kulağı, aklı, b�l�nc� olmak �ç�n. - İnsan ruhunun m�marı olmak �ç�n. Gerçekler� açıklarken estet�k de katarak sanatımızı düzene karşı b�r s�laha çev�rmek �ç�n. - Yen� dünya düşünün mümkün olduğunu, alternat�fler�n var olduğunu göstermek �ç�n. - Halkın hayata ve kavgaya da�r söyled�ğ� her şey� tar�he not düşmek ve geleceğe taşımak �ç�n. - Umudun b�r ç�ft gözü olmak �ç�n. - Değ�ş�m� göstermek ve değ�ş�me �nanmak �ç�n. - Halkı ve vatanı �ç�n ölüme gülerek g�den �nsanlarımızın son gülüşünü tar�he bırakmak �ç�n. - Hayata da�r son sözü söyleyen d�ren�şç�ler�n her anını anlatmak �ç�n. - Sözün b�tt�ğ� yerde fotoğrafların konuşmaya başladığını göstermek �ç�n. - Tecr�t� parçalamak �ç�n!
30
- Bu büyük yoksulluğun açlığın g�derken bazıları hafızamıza kazınıb�r hesabı olduğunu gösteryor? mek �ç�n. Buradan hareketle fotoğrafın - Sevdanın ve fedanın türküsü- gücünü açıklarken de, Marks�st bakış nü söyleyenler� ölümsüzleşt�r- açısıyla ele almak öneml�. Fotoğraf mek ve o son fotoğrafı ne tek başına b�l�mle ne de sanatla yüreklere taşımak �ç�n. ele alınab�l�r. Fotoğrafın teknoloj�k gel�ş�m� tek başına fotoğrafın gücü - Ekmek almaya g�den çocukla- olamaz. Aynı şek�lde sanatsal alandarımızın b�r daha ölmemes� �ç�n. k� gel�ş�m� de fotoğrafın gücünü anlatamaz. Fakat fotoğrafın gücün- Uyuşturucudan ölen yok ed�len den ve etk�s�nden bahsed�l�nce hayatlara karşı savaşan halkımızın b�lmem kaç megap�ksel ve teknoloj�k ısrarını göstermek �ç�n. gel�şm�şl�kle değerlend�r�l�r. Ya da suya sabuna dokunmamak uğruna - S�sl� dağ geceler�nde b�r sırt ‘res�m g�b� fotoğraf’ mantığı �le çantasına sığdırılan ömürler�n, kara teknoloj� kullanılarak ortaya çıkarılan deml�kten çay �çenler�n zafer günbatımında saçları uçuşan kadınlayumruğunu göstermek �ç�n rın fotoğrafı, makro çek�lm�ş ç�çek ve Kayalardan ağlayarak süzülen böceklerle res�m sanatının beceresuların, b�rl�kte kardeşçe yaşayan meyeceğ� b�r şeyler� beceren fotoğağaçların, dağ başlarında esen ser�n raf’ olarak bahsed�ld�ğ�n� görüyoruz. rüzgarın, dağların düzünde açan ç�ğdem ç�çekler�n�n katled�len Dünya tar�h�n�, yan� fotoğrafın doğamızın hesabı �ç�n. �cadıyla başlayan sürec� b�l�msel, sanatsal ve toplumsal gel�ş�m olarak - Sokaklardan b�r neh�r g�b� akıp �ncelemek gerek�r. Bu süreç ‘üret�m g�den m�lyonların sancaklarını �l�şk�ler�’ ele alınmadan yapılamaz. doğrulttukları zafer günler�n� unutmamak �ç�n. Kap�tal�zm�n kr�zler� devam ed�yor. Çocuk �şç�ler y�ne var. Terörle müca- Ateşe semah duranların son dele adına çocuklar sorgulanıyor bakışlarını geleceğe taşımak �ç�n. hapse atılıyor, savaşlar emperyal�stler�n oyun alanları olmaya devam - Halkımız ve kavgamız �ç�n. ed�yor. Kred� kartları mağduru �nsanlar �nt�har ed�yor. Her geçen - Yarınımız �ç�n gün yoksullar daha yoksul, zeng�nler … daha zeng�n olmaya devam ed�yor. Önce vatan, önce ahlak d�yerek EMPERYALİZM VE OLİGARŞİ, ez�lenler� m�ll�yetç�l�k, ulusallık GERÇEKLERDEN VE HALK SANA- batağında yok etmeye çalışıyorlar. TINDAN KORKAR! “Ekmek olmadan ahlak olmaz” der Egemenler, çok değ�l kısa b�r zaman Brecht. Ülken�n son 10 yılını �ncele�ç�nde fotoğrafın oluşturab�leceğ� sek sayfalara sığmayacak belgeler etk�ler yüzünden bu gücü kontrol paylaşab�l�r�z. Bugün çokça tartışılan altına alma çabasına g�rm�şt�r. 17/25 Aralık yolsuzluk operasyonları, Tw�tter, facebook, �nstagram, M�t tırları meseles�, Kobane’de gazete, tv, derg� v.s. b�rçoğu sosyal d�ren�ş, Robosk� katl�amını b�r kenara �let�ş�m araçlarını kullanan yayın yazalım, mukted�rler�n havuz medyaorganlarına ve k�ş�lere saldırılarda sı den�len çeş�t çeş�t olmakla b�rl�kte bulunuyor! Neden? tek b�r medya g�b� bu kenara yazılanları aklama aracı olan paçavraların Gerçekler� açıklanması �ç�n tet�ğe toplumu �nandırma ve algılarını basanlar… Onların fotoğrafını bozma araçlarına döndürülmeler� yasaklıyor, paylaşanı cezalandırıd�ğer kenara, muhal�fler�n kısıtlı yor… Neden? olanak ve medya gücüyle karşı koymaya çalışanlar olarak b�z ne �le FOTOĞRAF GÜCÜNÜ NEDENLEuğraşıyoruz? Tab�� k� Fotoğraf, v�deo, RİNDEN ALIR! yan� görüntü �le. Gez� d�ren�şler�nde Neden çoğu fotoğraf unutulup ortaya çıktı; fotoğraf m�zahla buluşa-
rak her d�ren�şç�n�n b�r sanatçı olduğu halk hareket�n� gösterd�, fotoğraf ve v�deoyu kullanarak tar�h� yazdı. Kabataş olayı den�len, devlet�n başının başı çekt�ğ� medyalarından gece gündüz propaganda olsun d�ye söyled�kler� yalanı ne bozdu? Fotoğraf… İnsanlar fotoğrafın önem�n� b�l�yor ve o gücü kullanıyorlar. Bugün yaşadıklarımıza bakınca, dertler�n değ�şmeden, tar�hler�n de değ�şmed�ğ�n� görüyoruz. O zaman tar�h� değ�şt�rmek �ç�n ver�len mücadelede, b�z fotoğrafçıların tek s�lahı fotoğraflarımız olduğunun b�l�nc�yle hayata devam oldu. Quatemala �şkence fotoğraflaetmekt�r. rı hatırlardadır… Halk Ayaklanmasındak� b�r d�ren�şç�n�n fotoğrafları Çünkü fotoğrafçılar, dünyanın sorun hafızalarımızdadır... Öyle büyük yaşanan her köşes�ndek� �nsan fotoğrafçı falan olmayı gerekt�rm�acılarını, görsel belgeler olarak yordu. sunarak; savaş, açlık ve yoksulluk karşıtı düşünceler�n f�l�zlenmes�n� Fotoğraf pol�t�k kr�zler� der�nleşt�r�r sağlamışlardır. Fotoğrafı “belge” ve Kawa ateş� �ç�n kıvılcım çakmaya olmaktan çıkararak b�rer “uyarıcı” fazlasıyla yeter. V�etnam Savaşı’nın hal�ne get�ren şey onu çeken k�ş�n�n unutulmaz fotoğrafını çeken N�ck fotoğrafa kattığı yorumu, yan� asıl Ut’un bombadan yaralanmış �nsanolarak �deoloj�k boyutudur. Yaşamın ların kaçışmasında en önde olan �ç�nde d�ğer �nsanların göremed�ğ� yanmış kız fotoğrafıyla hatırlarız ayrıntıları göreb�lmekt�r. onu. Berk�n’�n el� sapanlı Halk Ayaklanması fotoğrafı. Çağlayan’ın GERÇEKLERİN ÇEKİM GÜCÜ altıncı katındak� adalet, Munzur’un Fotoğraf �k� yönlü b�r s�lah. Hayatın doruklarından akan �syan ve d�ren�değ�ş�m�n� somut hal�yle göstererek ş�n yumruğu. pol�t�k gerçekler� açıklamadak� gücü ve bu pol�t�k gerçekl�ğ� açıklarken Fotoğraf halkın el�nde b�r s�lah �nsan ruhunun m�marlığını yaparak olarak kullanılmaya, yaşananları onu harekete geç�rmes�. yalan dolu pol�t�k söylemler� boşa çıkarma aracı hal�ne gelm�şt�r. Bu Fotoğrafın �lk başta pahalı ve s�lah gereken yerler� vurma gücünü kullanımı zordu, mukted�rler gösterd�ğ�nden �kt�darlar fotoğraftarafından avantaj olarak kullanılır- ları b�r tehd�t unsuru olarak ken g�t g�de sıradan herkes�n görmekte ve bu yüzden yasaklamaulaşab�leceğ� b�r araca dönüştü, larına fotoğrafı da almaktadır. herkes�n kullanab�ld�ğ� b�r s�lah
Artık günümüz �nsanının düşünme, öğrenme, b�lme kaynaklarından en öneml�ler�nden b�r� fotoğraf olmuştur. Sözle, yazıyla raporla tutanakla anlatmaya çalıştığınız her durum, sorun �nsanlara ne kadar ulaşab�l�yor ve onları harekete geç�r�yor? Dahası düşündüreb�l�yor? Demek k� toplum görsell�kle daha hızlı ve etk�l� düşünüyor. Her ne kadar medya, duygu sömürüsü ve sahte gözyaşlarıyla olayı kanıksanır hale get�rm�ş �se de. Bodrum kıyılarına vuran ve dünyanın tepk�s�n� çeken Aylan Kurd� bebeğ�n fotoğrafı. Nasıl oluyor da tek b�r fotoğraf deklanşöre basıldığı anda yalnızca kareye yansıyan o anı değ�l, bütün b�r vaz�yet� ölümsüz hale get�reb�l�yor? Bu tür fotoğraflar veya görsel olmaksızın halkın mücadeles�n�, yaşanan felaketler�, kavganın coşkusunu kafalarda somutlaması mümkün olmazdı. Bu kareler k�tleler� etk�ler, yaşanılanlara tanık eder, b�lg� aktarır, öğret�r, propaganda yapar, mot�ve eder, harekete geç�r�r. İç�nde bulunduğumuz zamanı h�kayeleşt�r�r. Fotoğrafçı artık çağını görsel olarak yazan b�r tar�hç�d�r, pol�t�k gerçekler� açıklamak �ç�n tet�ğe basan b�r savaşçı, hayata ve kavgaya da�r anları ölümsüzleşt�ren b�r devr�mc�. Deklanşöre basmaya hazır mıyız? Hayd� tüm yaratıcılığımızla, aklımız ve b�l�nc�m�zle dünyaya gerçekler� açıklamaya, �nsan ruhunun m�marlığını yapmaya, kend� safımızda yer almaya…
Murat TABA
31
UMUDUN GÖZÜNDEN 122 özgür tutsak,122 fotoğrafçı �le buluşuyor! o duvar, duvarınz, vız gelir bize vız 122 özgür tutsak 122 fotoğrafçıyla buluşuyor!
“Onların göz bebekler�, bu halkın umut ışığıdır.” Bu projeye nasıl başladınız? Neden böyle b�r proje yapma kararı aldınız?
''Özgür tutsağın gözü olmak'' bu projeyle nasıl anlam taşıyor?
objekt�f�n�ze yansıyan b�rkaç örnek ver�r m�s�n�z?
Sömürünün �l�kler�m�ze kadar yaşandığı; adalets�zl�kler�n, hukuksuzlukların olduğu ülkem�zde, ekmek, adalet ve özgürlük mücadeles� verd�kler� �ç�n; yoksulluğun, açlığın olmadığı bağımsız b�r ülke �sted�kler� �ç�n hapsed�len “Özgür Tutsaklarımızla” beraber b�r çalışma yapmak ve tecr�t duvarlarını parçalamak �sted�k. Ve “122 özgür tutsak, 122 fotoğrafçı �le buluşuyor” projem�ze başladık.
B�zler FOSEM çalışanları olarak, halkların geleceğ� yaratma mücadeles�ne fotoğraflarıyla katılan emekç�ler�z ve �sted�k k� objekt�fler�m�z� özgür tutsaklarımızın hayaller�ne çev�rel�m. Onların gözünden onların umutlarını çekmek, onların dışarıdak� gözü olmak, onlar �ç�n deklanşöre basmak daha da anlamlı b�z fotoğraf emekç�ler� �ç�n.
O kadar anlamlı �stekler gel�yor k�, mesela b�r özgür tutsağımız şeh�t düşen eş�n�n mezarının fotoğrafını �sted� b�zden, b�r başka tutsağımız �se Toros dağlarının arasından batan güneş�n kızıllığını çekmem�z� �sted�. Tutsaklarımız �stekler�ne o kadar güzel anlamlar yüklüyor ve b�r fotoğraf kares�n� o kadar yaşanır hale get�r�yor k�, b�zler çekeceğ�m�z kareler �ç�n çok heyecanlanıyoruz açıkçası.
Tutsakların �stekler�nden s�z�n
32
Neden 122 tutsak,122 fotoğrafçı?
telefon, görüşler vs. B�reb�r �stekler�n� alab�lmek ve projem�z� gerçekleşt�reHap�shanelerde büyük ölüm orucu b�lmek �ç�n, onların b�reb�r kalem�nd�ren�ş�n�n yaşandığı 2000’l� yıllarda, F den alab�lmek �ç�n yapıyoruz. t�p� hücrelere karşı 7 yıl boyunca d�renen ve şeh�t düşen 122 devr�mc� Projey� ne kadar sürede b�t�rmey� anısına, bu projeye ‘’122 özgür hedefl�yorsunuz? tutsak,122 fotoğrafçı �le buluşuyor’’ demek �sted�k. 122 özgür tutsağımızı, Şu an çalışmalarımız tüm hızıyla 122 fotoğrafçıyla buluşturmak b�z�m devam ed�yor. Tutsaklarımızla �ç�n bu projen�n en anlamlı yanlarıngörüşüyor, haberleş�yoruz. 1 ay dan b�r�. Sonuçta hap�shanelerdek� �çer�s�nde tüm �steklere ulaşma ve yaz tecr�t� esas olarak parçalayanlar onlar. süres�nde fotoğrafçı arkadaşlarımızın Tecr�t� parçalamak �ç�n kend� yaşamla- �sten�len fotoğraflar üzer�nde araştırrını ortaya koydular çünkü. Bugün ma yapma, yer ve zamanı yaratması tüm kazanımlar, onların öded�ğ� �le yaz sonu b�t�rmey� hedefl�yoruz. bedeller üzer�nde yükseld�. B�z�m projem�z de hap�shanelerdek� tecr�t� Projey� halkla nasıl buluşturmayı parçalamak amacıyla yapılan b�r proje düşünüyorsunuz? ve bu konuda ölüm orucu şeh�tler� b�z�m önümüzde yürüyor. Her b�r fotoğrafçı b�r özgür tutsağın �sted�ğ� fotoğrafı çekecek. FotoğraflaPek� 122 tutsakla, 122 fotoğrafçı dığı karey� tutsağa göndereceğ�z. arasındak� bağı nasıl kuruyorsunuz? Tutsak fotoğrafla �lg�l� duygu ve düşünceler�n� anlatan b�r yazı yazacak. İlk etapta mektupla başladık. İstekle- 122 fotoğrafçının, 122 tutsakla r�n� yazmalarını �sted�k. Fakat tutsak- buluşmasını b�r k�tap hal�ne get�recelarımızın b�r çoğunun mektup cezaları ğ�z. Ayrıca bu fotoğrafları 19 Aralık olduğundan yolladığımız mektuplar Katl�am ve d�ren�ş�n�n yıldönümünde eller�ne ulaşmadı ve proje bu neden- de serg�s�n� yapacağız. den dolayı b�raz süre olarak uzadı. OHAL koşullarında üretmeye çalıştığı- K�tabınızın adı ne olacak? mız b�r çalışma. Hap�shanelerde hak K�tabımızın adı “Umudun Gözünden”... gaspları sürüyor. Şu an b�r kaç yolla Hap�shanelerdek� özgür tutsaklar tüm ulaşmaya çalışıyoruz; mektup, fax,
tecr�t ve ıslah etme pol�t�kalarına karşı �nançlarından ve değerler�nden, �lkeler�nden ve örgütlülükler�nden b�r m�l�m ger� adım atmadılar. 122 �nsan bu uğurda şeh�t düştü. Yoldaşları �ç�n ölümü göze alan, çıkarsız - hesapsız b�r yaşamı, devr�mc� yaşamı savunan özgür tutsaklardan daha umutlu daha �nançlı k�m olab�l�r? Onların göz bebekler�, bu halkın umut ışığıdır. Son olarak söylemek �sted�ğ�n�z ve fotoğrafçılara yapmak �sted�ğ�n�z b�r çağrı var mı? Tüm fotoğraf emekç�ler�n� b�z�mle bu projede yer almaya, Umudun Gözü’nden fotoğraf çekmeye davet ed�yoruz. Tüm fotoğrafçı arkadaşlarımıza çağrımızdır! Gel�n, halkın sanatını yapalım. Sokakların, fabr�kaların, tarlaların, meydanların, okulların, dağların, ovaların… Hayata ve kavgaya da�r ne varsa, �y�ye ve güzele da�r ne varsa halkındır. Burjuva salonlarında, galer�ler�nde sanat, sadece b�r avuç asalağındır. Ama halkın sanatı, m�lyonların yüreğ�nde ve beyn�nded�r. Tüm arkadaşlarımızı Fotoğraf ve S�nema Emekç�ler�’ne, FOSEM Mecl�s�’ne katılmaya çağırıyoruz. TAVIR
Onlar adalets�zl�ğe ve sömürüye mahkum ed�ld�ğ�m�z ülkem�zde ekmek,adalet ve özgürlük mücadeles� verd�kler� �ç�n tutsak ed�ld�ler. İnsanın �nsanı sömürmed�ğ�, açlığın yoksulluğun son bulduğu bağımsız b�r ülke �sted�kler� �ç�n tutsak ed�ld�ler. Özgür-Tutsaklar 1980 cuntasının '84'te Metr�s Hap�shane's�nde tek-t�p elb�se uygulamasına karşı, 90'lı yıllarda Ümran�ye, Buca, Ulucanlar katl�amları �le tesl�m alınmaya çalışılan faş�zm�n saldırılarına karşı bedenler�n� ölüme yatırdılar. 2000'l� yıllar BÜYÜK DİRENİŞ'e tanıklık ett�. 122 devr�mc� F t�p� tecr�t uygulamalarına karşı d�renerek halkı ve vatanı �ç�n şeh�t düştü. D�ren�ş tam 7 yıl sürdü. Her defasında d�ren�şler zaferle sonuçlandı. Bugün özgür-tutsaklar F t�p� tecr�t hücreler�n� parçalamaya devam ed�yor. Özgür-Tutsaklar Ohal'e karşı GENEL DİRENİŞ �le d�ren�ş geleneğ�ne b�r halka daha ekl�yor. Düşünce ve �nançlarından vazgeçmed�kler� �ç�n, 'ıslah' olmadıkları �ç�n her gün tecr�t hücreler�nde baskı ve �şkence altındalar. İnsanlık onuruna aykırı uygulamalara ve hak gasplarına karşı d�renen özgür tutsaklar, bu zulme boyun eğmed�kler� �ç�n görüş,k�tap,sohbet,yayın hakları eller�nden alınıyor. Hasta tutsaklar tahl�ye ed�lm�yor. Özgür-tutsaklar hayat ve kavgaya da�r ne söylenmes� gerek�yorsa, ne yapılması gerek�yorsa tüm tecr�t pol�t�kalarına karşı üreterek,d�renerek,paylaşarak,örgütlenerek söylüyor ve yapıyorlar. B�zler fotoğraf emekç�ler� olarak, bu kezde hayata ve kavgaya da�r tutsaklarımızın hayaller�n� fotoğraflamak �ç�n çıktık yola. Büyük D�ren�ş' te sonsuzluğa uğurladığımız 122 yoldaşımızın anısına '122 Tutsak 122 Fotoğrafçı �le Buluşuyor!' d�yerek, tutsaklarımızın gözü olmak �ç�n, görmek �sted�kler� o anı fotoğraflamak �ç�n, tecr�t duvarlarını parçalamak �ç�n fotoğraf emekç�ler�n� UMUDUN GÖZÜ'nden fotoğraf çekmeye davet ed�yoruz. HAYDİ UMUDUN GÖZÜ OLMAYA! SON KATILIM TARİHİ : 30 HAZİRAN 2017 FOTOĞRAFÇI SAYISI : 122 NOT: Her b�r fotoğrafçı b�r özgür-tutsağın �sted�ğ� fotoğrafı çekecek.Fotoğrafladığı kare tutsağa gönder�lecek. Tutsak fotoğraf �le �lg�l� duygu ve düşünces�n� anlatan b�r yazı (ş��r,öykü,anı,deneme) kaleme alacak. 122 fotoğrafçının 122 tutsak �le �lg�l� buluşması k�taplaştırılacak ve serg�lenecek. İlet�ş�m: Tel: 0212 238 81 46 tw�tter.com/�d�lfosem
33
Bu Mudur Sanatçılık? Sezen Aksu 6 yıl aradan sonra, bu yılın başlarında “B�raz Pop B�raz Sezen” �s�ml� yen� albümüyle b�r hayl� “gündem” oldu. Albüm ve Sezen Aksu hakkında yazmayan gazete neredeyse yoktur. Köşe yazılarında, telev�zyon kanallarına, radyolara kadar yaygın b�r şek�lde “reklamı” yapıldı. Pek “duyarlı”, ”bağımsız” medyamız tab� k� �y�ce b�r pohpohlayacaktı ballandıracaktı bu albümü. Her şey b�rb�r�ne bağlıdır, der b�ze d�yalekt�ğ�n b�r�nc� maddes�. Bu yüzden b�z bu absürt reklamcılığı da sorgulamak zorundayız. Reklam ayrı b�r konu; ama önces�nde albümü kısaca tekn�k olarak b�r �nceleyel�m.
34
Bu albümün d�ğer Sezen Aksu albümler�ne göre b�r “özgünlüğü” var. “B�raz Pop B�raz Sezen” adından da anlıyoruz k� günümüz pop müz�k �le Sezen Aksu'nun şu ana kadar k� müz�k tarzının b�r karışımı söz konusu. Bu albümdek� müz�kal düzenlemeler klas�k pop şarkıları kadar bas�t sayılmayab�l�r; fakat m�d� sesler�n de b�r ağırlığını görüyoruz. Yan� müz�kal olarak pek başarılı bulmak mümkün değ�l... Bunu k�m�ler� zevk meseles� (!) olarak değerlend�reb�l�r. Oysa b�z beğen�ler�n tartışılması, dahası halkın beğen� düzey�n�n yükseltme mücadeles� ver�r�z. (Sosyal�st �kt�darlarda bunun nasıl başarıldığının örnekler�ne çokça rastlamak mümkündür)
Sezen Aksu dey�nce, “kal�tel� (pop) müz�k yapan”, “kend� besteler�n� üreten”, “kend� sözler�n� yazan” b�r sanatçıdan bahsed�yoruz ve özell�kle b�r dönem çokça parlatılmış ve halkın gen�ş b�r kes�m�ne şarkılarıyla ulaşmış b�r�nden bahsed�yoruz. Pek� sadece bu mu; sadece müz�kte de değ�l Sezen Aksu aynı zamanda toplumsal olaylarda, “halktan yana” söylemlerde bulunan b�r sanatçı g�b� görünüyor. Pek� gerçekten böyle m�? Devr�mc�ler, “H�çb�r şey masum değ�ld�r” der. H�çb�r şey n�yetlerle açıklanamaz. Bu kadar masum görülemez tab� k� Sezen Aksu. Halkan yana olmak ne demekt�r? Devr�mc� veya onurlu aydın olmak ne demekt�r? Önce bu açıdan bakmak gerek�yor. Halkın aydınları faş�zm
koşullarında her zaman ya z�ndanları boylamıştır ya da darağaçlarını. Halkın sanatçısı olmak çok öneml� b�r yükü omuzlamak anlamına gel�r çünkü, b�r halkın acılarını ve ağıtlarını besteler, d�zelers�n ve günü geld�ğ�nde gözünü dah� kırpmadan bedel�n� ödemekten kaçınmazsın. B�z�m Nazımlardan, Yılmaz Güneylerden, Ruh� Sulardan yüzyıllar önces�nde P�r Sultanlardan gördüğümüz, öğrend�ğ�m�z bunlardır. Zulme karşı sess�z kalmak, tarafsız kalmak değ�ld�r. Faş�zmle yönet�len b�r ülkede; halk olmak, halktan yana olmak bedel ödemek zorunda kalmaktır. Bunun �ç�n �lla �kt�darı hedef almak, her gün alanlarda, eylemlerde olmak da gerekm�yor. Örneğ�n halk türküler� çalıp söyleyen Erdal Erz�ncan dah� bugün TRT tarafından yasaklanmıştır. Sanatçılar, gazetec�ler sadece muhal�f k�ml�kler�nden ötürü baskılar görmekte, tutsaklıklar yaşamaktadırlar. Heykeller yıkılmakta, derg�ler kapatılmaktadır. Grup Yorum'un enstrümanlarının paramparça ed�ld�ğ�n� cümle alem duydu. KHK'lar �le �hraç ed�len akadem�syenler �k� aydır açlık grev�nde. Halkımız faş�zm�n azgınca saldırısı karşısında d�renmeye çalışıyor. Oğlunun cenazes�n� almak �ç�n b�r baba aylardır açlık grev�nde… Bu d�ren�şler; kend�ne halkçı-demokrat m�syonu b�çen ya da öyle olmaya çalışan sanatçıların, aydınların b�r şek�lde gündem�nde olmalı. Ama Sezen Aksu'nun gündem�nde değ�l. İşte tam olarak da bu yüzden burjuvaz� bu denl� pohpohlama �ht�yacı duyar “M�n�k Serçe”s�n�. Çünkü burjuvaz�n�n yaratmak �sted�ğ� sanatçı t�p� tam olarak da budur.
anmak �stemez burjuvaz� onları. Ancak karalamakta üstüne yoktur. “Çel�k kapılar arkasında örgütsel dokümanlar var” d�yerek k�taplarına, derg�ler�ne el konulmasını meşrulaştırırlar. “11 tane çel�k kapı var” d�yerek yağma ve talanı meşrulaştırmak �sterler. “Örgütsel toplantı yapıyorlardı” yalanıyla grup elemanlarını aylarca tutuklu kalmasına göz yumulsun �sterler. Çünkü �kt�darlar b�l�r k�; halkın sanatçıları sınıfsal olarak halktan yanadır, ez�lenden yanadır. Halk düşmanları �se, doğası gereğ� düşmanlık güder ve ona saldırır. Kukla medyayı da yaptıklarını meşrulaştırmakta kullanır. Nasıldır burjuvaz�n�n yaratmak �sted�ğ� ve bu yüzden yerlere göklere sığdıramadığı sanatçı t�p�? Bohemd�r, halktan kopuktur; g�y�m� kuşamından, kullandığı sözcüklere kadar arabeskt�r, alab�ld�ğ�ne b�reyc�d�r; halk �ç�n değ�l kend� keses� �ç�n üret�r, soyut ve çoğu c�nsell�k �çer�r... Fakat buna rağmen pohpohlanır, el üstünde tutulurlar. Boy boy röportajları yayınlanır, v�tr�nlerden düşürülmezler. Tıpkı Sezen Aksu g�b� her yaptıkları ‘haber’ olur… En çok yayılan şarkıları arasında 'Man�festo' ve 'İsyankar' �s�ml� �k� şarkısı var. Sözler�ne b�r bakalım...
değ�l kend� keses� �ç�n üreten, soyut ve çoğu c�nsell�k �çeren …“eserler” yaratan “sanatçı”lardır. Halklar �ç�n tehl�kel�, onlar �ç�n b�r avantaj olan şudur k�, halktan taraf görünürler ama değ�ld�rler. İş bedel ödemeye geld�ğ�nde ortada yokturlar. Oysa Sezen Aksu; Erdal Eren ve Cumartes� Anneler� �ç�n yaptığı şarkılar neden�yle gen�ş kes�mlere ulaşab�lm�şt�r. Görev savarcasına yaptığı şarkılarla, halka ancak bell� b�r dönem hoş görüneb�l�r o kadar. Ahmet Kaya'ya karşı l�nç kampanyaları örgütlen�rken ses�n� çıkarmayan Sezen, yıllar sonra �ş �şten geçt�kten sonra konser�nde Ahmet Kaya türküsü söyleyerek ona sah�p çıkmış olmuyor, bu h�ç de ahlaklı b�r davranış değ�ld�r. Haz�ran ayaklanmasında olduğu g�b� yüzlerce sanatçı ve aydın günlerce b�ber gazları altında sokak sokak d�ren�rken, Sezen Aksu tw�tter hesabından, -ana temasını net b�r şek�lde �fade etme cesaret� b�le gösteremed�ğ�- b�r paylaşım yapmak �le yet�nm�şt�r. Aydın ve sanatçı olmanın tar�hsel ve evrensel olarak bell� yükümlülükler� vardır. İler�c�, halkının sev�nc� ve acısını sanatının konusu yapan, halktan beslenen ve halka yön gösteren olmak zorundadır.
"Lol Lol Had� kop gel part� part� Lol Lol D�ze get�r aşk kalb� kalb� Lol Lol Had� bu ney�n harb� harb� Yaşasın hayat budur man�festo"
Sonuç olarak; aydın ve sanatçı; emperyal�st �şgallere karşı dünya halklarının yanında, sömürü ve baskıya karşı, halkın önünde yürüyen ve faş�zm�n ödetmes� muhtemel Bu mudur sanatçılık? Bu mudur bedeller� göğüsleyeb�lmel�d�r. Nazım halka mal olmak? Bu hal şarkılar H�kmet, Ruh� Su, Hasan Hüsey�n, halkın algısını k�rletmekten, halka Mahsun� Şer�f, Orhan Kemal, Yılmaz benc�ll�ğ�, b�reyc�l�ğ� aşılamaktan Güney, Grup Yorum vb g�b� vatanının başka ne vereb�l�r? Emekç�ler bağımsızlığı, halkının özgürlüğü �ç�n yaşayab�lmek �ç�n ölümü göze almış yanıp tutuşandır… Kırık enstrümanları, halkın sanatçıla- bedenler�n� açlığa yatırmıştır. M�n�k serçe �se “yaşasın hayat budur rının konser yasaklarına tepk� man�festo d�yor.” göstererek damlarda konser Mehmet DEMİR verd�ğ�n�, kapatılan t�yatroları, Şarkının sözler�nde de görüldüğü yıkılan heykeller�, �hraç ed�lenler�n d�ren�şler�n�… göstermez burjuvaz�- g�b� burjuvaz�n�n yaratmak �sted�ğ� n�n pek “ahlaklı” basın kuruluşları... ve bu yüzden yerlere göklere sığdıramadığı sanatçı t�p� ortadadır? Grup Yorum'a uygulanan sansür Bohem, halktan kopuk; g�y�m büyüdükçe büyüdü. “Çok �st�yoruz ama mümkün değ�l, Grup Yorum’ sa kuşamından, kullandığı sözcüklere kadar, alab�ld�ğ�ne b�reyc�; halk �ç�n veremey�z haber�”... Tek satır �le
35
Sanat Meclisi Sanatta Hak İhlalleri Raporu Nisan / Mayıs 2017 Sanat mevs�m�n�n son aylarında alana yapılan saldırılar referandum önces� ve sonrası hızından b�r şey kaybetmeden sürdü g�tt�. Heykeller sökülüp atıldı, sanatçılar hap�s cezaları aldı. F�lmler ve şarkılar sansürlend�. Konserler, fest�valler yasaklandı ve sanat �nsanları uyduruk gerekçelerle tutuklandı. İşte N�san ve Mayıs’ta sanat alanının başına gelenler. Torbalı’da Heykel Yer�ne Osmanlı Tuğrası... İzm�r’�n Torbalı �lçes�n�n s�mges� olan ve Atatürk Meydanı’nda bulunan tanrıça Demeter ve kızı Persephone’n�n heykel� kaldırılarak yer�ne Osmanlı tuğrası anıtı d�k�ld�. İzm�r’�n Torbalı �lçes�n�n en büyük meydanı olan Atatürk Meydanı’nda yıllardır yer alan tanrıça Demeter ve kızı Kore’n�n (Persephone) heykel�, �lçen�n 5.000 yıllık tar�h�n� s�mgel�yordu. 1970’lerde Torbalı yakınlarındak� Metropol�s Ant�k Kent� kazılarında bulunan ve M.Ö 2. yüzyıla a�t heykel�n or�j�nal� İzm�r Arkeoloj� Müzes�’ne götürülmüş, b�r kopyası da Torbalı Atatürk Meydanı’na d�k�lm�şt�. Torbalı’nın AKP’l� Beled�ye Başkanı Adnan Yaşar Görmez, �lçen�n s�mges� hal�ne gelen heykel� kaldırtarak, yer�ne metalden yapılmış Osmanlı tuğralı ay yıldız f�gürü d�kt�rd�. Daha önce sökülen �k�z kız kardeşler heykel�n�n neden kaldırıldığı ve neden değ�ş�kl�k yapıldığıyla �lg�l� Torbalı Beled�yes� tarafından henüz resm� b�r açıklama yapılmadı. Söz konusu heykel, 14 Mart geces� sess�z sedasız yer�nden sökülmüştü ve k�msen�n heykel�n neden söküldüğü ve yer�ne ne get�r�leceğ� konusunda b�lg�s� yok. (Yunan m�toloj�s�nde Persephone, baş tanrı Zeus �le Demeter’�n kızıdır. Asıl �sm� Kore olan Persephone, Hades tarafından yeraltına kaçırıldıktan sonra Persephone adını almıştır. Persephone yeraltında Hades’�n sunduğu nardan yed�ğ� �ç�n yeryüzüne çıkma hakkını kaybetm�şt�r ve yeraltına mecbur kalmıştır. Annes� Demeter’�n ısrarları sonucunda, kış mevs�m� har�c�nde yeryüzünde yaşamaya hak kazanmıştır. Bu yüzden m�toloj�de ölülerle ve yeraltıyla olduğu kadar hasatla da �l�şk�lend�r�l�r. Demeter �se, tarımın, bereket�n, mevs�mler�n ve anne sevg�s�n�n tanrıçasıdır. Homeros’un destanlarında, “güzel saçlı kral�çe” ya da “güzel örgülü Demeter” d�ye geçer.)
36
Referandum Şarkısına Yasak... HDP’n�n “Bej�n Na” (Hayır dey�n) adlı referandum şarkısı yasaklandı. (Şarkıyı seslend�ren Seyda Per�nçek’e daha önce hakkında açılan davalardan ver�len hap�s cezası, şarkının yasaklandığı günlerde kes�nleşt�.) Muş Val�l�ğ�’nden yasaklama kararıyla �lg�l� yapılan açıklama şöyle: “21 Mart 2017 günü Halkların Demokrat�k Part�s� tarafından �l�m�zde düzenlenen Nevruz etk�nl�ğ�nde toplanan gruba karşı ve ayrıca �l�m�zde propaganda amaçlı kullanmış oldukları araçlarda da defaten çalınmış olan ‘Bej�n Na’ �s�ml� şarkının b�rçok sözünün Türk�ye Cumhur�yet� Anayasasında bel�rt�len hususlara aykırı olduğu, halkı k�n ve düşmanlığa tahr�k ett�ğ�, Muş �l sınırları �çer�s�nde tes�s olunan huzur ve güven ortamında olumsuzluklara neden olab�leceğ� değerlend�r�lmekted�r. Bu nedenle 16 N�san 2017 tar�h�nde yapılacak olan Anayasa Değ�ş�kl�ğ� Halk Oylaması sürec�nde ve genel kamu güvenl�ğ� açısından meydana geleb�lecek b�r tehl�key� engellemek amacıyla ‘Bej�n Na’ �s�ml� şarkının �l�m�z sınırları �çer�s�nde yayımı yasaklanmıştır.” “Zer” f�lm�, sansüre uğradı. Kazım Öz’ün İstanbul F�lm Fest�val�’nde Altın Lale Ulusal Yarışma’da yer alan Zer f�lm�n�n bazı sahneler� Kültür Bakanlığı tarafından sansürlend�, bunun üzer�ne yönetmen f�lm�n �lk göster�m�nde protesto �ç�n söz konusu sahnelerde perdey� karartarak “Bu sahne T.C. Kültür Bakanlığı S�nema Genel Müdürlüğü Üst Denet�m Kurulu tarafından sakıncalı bulunduğu �ç�n �zleyem�yorsunuz” �fadeler�n� kullandı. Kültür Bakanlığı tarafından sansürlenen sahneler�n yönetmen tarafından karartıldığı bel�rt�ld�. Bu sahnelerle �lg�l� gelen sorulara Kazım Öz şu şek�lde b�r açıklama get�rd�: “B�r f�lme karanlık sahne koymak tab� k� f�lm �ç�n
�y� b�r terc�h değ�ld�r. Elbette f�lme büyük zarar verm�ş durumda ama sansürün en tehl�kel�s�n�n görünmez olanı olduğunu düşünüyorum. Bu yüzden ben de sansürlenen yerlere karanlık koyarak sansürü deş�fre etmek �sted�m. Çekt�ğ�m�z f�lmlerde tek b�r kareye herhang� b�r sebeple sansür get�r�lmes�n� �stem�yoruz. Maalesef Türk�ye'de s�nemada b�r 'Karanlık Sahneler Dönem�' başlatılmak �sten�yor. Zer f�lm� örneğ�nde çok daha vah�m b�r durumla karşı karşıyayız. Bakanlık kend� destekled�ğ� f�lme sansür uygulamış oldu. Bu da �kt�darın kend� �ht�yacı doğrultusunda yer� geld�ğ�nde nasıl 'demokrat' olduğunu yer� geld�ğ�nde nasıl 'despot' olduğunu gösteren b�r örnek oldu. Sanat, �kt�darların alanı dışında özgür b�r alandır. Bu f�lm�n de en�nde sonunda kes�lm�ş sahneler�yle b�rl�kte kend� ülkes�nde göster�leceğ� gerçeğ�ne tar�h tanıktır.” B�lg� Ün�vers�tes�’nde Panel Yasaklaması... B�lg� Ün�vers�tes� Kültür ve Düşünce Kulübü’nün (BKDT) 31 Mart’ta düzenleyeceğ� “Dünden Bugüne Kürtçe T�yatro” başlıklı konferansa B�lg� Ün�vers�tes� Yönet�m Kurulu tarafından, “�dar� gerekçeler” öne sürülerek �z�n ver�lmed�. BKDT, yasaklamanın ardından yayınladığı basın metn�nde “B�zler farkındayız k� bu etk�nl�k �çer�s�nde sırf ‘Kürt’ kel�mes� geçt�ğ� �ç�n yasaklanmıştır. Kürdün varlığından, d�l�nden, kültüründen, t�yatrosundan dah� korkuyorlar. Kürtler�n, Kürtçen�n yanında durmayı geçt�k, ün�vers�te bünyes�nde kend� benl�ğ�yle ve kültürüyle var olmasından da korkuyorlar. Ekonom�k ve s�yas� çıkarları zarar görecek d�ye çek�n�yorlar. Suya sabuna dokunmadan kend� çıkarlarını kurtarmanın peş�ne düşüyorlar” �fadeler�ne yer verd�. Ün�vers�ten�n etk�nl�ğe �z�n vermemes�n�n ardından “�dar� gerekçeler”�n ne olduğunu öğrenmeye çalışan kulüp öğrenc�ler�, ne Rektör Vek�l� Ege Yazgan’dan ne de yönet�m kurulu
Derneğ� derg�s�n�n bu sayısının toplatılmasına ve yayın hayatının sonlandırılmasına karar ver�lm�şt�r. Ortaya çıkan bu durumdan dolayı b�r kez daha okuyucularımızdan özür d�ler, saygılarımızı sunarız.” den�lerek, K�bele Heykel�’n�n çıkarıldığı kaleye Anıl C�han l�nç güruhu karşısında taşocağı tehd�d�... Ordu’nun Bayadı köyü sınırları �çer�s�nde, Kurul Kayalık- yalnız bırakılmış oldu. ları’nın z�rves�nde konumlanan Kurul Kültür Bakanlığı 37 Yıl Sonra Çalınan Kales�’nde, 2010 yılından �t�baren Prof. Dr. Yücel Şenyurt’un başkanlığın- Eserler�n Peş�nde... Kültür Bakanlığı, da arkeoloj�k kazılar yürütülüyor. 2100 Robert Kolej’�n 37 yıl önce çalınan kayıp haz�nes� �ç�n hamle yaptı. Robert yıllık kaleye �l�şk�n kazılarda, geçt�ğ�m�z Eylül ayında, tar�h� K�bele Heyke- Kolej’�n envanter�nde kayıtlı olan paha b�ç�lmez tar�h� obje ve s�kkeler l�’n�n bulunması, büyük b�r heyecana 1980’de çalınmış ya da kaybolmuştu. neden oldu. B�r hafta �ç�nde 15 b�n Denetlemelerde yapılan sayımlarda z�yaretç� Ordu’ya akın ett�. Ancak b�l�msel çalışmaların sürdüğü kayalık- ortaya çıkan hırsızlıkla �lg�l� o dönem ların Melet Irmağı’na bakan yamacın- soruşturma açıldı. Yurtdışına kaçırıldığı tahm�n ed�len eserlerle �lg�l� h�çb�r da, yüzlerce yıllık kaley� tehd�t eden �pucu elde ed�lemed�. 37 yıl aradan başka b�r çalışma sürüyor. Tar�h� sonra Kültür ve Tur�zm Bakanlığı, �l kalen�n altını oyan taşocağı �ç�n, her tur�zm müdürlükler� aracılığıyla tüm gün onlarca d�nam�t patlatılıyor. müze, müzayede salonları ve koleks�1996’da koruma kurulunca kalen�n yonerlere yazı göndererek Robert çevres� 1. derece arkeoloj�k ve doğal s�t alanı �lan ed�ld�. Ardından s�t alanı Kolej’�n envanter�ndek� eserler�n çalındığı/ kaybolduğu b�lg�s�n� verd�. �ç�nde açılan taşocağının ruhsatını 10 Mart tar�hl� dosyada, tüm tar�h� mahkeme �ptal ett�. Ancak 2011 yılında ocağı �şleten Kırca Mühend�s- obje ve s�kkeler�n fotoğrafları da yer l�k, kale �le ayrı kaya kütleler� üzer�nde aldı. Çalınan/kaybolan 23 tar�h� obje bulunduklarını �ler� sürerek s�t alanının arasında 13. yüzyıl Selçuklu dönem� kâse parçaları, MÖ 6. yüzyıl Kor�nt daraltılmasını talep ett�. Ordu İdare Çağı sonuna a�t kâse, MS 2. yüzyıl Mahkemes�’n�n �sted�ğ� b�l�rk�ş� raporunda, taşocağının kale yerleş�m�- Roma dönem� koku ş�şes�, MÖ 5. yüzyıl Esk� Yunan dönem�ne a�t n� tamamen yok edeb�leceğ� �fade kand�ller de bulunuyor. Çoğu Roma ed�lmes�ne rağmen, Ordu Müzes� ve dönem�ne a�t olmak üzere b�n kadar b�l�msel kazıları yürüten Prof. Dr. tar�h� eser n�tel�ğ�nde s�kken�n (para) Yücel Şenyurt farklı b�r rapor tanz�m ederek, taşocağının bulunduğu alanın, büyük bölümünün Jul�as Sezar, Augustus, Neron, Galba, Vespas�anus, arkeoloj�k s�tten çıkarılab�leceğ�n� Vetellus, T�tus, Dom�t�amus, Nerva, b�ld�rd�. Bunun üzer�ne mahkeme, taşocağının bulunduğu alanın arkeolo- Tra�anus, Hadr�anus dönemler�ne a�t j�k s�t alanı dışına çıkarılmasını onayla- çok nad�r bulunduğu ve paha b�ç�ledı. Bugünlerde taşocağının faal�yetler� mez olduğu bel�rt�l�yor. sürerken, tar�h� kalen�n altındak� kaya Evl�ya Çeleb�'n�n tek �z� s�l�n�yor! Evl�ya mezarları da yok oluyor. Ocak aynı Çeleb�’n�n Türk�ye’dek� tek somut �z� zamanda, kale �ç�n gözle görülür b�r Karaman P�r Ahmed Cam�s�’nde yok tehd�t oluşturmuş vaz�yette. olmak üzere. Cam�de �nceleme yapan Şa�r Anıl C�han, L�nç Güruhu Karşısında Dr. Tütüncü, “Tar�h� mekan t�nerc�ler�n barınağı olmuş” ded�. Tüm dünyada Yalnız... Candaş Tolga Işık’ın �mt�yaz saygı ve kabul gören Evl�ya Çeleb�’n�n sah�b� olduğu ve KAFA Grup Yayıncılık’ın çıkardığı D�r� Ozanlar Derneğ� ş��r Türk�ye’dek� tek somut �z� �lg�s�zl�k neden�yle yok olmak üzere. 2009 derg�s� Şubat-Mart 2017 tar�hl� sayısında yer alan Anıl C�han’ın ş��r�n�n yılından bu yana yapılan tüm uyarılara rağmen Çeleb�’n�n Türk�ye’dek� tek hedef göster�lmes� sebeb�yle yayın somut �z� olarak kabul ed�len Karaman hayatına son verd�. Derg� yönet�m� P�r Ahmed Cam��’ndek� el yazısı b�r tarafından sosyal medyada yapılan açıklamada “Derg�m�z�n bu sayısında türlü koruma altına alınmıyor. Cam� duvarına �şlenm�ş yazıyı ortaya ed�toryal ek�p tarafından derg� çıkartan ep�graf� uzmanı Dr. Mehmet yönet�m�n�n tamamen b�lg�s� dışında yayımlanmasına karar ver�lm�ş ancak Tütüncü, k�taben�n son durumu hakkında şu b�lg�ler� verd�: “Evl�ya okuyucularına gelen ger� b�ld�r�mler Çeleb�’n�n en büyük özell�kler�nden üzer�ne y�ne derg� yönet�m�m�z�n b�r� gezd�ğ� yerlere kend�ne a�t b�r not halkımızın hassas�yetler�n� rahatsız bırakmasıydı. Çeleb�, seyahatler�nde edeceğ� konusunda mutabık kaldığı z�yaret ett�ğ� cam�ler�n uygun yerler�b�r �çer�kten dolayı D�r� Ozanlar üyeler�nden b�r açıklama geld�. Öğrenc�ler, akadem�k özgürlük vurgusunun yapıldığı ün�vers�tey� açıkça sansür uygulamakla suçladı.
ne kend� �sm�, z�yaret ett�ğ� yıl ve kend�s�ne b�r Fat�ha okunmasını yazmayı �hmal etmezd�. Evl�yanın bu notlarından Bulgar�stan ve Bosna’da b�rer örneğ� zamanımıza kadar ulaştı. Notların Türk�ye’de sadece 2 örneğ� bulunuyordu. Adana Hasan Ağa Cam��’ndek� yazı 1998’dek� deprem sonrası yanlış restorasyonla s�l�nerek yok ed�ld�. Karaman’dak� yazı kurtarılamazsa Çeleb�’n�n son �z� yok olacak.” Yazının 1671 yılına a�t olduğunu bel�rten Dr.Tütüncü, şöyle ded�: “Çeleb�, Hac yolculuğu sırasında Karaman’dan geçerken P�r Ahmed Cam�� kapısının sol tarafındak� taş söveye ‘Seyyah alem Evl�ya Ruh�ycün Fat�ha sene 1082’ yazısını yazıyor. Yazı bundan 10 yıl kadar önce okunab�lecek durumdayken ş�md�lerde maalesef büyük tehd�t altında. Tar�h� cam� �se t�nerc�ler�n ve evs�z �nsanların barınak sahası oldu. Geçt�ğ�m�z günlerde k�taben�n etrafında ateş yakılıp duvarlara boya �le b�r şeyler yazıldığına şah�t oldum. Tar�h� cam�de maalesef h�çb�r güvenl�k tedb�r� alınmadığı g�b� kader�ne terk ed�lm�ş b�r halde. Bu şek�lde t�nerc�ler�n barınağı hal�ne gelen cam�n�n dışında ısınmak �ç�n ateş yakıldığı ve taşların sökülüp yıkıldığını tesp�t ett�m. Yetk�l�ler önlem almazlarsa yakında Evl�ya Çeleb�’n�n Türk�ye’dek� tek somut �z�n� ebed�yen kaybetm�ş olacağız. Büyük seyyahımız Evl�ya Çeleb�’n�n son �z�n�n korunması �ç�n Vakıflar Genel Müdürlüğü, Kültür ve Tur�zm Bakanlığı �le Karaman Beled�yes�’n�n ac�len harekete geçmes� gerek�yor.” Sabahat Akk�raz ve Erdal Ez�ncan’a yasak! Halk müz�ğ� sanatçısı Sabahat Akk�raz'ın TRT �ç�n çekm�ş olduğu program, sanatçının “hayır” kampanyası neden�yle yasaklandı. Akk�raz yasak kararını Tw�tter üzer�nden duyurdu. Akk�raz şu �fadeler� kullandı: “TRT �ç�n çekt�ğ�m�z program “Hayır” kampanyası yaptığım �ç�n yasaklanmış. TRT bana yasak koyamaz. TRT halkın olana kadar TRT'y� boykot ed�yorum." "Ve TRT bana yasak get�rm�ş, duyduğumdan ber� gülüyorum. “Hayır” kampanyası yaptığımdan get�rm�ş TRT yasağı. O zaman; sana da “Hayır TRT". Öte yandan TRT, Hayır d�yen Sabahat Akk�raz'dan sonra Erdal Erz�ncan'a da ekranlarını kapattı. CHP İstanbul M�lletvek�l� Barış Yarkadaş, TRT'n�n Erdal Erz�ncan’a sansür uygulamasına bu tutumuna tepk� gösterd�. TRT'y� sansürcü olmakla eleşt�ren Yarkadaş, "Sanat dünyasına gözdağı vermek ve herkese boyun eğd�rmek �st�yorlar" ded�. Müz�k sanatçısı Mazlum Ç�men de Erdal Erz�ncan’a yapılan sansüre tepk� göstererek, yapıtlarını TRT repertuva-
37
rından çekt�. Grup Yorum’un konser�ne val�l�k engel�... Grup Yorum'un 23 N�san Pazar günü, Yen�kapı Meydanı'nda düzenleyeceğ� “Bağımsız Türk�ye” konser�, İstanbul Val�l�ğ� tarafından “güvenl�k” gerekçes�yle yasaklandı. Yasak kararı üzer�ne yazılı b�r açıklama yapan Grup Yorum, şu �fadelere yer verd�: “23 N�san Pazar günü Yen�kapı Meydanı’nda yapacağımız 7. Bağımsız Türk�ye konser�m�z AKP tarafından sudan sebeplerle engellenm�şt�r. Val�l�k, konser başvurusunun sonucu almaya g�tt�ğ�m�zde b�ze, güvenl�k gerekçes�yle konser�n yapılmasının uygun olmadığına da�r b�r belge verd�ler. Günlerd�r konser�m�z �ç�n val�l�ğe g�tmem�ze rağmen, y�ne son günde yasakladılar. AKP her tarafta �sted�ğ� g�b� m�t�ngler düzenl�yor, fest�valler düzenl�yor. Onun güvenl�ğ�n� alıyorlar fakat söz konusu halk olunca güvenl�k b�r sorun hal�ne gel�yor. B�z umutsuz değ�l�z, konser�m�z� yasakladılar d�ye yas tutmuyoruz. Dev sahneler kurmamıza engel olab�l�rler. Ancak tüm ülkey� konser meydanlarına çev�rmem�ze güçler� yetmez. Aklımızdan, kalb�m�zden halkın türküler�n� söküp atamazlar". Grup Yorum val�l�k kararının ardından İstanbul’un Okmeydanı, Armutlu ve Gaz� Mahalleler�nde “Dam Konserler�”n� gerçekleşt�rd�. Pol�sler�n saldırı ve tac�zler�ne rağmen Grup Yorum, yasakları tanımamaya, her koşulda konser vermen�n yollarını aramaya ve bulmaya devam ed�yor. Kadıköy Gençl�k Fest�val� �ptal ed�ld�. Kadıköy’de, 21 N�san’da başlayıp 9 gün sürmes� planlanan Kadıköy Gençl�k Fest�val�, güvenl�k gerekçes� �le �ptal ed�ld�. Fest�val�, güvenl�k gerekçes� �le �ptal ed�ld�. Fest�val�n 21 N�san’dan 30 N�san’a kadar sürmes� beklen�yordu. Kadıköyfest’�n sosyal medyadan yaptığı duyuru �le, fest�val�n Kadıköy Kaymakamlığı ve Emn�yet Müdürlüğü tarafından “terör �st�hbaratı” gerekçes�yle �ptal ed�ld�ğ� öğren�ld�. Belgeselc� Kazım Kızıl tutuklandı. Ölmez Ağaç Yırca Belgesel� başta olmak üzere �nsan hakları temell� belgesel v�deoları �le tanınan Kazım Kızıl tutuklandı. Kazım Kızıl, 7 N�san Pazartes� günü Bornova Küçükpark'ta şa�bel� seç�m sonuçlarını protesto �ç�n toplanan gruba pol�s�n müdahales� �le gözaltına alınmıştı. Kazım Kızıl, sevk ed�ld�ğ� adl�yede tutuklandı. Cumhurbaşkanına hakaret suçunu �şled�kler�ne da�r şüphe �le tutuklanan Kızıl'la
38
b�rl�kte aynı eylemde gözaltına alınan 6 k�ş� daha tutuklandı.
Mayıs tar�hler�nde düzenleyeceğ�m�z MSGSÜ Sanat Fest�val� Val�l�ğ�n Olağanüstü Hal gerekçes� (güvenl�k) �le �ptal Yazar Aslı Erdoğan, ödülünü almaya ed�lm�şt�r. Gerçekleşmes� �ç�n çaba sarf g�dem�yor! Avrupa Kültür Vakfı’nın ett�ğ�m�z bu süreçtek� destekler�n�z �ç�n uluslararası alanda tanınmış sanatçıla- teşekkür eder�z”. 8-12 Mayıs tar�hler� ra verd�ğ� Prenses Margeret ödülünü arasında düzenlenmes� planlanan kazanan yazar Aslı Erdoğan, yurt dışı MSGSÜ Sanat Fest�val�’nde konserler, çıkış yasağı kaldırılmadığı �ç�n 9 atölyeler, od�toryum etk�nl�kler�, dans Mayıs’tak� ödül tören�ne katılamıyor. göster�ler� ve çeş�tl� oyunlar yer Hollanda Kral�çes�n�n b�zzat vereceğ� alacaktı. ödülü, Erdoğan adına Fransız yayıncısı, Actes Sud yayınev�n�n ed�törü T�mour İzm�r'de Robosk� katl�amının b�r�nc� Muh�d�ne alacak. “Taş B�na”nın yılında yapılan sokak anmasına oyun İng�l�zce çev�rmen� Sev�nç Türkkan ve serg�lemek �ç�n katılan Yen�kapı avukat Erdal Doğan’ın da katılacağı T�yatrosu sanatçısı Abdulhak�m Bağış'ı törende Aslı Erdoğan �ç�n hazırlanan yargılayan mahkeme, 16 ay hap�s cezası b�r v�deo sunulacak. Kasım ayında Karl verd�. İzm�rl� sanatçılar 8 Mayıs 2017 Tucholsky ödülünü kazanan ve PEN günü sanatçıyı oyunlar ve şarkılarla Onursal Üyes� seç�len Aslı Erdoğan, cezaev�ne uğurlama kararı aldılar. cezaev�nde olduğundan ödüller�n� Cezaev� önünde sokakta oyun gelenealamamıştı. Tahl�ye ed�lmes�ne karşın ğ�n� sürdüren Abdülhak�m Barış burada yurtdışı yasağı kaldırılmayan yazar, Gogol’ün “Palto” adlı yapıtından yola geçt�ğ�m�z aylarda Theodor Heuss çıkılan b�r oyun serg�ley�nce cezaev�nde Madalyası(Almanya) ve Bruno Kre�ss gecey� tek k�ş�l�k hücrede geç�rmek (Avusturya) İnsan Hakları Ödülüne de zorunda kaldı. Bağış, sanat alanından değer bulunmuş, ödüller�n� almaya yükselen tepk�ler�n ardından denet�ml� g�demem�şt�. Davet ed�ld�ğ� pek çok olarak serbest bırakıldı. k�tap fuarı, konferans ve edeb�yat fest�val�ne g�demeyen Aslı Erdoğan, 40 yıldır yayın hayatına devam eden ve katılamadığı her ödül tören�n�n, uzun Ragıp Zarakolu �le Ayşenur Zarakozaman s�l�nmeyecek kara b�r �z lu’nun kurduğu Belge Yayınları pol�s bıraktığını, Türk�ye’n�n yazarlarına tarafından basıldı, 2 b�n k�taba el layık gördüğü muameley� tüm dünya- konuldu. Kurulduğu günden ber� b�rçok ya gösterd�ğ�n� söyled�. “Bu ülke kez baskına uğrayıp k�tapları hakkında bugüne dek yüz altmıştan fazla şa�r�n� dava açılan Belge Yayınlarının baskın ve yazarını hapse atmış, anlaşılmaz b�r gerekçes� bu kez "DHKP-C" bağlantısı! hınçla mütemad�yen aslında kend� Yayınev�n�n Cağaloğlu’da bulunan d�l�n� kesm�ş, hak�katle yüzleşmey� yer�ne gelen pol�sler “bandrolsüz k�tap reddederek kend� v�cdanını deşm�şt�r.” �hbarı var” d�yerek, hem yayınev�nde hem de depoda arama yaptı. ‘Devlets�z Cevdet Temur’un duvar resm� Elektr�k Kürtler’ ve ‘Ölümden Zor Kararlar’ adlı Dağıtım Ş�rket� tarafından beyaza k�taplar �ç�n toplatma kararı olduğunu boyandı... Cevdet Temur �s�ml� sanatçı, söyleyen pol�sler, yayınev�nde bulunan Ankara’da bundan 12 yıl önce yaptığı ve 1980’lerden, 1990’lardan kalma ‘Atatürk’ün Çubuk’a gel�ş�’ adlı eser�n k�tapları, toplatma kararı olmadığı beyaza boyanarak kapatılmasının halde alıp götürdü. Yaklaşık 2000 ardından �syan ett�. Çubuk'tak� k�taba el koyan pol�sler yayınev� Atatürk Parkı'nda bulunan trafo çalışanı Mehmet Al� Varış’ı gözaltına duvarına, ressam Cevdet Temur'un alıp daha sonra serbest bıraktı. Türk�ye 2005'te yaptığı Mustafa Kemal Yayıncılar B�rl�ğ� tarafından yapılan Atatürk'ün Çubuk'a gel�ş�n� sembol�ze açıklama özet olarak şöyle: “B�rl�ğ�m�z eden res�m s�l�nd�. Res�mle �lg�l� çevre üyes� Belge Yayınları’na 6 Mayıs 2017 sak�nler�, Başkent Elektr�k Dağıtım AŞ Cumartes� günü pol�s baskını düzenlen(Başkent EDAŞ) ek�pler�n�n trafodak� m�ş, yayınev� raflarında bulunan 2200 onarım çalışması sırasında duvarı k�taba el konmuştur. Mahkeme kararı beyaz boyayla boyadığını �dd�a ett�. “DHKP-C terör örgütü propagandası Vatandaşlar, parkın başka b�r bölümü- �çer�kl� yasaklı k�tapların basım ve ne aynı resm�n yen�den yapılmasını dağıtımı yapıldığı” gerekçes�yle �sted�. alınmıştır. Bu k�tapların büyük b�r kısmının 1977’den bugüne faal�yette Her yıl düzenlenen M�mar S�nan Güzel olan yayınev�n�n arş�v�nde duran, “2001 Sanatlar Ün�vers�tes�n�n yılsonu sanat tar�hl� Bandrol Uygulamasına �l�şk�n fest�val� bu yıl yapılamadı, OHAL Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmel�k”gerekçes�yle yasaklandı. Duyuru şöyle: ten yıllar önce yayınlanmış k�taplar “M�mar S�nan Güzel Sanatlar Ün�vers�- olduğu öğren�lm�şt�r. Bu tar�hte tes� Öğrenc� Konsey� olarak 10-11-12 yayınlanmış k�taplarda bandrol bulun-
masını beklemek mantığa aykırıdır. Son dönemde k�taplar hakkında henüz k�tap yayımlanmadan önce “tedb�ren” alınan yasaya aykırı yasaklama kararları, Basın Kanunu’ndak� yasal süre aşıldığı halde geçm�ş tar�hl� yayınlara yönel�k alınan toplatma kararları, toplatma kararların yayınevler�ne tebl�ğ ed�lmeden uygulamaya konması g�b� gel�şmeler yayıncıların yasa çerçeves�nde önlem almalarını engellemekte ve mağdur�yete yol açmaktadır.” Muğla Ün�vers�tes� T�yatro Topluluğu MÜTT 24 N�san Pazartes� günü sahneled�ğ� “Joko’nun Doğum Günü” adlı oyunda Muğla Sıtkı Koçman Ün�vers�tes� SKS Da�re Başkanlığı tarafından Ün�vers�te t�yatro topluluklarına uygulanan sansüre tepk� gösterd�. Muğla Ün�vers�tes� T�yatro Topluluğu Başkanı Fat�h Kalel� oyun sonrası yaptığı açıklamada SKS Da�re Başkanlığı’nın oyunlara yönel�k sansür uyguladığını �dd�a ederek “Oyunumuz absürt, sert b�r oyun, tam anlamıyla b�r taşlama oyunu. Oyunun metn�n� verd�ğ�m�z �lk günden bu yana aşırı derecede sansüre maruz kaldık. Oyunumuzda �nsanlar b�rb�rler�n� sırtında taşıyor, s�mgesel olarak �şç� sınıfı üst kes�mler� sırtında taşıyor ve doğal olarak temas ed�yorlar. SKS Da�re Başkanlığından, ‘kadınlar ve erkekler b�rb�rler�ne temas ett�’ d�ye uyarı alan topluluklar oldu. Oyun dekorları arasında bulunan b�r haç sembolü, ‘müslüman b�r ülkedey�z’ d�yerek kaldırıldı. Sansürlere uymaya çalışan ek�plere de oyunları �zlend�kten sonra tekrar bu oyunları oynayamayacakları söylenerek, emekler�n çöpe atmaları emred�ld�. T�yatro özgürlüktür. B�zler özgür b�r şek�lde t�yatro yapmak �st�yoruz ama onlar b�zden kend�ler�ne b�at etmem�z� �st�yorlar. T�yatro toplulukları sansür durumuna kend�ler� karar vereb�lmel� sey�rc�y� baz alınarak ne g�zlemeler� gerekt�ğ�n� kend�ler� değerlend�reb�lmel�. B�zler sahneye küfür edel�m soyunalım d�yerek çıkmıyoruz. Tek b�r �steğ�m�z var t�yatro yapmak özgür olmak.” S�nop Val�l�ğ�, yaptığı yazılı açıklamayla 11-14 Mayıs 2017 tar�hler� arasında Ankara’da gerçekleşt�r�lecek olan S�nop Tanıtım Günler�'n� �ptal ett�ğ�n� duyurdu. Sanatçı Onur Akın �se, �ptal kararının kend�s�yle �lg�l� olduğunu söyled�: “S�nop Val�s�, Ankara'da düzenlenecek olan 'S�nop Tanıtım Günler�'n� ben�m de konser verece-
ğ�mden dolayı �ptal ett�. S�nop Val�s� en mutlu kent�n sev�nc�n� kursağında bıraktı. Gez� �ç�n, CHP �ç�n şarkılar yaptığım �ç�n bunu yapıyorlar. Bu çağda yapılan bu uygulamayı, bu z�hn�yet� protesto ed�yorum. S�nop Val�s� b�r halkı cezalandırdı. Sank� ne yapacaktım? Konser�mde sevg�y�, aşkı, dostluğu ve kardeşl�ğ� anlatan şarkılar söyleyecekt�m. Bunlardan mı korkuyorsunuz?”
Tüm �z�nler�n alındığını ve b�letler�n satılıp, af�şler�n dağıtıldığını bel�rten Kutlan, “300’ün üzer�nde b�let sattık ve gerekl� tüm hazırlıkları yaptık. Ardından t�yatro oyunu �le �lg�l� b�r ‘Soruşturma var’ ded�ler. Fakat emn�yetle ve val�l�kle görüştük böyle b�r şey yok ded�ler. Bu sefer ‘Kültür Bakanlığı sorun çıkartmış’ ded�ler, onları da aradık onlar da ‘Herhang� b�r sorun yok’ ded�ler ve tamamen salonun ver�l�p ver�lmeyeceğ� Van Devlet T�yatrosu yönet�m�n�n S�verek'te 2009 yılında dönem�n �n�s�yat�f�nded�r ded�ler” b�lg�s�n� beled�ye yönet�m� tarafından �lçen�n paylaştı. Kutlan, kararın Kürtçeye Adnan Menderes Bulvarı üzer�ne yurt yönel�k tahammülsüzlüğün b�r örneğ� dışında oturan, aslen S�verekl� olan olduğuna d�kkat çekt�. 19 Mayıs’ta sanatçı Ş�van Perwer'�n el�nde bağla- Amed T�yatro Fest�val�’nde sahne ma bulunan heykel� d�k�lm�şt�. Heykel, alacaklarını bel�rten Kutlan, yasaklamab�r gece k�ml�ğ� bel�rs�z k�ş� ya da larla yılmayacaklarını, salonlar olmazsa k�ş�lerce tahr�p ed�ld�. Bağlaması ve da sokaklarda oyunlarını �zley�c�ler� �le eller� kırılıp yüz kısmına zarar ver�len b�r araya get�rmeye devam edecekler�heykel, sabahley�n beled�ye ek�pler�n- n� söyled�. ce yer�nden sökülerek kaldırıldı, tad�lat yapıldıktan sonra tekrar yer�ne Sur�ç� mevk��ndek� Z�ya Gökalp Mahallekonulacağı söylend�. s�’nde Duçem Kültür ve Sanat Merkez� olarak kullanılan esk� b�r D�yarbakır Devlet Opera ve Bales� Genel Müdürü ev�n�n avlusunda serg�lenmek �stenen Selman Ada, tüm �l müdürlükler�ne Lorca’nın “Bernarda Alba’nın Ev�” ödenek kullanımında elektr�k, su, oyunu tamamlanamadı. Oyunun doğalgaz, telefon, �nternet, tem�zl�k r�tm�n�n yükseld�ğ� son 20 dak�kasında h�zmet alımı g�b� zorunlu g�derler ardı ardına �k� patlama ses� �le oyun dışında harcama yapmamaları, durdu. Gerç� D�yarbakır’da yaşayan yılsonuna kadar yen� eser konulmama- sey�rc�ler�n büyük b�r kısmı bu tür sı, yen� turne yapılmaması tal�matını olaylara şerbetl�, ancak gene de ne verd�… Kr�z varmış! olduğu bell� olmayan bu sese karşı Ada, 8. Uluslararası İstanbul Opera pan�kleyenler olunca Yönetmen Nazm� Fest�val�’nde ‘La Boheme’ ve ‘A�da’ adlı Karaman sahneye gel�p �zley�c�den özür eserler�n programdan çıkarıldığını d�led� ve oyunu durdurduklarını söyled�. duyururken, tasarruf amaçlı olarak Karaman yaşanan olaydan duyduğu müdürlükler arasında bale ders� üzüntüyü bel�rterek “sanat her zaman vermek üzere personel görevlend�r�l- karanlığı aydınlatacaktır” ded�. İzley�c�memes� uyarısında da bulundu. ler �se yarım kalmışlığın verd�ğ� tatsız ruh hal�yle her ne kadar yer�nden Van’da kayyum tarafından kapatılan kalkmak �stemese de yaşanan ted�rg�nNûda Kültür Merkez�, kanun hükmün- l�ğe de duyarsız kalmadılar. Tamamlade kararname �le kapatılan Mezoponamayan, selamlama �le b�t�r�lemeyen tamya Kültür Merkez� (MKM) ve oyunun oyuncuları, belk� olağan b�r Feq�yê Teyran Kültür Merkez�n�n selamlamada göreb�leceğ�n�zden daha t�yatrocuları �le bağımsız t�yatrocula- uzun, alkışlar aldı. rın b�r araya gelerek kurduğu Nûpelda T�yatro Grubunun Kürtçe oyunu �ç�n MHP başkanı Devlet Bahçel�’n�n de salon ver�lmed�. Van Devlet T�yatrosu desteğ�yle çek�mler�ne şubat ayında salonunda 2 kez “Mala Dînan” (Del�ler başlanan ve 1980 darbes� sonrası Ev�) adlı Kürtçe oyunu sahneleyen ülkücüler�n yaşadıklarını konu alan grup, 20 Mayıs günü y�ne aynı salonda Kurtlar ve Çakallar f�lm�n�n çek�mler�n3’üncü kez sahneye çıkmaya hazırlade, yaklaşık 100 set �şç�s�ne ücretler� nırken, önce “Oyun hakkında soruştur- ödenmed�, �şç�ler �ş� bıraktı, f�lm�n ma var” ve ardından da “Salon �ç�n çek�mler� durdu. Han F�lm tarafından d�lekçe geç ver�ld�” gerekçes�yle salon çek�len, yapımcılığını ve yönetmenl�ğ�n� ver�lmed�. Oyunun yönetmen� ve B�lgehan Karaca’nın üstlend�ğ� f�lm�n Oyuncusu Ergül Kutlan, Devlet Ankara’da -15 derece soğukta yapılan T�yatrosu yönet�m�n�n �dd�a ett�ğ� g�b� çek�mler�nde set çalışanları, günde oyun hakkında herhang� b�r soruştur- ortalama 14-15 saat zor koşullar ma olmadığını d�le get�rerek, val�l�kaltında çalıştı, ancak emeğ�n�n karşılığıten gerekl� �z�nler� aldıklarını söyled�. nı alamadı. İlk b�r ayın sonunda parasını
39
alamayan �lk ek�b�n �ş durdurarak durumu protesto etmes� üzer�ne, yapım ş�rket� �k�nc� b�r ek�p get�rtt�. Çalışanların sayısı böylece yaklaşık 100’ü bulurken, �k�nc� ek�p de parasını alamadı ve �ş� durdurdu. Ş�rket�n verd�ğ� senetler de ödenmey�nce tüm çalışanlar �ş� bıraktı. F�lm çek�mler�n�n ancak yüzde 70’�n�n tamamlanab�ld�ğ�, kalan bölümü çekeb�lmek �ç�n ş�rket�n üçüncü b�r ek�p aradığı öğren�ld�. DİSK S�ne-Sen üyes� ışık şef� Mehmet Ülker, yaşadıklarını şu sözlerle anlattı: “Ben�m 50 b�n l�ralık alacağım �ç�n 25’er b�nl�k �k� senet yaptılar. Banka senetler�n ödenmemes� üzer�ne protesto çekt�, ancak sonuç alınamadı. Ş�md� arkadaşlarımla b�rl�kte �cra davası açacağız”. S�nema Telev�zyon Send�kasına bağlı üyelerden oluşan Yardımcı Yönetmen ve 2. Yönetmenler Topluluğu, FOX TV'de yayınlanan ve yapımcılığını L�mon Yapım'ın üstlend�ğ� 'Savaşçı' d�z�s�n� boykot etme kararı aldıklarını duyurdu. Topluluk, kararın gerekçes�n� haksız �şten çıkarmalar, uzun çalışma saatler�, ödeme problemler�, uzlaşıdan yoksun tavırlar ve 'send�kayı tanımıyoruz' anlayışı olarak açıkladı. Yapılan açıklama şöyle: “Yardımcı Yönetmenler ve 2. Yönetmenler olarak 2014 yılından ber� b�r arada hareket eden ve S�nema Telev�zyon Send�kası’na bağlı üyelerden oluşan b�r topluluk olan b�zler; yaşamış olduğumuz hukuksuz ve �nsan� olmayan çalışma şartları �le baskılara karşı ortak hareket ederek haklarımızı korumaya çalışıyoruz. N�yet�m�z projelere zarar vermek değ�l, aks�ne hep beraber daha �nsan� koşullarda, daha �y� projeler üret�lmes�ne katkı sağlamaktır. Bundan sonra b�rb�r�m�ze daha da kenetlenerek dayanışma �çer�s�nde bu ve benzer projeler�n tak�pç�s� olacağız”. Alman yayıncı, Devlet Opera ve Bale Genel Müdürlüğü’ne “Romeo ve Jul�et” �le “Spartacus” eserler�n� �z�ns�z kullandığı gerekçes�yle açtığı tazm�nat davasını kazandı. Mahkeme, İstanbul Devlet Opera ve Bales�’ne �k� eser �ç�n 46 b�n 400 Euro tazm�nat cezası verd�. B�rçok klas�k sanat eser�n�n tel�f hakkını el�nde bulunduran Alman Mus�kverlag Hans S�korssk� ş�rket�, b�r süre önce İstanbul F�kr� ve Sına� Haklar Hukuk Mahkemes�’ne başvurdu. Mahkeme �se genel müdürlüğün 43 b�n 500 Euro tel�f tazm�natı ve 2 b�n 900 Euro nota k�rası bedel�n�n 2005 ve 2007 yıllarından �t�baren fa�z�yle ş�rkete ödemes�ne karar verd�.
40
B�r grup ülkücü, Makar�os �le dönem�n 'İng�l�z Val�s�' sandıkları heykel� kırdılar. Beyl�kdüzü Beled�yes� tarafından yaptırılan ve CHP L�der� Kemal Kılıçdaroğlu tarafından Yaşam Vad�s� �ç�nde açılan Rauf Denktaş Anıtı’nda yer alan görselde bulunan Makar�os heykel�ne kırmızı boya attan ülkücüler, Makar�os’un yanında duran k�ş�ye a�t heykel� de İng�l�z Val�s� sanarak, yaşananları görmezden geld�ğ� �ç�n s�yah boya attılar. Oysa anıt 16 Ağustos 1960’da �k� toplumlu Kıbrıs Cumhur�yet�’n�n kuruluşunun onaylandığı Londra Anlaşması’nın �mza tören�n� yansıtıyordu. Ancak ülkücüler�n düzenled�ğ� protestoda kırılan heykel Kıbrıs Val�s� S�r Foot’a değ�l Kıbrıslı Türkler�n l�der� Dr. Fazıl Küçük’e a�tt�.
d�lle eleşt�rd� ve “S�vas kat�ller�n� savunduğu �ç�n onlara makam dağıtan b�r anlayışın, bahs� geçen �k� kat�l� de korumasına şaşırmıyoruz. S�vas Katl�amından bu yana geçen 24 yılda 4 cumhurbaşkanı, 9 başbakan değ�şt�. S�vas davası nasıl zaman aşımına uğratıldıysa aynı şek�lde S�vas Katl�amı �le �lg�l� Mecl�s çatısı altında sorulan sorular ve ver�len önergeler de zaman aşımına uğratıldı.” ded�.
İstanbul Okmeydanı’nda sanatsal çalışmalar yapan İd�l Kültür Merkez� 30 Mayıs 2017 günü sabah saatler�nde pol�sler tarafından basıldı. Kültür merkez�n�n �ç�ne g�ren pol�sler her yanı tahr�p ett�ler. Müz�k entrümanlarından b�lg�sayarlara, derg�lerden şarkı sözler�ne kadar her şey� parçalayan pol�sler, merkez�n kapılarını ve camlarıS�vas Madımak Otel�’nde 2 Temmuz nı da kırdılar. Kültür merkez�nde 1993’te 35 k�ş�n�n vahş�ce yakılarak çalışmalar yapan ve �çler�nde Grup katled�lmes�ne �l�şk�n davanın görülYorum üyeler�n�n olduğu 11 k�ş�n�n mes�ne 26 Mayıs Cuma günü Ankara 1. gözaltına alındığı saldırı Sanat Mecl�s� Ağır Ceza Mahkemes�nde devam ve Grup Yorum tarafından kınandı. ed�ld�. Davaya, Madımak’ta katled�len Yayınlanan b�ld�r�lerde “Tüm saldırılarıaydınların yakınları �le avukatları nız boşuna, b�z� susturamazsınız d�ye katıldı. Öncek� duruşmada mahkeme- yıllardır söylüyoruz. Bu saldırınız da n�n �k� sanık hakkında yen�den �ade koca halk den�z�ne çarpacak. Çünkü taleb�nde bulunulması �steğ�n�n Grup Yorum Halktır. Grup Yorum Adalet Bakanlığı’na bağlı Uluslararası yoksulların ses�, umudu ve öfkes�d�r. Ne Hukuk ve Dış İl�şk�ler Genel Müdürlü- yaparsanız yapın yoksulların gazabınğü’nce redded�ld�ğ� ve Bakanlığa bağlı dan, adalets�zl�ğ�n�z�n bedeller�n� bu b�r�m�n �dar� b�r�m yetk�s�n� aşarak ödemekten kurtulamayacaksınız. “zaman aşımını değerlend�r�n, bu Yaptığınız h�çb�r şey yanınıza kar k�ş�ler hakkında davayı düşürün” kalmayacak. Şunu b�l�n k� bu halkın da şekl�nde skandal b�r uyarıda bulundu- sanatçısının da sabrının b�r sınırı var. ğu ortaya çıktı. Dava avukatlarından Ülken�n sanatçıları olarak haykırıyoruz. Kazım Genç, “gelen yazı b�r �dar� Çek�n el�n�z� emekç�n�n yakasından, b�r�mden gelm�şt�r. Mahkemeler�n kültür merkezler�m�zden!” sözler�yle objekt�fl�ğ�ne gölge düşürecek yazı tepk� göster�ld�. yazılması hatta tal�mat ver�r g�b� ‘zaman aşımını değerlend�r�n’ söyleSanat alanı b�r kış ve bahar sezonunu m�nde bulunması, b�z�m baştan ber� ardında bırakırken ger�de kalanlara bu davadak� sanıkların devlet�n b�r baktığımızda görüyoruz k� tahr�bat yerler�nde korunduğu savımızı büyük. Ülkede �kt�darın emek ve sanat doğrulamıştır. Mahkemen�n yazdığı b�r düşmanlığı her geçen gün büyüyor. yazı vardır. İdar� b�r�m de bunu yer�ne Ankara’da �k� akadem�syen�n başlattığı get�rmek zorundadır. Bunu yer�ne d�ren�ş ve bedenler�n� açlığa yatırmaları get�rmeyenler hakkında gereğ�n�n ülke çapında destek gördü. Sanat yapılması �ç�n Cumhur�yet Savcılığına �nsanları da d�ren�şe canla başla destek suç duyurusunda bulunulmasını talep verd�ler. Ankara’da büyüyen d�ren�ş� ed�yoruz” ded�. Avukatların bu boğmak �ç�n hakkını arayan �nsanları taleb�n�n, mahkeme sırasında hak�m �kt�dar cezaev�ne tıkmak zorunda kaldı. tarafından değerlend�rmeye dah� Ş�md� d�ren�ş� �k� şa�r sürdürüyor. alınmaksızın kes�n b�r tutumla redde- Görünen o k�, baskı ve saldırılar d�lmes� d�kkat çekt�. �nsanlarımızı yıldırmıyor aks�ne d�ren�ş� adım adım büyütüyor. Bakalım Haz�ran S�vas’ta katled�len şa�r Met�n Altıok’un 2017 saldırı ve d�ren�ş�n günces�ne kızı ve CHP Genel Başkan Yardımcısı neler� ekleyecek. Gün ola harman ola! Zeynep Altıok, mahkeme çıkışında gazetec�lere yaptığı açıklamada Adalet Bakanlığı’na bağlı b�r kurumun, sanık �k� k�ş� hakkında, mahkemeye tal�mat ver�r g�b� "zaman aşımı kararı ver�n" uyarısında bulunmasını sert b�r
Haz�ran’a Da�r
Acının ayı derler Haz�ran’a, b�l�r�z! Erdem�n, onurlu b�r yaşamın, vatana halka sevdanın, sosyal�zme adanmış hayatların, bu uğurda düşenler�n ayıdır Haz�ran... Haz�ran’ı b�l�r�z! 63’ten, 70’den, 91’den, Kavgamızın şa�rler�nden... Haz�ran’ı b�l�r�z, 71’den ve 84’den, D�ren�ş mevz�ler� Maltepe ve Metr�s’den... Cevah�r’�n del�k deş�k ve Dörtler�n cılız beden�nden... Haz�ran’ı b�l�r�z! Ayaklanmanın şeh�tler�nden, Mehmet’ten, Al� İsma�l’den, Ethem’den, Abdocan’dan, Ahmet’ten, Meden�’den, Hasan Fer�t ve Berk�n’den...
“B�z k�, ustasıyız Vatan sevmen�n Umut, saklımızda ölümsüz bayrak Kırmızı-kırmızı Dalga-dalgadır... (...) B�z k�, yarınıyız halkın Umudu, yüzakıyız Hıncı, namusu... Şafakları, Taaa şafakları Hey canım, Kalb�m, d�nam�t kuyusu...”
Özgür tutsakların ayıdır Haz�ran... Metr�s’den b�l�r�z! Karınlarını açlıkla doyuranlardan, ‘84’ün dört karanf�l�nden b�l�r�z. Apo’nun, Fat�h’�n, Hasan’ın, Haydar’ın türküsüdür Haz�ran… Boy ver�r z�ndanlarda! İnatçı, b�tmez gülüşlerden, tutsaklıkta d�ren�şlerden b�l�r�z Haz�ran’ı… Hoş safa karşılarız ölümü!
Ayaklanmanın ayıdır Haz�ran… Taks�m’den b�l�r�z! Coşkulu meydanlarında haykıran m�lyonlarından, bu halktan, bu Ayın 2’s�nde, Ahmed Ar�f’�… Kavga- vatanın evlatlarından b�l�r�z. Susmaz, nın şa�r�n�, sevdanın şa�r�n� ve tek boyun eğmez, tesl�m olmaz halkımızk�tabıyla halkın şa�r�n�… dan; ölümsüzleşen 7 �nsanımızdan Kalem�n� burjuvaz�ye satmayanlar- b�l�r�z! dan b�l�r�z Haz�ran’ı! Onurludur Tekmelerle katled�len Al� İsma�l’den, b�z�m Haz�ran’ımız, dev b�rer çınar Çeteler�n vurduğu Hasan Fer�t’ten, olan aydınlarımızdan b�l�r�z! “yıllar var k� ter �ç�nde 15’�nde Berk�n’den, taşıdım ben bu yükü Ve Mehmet’ten, Ahmet’ten, Abdo“Koro susar, büyü bozulur, görevle- can’dan, bıraktım acının alkışlarına r�n� hatırlar cüceler… 3 haz�ran '63'ü” Ankara’da Ethem’den b�l�r�z… Eller tet�klere tarrrr……… B�l�r�z; çünkü k�n� hala �ç�m�zded�r! Ve Cevah�r'�m� kalb�me gömüp Böyle anlatmıştı kavgamızın b�r B�l�r�z; çünkü Haz�ran hala sürmektedöner�m ha�n hücreme”* d�ğer şa�r� Hasan Hüsey�n, Nazım d�r. Usta’nın acısını... Ekmeğ� ve onuru �ç�n d�renen KEC'l�‘71 sıcağında, Maltepe’de vuruşuyor lerle, beden�n� açlığa yatıran EsralarDevr�mc� sanatın, yürek �şç�l�ğ�n�n, yen� �nsanın, Selan�k’ten Moskova’ya �k� y�ğ�t... la, Yüksel’de d�renenlerle, uzanan ömrünün 12 yılını z�ndanda Vuruşuyorlar, güneş özgür günlere Açlığının 90'lı günler�ndek� Nur�ye ve doğsun d�ye, ve son 12 yılını vatanına hasret Sem�h’le sürmekted�r... Vuruşuyorlar, karanlık maz�ye geç�ren kavgayla dolu b�r hayatın, gömülsün d�ye, Nazım Usta’nın acısını... K�n�, sorulacak hesabı ve en çok Ve �şte tam 54 yıl oldu, hala taşıyo- Vuruşuyorlar, yepyen� b�r hayatta yaydığı umutla, çocuklar gülsün d�ye, ruz acısını... Haz�ran’ı en �y� b�z b�l�r�z. Vuruşuyorlar, b�r geleneğ� başlatır- Çünkü zordur Haz�ran’da ölmek! Haz�ran’ı, Nazım Usta’dan b�l�r�z! casına En çok da ger�de kalanlara... Haykırarak, uzlaşmayarak, Orhan Kemal’� y�t�rd�k 2’s�nde. Nazım’ın koğuş arkadaşı, mapusluk Vuruşuyorlar, ve şeh�t düşüyor (*) Mah�r Çayan, Hücredek� Adalının Cevah�r, Haz�ran’ın �lk şafağında... yaren� ve halkın yaşamına ayna Rüyası tutan b�r romancı. Ondan da b�l�r�z Haz�ran’ı, Cevah�r’den b�l�r�z! Haz�ran’ı... Mehmet KARAŞAHİN
41
GÜNEŞ’İN SOFRASINDA NAZIM İLE BRECHT S�zlere “Güneş�n Sofrasında” �s�ml� oyunu tanıtacağız. Şu anda Kenterler sahnes�nde serg�lenen oyun, Nazım ve Brecht’�n ş��rler�nden ve ş��rler�n�n sözler�nden oluşmuş şarkılardan oluşuyor. Nazım ve Brecht �k� sosyal�st şa�r, yazar, t�yatro yazarı. Yaşamlarını sınıf mücadeles�ne adamış, ez�lenler�n yanında olmuş, emperyal�zme ve faş�zme karşı yaşamları boyunca mücadele etm�ş ve bu uğurda bedel ödem�ş sanatçılardır. Özell�kle Nazım H�kmet yalnızca ş��r yazmakla kalmamış komün�zm�n kurulması �ç�n tar�h� komün�st part�s�n�n b�r üyes� olarak mücadele etm�ş ve bu uğurda bedeller ödem�ş b�r şa�r, b�r komün�stt�r. Uzun yıllar tutsak kalmış ve sürgünde ölmüştür.
42
Oyunda Nazım H�kmet ve Brecht ş��rler�n� Genco Erkal sahnede oynayarak canlandırırken, Tülay Günal �se onların bestelenen ş��rler�n� seslend�r�yor. Bazı yerlerde �k� oyuncu b�rl�kte söyleyerek dans ed�yorlar. Oyunda b�rçok konu ş��rler ve şarkılarla �şlen�yor. Özell�kle, kap�tal�st s�stem�n yan� ezenler�n ez�lenler� vahş�ce ezd�ğ� bu s�stem�n anlatımı Bertolt Brecht tarafından “Tahterevall�” benzetmes�yle çok güzel yapılıyor: "�y�ce görüyorum artık düzen�. orada, b�r avuç �nsan oturuyor yukarıda,
aşağıda da b�r çok k�ş�. ve bağırıyor yukardak�ler aşağıya: "çıkın buraya gel�n k�, hep�m�z olalım yukarıda ..." Brecht yalnızca egemen s�stem� bet�mlemekle kalmamış, faş�zm koşullarında güncell�ğ�n� koruyan, halkın özlemler�n� yansıtan ş��rler de yazmıştır. Halkın Ekmeğ� ş��r� �le halkın adalete susamışlığını d�le get�rm�şt�r. "... madem adalet�n ekmeğ� bu kadar öneml�, onu k�m p�ş�rmel�, dostlar, söyley�n? Ötek� ekmeğ� k�m p�ş�ren? Adalet�n ekmeğ�n� de kend�s� p�ş�rmel� halkın, gündel�k ekmek g�b�.
Bol, p�şk�n, ver�ml�." Kap�tal�st s�stem�n eleşt�r�s� ve adaletle �lg�l� Brecht ş��rler�nden sonra bugün tüm dünyayı kan ve gözyaşına boğan, her yerde savaşlar çıkarmaktan ve açıkça ülkelere bombalar yağdırmaktan çek�nmeyen emperyal�zm� eleşt�ren ve vatan sevg�s�n� ortaya koyan b�r Nazım H�kmet ş��r� okuyor Genco Erkal. “(... İstanbul’um, sen� düşünüyorum. Oturmuşum den�z kıyısına, bakıyorsun l�mana g�ren Amer�kan zırhlısına. Hastasın, açsın, öfkel�s�n. O da bakıyor sana, hem de nasıl, efend�nm�ş, patronunmuş, sah�b�nm�ş g�b� �toğlu �t."
söylüyor. Nazım’ın emperyal�st paylaşım savaşlarında halkların ama özell�kle de çocukların çekt�ğ� acıları anlattığı “Kız Çocuğu” ş��r�n� şarkısıyla seslend�r�yor. "... Ben�m s�zden kend�m �ç�n h�çb�r şey �sted�ğ�m yok. Şeker b�le y�yemez k� kâat g�b� yanan çocuk. Çalıyorum kapınızı, teyze, amca, b�r �mza ver. Çocuklar öldürülmes�n şeker de y�yeb�ls�nler." Nazım’ın Vatan hasret�n� en �y� yansıtan ş��rler�nden b�r� olan “Karlı Kayın Ormanı” şarkısını da çok başarılı b�r şek�lde seslend�r�yor: “Karlı kayın ormanında yürüyorum geceley�n. Efkârlıyım, efkârlıyım, el�n� ver, nerde el�n?” ...
kadar mücadeles�n� sürdürdü. Ve komün�zm amacından asla vazgeçmed�, ancak oyunun sonuna doğru Nazım artık yorgundur, yorulmuştur. Genco Erkal bu ruh hal�n� yansıttığı d�zelerden oluşmuş şu şarkıyı söylüyor: "Çok yorgunum ben� bekleme kaptan sey�r defter�n� başkası yazsın çınarlı kubbel� mav� b�r l�man ben� o l�mana çıkaramazsın çok yorgunum ben� bekleme kaptan" Ama oyun Nazım’ın b�r ara yorgunluğundan söz ett�ğ� bu şarkı ş��rle b�tm�yor tam ters�ne �k� sanatçının da büyük b�r coşkuyla söyled�kler� umut dolu ve oyuna �sm�n� veren Nazım ş��r�n�n şarkısıyla b�t�yor.
"Dalgaları karşılayan gem�ler g�b�, gövdem�zle karanlıkları yara yara Nazım H�kmet'�n halkı ve vatanı �ç�n çıktık, rüzgarları en ser�n Ayrıca, Nazım H�kmet halkın kültü- uçurumları en der�n mücadele eden her devr�mc� g�b� rüne ve halk efsaneler�ne çok önem havaları en ışıklı sıra dağlara. ödemek zorunda kaldığı bedeller, verm�şt�r ve halkın bu haz�nes�nden Arkamızda b�r düşman gözü g�b� onun h�çb�r zaman umudunu her zaman yararlanmıştır. İşte kırmadı. Her zaman sosyal�zme karanlığın yolu. �nandı ve mücadeley� hap�shanede sevg�yle �lg�l� “Tah�rle Zühre Mesele- Önümüzde bakır taslar güneş dolu. s�” �s�ml� ş��r�nde: üreterek sürdürdü. Genco Erkal, Dostların arasındayız! “Tah�r olmak da ayıp değ�l onun en güzel hap�shane ş��rler�nGüneş�n sofrasındayız! ..." Zühre olmak da den b�r kaçını sahnede canlandırıhattâ sevda yüzünden yor. Oyunun müz�kler� Zülfü L�vanel�, Fazıl ölmek de ayıp değ�l, Say, T�mur Selçuk, Cem Karaca, Ed�p bütün �ş Tah�rle Zühre olab�lmekte "Bugün pazar. Akbayram, Tarık Öcal �mzalarının yanı yan� yürekte “ d�ye yazmıştır. Bugün ben� �lk defa güneşe çıkardısıra Brecht �le çalışan Alman Müz�sTülay Günal bu şarkıyı da başarıyla yenler Kurt We�ll ve Hans E�sler’e a�t. lar" seslend�r�yor. Oyunda müz�k düzenleme ve p�yano Ardından Tülay Günal “Y�ğ�d�m Y�ğ�t Özatalay’a v�yolonsel Den�z Nazım H�kmet yaşamının sonuna Aslanım Burda Yatıyor” şarkısını Doğangün’e, klarnet ve saksafon Çağdaş Eng�n’e a�t. Oyunda ışık kullanımı da başarılı. Nazım H�kmet ve Bertolt Brecht’�n ş��rler�nden oluşan oyunu �zlemen�z� tavs�ye eder�z.
Den�z AKIN
43
Naz�ler�n 2. Paylaşım Savaşı dönem�nde, Çekoslovakya'nın �şgal�n�n ardından Adolf H�tler'�n en öneml� adamlarından b�r�n�n cezalandırılmasını konu alan f�lmd�r “Anthropo�d”.
Adolf H�tler'�n en öneml� adamlarından olan General Re�nhard Heydr�ch’� cezalandırmak �ç�n Çek d�ren�şç�ler tarafından b�r operasyon planlanır. Bu operasyonun adı da Anthropo�d’t�r. F�lm de adını 1942’ de Prag’da gerçekleşen bu operasyondan almaktadır.
gammazlamaya çalışan ha�n arasında geç�yor. Kend� halkını Alman faş�zm�ne satmak �ç�n ne ücret aldığını sorduğu d�yalog oldukça etk�ley�c�.
Aracı yoluyla planlanan operasyonu d�ğer d�ren�şç�lere anlatmaya g�derler. Burada d�ğer d�ren�şç�ler operas1938 yılında H�tler, Çekoslovakya’yı yonun General Re�nhard Heydr�ch’� �şgal eder. İşgalden 1 yıl sonra Naz� cezalandırmak olduğunu öğren�nce Almanya’sı Polonya’yı da �şgal ederek dünyayı savaşa sürükler. F�lm�n kahramanları Josef Gabc�k ve şaşırırlar. Hatta b�rkaçı kabul etmez. Alman savaş g�r�ş�m� bu savaşta Jan Kub�s adlı �k� Çek d�ren�şç�d�r. Bu Çünkü H�tler’�n en öneml� ve en Çekoslovak fabr�kalarının önem�n� �k� d�ren�şç� ülkeye kaçak yollardan tehl�kel� olan adamıdır. Ama �k� görmekted�r. Çünkü doğuya doğru g�rer. Kend�ler�n� burada karşılayan d�ren�şç� bu konuda ısrarcı ve kararlıdır. D�ğerler�n� de �kna etmeye g�derek gen�şleyen Naz� �şgal�n�n er b�r Çek �le, güvenl� olduğunu çalışırlar. Londra’dan haber beklemeya da geç onları Ruslarla karşı düşündükler� b�r eve g�derler. Bu ler� gerekt�ğ�n� söylerler. Josef ve karşıya get�rmes� kaçınılmazdır. k�ş�n�n kend�ler�n� �hbar edeceğ�nAncak mevcut olan d�ren�ş, üret�m� den habers�zd�rler. Almanlar d�ren�ş� Jan, haber gelene kadar ve eylem�n gerçekleşeceğ� vakte kadar güvenl� aksatmaktadır. Ruslara karşı konu- kırmak �ç�n d�ren�şç�ler� �hbar b�r yerde kalmalıdırlar. Onları b�r munu güçlend�rmek �ç�n bu d�ren�ş� edenlere para ödülü vermekted�r. a�len�n yanına yerleşt�r�rler. Burası kırmak �steyen H�tler, b�r komutan Bu para ödülü �ç�n ev�ne aldığı onlar �ç�n güvenl�d�r. Burada operasgönder�r. Bu komutanın adı General d�ren�şç�ler� �hbar etmeye çalışan Re�nhard Heydr�ch’t�r. Komutan, ha�n� cezalandırıp kaçmayı başarır- yon �ç�n gerekl� olan her şey� hazırlaryaptığı katl�amlardan dolayı Prag lar. Ve d�ğer d�ren�şç�lerle düzenl� lar. Burada d�kkat çeken konuşma, Kasabı olarak anılmaktadır. olarak toplanırlar. Bu durum d�kkat d�ren�şç� Josef �le kend�ler�n� çekmes�n d�ye çeş�tl� yöntemler kullanırlar. Toplantıları hem düzenl� hem de güvenl� kılmak adına farklı farklı yerlerde yaparlar. Bu toplantılarda gün gün - saat saat tak�p ett�kler� general�n her hareket�n� not alırlar. Planda eks�kl�k veya aksaklık olması demek, operasyonun başarısız olması demekt�r. Toplantılar bu nedenle çok öneml�d�r. Londra’dan gelen �k� farklı mektubun
44
ardından, kararlarını çabuk vermeler� gerekmekted�r. Çünkü �k� ayrı karar vardır ve Re�nhard Heydr�ch’�n kaldığı yerden gelen �st�hbarata göre general Berl�n’e g�deb�l�r ve ger� dönmeyeb�l�r. Bunun �ç�n yapılan tüm planlar kısa sürede gerçekleşmel�d�r. Londra’dan gelen mektupların doğruluğunu tey�t etmek �ç�n vak�t kalmamıştır. Operasyon �ç�n artık hazırdırlar. Ve general�n çıkmasını beklerler. Her b�r hareket koddur. Ve operasyonu bu şek�lde gerçekleşt�recekler� �ç�n b�rb�rler�n� sürekl� tak�p hal�nded�rler. General’�n aracı geld�ğ� sırada araç taranacak ve d�ren�şç�ler b�rl�kte ger� çek�lecekt�r. Araç çıkar ve caddeye gel�r, tam saat�nde caddeye Josef de çıkar ve tam ateş edeceğ� sırada b�r aksaklık yaşanır. Bu sırada general�n korumaları ateş etmeye başlar. O sırada Jan bombayı arabaya atar ve aracın alt kısımlarına denk get�r�r. General burada yaralanır. Oradan d�ren�şç�ler zor b�r şek�lde çek�l�rler. Ve güvenl� yerlere geçmeye çalışırlar. Artık her yerde aranacaklardır. Prag’da tüm g�r�ş çıkışlar tutulmuştur. Kaldıkları eve gel�rler. Burada artık hem general�n hem de ülken�n durumunu haber almak �ç�n beklemekted�rler. General eylemden 4 gün sonra ölür. Ve artık tüm ülkede bu operasyonu geçekleşt�renler aranmaktadır. Tüm Çek köyler� basılır. İs�m vermeyenler, şüphel�ler taranır. Sokak ortalarında d�ğer Çekler �bret alsın d�ye serg�len�r. Ve �hbar eden herkese ödül ver�l�r. Canları bağışlanır. Josef ve Jan bu olayların ardından artık o evde kalamayacaklarını b�l�rler. Başka güvenl� b�r yere geçmek zorundadırlar. Operasyonun �lk olarak başarısız olduğunu sanan d�ren�şç�ler, daha sonradan
general�n öldüğünü öğrend�kler� �ç�n aslında amaca ulaşılmış olduğunu öğren�rler. Ancak hem �lk planladıkları g�b� operasyonun devam etmemes� hem de artan baskının daha çok ş�ddetlenmes� d�ren�şç�ler�n kaldığı evdek� k�ş�ler� de tehl�keye sokar. Bunu önlemek �ç�n oradan ayrılırlar. D�ğer d�ren�şç�ler�n yanları güvenl� �se onların yanına geçmek �ç�n haber beklerler.
b�r kez.” (W�ll�am Shakespeare)
İlk olarak eve geld�kler� günden �t�baren �let�ş�m� evdek� a�len�n çocuğu Ata Moravec vasıtasıyla sağlarlar. Yen� güvenl� yere geç�şte ve gene �let�ş�mde de Ata aracı olmaktadır.
Eve baskın yapan Alman askerler b�rçok tehd�tte bulunmuş, a�le b�reyler�ne türlü �şkenceler yapmıştır. Burada Ata’nın annes� Mrs. Moravec kes�nl�kle �s�m vermem�ş, d�ren�şç�ler� korumuştur. İşkenceler�n ardından tutuklanmak üzere götürülecekken daha önceden almış oldukları s�yanür kapsülünü yutup d�ren�şç�ler� korumuştur.
D�ğer d�ren�şç�ler�n olduğu yer k�l�sed�r. K�l�sen�n mahzen�nde beklemekted�rler. Çünkü her yerde aranıyorlardır. Alman askerler� eylemc�lere yardım ett�ğ�n� düşündüğü b�r köyde bell� yaşın üstündek� tüm erkekler� öldürmüş, kadınları ve çocukları da kampa götürmüştür. Bu yüzden mahzendek� tüm d�ren�şç�ler Çek halkı �ç�n end�şelenmekte ve Londra’dan gelecek haber� beklemekted�r. Burada geçen sürede d�ren�şç�ler�n arasındak� konuşmalar, f�lm�n ver�lmek �stenen vurgusunu göster�r. “Korkaklar b�rçok kez ölür, cesurlar
Jhorda korkularına ve zaaflarına yen�k düşen operasyon ek�b�ndek� d�ren�şç�d�r. Ama operasyon günü oraya gelmeyerek operasyona dah�l olmamıştır. Daha sonradan Alman askerler�n ödül haberler�n� duyunca kend� a�les�n� kurtarmak �sted�ğ� �ç�n arkadaşlarını �hbar ed�p kaldıkları ev� b�ld�ğ�n� söylem�şt�r.
Buradan d�ğer a�le üyeler� alınır ve �şkenceye maruz kalırlar. Amaç d�ren�şç�ler�n nerede olduğunu söyletmekt�r. B�rçok yöntem denemeler�ne rağmen konuşmayan Ata’nın en büyük zaafını kullanırlar ve Ata d�ren�şç�ler�n k�l�sede olduklarını söyler. Alman askerler hemen k�l�seye baskın düzenlerler. K�l�se taranır, �çer�ye bombalar atılır. Mahzen sularla doldurulmaya çalışılır. Çatışma tüm hızıyla devam etmekted�r. Naz� Almanya’sına karşı kend� topraklarını korumak �steyen vatansever Çek d�ren�şç�ler�n�n cesaretler�n� ve tar�he kazınmış saatlerce süren k�l�se çatışmasını anlatan Anthropo�d’� �zleyel�m.
Hazal KARA
45
HABERLER İş� ekmeğ� onuru �ç�n d�renen Nur�ye Gülmen ve Sem�h Özakça tutuklandı. İşler�ne ger� dönmek �ç�n 76 gündür açlık grev�nde olan Nur�ye ve Sem�h tutuklandı. OhAL sürec�nde çıkarılan KHK �le �şnden atılan Nur�ye Gülmen Ankara Yüksel Caddes�nde oturma eylem�ne başladı.30 dan fazla gözaltına alınmasın 0ağmen d�ren�şe devam eden nur�ye gülmen�n yanında Mard�nde okulandan �hraç ed�len Sem�h Özakçada katıldı. Açlık grevler�n�n 75. Gününde evler� pol�s tarafından basılarak gözaltına alındılar ve çıkarıldıkları mahkemede tutuklandılar. D�ren�şe hap�shanede devam edyor Nur�ye ve Sem�h...
Kadıköy T�yatroları Platformu, akadem�syen Nur�ye Gülmen ve öğretmen Sem�h Özakça �ç�n sokağa çıktı. Nazım H�kmet Kültür Merkez� önünden başlayan yürüyüş boyunca sanatçılar alkışlarla durumu protesto ett� ve b�ld�r� dağıttı… Süreyya Operası önü, Mehmet Ayvalıtaş Meydanı ve Boğa Heykel� önünde serg�lenen pandom�m göster�s�n�n ardından basın açıklaması yapıldı. Nazım H�kmet Kültür Merkez� önünden başlayan yürüyüş Boğa Heykel� önünde yapılan basın açıklaması �le son buldu…“Yaşasın Nur�ye ve Sem�h” ve “Haklı talepler� kabul ed�ls�n” döv�zler� �le yürüyen sanatçılar, b�ld�r�de “Nur�ye ve Sem�h yaşasın” ded�. Üç noktada da m�m sanatçıları Nur�ye Ve Sem�h �ç�n hazırladıkları performanslarını serg�led�ler. Kadıköy T�yatroları Platformu her akşam sey�rc�ler�n� Sem�h Ve Nur�ye �ç�n ses vermeye çağırmaya devam ed�yor.
Operaya Bütçe Kısıtlamasıyla Engelleme Devlet Opera ve Bales� Genel Müdürlüğü’nün büyük b�r ekonom�k kr�ze g�rd�ğ� ve tasarruf tedb�rler� kararı aldığı ortaya çıktı. Devlet Opera ve Bales� Genel Müdürü Selman Ada, tüm �l müdürlükler�ne ödenek kullanımında elektr�k, su, doğalgaz, telefon, �nternet, tem�zl�k h�zmet alımı g�b� zorunlu g�derler dışında harcama yapmamaları, yıl sonuna kadar yen� eser konulmaması, yen� turne yapılmaması tal�matını verd�.
Ün�vers�tede Sanat Fest�val� Yasak Her yıl düzenlenen M�mar S�nan Güzel Sanatlar Ün�vers�tes’�n�n yıl sonu sanat fest�val� bu yıl OHAL gerekçes�yle yasaklandığı bel�rt�lerek: “M�mar S�nan Güzel Sanatlar Ün�vers�tes� Öğrenc� Konsey� olarak 10-11-12 Mayıs tar�hler�nde düzenleyeceğ�m�z MSGSÜ Sanat Fest�val� Val�l�ğ�n Olağanüstü Hal gerekçes� (güvenl�k) �le �ptal ed�lm�şt�r. Gerçekleşmes� �ç�n çaba sarf ett�ğ�m�z bu süreçtek� destekler�n�z �ç�n teşekkür eder�z” den�ld�. 8-12 Mayıs tar�hler� arasında düzenlenmes� planlanan ‘MSGSÜ Sanat Fest�val�’nde konserler, atölyeler, od�toryum etk�nl�kler�, dans göster�ler� ve çeş�tl� oyunlar yer alacaktı.
46
Nazım’ın anısına ‘Yaşamaya Da�r’ Nazım H�kmet’�n sürgün yıllarını ve vatan hasret�n�, şarkılar eşl�ğ�nde anlatan ‘Yaşamaya Da�r’ göster�s� Avcılar Beled�yes� Barış Manço Kültür Merkez� Yıldız Kenter Sahnes�’nde yapıldı. Genco Erkal’ın uyarlayıp yönett�ğ� oyunda, Tülay Günal da oynadı. P�yano ve v�yolonsel eşl�ğ�nde oynanan oyunda, başta Fazıl Say ve Zülfü L�vanel� olmak üzere değ�ş�k bestec�ler�n Nazım şarkıları da seslend�r�ld�. Ağırlıklı olarak Nazım H�kmet’�n Bursa Cezaev�’ndek� yaşamını, eş� P�raye Hanım’ı anlatan oyunda Genco Erkal, Nazım’ın sürgün yılları ve vatan hasret�n� sahneye taşıdı
Sanat Mecl�s� Nur�ye Gülmen ve Sem�h Özakça �ç�n 1 Günlük Destek Açlık Grev� yaptı. Sanat Mecl�s� üyeler� Ankara Yüksel Caddes�’nde �ş� ekmeğ� ve onuru �ç�n aylardır açlık grev�nde olan Nur�ye Gülmen ve Sem�h Özakça’ya destek �ç�n 1 günlük açlık grev�ne g�rd�ler. Avcılar Erol Mumcu Kültür Park’ta yapılan destek açlık grev� eylem� yoğun pol�s ablukası ve tehd�t�ne rağmen ş��rler ve şarkılar eşl�ğ�nde devam ett�.. Açlık Grev� eylem� akşam saatler�nde Avcılar P�kola Sahnes�’nde sürdürüldü.
103 edeb�yatçı, Nur�ye Gülmen ve Sem�h Özakça �ç�n çağrıda bulundu. Edeb�yatçılar, darbe g�r�ş�m�n�n ardından �lan ed�len olağanüstü hâl (OHAL) uygulaması kapsamında çıkarılan kanun hükmünde kararnameler (KHK) �le �hraç ed�len akadem�syen Nur�ye Gülmen ve öğretmen Sem�h Özakça �ç�n ac�l çağrıda bulundu. “KHK �le �şten atılan akadem�syen Nur�ye Gülmen �le öğretmen Sem�h Özakça 65 gündür açlık grev�nde. Durumları gün geçt�kçe daha da kötüleş�yor. Haksız yere �şten atılmalarını protesto eden, �şler�ne �ade ed�lmey� talep eden Gülmen ve Özakça’nın talepler�n�n yer�ne get�r�lmes� yönünde yetk�l�ler�n ac�len devreye g�rmes� �ç�n çağrıda bulunuyoruz” ded�.
F�l�st�nl� Tutsaklar Açlık Grev�nde İsra�l hap�shaneler�ndek� 1500 c�varındak� F�l�st�nl� tutsaklar n�san ayının ortalarında hap�shane şartlarının �y�leşt�r�lmes� �ç�n açlık grev�ne başladı. F�l�st�nl� tutsakların d�le get�rd�ğ� öneml� taleplerden bazıları: A�le z�yaretler�, uygun tıbb� bakım, saldırılara son ver�lmes� ve hücre cezasıyla �dar� gözaltı uygulamasının kaldırılması, suçlama veya mahkeme önüne çıkmadan ver�len cezaların geçers�z kılınmasını �çer�yor. Tutsaklar geçt�ğ�m�z günlerde talepler�n�n kabul ed�şlmemes� üzer�ne suyu ve şeker� kest�kler�n� duyurdu.
Kemal Gün Açlık Grev� d�ren�ş�n� kazandı Ders�m’de Kasım ayında sığınaklarının bombalanması sonucu şeh�t düşen ger�lla Murat Gün’ün babası Kemal Gün oğlunun kem�kler�n� alab�lmek �ç�n Ders�m Sey�t Rıza Meydanı’nda açlık grev�ne başladı. Kemal Gün açlığının 90. Gününde d�ren�ş�n� zaferle sonuçlandırdı. Kem�kler�n ver�lmes� üzer�ne Xozat İlçes�’nde anma yapılarak kem�kler defned�ld�.
47
Grup Yorum’un 15 Eylül tarihinde Harbiye Açık Hava Tiyatrosunda yapmak istediği konser engellenmek isteniyor 30 Mayıs Salı günü Grup Yorum’un çalışmalarını yürüttüğü İdil Kültür Merkezi polis tarafından basıldı. Basın’da “Okmeydanı’nda Terör Operasyonu” diye geçen bu baskının ardından 5’i Grup Yorum elemanı toplam 11 kişi gözaltına alındı. Bir hafta süren gözaltından sonra mahkemeye çıkarılanlardan 3’ü Grup Yorum elemanı toplam 7 kişi tutuklandı. Baskın sonrası Grup Yorum tarafından yapılan açıklama da: “Çalışmalarımızı yürüttüğümüz İdil Kültür Merkezi, bundan 6 ay önce polis tarafından ‘suçlu ve suç aleti arama’ bahanesiyle basılmıştı. Baskında herhangi bir ‘suç aleti’ bulamayan polis bir adet çekice el koymuştu. Hiçbir ‘suçlu’ da bulamayan polis, orada bulunan tüm Yorum üyelerini ve inşaat işçilerini gözaltına almıştı. Gözaltına alınan 7 Yorum üyesi ve 1 inşaat işçisi tutuklanmış ve 3.5 ay tutuklu kalmıştı. Yapılan mahkemede baskının ve tutuklamanın nasıl keyfi bir uygulama olduğu ayan beyan ortaya çıkmıştı. AKP’nin eli kanlı katil polisleri bugün bir kez daha geldiler kültür merkezimize. Helikopter desteğiyle, zırhlı araçlarla, itfaiye ekipleriyle adeta ‘gövde gösterisi’ yaparcasına gelmişlerdi. Çok büyük bir iş yapıyorlarmış havası estirmek içindi hepsi. Kültür merkezimizi kuşattılar. Kapılarını pencerelerini parçaladılar. Kültür merkezinde bulunan Sultan Gökçek, Özgür Gültekin, Fırat Kıl, Dilan Poyraz, Dilan Ekin, Musa Kurt, Umut Şener, Bergün Varan ve Alişan Gül işkencelerle gözaltına alındılar. Gözaltına alınanların derhal serbest bırakılmasını istiyoruz.”
"Savaşçı" Dizisine Boykot! Sinema Televizyon Sendikasına bağlı üyelerden oluşan Yardımcı Yönetmen ve 2. Yönetmenler Topluluğu, FOX TV'de yayınlanan ve yapımcılığını Limon Yapım'ın üstlendiği 'Savaşçı' dizisini boykot etme kararı aldıklarını duyurdu. Topluluk, kararın gerekçesini haksız işten çıkarmalar, uzun çalışma saatleri, ödeme problemleri, uzlaşıdan yoksun tavırlar ve 'sendikayı tanımıyoruz' anlayışı olarak açıkladı. Belge Yayınlarına Baskın 2 B�n K�tap Gözaltında! 40 yıldır yayın hayatına devam eden ve Ragıp Zarakolu �le Ayşenur Zarakolu’nun kurduğu Belge Yayınları pol�s tarafından basıldı. Pol�sler, 2 b�n k�taba el koydu. 40 yıldır b�rçok kez baskına uğrayan, k�tapları hakkında dava açılan Belge Yayınları bu sefer "DHKP-C" bağlantısı olduğu �dd�ası �le basıldı. Yayınev�n�n Cagaloğlu’da bulunan yer�ne gelen pol�sler, “bandrolsuz k�tap” �hbarı var �dd�asıyla hem yayınev�nde hem de depoda arama yaptı. ‘Devlets�z Kürtler’ ve ‘Ölümden Zor Kararlar’ adlı k�taplar �ç�n toplatma kararı olduğunu söyleyen pol�sler, yayınev�nde bulunan, 1980’lerden, 1990’lardan kalma k�tapları, toplatma kararı olmadığı halde alıp götürdü. Yaklaşık 2000 k�taba el koydu.
Sanat Meclisi Direnen Nuriye ve Semih’in yanındaydı. Sanat Mecl�s� üyeler� Ankara'da �ş�,ekmeğ�,onuru İç�n aylardır d�renen, açlık grev� yapan emekç�ler� z�yaret ed�p 1 günlük destek açlık grev�ne g�rd�ler. D�ren�ş alanı tüm güne yayılan etk�nl�klerle fest�val alanına çev�r�ld�.Hep B�rl�kte Türküler� Söylen�p Halay Çek�ld�.
48