Adıyaman Ziyaretgahları

Ad覺yaman Ziyaretg璽hlar覺

Sayfa 1 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

ADIYAMAN ZİYARETGÂHLARI: Anadolu topraklarında tarih boyunca farklı dinler ve kültürler İslâm öncesinde yaygınlaşmış, inanç ve uygulamalar günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Anadolu’da ve konumuz olan Adıyaman ve çevresinde İslâmiyet’e dayalı gibi görülen inançlar, uygulamaların birçoğu İslâmiyet kökenlerine sahip olmayıp, eski inançların, kültürlerin halk tarafından uygulanmaya devam edilmesi, inanılması ve uygulamaların değişik pratiklerle sürdürülmesidir.

Kültür, Halk Kültürü tarihsel süreçlerde değişime uğramaktadır. Anadolu topraklarında birçok değişik uygulama örneğini gördüğümüz “Ölü Kültü” yerel uygulamalarıyla farklılıklar göstermesine rağmen, temel olarak aynıdır. İnsanlarımız, geçmişle gelecek arasındaki köprüyü bu toprakları yurt yapan, seçkin kişilere göstermiş olduğu hürmetle, sevgiyle ve bağlılıkla sonsuza kadar yaşatmak istemektedir. Kimi türbe, kimi makam olan bu alanlar yalnızca ziyaret edilen kutsal mekânlar değildir. Bu alanlar kültürümüzün, efsanelerimizin ve menkıbelerimizin süslediği dini ve kültürel mirasımızdır. İlk insandan bu yana ölüm ve ölüm sonrası uygulamalar yapılmıştır. Ölümden sonra yaşam düşüncesi, inanç sistemleri üzerinde etkili olmuştur. Ata öldükten sonra ruhu üstün güçlerle donanır ve geride bıraktığı kişilere yardım etmeye devam eder. Bu yüzden ataların eşyaları, yaşadığı yerler ve mezarları kutsal kabul edilir, ruhuna adak adanır. İslâmiyet’in kabulünden sonra, Atalar Kültü değişime uğramış ve Veli kişi Müslümanlığın öncü kişisi olmuştur. Veli kişi artık halkın sosyal, dini ve ahlaki değerlerinin temsilcisidir.

Adıyaman ilindeki ziyaret yerlerine baktığımız zaman, bu topraklarda medfun bulunan velilerin çoğunun Atalar ve Ölüler Kültünün temsilcisi olduğu görülmektedir. Ayrıca Emeviler Döneminde bölgeye fetih için gelip burada şehit olan veya olduğuna inanılan Sahabeden asker kökenli kişiler bulunmaktadır. Bir çoğunun mezarı sonradan yöredeki insanların rüyasına girerek belirlenmiş, kazılan toprakta cesetlerin çürümeden kaldığı görülmüş ve türbeleri ziyaretgâh olarak düzenlenmiştir.

Adıyaman ilindeki bazı türbe inanmalarında ise bölgeye sonradan göç ederek gelmiş ve kendi inanç motiflerini bu topraklara taşımış zümrelerin türbelerine rastlıyoruz. Başka topraklardan gelen efsaneler, bu topraklarda yerel tarihsel efsanelerle birleşmiş ve ziyaretgâhlarda değişik uygulamalarla karşımıza çıkmıştır. Yine bağlı olduğu mezhebin veya tarikatın uygulamalarını hem yaşarken, hem de öldükten sonra türbe inanmalarında, uygulamalarında gördüğümüz veli tipleri Adıyaman’da bulunmaktadır. Adıyaman’da sık görülen bir veli tipi de, bağlı bulundukları köy ve aşiret liderliklerini ölümünden sonra etkinliklerini ziyaretgâhlar sayesinde devam ettirmeleridir. Sağlıklarında görmüş oldukları hürmet ve sevgi, türbe uygulamalarında devam etmektedir.

Adıyaman Ziyaretgâhlarının tasnifinde merkez ilçeden başlayarak harf sırasına göre türbeleri sıraladık, son bölümde ise 16. yüzyıl tahrir defterlerinde adı geçen yedi adet zaviyenin adını listeye ekledik.

Sayfa 2 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Adıyaman Ziyaretgâhlarını oluştururken bu yerel ve bölgesel tarihi zenginliklerimizi ve bunlarla ilgili uygulamaları tanıtmak amacındayız. Kaynaklarımızın bilgilerini kullanarak her maddeyi tekrardan, biraz kısaltarak yayınlamaya çalıştık. Bu amaçla yararlanmış olduğumuz öncelikli kaynakları ve bu bilgileri toplayan değerli araştırmacıları burada belirtmek istiyorum. Özellikle yüksek lisans tezlerinden yararlandığımız Ayşe Özcamus Yavuz’a, İsmail Celalettin Yaşar’a ve Hülya Kardeş’e teşekkürü bir borç bilirim.

Yine bilgilerinden yararlandığımız kitaplar ve bildiriler ise şöyledir; Türkiye Gazetesinin yayınladığı Evliyalar Ansiklopedisi, birçok velinin yerini öğrendiğimiz Mustafa Sucu’nun Adıyaman İli ve İlçeleri kitabı, ilk başucu kitaplarımızdan olan Nihat Aytürk ve Bayram Altan’ın Türkiye’de Dini Ziyaret Yerleri kitabı ve Adıyaman için devamlılığının önemine inandığımız Adıyaman Uluslararası Safvan bin Muattal ve Ahlak Sempozyumu bildirisi ve bu bildiride Dr. Fevzi Rençber’in yazısı. Bu değerli çalışmaları hazırlayanlara ve emek harcayanlara teşekkür ederim.

Son olarak; sosyal medya olarak tanımlanan internet sitelerinde manevi liderlerini tanıtan tüm meraklı ve araştırmacı arkadaşlara, bu değerlerin resimlerinden yararlandığımız sitelere ve kişilere teşekkür ederim.

Saygılarımla, TAYLAN KÖKEN

Sayfa 3 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

MERKEZ İLÇESİ TÜRBELERİ: 1- Abdul Musa Türbesi / ADIYAMAN –Merkez -Karadağ

Abdul Musa Türbesi Adıyaman İlinin kuzeyinde Karadağ denilen yerde Toki binalarının arkasında türbesi bulunmaktadır.

Adul Musa, Abu Musa, Abdal Musa olarak da söylenir. Ayrıca diğer bir adı da Geyik Baba’dır. Bu adı dağlarda geyik donunda dolaştığı için verilmiştir.

Bölgeye İslam’ı yaymak için gelen askerlerden birisidir ve bölgede şehit düşmüştür.

Peygamberimizin sahabelerindendir, yakın silah arkadaşıdır ve peygamberimizin bu evliyanın kirvesi olduğu söylenmektedir.

Türklerin Taş/Kaya Kültü inancına bağlı adak yerlerindendir.

Betonarmeden basit ve sade üstü kapalı türbesi vardır. Türbe çevresi yöre halkı tarafından, özellikle yaz aylarında piknik yeri olarak kullanılmaktadır.

Türbeyi gelenler değişik dilekleri için mezar taşına küçük taş parçalarını yapıştırırlar. Taş tutarsa dileğin gerçekleşeceğine inanılır. İslamiyet’in yayılmasına karşı çıkanların çıkardığı savaşta savaşırken aniden büyük bir yılan gelmiş Abdul Musa’ya saldırmaya çalışmış. Abdul Musa bu büyük yılanı görünce Allah’a dua etmiş ve yılanın taş olmasını dilemiş. Abdul Musa’nın duası kabul olunmuş ve yılan taş olmuş. Daha sonra savaşa devam eden Abdul Musa savaşta şehit olmuş. Günümüzde bu yılan, türbenin kuzeydoğusunda bulunan kayalıkta görülmektedir.

Bu ziyareti Adıyaman’da medfun olan diğer evliyalar beyazlar içinde atlarla gelip ziyaret ederlermiş.

Sayfa 4 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

2- Abdulgani Nablusi Makamı / ADIYAMAN –Merkez-Çarşı Cami Adıyaman İli merkezde bulunan Çarşı camisinde makamı vardır.

Abdulgani Baba olarak da anılmaktadır. Osmanlı döneminde yaşamış Şam’da doğup, Şam’da ölmüş olan alim ve veli bir kişidir.

Mezarı Şam’da olduğundan dolayı bu türbe ya Nablusi’ye ait değildir veya bu mezar bir makamdır.

Caminin giriş iç kapısının solunda küçük bir mezarı vardır.

Cuma günleri genellikle kadınlar ziyaret etmektedir. Dualar okunmakta, adak olarak mum yakılmakta, bisküvi ve kel köfte adakları dağıtılmaktadır. Çarşı cami yapılırken Abdulgani Baba mezarının olduğu yerde oturur burada yer içer uyurmuş, çalışanlarına minderinin altından çıkardığı altınları dağıtırmış. Bir gün hırsızlar minderin altındaki bu hazineye göz koymuşlar ve minderin altında kocaman bir yılanın yattığını görmüşler. Abdulgani Baba’dan helallik istemişlerdir.

3- Abuzer Gaffari Türbesi / ADIYAMAN –Merkez-Ziyaret Payamlı Köyü Adıyaman İlinin 5km kadar doğusunda olan merkez ilçeye bağlı Ziyaretpayamlı Köyünün girişinde türbesi vardır.

Ebu Zer Gıfâri veya Ebu-Zer-i Gaffari olarak da adlandırılan Abuzer Gaffari sahabedendir ve Medine’nin Gazye Köyünde doğmuştur. Gaffari’nin Şam ile Medine arasındaki Rebze Köyünde de bir mezarı vardır. Bu yüzden ülkemizdeki mezarın makam olduğu söylenmektedir.

Başka bir bilgiye göre Hz.Ali döneminde bölgeye gelen islam ordularının sancaktarıdır.

Başka bir söylenceye göre, Hz. Ömer zamanında İran seferinde savaşa katılan ve Gıfâri kabilesine mensup olan başka bir Abuzer Gaffari olup burada şehit düştüğü ve mezarının burada yapıldığı düşüncesi vardır. İlk Müslümanlardan yedincisi olan Abuzer Gaffari “İki gömleği olan Müslüman sayılmaz” sözü ile ünlüdür.

Türbedarın elindeki berat şöyle başlar: "Nezareti Evkafı Humayunu Mülukanem mülhak evkafından Hısni Mansur'da vaki Ebu Zer'i Gıfari Radyallahü anni bari zaviyesi ahfadından ......"

Türbe Bağdat Seferi dönüşü IV. Murat tarafından, 1623-1639 yılları arasında yaptırılmıştır.

Yanında küçük bir mescit de bulunmaktadır. Mescidin Şeyh Abdurrahman tarafından yaptırıldığı rivayet edilir. Adıyaman Belediyesi tarafından 2007 yılında türbenin çevre düzenlemesi yapılmıştır.

Sayfa 5 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Abuzer Gaffari Türbesi Genellikle perşembe ve cuma günleri ziyaret edilen türbeye, günahlarından arınmak için gelenler, çocuk sahibi olmak isteyenler, çocuklarının evlenmesini isteyenler, çocuklarının sünnetlerinde ve ruh hastalıklarından kurtulmak için ziyarette bulunurlar.

Adak olarak genellikle ziyaretçiler kurban adağında bulunurlar. Dilekleri olunca kurbanı kesip, eşe dosta, fakir fukaraya burada dağıtırlar. Adak olarak ayrıca türbede yemek pişirilip fakirlere dağıtılır ve şifa niyetine türbe toprağından alınır. Ayrıca çocuğunun erkek olmasını isteyenler adakta bulunduğundan dolayı Adıyaman’da birçok Abuzer ismine rastlanmaktadır.

Türbe yanında bulunan büyük ağaca bez parçaları bağlanarak dilek dilenir.

A.Gaffari Türbesi Sanduka Hz. Ömer tarafından Adıyaman’ın Samsat ilçesini fethetmek için gönderilmiştir. Samsat ilçesini fethettikten sonra Adıyaman Pirin Mağaraları ile Yel Baba türbesi arasında çıkan savaşta Yel Baba Türbesinin civarlarında yaralanan Abuzer Gaffari Hazretleri askerler tarafından şuanda türbesi bulunan Abuzer Gaffari Hazretleri ziyaretine getirirler ve orada hayatını kaybeder. Oraya türbesi yapılır.

Bir rivayete göre de, Hz.Ali döneminde yöreye gelen İslam ordusunun sancaktarıdır. 19391940 yıllarında türbede bulunan sancak yetkililer tarafından müzeye kaldırılmıştır.

Sayfa 6 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

4- Abzen Baba Makamı / ADIYAMAN –Merkez –Durukaynak Köyü Adıyaman İli Merkez ilçesine bağlı Durukaynak Köyünde ziyareti vardır.

Hakkında bilgi sahibi olmadığımız Abzen Baba ara sıra bu köye de ziyarete gelirmiş. Asıl mezarının Kahta ilçesi Ortanca Köyünde olduğu söylenmektedir. Durukaynak Köyündeki mezarın makam olduğu belirtilmektedir.

5- Amr Bin Ümeyye Türbesi / ADIYAMAN -Merkez Adıyaman İlinin merkezinde türbesi vardır.

Amr İbni Ümeyye olarak da isimlendirilir. Hz. Muhammed onu Habeşistan’a özel elçi olarak İslam’a Davet mektubu vermek için göndermiştir. Sahabeden olduğu söylenmektedir. İslam orduları ile yöreye gelip burada şehit düşmüştür.

Türbesi Adıyaman’a yakın olan bir dağın tepesinde bulunmaktadır.

6-Arap Hasan Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Musalla Mah. Adıyaman ili merkezinde bulunan Musalla Mah. 716. Sokakta türbesi vardır.

Bağdatlı Arap Hasan Baba, Arap Şeyh Hasan Baba olarak da isimlendirilen zatın tam adı Arap Şeyh Hasan Baba bin Şeyh Mehmed’dir. Hacı Abuzer Baba’nın şeyhi ve mürşidi olduğu belirtilmektedir. Ehlibeyttendir, binlerce kerametinin olduğu söylenmektedir.

Hacı Abuzer Baba, oğulları ve torunları ile yan yana mezarı bulunmaktadır.

Arap Hasan Baba bir gün müridine yanar fırına girmesini söyler. Mürit gözü kapalı fırına girer hatta fırında yatar ve bir süre sonra sağ salim dışarı çıkar.

Adıyaman’da çıkan büyük bir yangında ahşap evler cayır cayır yanıyormuş. Ahali yangına söndüremeyeceğine kanaat getirince Hasan Baba’nın kapısını çalmışlar. Arap Hasan Baba Kıble’ye dönüp duasını okumuş, yangın o anda durmuş.

Arap Hasan Baba bir gün kirvesine 3-4 gün sonra bir kadının öleceğini, hazırlık yapmasını ister. Kirve bu duruma bir anlam veremez, ama hazırlıklarını da tamamlar. 3-4 gün geçtikten sonra Arap Hasan Baba’nın eşi vefat eder.

Sayfa 7 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

7- Ata Efendi Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Kap Cami Mah.

Ata Efendi Türbesi Adıyaman İli Merkezde Kap Cami Mahallesinde bulunan Kap Camisinin avlusunda türbesi vardır.

Urfalı Hafız Muhammed Selim Efendi’nin müridi olarak bilinmektedir. Hakkında başka bir bilgi yoktur.

8- Aziz Dede Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Yedioluk Köyü

Aziz Dede Türbesi Adıyaman İli Merkeze bağlı Yedioluk Köyünde köy yakındaki bir tepe üzerinde türbesi vardır.

Sayfa 8 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Aziz Dede türbesinin olduğu Yedioluk Köyü (Eski adı Şahmir) Alevi-Bektaşi inancına sahip bir köyüdür. Aziz Dede Ağuçan sülalesinden olup, Ağuçanlı Hasan Efendi’nin oğludur.

Ehlibeyttendir. Keramet sahibi, hem zahiri, hem de batıni yönü gelişmiş bir zattır. Övünmeyi sevmezmiş. Bu yüzden doğduğu yer olan Çelikhan Bulam Beldesini terk edip köy köy dolaşmış ve Yedioluk Köyünde kalmış ve 1966 yılında burada vefat etmiştir. Üç telli cura çalarmış. Kimseye kötülük yapmaz, parayı sevmezmiş.

Bir tepenin eteğinde bulanan türbesi betonarmedir. Mezarının üzerinde kubbe bulunmaktadır.

Türbenin etrafı değişik düzenlemelerle genişletilmiştir.

Aziz Dede Sandukası Değişik dilekler için ziyaret edilen Aziz Dede adına her yıl 11 Mayıs tarihinde Ob Aziz Şenlikleri düzenlenmektedir. Türbe genellikle Cuma günü ziyaret edilir, özellikle romatizma hastalığı olanlar, çocuğu olmayan kadınlar ziyaret eder. Sağlığında deliren hastaların sırtına “çık şeytan” diyerek vurarak onların iyileşmesini sağlamıştır.

Kıbrıs Savaşında bir askere görünüp öncülük etmiş ve sürdüğü tankı Beşparmak Dağlarının en yalçın yerine çıkarttırmıştır. Kıbrıs’a gittiğimiz zaman bu tankın varlığını söylemişlerdi.

Bu tankın oraya nasıl çıktığı bilinmemekteymiş. Tankı oradan indirememişler. Yine Kore Savaşında Aziz Baba, Kureyş Dede, Munzur Baba ve Kara Düzgün Baba askerlerin önünde savaşa katılmışlardır.

Aziz Dede’ye düşman olanlardan biri bir gün kendisine zehirli su getirmiş ve siz Ağuçangillerdensiniz yani Zehir içen sülalesindensiniz diyerek elindeki suyu içmesini söylemiş. Aziz Dede “Ya medet” deyip suyu içmiş ve biraz sonra parmaklarından bal damlamaya başlamış.

Sayfa 9 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

9- Beşiroğlu İbat Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Hacı Ömer Mahallesi Adıyaman ili merkezinde bulunan Hacı Ömer Mahallesi Celepçi Çıkmazındadır.

Beşiroğlu İbat hakkında bilgimiz olmayıp, kendisini mahalli veli olarak değerlendirebiliriz.

Türbe adresini verdiğimiz çıkmaz sokakta bir evin içersinde bulunmaktadır.

10- Bulduk Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Sümerevler Mevki Adıyaman İli merkezinin Sümerevler Mevkiinde bulunan Bulduk Baba Cami yanında türbesi vardır.

Hakkında bilgi sahibi olmadığımız Bulduk Baba ile alakalı araştırmayı değerli araştırmacı İsmail Celalettin Yaşar’ın lisans tezinden öğreniyoruz. Üstü açık olan türbenin etrafı demir parmaklıklar ile çevrilmiştir. Türbenin yanında iki tane dut ağacı bulunmaktadır.

Genellikle Cuma günleri çocuğu olmayan kadınlar ziyaret etmektedirler.

Bulduk Baba çocuğu olmayan bir kadının rüyasına girer ve mezarının etrafını demirle kaplaması halinde çocuğu olacağını söyler. Kadın mezarın etrafını demir korkuluk ile kaplar sonra hamile kalır ve çocuğu olur.

Bulduk Baba bir dağda sürüsüne bakan bir çobanı ikaz ederi fırtına geleceğini söyler ve onun ölmesini engellemiş olur.

11- Çıplak Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Sarıharman Köyü Adıyaman İli Merkez ilçesine bağlı olan ve 18 km uzaklıktaki Sarıharman Köyü’ndedir.

Adıyaman –Kahta karayolundaki havalimanının güneyindedir. Çıplak Dede, Üryan Baba ve Üryan Dede olarak da söylenen Mehmet Uryan yörede bulunan bir ağanın çobanlığını yapıyormuş. Hacca giden ağasına içli köfte götürünce ermiş olduğu anlaşılmış. Keramet sahibidir ve sahabedendir.

Kerpiç duvarlı, kiremit çatılı bir türbedir. 1830 yılında yapılmıştır.

Türbeye hırsızlık yapanlar getirilir ve mezarı başında yemin ettirilir. Bir daha hırsızlık yapmayacağına inanılır. Yalanı da bir şekilde işaret ederek çıkartırmış. Ayrıca, boğmaca, üşütme ve romatizma gibi hastalarına şifa bulmak amacıyla ziyaret edilir.

Adak olarak kurban kesilir ve yemek dağıtılır.

Köyün ağası hacca gitmiş. Hanımı içli köfte yapmış ve ağasını “çok severdi” diye anınca, çoban Mehmet “ver ben götüreyim” demiş. Şaka yapıyor sanmışlar, fakat eline verdikleri içli Sayfa 10 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

köftenin askerden dönen ağa tarafından anlattığına göre çoban Mehmet tarafından ona getirildiği söylenince ermiş olduğuna kanaat getirmişler.

Hayvanlarını otlatmadan önce soyunup otların arasına diken var mı diye kontrol için yatarmış Üryan Baba. Üryan (Çıplak) adı buradan takılmıştır. Çıplak Baba’nın ağaca zarar verilmemesini sağladığına inanılır. Türbesinin bulunduğu yerden isteyen istediğini götürebilir, ama bir ağaca zarar verirse başına büyük işler açılacağına inanılır.

12- Çoban Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Mara Mahallesi Adıyaman İli merkezi Mara Mahallesi Gül Caddesi üzerinde türbesi vardır. Çoban Baba isminden de anlaşılacağı üzere çobanlık mesleğindenmiş. Kendisi Palazoğlu Hacı Abuzer Baba’dır. Nakşibendi olup, Hafız Muhammed Selim Ruhavi’ye bağlıdır.

Türbe tek odalı betonarme bir türbedir. Türbesinde sandukanın üzerinde asası ve kavalı asılıdır. Çoban Baba ziyaretinde değişik bir uygulama yapılmaktadır. Ziyaretçiler dilek ve istekleri için Cuma akşamları güneş battıktan sonra yedi kez türbeyi ziyaret ederler. İstekleri olduğunda türbede pekmezli bazlama dağıtırlar. Yine başka bir uygulama olarak kadınlar mezar taşına dilekleri için taş yapıştırmaktadırlar. Türbenin ziyaretinde yine yedi kez önce Mıraz Baba ziyaret edilip sonra Çoban Baba ziyaret edilirmiş.

Türbenin ışıklarının Perşembe geceleri yandığına birçok kişi şahit olmuştur. Çoban Baba’nın türbesinde bulunan kumbaradaki paraları çalan hırsız türbeden fazla uzaklaşamadan kaza yapmıştır. Çoban Baba’nın türbesi bir mezarlığın içindeymiş. Adıyaman merkezinde olan bu mezarlık yerleşim yeri açmak için kaldırılmıştır. Fakat Çoban Baba’nın mezarına gelince greyderler bu mezarı yıkamamıştır.

Sayfa 11 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

13- Demir Dede Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Çamgazi Köyü

Demir Dede Türbesi Adıyaman İli Merkez İlçesi Çamgazi Köyünde türbesi vardır.

Demir Dede hakkında bilgimiz bulunmamaktadır. Cemevi yeni oluşturulmuştur.

Türbeye bitişik olarak Cemevi bulunmaktadır.

Yöre halkı tarafından Cemevi’ne ibadet için gelindiğinde Demir Dede’de ziyaret edilmektedir.

14- Dilek Ağacı Ziyareti / ADIYAMAN –Merkez –Çırçır Pınarı Adıyaman İli merkezinde halkın Çırçır Pınarı denilen yerin yanındadır.

Değişik dilekleri olanlar buraya gelip, bez bağlayarak adaklarını adarlar.

Ziyarete gelenler çocuk, iş ve ev sahibi olmak isteyenler veya herhangi bir dileğinin olmasını isteyenler, düzgün bez parçalarını Dilek Ağacına bağlayarak adakta bulunurlar. Dileği kabul olanlar evlerinde Lokma denilen etli pilav hazırlarlar ve maddi durumu yerinde olmayanlara ve komşularına dağıtırlar.

Sayfa 12 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

15- Hacı Abuzer Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Musalla Mahallesi

Hacı Abuzer Baba Türbesi Adıyaman ili merkezinde bulunan Musalla Mah. 716. Sokakta türbesi vardır.

Hakkında fazla bilgi sahibi olmadığımız Hacı Abuzer’in babasının Irak Kerkük’den geldiği söylenir. Yakın zamanlarda yaşamış bir tarikat ehli olup, hakkında birçok kerametler bugün de söylenmektedir. Kadiri şeyhi olup, 1936 yılında vefat etmiştir.

Mimari bir üslubu olmayan kapalı türbesi vardır. Türbede ayrıca kendisinden başka şeyhi olan Bağdatlı Arap Hasan Baba, kendi oğulları ve torunlarının türbeleri bulunmaktadır.

Türbeyi değişik sıkıntıları olanlar ziyaret eder. Kurban adağında bulunurlar. Adağı kesip orada dağıtırlar ve kesen kendisine adaktan bir şey ayırmaz. Eğer adaktan yerse bu etin haram olacağına inanırlar.

16- Hacı Efendi Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Stadyum Yanı Adıyaman ili merkezinde bulunan stadyumun hemen yanında türbesi vardır.

Akçalı Hacı Efendi olarak da isimlendirilen Hacı Efendi’nin asıl adı Mehmet Sadi Bilgiç olup Akçalı köyünde doğup, oradan Kahta'ya ve son olarak Adıyaman'a geçerek burada vefat etmiştir. Adıyaman, Malatya ve Şanlıurfa'da saygı duyulan, ziyaret edilen, keramet sahibi bir velidir. Dini ilimleri ve modern bilimleri birleştirerek etrafına ışık tutmuş, yardımseverliği, örnek kişiliği, hurafelerden uzak yaşamı ile herkesin saygı ve sevgisini kazanmıştır.

Halid-i Bağdadi'nin yolundadır.

Akrabaları Kahta, Adıyaman ve Şanlıurfa'da yaşamaktadır.

Türbeyi ziyaret edenler çeşitli dileklerinin kabul olması için dilek dilerler. Adak da bulunmazlar.

Adıyaman’dan Kore Savaşına katılanlar, Hacı Efendi’nin de savaşa katıldığını görmüşlerdir.

Sayfa 13 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Ticaret yapan iki ortak arasında problem çıkar ve sonuca varmak için Hacı Efendi’ye giderler.

Sorunu anlatırlar. Hacı Efendi ortaklardan birine döner, “Eğer haksızlık yapıyorsan, iki gözün kör olsun mu?” diye sorar. Ortak “Olsun” der demez, iki gözü birden kör olur ve başlar yalvarmaya. Hacı Efendi “Eğer hakkından vazgeçersen, gözlerin tekrar görür” der ve ortak hakkından vazgeçince gözleri tekrar açılır.

Sağlığında kendisini ziyarete gelen birçok kişiye şifa dağıttığı söylenmektedir. Cenazesine kuşların bile iştirak ettiği rivayet edilmektedir. Cenazesinde çekilen hiçbir fotoğraf çıkmamıştır.

Kahta’da Kadir Baba adında evliyadan bir zat yaşarmış. Ocağına fakirden bir kişi gelmiş ve çoluk çocuğu için ekmek istemiş. Kadir Baba’da fakiri Hacı Efendiye yollamış ve “Benim selamımı söyle sana üç çuval un versin” demiş. Fakir Hacı Efendi’yi bulmuş ve ondan bir çuval un istemiş. Bunun üzerine Hacı Efendi “Sen yalan söylüyorsun! İyice düşün, Kadir Baba benden üç çuval istemedi mi?” der. Fakir Hacı Efendi’nin büyük bir zat olduğunu anlar.

17- Hacı Hasan Türbesi / ADIYAMAN -Merkez Adıyaman İlinin merkezinde türbesi vardır.

Hacı Hasan mahalli evliyalar sınıfına girmektedir. Mahalle halkı tarafından ziyaret edilmektedir.

18- Hacı Mehmet Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Sıratut Mahallesi Türbe Adıyaman İlinin merkezinde bulunan Sıratut mahallesinde 408. Sokaktadır. Türbe Sıratut Camisinin yanındadır. İzollu Baba olarak da bilinen Hacı Mehmet Adıyaman’ın İzol köyünde doğmuş hac görevini yerine getirdikten sonra Sıratut camiin yanında bulunan bir hücrede 220 yaşına kadar yaşadığı rivayet edilir. Şadırvan şeklinde bir türbenin içinde yatmaktadır.

Halk türbeyi çeşitli dertlerine şifa bulmak amacıyla ziyaret eder. Özelikle kadınlar kandil günleri ziyaret ederler, mum adağında bulunurlar ve yapmış oldukları yemekleri dağıtırlar. İzollu Babanın bölge insanları üzerinde etkisi çoktur. Kendisi hakkında birçok hikaye anlatılmaktadır. Kabri üzerinde bir taşı kıran yüzbaşının görevden alınma emrini o daha öğrenmeden kendisine tebliğ ettiği söylenir.

19- Hasan-ı Mekki Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Hacıömer Mahallesi Adıyaman ili merkezinde Hacı Ömer Mahallesinde türbesi vardır.

Sayfa 14 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Hz. Ömer döneminde yapılan Arap akımları ile bölgeye gelmiş olan ve burada ölen kişilerden birisidir. Sahabeden olduğu rivayet edilir. Mekkeli bayraktardır.

Türbe mimari olarak bir özelliği yoktur.

Türbeyi ziyaret edenler felçli hastalarının iyileşeceğine inanırlar. Korku ve uyuz hastalıkları için de gelinmektedir.

Yörede bir anne felçli olan kızının iyileşmesi için sırtlayıp türbeye getirir. Türbe girişinde bulunan bir kütüğün üzerine kızını bırakır ve iyileşmesi için dua etmeye başlar. Kütüğe oturmuş olan kızın ayaklandığını görmüştür.

20- Hubat Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Hacı Ömer Mahallesi Adıyaman İli merkezinde Hacı Ömer Mahallesinde bulunan Nikâh Salonunun karşısındaki sokakta bir apartmanın bahçesinde türbesi vardır.

Hubat Baba’nın gerçek ismi Ubade bin Bişr’dir. Sahabedendir ve İslam sancaktarlarındandır.

Adıyaman’ın fethi esnasında burada şehit düşmüştür.

Türbe tek odalı betonarme bir türbedir.

Hubat Baba ziyaretine altına işeyen, çok ağlayan çocuklar getirilir, türbede uyutularak iyileşmesi beklenir. İyileşme sağlandığında türbeye hediyeler getirilir.

Hubat Baba türbesinin yapılması için, türbeyi yapan kişin rüyasına üç kez girmiştir. Toprak kazıldığında cesedinin hiç bozulmadığı görülmüştür.

Türbe sahibinin evini soymak için gelen hırsızlar her defasında kapıda beyaz elbiseli bir ihtiyar gördükleri için geri kaçmışlardır.

21- İshak Peygamber Makamı / ADIYAMAN –Merkez –Kap Cami Mahallesi Adıyaman ili merkezinde Kap Cami Mahallesinde makamı bulunmaktadır. İshak Peygamber Kuran-ı Kerim’de adı geçen peygamberlerdendir. Hz. İbrahim Peygamber 120 yaşında, eşi Hz.Sâre 90 yaşında iken olan ikinci oğullarının adı Hz. İshak’dır. Hz. İshak’ın Yakup ve Ays isminde iki oğlu olmuştur.

Bazı kaynaklara göre türbede İshak Baba medfundur.

Makamın üzerinde bina mevcuttur. Buranın ziyarete açılması düşünülmektedir.

Sayfa 15 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

İshak Peygamber Makamı Türbe toprağının hastalıklara, kısmet açacağına inanıldığından eskiden alınıp yenirmiş. Adak olarak bisküvi ve kel köfte dağıtılırmış.

1968 yılında Harıkçı Caddesi ve sokağı açılırken, makam ortadan kaldırılmak istenmiş ve kepçe ile işe girişilirken bir patlama oluvermiştir. Bunun üzerine makam yerinde bırakılarak üzerine bina inşa edilmiştir.

22- Kafreş Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Kap Cami Mahallesi Adıyaman İli merkezinde Kap Cami Mahallesi Ayrancı Pazarı’nda bir evin içinde türbesi vardır.

Kafreş Baba, Ceviz Baba veya Şeyh Abdullah olarak bilinmektedir. İhtiyarladığı halde saçları beyazlamadığı için Kara Kafa anlamındaki Kafreş olarak anılmıştır.

Türbe bir evin içindedir. Bu yüzden çok az ziyaret edilmektedir.

Kafreş Baba ziyaretine yaramaz çocuklar, çok ağlayan çocuklar getirilir, türbede uyutularak iyileşmesi beklenir. İyileşme sağlandığında türbeye hediyeler getirilir.

Bir apartmanın üçüncü katından çocuğun burnunun bile kanamadığı söylenir. Çocuk kendisini Kafreş Baba’nın kucağına aldığını ve yavaşça yere indirdiğini söylemiştir.

23- Kamber Dede Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Kındırali Köyü Adıyaman İli Merkez ilçesine bağlı Kındırali Köyünde türbesi vardır.

Kamber Dede Kurayşen Ocağına bağlı bir pirdir. Aleviler tarafından eren olarak tanınır. Soyu İmam Hüseyin soyuna dayanmaktadır. Hıdırsor Aşiretinin yerlisidir. Kamber Dede taliplerini

Sayfa 16 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

evlatlarından dahi üstün tutardı, bu yüzden bağlı olduğu aşiretlerde hakemlik yapar, bütün sorunları çözermiş. Kendisi hem Dede idi, hem de Ağa idi.

Kamber Dede sağlığında sırt ağrısı için yanına gelenlerin sırtına terliğiyle vurarak iyi edermiş.

Bu yüzden aynı dertten şifa bulmak isteyenler türbeyi bugün de ziyaret edermiş.

Kıbrıs Savaşında kendisini görenler vardır.

24- Kazgan Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Ova Kuyucak Köyü Adıyaman İli merkeze 5 km uzaklıkta bulunan Ova Kuyucak Köyüne bağlı Gazihan mezrasında türbesi vardır.

Gazihan Baba, Gazgan Baba, Gazğan Dede, Kadı Han Dede olarak da başka adları bulunan Kazgan Baba’nın ermiş bir hükümdar olduğuna inanılmaktadır. Kendisi Adıyaman’da kadılık yaparmış. Düşmanları tarafından rahatsız edilince türbesinin bulunduğu yere buradaki mağarada uzun süre yaşamıştır.

Kazgan Baba Türbesi Adıyaman Gölbaşı denilen piknik alanında üstü kapalı türbesi bulunmaktadır.

Türbeye genellikle evlenmemiş genç kızlar getirilir. Türbeden bir kaşık alıp eve götürürler, evlenince altı tane olarak geri getirirler.

Kazgan Baba kadılık yaparken bir oduncu gelip kendisine iki kurdun eşeğini yediğini söylemiş ve çaresiz ne yapacağını sormuş. Kazgan Baba seslenmiş iki kurt hemen oraya gelmiş. “Eşeği niye yediniz” diye sorulunca “açlıktan” diye cevap vermişler. Kazgan Baba kurtlara “Eşeğin parası çıkana kadar oduncuya yardım edeceksiniz” diye emir vermiş. Oduncu kurtları belli bir süre çalıştırmış, kazandığı parayla kendine bir eşek almış, kurtları da hizmetinde kullanmaya devam etmiş. Kurtlar yara bere içinde durumu Kazgan Baba’ya şikayet edince bu kez oduncu kurtlara bir hafta karşılıksız yemek vermek zorunda kalmıştır.

Sayfa 17 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

25- Mahmud El Ensari Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Elifli Köyü Türbesi Adıyaman İlinin 7 km doğusunda bulunan Elifli (İpekli) Köyünün yanında bulunan yüksek ve sivri Ali Dağındadır. Türbenin bulunduğu yer Adıyaman’dan bakılınca görülmektedir.

Mahmut el Ensari Türbesi Sahabeden olduğu söylenir ve kendisinin Medineli olduğu söylenmektedir. İslamiyet’i yaymak amacıyla Anadolu’ya gelmiş ve burada şehit düşmüştür. Mezarının bulunduğu yerde başka şehitlerin de olduğu söylenir. Mahmud El Ensari, Abuzer Gaffari ile birlikte bu şehitlere komutanlık yapmıştır.

Türbe kitabesinde yazılı olan 1126 tarihi, türbenin onarım tarihi olarak düşünülmektedir. IV. Murat’ın Bağdat Seferinde türbenin yaptırılmasını emrettiği söylenir. Kesme taştan yapılma bir türbedir. 1966 yılında restore edilmiştir.

Miroğlu, Karacaviran ve Karaca Ali Köylerinin arazileri bu türbenin vakfı imiş.

Herkes buraya gelip adak adar ve şifa arar. Dilekleri gerçekleşenler, cuma ve pazar günleri gelip adaklarını gerçekleştirirler. Yemek pişirip fakirlere dağıtırlar.

Hz. Muhammed’in seçimi üzerine Eyüp El Ensari İstanbul’a, Mahmud El Ensari ise o zamanki adıyla Hısn-ı Mansur’a İslamiyet’i yaymak için görevlendirilmiştir.

Medineli olan Mahmut Ensari halife Hz. Ömer tarafından iaşe amiri olarak bu topraklara gönderilmiştir. Piryün ve Simsat kralları ile bölgede savaştığı ve burada şehit düştüğü rivayet edilir.

26- Mahmut Gazi Türbesi / ADIYAMAN -Merkez Adıyaman ilinin 15km güneyinde Merkez ilçesi sınırlarında türbesi vardır.

Hakkında bilgi sahibi olmadığımız Mahmut Gazi’nin Yemen’den geldiği rivayet edilir.

Türbeyi çocuğu olmayanlar ve değişik sıkıntıları olanlar ziyaret eder. Kaşık adağında bulunurlar. Adak için türbeden bir adet kaşık alıp götürürler. Adağı tutarsa türbeden aldıkları kaşıkla beraber altı tane daha kaşık getirirler.

Sayfa 18 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Çocuğu olsun diye dua edenler veya erkek çocuk diye adakta bulunanlar, erkek çocuk olunca ismini Mahmut koyarlar, eğer koymazlarsa çocuğun öleceğine inanırlar.

Mahmut Gazi bir çiftçinin rüyasına girer ve “Gelin, beni buradan çıkarın” der. Çiftçi kulak asmaz. Birkaç kez daha rüyasında görünce, dayanamayıp rüyada gördükleri üç ağacın arasını kazmaya başlarlar, biraz derine inince bir ses duymuşlar “Ayağım!” diye. Sonra erenin naşına ulaşmışlar ve yattığı yere türbesini yapmışlar.

27- Mansur Bin Cavena Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Yenipınar Mah. Adıyaman ili merkezinde Yenipınar Mahallesi Kelep Sokakta türbesi bulunmaktadır.

Cahonun Ziyareti diye de isimlendirilen kişi, Adıyaman Kalesini yaptıran veya onarımını sağlayan kişi olarak bilinmektedir.

Emevi komutanı olan Mansur Bin Cavena 670 yılında Adıyaman’ı fetheder. Hısn-ı Mansur (Adıyaman) adının bu komutandan geldiği söylenir.

Hısn-ı Mansur Adıyaman’ın eski adı olup Mansur’un Kalesi anlamındadır. Mansur adı ise Abbasi halifesi Ebu Cafer El Mansur ya da onunla birlikte bu yörede çarpışarak 758 yılında öldürülen Emevi komutanı Mansur Bin Cavena Haris-el Amiri tarafından yaptırılan veya onarılan kaleye verilir. Sonradan şehrin de adı olur.

Türbe Kelep sokakta 11 nolu evin içindedir.

Bu türbeye daha çok ağlayan çocuklar getirilmektedir.

28- Mısırlı Şah Mehmet Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Kömür Beldesi Adıyaman İli Merkez ilçesine bağlı Kömür Beldesinde türbesi vardır.

Mısırlı Şah Mehmet, Şah soyundan gelmektedir. Kardeşi Ahmet Mısırlı ile birlikte Mısır’dan gelirler ve kardeşi Sivas’a gider. Orada yaşar ve türbesi Sivas’tadır. Şah Mehmet buraya gelen İslam ordusundaki askerlerdendir ve burada çarpışmalar esnasında şehit düşmüştür.

Türbenin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur. Türbesi bir suyu ikiye ayıran konumdadır.

Kömür halkı tarafından değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Türbeyi yıkmak isteyen iki Roma askeri amacına ulaşamaz ve orada ölürler. Şah Mehmet kendisinin varlığına inanmayan kişilere değişik biçimlerde görüldüğü ve birçok kişinin rüyasına girdiği anlatılmaktadır.

Sayfa 19 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Zamanında iki aşiret Kömür Kasabasından geçen su için kavga ederler, her ikisi de suyun hakim olmak için çarpışacaklardır. Ertesi gün kalktıklarında su ikiye ayrılmış görürler, bir kol bir aşirete, diğer kol diğer aşiret tarafına akmaktadır.

29- Öksüz Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Adıyaman Kalesi Adıyaman İli merkezinde Adıyaman Kalesi eteklerinde Gölbaşı Caddesinde Öksüz Camisinde türbesi vardır.

Asıl adı İbrahim olan zat öksüzdür. Öksüz İbrahim Baba İslam orduları ile bölgeye gelmiş ve çarpışmalar esnasında burada şehit düşmüştür. Yaklaşık 500 sene önce burada yaşayan bir şahsın rüyasına girerek mezarını yaptırmıştır.

Türbe ve etrafı mezarlıkmış. Diğer mezarlar günümüzde temizlenmiş sadece Öksüz Baba’nın mezarı kalmıştır. Öksüz Baba ziyaretine eskiden sıtma hastalığına yakalananlar getirilirmiş. Türbenin avlusuna yatırılan hastanın başına avludaki üç taş konulur ve önünde de çalı çırpıdan ateş yakılır. Hasta kendini iyi hissederse türbeye nakdi bağış yapar.

Günümüzde ise sadece hayır duası için gelen ziyaretçiler ve huysuzlanan çocuklarını sakinleştirmek için ziyaret edenler vardır. Öksüz Baba cesedinin bulunduğu yeri rüyaya girerek belirtmiştir. Buraya gelen şahıs toprağı kazmış ve Öksüz Baba’nın bozulmamış cesedini görmüştür. Hemen türbesini yaptırmıştır.

30- Rıfat Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Musalla Mahallesi Adıyaman ili merkezinde bulunan Musalla Mah. Şeyh Muhyiddin-i Arabi Camisinin yanında türbesi vardır.

Rufaat Baba, Mıraz Dede, Muraz Dede olarak da adlandırılan yatır hakkında bilgi sahibi değiliz. Mahalli velilerden olan Rıfat Baba sadece yöre insanları tarafından ziyaret edilmektedir.

Camiye bitişik, sade bir türbesi vardır.

Mıraz (Muraz) halk dilinde murat, istek dilek anlamına gelmektedir. Türbeyi ziyaret edenler değişik dilekleri için adak adarlar. Adak olarak kurban adağında bulundukları gibi genelde evde yemek hazırlayıp türbede dağıtırlar. Genellikle rüyalarında gördükleri istekler olsun diye türbeyi ziyaret ederler.

Ayrıca türbe yedi akşam güneşin batmasına yakın ziyaret edilir ve etrafında üç kez dönülerek istekte bulunulur. Dileği olanlar tekrar türbeyi ziyaret ederler ve türbe etrafında üç kez dönerek şükrederler.

Sayfa 20 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Rıfat Baba Adıyaman’dan yola çıkıp dolaşarak İstanbul’a varır. Sarayın yanına geldiğinde bahçedeki kestane ağaçlarının olduğu yere giren çocukları askerlerin dövdüğünü görür ve buna tepki gösterir. Gürültüler padişaha kadar ulaşır ve onun huzuruna çıkar. Padişah Rıfat Baba’nın bir veli olduğunu anlar ve onun bir kerametini göstermesini ister. Rıfat Baba’da “asasını havaya atacağını düşene kadar tahtında oturmak istediğini” söyler. Padişah buna izin verir, “nasıl olsa asa hemen yere düşer” diye düşünür. Rıfat Baba asasını yukarı atar ve asa havada asılı kalır. Padişah bunun üzerine Rıfat Baba ermiş bir veli olduğuna kanaat getirir.

Hediye olarak da Rıfat Baba’nın isteği olan Abuzer Gaffari Türbesi’nin beraatını kendisine verir.

31- Soğan Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Dardağan Köyü Adıyaman İli Merkez İlçesine bağlı Dardağan Köyünde türbesi vardır.

Asıl adı Doğan Baba’dır. Doğan Dede düşmanla çarpışırken başı kesilmiş ama başını koltuğunun altına alıp savaşmaya devam etmiş. Bu inanılmaz durumu gören bir şahsın dili tutulmuş Doğan Dede yerine ağzından Soğan Dede çıkınca adı da öyle kalmıştır. Soğan Baba Alevi-Bektaşi zümresindendir.

Türbenin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur.

Soğan Baba adına 11-12 Eylül tarihlerinde etkinlikler düzenlenmektedir. Dualar okunmakta, kesilen kurbanlar fakirlere dağıtılmaktadır.

Soğan Baba türbenin önünde bulunan pınarda sakalını yıkarken görenler vardır.

32- Süt Pınarı / ADIYAMAN –Merkez –Gavur Mah. Adıyaman İlinin merkezinde halkın Gavur Mahallesi denilen yerde türbesi vardır.

Yeni çocuk doğurmuş olan bayanlar, sütü çoğalsın diye buraya gelip dilekte bulunurlar.

Türbeyi ziyarete gelenler sütü az olan anneler sütü çoğalsın diye burada değişik bir uygulama yaparlar.

Dilek için evde Hedik denilen ve buğday, nohut, mısır, zahter, yağ ve salça ile yapılan yemeği yanında getirirler. Daha sonra Süt Pınarına arkasını dönerek bir kaşık hediği başında çevirip pınara atarlar, bir kaşık hediği yerler. Bunu üç kez yaparlar ve evlerine dönerler. İki üç gün içinde sütlerinin çoğalacaklarına inanırlar. Adak olarak da bölgede bulunan ve bereketli olduğuna inanılan malzemelerle yemekler yapılıp, dağıtılır.

Sayfa 21 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

33- Şeyh Abdurrahman Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Kap Cami Mah.

Kap Cami Adıyaman İli merkezinde Kap Cami Mahallesinde bulunan Kap Camisinde türbesi vardır.

Kafreş Dede olarak da anılan Şeyh Abdurrahman Baba hakkında bilgimiz yoktur. Yine Kap Cami mahallesinde başka bir Kafreş Baba bulunmaktadır.

34- Şeyh Abdurrahman Erzincan-i Türbesi / ADIYAMAN –Merkez – İndere Köyü

Zey Ziyareti Türbesi Adıyaman İlinin 7km kuzeyindeki İndere (Zey) Köyünde türbesi vardır. Adıyaman’ın en çok ziyaret edilen türbelerindendir.

Mezarının bulunduğu köy nedeniyle Zey Ziyareti olarak da anılan Şeyh Abdurrahman Erzincan-i, Osmanlı Padişahı IV. Murad’ın Bağdat seferi sırasında ordunun Adıyaman’da konaklaması esnasında padişahı ve orduyu kısıtlı olanaklarıyla misafir eder ve doyurur.

Sayfa 22 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Padişah sefer sonunda döndüğünde öldüğünü öğrendiği Şeyhin ve Ebu Zer-i Gaffari’nin türbelerini yaptırır.

Aslen Erzincanlı olan şeyh eğitimini aldıktan sonra gelip Adıyaman'ın Zey Köyüne yerleşir ve ömrünü burada tamamlar.

Türbenin içinde Şeyhin mezarının haricinde ailesi ve bir kızının bulunmaktadır. Muhammed ismindeki oğlunun da mezarı Tut ilçesindedir.

sandukası

Akıl ve sinir hastalarının şifa bulması amacıyla türbe ziyaret edilir. Hastalar ziyarete zincirli olarak getirilir ve burada bulunan dut ağacına bağlanır. Dut ağacı kesilince hastalar burada şifa bulmak amacıyla bir gece kalırlar. Burada geceleyenler için 100 adet yatak temin edilmiştir.

Ziyarete sadece akıl hastaları gelmez. Çocuğu olmayanlar, oğlu askerde olanlar ve değişik dilekler için ziyarete gelenler adak adamaya gelirler. Genellikle hasta kadınlar şifa bulmak amacıyla ziyaret ederler.

Sultan IV. Murad Bağdat seferinde 1638 yılında yöreye gelir ve burada konaklar. Şeyh Abdurrahman’a misafir olan Sultan’ı ve çevresindekileri bir geyik keserek doyurur. Şeyh ayrıca sefere çıkan bütün orduyu da doyurunca Padişah merak edip araştırır. Şeyhi zengin sanan Padişah araştırma sonucunda koca ordunun mutfaktaki küçücük bir kazandan, yanındaki hayvanların da samanlıktaki küçücük bir arpa ambarından doyduğunu hayretle görürler. Sabah yola çıkan Padişah Şeyh Abdurrahman’dan hayır dualarını eksik etmemesini ister.

Bağdat seferi dönüşü Zey Köyüne gelen padişah Şeyh’in öldüğünü duyunca çok üzülür ve hemen mezarının olduğu yere türbesini yaptırır. Şeyhin işaret ettiği Ebu Zer-i Gaffari’nin de türbesini inşa ettirir.

35- Şeyh Habib Türbesi / ADIYAMAN -Merkez Adıyaman ili merkezinde bulunan stadyumun hemen yakınında türbesi vardır. Şeyh Habib Nakşibendi tarikatına mensup bir zattır. Hakkında başka bilgimiz yoktur.

36- Şeyh İbrahim Irak-i Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Hacı Ömer Mah. Adıyaman İlinin merkezinde bulunan Hacı Ömer Mahallesi Öksüz Cami’nin bitişiğindedir. Şeyh İbrahim Irak’tan gelmiş ve Adıyaman’daki savaşlarda şehit düştüğü rivayet edilir.

Hindistan’dan gelen Elgan Baba bu topraklardan geçerken, Şeyhin mezarının yerini söyler ve türbe yapılmasını sağlar.

Sayfa 23 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

37- Şeyh Yusuf Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Eskisaray Mah. Türbe Adıyaman İlinin merkezinde bulunan Eskisaray mahallesindedir.

Karanlık Baba olarak da isimlendirilen Şeyh’in Adıyaman’ı fethederken şehit düştüğü ve buraya defnedildiği belirtilir.

Halk türbeyi çeşitli dertlerine şifa bulmak amacıyla ziyaret eder ve mum adağında bulunurlar. Şeyh Yusuf fetih sırasında şehit düşünce ayağı kıble yönüne doğru defnedilir. Kabrin konulduğu yerin Hıristiyan Mahallesi olduğundan dolayı burada oturan Hıristiyanlar, Müslümanlara “Gelin kabrinizi buradan götürün” demiştir. Nakil için Müslümanlar mezarı açınca Şeyh Yusuf mezarından çıkmış ve elinde mumla tek tek Hıristiyan mezarlarını yakmaya başlamıştır. Bunun üzerine Şeyh Yusuf tekrar kabrine konmuş ve korumasını yıllarca Hıristiyan cemaati yapmıştır.

38- Şeyhalla Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Kömür Bel.-Bölükyayla Bel. Adıyaman İli Merkez İlçesine bağlı Kömür Beldesi ile Kahta İlçesine bağlı Bölükyayla Beldesi arasındaki yol üzerinde türbesi vardır.

Asıl adı Hacı Ali Ağa’dır. Şeyhullah olarak da anılmaktadır. Alevilikten Sünniliğe geçmiştir.

Hacca kardeşiyle birlikte katır sırtında gitmiştir. Kavi aşiretinin liderlerindendir. Mütevazı bir kişiliği ve yaşamı varmış.

Türbe yol kenarındadır. Türbeye yakın bir kuyu vardır. Türbenin başında palamut ağacı vardır. Kuruyan ağacın yerine yenisi gelmektedir.

Değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Türbe yanındaki ağaçlardan kesilmez, kesilirse uğursuzluk getireceğine inanılır.

Türbesinin yanına gömülen bir şahısın cesedi ertesi gün geldiklerinde toprağın dışında bulunmuştur. Şeyhalla yanında kimseyi istememektedir diye yorumlanmış ve ceset köyün mezarlığına gömülmüştür.

Türbe ziyaretine gelenler arabalarını türbeye uzak park ederler. Yoksa el frenleri çekilse dahi arabalarının hareket edip türbeden uzaklaştığı görülmüştür.

39- Turuş Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Kuyulu Köyü Adıyaman İli Merkez İlçesine bağlı Kuyulu Köyünde mezarlığın içinde türbesi vardır.

Sayfa 24 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Asıl adı Şeyh Muhammed Zahiri’dir. Türbesi Kuyulu Köyünün eski adı olan Turuş Köyünde olduğundan Turuş Baba olarak da bilinmektedir. Kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur. Halkın eğitimi için mücadele etmiştir.

Türbe üç odadan oluşmaktadır. Türbe Osmanlı Döneminde zaviye olarak kullanılmıştır.

Turuş Baba köy halkı tarafından düğün sonrası topluca ziyaret edilir.

40- Türmüz Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Türmüz Köyü Adıyaman İli Merkez İlçesine bağlı Türmüz Köyünde türbesi vardır.

Türmüz Baba’nın asıl adı Şah Hüseyin Baba’dır. Türbesi Türmüz Köyünde olduğundan Türmüz Baba olarak da bilinmektedir. Kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur.

Türbe mescit ve eyvandan oluşan betonarme bir yapıdır. Türbeye yakın çeşme bulunmaktadır.

Ayrıca banyo yapılacak yer vardır.

Türmüz Baba ziyaretine uyuz hastalığına yakalananlar gelir. Köyün değişik yerlerinden alınan toprak türbeye getirilir. Türbenin yanında bulunan tekne içinde toprak ve çeşmeden alınan su birleştirilir ve uyuz olan yere bu kil sürülür. Yine çeşmeden alınan su ile banyo yapılır. Bazı ziyaretçiler ise toprağı ve suyu alıp evlerinde bu uygulamayı yaparlar. İyileşen kişiler türbeye gelip ciğerden yapılmış yemek dağıtırlar.

Türmüz Baba türbesindeki çeşme hakkında anlatılan efsane dikkat çekicidir. Burada yaşan yeni gelin olmuş kadın çeşmede yıkanmaya gelir. Yıkanırken kayınpederi çeşmeye gelir. Ona çıplak görünmemek için “Allah’ım beni taş et” diye dua etmiş. İsteği kabul olmuş ve bugün çeşmenin suyunda heykeli varmış, fakat suyun çokluğundan görülmüyormuş.

41- Üryan Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Durukaynak Köyü Adıyaman İli Merkez İlçesine bağlı Durukaynak Köyünde mezarlıkta ziyareti vardır. Üryan Baba’nın asıl adı Üryan Hıdır’dır. Sivas’tan bölgeye gelmiş, genç yaşında burada çobanlık yapmıştır. Üryan Hıdır Ocağına bağlı birçok Alevi köyü vardır. Durukaynak Köyü de bunlardan biridir.

Türbenin üzeri açık, özensiz bir türbedir. Üryan Baba değişik dilekler için ziyaret edilmektedir Çobanlık yaparken bir tavşanı sürüsüne katıp eve getirmiştir.

Mezarının üstü kapatılmış, bunu söküp atmıştır. Birçok kişi rüyasında türbeyi ışıklar içinde gördüklerini aktarmaktadır. Üryan Baba yine 50 yaşındaki bir şahsın rüyasını girmiş ve o yaşatan sonra çocuğu olmuştur. Üryan Baba rüyalarda genç yaşta görünürmüş.

Sayfa 25 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

42- Yedi Kardeşler Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Stadyum Yanı Adıyaman İli Merkezde bulunan Stadyuma yakın yerde ziyareti vardır.

Bir rivayete göre yedi kardeşten biri Kamereddin Baba adlı Kadiri şeyhidir ve zamanının alimi olup, çilingirlik sanatıyla ilgilidir.

Başka bir rivayete göre bir putperestin yedi oğlu vardır ve babaları tarafından inançları yüzünden öldürülür. Bu vakitten sonra bu kardeşlere “Yedi Yaman Kardeş” “Yedi Yaman” denmiştir. Hatta Adıyaman adının Yedi Yaman adının zaman içinde değişmesiyle konduğu söylenmektedir.

Başka bir rivayete göre de Adıyaman’daki bir savaşta şehit düşen asker oldukları söylenmektedir.

Türbe betonarmeden özensiz olarak yapılmıştır. Özellikle kadınlar tarafından ziyaret edilen türbe, her türlü istek için, haftanın yedi günü artarda, üç gün artarda, yedi Cuma, üç Cuma veya kırk gün aralıksız ziyaret edilir.

43- Yel Baba Türbesi-I / ADIYAMAN –Merkez –Musalla Mahallesi Adıyaman İli merkezinde Musalla Mahallesi askerlik şubesi karşısında türbesi vardır.

Yel Baba’nın kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur.

Türbe bir evin bahçesinde ve üstü açıktır. Yel Baba eski ev sahibinin rüyasını girmiştir ve türbesini yaptırmıştır.

Genellikle romatizma hastaları türbeyi ziyaret etmektedir. Romatizma hastaları durumlarını Yel girdi olarak nitelemektedirler. Türbede bulunan taşları ağrıyan yerlerine sürerek şifa ararlar.

44- Yel Baba Türbesi-II / ADIYAMAN –Merkez –Örenli Köyü Adıyaman İli Merkez İlçesine bağlı Örenli (Pirin) Köyü yakınındaki tepe üzerinde türbesi vardır.

Yel Baba peygamberimiz zamanında doğmuş, Ebu Zer Gıfari ve Mahmut el Ensari birlikte bölgedeki çarpışmalara katılmış ve burada şehit düşmüştür. Romatizma hastalığını iyileştirdiği için, hekim olduğu için kendisine Yel Baba denmektedir.

Türbe iki odadan yapılmış, betonarme bir türbedir.

Sayfa 26 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Genellikle romatizma hastaları türbeyi ziyaret etmektedir. Romatizma hastaları durumlarını Yel girdi olarak nitelemektedirler. Türbe en az iki kere ziyaret edilmelidir. Bir süre türbede kalmak veya yatmak gerekiyor. Ayrıca türbeden alınan toprak kil haline getirilir ve romatizmalı bölgeye sürülerek şifa aranır.

45- Yel Baba Türbesi-III / ADIYAMAN –Merkez –Kızılcapınar Köyü

Yel Baba Türbesi Adıyaman İli Merkez İlçesi Kızılcapınar Köyü yakınlarında türbesi vardır.

Hakkında bilgi sahibi olmadığımız Yel Baba yöre halkı tarafından romatizma rahatsızlığı için ziyaret edilmektedir.

46- Zeynel Abidin Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Serhatlı Köyü Adıyaman İli Merkez İlçesi sınırlarındaki, Adıyaman’a 15km uzaklıktaki Kınık Yolu Serhatlı Köyü yakınında bir tepenin üzerinde türbesi vardır.

Türbede medfun bulunan kişinin Hz. Ali’nin torunu olan Zeynel Abidin’in torunu olduğu rivayet edilir. Başka bir rivayete göre İmam Hüseyin’in 16. göbekten torunu olan Zeynel Abidin olduğu söylenir. 12 yaşında şehit olduğu söylenir.

Bu türbenin de IV. Murat’ın Bağdat Seferinden döndükten sonra yapıldığı söylenmektedir.

Türbeyi gelenler değişik dilekleri için ziyaret ederler. Adak adarlar ve adaklarını yerine getirmek için türbeyi ziyaret ederler.

Türbe özellikle mübarek gün ve gecelerde ziyaret edilir. Türbede namaz kılınır, kurban kesilir ve mum adağında bulunulur.

Sayfa 27 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Küçük yaşta şehit düştüğüne inanılan Zeynel Abidin’in annesinin öldüğü halde oğlunu emzirmeye devam ettiği rivayet edilir. Türbesinin üzerinde annesinin onu emzirmesi için bir delik olduğu ve bu delikten annesinin emzirmeye devam ettiği, deliğin etrafında süt lekelerinin bulunduğu söylenir.

Adak için burayı ziyaret edenler türbe etrafında bulunan meyve ağaçlarından meyveleri istedikleri kadar yiyebilirler, ancak yanlarında götüremezler. Götürdükleri zaman başlarına kötü şeyler geleceğine inanılır.

Sayfa 28 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

BESNİ İLÇESİ TÜRBELERİ: 47- Ahali Baba Türbesi / ADIYAMAN -Besni Adıyaman İli Besni İlçesine 6km uzaklıkta türbesi bulunmaktadır.

Bölgede Zeyva, Çarşı Zeyva, Hacı Zeyva ve Ah Ali Baba olarak da adlandırılan Ahali Baba, Hacı Zeyrek ve Hacı Ali Baba’nın (Sofraz) kardeş olduğu söylenmektedir.

Müslümanlığı yaymak için Adıyaman’a gelmiş ve buradaki çarpışmalarda şehit olmuştur.

Türbe betonarmeden yapılan, kapalı tip geç dönem mimariye sahiptir.

Türbeyi ziyarete gelen felçli hastalar sabaha kadar türbede kalınca yürüyerek türbeden çıkıp gittikleri rivayet edilir. Adak olarak koyun ve tavuk adağında bulunurlar.

Ahali Baba, Hacı Zeyrek ve Hacı Ali Baba’nın (Sofraz) kardeştirler ve onların yaşadığı toprakları Ermeniler ele geçirince, üç kardeşin birden ortadan kayboldukları ve bir daha da görünmedikleri rivayet edilir.

48- Cüneyid Dede Makamı / ADIYAMAN –Besni –Süphane Mevkii Adıyaman İli Besni İlçesinin güneybatısında Süphane mevkiinde bulunan bir dağın tepesinde makamı olduğuna inanılmaktadır.

Yöre halkının Cüneyid Dede diye adlandırdığı, Cüneyd-i Bağdadi tasavvuf ehlinden, önemli evliyalardan biri olarak nitelendirilmektedir. 822 yılında Nihavent’de doğdu, Bağdat’ta büyüdü, yaşadı ve 865 yılında Bağdat’ta vefat edip, orada defnedilmiştir.

Türbesi bulunmayan Cüneyd-i Bağdadi’nin savaş sırasında burada yaralandığı veya konakladığı rivayet edilir. Yöre halkı tarafından ara sıra ziyaret edilmektedir.

49- Çörmük Ahmet Türbesi / ADIYAMAN –Besni –Çörmük Kaplıcaları Adıyaman İli Besni ilçesine 3km uzaklıkta türbesi vardır. Çörmük Kaplıcalarının yanındadır. Çörmük Ahmet muhterem bir zat olarak tanımlanmaktadır, İslamiyet’i yaymak amacıyla bölgeye gelmiş, burada şehit düşmüştür. Şehit olduğu yerde su akar.

Türbeyi ziyarete gelenler Türklerin su ile ilgili adak uygulamalarını yaparlar. Dua adağı yapılıp 41 Yasin Duası suya okunup, su yatırın toprağına boşaltılır. Şehit düştüğü yerde, ona sıkılan kurşunların suya saçıldığı yerde, suyun dönem dönem kükürt koktuğu söylenmektedir. Her yıl şehit düştüğü zaman, sudan iniltiler geldiği ve suyun kükürt koktuğu söylenmektedir. Kaplıca bakımsız durumdadır.

Sayfa 29 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Çörmük Kaplıcaları

50- Hacı Ali Baba Türbesi / ADIYAMAN –Besni –Üçgöz Beldesi Adıyaman İli Besni İlçesine bağlı Üçgöz Beldesinde türbesi bulunmaktadır.

Hacı Ali Baba, Sofraz ve Üçgöz, olarak da isimlendirilen velilerdendir. Ahali Baba, Hacı Zeyrek ve Hacı Ali Baba’nın kardeş olduğu söylenmektedir. Buranın mezar değil de makam olduğu rivayet edilmektedir. Köy Türkmen Karakeçili aşiretindendir.

Türbenin üstü kapalıdır. Betonarmeden inşa edilmiş, basit bir türbedir.

Türbeyi ziyarete gelen felçli hastalar burayı üç kere ziyaret ederlerse iyileşeceklerine inanırlar. Adaklarını ise türbede yerine getirmelerine gerek yoktur. Evlerinde de adaklarını yerine getirirlerse kabul olacağına inanırlar.

Saf ve temiz bir zat olan Hacı Ali Baba’ya arkadaşları bir oyun oynar. Bir Cuma günü arkadaşlarından birisini tabuta koyup, sahte cenaze düzenlemek için Hacı Ali Baba’dan cenaze namazını kıldırmasını isterler. Cuma namazı çıkışı Hacı Ali Baba sözde cenazenin başına geçer ve cemaate üç kez sorar: “Ölü niyetine mi, diri niyetine mi?” Cemaat “Ölü niyetine” deyince şaka için tabuta giren arkadaşları vefat eder. Bunun üzerine biz şaka yapıyorduk, arkadaşımız senin yüzünden öldü diyerek Hacı Ali Baba’nın üzerine yürürler.

Hacı Ali Baba ahali üstüne gelince ortadan kaybolur ve terliği de ortada kalır. Ortadan kaybolduğu yere türbe yapılır ve ziyaret edilir. Bu türbede naşı yoktur, makamdır.

Ahali Baba, Hacı Zeyrek ve Hacı Ali Baba’nın (Sofraz) kardeştirler ve onların yaşadığı toprakları Ermeniler ele geçirince, üç kardeşin birden ortadan kayboldukları ve bir daha da görünmedikleri rivayet edilir.

Sayfa 30 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

51- Hacı Zeyrek Türbesi / ADIYAMAN –Besni –Eski Besni Adıyaman İli Besni İlçesinde Eski Besni denilen tarihi sit alanında yaşamış ve vefat etmiştir.

Geçimini çarşıda köşgerlik (deriden ayakkabı yapımcısı) yaparak sağlarmış. Hacı Zeyrek, Ahali Baba ve Hacı Ali Baba’nın (Sofraz) kardeş olduğu söylenmektedir.

Türbe briketten duvarları olan üstü kapalı özensiz bir yapıdır.

Türbeyi ziyarete gelenler dilekleri olsun diye ağaçlara bez bağlarlar, dilekleri olunca bağladıkları bezi bulup sökerler, bulamazlarsa başka bezi sökerler. Ayrıca türbe üzerine taş yapıştırma âdetine bu yatırda rastlanmaktadır.

Eskiden Hicaz’a kervanlarla yürüyerek gidip gelmeleri altı ay sürermiş. Hac vazifesi için Besni’de bir grup toplanmış ve beraber Hacca gitmişler. Hac vazifelerini yerine getirmişler, fakat dönüş yoluna koyulduklarında, aralarından biri grubunu kaybedip bir camiye sığınmış.

Sonra oradaki kişilere ben burada kaldım, yol iz bilmem nasıl döneceğim diye yakınmış.

Aralarından biri “Buraya her Cuma sizin oradan biri gelir, çarşıda köşgerlik yapar, namazını kılar ve geri döner. İyi bir insandır, ona söyle seni geri götürür” derler.

Hicaz’da kalan kişi Cuma günü Hacı Zeyrek’i arayıp bulur. Onu geri götürmesi için ısrarcı olur, ama Hacı Zeyrek kabul etmez. Adamın ısrarlarına ve çaresizliğine daha fazla dayanamaz, fakat tembih yapmayı da unutmaz. “Sakın ha gördüklerini, kimseye söylemeyeceksin.” Adam kabul eder. Hacı Zeyrek adama “Gözlerini kapa” der ve açtıklarında Besni’ye arkadaşlarından önce gitmiştir.

Besni’ler adama sen Hacca gitmedin mi diye sorarlar. Adam cevap olarak gitmedim der ve durumu idare eder. Birkaç ay sonra arkadaşları Hacdan dönünce, nasıl döndün diye ısrar edince, kendisinin Hacı Zeyrek’in getirdiğini açıklamak zorunda kalmıştır. Açıklayınca sırrı ortaya çıkan Hac Zeyrek vefat etmiştir.

Ahali Baba, Hacı Zeyrek ve Hacı Ali Baba’nın (Sofraz) kardeştirler ve onların yaşadığı toprakları Ermeniler ele geçirince, üç kardeşin birden ortadan kayboldukları ve bir daha da görünmedikleri rivayet edilir.

52- Halil Baba Türbesi / ADIYAMAN –Besni –Eski Besni Adıyaman İli Besni İlçesinde bulunan mezarlıkta türbesi bulunmaktadır.

Adı Halil, soyadı ise Baba’dır ve yöre halkı tarafından Hallo Baba, Hello Baba da denmektedir. Besni’de 1873 yılında doğmuş, 1946 yılında da vefat etmiştir. Aslen Türkmen olup Ormankıran Aşiretindendir. Kadiri şeyhlerindendir. Adıyamanlı Sarışeyhzade Mustafa Efendi’nin mürididir.

Türbesinin üzeri açıktır.

Değişik dilekler için ziyaret edilmektedir.

Sayfa 31 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Kerametleri çok olan Halil Baba özellikle yanan fırına birkaç kez girer çıkarmış ve hiçbir şey olmazmış. Ateş üzerinde yürürmüş. Halil Baba eve giren koca bir yılanı evden çıkarıp bir keşişin evine göndermiş, keşiş de kendisinden yardım istemiş, bu kez de onun evinden yılanı çıkarmış. Keşiş de bu hikmet üzerine Müslüman olmuştur.

53- Hicabi Baba Türbesi / ADIYAMAN –Besni –Eski Besni Adıyaman İli Besni İlçesi Eski Besni hamam kalıntısının yanında türbesi vardır.

Hicabi Baba’nın asıl adı Mehmet’dir. Alim bir zat olan İlmi Efendi’nin oğludur. Utangaç ve çekingen olduğundan kendisine Hicabi adı takılmıştır. Fakir fukaraya çok yardım etmiştir.

Türbe üstü açıktır ve mermerden yapılmıştır. Etrafı bir duvarla çevrilmiştir. Hicabi Baba değişik dilekler için ziyaret edilmektedir.

54- Şakalı Aş Türbesi / ADIYAMAN –Besni Adıyaman İli Besni ilçesine 3km uzaklıkta türbesi vardır.

Toktamış da denilen Şakalı Aş Yatırı bayan yatırdır. Türbenin bulunduğu yerde yazmalı bir kadın sürekli dolaşırmış. İki kardeştirler. Erkek olan kardeşi Çörmük Ahmet muhterem bir zat olarak tanımlanmaktadır.

Türbeyi ziyarete gelenler dilekleri olsun diye ziyaret ederler ve adak olarak mercimekli pilavın daha sulu bir çeşidi olan ve halk tarafından “Şakalı Aş” olarak nitelendirilen yemekten yapıp dağıtırlar. Adak olarak kurban da adarlar.

55- Şeyh Mustafa Hoca Türbesi / ADIYAMAN –Besni –Eski Besni Adıyaman İli Besni İlçesine 4 km uzaklıktaki Eski Besni’de türbesi bulunmaktadır.

Hakkında fazla bilgiye sahip olmadığımız Şeyhin tarikat ehli bir kişi olduğu söylenmektedir.

Türbeyi ziyarete gelenler değişik dilekleri yerine gelsin diye ziyaret ederler. Adak olarak kurban keserler, yemek yapıp türbede dağıtırlar.

Yoksul bir kadın çalı çırpı toplayıp çeşme başında çamaşırlarını yıkamak için ateş yakmış.

Sabah erken vakit abdest almak için çeşmeye gelen Mustafa Hoca, fakir kadına çamaşır yıkamamasını söylemiş. Kadın “Niye Hoca” diye sorunca, “Kızım sana dök dedim, bugün Cuma” demiş. Kadın bin bir güçlükle topladığı ve yaktığı ateşi söndürmek istemeyince.

Mustafa Hoca “Kazanın, teştin kan olmuş” demiş. Kadın kazanın dibine baktığında kazanın teştinin kan olduğunu görmüş.

Sayfa 32 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

56- Şeyh Ömer Baba Türbesi / ADIYAMAN –Besni –Aktepe Köyü Adıyaman İli Besni İlçesine bağlı Aktepe Köyünde bulunan mezarlıkta türbesi vardır.

Aktepe Köyü Kürt kökenli bir köydür ve bu köyün şeyhi olan Ömer Baba’da Kürt kökenli bir velidir. Hakkında başka bir bilgi yoktur.

Türbe betonarmeden sade bir türbedir. Türbenin yanında burada kalanlar için her türlü müştemilat da inşa edilmiştir. Şeyh Ömer Baba’yı özellikle felç geçirenler, ağzı, yüzü eğrilenler, ağrısı, sızısı olan hastalar ziyaret etmektedirler. Ziyaretçiler Perşembe akşamı ve Cuma günleri gelmekte, dilekleri olduğu takdirde adak olarak kurbanlar kesmektedirler.

57- Şeyh Vakkas Baba Türbesi / ADIYAMAN –Besni –Kurugöl Köyü Adıyaman İli Besni İlçesine bağlı Kurugöl Köyünde bulunan mezarlıkta türbesi vardır. Şeyh Vakkas Baba, Kurugöl Köyünde çobanlık yapmış olan dindar, Allah dostu bir zatmış.

Türbe betonarmeden sade bir türbedir. Türbede kardeşinin sandukası da bulunmaktadır. Şeyh Vakkas Baba’ya özellikle yüz felci geçirenler Perşembe akşamları getirilmektedir.

Türbede kaldıkları sayede iyileştikleri görülmüştür. Dilekleri olduğu takdirde adak olarak kurbanlar kesmektedirler.

58- Tılamaz Baba Türbesi / ADIYAMAN –Besni –Eski Besni Adıyaman İli Besni İlçesine 4 km uzaklıktaki Eski Besni’de türbesi bulunmaktadır.

Hakkında fazla bilgiye sahip olmadığımız Tılamaz Baba tarikat ehli bir zat olarak bilinmektedir.

59- Yel Baba Türbesi-IV / ADIYAMAN –Besni –Sugözü Mevkii Adıyaman İli Besni İlçesindeki Değirmen Çayı’nın geçtiği Sugözü Mevkiinde türbesi vardır.

Yel Baba peygamberimiz zamanında doğmuş, Ebu Zer Gıfari ve Mahmut el Ensari birlikte bölgedeki çarpışmalara katılmış ve burada şehit düşmüştür. Romatizma hastalığını iyileştirdiği için, hekim olduğu için kendisine Yel Baba denmektedir.

Türbeye dadanan hırsızları savurup atmıştır. Bölgede dolaşan çobanlara göründüğü rivayet edilir.

Sayfa 33 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

ÇELİKHAN İLÇESİ TÜRBELERİ: 60- Dede Yusuf Evi / ADIYAMAN –Çelikhan –Recep Köyü Dede Yusuf Evinin Yeri, Adıyaman İli Çelikhan İlçesi Recep Köyündedir.

Dede Yusuf, babasının ermiş bir kişi tarafından ziyaret edilerek ve ona verilen “Tevek” ile ağrılara, sızılara ve romatizmalı hastalara derman olduğuna inanılan kişidir.

Halk evi şifa bulmak amacıyla ziyaret eder. Özellikle Cuma akşamları ziyaret edilen evde hastalar ağrıyan eyerlerine “Tevek” sürer, şifa için Dede’nin yanında yatarlar, ekmeğini yiyip, suyunu içerler. Yanlarında getirdikleri kurban adaklarını kesip, Dede’ye bahşiş verirler ve ayrılırken de Dede’nin ocağından kül ve toprağı yanlarında götürürler.

Dede Yusuf’un babasına yüzyıl kadar önce çeşme başında ihtiyar bir ermiş gözükür ve hastalara derman olması için “Tevek” verir. İhtiyar kişi “Bu Tevek ağrı, sızı ve romatizma hastalığına iyi gelir” der ve ortadan kaybolur.

61- Güzel Dede Türbesi / ADIYAMAN –Çelikhan –Pınarbaşı Beldesi Adıyaman İli Çelikhan İlçesine bağlı Pınarbaşı Beldesinin Kurudere Mahallesinde türbesi vardır.

Güzel Dede’nin asıl adı Güzel Güzel’dir. Güzel Dede, Aziz Dede ile kardeştir Ağuçan (Zehir İçenler) Ocağındandırlar. Alevi-Bektaşi zümresindendirler. Soyları Ehlibeytten gelir.

Türbenin üstü açıktır, sade bir türbedir. Akrabaları, diğer Dedeler de bu türbede medfundur.

Değişik dilekler için ziyaret edilen türbede hemen her gün kurban kesilmektedir. Güzel Dede türbesi yılan ısırmalarına, ruh hastalıkları olanlar, felç olanlar, cin çarpması olayı yaşayanlar tarafından şifa bulmak amacıyla gelirler.

Zehir içenlerden olduklarından kendisine gelen zehirli kahveyi içmeden bilmiş ve kahveyi hazırlayanı mahcup etmiştir. Diyarbakır’dan türbeye gelen, doktorların çare olamadığı ve yılan ısırığından ayağı kangren olmuş birisi dualarla bir haftada iyileşmiştir.

62- Şahbor Türbesi / ADIYAMAN –Çelikhan –Adıyaman-Malatya Karayolu Şahbor Türbesinin yeri, Adıyaman İli Çelikhan İlçesi sınırları içersindedir. Adıyaman Malatya Karayolu üzerinde Adıyaman’a 30km kadar uzaklıkta yol kenarında türbesi vardır.

Bor yöre dilinde “akarsuyun geçidi” demektir. Şahbor’da “geçilen en güzel yer” anlamındadır. Horasan erenlerinden olduğu söylenmekte, buradaki çarpışmalarda eşi ve üç çocuğuyla birlikte şehit düşmüştür. Hanımının ismi Bezar Han’dır. Bu çarpışmalarda Bezar Sayfa 34 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Han’ın dilini koparmışlar. Düşmanların elinden kaçarak karşıdaki dağa kaçmış burada şehit olmuştur. Bu yüzden dağın bugünkü adı Bezar Dağıdır.

Türbenin üzeri eskiden üstü açık ve sade bir türbeymiş. Şahbor Kenan ismindeki ocaklının rüyasına girerek betonarmeden bugün ki haline girmesini sağlamıştır. Türbede Şahbor’un mezarı haricinde 4 tane daha mezar vardır. Bunların ikisi oğullarına, diğer ikisi de öğrencilerine aittir.

Değişik dilekler için ziyaret edilen türbeye özellikle çocuğu olmayan kadınlar gelmektedir.

Kurban adağında bulunmaktadırlar.

Geceleyin türbe yanından geçenler türbe üzerinde ışıklar görmüşlerdir. Türbeye gelen tamamen felçli bir kadının yürüyerek gittiği görülmüştür.

63- Ulu Baba Türbesi / ADIYAMAN –Çelikhan –Sarıkaya Köyü Adıyaman İli Çelikhan İlçesi sınırlarında Ulubaba dağının en tepesinde türbesi vardır.

Türbeye Sarıkaya Köyünden çıkılmaktadır.

Ulu Baba’nın Seyyid Battal Gazi’nin babası Hüseyin Gazi olduğu söylenmektedir. Hz. Ali’nin soyundandır, Malatya serdarıdır.

Ulu Baba Hüseyin Gazi Türklerin Dağ Kültünü uygun bir ziyaret yeridir.

Türbe yanındaki müştemilatlarla birlikte, betonarmeden inşa edilmiştir.

Genellikle çocuğu olmayan kadınlar, değişik dilekler için ziyaretçiler gelmektedir. Genellikle Alevi-Bektaşi zümresi ziyaret etmektedir.

Hüseyin Gazi dağda bir mağarada at sesi duyar. Yabani olan bu at Hüseyin Gazi ile ölünceye kadar yoldaş olur.

Hüseyin Gazi Malatya Beydağ’ında ava çıkar ve bir geyiği kovalar. Meğer geyik Malatya Doğanşehir İlçesi Kurucaova Kasabasında kralın geyiğiymiş. Geyik kan ter içinde gelince kralın askerleri geyiği sorgulamış ve onu Hüseyin Gazi’nin kovaladığını öğrenmiş. Kral önce Hüseyin Gazi’yi önce ayağına çağırmış, Hüseyin Gazi gelmeyince bu sefer bir grup askeri zorla getirmesi için yollamış, ama Hüseyin Gazi bu adamların hepsini öldürmüş. Kral bu sefer bir ordu toplayıp Hüseyin Gazi üzerine varmış. Hüseyin Gazi çarpışa çarpışa vefat ettiği yere kadar çıkmış ve burada şehit düşmüştür. Türbesini rüyasına girdiği bir vatandaş yapmıştır.

Sayfa 35 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

64- Zerban Suyu Ziyareti / ADIYAMAN –Çelikhan –Pınarbaşı Beldesi

Zerban Suyu Ziyareti Ziyaret Adıyaman İli Çelikhan İlçesi Pınarbaşı Kasabası’ndadır.

Köylülerin yardımına koşan uzun boylu, sarışın ve renkli gözlü bir kızdır. Zerban adındaki kız su kaynağının etrafında göründüğünden bu kaynağa Zerban adı verilmiştir.

Makam veya Türbe olarak belirtilen yerde yuvarlık planlı üstü kapalı bir türbe mevcuttur.

Halk günahlarından arınmak için, çocuk sahibi olmak için, kısmet açmak için, hastalıklarından kurtulmak için ziyaret etmektedir. Ziyaret eden kişiler türbe denilen yerdeki taşları öperler, toprak alırlar ve çaput bağlarlar. Ayrıca suyun başında yatarlar.

Zerban adına son yıllarda şenlik düzenlenmektedir. Bu şenliklerde halk kurban kesmektedir.

Zerban siyah elbiseli, mavi gözlü, sarı saçlı ve uzun boylu bir kızdır. Bugün adını verdiği kaynağın yanında arada bir görünürdü. Geçmiş devirlerde kasaba halkını üzerine Kav Aşireti saldırır. Aşiret adamları Zerban’ın yanına geldiğinde üzerine ateş püskürdüğü, bomba atıldığı ve bu yüzden Kav aşiretinden birçok kişinin burada öldüğü rivayet edilir. İki Çingene kadını kasabada hırsızlık yapar. Kasabalı bu iki kadını yakalar ama ellerinde delil olmadığından kasabalılar “Eğer hırsız değil iseniz Zerban üzerine yemin edin” derler. İki Çingene yemin eder ve ertesi gün ölürler. Bu yüzden yöre insanı haklı haksız Zerban üzerine yemin etmezler.

Sayfa 36 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

GERGER İLÇESİ TÜRBELERİ: 65- Seyyid Mustafa Baba Türbesi / ADIYAMAN –Gerger –Karadut Köyü Adıyaman İli Gerger İlçesi Karadut Köyü mezarlığında türbesi vardır.

Seyyid Mustafa Baba, Sahabedendir. Mustafa Baba, Şehit ve Seyyid Mustafa Baba olarak anılmaktadır. Mustafa Baba peygamberimizin eline su dökmüş Ashab-ı Kiram’dandır.

Türbe bölgede toplanan taşlardan yığma olarak yapılmıştır.

Değişik dilekler için Çarşamba ve Cuma günleri ziyaret edilmektedir.

66- Sufi Muhammed Baba Türbesi / ADIYAMAN –Gerger –Karadut Köyü Adıyaman İli Gerger İlçesine bağlı Karadut Köyü mezarlığında türbesi vardır.

Sufi Muhammed Baba, Seyyid Hüseyin’in halifesidir. Kadiri tarikatındandır, 120 yaşına kadar yaşamıştır. Soyu Şam’dan buraya gelmiştir. Asla haksızlığı kabul etmez, kabahatli kişilerin suçlarını o söylemeden bilirmiş. Şehit ve Seyyid Mustafa Baba ile birlikte aynı türbede medfundur.

Türbe bölgede toplanan taşlardan yığma olarak yapılmıştır.

Değişik dilekler için haftanın her günü ziyaret edilmektedir. Özellikle akli dengesi yerinde olmayan hastalar türbeye getirilir ve türbede en az bir saat uyutulur. Ayrıca işi rast gitmeyenler, aile içinde geçimsizlik yaşayan türbeyi ziyaret eder. İstekleri kabul olanlar, şifa bulanlar türbeye getirdikleri kurbanları keserek burada yemek yaparak dağıtırlar.

67- Şeyh Hasan Türbesi-I / ADIYAMAN –Gerger –Üçkayalar Köyü Adıyaman İli Gerger İlçesine bağlı Üçkayalar Köyü Traksu Mezrasında türbesi vardır.

Türbede babası Molla Eyüp’ün mezarı da bulunmaktadır. Bölgede yaşamış alim bir zattır.

Türbe bugün bir caminin bahçesindedir. Babasının mezarı ile birlikte yan yanadır. Türbelerin üzeri açıktır.

Değişik dilekler için ve hastalıklar türbe ziyaret edilmektedir. İstekleri kabul olanlar, şifa bulanlar türbeye getirdikleri kurbanları keserek burada yemek yaparak dağıtırlar.

Sayfa 37 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

68- Üzeyir Peygamber Makamı / ADIYAMAN –Nemrut Dağı Yolu

Üzeyir Peygamber Sandukası Adıyaman İli Kahta İlçesinden Gerger İlçesine giderken, Nemrut Dağı yol ayrımını geçer geçmez yolun hemen sağında makamı vardır. Üzeyir Peygamber, Yusuf Peygamberin soyundandır. Kuran-ı Kerim’de adı geçen 78 peygamberden biridir. Üzeyir Peygamber Allah tarafından 100 yıl uykuda bırakılmıştır. Tekrar uyandığında, “Kaç yıl uykuda kaldın?” diye sorduklarında, “Ya bir gün, ya da bir günden az” diye cevaplamış.

Türbenin bulunduğu yere bir cami yaptırılmıştır. 5x5 mt boyutlarındaki ziyaret yeri zamanla genişletilmiştir.

Türbeyi ziyarete gelenler genellikle hastalıklarına derman bulmak amacıyla gelirler. Ama genellikle dua etmek için gelirler. Adak olarak kurban adarlar. Tavuk, horoz, oğlak kesilir ve yemek verilir. Yöre halkı tarafından çok sık ziyaret edilen makama gidenlerin şifa bulduğu ve dileklerinin yerine geldiği söylenir.

69- Yalangoz Ziyareti / ADIYAMAN –Gerger –Karadut-Sutepe Köyü Adıyaman İli Gerger İlçesi sınırlarındaki Karadut ile Sutepe Köyü arasında Sutepe Köyüne yakın bir tepenin üzerinde ziyaret vardır.

Yöre halkı tarafından bile artık pek bilinmeyen ve ziyaret edilmeyen bir yatırdır. Yalangoz genç bir kız olup, burada şehit düştüğü söylenmektedir. Türbe bir ağacın gölgesinde üstü açıktır. Mezar soyguncuları tarafından kaçak kazılar ile iyice bozulmuş durumdadır.

Değişik dilekler için ve muratları için yöre halkı tarafından ziyaret edilen yatıra adak olarak kurban adağında bulunmaktadırlar.

Sayfa 38 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

GÖLBAŞI İLÇESİ TÜRBELERİ: 70- Tırtıl Baba Türbesi / ADIYAMAN –Gölbaşı –Yarbaşı Köyü Adıyaman İli Gölbaşı İlçesine bağlı Yarbaşı Köyünde türbesi vardır.

Tırtıl Baba, Dündar Baba olarak da anılmaktadır. Kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur.

Türbe ağaçlarla çevrili üstü açık bir türbedir. Eski bir türbedir.

Değişik dilekler için ve hastalıklar türbe ziyaret edilmektedir. İstekleri kabul olanlar, şifa bulanlar türbeye getirdikleri kurbanları keserek burada yemek yaparak dağıtırlar. Özellikle Yarbaşı Köylüleri ziyarete sık sık gelir. Kötü rüya gördüklerinde, horoz adağında bulunurlar.

Ziyaret Perşembe günleri yapılır, mum adağında bulunulur, çaput bağlanır.

Sayfa 39 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

KAHTA İLÇESİ TÜRBELERİ: 71- Ayzer Ebu Sadık Türbesi / ADIYAMAN –Kahta Adıyaman İli Kahta İlçesinde Atatürk barajının kıyısında merkeze 3km uzaklıkta türbesi vardır.

Ayzer Ebu Sadık, Abu Sadık olarak da anılmaktadır. Buradaki bir çatışmada şehit olduğu rivayet edilen bir kişidir.

Türbesinin üstü açıktır. Türbenin uzunluğu 7mt’dir.

Türbeyi ziyarete çocuğu olmayanlar, kaderi açılsın isteyenler, işi düzgün gitmeyen kişiler ve sınavının başarılı geçmesini isteyenler gelmektedir. Türbeden bir taş alıp gidiyorlar. İstekleri kabul olunca gelip adaklarını yerine getirirler. Türbeden kaşık alanlar, dilekleri olunca türbeye 6 adet kaşık getirirler. Çocuğu olanlar adını Sadık koymaktadırlar.

Ayrıca akıl hastaları Perşembe gecesi gelip türbede yatırılır Cuma günü evlerine dönerler.

Velinin üstünün açık olmasının sebebi olarak, üstünün kapatılmasını istemediği söylenmektedir. Baraj yapılmadan önce türbenin yanından yol geçiyormuş. Bu yoldan geçerlerken türbenin kapısı kendiliğinden açılırmış.

72- Çingil Baba Türbesi / ADIYAMAN –Kahta –Damlacık Köyü Adıyaman İli Kahta İlçesine bağlı Damlacık Köyü Çingil Mezrasında türbesi vardır. Çingil Baba, Ab Sofi (Sofi Amca) olarak da anılmaktadır. Gerçek adı Hüseyin’dir. Kimsesiz ve yetimdir. Çobanlık yaparmış.

Türbe içinde birkaç mezar daha bulunmaktadır. Bu mezarların kimlere ait olduğunu bilmiyoruz. Üstü açık bir mezarlıktır.

Değişik dilekler için her yerden gelenler bu türbeyi ziyaret etmektedir. İstekleri kabul olanlar, şifa bulanlar türbeye getirdikleri kurbanları keserek burada yemek yaparak dağıtırlar. Özellikle Cuma akşamları türbe ziyaret edilir. Sağlığında körleri iyileştirdiği belirtilmektedir.

Geleceğe yönelik tahminleri hep tutarmış. Çingil Baba köyde iken dönem dönem savaşmaya gidermiş. Öldüğünde vücudu kurşun yarasından kan revan içindeymiş. Bu yüzden şehit düştüğü rivayet edilmektedir.

73- Ebu Sadık Türbesi / ADIYAMAN –Kahta –Çakırçeşme Köyü Adıyaman İli Kahta İlçesi’nin Çakırçeşme Köyü’nde türbesi vardır.

Sayfa 40 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Osmanlı Döneminde subay olan Ebu-Sadık burada şehit düşmüş ve defnedilmiştir.

Köylüler tarafından etrafı düzensiz olarak bakımı yapılmış olan türbeyi Kahta Belediyesi 2010 yılında temizlemiştir.

Yöre halkı tarafından ziyaret edilmekte ve dua edilmektedir.

74- Hacı Yusuf Türbesi-I / ADIYAMAN –Kahta –Hacıyusuf Köyü Adıyaman İli Kahta İlçesine bağlı Hacıyusuf Köyü’nde türbesi vardır.

Hacı Yusuf, Mekke’den Erzincan’a oradan da Kınık mezrasına gelmiştir. Nakşibendi tarikatından bir kişidir. 1260 tarihinde vefat ettiği belirtilmektedir.

13.yüzyılın ikinci yarısından sonra yapılan türbe 5x5 metre ölçülerinde kare planlı bir türbedir. Dört yanı kemerli olup, dışa açık türbedir. Kubbe 1987 yılında köylüler tarafından yapılmıştır. Türbede Hacı Yusuf’un mezarı haricinde ailesinden dört kişinin daha mezarı bulunmaktadır.

Ziyaretin 33 derde derman olduğu söylenir. Yatıra değil de Allah’a adına kurban adanır.

Genellikle felçli hastalar, vücutlarında başka hastalıklar olanlar ziyaret eder. Buranın toprağını alarak hastalıklı yerlerine sürerek veya evlerine serperek şifa ararlar.

Hacı Yusuf zamanında mercimek ekmiş ve cinleri bu mercimekleri toplamış. Bir sene yine mercimek ekmiş fakat bu kez mercimekler kuruduktan sonra toplayan cinlerin elleri acıyınca, ertesi sene mercimekleri yaşken toplamışlardır. Bu sefer Hacı Yusuf cinlere niye zamanında toplamadınız diye kızmış.

Hacı Yusuf’un üzerini türbesine dikilen ağaçları kabul etmez. Hacı Yusuf’un bundan rahatsız olduğu, fakat 1987 yılında üstüne yapılan kubbeyi kabul ettiği rivayet edilir.

75- Halil İbrahim Makamı / ADIYAMAN –Kahta –Çataltepe Köyü Adıyaman İli Kahta İlçesine bağlı Çataltepe Köyü’nde türbesi vardır.

Hz. İbrahim peygamber Allah’ın dostu anlamına gelen Halilullah mertebesine erişmiş peygamberlerdendir. Sofrasına fakirlere açtığı için ve herkesi çağırdığından dolayı, Halil İbrahim Sofrası ünlenmiştir. Üstü açık olan türbe, yöre halkı tarafından belirtilmese de yüksek olasılıkla bir makamdır.

Yöre halkı tarafından ziyaret edilmekte ve dua edilmektedir.

Sayfa 41 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

76- Hz. Süraka Makamı / ADIYAMAN –Kahta İlçesi Hz. Süraka Makamının yeri, Adıyaman İli Kahta İlçesi’ndedir.

Süraka Peygamberimizi öldürmek için yola çıkan bir atlıdır. Peygamberimize yanaşınca amacına ulaşamaz ve atının ayakları kuma saplanır. Peygamberimize kendisini kumdan kurtarması için yalvarır. Kumdan kurtulan Süraka geri döner ve peygamberimizi takip eden müşriklere, peygamberimin oradan geçmediğini söyler. Peygamberimiz Medine’ye ulaşır ve hicret gerçekleşmiş olur.

Sonradan Müslümanlığı kabul eden Süraka, Hz. Ömer tarafından savaşlarda göstermiş olduğu maharetler dolayısıyla ödüllendirilir.

Mezar taşında “Neyyirelelamin el fadlillahi maarık Seyfullah Surakat İbni Abdullah ilel hayyi gubretirrebiyyüllevvel” yazılıdır.

Yöre halkı tarafından ziyaret edilen makama genellikle hayır duası için gelinmektedir.

77- İzinoğlu Türbesi / ADIYAMAN –Kahta –Büyükbey Köyü Adıyaman İli Kahta İlçesine bağlı Büyükbey (Kibriz) Köyünde türbesi vardır. İzinoğlu, Peygamberimiz zamanında buraya savaşmak için gelenlerden olduğu rivayet edilir.

78- Köseler Türbesi / ADIYAMAN –Kahta –Köseler Köyü Adıyaman İli Kahta İlçesine bağlı Köseler Köyündeki köy mezarlığında türbesi vardır.

Jandarma Türbesi olarak da adı geçen türbede yatan kişi hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur. Yöre halkı bu türbeye Jandarma türbesi demektedir.

Köy mezarlığında bulunan türbe kesme taştan yapılmış olup, sanduka biçiminde türbenin üstü açıktır. Eski Türkçe yazıtı zar zor okunmaktadır.

Yöre halkı tarafından ziyaret edilmekte ve dua edilmektedir.

79- Şeyh Kadir Baba Türbesi / ADIYAMAN –Kahta –Sarıkaya Köyü Adıyaman İli Kahta İlçesine bağlı Sarıkaya Köyünde türbesi vardır. Şeyh Kadiri Baba, aslen Şanlıurfalıdır. Buraya oradan göç edip gelmişlerdir. Türbede Şeyh Osman ve Şeyh Kadir medfundur. Türbe ailesi tarafından bir ocak gibi işletilmeye devam etmektedir.

Sayfa 42 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Türbe içinde birkaç mezar daha bulunmaktadır. Bu mezarların kimlere ait olduğunu bilmiyoruz. Üstü açık bir mezarlıktır.

Değişik dilekler için her yerden gelenler bu türbeyi ziyaret etmektedir. İstekleri kabul olanlar, şifa bulanlar türbeye getirdikleri kurbanları keserek burada yemek yaparak dağıtırlar. Özellikle perşembe akşamları türbe ziyaret edilir. Normal insanlar akli problemler yaşadığında türbeye getirilir ve burada uyurlar. Rüyasında aksakallı bir ihtiyarı rüyasında görenlerde iyileşme görüldüğü söylenmektedir. Türbede okunmuş su içenler baş ağrılarına derman bulurlar.

80- Şeyh Ömer Nurani Türbesi / ADIYAMAN –Kahta –Gölgeli Köyü Adıyaman İli Kahta İlçesine bağlı Gölgeli Köyünde mezarlıkta türbesi vardır. Şeyh Ömer Nurani, Çınar Ziyareti olarak da anılmaktadır. Koca bir çınarın gölgesinde aile kabristanlığında türbesi vardır. Şeyh Ömer Nurani Mekke’den buraya gelmiş, Ehl-i Beyt soyundandır.

Türbe içinde birkaç mezar daha bulunmaktadır. Bu mezarların kimlere ait olduğunu bilmiyoruz. Üstü açık bir mezarlıktır.

Değişik dilekler için her yerden gelenler bu türbeyi ziyaret etmektedir. Ağzı yara olanlara ocaklı ağzına tükürdüğünde iyileşme olmaktadır. Akli dengesi olmayan türbede uyurlar ve rüyasında Şeyh Ömer’i görenlerin iyileştiği söylenmektedir. Şeyh Ömer köye geldiğinde köyün ağası onu köyde istemez. Şeyh beraber barış içinde yaşayabileceklerini söyler. Ağa da şeyhin bir keramet göstermesini ister. Şeyh Ömer kış günü bahçeye diktiği kuru dut dalı ertesi gün mevsimsiz olarak açan bir dut ağacı olur ve bu ağacın dutundan yiyen çocuğu olmayan bir kadının çocuğu olacaktır. Şeyh Ömer arkasından konuşan bir kuyumcunun rüyasına girerek onun bir daha konuşmamasını sağlar. Yine köylülerden bazılarının rüyasına girerek kötülük yapmasını engellemiştir.

Ramazan ayında Şeyh Ömer türbesinin olduğu yerden kudüm sesleri, zikir sesleri köye kadar ulaşırmış. Mezarlığında sağlığında kötülük yapmış olanları topraktan dışarı atmıştır.

81- Şeyh Şükrü Türbesi / ADIYAMAN –Kahta –Hasandiğin Köyü Adıyaman İli Kahta İlçesine bağlı Hasandiğin Köyünde cami avlusunda türbesi vardır.

Mürşit ve derviş olan Şeyh Şükrü köyleri dolaşarak zikir yaparmış. Bir köyde 2-3 yıl kalırmış ve gittiğinde arkasında yetiştirmiş olduğu bir mürşit bırakırmış. Horasan erenlerindendir. Şanlıurfa’dan Adıyaman’a gelmiştir. Kadiri tarikatındandır. Kendisini Kadiri şeyhlerinden Ahmet Baba yetiştirmiştir.

Sayfa 43 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Türbe cami avlusundadır ve üstü açık bir türbedir.

Değişik dilekler için her yerden gelenler bu türbeyi ziyaret etmektedir. Türbe toprağı ekinler böceklerden zarar görmesin diye tarlalara serpilirse ekin hiçbir zarar görmezmiş. Hayvanların da kene illetinden kurtulması için hayvana türbe toprağından sürülür. Şeyh Şükrü’nün menkıbeleri çoktur. Şeyh Şükrü namazını gizli kılarmış. Bir gün kendisine namaz kılmıyorsun diyen bir kişinin rüyasına girmiştir ve ertesi sabah da hesap sorumuştur.

Köylülere namaz kıldıran hocanın aklı başka bir işteymiş, namaz bitince bu durumu hocanın suratına vurmuş.

Hacca giden köyün ağası Hacı Ahmet’e vermiş olduğu emaneti Hacı Ahmet unutunca Medine’de görünüp görevini hatırlatmıştır. Ölümünü bilmiş ve kendine kısa bir kürek sapı hazırlamış ve mezarımı bu kürekle kazın demiş.

82- Yinoğlu Türbesi / ADIYAMAN –Kahta –Büyükbey Köyü Adıyaman İli Kahta İlçesine bağlı Büyükbey (Kibriz) Köyünün 2km doğusunda türbesi vardır.

Yöresel evliya örneklerinden olan Yinoğlu bölge insanları tarafından ziyaret edilmektedir.

Halk yağmur duasına Yinoğlu türbesini ziyaret eder ve öyle çıkarlar.

Sayfa 44 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

SAMSAT İLÇESİ TÜRBELERİ 83- Arslan Paşa Türbesi / ADIYAMAN –Samsat -Merkez

Arslan Paşa Türbesi Adıyaman İli Samsat İlçesinin merkezinde türbesi vardır.

Arslan Paşa yatır olarak yöre halkı tarafından ziyaret edilmektedir.

19. Yüzyılda yapıldığı sanılan türbe, kare planlıdır ve üstü kapalıdır.

84- Cafur Yatırı / ADIYAMAN –Samsat –Tepeönü Köyü Adıyaman İli Samsat İlçesine 7 km uzaklıktaki Tepeönü (Gevrik) Köyünde türbesi vardır.

Cafur Yatırı yöre halkı tarafından ziyaret edilen, yöresel evliya tiplerindendir.

85- Cihanbeyi Yatırı / ADIYAMAN –Samsat –Tepeönü Köyü Adıyaman İli Samsat İlçesine 7 km uzaklıktaki Tepeönü (Gevrik) Köyünde türbesi vardır.

Cihanbeyi Yatırı yöre halkı tarafından ziyaret edilen, yöresel evliya tiplerindendir.

Sayfa 45 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

86- Dilbasun Yatırı / ADIYAMAN –Samsat –Tepeönü Köyü Adıyaman İli Samsat İlçesine 7 km uzaklıktaki Tepeönü (Gevrik) Köyünde türbesi vardır.

Dilbasun Yatırı yöre halkı tarafından ziyaret edilen, yöresel evliya tiplerindendir.

87- Hacı Yusuf Türbesi-II / ADIYAMAN –Samsat İlçesi Adıyaman İli Samsat İlçesi ile Kilisan yolu üzerinde yer alan mezarlıkta türbesi vardır.

Hacı Yusuf türbesi yöre halkı tarafından ziyaret edilen, yöresel evliya tiplerindendir.

88- Küçük Hasan Türbesi / ADIYAMAN –Samsat -Merkez Adıyaman İli Samsat İlçesi merkezinde türbesi vardır.

Küçük Hasan, yöreye gelmiş olan Sahabelerden biri olduğu söylenmektedir.

Daha önce türbe eski Samsat’taymış. Eski Samsat sular altında kalınca türbe Samsat’taki yeni yerine taşınmıştır. Türbe dikdörtgen ve betonarmedendir. İçinde Küçük Hasan’ın sandukası bulunmaktadır.

Genellikle çocuğu olmayan kadınlar türbeyi ziyaret eder. Adak için küçük taşları türbeye yapıştırırlar. Taş yapışırsa çocuklarının olacağına inanmaktadırlar.

Türbede zaman zaman ışıklar görülmektedir. Türbe taşınırken Küçük Hasan’ın cesedinin bozulmadan kaldığı görülmüştür.

89- Mehmet Gazi Paşa Türbesi / ADIYAMAN –Samsat –Tepeönü Köyü Adıyaman İli Samsat İlçesine 7 km uzaklıktaki Tepeönü (Gevrik) Köyünde türbesi vardır.

Mehmet Gazi Paşa, evlad-ı resulden olduğu belirtilmektedir.

Türbe 4,5x4,5 mt ölçülerinde kare planlı 19. Yüzyıl yapımı olduğu sanılan türbenin çatısı zarar görmüştür.

Yöre halkı tarafından değişik dilekler için ziyaret edilmektedir.

Sayfa 46 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

90- Melik-ül Efdal Türbesi / ADIYAMAN –Samsat –Bakacak Dağı Adıyaman İli Samsat İlçesi Bakacak Dağlarının eteklerinde türbesi vardır.

Melik-ül Efdal’in Mısır hakimlerinden olduğu söylenmektedir.

91- Safvan Bin Muattal Türbesi / ADIYAMAN –Samsat –Taşkuyu Köyü Adıyaman İli Samsat İlçesine bağlı Taşkuyu (Bircik) Köyünde bir tepe üzerinde türbesi vardır.

Safvan bin Muattal Sandukası Yöre halkı tarafından Safvan Dede olarak da isimlendirilen zat hicretin 17.yılında burada bir çarpışmada şehit düşen Safvan isimli bir kişidir. Hz. Ömer döneminde Müsten Savaşında şehit düştüğü ve sahabeden olduğu söylenmektedir. Safvan bin Muattal Adıyaman’ın en meşhur Sahabesidir ve yöre halkı tarafından sıkça ziyaret edilmektedir.

Hz. Muhammed ile Medine’de bizzat gezmişliği vardır. Sahabeden Safvan İbni Muattalı Zevkani olarak da söylenmektedir. Hz. Ömer zamanında bir savaşta buraya gelmiş ve şehit düşmüştür.

Türbe Mehmet Ali Efendi tarafından yaptırılmıştır. Kendisi hakkında türbe girişinde bir tanıtım yazısı mevcuttur. Kare planlı, kapalı, yeni bir türbedir.

Türbeyi ziyaret edenler genellikle Allah rızası için adak adarlar. Ayrıca şifa bulmak amacıyla değişik hastalıklardan kurtulmak için adak adayan ziyaretçiler vardır.

Türbede bulunan bakır kapları yenileri ile değiştirmek isteyen bir kişi türbeye girince, türbe sallanmaya başlamış. Ziyaretçi kapları alacağına iki kap bırakıp türbeden kaçmış.

Veli türbesinden bir şey alınmasına izin vermezmiş. Eğer birisi türbeden bir şey alacak olursa, başına kötü şeyler geleceğine inanılmaktadır.

Sayfa 47 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

92- Şeyh Hamza Türbesi / ADIYAMAN –Samsat –Kırmacık Köyü Adıyaman İli Samsat İlçesi’ne 7 km uzaklıktaki Kırmacık (Hayik) Köyünde türbesi vardır. Şeyh Hamza’nın Sahabelerden olan Küçük Hasan’ın kardeşi olduğu söylenmektedir.

93- Şeyh Hasan Türbesi / ADIYAMAN –Samsat –Uzuntepe Köyü Adıyaman İli Samsat İlçesine 2 km uzaklıktaki Uzuntepe (Selik) Köyünde türbesi vardır. Şeyh Hasan’ın Buradaki bir çarpışmada şehit düştüğü söylenmektedir.

94- Tepecik Yatırı / ADIYAMAN –Samsat –Tepeönü Köyü Adıyaman İli Samsat İlçesine 7 km uzaklıktaki Tepeönü (Gevrik) Köyünde türbesi vardır.

Tepecik Yatırı hakkında bilgimiz yoktur. Üzerinde medfun bulunduğu tepeden dolayı bu adı taşıdığını düşünmekteyiz.

95- Battal Gazi (Güzeloğlan) Yatırı / ADIYAMAN –Tut –Enişdere Köyü Adıyaman İli Tut İlçesine bağlı Enişdere Köyünün yakındaki Evren Tepe üzerinde türbesi vardır.

Bu türbede kimin yattığı kesin olarak bilinmiyor. Alevi-Bektaşi zümresi bu türbede yatana Battal Gazi veya Evren Dede derken, Sünni zümresi Battal Gazi veya Güzel Oğlan ziyareti demektedir.

Türbe tepenin en üst noktasında etrafı taşlarla çevrilmiş, Türklerin dağ kült inancına uygun bir yapıdadır.

Değişik dilekler için özellikle Cuma günleri türbe ziyaret edilmektedir. Evren Dede ziyarette muhakkak yağmur yağdırır, türbeye genellikle Yel (Romatizma) hastaları ve felçli hastalar getirilir. Türbede uyutulan hastalar felçten kurtuldukları görülmüştür. Adak olarak kurban adanmaktadır.

Battal Gazi Malatya’dan babasının intikamını almak için yöreye gelir ve bir çeşmenin başında uyur. Çeşme dile gelir ve “Ne güzel oğlanmış” der. O günden beri Battal Gazi’nin adı Güzel Oğlan olarak kalmış.

Bölgeye gelen Battal Gazi Enişdere köyünde bulunan kalede kalan 12 keşişin kellesini alır.

Rumlar keşişlerin intikamını almak için Malatya üzerine yürür ve Battal Gazi savaşırlar Battal Gazi çarpışır ve yaralanır, bugün medfun olduğu alana gelerek burada vefat eder.

Sayfa 48 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

96- Hüseyin Gazi Yatırı / ADIYAMAN –Tut –Enişdere Köyü Adıyaman İli Tut İlçesine bağlı Enişdere Köyünün yakındaki Kızıl Tepe üzerinde türbesi vardır.

Hüseyin Gazi, Battal Gazi’nin babasıdır. Battal Gazi daha küçük bir oğlanken babası burada Enişderelilerle savaşmış ve burada şehit düşmüştür. Bir tepe üzerinde Battal Gazi, karşı tepede de babası Hüseyin Gazi türbeleri bulunmaktadır.

Türbe tepenin en üst noktasında etrafı taşlarla çevrilmiş, Türklerin dağ kült inancına uygun bir yapıdadır.

Değişik dilekler için türbe ziyaret edilmektedir. Adak olarak kurban adanmaktadır.

Kızıltepe’den yaz aylarında Perşembe geceleri bebe ağlaması sesleri gelirmiş.

97- Menekşe Yatırı / ADIYAMAN –Tut –Yalankoz Köyü Adıyaman İli Tut İlçesine bağlı Yalankoz Köyünün arkasındaki bir tepe üzerinde türbesi vardır.

Bir efsaneye göre Menekşe Battal Gazi’nin kızıdır. Enişdere Köyünde Battal Gazi’nin kalesi varmış. Düşmanlar kaleyi sarmışlar. Battal Gazi savaşta sıkışınca kızının namusunu korumak için kolundan tuttuğu gibi bu tepeye kadar fırlatmış. Menekşe kız da bu tepeye düşünce burada şehit düşmüş.

Türbe tepenin en üst noktasında etrafı taşlarla çevrilmiş, Türklerin dağ kült inancına uygun bir yapıdadır. Etrafında ağaçlar bulunmaktadır.

Değişik dilekler için türbe ziyaret edilmektedir. Özellikle Cuma günleri ziyaret edilmektedir.

Adak olarak kurban adanmaktadır. Şah Abdurrahman ve Menekşe yatırları karşılıklı tepelerdedir. Ara sıra bu tepeler arasında karşılıklı top atışı yaparak haberleşirler. Bu top atışlardan birinde türbe yakınındaki ağaç gelen bir topla yanmıştır.

98- Şah Abdurrahman Yatırı / ADIYAMAN –Tut –Yalankoz Köyü Adıyaman İli Tut İlçesine bağlı Yalankoz Köyünün yakınındaki bir tepe üzerinde türbesi vardır.

Bir efsaneye göre Şeyh Abdurrahman Erzincani’nin üç çocuğu çarpışmadan buraya kaçarlar. Biri erkek ikisi kız bu çocuklar daha fazla kaçamazlar ve bu tepe üzerinde şehit düşerler.

Sayfa 49 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

Türbe tepenin en üst noktasında etrafı taşlarla çevrilmiş, Türklerin dağ kült inancına uygun bir yapıdadır. Etrafında ağaçlar bulunmaktadır.

Değişik dilekler için türbe ziyaret edilmektedir. Adak olarak kurban adanmaktadır.

99- Şeyh Ali Baba Türbesi / ADIYAMAN –Tut –Merkez Adıyaman İli Tut İlçesi merkezinde Fatih İlkokulunun karşısında türbesi vardır. Şeyh Ali Baba, Şeyh Abdurrahman Erzincani’nin oğludur. Buraya yerleşmiş, evlenmiş ve burada şehit olmuştur. Kanuni dönemi tahrir defterlerinde Tut ilçesinde Şeyh Abdurrahman Erzincani’nin oğlu olarak Mehmed-i Erzincani görünmektedir. Muhtemelen zaman içinde Mehmed-i Erzincani, Şeyh Ali Baba olarak anılmış olmalıdır.

Türbede yatma yerleri, kurban kesme ve yemek pişirme yerleri mevcuttur. Betonarmeden sade bir türbedir.

Değişik dilekler için özellikle Perşembe akşamları türbe ziyaret edilmektedir. Özellikle felçli hastalar getirilmektedir. Hasta üç Perşembe akşamı üst üste türbeye getirilir ve burada uyutulur. Rüyalarında Ali Babayı görenler iyileşir.

Babasının Zey Köyünde yaptırdığı caminin mihrabının Kıble’ye bakmadığını söyleyip durmuş. Babası daha fazla dayanamamış ve onu elinden tuttuğu gibi mihraba götürmüş. Şeyh Ali Baba bir de bakmış Kıble önünde. Utancından bir daha babasının yüzüne bakamamış ve Tut’a gidip yerleşmiş.

Sayfa 50 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

ZAVİYELER: 100- Çanakçı Dede Zaviyesi / ADIYAMAN Adıyaman İli sınırları içindedir. Zaviyenin ve türbenin günümüze kadar gelip gelmediği bilinmiyor.

Nusaybin yöresinden olan ve Çanakçılar olarak adlandırılan obanın Adıyaman Tahrir Defterlerinde adı geçen ve Adıyaman sınırları içinde olan Çanakçı Dede Zaviyesi bulunmaktadır.

101- Ebu’l Vefa Zaviyesi / ADIYAMAN Adıyaman İli sınırları içindedir. Zaviyenin ve türbenin günümüze kadar gelip gelmediği bilinmiyor.

Adıyaman Tahrir Defterlerinde adı geçen Ebu’l Vefa’nın zaviyesi olduğu belirtilmekte, ama yeri ve türbesi var mı, yok mu bilinmemektedir.

102- Eslemez Bey Zaviyesi / ADIYAMAN Adıyaman İli sınırları içindedir. Zaviyenin ve türbenin günümüze kadar gelip gelmediği bilinmiyor.

Adıyaman Tahrir Defterlerinde adı geçen Eslemez Bey’in zaviyesi olduğu belirtilmekte, ama yeri ve türbesi var mı, yok mu bilinmemektedir.

103- Furkan Dede Zaviyesi / ADIYAMAN Adıyaman İli sınırları içindedir. Zaviyenin ve türbenin günümüze kadar gelip gelmediği bilinmiyor.

Adıyaman Tahrir Defterlerinde adı geçen Furkan Dede’nin zaviyesi olduğu belirtilmekte, ama yeri ve türbesi var mı, yok mu bilinmemektedir.

104- Gurgan Dede Zaviyesi / ADIYAMAN Adıyaman İli sınırları içindedir. Zaviyenin ve türbenin günümüze kadar gelip gelmediği bilinmiyor.

Adıyaman Tahrir Defterlerinde adı geçen Gurgan Dede’nin zaviyesi olduğu belirtilmekte, ama yeri ve türbesi var mı, yok mu bilinmemektedir.

Sayfa 51 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

105- Hacı Musa Zaviyesi / ADIYAMAN Adıyaman İli sınırları içindedir. Zaviyenin ve türbenin günümüze kadar gelip gelmediği bilinmiyor.

Adıyaman Tahrir Defterlerinde adı geçen Hacı Musa’nın zaviyesi olduğu belirtilmekte, ama yeri ve türbesi var mı, yok mu bilinmemektedir.

106- Musa Baba Zaviyesi / ADIYAMAN Musa Baba Zaviyesinin Yeri: Adıyaman İli sınırları içindedir. Zaviyenin ve türbenin günümüze kadar gelip gelmediği bilinmiyor.

Kara Musa olarak da adlandırılan, Adıyaman Tahrir Defterlerinde adı geçen Musa Baba’nın zaviyesi olduğu belirtilmekte, ama yeri ve türbesi var mı, yok mu bilinmemektedir.

Musa Baba’nın Abuzer Gaffari ile birlikte yöreye geldiği ve onunla birlikte savaşırken şehit düştüğü rivayet edilmektedir.

107- Nureddin Dede Zaviyesi / ADIYAMAN Adıyaman İli sınırları içindedir. Zaviyenin ve türbenin günümüze kadar gelip gelmediği bilinmiyor.

Nureddin Dede’nin Abuzer Gaffari ile birlikte yöreye geldiği ve onunla birlikte savaşırken şehit düştüğü rivayet edilmektedir.

Adıyaman Tahrir Defterlerinde adı geçen Nureddin Dede’nin zaviyesi olduğu belirtilmekte, ama yeri ve türbesi var mı, yok mu bilinmemektedir.

Sayfa 52 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com

Adıyaman Ziyaretgâhları

KAYNAK LİSTESİ: ÜNİVERSİTE TEZLERİ: 1-) Ayşe Özcamus -Adıyaman Merkez ve Çevrelerindeki Adak Yerleri ve Uygulamaları – Yüksek Lisans Tezi -2007 2-) İsmail Celalettin Yaşar –Adıyaman İl ve İlçelerinde Evliya Anlatıları –Yüksek Lisans Tezi -2010.

3-) Hülya Kardeş – Kahta Bölgesinin Arkeolojik Öneme Sahip Alan ve Eserlerinin CBS Yardımıyla Veritabanının Oluşturulması ve Mevcut Kullanımın Belirlenmesi – 2010

DİĞER BASILI YAYINLAR: 1-) Nihat Aytürk – Bayram Altan – Türkiye’de Dini Ziyaret Yerleri- Altanoğlu – 1992 2-) Mustafa Sucu - Adıyaman İli ve İlçeleri – 1985 3-) Ergun Göze – Anadolu Sahabeleri – Sebil Yayınları - 1968 4-) Karma -Adıyaman Uluslararası Safvan bin Muattal ve Ahlak Sempozyumu -2013 5-) Mehmet Taşdemir – 16. Yüzyılda Adıyaman -1999 6-) Evliyalar Ansiklopedisi –Türkiye Gazetesi -1992

MAKALELER: 1-) Zeynel Özlü –Besni Kazasında Alevi Bektaşi Ocakları ile İlgili Bulgular -2012 2-) Hamza Aksüt – Şeyh İbrahim Ocağının Talibi Olan Oymak ve Obaların Tarihi 3-) Kutlu Özen- Anadolu Sahabeleri

İNTERNET SİTELERİ: 1-) www.wow.turkey.com 2-) www.tr.wikipedia.org 3-) www.facebook.com 4-) www.haberciniz.biz 5-) www.gazeteadiyaman.com

Sayfa 53 / 53

www.sosyodenemeler.blogspot.com