Choroby alergiczne w praktyce lekarza rodzinnego [fragment]

CHOROBY ALERGICZNE w praktyce lekarza rodzinnego

WŽĚ ƌĞĚĂŬĐũČ Andrzeja Emeryka

CHOROBY ALERGICZNE W PRAKTYCE LEKARZA RODZINNEGO

CHOROBY ALERGICZNE W PRAKTYCE LEKARZA RODZINNEGO ƉŽĚ ƌĞĚĂŬĐũČ ŶĚƌnjĞũĂ ŵĞƌLJŬĂ

Choroby alergiczne w praktyce lekarza rodzinnego pod redakcją prof. dr. hab. n. med. Andrzeja Emeryka

Copyright © by Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2019

Wszystkie prawa zastrzeżone. Żaden z fragmentów książki nie może być publikowany w jakiejkolwiek formie bez wcześniejszej pisemnej zgody wydawcy. Dotyczy to także fotokopii i mikrofilmów oraz rozpowszechniania za pośrednictwem nośników elektronicznych.

Termedia Wydawnictwa Medyczne ul. Kleeberga 2 61-615 Poznań tel./faks +48 61 822 77 81 e-mail: termedia@termedia.pl http://www.termedia.pl

Termedia Wydawnictwa Medyczne Poznań 2019 Wydanie I

Książka ukazała się dzięki wsparciu firmy

ISBN: 978-83-7988-174-1

Wydawca dołożył wszelkich starań, aby cytowane w podręczniku nazwy leków, ich dawki oraz inne informacje były prawidłowe. Wydawca ani autorzy nie ponoszą odpowiedzialności za konsekwencje wykorzystania informacji zawartych w niniejszej publikacji. Każdy produkt, o którym mowa w książce, powinien być stosowany zgodnie z odpowiednimi informacjami podanymi przez producenta. Ostateczną odpowiedzialność ponosi lekarz prowadzący.

^WMB hdKZMt

prof. dr hab. n. med. Andrzej Emeryk – redaktor naukowy Klinika Chorób Płuc i Reumatologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dr n. med. Małgorzata Bartkowiak-Emeryk Katedra i Zakład Immunologii Klinicznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

prof. dr hab. n. med. Zbigniew Bartuzi Katedra i Klinika Alergologii, Immunologii Klinicznej i Chorób Wewnętrznych, Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

dr n. med. Anna Bodajko-Grochowska Klinika Chorób Płuc i Reumatologii Dziecięcej Katedry Pediatrii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dr hab. n. med. Ewa Cichocka-Jarosz Klinika Chorób Dzieci Katedry Pediatrii, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum w Krakowie

prof. dr hab. n. med. Magdalena Czarnecka-Operacz Katedra i Klinika Dermatologii, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

dr n. med. Justyna Emeryk-Maksymiuk Katedra Interny z Zakładem Pielęgniarstwa Internistycznego, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dr n. med. Anna Grzywa-Celińska Katedra i Klinika Pneumonologii, Onkologii i Alergologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

lek. med. Magdalena Kowalska Klinika Chorób Płuc i Reumatologii Dziecięcej Katedry Pediatrii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dr Ewa Markut-Miotła Klinika Chorób Płuc i Reumatologii Dziecięcej II Katedry Pediatrii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

lek. med. Weronika Pietrenko Katedra i Klinika Dermatologii, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

prof. dr hab. n. med. Michał Pirożyński Centrum Alergologii, Pneumonologii, Medycyny Ratunkowej – Ośrodek Symulacji, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

dr n. med. Kamil Radzikowski Klinika Anestezjologii, Intensywnej Terapii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

dr n. med. Piotr Rapiejko Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych, Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

dr n. med. Anna Sadowska-Przytocka Katedra i Klinika Dermatologii, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

^W/^ dZ _ /

PRZEDMOWA

9

ROZDZIAŁ 1

WK ^d tKt WK:% / / &/E/ : ͕ W/ D/K>K'/ K'M>E ͕ ZARYS PATOGENEZY

11

Andrzej Emeryk, Małgorzata Bartkowiak-Emeryk ROZDZIAŁ 2

DIAGNOSTYKA ALERGOLOGICZNA

21

Andrzej Emeryk, Małgorzata Bartkowiak-Emeryk ROZDZIAŁ 3

CHOROBY ALERGICZNE DRÓG ODDECHOWYCH

27

Andrzej Emeryk, Piotr Rapiejko, Anna Bodajko-Grochowska, Justyna Emeryk-Maksymiuk, Anna Grzywa-Celińska, Michał Pirożyński

ϯ͘ϭ͘ ůĞƌŐŝĐnjŶLJ ŶŝĞǏLJƚ ŶŽƐĂ

Ϯϳ

Andrzej Emeryk, Piotr Rapiejko

ϯ͘Ϯ͘ ƐƚŵĂ Ƶ ĚnjŝĞĐŝ

ϯϱ

Andrzej Emeryk, Anna Bodajko-Grochowska

ϯ͘ϯ͘ ƐƚŵĂ Ƶ ĚŽƌŽƐųLJĐŚ ŝ ŵųŽĚnjŝĞǏLJ

ϰϱ

Justyna Emeryk-Maksymiuk, Anna Grzywa-Celińska

ϯ͘ϰ͘ ĞƌŽnjŽůĞ ŝ ĂĞƌŽnjŽůŽƚĞƌĂƉŝĂ ǁ ůĞĐnjĞŶŝƵ ĐŚŽƌſď ƵŬųĂĚƵ ŽĚĚĞĐŚŽǁĞŐŽ Andrzej Emeryk, Michał Pirożyński

ϱϳ

ROZDZIAŁ 4

ALERGIE I NIETOLERANCJE POKARMOWE

71

Zbigniew Bartuzi ROZDZIAŁ 5

,KZK z > Z'/ E ^<MZz

ϴϱ

Magdalena Czarnecka-Operacz, Weronika Pietrenko, Anna Sadowska-Przytocka

ϱ͘ϭ͘ ƚŽƉŽǁĞ njĂƉĂůĞŶŝĞ ƐŬſƌLJ

ϴϲ

Magdalena Czarnecka-Operacz

ϱ͘Ϯ͘ <ŽŶƚĂŬƚŽǁĞ njĂƉĂůĞŶŝĞ ƐŬſƌLJ

ϭϬϭ

Magdalena Czarnecka-Operacz, Weronika Pietrenko

ϱ͘ϯ͘ WŽŬƌnjLJǁŬĂ

ϭϭϮ

Magdalena Czarnecka-Operacz, Anna Sadowska-Przytocka ROZDZIAŁ 6

ALERGIA NA LEKI

117

Magdalena Kowalska, Ewa Markut-Miotła ROZDZIAŁ 7

> Z'/ E : Kt Mt BKE<K^<Z z Bz ,

ϭϮϯ

Ewa Cichocka-Jarosz ROZDZIAŁ 8

ALERGIE ZAWODOWE

133

Magdalena Kowalska ROZDZIAŁ 9

E &/> <^:

ϭϯϵ

Michał Pirożyński, Kamil Radzikowski ROZDZIAŁ 10

Z </ ,KZK z > Z'/ E

ϭϰϳ

Magdalena Kowalska, Anna Bodajko-Grochowska ROZDZIAŁ 11

WZK&/> <dz< ,KZM > Z'/ Ez ,

ϭϱϯ

Andrzej Emeryk, Anna Bodajko-Grochowska ROZDZIAŁ 12

K'M>E ^ z WK^d%WKt E/ t ,KZK , > Z'/ Ez , ^ 'M>EzD ht '>% E/ E/ D & ZD <Kd Z W// Andrzej Emeryk, Magdalena Kowalska

ϭϲϭ

CHOROBY ALERGICZNE DRÓG ODDECHOWYCH

ϯ͘ϯ͘ ƐƚŵĂ Ƶ ĚŽƌŽƐųLJĐŚ ŝ ŵųŽĚnjŝĞǏLJϭ :ƵƐƚLJŶĂ ŵĞƌLJŬͲDĂŬƐLJŵŝƵŬ͕ ŶŶĂ 'ƌnjLJǁĂͲ ĞůŝŷƐŬĂ

ĞĮŶŝĐũĂ Astma jest heterogenną chorobą, zwykle związaną z przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych, manifestującą się objawami, takimi jak: świsty oddechowe, duszność, uczucie ściskania w klatce piersiowej oraz kaszel, które są, podobnie jak wydechowe ograniczenie przepływu przez drogi oddechowe, zmienne w czasie i mają różne nasilenie [1].

Objawy astmy są często nasilane przez wysiłek fizyczny, narażenie na alergeny lub czynniki drażniące, zmiany pogody oraz infekcje wirusowe układu oddechowego. Astma jest jedną z najczęstszych chorób układu oddechowego, występującą u 5,4% populacji polskiej, częściej u kobiet [2].

Istnieją pewne określone fenotypy astmy: astma alergiczna, astma niealergiczna, astma o późnym początku, astma z utrwaloną obturacją, astma u otyłych [3]. Oprócz ciężkiej astmy alergicznej, dla której dostępne jest leczenie biologiczne, nie stwierdzono dotychczas korelacji pomiędzy patomechanizmami poszczególnych fenotypów a przebiegiem klinicznym czy reakcją na zastosowane leczenie [4].

WĂƚŽĮnjũŽůŽŐŝĂ Astma jest chorobą, której najważniejszą nieprawidłowością jest przewlekłe zapalenie dotyczące oskrzeli, w którym dominują nacieki złożone z eozynofilów, mastocytów oraz limfocytów T. Skurcz mięśni gładkich oskrzeli, obrzęk błony śluzowej i przebudowa ich ścian oraz nadmierna produkcja śluzu prowadzą do charakterystycznego dla astmy ograniczenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe. U pacjentów chorych na astmę alergiczną przyczyny tych procesów można upatrywać w mechanizmach IgE-zależnych, natomiast patofizjologia astmy niealergicznej wciąż nie jest szczegółowo wyjaśniona [2].

^LJŵƉƚŽŵĂƚŽůŽŐŝĂ ŝ ĚŝĂŐŶŽƐƚLJŬĂ ĂƐƚŵLJ Rozpoznanie astmy musi opierać się na obecności charakterystycznego wzorca objawów oddechowych, obejmującego świsty, duszność, uczucie ciasnoty w klatce piersiowej oraz kaszel, a także na udowodnieniu zmienności ograniczenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe.

Według raportu GINA 2018 [1] objawy, których występowanie zwiększa prawdopodobieństwo astmy u pacjenta, to: 1

Podrozdział ten dotyczy astmy u dorosłych i dzieci ≥ 12. roku życia.

ϰϱ

Ă&#x201E;Â&#x2014;Ă&#x2122;ĂžÂ&#x203A;š Ă&#x192;Â&#x203A;Ă&#x2122;ڝÍ&#x2022; WÂŽĂ&#x160;ĂŁĂ&#x2122; ZÂ&#x192;Ă&#x2013;ÂŽÂ&#x203A;šĂ&#x160;Í&#x2022; Ă&#x201E;Ă&#x201E;Â&#x192; Ă&#x160;Â&#x2014;Â&#x192;šĂ&#x160;Ͳ'Ă&#x2122;Ă&#x160;Â&#x2018;ÂŤĂ&#x160;ĂłĂ?ÂťÂ&#x192;Í&#x2022; :çĂ?ĂŁĂšĂ&#x201E;Â&#x192; Ă&#x192;Â&#x203A;Ă&#x2122;ڝͲDÂ&#x192;ÂťĂ?ĂšĂ&#x192;ŽçÍ&#x2022; Ă&#x201E;Ă&#x201E;Â&#x192; 'Ă&#x2122;ÞÚóÂ&#x192;Ͳ Â&#x203A;½ŽĂ&#x2026;Ă?ÂťÂ&#x192;Í&#x2022; DÂŽÂ&#x2018;ÂŤÂ&#x192;Ă WÂŽĂ&#x2122;Ă&#x160;Ä ĂšĂ&#x2026;Ă?Ž

t PCFDOPĘŻĘ&#x2030; XJĘ&#x2019;DFK OJË&#x192; KFEOFHP PCKBXV ĘŻXJTUZ EVT[OPĘŻĘ&#x2030; DJBTOPUB Xâ&#x20AC;ŤÚ&#x20AC;â&#x20AC;ŹLMBUDF piersiowej), t OBTJMBOJF TJĘ&#x2019; PCKBXĂ&#x2DC;X Xâ&#x20AC;ŤÚ&#x20AC;â&#x20AC;ŹOPDZ Jâ&#x20AC;ŤÚ&#x20AC;â&#x20AC;ŹOBE SBOFN t [NJFOOPĘŻĘ&#x2030; PCKBXĂ&#x2DC;X Jâ&#x20AC;ŤÚ&#x20AC;â&#x20AC;ŹJDI OBTJMFOJB Xâ&#x20AC;ŤÚ&#x20AC;â&#x20AC;ŹD[BTJF t XZXPÂ&#x2019;ZXBOJF PCKBXĂ&#x2DC;X QS[F[ JOGFLDKF XJSVTPXF OBSBË&#x192;FOJF OB BMFSHFOZ zmiany pogody, Ĺ&#x203A;miech lub draĹźniÄ&#x2026;ce substancje inhalacyjne, takie jak spaliny, dym lub intensywne zapachy.

Wyróşniono takĹźe objawy, ktĂłrych obecnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zmniejsza prawdopodobieĹ&#x201E;stwo rozpoznania astmy i jest raczej typowa dla innych chorĂłb: t J[PMPXBOZ LBT[FM CF[ JOOZDI PCKBXĂ&#x2DC;X [F TUSPOZ VLÂ&#x2019;BEV PEEFDIPXFHP t QS[FXMFLÂ&#x2019;F PELS[UVT[BOJF QMXPDJOZ t EVT[OPĘŻĘ&#x2030; [â&#x20AC;ŤÚ&#x20AC;â&#x20AC;ŹUPXBS[ZT[Ę&#x2021;DZNJ [BXSPUBNJ HÂ&#x2019;PXZ MVC QBSFTUF[KBNJ t CĂ&#x2DC;M Xâ&#x20AC;ŤÚ&#x20AC;â&#x20AC;ŹLMBUDF QJFSTJPXFK t EVT[OPĘŻĘ&#x2030; OBTJMBOB QS[F[ XZTJÂ&#x2019;FL [â&#x20AC;ŤÚ&#x20AC;â&#x20AC;ŹPCFDOPĘŻDJĘ&#x2021; EË&#x201A;XJĘ&#x2019;LĂ&#x2DC;X XEFDIPXZDI PoniewaĹź objawy astmy mogÄ&#x2026; ulec remisji zarĂłwno spontanicznie, jak i po rozpoczÄ&#x2122;ciu leczenia kontrolujÄ&#x2026;cego, naleĹźy dÄ&#x2026;ĹźyÄ&#x2021; do udowodnienia rozpoznania astmy w czasie pierwszych wizyt pacjenta. ,SZUFSJB SP[QP[OBXBOJB BTUNZ Vâ&#x20AC;ŤÚ&#x20AC;â&#x20AC;ŹPTĂ&#x2DC;C EPSPTÂ&#x2019;ZDI QS[FETUBXJPOP Xâ&#x20AC;ŤÚ&#x20AC;â&#x20AC;ŹUBCFMJ Rozpoznanie róşnicowe astmy u dorosĹ&#x201A;ych pacjentĂłw powinno obejmowaÄ&#x2021;: t EZTGVOLDKĘ&#x2019; GBÂ&#x2019;EĂ&#x2DC;X HÂ&#x2019;PTPXZDI t IJQFSXFOUZMBDKĘ&#x2019; MVC PEEZDIBOJF EZTGVOLDZKOF t QS[FXMFLÂ&#x2019;Ę&#x2021; PCUVSBDZKOĘ&#x2021; DIPSPCĘ&#x2019; QÂ&#x2019;VD t OJFXZEPMOPĘŻĘ&#x2030; TFSDB t LBT[FM QPMFLPXZ t ĘŻSĂ&#x2DC;ENJĘ&#x2021;Ë&#x192;T[PXĘ&#x2021; DIPSPCĘ&#x2019; QÂ&#x2019;VD t [BUPSPXPĘŻĘ&#x2030; QÂ&#x2019;VDOĘ&#x2021; t PCUVSBDKĘ&#x2019; DFOUSBMOZDI ESĂ&#x2DC;H PEEFDIPXZDI t SP[TUS[FOJF PTLS[FMJ Po ustaleniu intensywnoĹ&#x203A;ci leczenia potrzebnego do uzyskania i utrzymania kontroli objawĂłw astmy moĹźna oceniÄ&#x2021; stopieĹ&#x201E; jej ciÄ&#x2122;ĹźkoĹ&#x203A;ci [5]: t BTUNB MFLLB o LPOUSPMPXBOB [B QPNPDĘ&#x2021; MFD[FOJB TUPQOJB *â&#x20AC;ŤÚ&#x20AC;â&#x20AC;ŹMVC ** t BTUNB VNJBSLPXBOB o LPOUSPMPXBOB [B QPNPDĘ&#x2021; MFD[FOJB TUPQOJB *** t BTUNB DJĘ&#x2019;Ë&#x192;LB o EP V[ZTLBOJB LPOUSPMJ LPOJFD[OF KFTU TUPTPXBOJF MFD[FOJB w stopniu IV lub V lub astma pozostaje niekontrolowana pomimo takiego leczenia.

Ä&#x201A;Ć?Ä&#x201A;Ä&#x161;Ç&#x2021; Ć&#x2030;Ĺ˝Ć?Ć&#x161;ħĆ&#x2030;Ĺ˝Ç Ä&#x201A;ĹśĹ?Ä&#x201A; Do celĂłw dĹ&#x201A;ugofalowych w leczeniu astmy wedĹ&#x201A;ug GINA 2018 [1] naleĹźÄ&#x2026;: t PTJĘ&#x2021;HOJĘ&#x2019;DJF LPOUSPMJ PCKBXĂ&#x2DC;X DIPSPCZ t VUS[ZNBOJF OPSNBMOFHP EMB EBOFHP QBDKFOUB QP[JPNV BLUZXOPĘŻDJ Ë&#x192;ZDJPwej z uwzglÄ&#x2122;dnieniem jego indywidualnych potrzeb i stylu Ĺźycia, t [NJOJNBMJ[PXBOJF SZ[ZLB [BPTUS[Fʤ DIPSPCZ VUSXBMFOJB TJĘ&#x2019; PCUVSBDKJ oskrzeli w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci oraz wystÄ&#x2026;pienia efektĂłw ubocznych leczenia. ϰϲ

CHOROBY ALERGICZNE DRÓG ODDECHOWYCH

dĂďĞůĂ ϯ͘ϭϮ͘ <ƌLJƚĞƌŝĂ ĚŝĂŐŶŽƐƚLJĐnjŶĞ ĚůĂ ĂƐƚŵLJ ŽƐſď ĚŽƌŽƐųLJĐŚ ŝ ŵųŽĚnjŝĞǏLJ ǁĞĚųƵŐ '/E ϮϬϭϴ ʹ ŵŽĚLJĮŬĂĐũĂ ǁųĂƐŶĂ ŶĂ ƉŽĚƐƚĂǁŝĞ ΀ϭ΁ « ® ¦ÄÊÝãù þÄ

<Ùùã Ù® ÙÊþÖÊþÄ Ä® ÝãÃù

ƑǁŝƐƚLJ ĚƵƐnjŶŽƑđ ƵĐnjƵĐŝĞ ƑĐŝƐŬĂŶŝĂ ǁ ŬůĂƚĐĞ ƉŝĞƌƐŝŽǁĞũ ŬĂƐnjĞů

ͻ ǁŝħĐĞũ ŶŝǏ ũĞĚĞŶ ŽďũĂǁ͖ Ƶ ĚŽƌŽƐųLJĐŚ ŝnjŽůŽǁĂŶLJ ŬĂƐnjĞů ŶŝĞ ũĞƐƚ ƚLJƉŽǁLJ ĚůĂ ĂƐƚŵLJ ͻ ŽďũĂǁLJ ƌſǏŶŝČ Ɛŝħ ǁ ĐnjĂƐŝĞ ŝ ƉŽĚ ǁnjŐůħĚĞŵ ŝŶƚĞŶƐLJǁŶŽƑĐŝ ͻ ŽďũĂǁLJ ŶĂƐŝůĂũČ Ɛŝħ ǁ ŶŽĐLJ ůƵď ŶĂĚ ƌĂŶĞŵ ͻ ŽďũĂǁLJ ŵŽŐČ ďLJđ ǁLJǁŽųLJǁĂŶĞ ƉƌnjĞnj ǁLJƐŝųĞŬ ĮnjLJĐnjŶLJ͕ ƑŵŝĞĐŚ͕ ŶĂƌĂǏĞŶŝĞ ŶĂ ĂůĞƌŐĞŶLJ ŽƌĂnj njŝŵŶĞ ƉŽǁŝĞƚƌnjĞ ͻ ŽďũĂǁLJ ƉŽũĂǁŝĂũČ Ɛŝħ ůƵď ŶĂƐŝůĂũČ ǁ ƉƌnjĞďŝĞŐƵ ŝŶĨĞŬĐũŝ ǁŝƌƵƐŽǁLJĐŚ

h Ê»çà ÄãÊó Ä® óù «Êó ¦Ê ʦ٠Į þ Ä® ÖÙþ ÖÁùóç ÖÊó® ãÙþ ƉŽƚǁŝĞƌĚnjĞŶŝĞ ŶĂƐŝůŽŶĞŐŽ njƌſǏŶŝĐŽǁĂŶŝĂ ĨƵŶŬĐũŝ ƉųƵĐ ǁ ũĞĚŶLJŵ ůƵď ǁŝħŬƐnjĞũ ůŝĐnjďŝĞ ďĂĚĂŷ

ŝŵ ǁŝħŬƐnjĂ njŵŝĞŶŶŽƑđ͕ ƚLJŵ ƌŽnjƉŽnjŶĂŶŝĞ ũĞƐƚ ďĂƌĚnjŝĞũ ƉĞǁŶĞ

ŽƌĂnj ƉŽƚǁŝĞƌĚnjĞŶŝĞ ŽŐƌĂŶŝĐnjĞŶŝĂ ƉƌnjĞƉųLJǁƵ ƉŽǁŝĞƚƌnjĂ ǁ ĚƌŽŐĂĐŚ ŽĚĚĞĐŚŽǁLJĐŚ

ƉƌnjLJŶĂũŵŶŝĞũ ƌĂnj ǁ ƉƌŽĐĞƐŝĞ ĚŝĂŐŶŽƐƚLJĐnjŶLJŵ ƉŽƚǁŝĞƌĚnjĞŶŝĞ ŽďŶŝǏĞŶŝĂ ƐƚŽƐƵŶŬƵ & sϭͬ&s

ĚŽĚĂƚŶŝĂ ƉƌſďĂ ŽĚǁƌĂĐĂůŶŽƑĐŝ ŽďƚƵƌĂĐũŝ ŽƐŬƌnjĞůŝ

ƉƌnjLJƌŽƐƚ & sϭ Ž ϭϮй ŝ ϮϬϬ ŵů

ŶĂƐŝůŽŶĂ njŵŝĞŶŶŽƑđ ǁ ĚǁƵŬƌŽƚŶLJĐŚ ǁ ĐŝČŐƵ ĚŶŝĂ ƉŽŵŝĂƌĂĐŚ W & ƉƌŽǁĂĚnjŽŶLJĐŚ ƉƌnjĞnj Ϯ ƚLJŐŽĚŶŝĞ

ƑƌĞĚŶŝĂ ĚŽďŽǁĂ njŵŝĞŶŶŽƑđ W & ƉŽǁLJǏĞũ ϭϬй

njŶĂĐnjŶĂ ƉŽƉƌĂǁĂ ĐnjLJŶŶŽƑĐŝ ƉųƵĐ ƉŽ ϰ ƚLJŐŽĚŶŝĂĐŚ ůĞĐnjĞŶŝĂ ƉƌnjĞĐŝǁnjĂƉĂůŶĞŐŽ

ƉƌnjLJƌŽƐƚ & sϭ Ž х ϭϮй ŝ х ϮϬϬ ŵů ǁ ƉŽƌſǁŶĂŶŝƵ nj ǁĂƌƚŽƑĐŝČ ǁLJũƑĐŝŽǁČ ;ůƵď W & Ž ϮϬйͿ͕ nj ƉŽŵŝŶŝħĐŝĞŵ ŽŬƌĞƐſǁ ŝŶĨĞŬĐũŝ ǁŝƌƵƐŽǁLJĐŚ

ƉŽƉƌĂǁĂ ǁ njĂŬƌĞƐŝĞ ǁLJƐŝųŬŽǁĞũ ƉƌſďLJ ƉƌŽǁŽŬĂĐLJũŶĞũ

ƐƉĂĚĞŬ & sϭ Ž х ϭϬй ŝ х ϮϬϬ ŵů ǁ ƉŽƌſǁŶĂŶŝƵ nj ǁĂƌƚŽƑĐŝČ ǁLJũƑĐŝŽǁČ

ƉŽƉƌĂǁĂ ǁ njĂŬƌĞƐŝĞ ŝŶŚĂůĂĐLJũŶĞũ ƉƌſďLJ ƉƌŽǁŽŬĂĐLJũŶĞũ

ƐƉĂĚĞŬ & sϭ Ž ш ϮϬй ǁ ƉŽƌſǁŶĂŶŝƵ nj ǁĂƌƚŽƑĐŝČ ǁLJũƑĐŝŽǁČ ƉŽ ŝŶŚĂůĂĐũŝ ƐƚĂŶĚĂƌĚŽǁĞũ ĚĂǁŬŝ ŵĞƚĂĐŚŽůŝŶLJ ůƵď ŚŝƐƚĂŵŝŶLJ ůƵď Ž ш ϭϱй ǁ ƉƌſďŝĞ nj ŚŝƉĞƌǁĞŶƚLJůĂĐũČ͕ ŚŝƉĞƌƚŽŶŝĐnjŶLJŵ ƌŽnjƚǁŽƌĞŵ EĂ ů ůƵď ŵĂŶŶŝƚŽůĞŵ

ǁ ƉŽŵŝĂƌĂĐŚ & sϭ ƉŽĚĐnjĂƐ ŬŽůĞũŶLJĐŚ ǁŝnjLJƚ ;ŵŶŝĞũ ǁŝĂƌLJŐŽĚŶĞͿ

ƌſǏŶŝĐĂ х ϭϮй ŝ х ϮϬϬ ŵů ;ƉŽnjĂ ŽŬƌĞƐĂŵŝ ŝŶĨĞŬĐũŝ ǁŝƌƵƐŽǁLJĐŚͿ

FEVϭ ʹ ŶĂƚħǏŽŶĂ ŽďũħƚŽƑđ ǁLJĚĞĐŚŽǁĂ ƉŝĞƌǁƐnjŽƐĞŬƵŶĚŽǁĂ ;ĂŶŐ͘ ĨŽƌĐĞĚ ĞdžƉŝƌĂƚŽƌLJ ǀŽůƵŵĞ ŝŶ ϭ ƐĞĐŽŶĚͿ &s ʹ ŶĂƚħǏŽŶĂ ƉŽũĞŵŶŽƑđ ǏLJĐŝŽǁĂ ;ĂŶŐ͘ ĨŽƌĐĞĚ ǀŝƚĂů ĐĂƉĂĐŝƚLJͿ W & ʹ ƐnjĐnjLJƚŽǁLJ ƉƌnjĞƉųLJǁ ǁLJĚĞĐŚŽǁLJ ;ĂŶŐ͘ ƉĞĂŬ ĞdžƉŝƌĂƚŽƌLJ ŇŽǁͿ

ϰϳ

Ä Ùþ ¹ à Ùù»͕ W®ÊãÙ Z Ö® ¹»Ê͕ ÄÄ Ê ¹»ÊͲ'ÙÊ «ÊóÝ» ͕ :çÝãùÄ Ã Ùù»ͲD »Ýùîç»͕ ÄÄ 'Ùþùó Ͳ ½®ÅÝ» ͕ D® « Á W®ÙÊāùÅÝ»®

dĂďĞůĂ ϯ͘ϭϯ͘ KĐĞŶĂ ƐƚŽƉŶŝĂ ŬŽŶƚƌŽůŝ ĂƐƚŵLJ Ƶ ĚŽƌŽƐųLJĐŚ ŝ ŵųŽĚnjŝĞǏLJ ǁĞĚųƵŐ '/E ϮϬϭϴ ʹ ŵŽĚLJĮŬĂĐũĂ ǁųĂƐŶĂ ϭ͘ »ãç ½Ä »ÊÄãÙʽ Ê ¹ óÌó «ÊÙÊ ù

^ãÊÖ® Å »ÊÄãÙʽ® ÝãÃù

ĐnjLJ ƉŽĚĐnjĂƐ ŽƐƚĂƚŶŝĐŚ ϰ ƚLJŐŽĚŶŝ Ƶ ƉĂĐũĞŶƚĂ ǁLJƐƚħƉŽǁĂųLJ͗ ͻ ŽďũĂǁLJ ǁ ĐŝČŐƵ ĚŶŝĂ х Ϯ ƌĂnjLJ ŶĂ ƚLJĚnjŝĞŷ ͻ ŽďũĂǁLJ ǁ ĐŝČŐƵ ŶŽĐLJ ͻ ƉŽƚƌnjĞďĂ ƐƚŽƐŽǁĂŶŝĂ ůĞŬſǁ ƌĂƚƵŶŬŽǁLJĐŚ х Ϯ ƌĂnjLJ ŶĂ ƚLJĚnjŝĞŷ ͻ ũĂŬŝĞŬŽůǁŝĞŬ ŽŐƌĂŶŝĐnjĞŶŝĞ ĂŬƚLJǁŶŽƑĐŝ nj ƉŽǁŽĚƵ ĂƐƚŵLJ

ĂƐƚŵĂ ĚŽďƌnjĞ ŬŽŶƚƌŽůŽǁĂŶĂ ʹ ǏĂĚĞŶ ĂƐƚŵĂ ĐnjħƑĐŝŽǁŽ ŬŽŶƚƌŽůŽǁĂŶĂ͗ ŽďĞĐŶĞ ϭʹϮ ĂƐƚŵĂ ŶŝĞŬŽŶƚƌŽůŽǁĂŶĂ͗ ŽďĞĐŶĞ ϯʹϰ

Ϯ͘ Zùþù»Ê óùÝã Ö® Ä® ó ÖÙþùÝþÁÊÞ ® Ä® »ÊÙþùÝãÄ ¦Ê ÖÙþ ® ¦ç «ÊÙÊ ù ĐnjLJŶŶŝŬŝ ƌLJnjLJŬĂ njĂŽƐƚƌnjĞŷ ͻ ŶŝĞŬŽŶƚƌŽůŽǁĂŶĞ ŽďũĂǁLJ ĂƐƚŵLJ ͻ ŶĂĚŵŝĞƌŶĞ njƵǏLJĐŝĞ ɴϮͲŵŝŵĞƚLJŬſǁ ŬƌſƚŬŽ ĚnjŝĂųĂũČĐLJĐŚ ;ŵŝĞƐŝħĐnjŶŝĞ х ϭ ŽƉĂŬŽǁĂŶŝĞ njĂǁŝĞƌĂũČĐĞ ϮϬϬ ĚĂǁĞŬͿ ͻ ŶŝĞƐƚŽƐŽǁĂŶŝĞ '<^ǁ͕ ŶŝĞƉƌnjĞƐƚƌnjĞŐĂŶŝĞ ƉƌnjLJũŵŽǁĂŶŝĂ ƉƌnjĞƉŝƐĂŶĞŐŽ ůĞŬƵ ƉƌnjĞnj ĐŚŽƌĞŐŽ͕ ŶŝĞƉƌĂǁŝĚųŽǁĂ ƚĞĐŚŶŝŬĂ ŝŶŚĂůĂĐũŝ ůĞŬƵ ͻ ŵĂųĂ & sϭ͕ njǁųĂƐnjĐnjĂ ф ϲϬй ǁĂƌƚŽƑĐŝ ŶĂůĞǏŶĞũ ͻ ĚƵǏĂ ŽĚǁƌĂĐĂůŶŽƑđ ŽďƚƵƌĂĐũŝ ͻ ƉŽǁĂǏŶĞ ƉƌŽďůĞŵLJ ƉƐLJĐŚŽůŽŐŝĐnjŶĞ ůƵď ƐƉŽųĞĐnjŶŽͲĞŬŽŶŽŵŝĐnjŶĞ ͻ ŶĂƌĂǏĞŶŝĞ ŶĂ ĚLJŵ ƚLJƚŽŶŝŽǁLJ ůƵď ĂůĞƌŐĞŶLJ ;Ƶ ŽƐſď ƵĐnjƵůŽŶLJĐŚͿ ͻ ĐŚŽƌŽďLJ ǁƐƉſųŝƐƚŶŝĞũČĐĞ͗ ŽƚLJųŽƑđ͕ njĂƉĂůĞŶŝĞ ďųŽŶLJ ƑůƵnjŽǁĞũ ŶŽƐĂ ŝ njĂƚŽŬ ƉƌnjLJŶŽƐŽǁLJĐŚ͕ ĂůĞƌŐŝĂ ƉŽŬĂƌŵŽǁĂ ͻ ĞŽnjLJŶŽĮůŝĂ ƉůǁŽĐŝŶLJ ůƵď Ŭƌǁŝ ͻ ĐŝČǏĂ ͻ ŝŶƚƵďĂĐũĂ ůƵď ƉŽďLJƚ ŶĂ ŽĚĚnjŝĂůĞ ŝŶƚĞŶƐLJǁŶĞũ ƚĞƌĂƉŝŝ nj ƉŽǁŽĚƵ ĂƐƚŵLJ ͻ ш ϭ ĐŝħǏŬŝĞ njĂŽƐƚƌnjĞŶŝĞ ǁ ĐŝČŐƵ ŽƐƚĂƚŶŝĞŐŽ ƌŽŬƵ

ŽďĞĐŶŽƑđ ŬƚſƌĞŐŽŬŽůǁŝĞŬ nj ĐnjLJŶŶŝŬſǁ ƌLJnjLJŬĂ njǁŝħŬƐnjĂ ƌLJnjLJŬŽ ǁLJƐƚČƉŝĞŶŝĂ njĂŽƐƚƌnjĞŶŝĂ͕ ŶĂǁĞƚ ũĞƑůŝ ƉĂĐũĞŶƚ ŶŝĞ ŵĂ ĂŬƚƵĂůŶŝĞ ŶĂƐŝůŽŶLJĐŚ ŽďũĂǁſǁ ĐŚŽƌŽďLJ

ĐnjLJŶŶŝŬŝ ƌLJnjLJŬĂ ƵƚƌǁĂůĞŶŝĂ ŽďƚƵƌĂĐũŝ ŽƐŬƌnjĞůŝ ͻ ǁĐnjĞƑŶŝĂĐƚǁŽ͕ ŶŝƐŬĂ ŵĂƐĂ ƵƌŽĚnjĞŶŝŽǁĂ ͻ ŶŝĞƐƚŽƐŽǁĂŶŝĞ '<^ǁ ͻ ŶĂƌĂǏĞŶŝĞ ŶĂ ĚLJŵ ƚLJƚŽŶŝŽǁLJ͕ ƐnjŬŽĚůŝǁĞ ƐƵďƐƚĂŶĐũĞ ĐŚĞŵŝĐnjŶĞ͕ ŶĂƌĂǏĞŶŝĂ ǁ ŵŝĞũƐĐƵ ƉƌĂĐLJ ͻ ŵĂųĂ ǁLJũƑĐŝŽǁĂ & sϭ ͻ ƉƌnjĞǁůĞŬųĞ ŶĂĚŵŝĞƌŶĞ ǁLJƚǁĂƌnjĂŶŝĞ ǁLJĚnjŝĞůŝŶLJ ǁ ĚƌŽŐĂĐŚ ŽĚĚĞĐŚŽǁLJĐŚ͕ ĞŽnjLJŶŽĮůŝĂ ƉůǁŽĐŝŶLJ ůƵď Ŭƌǁŝ '<^ǁ ʹ ŐůŝŬŽŬŽƌƚLJŬŽƐƚĞƌŽŝĚLJ ǁnjŝĞǁŶĞ FEVϭ ʹ ŶĂƚħǏŽŶĂ ŽďũħƚŽƑđ ǁLJĚĞĐŚŽǁĂ ƉŝĞƌǁƐnjŽƐĞŬƵŶĚŽǁĂ ;ĂŶŐ͘ ĨŽƌĐĞĚ ĞdžƉŝƌĂƚŽƌLJ ǀŽůƵŵĞ ŝŶ ϭ ƐĞĐŽŶĚͿ

Stopień kontroli astmy oznacza zakres objawów choroby obecnych w danej chwili u pacjenta [6] i składa się z dwóch domen oceniających aktualną kontrolę objawów choroby oraz ryzyko wystąpienia w przyszłości niekorzystnego przebiegu choroby (tab. 3.13). Stopień kontroli astmy powinien być oceniany podczas każdej wizyty, ponieważ jest pomocnym narzędziem ϰϴ

ISBN: 978-83-7988-174-1

WWW.TERMEDIA.PL