1
1 Numerolu Ayvalık Gazetesi
Taylan Köken
2
1 Numerolu Ayvalık Gazetesi
Taylan Köken
1 Numerolu Ayvalık Gazetesi… Ayvalık’ta çıkan ilk gazetenin ilk sayısı Sandıklı (Afyonkarahisar ilçesi) üzerinden bana ulaştı. Sevgili dostum Ali Osman Karakuş Sandıklı üzerine araştırmalar yapan, bu çalışmaları Sandıklı Belediyesi tarafından kitaplaştırılan başarılı bir yerel araştırmacıdır. Ali Osman Bey eline geçen nüshayı görünce hemen bana haber verdi, yetmedi kâh kendisi, kâh bilmediği yerleri hocalarına sorarak okuyabildiği kadarıyla çevirisini yaptı ve bana iletti. Ardından orijinal sayfaları bir de Muvaffak Elmacı hocamla paylaştım. Sağ olsun o da ilgisini eksik etmeyerek çevirisini yaparak bizlerle paylaştı. 1 Eylül 1924 yılında yayın hayatına başlayan Ayvalık Gazetesinin sahibi Hüseyin Avni Baskın Beydir. 1950-1954 ve 1955-1956 yıllarında Ayvalık Belediye Başkanlığı da yapan Hüseyin Avni Baskın Bey genç cumhuriyetin kuruluşuyla beraber basın hayatına atılmış ve gazetesini de bu ilkelerle çıkarmaya başlamıştır. Gazete yönetiminde Halil Fehmi Baskın, Ahmet Cevdet Baskın ve Fazıl Baskın gibi aileden isimleri görmekteyiz. 14 Mayıs 1992’de yayın hayatı sonlanan Ayvalık Gazetesinin bu uzun soluklu yaşamının ilk sayısından ilginç bilgilere geçmek istiyorum. Elimizdeki nüshada bazı bölümlerin silinmiş olduğunu, okunamadığını veya baskı hatalarından dolayı anlaşılamadığını belirtmek istiyorum. Yazımızda bu ilk sayıdan haberler, bilgiler ve reklamlardan kesitler aktarırken birçok kelime günümüz Türkçesine çevrilmiştir. Cumhuriyetçi Türk Gazetesidir… Miladi 1 Eylül 1924, Hicri 1340, Rumi 30 Muharrem 1343 Pazarertesi tarihleri künyesinde yer almıştır. Gazetenin matbaa ve idarehane adresi Dereboyu Caddesi Numero:6’dır. Haftada bir defa neşrolunan gazetenin fiyatı 3 guruş (kuruş) eski nüshaları 20 guruştur. Dahilde (kent içinde) 6 aylık üyelik 200 guruş, 1 senelik 300 guruştur. Hariçte (kent dışında) 6 aylık üyelik 300 guruş, 1 senelik 500 guruştur. Künyesindeki diğer bilgilerse; Mesleğimize uygun yazılara sütunlarımız açıktır. Yayınlansın, yayınlanmasın hiçbir evrak iade edilmez. İlan içeriğinden idare (gazete yönetimi)mesuliyet kabul etmez. Gazeteye ait evrak müdüriyet namına gönderilmelidir. İlan işleri idare memuruyla görüşülür. Mesleğimiz… Dünyada meydana getirilen bütün eserler hissedilen ihtiyaçtan ortaya çıkmaktadır. Milletimizin çok okumaya ve mümkün olduğu kadar çok okutmaya ihtiyacı olduğu gibi asırların ihmaliyle adeta kangrenleşmeye yüz tutan dertlerini, yaralarını vakit geçirmeksizin çabuk tanı ve tedaviye nispeten hazır olmalıyız. Gazetemizi yayına karar verdiğimiz zaman birey olarak bir vatan vazifesi ve vicdan borcumuzdan oluşan bir ihtiyaç ile mütehassıs olduk. Memleketin gazeteye olan ihtiyacı şiddetlidir. Bundan dolayı ülkümüz gazetemizle – okuyucularımızın isteklerine istinadenmemleketin duyduğu ihtiyacı karşılamaktır. Bunu gerçekleştirebilirsek bizim için bundan daha büyük bir bahtiyarlık yoktur.
3
1 Numerolu Ayvalık Gazetesi
Taylan Köken
Gazetemiz Cumhuriyetperverdir. Yani şekli hazır hükümete bütün kuvvet ve varlığıyla taraftardır. Hükümetler içinde milletin refah ve mutluluğuna, mukaddes kurtuluş ve bayındırına yarayacak en hazır şekil hükümet –Cumhuriyet- şekli olduğundan, inkılapları başaran milletimizi de istiklal ve hâkimiyete kavuşturan hükümet yanında yer almak gerekmektedir. Gazetemiz fikir olarak yazılarında hiçbir kimsenin ve hiçbir önemli şahsın yararını gözetmez veya hizmetinde olamaz. Gazetemiz ulusal geleneklerimize bağlı ve saygılı, onun en sadık ve en vefakâr savunucusudur. -AyvalıkBaşkumandanlık Meydan Muharebesinin Kutlaması… Başkumandanlık Meydan Muharebesinin merasimi, kaymakam tarafından hazırlanan programa uygun olarak dünkü Pazar günü saat onbirde hükümet dairesinin denize bakan cephesinde bir müfreze asker ile mektep talebeleri törene katılmıştır. Törene bir kısım halk, memlekette bulunan zabit efendiler ve gazetemiz yazarlarının katılımıyla yakından takip edilmiştir. Belde müftüsü Hafız Şakir Efendi tarafından okunan Arabi dualardan sonra Ayvalık Mektebi Müdürü Halim Niyazi Bey ateşli bir söylev vererek bu mübarek günün önemini aktarmış ve şehitlerimize Fatihalar okunmuştur. Hürmet ve teşekkürlerimizi ifade için askeri alay kumandanlığına tebriklerimiz arz edilmiş ve belediye dairesine gidilerek törene son verilmiştir. Sabahtan memleket baştanbaşa bayraklarla donatılmış ve gecesi belediye tarafından muhteşem bir fener alayı düzenlenmiştir. Günün önemi dolayısıyla hislenerek coşan halk sabahlara kadar etrafta zevk ve sevinçle dolaşmıştır. –Mahir(?) NiyaziİLANAT: İlk Abonemiz..: Memleketin(!) sevimli ve hayırsever tüccarlarından olan İncezade Nedim Suat bey gazeteye uğrar ve tesisi alkışlar… Küçük mecmuanın, büyük sahifelere ulaşmasını temenni ettikten sonra gazeteye bir yıllık abone olmuştur… Ayvalık’ın İlk Diş Doktoru..: Yeni muayenehanesini Dere Caddesinde açan diş tabibi her türlü diş bakımını itinayla yapmaktadır. Perşembe ve Pazar günleriyse fakir muhacir halka muayene ve diş çekimi ücretsiz olarak yapılmaktadır… Doktor Bahaeddin Ever..: Cilt ve frengi, bel, solunum ve sair hastalıkları en son usullerle kat’i surette tedavi ediyoruz. Her gün hastalarını kabul eder. Bahar Rakısı..: Halis üzüm ve anasondan imal edilen bir rakı olsa da bir kez tecrübe eden tiryakiler farkı hemen anlayacaktır. Piyasanın takdir edilen markasıdır. Umumi deposu Hayrettin Paşa Mahallesi 13. Sokak Numero:2 Şekerci ve Pasta İmalathanesi..: Pek taze olarak pastalar, her nevi şeker ve şekerlemeler sade ve fıstıklı lokumlar, bisküvi, çikolataları toptan ve perakende olarak alınız. İmalat hanemizden ucuz fiyatına tedarik edilebileceği ilan olunur.
4
1 Numerolu Ayvalık Gazetesi
Taylan Köken
Makinist ve Tüfenkçi Fehmi Abdülvahap..: Motori Hans dikiş makineleri, tulumba, gramofon, tabanca ve av tüfenkleri, Lüküs ve Perkus lambaları, soba ve gaz ocakları… Her türlü, nevi alet ve edevat gayet zarif mebzul ucuz fiyatla imal ve tamir edilir. Adres: Demirciler Sokağında Numero:219 Otomobil..: Amerika'da şoförlük tahsil eden(!) Fehmi Efendi’nin idare eylediği Ayvalık ismindeki otomobil her tarafa seyrü sefere amededir. Kemal-i emniyet ve istirahat ile seyahat arzusu bulunan zevatın gümrük caddesindeki 16 numaralı Şekerci Dükkânına müracaatları ilan olunur… TERFİ…
Ayvalık-Edremit İmar ve İskân mıntıkası Müdürü Mehmet Selim Bey efendinin Adana İmar ve İskân Mıntıkası Müdüriyetine terfi tayin buyrulduklarını haber aldık. Samimi bil kalp ve dua ile muvaffakiyetlerini temenni ederiz. Ayvalık’ta bulunan muhacirinin terfi ve iktidarı hususunda şayan-ı şükran hizmetinde ve halkın teveccühlerine mazhariyetinden dolayı Mehmet Selim bey efendiyi tebrik ederken Ayvalık’tan nakilinden fevk mütemayiz olduğumuzu arz etmeyi bir vecibe biliriz. -Mesul Müdür: SelahaddinSonuç: Ayvalık Gazetesi mesul müdürü Selahaddin Bey, yazarları Mahir (Samim) Niyazi ve İbrahim Şükrü’dür. İlk sayısında; gazetenin meslek ilkeleri, Başkumandanlık Meydan Muharebesinin kutlamaları, Kısm-i Edebi bölümünde İbrahim Şükrü’den bir şiir, devlet memurlarına maaşların geç ödenmesi, mübadillere zeytinliklerin taksimiyle ilgili detaylı bilgilere ulaşmaktayız. Gazete devamında ilginç reklamlarıyla o günün meslekleri hakkında fikir sahibi olmamızı sağlamaktadır… Ve tüm bu bilgilere iki sayfalık 1 numerolu Ayvalık Gazetesinden öğrenmekteyiz… Taylan Köken
5
1 Numerolu Ayvalık Gazetesi
GÖRSEL MALZEME:
Avni Baskın Ayvalık Hastanesi Açılışında…
Avni Baskın Ayvalık Hastanesi Açılışında…
Taylan Köken
6
1 Numerolu Ayvalık Gazetesi
Avni Baskın ve Ayvalıkların Celal Bayar’ı Karşılaması…
1 Numerolu Ayvalık Gazetesi Başlığı…
Taylan Köken
7
1 Numerolu Ayvalık Gazetesi
1 Numaralı Ayvalık Gazetesi Ön Sayfa…
Taylan Köken
8
1 Numerolu Ayvalık Gazetesi
1 Numaralı Ayvalık Gazetesi Arka Sayfa…
Taylan Köken