COLUMN | NIEUWS Duur urzame energie
PV in snelle ontwikkeling
Interpersoonlijke ontwikkeling
Stichting Monitoring Zonnestroom kwam met recente cijfers over het PVaanbod in Nederland. De inventarisatie, uitgevoerd in juli en augustus 2012, omvat 531 types PV-modules (PV-panelen) en 229 omvormers. Er zijn 1782 complete zonnestroomsystemen voor schuine daken en 1668 voor platte daken. Vergelijkbare inventarisaties deed de stichting in april 2012 en oktober 2011. Het blijkt dat nu voor meer dan de helft van de onderzochte particuliere systemen (2,5-5 kWp) grid parity is bereikt inclusief de kosten voor installatie. De gemiddelde prijs (kosten per kWp) van een module is met 25% gedaald ten opzichte van april 2012. Voor de grootste prijsdaling zorgen nieuw geïntroduceerde systemen, wat suggereert dat er veel dynamiek in de markt zit. Rapport: www.zonnestroomnl.nl. Een innovatie in PV kwam recent van DNV, het moederbedrijf van DNV KEMA. Ze lanceerde het concept ‘SUNDdy’ (zie artist impression), dat uitgaat van drijvende PV-platforms op zee. Niet toevalig vond de presentatie plaats tijdens de Singapore International Energy Week, in een regio die zich nu sterk op zonne-energie richt en waar tegelijkertijd op land vaak weinig ruimte voor de systemen beschikbaar is. Opvallend is de zeshoekige structuur, bijna die van een spinnenweb, die - net als zo’n web - grote trekkrachtten aankan. Een verzameling van deze structuren, met in totaal 4.200 zonnepanelen, vormt een zonne-eiland met de omvang van een groot voetbalstadion en een opwekkingscapaciteit van 2 MW. Koppeling van meerdere eilanden is ook mogelijk. Het vermogen van de eilanden om met de golven mee te deinen wordt mede ontleend aan de inzet van dunnefilm-zonnecellen.
Harry te Riele is onder meer zelfstandig adviseur en ontwerpt interventies voor systeemveranderingen.
Hoe leert een mens momenteel? Ikzelf trad deze maand op bij twee conferenties. Twee mensen wilden een interview. Negen belden om te sparren over hun volgende stap. Van trajecten die me interesseren woonde ik bijeenkomsten bij. Zes events plaatste ik op verzoek op de agenda van een webplatform. Komende maand een gastcollege op de rol. Een ZZP-bijeenkomst. Twee op uitnodiging te schrijven blogs. Drie te maken innovatievisualisaties. Een verbindingsrol voor een buikpijndossier in de landbouw. Een zelfverzonnen cursus. En o ja, ik ga naar een congres over het verbinden van duurzame steden. Leervormen op een waaier van onderwerpen in een keur van rollen. Het is er weer het seizoen voor. Wat me door dit alles heen opvalt is dat elke ontmoeting, elk congres, elk interview en elke column aanscherpt wat ik eerder al met anderen in de grondverf zette. Het is of ik onderdeel ben van een collectieve heropleiding op thema’s waar leerboeken niet thuis geven. Mijn omgeving als opleider en de samenleving als cursist. Eén grote herdefinitie van wat gaande is, wat ontwikkelpaden lijken te worden, wie die probeert te lopen en hoe het hen vergaat. Schrijf ik me dan niet in voor cursussen en nascholingen? Eerlijk gezegd niet. Ik heb er het geld niet voor of het vertrouwen ontbreekt dat ze iets cruciaals aanleveren voor de komende decennia. Ik lees wél – vrij vaak zelfs. Over de geschiedenis van geld. Over de geschiedenis van de klimaatcontroverse. Over hoe ons asielopvangsysteem werd wat het is. Over onze belastinghistorie. Verleden is een sterke partner in tijden van verandering. Het zegt: ‘kijk, het hoeft helemaal niet te blijven wat het is’. Ik bekijk TED-talks en nog vaker lees ik blogs van mede-denkers. Ook zij observeren systemen en hun ongerijmdheden. Én ik ontmoet me dus twee slagen in de rondte. Is dit werk? Soms. Is het opleiding? Afhankelijk van de definitie. Het is eerder nog een interpersoonlijke ontwikkeling in een samenleving die een pad loopt dat ze nog niet eerder ging. Drechtsteden organiseerde een conferentie voor eigen ambtenaren over transities. In parallelsessies blijkt het individu veel verder te zijn dan zijn institutie. Samen opgeteld zijn mensen zoveel beter aangesloten op het collectieve leerproces. Ze kunnen beter macrodynamiek verbinden aan micro-innovaties en zien zo de bouwstenen voor onze nieuwe routines. Of neem TEDx Leiden (‘Financing the future’) dat ik mocht leiden. Een onwaarschijnlijke spreiding in achtergrond van deelnemers en tweemaal overtekend. Een student moest op driekwart weg en zei: ‘I enjoyed every second. And I’m not going to finish my studies’. Een ander zei na afloop: ‘Het was zo anders dan ik verwachtte. Die kunst erbij. Die video’s. Die verhalen. Het was lang, maar supermotiverend’. Opleiding? Jawel. Het leren benoemen van een maatschappelijke ontwikkeling gaat hand in hand met het vermogen onder woorden te brengen waaróm we iets anders willen. Kennis van de wereld is de basis voor sprongen naar de toekomst. Maar ik vermoed dat we vooral zitten te springen om interpersoonlijke ontwikkeling. Het levert mij althans steeds weer de brandstof om uit routines te durven stappen.
SUNdy (r.: verankeringkabels onderwater) DECEMBER 2012 | NR 10 | MILIEUMAGAZINE
7