ΚΕΙΜΕΝΟΝ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΣΧΟΛΙΑ:
Σειραί:Γραμματικαί,ἈρχαῖαΚείμενα
ΔιονυσίουΘρᾳκὸς
ΓραμματικὴΤέχνη,γ΄ἔκδοσις
α΄ἔκδοσις2016,β΄ἔκδοσις2018
ISBN:978-618-5572-27-3
Κόσμημαἐξωφύλλου:
Ἀρχὴσοφίαςὀνομάτωνἐπίσκεψις
Ἐκδότης:ΘεοδόσηςἈγγ.Παπαδημητρόπουλος ἈνθοῦσαΟἰχαλίας Μεσσηνία24002 τηλ.:2724023594
www.theodosispapadimitropoulos.gr info@theodosispapadimitropoulos.gr
῾Ιστολόγιον:http://www.dieleusi.gr
Copyright©:ΘεοδόσηςἈγγ. Παπαδημητρόπουλος,2025(͵ΒΚΕ΄).
Ἀπαγορεύεταιἡἀναδημοσίευσις,ἡἀναπαραγωγή–ὁλική,μερικὴἢ περιληπτική–,ἡμετάφρασιςἢἡἀπόδοσιςκατὰπαράφρασινἢδιασκευὴνπεριεχομένουτῆςβίβλουταύτηςοἱῳδήποτετρόπῳ–μηχανικῷ,ἠλεκτρονικῷ,φωτοτυπικῷ,ἠχογραφήσεωςἢἑτέρῳ–,ἄνευπροηγουμένηςγραπτῆςἀδείαςτοῦἐκδότουκαὶλεπτομεροῦς,δηλαδὴπλήρους,παραπομπῆςεἰςταύτηντὴνἔκδοσινκαὶτὸνἐπιμελητήν-ἐκδότην αὐτῆς,ὡςσαφῶςπεριγράφουσινοἱΝόμοι2121/1993,2557/1997 καὶἅπαντεςοἱκανόνεςτοῦΔιεθνοῦςΔικαίουοἱἰσχύοντεςἐνἙλλάδι.
→:
Σύμβολακαὶσυντμήσεις
ἀνάλυσις/μεταλλαγή
[]: ἀπαλοιφή/παράθεσιςἢπροσθήκηἐκτὸςἀρχαίουκειμένου
⟨⟩: προσθήκηἐπιμελείαςἐνἀρχαίῳκειμένῳ
{}: δηλωτικὴπροσθήκη
>: ἀναγωγὴἀριστεροῦεἰςδεξιόν
<: ἀναγωγὴδεξιοῦεἰςἀριστερόν
↠: μετρικὴὑποκατάστασις : βραχύ : μακρόν : συναιρέσιμονδίβραχυ
ἀγγλ.: ἀγγλικ-ός/-ή/-όν
αἰ.: αἰ-ών/-ῶνες
αἰολ.: αἰολικ-ός/-ή/-όν
αἰτ.: αἰτιατική
ἀνατ.: ἀνατύπωσις
ἀναφ.: ἀναφορικ-ός/-ή/-όν
ἀντων.: ἀντωνυμί-α/-αι
ἀορ.: ἀόριστος
ἀπάρ. ἀπαρέμφατ-ον/-α
ἀπόσπ.: ἀπόσπασμα
ἀττ.:
γεν.:
γερμ.:
ἀττικ-ός/-ή/-όν/-ῶς
γενική
γερμανικ-ός/-ή/-όν
ΓΤ : ΓραμματικὴΤέχνη
δωρ.: δωρικ-ός/-ή/-όν
ἔκδ.: ἔκδοσις
ἐναντιωμ.:
ἐνεργ.:
ἐναντιωματικ-ός/-ή/-όν/-ῶς
ἐπιρ.:
μτχ: μετοχ-ή/-αί
πληθ.: πληθυντικός
πρβλ: παράβαλε
προθ.: πρόθεσις
πρόσ.: πρόσωπ-ον/-α
προστ.: προστακτική
πρωτοελ.: πρωτοελληνικόν
π.χ.: παραδείγματοςχάριν
ῥ.: ῥ-ῆμα/-ήματα
σελ.: σελί-ς/-δες
στ.: στίχ-ος/-οι
σχ.: σχόλι-ον/-α
τ.: τεῦχος
τόμ.: τόμ-ος/-οι
ὑπ.: ὑποσημ-είωσις/-ειώσεις
ὑποτ.: ὑποτακτική
Com.Byz.: CommentariolusByzantinus: Hilgard,σελ.565-86.
Com.Mel.Diom.: CommentariusMelampodis seuDiomedis:Hilgard, σελ.10-67.
Sch.Lon.: ScholiorumcollectioLondinensis:Hilgard,σελ.442-565.
Sch.Mar.: ScholiorumcollectioMarciana:Hilgard,σελ.292-442.
Sch.Vat.: ScholiorumcollectioVaticana:Hilgard,σελ.106-292.
Ver.: Verlag
Monacensiscodexgraecus310(Ι΄αἰ.),σελ.18v.
Fabricius 1715:
Bekker 1816:
Uhlig 1883:
Botas 2002:
JohannisAlbertiFabricii Bibliotheca Graeca,τόμ.VII,sumtuChristianiLiebezeit,HamburgiMDCCXV,σελ.24-34.
ImmanuelisBekkeri AnecdotaGraeca, τόμ.ΙΙ,apudG.Reimerum,Berolini 1816,σελ.627-41.
DionysiiThracis ArsGrammatica,edidit GustavusUhlig,inaedibusB.G.Teubneri,LipsiaeMDCCCLXXXIII.
DionisioTracio Gramática-Comentarios Antiguos,introducción,traducciónynotasdeVicenteBécaresBotas,Editorial Gredos,Madrid2002.
Ἐκδόσειςσχολίων
Bekker:Im.Bekkeri AnecdotaGraeca,ὡςἄνω, σελ.643-972.
Botas:DionisioTracio Gramática-Comentarios Antiguos,ὡςἄνω.
Hilgard: ScholiainDionysiiThracis Artem Grammaticam,recensuitetapparatumcriticumindicesqueadiecitAlfredusHilgard, inaedibusB.G.Teubneri,LipsiaeMCMI.
Ἀρμενική: GrammairedeDenisdeThrace: Tirée dedeuxmanuscritsarméniensdela
BiblithèqueduRoi,parM.Cirbied,au Bureaudel᾽AlmanachduCommerce, ParisMDCCCXXX.
Συριακή: HistoriaartisgrammaticaeapudSyros, composuitetediditAdalbertusMerx,F. A.Brockhaus,Leipzig1889.
Davidson 1874: The Grammar ofDionysiosThrax, translatedfromtheGreekbyTh. Davidson,R.P.StudleyCo.,St.Louis 1874.
Δημητριά-
δης 2003: ΔιονυσίουΘρᾳκὸς ΓραμματικὴΤέχνη, εἰσαγωγή-ἐποπτείαΓεωρ.ΞανθάκηΚαραμάνου,μτφρ-σημειώσειςΝ.Δημητριάδη,ἙλληνικὴΓλωσσικὴΚληρονομιά,Ἀθήνα2003.
Βιογραφικά,ἐργογραφικά,ἐπίδρασις
BAGS: Brill᾽scompaniontoancientgreek scholarship,ἐπιμ.Fr.Montanari,St. Matthaios,Ant.Rengakos,Brill,LeidenBoston2015,σελ.141·153·159-6· 198·202·204·475-6·494-5·522-8· 541-3·785-9·990-3.
diBenedetto: VincenzodiBenedetto, DionisioTrace elaTechnealuiattributa, Annali dellaScuolaNormaleSuperiorediPisa: Lettere,StoriaeFilosofia,σειρὰII,τ.27 (3/4),1958,σελ.169-210.
Pagani:L.Pagani, PioneersofGrammar: hellenicscholarshipandthestudyof language ἐν: Fromscholarstoscholia, ἐπιμ.Fr.Montanari,L.Pagani,deGruyter,Berlin-NewYork2011,σελ.17-64.
Pfeifer:R.Pfeifer, HistoryofClassicalScholarship: fromthebeginningstotheend ofthehellenisticage,ClarendonPress, Oxford1968,σελ.267-72.
Robins:R.H.Robins, DionysiusThraxandthe westerngrammaticaltradition, TransactionsofthePhilologicalSociety,τ. 56(1),November1957,σελ.67-106.
SGLG: FragmentedesDionysiosThrax ἐν Sammlunggriechischerundlateinischer Grammatiker,ἐπιμ.Kl.Alpers,Hart. Erbse,τόμ.ΙΙΙ,Al.Kleinlogel,deGruyter, Berlin-NewYork1977.
Sandys:J.E.Sandys, Ahistoryofclassical scholarship,CambridgeUniversityPress, Cambridge1903,σελ.7-8·137-8.
Schmidt:M.Schmidt, DionysderThraker, Philologus,τ.7,1852,σελ.360-9·τ. 8,1853,σελ.231-53·510-20.
Wiliamowitz:Ul.vonWiliamowitz-Moellendorff, GeschichtederPhilologie,Springer,ἀνατ. γ΄ἐκδ.,Wiesbaden1998,σελ.3.
ἙλληνικὴΓραμματεία
Ἀριστείδης
Κοϊντι-
λιανός:
Ἀριστοφά-
AristidisQuintiliani Demusicalibri tres,ediditR.P.Winnington-Ingram, inaedibusB.G.Teubneri,Lipsiae MCMLXIII.
νης: Aristophanes, Frogs,editedbyK.Dover, ClarendonPress,Oxford1993.
Ο΄: Septuaginta,ediditAl.Rahlfs,editioalteraR.Hanhart,DeutscheBibelgesellschaft,Stuttgart2006.
Ὅμηρος:Homeris Opera,recognoverunt,brevique adnotationecriticainstruxeruntD.B. Monro,Th.W.Allen,τόμ.Ι-ΙV, etypographeoClarendoniano,Oxonii 1917-20.
νον-μεταγραφή-σχ.-ἑρμηνεία:Θ.Ἀγγ. Παπαδημητροπούλου,ἐκδ.ΘΑΠ,ἈνθοῦσαΜεσσηνίας2002.
Πλάτων:Platonis Opera,recognovitbrevique adnotationtecriticainstruxitIoannes Burnet,τόμ.Ι-V2,etypographeoClarendoniano,Oxonii1900.
Σοφοκλῆς:Sophoclis Tragoediae,iterumediditR. D.Dawe,B.G.Teubner,Leipzig1985, τόμ.ΙΙ·καὶκάτω TrGF.
Στράβων:Strabon, Géographie,texteétableet traduitparGermaineAujac,LesBelles Lettres,Paris1969.
Χρυσολω-
ρᾶς:
ΜανουὴλΧρυσολωρᾶ Ἐρωτήματα, ἐπιμ.-εἰσαγωγή-σχ.Θ.Ἀγγ.Παπαδημητροπούλου,ἐκδ.ΘΑΠ,Ἀθήνα2020.
Ψελλός:ΜιχαὴλΨελλοῦ Γραμματικὴδιὰστίχωνπολιτικῶν,ἐπιμ.-ἑρμηνευτικὰσχ. Θ.Ἀγγ.Παπαδημητροπούλου,ἐκδ. ΘΑΠ,Ἀθήνα2018.
TrGF: TragicorumGraecorumFragmenta,τόμ. Ι-V,Vandenhoeck&Ruprecht,Göttingen 1986-2004.
ΔιονυσίουΘρᾳκὸς
ΓραμματικὴἙλληνικῆς
Οἰκονόμου:Μιχ.Χ.Οἰκονόμου Γραμματικὴτῆς
ἈρχαίαςἙλληνικῆςΓλώσσας,ΟΕΔΒ, Ἀθήνα.
Τζάρτζανος:Ἀχ.Τζαρτζάνου ΓραμματικὴτῆςἈρ-
χαίαςἙλληνικῆςγλώσσης,ΟΕΔΒ,Ἀθῆναι1967.
Allen:W.S.Allen, VoxGreaca: AGuideto thePronunciationofClassicalGreek, CambridgeUniversityPress,γ΄ἔκδ., Cambridge1987.
Chantraine:P.Chantraine, ἹστορικὴΜορφολογία τῆςἙλληνικῆςΓλώσσας,μτφρΝ.Γκ.
Ἀγκαβανάκη,ἸνστιτοῦτοτοῦΒιβλίουἈ.Καρδαμίτσα,β΄ἔκδ.,Ἀθήνα1998.
Denniston:J.D.Denniston, TheGreekparticles, ClarendonPress,β΄ἔκδ.,Oxford1954.
Schwytzer:E.Schwytzer, GriechischeGrammatik, aufderGrundlagevonKarlBrugmanns GriechischeGrammatik,τόμ.I-IV,C.H. Beck,München1939-71.
West:M.L.West, Εἰσαγωγὴστὴνἀρχαία ἑλληνικὴμετρική,μτφρΜ.ΞάνθουΤ.Τυφλοπούλου,ἐπιμ.Γ.Μ.Παράσογλου,ἸνστιτοῦτοΝεοελληνικῶνΣπουδῶν,Θεσσαλονίκη2004.
DerNeue
Pauly: DerNeuePauly: EnzyklopädiederAntike,ἐπιμ.vonHubertCancik-Helmuth Schneider,Ver.J.B.Metzler,StuttgartWeimar1996/9-2004.
Jeffery:L.H.Jeffery, ThelocalScriptsofArchaicGreece,ClarendonPress,Oxford 1961.
RE: PaulysReal-EncyclopädiederclassischenAltertumswissenschaft,MetzlerscherVerlag-Al.DrückenmüllerVerlag, Stuttgart-München1894-1980.
Γλωσσολογία
Lyons:J.Lyons,
Εἰσαγωγὴστὴθεωρητικὴγλωσσολογία,Μεταίχμιο,Ἀθήνα 2002.
Nespor:Μ.Nespor, Φωνολογία,προσαρμογὴ στὴνἙλληνικὴγλῶσσαἈγ.ῬάλληM.Nespor,ἐκδ.Πατάκη,Ἀθήνα1999.
Κρύσταλ:Ντ.Κρύσταλ, Λεξικὸγλωσσολογίαςκαὶ φωνητικῆς,μτφρΓ.Ξυδοπούλου,ἐκδ. Πατάκη,Ἀθήνα2000.
ΦιλιππάκηWarburton: Εἰρ.Φιλιππάκη-Warburton, Εἰσαγωγὴ στὴθεωρητικὴγλωσσολογία,Νεφέλη, η΄ἔκδ.,Ἀθήνα1992.
Δημητράκος:
Ἐτυμολογικὸντὸ
Μέγα:
ΔημητρίουΔημητράκου ΜέγαΛεξικὸν
ὅληςτῆςἙλληνικῆςΓλώσσης,τόμ.Α΄ΙΕ΄,ἐκδ.Δομή,᾽Αθῆναι1964-6.
ἘτυμολογικὸντὸΜέγαἢγουνἩ
ΜεγάληΓραμματική = Etymologicon MagnumseuMagnumGrammaticae, operaFridericiSylburgii,editionova correctior,apudIo.Aug.Gottl.Weigel, LipsiaeMDCCCXVI.
Ζηκίδης:Γ.Δ.Ζηκίδου ΛεξικὸνὈρθογραφικὸν καὶΧρηστικὸντῆςἙλληνικῆςΓλώσσης, βιβλιοπωλεῖονἸωάννουΣιδέρη,δ΄ἔκδ., ἐνἈθήναις1926.
Ἡσύχιος:HesychiiAlexandrini Lexicon,recensuitet emendavitKurtLatte,editionemalteram curaveruntetpostK.L.continuantes recensueruntetemendaveruntPeter AllanHansenetIanC.Cunningham, τόμ.Ι-IV,DeGruyter,Berlin-NewYork 2009-18.
Λογεῖον:https://logeion.uchicago.edu
Σουΐδας:Suidae Lexicon,ediditAdaAdler,τόμ.IV,inaedibusB.G.Teubneri,Stutgardiae MCMLXXI-XXXVIII.
Beekes:RobertS.P.Beekes, Προελληνικά: Φωνολογία,Μορφολογία,Λεξικόν,ἐπιμ. πρωτοτύπουὑπὸStefanNorbruis, μτφρΓ.Κ.Κατσιφάρα,ἐπιμ.μτφρΘ. Ἀγγ.Παπαδημητροπούλου,ἐκδ.ΘΑΠ, ἐνἈνθούσῃΜεσσηνίας͵ΒΚΓ΄.
BeekesBeek:
R.Beekes, EtymologicalDictionaryof Greek,withtheassistanceofL.Beek, Brill,Leiden-Boston2010.
CGL: TheCambridgeGreekLexicon,τόμ.Ι-ΙΙ, CambridgeUniversityPress,Cambridge 2021.
DMic:FranciscoAuraJorro-FranciscoR. Adrados, DiccionarioMicénico,τόμ.ΙΙΙ,Consejosuperiordeinvestigaciones scientíficas,Madrid1985-93.
Frisk: HjalmarFrisk, GriechischesEtymologischesWörterbuch,τόμ.Ι-ΙΙI,Carl WinterUniversitätsverlag,Heidelberg 1960-72.
LSJ: https://lsj.gr
LSJM AGreek-EnglishLexicon,compiledby H.G.LiddellandR.Scott,revisedby SirH.S.JoneswithassistanceofR. McKenzie,ClarendonPress,θ΄ἔκδ.ἐπηυξημένη,Oxford1996.
Fabricius1715,σελ.26.
,τὴνπρώτηνσυστηματικὴνγραμματικὴν
γλώσσῃ(πρώτηἡτῆςΣανσκριτικῆςὑπὸἸνδοῦPāṇini)ἥτις–παρὰτὴνσύγχρονονκαὶ τροποποιηθεῖσανὁρολογίαν–ἀποτελεῖσυνοπτικὴνκάτοψιντῶνθεμελιωδῶνἐννοιῶνἐν τούτῳτῷἐπιστημονικῷπεδίῳ.Πιθανώτατα ὁγραμματικὸςκατήγετοἐξἈλεξανδρείαςΑἰγύπτουμετὰΘρᾳκῶνπρογόνων.Ἐμαθήτευσε παρ᾽Ἀριστάρχῳκαὶἵδρυσενσχολὴνἐπὶτῆς νήσουῬόδου.ΜαθητὴςαὐτοῦὑπῆρξενὁΤυραννίωνοὗτινοςτὰςγνώσειςκαὶἱκανότητας ἐξυμνεῖὁῬωμαῖοςκαὶἑλληνομαθέστατοςΜᾶρ-
Διὰτὴνπατρότητατοῦκειμένουδιετυπώθησανἐνστάσειςπαλαιόθεν.Οἱσύγχρονοι ἐρευνηταὶἐρίζουνπερὶτοῦζητήματοςἐξάρχοντοςἀναιρετικῶςτοῦΒικεντίουντὶΜπενεντέττο.¹Τὸθεμέλιονἐπιχείρημαεὑρίσκεταιἤδη
ἐνπαραδιδομένοιςσχολίοις:²
ΘέλουcινοὖντινεcμὴεἶναιγνήcιοντοῦΘρᾳκὸcτὸπαρὸνcύγγραμμα,ἐπιχειροῦντεcοὕτωc: ὅτιοἱτεχνικοὶμέμνηνταιΔιονυcίουτοῦΘρᾳκὸc καὶλέγουcινὅτιδιεχώριζετὴνπροcηγορίανἀπὸ
τοῦὀνόματοcκαὶcυνῆπτετὸἄρθρονκαὶτὴν ἀντωνυμίαν·³ ἄραοὖνοὐκἔστιΔιονυcίουτοῦ Θρᾳκὸcτὸπαρὸνcύγγραμμα.
Ὅμωςἀδύνατονἀποκλεισθῆναιἐξέλιξινδιὰ τὰςθεωρίαςτοῦΔιονυσίουκατὰτὸνβίοναὐτοῦ,ὥστετότεοὐκἀντιφάσκειτὸμαρτυρούμενοντῇπαρούσῃδομῇτῆς ΓραμματικῆςΤέχνης.
ἩεἰσαχθεῖσαὑπὸΘρᾳκὸςὁρολογίαἴσως ξενίσῃτὸνσύγχρονονμέσονἀναγνώστην(τὰ σχόλιαἐπιχειροῦσιβοηθῆσαιαὐτῷκατὰτοῦτο).Ἰστέονὅτιἡταξινόμησιςκαὶσυστηματικὴ τῶννεωτέρωνσχολικῶνκαὶοὐχὶμόνονἐγχειριδίωνφέρουσιτρόπον,ἐπὶτὸπολύ,τῶν
¹ἸδὲdiBenedetto.
²Sch.Vat.,σελ.124.
³Πρβλσελ.49.
λατινικῶνγραμματικῶν·ὅθενκρίνονταιαὗται «παρείσακται»,καίτοισυχνάκιςχρησιμώταται κατ᾽ἔρευνανἙλληνικῆς.⁴ἩσύγχρονοςΓλωσσολογίαἵσταταιπλησιέστεροντῇπρακτικῇ τοῦἀρχαίουγραμματικοῦκαὶ
Τὰἐπίλοιπα,ἀποσπασματικῶςσῳζόμενα, τοῦΔιονυσίουἐξηγοῦνταικυρίωςὁμηρικὰζητήματα(μορφολογικά,γλώσσας,ἑτυμολογίας καὶλεξικολογικά,διευκρινίσειςπεριεχομένου,ἀθετήσεις,γενικώτεραθέματα).⁶Ἡμελέτητοῦ
Ὁμήρουκαὶἡἀναγκαίαδι᾽αὐτὴνὑποδομὴ πασιφανὴςκαθ᾿ὅλοντοῦσυγγράμματος.
Ἡἐπιμέλειατῆσδεἐκδόσεως(τὰ
, ἔντονα
στοιχεῖα,αἱἀραιώσεις,ἡστίξις,ὁ εἰςπαραγράφονχωρισμὸςτοῦκειμένου,οἱσυνοπτικοὶπίνακες,αἱἀπεικονίσεις)προσέδωκε μορφὴνπρωτοτύπῳπλησίονσυγχρόνῳγραμματικῇ,ἵναἡγνῶσιςτοῦτεχνικοῦλειτουργήσῃ καὶσήμερονπαιδευτικῶς,ὡςἀπὸἈρχαιότητος ἕωςπρὸὀλίγωναἰώνων-ἐνἈνατολῇκαὶΔύ-
σει.Ἥδεἔκδοσιςἐπιχειρεῖἐξᾶραιαὐτὴνταύτην τὴνπαιδαγωγικὴνδιάστασιντοῦἔργου:τὸ
εὔληπτον, εὐcύνοπτον καὶ
προτασσόμενον.⁷Ὁεἰδικός(φιλόλογος,γλωσσολόγος)δύναταιπροστρέχεινπρὸςἱστορικοκριτικὰςἐκδόσειςπρωτοτύπουδιὰτὰπεραιτέρωἀναγκαῖα.⁸Διετηρήθησαντὰc,Cτῶν
χειρογράφωνἀντὶτῶνσυγχρόνωνσ,Σ,ς.Τὰ ἑρμηνευτικὰσχόλιαἐξηγοῦνταιτὰςδυσκόπας
καί,σχετικῶς,ἀσυνήθειςπλέονλέξεις,τὴνμεταγραφὴντῶνπαραδειγματικῶνὁμηρικῶνστίχων,τὴνσχέσινκρατούσῃνῦνὁρολογίᾳ,ζητήματάτιναπραγματολογικὰκαὶἀξιολογικά.
Διάρθρωσιςτοῦσυγγράμματος
(α΄)ὉρισμὸςτῆςΓραμματικῆς.
(β΄)Ὁρισμὸςτῆςἀναγνώσεως.
(γ΄)Περὶτόνουκαὶσημείωνστίξεως.
(δ΄)Περὶῥαψωδίας(«ὁμηρ.παρεκβολή»). (ε΄)Περὶστοιχείου.
(Ϛ΄)Περὶσυλλαβῆς(μακρᾶς,βραχείαςκαὶ κοινῆς).
(ζ΄)Περὶλέξεωςκαὶλόγου.
(η΄)Μορφολογικόν:περὶὀνόματος·περὶ ῥήματος(συζυγιῶν,μετοχῶν)·περὶἄρθρου·περὶἀντωνύμιας·περὶπροθέσεως·περὶἐπιρρήματος·περὶσυνδέσμου.
5
Τῆcγραμματικῆcεἰμιτέχνηcπυξίον
εὔληπτον,εὐcύνοπτον,ἐcτενωμένον, cαφέc,καθαρόν,εὐκρινέc-γεγραμμένον
πρὸcπεῦcινἰθύνουcανεἰcἀποκρίcειc·
ὁγὰρτρόποcφέριcτοcεἰcτὸcυνέχειν
ἅπανλόγουμάχηματοῖcλογεμπόροιc.
1-6Τῆcγραμματικῆc...λογεμπόροις: ἀρχὴκώδικοςμετὰτῶν Ἐρωτημάτωνγραμματικῶνκαὶρἡτορικῶν,τῶν πάλαιἀποδιδομένωνἐσφαλμέναεἰςΔιονύσιον(ἰδὲκαὶ Schmidt,σελ.516-7)·καίπεροἱστίχοιπεριγράφουσιν ἄριστατὴνἐνταῦθακατάστασιν.1πυξίον: < πύξος (πυξάριον/τσαμσίριον,πρβλἀγγλικῷ
Büchse),ἡξυλείααὐτοῦκατάλληλοςδιὰπλακίδιαἐγχαράξεως·πρβλκαὶ
ΠερὶΓραμματικῆc
ηταῖcτεκαὶcυγγραφεῦcινὡcἐπὶτὸπολὺ λεγομένων.
1-3Γραμματικήἐcτιν...λεγομένων: ἐνσυνόλῳ,ὅδεὁρισμόςἐστιν
θαρόc, εὐκρινήc,ὅθενπαιδαγωγικώτατοςἐνδιδασκαλίᾳ καὶἐξυπηρετικώτατοςκατ᾽ἔρευναν.1
ὄνοματοῦδεπεδίουἐρεύνης·ἐτυμολογικῶς<
·
πρβλσελ.34.Ἀκατανόητοςἡδραστηριότηςτοῦγραμματικοῦἄνευτῆςπροϋπαρχούσηςγραπτῆςπαραδόσεωςκαὶτῆςἕωςμνημειακῆςἀξιολογήσεωςαὐτῆς.1 ἐμπειρία: ἡΓραμματικὴἑδράζεταιἐπὶμελέτηςφαινομένου· γνῶcιcδιὰλόγου (Com.Byz.,σελ.566),οὐχὶἐντύπωσιςτῶναἰσθήσεων.1-2παρὰποιηταῖcτεκαὶcυγγραφεῦcιν: ἐξὑπαρχῆςδιακρίνεταιὁποιητικός/στιχηρὸς λόγοςἀπὸτοῦπεζοῦ,καὶδὴκυρίωςὑπὸτὴνἔννοιαν τοῦπεζογράφουἀντιληπτὸςὁ
Μέρηδὲαὐτῆcἐcτινἕξ:πρῶτον, ἀνάγνω-
5 cιc ἐντριβὴcκατὰ προcῳδίαν·δεύτερον, ἐξήγηcιc κατὰτοὺcἐνυπάρχονταcποιητικοὺcτρόπουc·τρίτον, γλωccῶν τεκαὶ ἱcτοριῶν πρόχειροc ἀπόδοcιc·τέταρτον, ἐτυμολογίαc εὕρεcιc· πέμπτον, ἀναλογίαcἐκλογιcμόc·ἕκτον, κρίcιc
10 ποιημάτων (ὃδὴκάλλιcτόνἐcτιπάντωντῶν ἐντῇτέχνῃ).
4-5 ἀνάγνωcιc
καὶἐνγένει τρέπωεἰςἔναρθρονλόγοντὸγράμμα, κυρίωςἠχηρῶςἐνἈρχαιότητικαὶοὐχὶμόνοννοερῶςὡς ἐννεωτέροιςἀναγνώσταις.5ἐντριβήc: ἔμπειρος·πρβλ Πλάτωνος Νόμοις 769B: ἐπεὶἐντριβήcγεοὐδαμῶcγέγονατῇτοιαύτῃτέχνῃ (τῇτῶνζωγράφωνἐνΠλάτωνι).
5 προcῳδίαν: < πρός + ᾠδή·τὰτῷᾄδεινσυνηρτημένα στοιχεῖατοῦλόγουκαὶτὰσημεῖατῶντόνων·ὡςἐπέβαλλενἄραἡτότ᾽ἐκφορὰτῶνμακρῶνκαὶβραχέων.
6ἐνυπάρχονταc: παραδεδομένους,ἀλλὰκαὶκριθέντας ὡς δοκίμους (ἰδὲσελ.27).7 γλωccῶν: διαλεκτικῶν τύπωνἢκαὶἅπαξλεγομένων.7 ἱcτοριῶν: «ὑπαινιγμῶν»/«νύξεων».7-8πρόχειροc: ἕτοιμοc (Com.Mel. Diom.,σελ.14).8 ἐτυμολογίαc: <
ISBN: 978-618-5572-27-3