Wprowadzenie do neurologopedii (fragment)

Wprowadzenie

do neurologopedii

pod red. Andrzeja Obrębowskiego Wydanie II zaktualizowane

Neurologopedia

] W\P ZDUWR SRGNUHĞOLü ĪH QDGU]ĊGQą ]DVDGą Z SUDF\ ] SDFMHQWHP RERZLą]XMąFą NDĪGHJR QLH]DOHĪQLH RG MHJR VSHFMDOQRĞFL ]DZRGRZHM MHVW L SRZLQQD E\ü VIRUPX áRZDQD SU]H] +LSRNUDWHVD ]DVDGD HW\F]QD primum non nocere ÄSR SLHUZV]H QLH V]NRG]Lü´ ,QQH ]DVDG\ GRW\F]ąFH SUDF\ WHUDSHXW\F]QHM QLH Vą DQL WDN NDWHJRU\F]QH DQL ]KLHUDUFKL]RZDQH ZJ VWRSQLD ZDĪQRĞFL 7UXGQR SU]\SLVDü LP VWDWXV EDUG]LHM OXE PQLHM ZDĪQ\FK SRQLHZDĪ ZV]\VWNLH Vą UyZQLH LVWRWQH GOD SU]HELHJX WHUDSLL ORJR SHG\F]QHM SRU QS -DVWU]ĊERZVND L 3HOF 3ĊNDOD GODWHJR Z WHM SUDF\ ]RVWDQą ]DSUH]HQWRZDQH Z SU]\SDGNRZHM NROHMQRĞFL , WU]HED QD ZVWĊSLH GRGDü ĪH Z Z\SDGNX ZLHOX ] W\FK ]DVDG SUREOHPHP QLH MHVW LFK ]QDMRPRĞü OHF] VWRVRZDQLH VLĊ GR QLFK Z SUDNW\FH 1RZRF]HVQ\ PRGHO RSLHNL QDG SDFMHQWDPL ] XV]NRG]HQLDPL XNáDGX QHUZRZHJR OXE FKRUREDPL R SRGáRĪX QHXURORJLF]Q\P ]DNáDGD MHM LQWHUG\VF\SOLQDUQRĞü 1HXUR ORJRSHGD SRZLQLHQ E\ü F]áRQNLHP ZLHORVSHFMDOLVW\F]QHJR ]HVSRáX WHUDSHXW\F]QHJR D UyĪQRURGQH ]DELHJL L RGG]LDá\ZDQLD NWyU\P SDFMHQW SRGOHJD SRZLQQ\ E\ü NRP SOHNVRZH L Z]DMHPQLH SRZLą]DQH SRU QS 5XWNRZVND 6NXWHF]QD WHUDSLD RVRE\ ] ]DEXU]HQLDPL R SRGáRĪX QHXURORJLF]Q\P Z\PDJD ERZLHP XZ]JOĊGQLHQLD ZLHOX LQIRUPDFML ] UyĪQ\FK G]LHG]LQ QDXNL PHU\WRU\F]QLH RVF\OXMąF\FK ZRNyá VWD QX ]GURZLD SDFMHQWD 3UDFD Z ]HVSROH R]QDF]D WHĪ NRQVWUXRZDQLH L RELHJ LQIRUPDFML ]ZURWQ\FK PRG\¿NXMąF\FK SUDFĊ NDĪGHJR ]H VSHFMDOLVWyZ WDN E\ V\WXDFMD ]GURZRW QD Z Z\PLDU]H ¿]\F]Q\P L SV\FKRORJLF]Q\P RUD] VSRáHF]QD SDFMHQWD MDN QDM V]\EFLHM VLĊ SRSUDZLáD 'ODWHJR WHĪ MHGQą ] RERZLą]XMąF\FK Z WHUDSLL QHXURORJRSH G\F]QHM ]DVDG MHVW ]DVDGD LQWHUG\VF\SOLQDUQHJR SRGHMĞFLD GR SUREOHPX SDFMHQWD L NRPSOHNVRZHJR RGG]LDá\ZDQLD =DNáDGD RQD SR SLHUZV]H ZVSyáSUDFĊ QHXURORJRSHG\ ] LQQ\PL VSHFMDOLVWDPL JG\Ī ]DEXU]HQLD MĊ]\NRZH R SRGáRĪX QHX URORJLF]Q\P U]DGNR PDMą FKDUDNWHU L]RORZDQ\ D SR GUXJLH ± XPLHMĊWQRĞü SRWUDNWR ZDQLD SUREOHPX SDFMHQWD ] UyĪQ\FK SXQNWyZ ZLG]HQLD FR Z\PDJD ZLHG]\ ]QDF]QLH UR]OHJOHMV]HM DQLĪHOL ĞFLĞOH ORJRSHG\F]QD ER Z\ZRG]ąFHM VLĊ ] LQQ\FK G\VF\SOLQ QDXNRZ\FK .RPSOHNVRZRĞü UHKDELOLWDFML R]QDF]D PDNV\PDOQH Z\NRU]\VWDQLH ZV]\VWNLFK GRVWĊSQ\FK ĞURGNyZ QDMQRZV]\FK PHWRG WHUDSLL L VSU]ĊWX UHKDELOLWDF\M QHJR 3RGGDZDQLH SDFMHQWD UyĪQ\P ]DELHJRP WHUDSHXW\F]Q\P SRZLQQR XZ]JOĊG QLDü ]DVDGĊ SRGPLRWRZRĞFL SDFMHQWD 5HODFMD PLĊG]\ WHUDSHXWą D SDFMHQWHP MHVW ] GH¿QLFML DV\PHWU\F]QD L Z\QLND ] RGUĊEQRĞFL IXQNFML MDNLH REDM Z ]DLVWQLDáHM V\ WXDFML SHáQLą SRU 7RHSOLW] :LQLHZVND 3LHUZV]\ SRPDJD L ]DOHFD GUXJL MHVW RVREą NWyUHM SRPRF MHVW XG]LHODQD L W\P NWyU\ UHDOL]XMH ]DOHFHQLD 7UXGQR ]DWHP R VWZRU]HQLH XNáDGX EH]Z]JOĊGQHM UyZQRU]ĊGQRĞFL DOH WĊ G\VSURSRUFMĊ PRĪQD PL QLPDOL]RZDü WUDNWXMąF SDFMHQWD Z VSRVyE SRGPLRWRZ\ ± MDNR RVREĊ L SDUWQHUD LQ WHUDNFML 2]QDF]D WR SU]\MĊFLH SU]H] WHUDSHXWĊ SRVWDZ\ EH]ZDUXQNRZHM DNFHSWDFML SDFMHQWD ] FDá\P EDJDĪHP MHJR GRĞZLDGF]HĔ ]DFKRZDĔ L SUREOHPyZ MDN UyZQLHĪ SU]\VWDQLH QD SHZLHQ ]DNUHV ZVSyáGHF\GRZDQLD SDFMHQWD R SU]HELHJX WHUDSLL L ± FR ZDĪQLHMV]H ± QD GHF\GRZDQLH R MHJR XG]LDOH Z WHUDSLL &]ĊVWR IRUPDOQ\P GRZRGHP ]JRG\ QD ZVSyáGHF\GRZDQLH SDFMHQWD R LVWRWQ\FK GOD QLHJR VSUDZDFK MHVW ]DZDUW\ ] QLP NRQWUDNW =DSLVDQH SUDZD L RERZLą]NL GRW\F]ą Z WDNLP VDP\P VWRSQLX REX

420

Zasady postępowania terapeutycznego w neurologopedii

VWURQ L ZLQQ\ E\ü SU]H] QLH SU]HVWU]HJDQH 1HXURORJRSHGD SRZLQLHQ Z NRQWUDNFLH ]RERZLą]Dü VLĊ P LQ GR U]HWHOQHJR LQIRUPRZDQLD SDFMHQWD R SU]HELHJX WHUDSLL ] ]D VWU]HĪHQLHP ĪH WR FR SDFMHQW XVá\V]\ R VRELH QLH Z]EXG]L Z QLP SRF]XFLD PQLHM V]HM ZDUWRĞFL 3U]\ SRGPLRWRZ\P WUDNWRZDQLX SDFMHQWD ZDĪQH MHVW WHĪ XG]LHODQLH PX Ī\F]OLZHJR ZVSDUFLD NWyUH PD SU]HGH ZV]\VWNLP PRELOL]RZDü L PRW\ZRZDü JR GR SUDF\ :LąĪH VLĊ WR ] GRVWU]HJDQLHP NDĪGHM DNW\ZQRĞFL SDFMHQWD SU]\EOLĪDMą FHM JR GR VXNFHVX WHUDSHXW\F]QHJR L WUDNWRZDQLHP MHM Z NDWHJRULL RVLąJQLĊFLD 6SR VyE RGQRV]HQLD VLĊ GR SDFMHQWD SRZLQLHQ E\ü HIHNWHP SU]HSURZDG]HQLD SURFHVX Z\REUDĪHQLRZHJR SHZQHM XP\VáRZHM V\PXODFML Z NWyUHM GRV]áRE\ GR ]DPLDQ\ UyO WHUDSHXW\ L SDFMHQWD à DWZRĞü SU]\MĊFLD SU]H] WHUDSHXWĊ FXG]HJR SXQNWX ZLG]HQLD MHVW W\P ZLĊNV]D LP Z\ĪV]\ MHVW SR]LRP MHJR ]GROQRĞFL HPSDW\F]Q\FK 3RGPLRWR Z\ FKDUDNWHU UHODFML SDFMHQW±WHUDSHXWD F]\QL SDFMHQWD VDPRVWHURZQ\P L VDPRĞZLD GRP\P Z GXĪR ZLĊNV]\P VWRSQLX DQLĪHOL Z\QLNDáRE\ WR ] ZDUXQNyZ RELHNW\ZQLH LVWQLHMąFHM V\WXDFML %OLVNR ]DVDG\ SRGPLRWRZRĞFL ORNXMH VLĊ ]DVDGD LQG\ZLGXDOQHJR SRGHMĞFLD GR SDFMHQWD =DNáDGD RQD SURZDG]HQLH WHUDSLL Z VSRVyE XZ]JOĊG QLDMąF\ RVRELVW\ SUREOHP GDQHJR SDFMHQWD MHJR LQG\ZLGXDOQH RF]HNLZDQLD SV\FKR ¿]\F]QH PRĪOLZRĞFL L RJUDQLF]HQLD :DUWR UyZQLHĪ Z]Ląü SRG XZDJĊ MHĞOL WR W\ONR PRĪOLZH ]DLQWHUHVRZDQLD SDFMHQWD 2]QDF]D WR RSUDFRZDQLH RGUĊEQHJR GOD NDĪGH JR SDFMHQWD SURJUDPX WHUDSLL Z NWyU\P ]QDMGą VLĊ RGSRZLHGQLR GREUDQH üZLF]HQLD ] XZ]JOĊGQLHQLHP NROHMQRĞFL LFK ZSURZDG]DQLD L F]DVX WUZDQLD ,QG\ZLGXDOQ\ SUR JUDP WHUDSLL PRĪH ]DNáDGDü XF]HVWQLFWZR SDFMHQWD Z ]DMĊFLDFK JUXSRZ\FK 8VWDOH QLH SR]LRPX WUXGQRĞFL SRV]F]HJyOQ\FK ]DGDĔ SR]ZDOD WDN VNRQVWUXRZDü SODQ SUDF\ E\ GDü SDFMHQWRZL SRF]XFLH VXNFHVX PRELOL]XMąFH JR GR GDOV]HJR Z\VLáNX 3U]\NáD GRZR ]DGDQLH ] NWyU\P SDFMHQW UDG]L VRELH QDMOHSLHM ZDUWR ]DSURSRQRZDü MDNR RVWDWQLH E\ PLPR ]GDU]DMąF\FK VLĊ Z WUDNFLH ]DMĊü SRUDĪHN RVWDWHF]QH ZUDĪHQLD SDFMHQWD E\á\ SR]\W\ZQH L SR]ZROLá\ PX SU]\VWąSLü GR QDVWĊSQ\FK ]DMĊü ] SRF]X FLHP ZLDU\ Z VLHELH -HVW WR ]DELHJ PDMąF\ QD FHOX Z\áąF]QLH Z]EXG]HQLH L XWU]\ PDQLH PRW\ZDFML SDFMHQWD GR SUDF\ L Z ĪDGHQ VSRVyE QLH SRGZDĪD VáXV]QRĞFL zasaG\ VWRSQLRZDQLD WUXGQRĞFL NWyUD RGQRVL VLĊ GR NDĪGHM V\WXDFML ]DGDQLRZHM QLH W\ONR Z Z\PLDU]H WHUDSHXW\F]Q\P =DGDQLH SURSRQRZDQH SDFMHQWRZL Z WUDNFLH WHUDSLL QHXURORJRSHG\F]QHM PXVL E\ü GOD QLHJR SRWHQFMDOQLH Z\NRQDOQH .RQVWUX XMąF MH QDOHĪ\ PLHü QD XZDG]H SRVLDGDQ\ EąGĨ X]\VNDQ\ G]LĊNL üZLF]HQLRP SR ]LRP XPLHMĊWQRĞFL L VSUDZQRĞFL SDFMHQWD :DUWR WDNĪH SDPLĊWDü R XVWDOHQLX ZáDĞFL ZHM SURSRUFML PLĊG]\ XVSUDZQLDQLHP IXQNFML EDUG]LHM L PQLHM ]DEXU]RQ\FK 6NRQFHQWURZDQLH VLĊ QD IXQNFMDFK Z ZLĊNV]\P VWRSQLX ]GH]RUJDQL]RZDQ\FK R]QD F]D ZLĊFHM WUXGQLHMV]\FK ]DGDĔ GOD SDFMHQWD L SRWHQFMDOQLH PQLHM RND]ML GR RGF]X ZDQLD SU]H] QLHJR VDW\VIDNFML L SU]HĪ\ZDQLD VXNFHVX 'ODWHJR WHĪ WHJR URG]DMX üZL F]HQLD QDOHĪ\ SU]HSURZDG]Dü ]DZV]H Z REHFQRĞFL QHXURORJRSHG\ NWyU\ ]DSHZQL SDFMHQWRZL QLH]EĊGQą SRPRF Z LFK Z\NRQDQLX 3U]\JRWRZDQLH ]DGDĔ ] P\ĞOą R VD PRG]LHOQHM SUDF\ SDFMHQWD SRZLQQR XZ]JOĊGQLDü WR F]\ SDFMHQW U]HF]\ZLĞFLH MHVW Z VWDQLH VDP OXE ]H ZVSDUFLHP URG]LQ\ MH Z\NRQDü =JRGQLH ] ]DVDGą V\VWHPDW\F]QRĞFL Z WHUDSLL QHXURORJRSHG\F]QHM üZLF]HQLD Z\NRQ\ZDQH SR]D JDELQHWHP

421

Neurologopedia

ORJRSHG\F]Q\P Z GRPX Z VDOL V]SLWDOQHM Z SRNRMX RĞURGND LWG Vą QLHRG]RZQ\P HOHPHQWHP WHUDSLL LVWRWQLH ]ZLĊNV]DMąF\P MHM VNXWHF]QRĞü 3RZWDU]DQLH üZLF]HĔ ] RNUHĞORQą F]ĊVWRĞFLą ]DZV]H ] XZ]JOĊGQLHQLHP SHZQHJR VWRSQLD LFK PRG\¿NDFML XáDWZLD XWUZDODQLH ]GRE\ZDQ\FK XPLHMĊWQRĞFL L SRGQRVL VSUDZQRĞü Z\NRQDQLD .RQLHF]QRĞü V\VWHPDW\F]QHM L QDMF]ĊĞFLHM GáXJRWUZDáHM SUDF\ E\ZD XFLąĪOLZD GOD SDFMHQWD L MHJR URG]LQ\ MHGQDN Z\PLHUQH HIHNW\ F]\QLą Mą RSáDFDOQą L ZDUWą SRQLH VLRQHJR Z\VLáNX =DVDGD V\VWHPDW\F]QRĞFL Z WHUDSLL MHVW R W\OH VSHF\¿F]QD ĪH ] MHG QHM VWURQ\ QDNáDGD QD QHXURORJRSHGĊ RERZLą]HN SHZQHJR Z\PXV]DQLD WHM V\VWHPD W\F]QRĞFL Z SUDF\ SDFMHQWD ] GUXJLHM QDWRPLDVW ]RERZLą]XMH VDPHJR VSHFMDOLVWĊ GR SRGREQLH NRQVHNZHQWQHJR SRGHMĞFLD GR ]DMĊü ] SDFMHQWHP %UDN UHJXODUQLH SURZD G]RQ\FK üZLF]HĔ L QLHU\WPLF]QRĞü VSRWNDĔ ZSá\ZDMą EDUG]R QLHNRU]\VWQLH QD VNX WHF]QRĞü WHUDSLL 1HXURORJRSHGD SUDJQąF\ ]ZLĊNV]\ü HIHNW\ZQRĞü VZ\FK RGG]LD á\ZDĔ WHUDSHXW\F]Q\FK SRZLQLHQ WHĪ V\VWHPDW\F]QLH SU]HSURZDG]Dü HZDOXDFMĊ RSUDFRZDQHJR SU]H] VLHELH SURJUDPX WHUDSLL L QD WHM SRGVWDZLH PRG\ILNRZDü XSU]HGQLR SRF]\QLRQH ]DáRĪHQLD L ZGURĪRQH SURFHGXU\ &]DVDPL ZLąĪH VLĊ WR ] SR VWĊSRZDQLHP QLHVWDQGDUGRZ\P ZUĊF] QRZDWRUVNLP NWyUH ± R LOH QLH áDPLH WR ]D VDG\ QDGU]ĊGQHM ÄSR SLHUZV]H QLH V]NRG]Lü´ ± X]DVDGQLD NDĪGD FKRüE\ QDMPQLHMV]D V]DQVD QD VXNFHV WHUDSHXW\F]Q\ 7DNLH MHVW ]QDF]HQLH ]DVDG\ HODVW\F]QRĞFL Z SRGHMĞFLX GR SDFMHQWD L MHJR SUREOHPX 3R]D W\P NUHDW\ZQ\ WHUDSHXWD DNW\ZQLH SRV]XNXMąF\ HIHNW\ZQ\FK ĞURGNyZ SRPRF\ PXVL PLHü QD Z]JOĊG]LH QLH W\ONR G\V IXQNFMH L RJUDQLF]HQLD SDFMHQWD OHF] WDNĪH ZV]\VWNLH MHJR PRFQH VWURQ\ Z W\P PRĪOLZRĞFL VHQVRU\F]QH 3RWHQFMDOQLH PRJą E\ü RQH ED]ą Z SURFHVLH XVSUDZQLDQLD ORJRSHG\F]QHJR F]DVDPL PLPR EUDNX HZLGHQWQ\FK SRZLą]DĔ ] IXQNFMDPL MĊ]\NR Z\PL -HĞOL V\WXDFMD Z\PDJD ]DVWąSLHQLD VáRZQHJR SRUR]XPLHZDQLD VLĊ NWyU\PNRO ZLHN ] DOWHUQDW\ZQ\FK VSRVREyZ NRPXQLNRZDQLD ZGURĪHQLH ]DVDG\ Z\NRU]\VW\ZDQLD Z SURFHVLH WHUDSLL ORJRSHG\F]QHM ZV]\VWNLFK PRGDOQRĞFL ]P\VáRZ\FK SDFMHQWD MHVW ZUĊF] NRQLHF]QRĞFLą : NDĪGHM LQQHM V\WXDFML WHUDSHXW\F]QHM LP ZLĊ FHM ]P\VáyZ DQJDĪXMHP\ SRGF]DV üZLF]HĔ W\P ZLĊNV]D MHVW LFK RJyOQD ZDUWRĞü XVSUDZQLDMąFD =JRGQLH ] ]DVDGą ZF]HVQHJR SRGMĊFLD WHUDSLL -DVWU]ĊERZVND L 3HOF 3ĊNDOD XVSUDZQLDQLH QHXURORJRSHG\F]QH QDOHĪ\ UR]SRF]ąü MDN QDM V]\EFLHM JG\Ī ZF]HVQD LQWHUZHQFMD SRWHQFMDOQLH VNUDFD F]DV WHUDSLL L ]ZLĊNV]D MHM HIHNW\ZQRĞü 2 LOH MHGQDN Z SU]\SDGNX G]LHFL ] ]DEXU]HQLDPL UR]ZRMX QLH SRMDZLD Mą VLĊ ZáDĞFLZLH ĪDGQH ZąWSOLZRĞFL FR GR SRSUDZQRĞFL WHM UHJXá\ WR Z SU]\SDGNX RVyE SR QS XUD]DFK Py]JRZR F]DV]NRZ\FK OXE XGDUDFK Py]JX PRĪQD UR]ZDĪDü MHM GRSUHF\]RZDQLH :\GDMH VLĊ ĪH EDUG]LHM ]DVDGQH MHVW VWZLHUG]HQLH LĪ QHXUROR JRSHGD SRZLQLHQ SRGMąü WHUDSLĊ WDN ZF]HĞQLH MDN W\ONR MHVW WR PRĪOLZH : RVWU\P ZF]HVQ\P VWDGLXP FKRURE\ SDFMHQW ] UHJXá\ QLH MHVW Z VWDQLH DNW\ZQLH XF]HVWQLF]\ü Z üZLF]HQLDFK ORJRSHG\F]Q\FK P LQ ]H Z]JOĊGX QD Z]PRĪRQą PĊF]OLZRĞü L RJyOQH RVáDELHQLH RUJDQL]PX 6WDMH VLĊ WR PRĪOLZH SR XSá\ZLH ĞUHGQLR ± W\JRGQL RG PRPHQWX ]DFKRURZDQLD OXE GR]QDQLD XUD]X :H ZF]HVQHM ID]LH FKRURE\ REHFQRĞü QHXURORJRSHG\ SU]\ áyĪNX SDFMHQWD PD R W\OH ZDUWRĞü WHUDSHX W\F]Qą ĪH SU]HNRQXMH JR R WURVFH R MHJR ]GURZLH L Z]EXG]D QDG]LHMĊ QD Z\OHF]HQLH

422

Zasady postępowania terapeutycznego w neurologopedii

1LHZąWSOLZLH LP GáXĪHM SDFMHQW SR]RVWDMH EH] ĪDGQHJR ZVSDUFLD L SRPRF\ W\P GáXĪHM MHVW Z VWDQLH VWUHVX ]ZLą]DQHJR ] FKRUREą L W\P VLOQLHMV]H VWDMH VLĊ QD ZVNURĞ GHPRELOL]XMąFH SRF]XFLH NU]\ZG\ 3U]HFLZG]LDáDQLH W\P RGF]XFLRP MHVW QLH]PLHU QLH ZDĪQH GOD GDOV]\FK SRVWĊSyZ UHKDELOLWDFML : W\P VHQVLH PRĪQD PyZLü R ZF]H VQHM WHUDSLL QHXURORJRSHG\F]QHM FKRü ] QDWXU\ U]HF]\ MHVW RQD EOLĪV]D SURFHGXURP SV\FKRWHUDSHXW\F]Q\P 5R]SRF]\QDMąF WHUDSLĊ QHXURORJRSHG\F]Qą QDOHĪ\ PLHü UyZQLHĪ QD Z]JOĊG]LH ]DVDGĊ SRZLą]DQLD V\WXDFML üZLF]HQLRZHM ] QDWXUDOQ\PL V\WXDFMDPL NRPXQLNDF\MQ\PL 2]QDF]D WR P LQ Z\NRU]\VW\ZDQLH Z WHUDSLL PD WHULDáX OHNV\NDOQHJR R QDMZLĊNV]HM F]ĊVWRĞFL XĪ\FLD Z WHM JUXSLH VSRáHF]QHM ZLHNR ZHM ]DZRGRZHM LWG GR NWyUHM SDFMHQW QDOHĪ\ 3U]\ XVWDODQLX NRPXQLNDWyZ MĊ]\ NRZ\FK ZDĪQ\FK ] SXQNWX ZLG]HQLD SDFMHQWD SRPRFQH Vą LQIRUPDFMH RG URG]LQ\ GRW\F]ąFH ]DLQWHUHVRZDĔ SDFMHQWD VSRVREX VSĊG]DQLD SU]H] QLHJR ZROQHJR F]DVX SUHIHURZDQ\FK SRNDUPyZ XOXELRQ\FK PLHMVF LWS : WHQ VSRVyE ]RVWDMH ZSURZD G]RQD Z Ī\FLH ]DVDGD ZVSyáSUDF\ ] QDMEOLĪV]\P RWRF]HQLHP SDFMHQWD 2ERZLą ]XMH RQD ]DZV]H MHĞOL W\ONR ZSá\Z WHJR RWRF]HQLD QLH MHVW SDWRORJLF]Q\ = UHJXá\ MHGQDN QDMEOLĪV]H RWRF]HQLH SDFMHQWD MHVW VSU]\PLHU]HĔFHP WHUDSHXWyZ ± URG]LQLH L SU]\MDFLRáRP EDUG]R ]DOHĪ\ QD SRZURFLH SDFMHQWD GR ]GURZLD OXE X]\VNDQLX FKRü E\ QDMPQLHMV]HM SRSUDZ\ MHJR IXQNFMRQRZDQLD -HĞOL ZVSDUFLH URG]LQ\ L SU]\MDFLyá PD E\ü HIHNW\ZQH QDOHĪ\ LP VLĊ MHGQDN U]HWHOQD LQIRUPDFMD L Z\MDĞQLHQLH ZV]\VW NLFK HOHPHQWyZ SURFHVX GLDJQRVW\F]QR WHUDSHXW\F]QHJR RPyZLHQLH UR]SR]QDQLD L REMDĞQLHQLH VSRVREX G]LDáDQLD Z\NRU]\VWDQ\FK PHWRG F]ĊVWRWOLZRĞFL üZLF]HĔ LWG 1HXURORJRSHGD SRGREQLH MDN L LQQL WHUDSHXFL QLH XQLNQLH WHĪ UR]PyZ GRW\F]ąF\FK RF]HNLZDĔ URG]LQ\ L SU]\MDFLyá RGQRĞQLH GR XVSUDZQLHQLD MĊ]\NRZHJR IXQNFMRQR ZDQLD SDFMHQWD 5R]PRZ\ WDNLH QLH ]DZV]H Vą áDWZH SRQLHZDĪ ] UHJXá\ RF]HNLZD QLD URG]LQ\ Vą GXĪH F]ĊVWR ]E\W GXĪH Z ]HVWDZLHQLX ]H VWDQHP ]GURZLD SDFMHQWD 1LH ZROQR MHGQDN UR]EXG]Dü QDG]LHL URG]LQ\ QD FDáNRZLWH Z\OHF]HQLH SDFMHQWD JG\Ī MHVW RQR Z\áąF]QLH SRWHQFMDOQH :DĪQH QDWRPLDVW MHVW PyZLHQLH R QDZHW QDM PQLHMV]\FK RVLąJQLĊFLDFK SDFMHQWD ER ZLĊNV]RĞü OXG]L SR]EDZLRQD GRĞZLDGF]HĔ MDNLHMNROZLHN QLHSHáQRVSUDZQRĞFL QLH GRVWU]HJD ZDUWRĞFL W\FK F]ĊVWR QLHZLHONLFK ]PLDQ Z IXQNFMRQRZDQLX MĊ]\NRZ\P L SR]QDZF]\P SDFMHQWD =PLDQ\ E\ZDMą ZSUDZG]LH QLHZLHONLH OHF] LFK ]QDF]HQLH MHVW RJURPQH SR]ZDODMą SDFMHQWRZL QD NRQVWUXRZDQLH SR]\W\ZQHJR REUD]X VDPHJR VLHELH 'OD VDPHM URG]LQ\ VWDQRZL WR HOHPHQW ZVSDUFLD L GRGDZDQLD RWXFK\ 3UREOHP\ SDFMHQWD ]ZLą]DQH ] FKRUREDPL QHXURORJLF]Q\PL OXE XV]NRG]HQLDPL XNáDGX QHUZRZHJR VWDMą VLĊ SU]HFLHĪ SUREOH PDPL FDáHM MHJR URG]LQ\ : ]DLVWQLDáHM V\WXDFML RF]HNXMH RQD UDG\ SRPRF\ L ± FR ZDĪQH ± ]UR]XPLHQLD .DĪG\ ]H VSHFMDOLVWyZ ]DMPXMąF\FK VLĊ XVSUDZQLDQLHP SD FMHQWD SRZLQLHQ PLHü ]DWHP QD Z]JOĊG]LH XG]LHODQLH ZVSDUFLD QDMEOLĪV]HPX RWRF]H QLX SDFMHQWD SRĞUHGQLR XG]LHODMąF JR VDPHPX SDFMHQWRZL

Ī\WH Z WHNĞFLH RNUHĞOHQLH ÄZF]HVQD WHUDSLD QHXURORJRSHG\F]QD´ QLH MHVW WRĪVDPH ] SRMĊFLHP ÄZF]HVQHM 8 LQWHUZHQFML QHXUR ORJRSHG\F]QHM´ NWyUHJR XĪ\ZD VLĊ Z RGQLHVLHQLX GR WHUDSLL QRZRURGNyZ L PDá\FK G]LHFL ] REV]DUX U\]\ND UR]ZRMRZHJR :F]HVQHM LQWHUZHQFML QHXUR ORJRSHG\F]QHM SRĞZLĊFRQR RVREQ\ UR]G]LDá Z QLQLHMV]HM NVLąĪFH

423

Andrzej Obrębowski – profesor zwyczajny medycyny, specjalista II stopnia z zakresu otolaryngologii, audiologii i foniatrii, były konsultant krajowy ds. audiologii i foniatrii. W latach 2001–2008 kierownik Katedry i Kliniki Foniatrii i Audiologii Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, prodziekan i dziekan Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Poznaniu w latach 1993–2002, prorektor do spraw Klinicznych i Szkolenia Podyplomowego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu (2002–2008), wiceprzewodniczący Wielkopolskiej Izby Lekarskiej. Członek kilkunastu towarzystw naukowych w kraju i za granicą oraz komitetów redakcyjnych i rad naukowych kilku polskich czasopism, w tym „Otolaryngologii Polskiej” i „Postępów w Chirurgii Głowy i Szyi”. Laureat licznych nagród towarzystw naukowych, ministerialnych i uczelnianych. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Współorganizator pierwszej w Polsce Katedry i Kliniki Foniatrii i Audiologii w Poznaniu.

W obrębie jego zainteresowań naukowych znajdują się: rehabilitacja głosu zastępczego po laryngektomii, hormonalne zaburzenia głosu i zasady leczenia foniatrycznego tych zaburzeń, obiektywna lokalizacja uszkodzeń słuchu u dzieci, choroby zawodowe narządu głosu, zapobieganie i leczenie niedosłuchów odbiorczych i ich rehabilitacja, zaburzenia ośrodkowego przetwarzania sygnałów słuchowych. Dorobek naukowy prof.

Andrzeja Obrębowskiego obejmuje kilkaset artykułów, w tym kilkadziesiąt opublikowanych w czasopismach zagranicznych, oraz liczne rozdziały w podręcznikach („Otolaryngologia kliniczna”, „Foniatria kliniczna”, „Zarys audiologii klinicznej”, „Podstawy neurologopedii”) i w trzech monografiach w języku niemieckim.

Jest redaktorem opracowań „Narząd głosu i jego znaczenie w komunikacji społecznej”, „Standardy w rozpoznawaniu i leczeniu zawrotów głowy”, „Wybrane zagadnienia z audiometrii mowy”. *** Kiedy w 2012 r. ukazał się podręcznik „Wprowadzenie do neurologopedii”, przeczytałem go z ogromnym zainteresowaniem, bo tak rzadko zdarza się spotkanie z kompetentnym opracowaniem zaburzeń komunikacji językowej. I właśnie ta książka spełnia te kryteria – jest niezwykle kompetentna, napisana zrozumiałym językiem polskim. Należy podkreślić niezwykle przydatną część neuroanatomiczną i neurofizjologiczną. Polecam ten podręcznik lekarzom foniatrom i audiologom, laryngologom, logopedom, psychologom i terapeutom zaburzeń głosu i mowy. prof. dr hab. Witold Szyfter

ISBN: 978-83-7988-210-6