Νῖκος Γκίκας, «Ὁ μέγας ἑσπερινός» by Ἐκδόσεις Θεοδόση Αγγ. Παπαδημητροπούλου

Ἀνθοῦσα Μεσσηνίας 2022 Νῖκος Γκίκας Ὁ μέγας ἑσπερινός

Ὁμέγας

ἑσπερινός

Σειρά:Θέατρο

ΝῖκοςΓκίκας Ὁμέγαςἑσπερινός

ISBN:978-618-5572-12-9 Ἐξώφυλλο: Ὁμέγαςἑσπερινός·ψηφιακὴσύνθεσις.

Ἐκδότης:ΘεοδόσηςἈγγ.Παπαδημητρόπουλος ἈνθοῦσαΟἰχαλίας Μεσσηνία24002 τηλ.:2724023594 www.theodosispapadimitropoulos.gr info@theodosispapadimitropoulos.gr Προσωπικὸἱστολόγιο:http://www.dieleusi.gr

᾽Απαγορεύονταιἡἀναδημοσίευσις,ἡἀναπαραγωγή–ὁλική,μερικὴἢπεριληπτική–,ἡμετάφρασιςἢἡἀπόδοσιςκατὰπαράφρασινἢδιασκευὴντοῦ περιεχομένουτοῦβιβλίουκαθ᾽οἱονδήποτετρόπον–μηχανικόν,ἠλεκτρονικόν,φωτοτυπικόν,ἠχογραφήσεωςἢἄλλον–,ἄνευπροηγουμένηςγραπτῆς ἀδείαςτοῦἐκδότουκαὶ λεπτομεροῦς,δηλαδὴπλήρους,παραπομπῆςεἰς ταύτηντὴνἔκδοσινκαὶτὸνσυγγραφέααὐτῆς,ὡςσαφῶςπεριγράφουσινοἱΝόμοι2121/1993,2557/1997καὶἅπαντεςοἱἐνἙλλάδιἰσχύοντες κανόνεςτοῦΔιεθνοῦςΔικαίου. Τὰἀποκλειστικὰθεατρικὰκαὶραδιοφωνικά-

τηλεοπτικά-κινηματογραφικὰδικαιώματα,καθὼςκαὶἠχογραφήσεωςκαὶ ἀναγνώσεως,τοῦθεατρικοῦἔργουἀνήκουσινεἰςτὸνσυγγραφέα,εἰςτὸν ὁποῖονδύναταινὰἀποταθῇἐνδιαφερόμενοςπαραγωγός,θίασος,ὀργανισμὸςἢκαλλιτέχνηςδιὰτὴνπαροχὴνγραπτῆςἀδείας. Πᾶσαὁμοιότηςἐντὸς τῆςπλοκῆςτοῦδράματος–ἀποτελούσηςπροϊὸνμυθοπλασίας–μετὰπραγματικῶνπροσώπωνκαὶκαταστάσεωνεἶνεἐντελῶςτυχαίακαὶμήἠθελημένη ἐκμέρουςτοῦσυγγραφέως.

ΝῖκοςΓκίκας Ὁμέγας ἑσπερινός ἈνθοῦσαΜεσσηνίας2022

Οἱἐμφαντικοὶὀξυτονισμοί(λ.χ.ἀντί: αὐτὸεἶναι, αὐτόεἶναι)ὑποβοηθοῦν τὴνἀνάγνωσηκαὶσυνδυαζόμενοιμὲμήτονισμένεςλέξεις(ἀλλὰγραμματικῶς τονιζόμενες,λ.χ.ἀντί: αὐτόεἶναι, αὐτόεἰναι),καταδεικνύουντὴν μετρικὴνἀποτόνιση (ἴδεΘρασυβούλουΣταύρου ΝεοελληνικὴΜετρική,Ἰνστιτοῦτον ΝεοελληνικῶνΣπουδῶν-ἽδρυμαΜανόληΤριανταφυλλίδη,Θεσσαλονίκη1974, σελ.20-5),φαινόμενομήπεριοριζόμενοστὸνστιχηρὸλόγο,ἀλλὰπαρουσιαζόμενοκαὶστὸνκαθημερινό.

Πρόσωπα

ΣΠΗΛΙΟΣ,43ἐτῶν,ὁμικρότεροςγυιὸςτοῦΚΑΛΥΒΑ·πολέμησε

στηνἈντιστάσηκ᾿ἔπειταστὸνἘμφύλιομὲτοὺςἈντάρτες· μετὰτὸνἘμφύλιοὁπατέραςτουτὸνἔδιωξεἀπὸτὸσπίτι·

ἐπιστρέφειστὸχωριότου22χρόνουςκατόπιν,ζητῶνταςτὸ μερίδιοποὺτοῦἀναλογεῖἀπὸτὴνπατρικὴπεριουσία.

ΣΤΑΘΗΣ,46ἐτῶν,γυιὸςτοῦΚΑΛΥΒΑ.

ΑΝΤΡΕΑΣ,48ἐτῶν,γυιὸςτοῦΚΑΛΥΒΑ.

ΠΕΤΡΟΣ,51ἐτῶν,γυιὸςτοῦΚΑΛΥΒΑ.

ΕΛΕΝΗ,43ἐτῶν,σύζυγοςτοῦΣΤΑΘΗ,ὁμεγάλοςἔρωταςτοῦ ΣΠΗΛΙΟΥ.

ΟΥΡΑΝΙΑ,40ἐτῶν,σύζυγοςτοῦΑΝΤΡΕΑ.

ΜΑΡΙΑ,43ἐτῶν,σύζυγοςτοῦΠΕΤΡΟΥ.

ΓΙΩΡΓΟΣΚΑΛΥΒΑΣ,75ἐτῶν,πατέραςτῶντεσσάρωνἀνδρῶν, οἰνοποιός,αὐτοδίδακτοςζωγράφος·ἔχειζωγραφίσειτοὺς Τέσσερειςἑσπερινούς

ΦΙΛΙΩ,30ἐτῶν,οἰκονόμοςτοῦΚΑΛΥΒΑ.

ΣΕΒΗ,70ἐτῶν,ἡγρηὰοἰκονόμοςτοῦΚΑΛΥΒΑ.

ΛΑΜΠΡΟΣ,65ἐτῶν,πρόεδροςτοῦχωριοῦ,φίλοςκαὶσυμπολεμιστὴςτοῦΚΑΛΥΒΑ.

ΠΑΠΠΑ-ΤΑΚΗΣ,80ἐτῶν,ἱερεὺςτοῦχωριοῦ,φωνακλᾶς,χορευταρᾶς,χωρατατζῆς,«ἀγριάνθρωπος». ΣΑΡΑΦΗΣ,65ἐτῶν,τοκογλύφος.

ΑΡΓΟΣ,50ἐτῶν,ὁτρελλὸςτοῦχωριοῦ,παιδικὸςφίλοςτοῦ ΣΠΗΛΙΟΥκαὶτοῦΝΤΟΥΣΙΑ. ΝΤΟΥΣΙΑΣ,55ἐτῶν,ἀδελφὸςτῆςΕΛΕΝΗΣ,πρώηνλῃστὴςκαὶ παράνομος,μέθυσος·στὸνἘμφύλιοπολέμησεκαὶμὲτὶςδύο πλευρές·ὁπατέραςτουἐκτελέστηκεἀπὸτοὺςἀντάρτεςλόγῳ παρεξηγήσεως.

ΝῖκοςΓκίκας

ΣΕΡΚΑΝΟΝ,50ἐτῶν,Βρεττανός·συστήνεταιὡς ἐκπρόσωπος τοῦΣτέμματος·ἔρχεταιστὸχωριὸμὲσκοπὸν᾿ἀποκτήσῃ τὸν Μέγανἑσπερινόν,γιὰτὸνὁποῖογνωρίζειἀπὸτὰχρόνια τῆςΚατοχῆς,ὅτανκρυβόταντραυματισμένοςστὸσπίτιτοῦ ΚΑΛΥΒΑ.

ΕΝΩΜΑΤΑΡΧΗΣ,45ἐτῶν,φιλοχουντικός.

ΛΑΙΜΟΣ,53ἐτῶν,ἐντεταλμένοςτῆςτότεστρατιωτικῆςΔικτατορίαςἐπισκέπτεταιτὸχωριό,παρακολουθῶνταςτὸνΣΕΡ ΚΑΝΟΝ.

ΜΠΕΡΟΣ,40ἐτῶν,βοηθὸςτοῦΛΑΙΜΟΥ.

ΒΕΛΗΣ,78ἐτῶν,οἰνοποιός·ἀνταγωνιστὴςκ᾿ἐχθρὸςτοῦΚΑΛΥΒΑ.

ΜΕΓΑΣΕΣΠΕΡΙΝΟΣ,ὁΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣΜΙΧΑΗΛ.

Πρᾶξιςπρώτη

Πρόλογος

Ὁ ΜΕΓΑΣΕΣΠΕΡΙΝΟΣ στὸμέσοντῆςσκηνῆς,φωτιζόμενοςἀπὸβαθυγάλαζοκαὶἰῶδεςφῶς,ποὺκαθιστοῦντὸπερίγραμματῆςμορφῆςκαὶ τὸπρόσωποδιακριτὰστὸσκότος.Κρατεῖραβδὶστὸδεξιὸχέρικαὶ σφαῖρασὲμέγεθοςἐπιτραπεζίαςὑδρογείουστὸἀριστερό.

ΜΕΓΑΣΕΣΠΕΡΙΝΟΣ: Γλῶσσαἀνεξήγητηἀνθρώπωνποὺπάθη ἱστορεῖ:σπαθὶκαὶγλῶσσαπύρινηπάνωἀπ᾿τὸντόποβασιλεύει.Κ᾿οἱδύοτουςπαιδιὰτοῦδιχασμοῦ,ἐκείνουποὺ χωρίζειὅμοιουςκαὶμὲτὸαἷματοῦἀδελφοῦφιλονικοῦν.Κανείςστὸνκόσμοτοῦτοδὲνκατάλαβεποιόεἰναιτὸκλειδὶτοῦ παραδείσου...᾿Μονοιάστε:τοῦτομόνον!Σεῖςποὺθὰγίνετε

ἐπανάσταση, ξεσηκωμό, κάτικαινούργιο.Ἡἱστορίααὐτὴδένεἶναι γιὰτὴνἔχθρα,τὴνἐκδίκησηκαὶτὸνξεσηκωμὸ-τὸκρῖματοῦ

νὰἱστορήσω.Στ᾿ἀρχαῖαἔπηἡρώωντὸπρῶτομερτικὸτοῦ μύθουγίνεταιγνωστὸἀπὸἀρχῆς,μὲλίγαλόγια.Ἀνώφελο ἐδῶ,γιατ᾿ἡἱστορίαεἶναιαὐτή:χέρι-μαχαῖριἀδελφοῦπάνωσ᾿ ἀδέλφι!Ἐσεῖςποὺμ᾿ἀκοῦτετώρακαλάκαταλαβαίνετε.Δέν ἔχεισημασίαἡἱστορία,δένὑπάρχειἱστορία,μόνονἔχθρα, διχασμός,κάτωλάβαρα,σημαῖεςκαὶμετόπες,σήματακαὶ σημάδια,ποὺὁλοέναἀλλάζουνβαπτίζονταςτὴνἔχθρα

μάρτυρεςαὐτῆςτῆςἱστορίαςμήνἀναζητῆτενὰβρῆτετίἐχει γίνει...Δένἦρθαἐδῶἄγγελοςκακῶν-ὅσασυνέβησανπαληὰ

ἀδελφοῦσὲἀδελφό.Ἐτούτηἡἱστορίαεἶναιὅλατ᾿ἀνάποδα, ποὺπάεινὰπῇτὰἴσια.Εὐθύς,ἐδῶκαὶτώραἀποφασίστε:

νὰσκύψετετὴνκεφαλὴκαὶνὰτραπῆτεσὲφυγὴἢνὰνικήσετε τὸμῖσος.Ν᾿ἁπλώσετετὸχέριδίπλασαςκαὶνὰπιστεύσετε σ᾿ὅ,τισᾶςζητῶ.Ν᾿ἀναζητήσετε,ὅσοπροχωρεῖἡἱστορία, νὰβρῆτεμόνοιτὸν Μέγανἑσπερινόν Μόνοι;Κανείςσ᾿ αὐτὸντὸνμῦθοδένμπόρεσενὰβρῇτὸν ΜέγανἙσπερινόν. Κανένας,καὶσᾶςτὸλέγωἄλλημιὰφορά:κανένας!Ὅλοι μαζί,ὅμως–ὅσοιεὐθὺςθὰδῆτε–,μποροῦσαν·ὅλοι μαζὶἀκόμητὸμποροῦν.Ὅλοι–σὰνἕναςἄνθρωπος –μπορεῖτε.Πιστεύετεἢδένπιστεύετε,τώραεἶναιἡ ὥρανὰλογαριαστῆτε.Σηκῶστετὸδεξίσαςχέρι,περάστε τὸἀπ᾿τοὺςὤμουςκείνουποὺεἶναιδεξιά,τὸἀριστερὸγιὰ τὸνἀριστεράσας.Μήντὸκαλοσκεφτῆτε,κάντετὸσὰνἆναι τὸκαπρίτσιοσας,ἡτελευταία᾿πεθυμιὰτοῦμελλοθάνατου, ἀπ᾿ὅπουἐξαρτᾶταιὁσκοπόςτου.Ἐμπρός,κάντετο!(Μικρὴ παύση.)Τὸκάνατελοιπόν...Μάθετετότεπὼςμπροστάσας στέκεται Ὁμέγαςἑσπερινός,ἐκεῖνοςποὺτόσοικαὶτόσοιθὰ ψάξουνγιὰναὐροῦνἐδῶ,εὐθὺςἀμέσως. Θαῦμα θὰποῦνε κάποιοι! Θαῦμα;Κάθεστεἥσυχοι,ἀγκαλιασμένοιαὐτὴντὴ λίγηνὥρα,ἀφοσιωμένοιστὰλόγιακάποιουποὺοὔτεξέρετε ἂνὑπάρχῃ–θὰσᾶςτὸἀποδείξῃἡἴδιαἡἱστορίατοῦτο –κιὅμως,αὐτὴἡλίγηὥραεἶναιἀρκετή.Γιὰλίγεςστιγμὲς ᾿μονοιάσατε–μονάχαγιὰλίγες!–καὶδῆτετίσυνέβη!Κάνατε αὐτὸποὺτόσοιἄλλοιδὲνκατάφερανποτέ:᾿Μονοιάσατεκαὶ γεννήσατετὸθαῦμα.Σεῖςὅλοιεἶστεαὐτὸτὸθαῦμα!Ἐγὼποὺ βλέπωπρόσωποΘεοῦκ᾿ἐσεῖςκατάγναντα.Κυττῶκαὶδέν

10 ΝῖκοςΓκίκας

σᾶςκρύβωὅ,τιβλέπω:γίνατε ὅμοιοιΘεοῦ.Σεῖς,λοιπόν,εἶστε Ὁμέγαςἑσπερινὸς ποὺψάχνατε.ὍμοιοιΘεοῦἂνμείνετε, ὅσοθὰξετυλίγεταιτὸκουβάριτῆςἱστορίας,θ᾿ἀναγνωρίσετε τὸν Μέγανἑσπερινὸν ὅσωνδένἐπίστευσαν.

ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ διαβάζειἐφημερίδα.

ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ: ὉΘεοδωράκηςβρίσκεταιστὸΠαρίσι.

ΛΑΜΠΡΟΣ: Τί᾿ν᾿αὐτὰποὺλές;!Πότεἔγινεαὐτό; ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ (Δείχνονταςτὴνἐφημερίδα):Νά,ὁρίστε!Τὸγράφειἐδῶ: ἘνσυμφωνίᾳμετὰτοῦΓραμματέωςτοῦΡιζοσπαστικοῦ ΚόμματοςτῆςΓαλλίαςΖάν-ΖὰκΣερβάν-Σρεμπέρ...

Ὁμέγαςἑσπερινός: Πρᾶξιςπρώτη 11 Σκηνὴπρώτη Καφενεῖο. Ἡ ΦΙΛΙΩ συγυρίζειπίσωἀπὸτὸνπάγκο.Σὲδύοἀπὸτὰτραπέζια κάθονταιμικρὲςσυντροφιὲςἀνδρῶν:στὸπρῶτοὁ ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ, ὁ ΠΑΠΠΑ-ΤΑΚΗΣ καὶὁ ΛΑΜΠΡΟΣ·στὸδεύτερο ΤΡΕΙΣΑΝΔΡΕΣ ντυμένοιφτωχικά.Ὁ

(Ξεφυλλίζονταςτὴνἐφημερίδα):Τίμουρμουρᾶς ἐκεῖ,παππᾶ; ΠΑΠΠΑ-ΤΑΚΗΣ:

! ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ: Ἀμφισβητεῖςτὴνἀνακοίνωσητῆςκυβερνήσεως;Ξέρειςκάτιπαραπάνω; ΠΑΠΠΑ-ΤΑΚΗΣ: «Κάνετὸκακὸμιάκ᾿ἔξω,ἀλλὰτὸκαλὸδίνε τοσιγά-σιγά»,¹αὐτόξέρωνὰπῶ. ¹ΚατὰτὸρηθὲντοῦΜακιαβέλλι: Πρέπει,λοιπόν,καταλαμβάνωνσυνετὸςτὴν ἐξουσίαν,ἀμέσως–διὰμιᾶς!–νὰσυνυπολογίσῃκαὶνὰμεταχειρισθῇὅλατ᾿

ΛΑΜΠΡΟΣ: ΤὄκανετὸθαῦματουὁΓάλλος! ΠΑΠΠΑ-ΤΑΚΗΣ (Χαμηλόφωνα):Μπαρμπούτσαλα. ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ

Λέγω: μπαρμπούτσαλα

ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ: ὉΠαπαδόπουλοςφέρθηκεἔξυπνα.ΜπουντρούμιασετὸνΚαράγιωργακαὶτοὺςδικούςτου,καὶπάει -τέλειωσετὸπανηγύρι!(Δείχνονταςτὴνἐφημερίδα:)Τοῦτος δῶεἶναιμαρίδα·τὰσκυλόψαραμπῆκανφυλακή!

ΠΑΠΠΑ-ΤΑΚΗΣ: Κ᾿ἐγὼσοῦλέωὅτιτὸνἐσφίξανεἀπ᾿ἔξω!Γιὰ τὸνΚαράγιωργακαὶτὸνΣταυράκηἦρθεὁΓάλλος.Κιἀφοῦ δένμποροῦσενὰκερδίσῃἀμνηστίαγιὰπολιτικοὺςκατάδικους,συμφώνησανμὲτὸν«ἀσβὸ»²νὰδοθῇχάρησ᾿ἕναν πολιτικὸκρατούμενο.

ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ: Τὸἴδιοπρᾶμαλές,μωρὲπαππᾶ!

ΠΑΠΠΑ-ΤΑΚΗΣ: Ὄχι,δέλέωτὸἴδιο!Ἄλλοπολιτικὸςκρατούμενοςκιἄλλοπολιτικὸςκατάδικος.Παλάντζα, διπλωματία,ἀπ᾿ἔξωἦρθεἡδιαταγή,καὶτὴνἐξετέλεσεκατὰ γράμμα!

ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ: Τίλές,μωρέ;!ΚαὶτὸνΘεοδωράκηγιὰμέσα τὸνεἴχανε!Θυμᾶσαιπού...

ΠΑΠΠΑ-ΤΑΚΗΣ: Καλά,καλά!Ἀλλοῦαὐτά!Ἂνεἶχεἄντεραὁ Παπαδόπουλος,ἂςἄφηνετὸνΚαράγιωργαἢκάποιονἄλλο! Ὁ ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ

ἀποκτᾷμ᾿εὐεργεσίεςὕστερατηνἀγάπητων (ΝικολὸΜακιαβέλλι-Θεοδόσης Ἀγγ.Παπαδημητρόπουλος, Ὁἡγεμόνας-Μακιαβέλλι,ἐκδ.ΘΑΠ,2α ἔκδ., Ἀθήνα2018,σελ.54). ²ΠαρατσοῦκλιτουΓεωργίουΠαπαδοπούλου,ποὺτοῦτὸεἶχανβγάλειοἱ συμμαθητέςτουστὴΣχολὴΕὐελπίδων.

12 ΝῖκοςΓκίκας

ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ:

σου,λέωἐγώ;Ἄντεγιατὶξεκούτιανεςμοῦφαίνεται,καὶδέν ξέρειςτίξεστομίζεις! ἀναγκαῖαβίαιαμέτρα,ὥστενὰμήεὑρίσκεταισὲἀνάγκηνὰτ᾿ἀνανεώνῃσυχνά· οὕτως,μὲτὴνκατάπαυσίτωνδίδεικαὶκάποιανἀσφάλειαστοὺςἀνθρώπουςκαὶ

σηκώνεταικαὶπαίρνειτὸνκαφέτουκαθὼςκαὶτὴν ἐφημερίδα.

Παππᾶ,δὲνπᾶςνὰπῇςτὰ«πατερημά»

Ὁμέγαςἑσπερινός

13 Ὁ ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ πλησιάζειτὸτραπέζιμὲτὴνπαρέατῶν

ΑΝΔΡΩΝ

ΛΑΜΠΡΟΣ: Μήντοῦπηγαίνῃςκόντρα,παππα-Τάκη!Τοῦτος δῶδὲντὄχεισὲτίποτανὰπιάσῃτὴνκόλλακαὶν᾿ἀρχίσῃ

ποὔχωπλάιστὸκοτέτσι! Οἱ ΤΡΕΙΣΑΝΔΡΕΣ καὶὁ ΛΑΜΠΡΟΣ γελοῦν. Εἰσέρχονταιὁ ΚΑΛΥΒΑΣ καὶὁ ΠΕΤΡΟΣ.Πλησιάζουνστὸνμπεζαχτά.³ Ὁ ΠΕΤΡΟΣ ἀνοίγειτὸσυρτάρι. ΠΕΤΡΟΣ: Ἕντεκαδραχμές. Ὁ ΠΕΤΡΟΣ κλείνειτὸσυρτάρι. ³Τοσυρτάριμὲτὰχρήματαστὰκαταστήματα.

: Πρᾶξιςπρώτη

ΤΡΙΩΝ

καὶκάθεταιμαζίτους.Ἀπὸτὴνπόρταποὺὁδηγεῖστὸπάνω πάτωμα,εἰσέρχεταιἡ ΣΕΒΗ καὶπλησιάζειστὸννεροχύτη.Ἀρχίζεινὰ πλένῃκαὶψιθυρίζειστὴ ΦΙΛΙΩ

νὰγράφῃ. ΠΑΠΠΑ-ΤΑΚΗΣ: Σίγαμὴφοβηθῶτὸρέμπελο!(Φωνάζοντας:) Τοῦἐθίξαμετὸν«μέγανἡγέτην»! Στρέφονταιὅλοικαὶτὸνκυττάζουν. ΕΝΩΜΟΤΑΡΧΗΣ: Τοῦτος,ὅμως,σοῦδίνειτὰλεφτά,παππᾶ, γιὰνὰφτειάξῃςκαμπινέ!Καὶτόσαἄλλα... ΠΑΠΠΑ-ΤΑΚΗΣ (Δυνατά,εἰρωνικά,μὲστραμμένητὴνπλάτηστὸν ΕΝΩΜΑΤΑΡΧΗ):Δέμοῦχρειάζεται!Καλὸςεἶναικιὁἀπόπατος

ΝῖκοςΓκίκας ΚΑΛΥΒΑΣ (Δείχνονταςτοὺςθαμῶνες):Τίπερίμενες;Νὰσὲπληρώσουνεσὲλίρεςγιὰἕνανκαφέ; ΠΕΤΡΟΣ: Τίθὰκάνουμε; ΚΑΛΥΒΑΣ: Ὅ,τιπρέπει θὰκάνουμε!Θὰμιλήσωἐγώ.Φιλιώ! Πήγαινεφέρετὰτεφτέριαμου!Σέβη,φέρεκάναοὖζο! ΣΕΒΗ: Μάλιστα! Ἡ ΦΙΛΙΩ χάνεταιπίσωἀπὸτὴνπόρτα.Ὁ ΚΑΛΥΒΑΣ καὶὁ ΠΕΤΡΟΣ κάθονταιμόνοιστὸτραπέζιδίπλαστὸνπάγκο.Ἡ ΣΕΒΗ φέρνειτὰ οὖζακ᾿ἐπιστρέφειστὸννεροχύτη.Εἰσέρχεταιὁ ΣΑΡΑΦΗΣ. ΣΑΡΑΦΗΣ: Καλημέρα! Τὸνχαιρετίζουνὅλοιἐκτὸςἀπὸτὸν

ΚΑΛΥΒΑ καὶτὸν ΠΕΤΡΟ ΠΕΤΡΟΣ (Κάνονταςνὰσηκωθῇἀπὸτὴθέσητου):Τίθέλειτούτ᾿ἡ ὕαιναἐδῶ; Ὁ ΚΑΛΥΒΑΣ τὸνσυγκρατεῖἀπὸτὸχέρικαὶτὸνκαθίζεικάτω. ΚΑΛΥΒΑΣ: Ἠρέμησε,μωρέ,ποὺἀμέσωςπετάχτηκεςγιὰκαβγά! Μέσαἀπ᾿αὐτὴντὴνπόρταὅλοιπελάτεςεἶναι!Θὰπιῇτὸν καφέτουκαὶθὰφύγῃ. Ὁ ΣΑΡΑΦΗΣ κάθεταιστὸτραπέζιδίπλαἀπὸτὴνἔξοδοκαὶχτυπάει παλαμάκια.

ΣΑΡΑΦΗΣ: Κυρα-Σέβη,ἕναγλυκὺβραστό!Μὲπαχὺκαϊμάκι, ἀσ᾿τονὰπάρῃ! Ἡ ΣΕΒΗ τοῦγνέφεικ᾿ἑτοιμάζειτὸνκαφέ.Εἰσέρχεταιὁ ΣΠΗΛΙΟΣ, μὲμούσια,φορῶνταςτραγιάσκακαὶτριμμένοσακάκι·κρατεῖμικρὴ βαλίτσα.Κάθεταιστὸτραπέζιποὺβρίσκεταιστὴνἄλληπλευρὰτῆς ἐξόδου,ἀπέναντιἀπὸτὸν ΣΑΡΑΦΗ.Ὁ ΠΕΤΡΟΣ τὸνκυττάζει.

ΠΕΤΡΟΣ: Ποιόςεἰν᾿τοῦτοςπάλι;

ΚΑΛΥΒΑΣ: Ποιόςξέρει;Κάναςκαταλαχάρης⁴θἆναι.

ΠΕΤΡΟΣ: Δέμ᾿ἀρέσουντὰμοῦτρατου. Ὁ ΚΑΛΥΒΑΣ στρέφεταιπρὸςτὸν ΣΠΗΛΙΟ

ΚΑΛΥΒΑΣ: Μὰδέφαίνονταιτὰμοῦτρατου.

ΠΕΤΡΟΣ: Γι᾿αὐτόκαὶδέμ᾿ἀρέσουν.Μπῆκεδίχωςνὰβγάλῃ τὴντραγιάσκα.ΚαὶκάθισεδίπλαστὸΣαράφη.Κιὅλοκυττάει

Ὁμέγαςἑσπερινός: Πρᾶξιςπρώτη

τραπέζιτουκαὶπαίρνειπαραγγελία. ΚΑΛΥΒΑΣ: Πάψε,Πέτρο,κιἄσετὴντρέλλασουστὴνἄκρη! ΠΕΤΡΟΣ: Νὰδῇςποὺτοῦτοιοἱδύοεἶναισυνεννοημένοιμὲ τὸνΒελῆ.Αὐτόνεπεριμένουν,καὶδέμοῦτὸβγάζειςἀπὸτὸ μυαλό! ⁴Ὁ ξένος,ὁ περαστικός

χάμω,σὰνὰμήθέλῃνὰφανῇἡφάτσατου. Εἰσέρχεταιἡ ΦΙΛΙΩ κρατῶνταςτὰτεφτέρια.Τ᾿ἀφήνειστὸτραπέζι τουςκαὶπηγαίνειπίσωἀπὸτὸνπάγκο,μαζὶμὲτὴ ΣΕΒΗ·ἐκείνη τῆςψιθυρίζεικάτι,κυττάζονταςτὸν ΣΠΗΛΙΟ.Ἡ ΦΙΛΙΩ πηγαίνειστὸ

ΝῖκοςΓκίκας

ΚΑΛΥΒΑΣ: Ἀσ᾿τουςνὰτὸνπεριμένουν.Ἐμεῖςτὴδουλειάμας.

Ἡ ΣΕΒΗ περνάειἀπὸμπροστάτουςμὲτὸνκαφὲτοῦ ΣΑΡΑΦΗ.

ΚΑΛΥΒΑΣ: Σέβη!Ὁκαφὲςἀπὸμένα!

Ἡ ΣΕΒΗ γνέφεικαὶπροχωρεῖ.

ΠΕΤΡΟΣ: Νάποὺπιάσαμεκαὶφιλίεςμὲτὰκοράκια!

Ἡ ΣΕΒΗ ἀκουμπάειτὸφλιτζάνικαὶτὸνερὸστὸτραπέζι.Ὁ ΣΑΡΑΦΗΣ τῆςδίνειεἰκοσάρικο.

ΣΑΡΑΦΗΣ: Κράτατὰρέστα!

ΣΕΒΗ: Ὁκαφὲςεἶναιἀπὸτὸἀφεντικόμου.

Ἡ ΣΕΒΗ φεύγεικαὶξεκινάειστὸνπάγκοτης.Ὁ

ἀμήχανοςκ᾿ἐνοχλημένος.Σηκώνειτὸποτῆρικαὶχαιρετίζειτὸν ΚΑΛΥΒΑ. ΚΑΛΥΒΑΣ: Ὥρασουκαλή!(Πιάνειτὴ ΣΕΒΗ ἀπὸτὸχέρι,καθὼς ἐκείνηπερνάειἀπὸμπροστάτου:)Εἰκοσάριεἶχε;(Ἡ ΣΕΒΗ γνέφει: «ναί».)Θέλεινὰτοὺςἔχῃὅλουςἀπὸκάτω,ὑποχρεωμένους. Ἤξερεπὼςδέθἄχῃςνὰτοῦδώσῃςρέστα. ΣΕΒΗ: Ἔννοιασου,καὶθὰτὸνἔστελναστὸνμπακάληνὰχαλάσῃ-ἤθελεδένἤθελε! ΚΑΛΥΒΑΣ: Καλύτεραἔτσι!Τώραἔχειτὴνὑποχρέωσηαὐτός. ΠΕΤΡΟΣ: Σιγάτὴν ὑποχρέωση!Αὐτὸτὸγομάρι...

ΣΑΡΑΦΗΣ χαμογελάει

ΚΑΛΥΒΑΣ: Πάψε,Πέτρο,καὶβλέπενὰμαθαίνῃς...Ἄντραςεἶσαι ἐσύ,μωρέ,ἢπαιδάκι;Τίποταδὲνκαταλαβαίνειςπιά;Τὸξέρω πὼςδένὑποχρεώνεται.Τὸξέρεικ᾿ἐκεῖνοςπὼςτὸξέρω.Ἀπὸ ἐγωισμόπῆγενὰπληρώσῃμ᾿εἰκοσάρικοἕνανκαφὲποὔχει μισὴδραχμή.Γιὰνὰφανῇἀπὸπάνω.Ὅμωςδέντοῦ᾿γινε ἡχάρη.Καλύτερανὰνομίζῃπὼςτὸνπεριφρονῶ,παρὰπὼς μοῦ᾿δωσεἐλεημοσύνη. Εἰσέρχεταιὁ ΒΕΛΗΣ.Κυττάζειἀριστερὰτὸν ΣΑΡΑΦΗ,δεξιὰτὸν ΣΠΗΛΙΟ καὶχαιρετίζειδυνατά.

ΒΕΛΗΣ: Καλημέρασὲὅλους! ΛΑΜΠΡΟΣ: Καλημέρα,καπεταν-Βελῆ!

Οἱὑπόλοιποι,πλὴντοῦ

ΣΕΒΗΣ

,τοῦ

,τοῦ ΠΕΤΡΟΥ καὶ

ΒΕΛΗΣ πλησιάζειτὸντραπέζιτοῦ

Ὁμέγαςἑσπερινός: Πρᾶξιςπρώτη 17

Ἡ

ΣΠΗΛΙΟΥ

ΚΑΛΥΒΑ

τῆς

,τὸνχαιρετίζουν.Ὁ

ΚΑΛΥΒΑ καὶτοῦ ΠΕΤΡΟΥ.Ὁ ΚΑΛΥΒΑΣ κάνεινόημαστὴ ΣΕΒΗ.Ἡ ΣΕΒΗ πλησιάζει. ΚΑΛΥΒΑΣ (Πρὸς ΒΕΛΗ):Κάτσε,Βελῆ!(Πρὸς ΣΕΒΗ:)Φέρ᾿του κάτινὰπιῇ. ΒΕΛΗΣ: Ὄχι,εὐχαριστῶ!Ἦρθαμόνον᾿ἀκούσωτίἐχειςνὰμοῦ πῇς,καὶθὰφύγω.

ΣΕΒΗ ἐπιστρέφειστὸνπάγκο. ΚΑΛΥΒΑΣ: Γιὰποιόθέμα; ΒΕΛΗΣ: Δέσοῦ᾿πεὁπρόεδρος; ΚΑΛΥΒΑΣ: Καλύτερανὰτὸἀκούσωἀπὸσένα.

ΝῖκοςΓκίκας

ΒΕΛΗΣ (Κυττάζειτὸν ΠΕΤΡΟ καὶχαμογελάει):Παλληκάριὁγυιός σου,καὶνοικοκύρης!ΣυναντηθήκαμετὶςπροάλλεςστὰΚάτω Ἀμπέλια,πάνωστὴφοράδαἦταν.(Πρὸς ΠΕΤΡΟ:)Σοῦφώναξα, μὰδένἀποκρίθηκες.

ΠΕΤΡΟΣ: Δένἔβλεπαποιόςφώναζε-εἶχακατάματατὸνἥλιο.

ΒΕΛΗΣ: Ἦτανσούρουπο.

ΠΕΤΡΟΣ: ὉἥλιοςτοῦΜαγιοῦτυφλώνεικαὶστὸσούρουπο-δέ σ᾿τὄπανε; Ἡ ΦΙΛΙΩ πηγαίνειτὸοὖζοστὸν ΣΠΗΛΙΟ,τὸπληρώνεταικ᾿ἐπιστρέφει στὸνπάγκο.

ΒΕΛΗΣ (Δείχνονταςμὲτὸβλέμμαπρὸςτὸν ΣΠΗΛΙΟ):Ποιόςνἆναι τοῦτος;Πρώτηφορὰτὸνβλέπω. ΚΑΛΥΒΑΣ: Κάναςπεραστικός... ΒΕΛΗΣ: Λοιπόν...(Πρὸς ΚΑΛΥΒΑ:)Λοιπὸνἔμαθατίγίνηκεπροχτὲςστὸνκάμπο,καὶστενοχωρήθηκα,νὰξέρῃς.Κρῖμα!Ἡμισὴ σοδειὰχαμένη.(Κατεβάζονταςτὸντόνοτῆςφωνῆς:)Τοὐλάχιστον συνέβηΜάημῆνακαὶγλύτωσεςτὰσκαλίσματακαὶτὰποτιστικά.

Ποιόςδιάολοςνὰπῆγεκαὶνἄρριξε καυστικὴποτάσα στὰβαρέλιασου,ρὲΚαλύβα; ΚΑΛΥΒΑΣ (Σκύβονταςτὸκεφάλι):Τίνὰσοῦπῶ,Βελῆ; ΒΕΛΗΣ: Μὰὅλοιξέρουνπὼςτὰμεσιανὰἀμπέλιατὰπότιζες μ᾿ἐκεῖνατὰβαρέλια.

ΚΑΛΥΒΑΣ: Ναί,νἆναικαλάαὐτὸςποὺτὸσκέφτηκε. ΒΕΛΗΣ: Καυστικὴποτάσα,εἴπανε. ΚΑΛΥΒΑΣ: Ναί... ΒΕΛΗΣ:

Ὁμέγαςἑσπερινός: Πρᾶξιςπρώτη

Ὁ ΚΑΛΥΒΑΣ σηκώνειτὸκεφάλικαὶτὸνκυττάζῃ.

ΚΑΛΥΒΑΣ: Τίνὰσοῦπῶ;..Δὲνξέρω...Ὅ,τιἔγινε,ἔγινετώρα.

ΒΕΛΗΣ: Καὶτίθὰκάνῃς;

ΚΑΛΥΒΑΣ: Σὰντίθέςνὰκάνω;

ΒΕΛΗΣ: ΤίσοῦεἶπεἡΧωροφυλακή,βρὲἀδερφέ;Θὰτοὺς βροῦνε;Θ᾿ἀποζημιωθῇςγιὰτὴζημιά;Πέντεχιλιάδεςρίζες γίνανμπούρμπερη,δεκάξιστρέμματακαὶβάλε!

ΚΑΛΥΒΑΣ: Εἶναικαὶτ᾿ἀμπέλιαπέρα,στὰΜακελειά.

ΒΕΛΗΣ: Καὶτίθὰβγάλῃςμ᾿ἐκεῖνα,ρὲΚαλύβα;Μὲπεντακόσιες ρίζεςθὰτὰγεμίσῃςὅλατοῦτα;(Δείχνειτὰβαγένια.)

ΚΑΛΥΒΑΣ: Τίθέςκ᾿ἦρθεςσήμεραἐδῶ,Βελῆ; Ὁ ΒΕΛΗΣ ρουφάειτὸνκαφέτου.

ΒΕΛΗΣ: Ἄκου,Καλύβα.Μπορεῖνἄμαστεἀνταγωνιστές,μπορεῖ οἱπατερᾶδεςκ᾿οἱπαπποῦδεςμαςνὰμήμιλοῦσαν,ὅμωςτὸ ἄδικοδέντὸχωράεικαρδιὰἀνθρώπου.Καταστράφηκες,ἔχασεςσχεδὸνὁλόκληροτὸβιόςσου,κ᾿οἱἐμπόροιθὰζητήσουν πίσωτὶςμπροστάντζες,ὅτανδοῦνπὼςδένἔχειςκρασὶνὰ τοὺςπουλήσῃς.Μὲδύοστρέμματατόποκαὶμ᾿ἐκεῖνατὰ λουρίδιαποὔχειςἔξωἀπὸτὸχωριὸδὲνθὰβγάλῃςοὔτετὸ κρασὶτῆςχρονιᾶςγιὰἐδωμέσα.Ἐγὼθέλωνὰβοηθήσω. ΚΑΛΥΒΑΣ: Ἐσύ; ΒΕΛΗΣ: Ναί! ΚΑΛΥΒΑΣ: Καὶπῶςθὰμὲβοηθήσῃςἐσύ,ρὲΒελῆ;

ΝῖκοςΓκίκας

ΒΕΛΗΣ: Τὰμεσιανὰἀμπέλιαδὲνπιάνουνμίαπιά.Ἄκουσα–δηλαδὴὁγεωπόνοςποὺἦρθεπροχτὲςκαὶτὰεἶδε,τὄλεγε στὴνἀγορά–πὼςκάηκανμέχριρίζα.Καὶτὸχῶμαδηλητηριάστηκε,θέλεικαθάρισμακαὶχρόνογιὰνὰβλαστήσῃπάλι. Θέλεικαὶλεφτά.Ἐγὼεἶμαιδιατεθειμένοςνὰσ᾿τὸπληρώσω τὸχωράφι—καίτὰεἴκοσιστρέμματα–σὰνἆτανἀμπέλι· καταλαβαίνεις,στὴντιμὴποὺπρέπει.

ΚΑΛΥΒΑΣ: Καὶτίθὰκαταλάβῃς; ΒΕΛΗΣ: Τίπρᾶγμα;

ΚΑΛΥΒΑΣ: Λέω...Γιὰποιόλόγοὅλοαὐτό;

ΒΕΛΗΣ: Γιὰτὸκαλόσου,Καλύβα.Σ᾿ἕξιμῆνεςθἄρθουνοἱ ἐμπόροι,καὶτίθαὔρουννὰφορτώσουν;Τίθὰκάνῃςτότε; ΚΑΛΥΒΑΣ: Γιὰτὸκαλόμου...(Ἀδειάζειτὸποτῆριμὲτὸοὖζοστὸ στόμα.)

ΒΕΛΗΣ: Ἔχωἕναφίλο-καλόπαιδί.Γεωπόνοςἀπὸτοὺςλίγους. Θὰτὸνφέρωἐδῶκαὶθὰτὸκαθαρίσουμετὸχωράφι.Θὰτὸ ξαναφυτέψω.Θὰκοστίσῃχρυσάφι,βέβαια,ὅμωςεἶναικαλός τόπος-κρῖμανὰπάῃχαμένος.Καί,ὅτανμὲτὸκαλὸξαναπάρῃς τὰπάνωσου,σ᾿τὸδίνωπίσωστὴντιμὴποὺτὸἀγόρασα.

ΚΑΛΥΒΑΣ: Μάλιστα!Σὰνὰλέμε,μοῦκάνειςχάρηδηλαδή.

ΒΕΛΗΣ: Χάρη!Ἐμπόριοεἶναι!Ἐπιχειρήσεις!Οὔτεμένασυμφέρεινὰἐρημώσῃὁτόπος.Ἂνἀρχίσουννὰκλείνουνἕνα-ἕνα τὰοἰνοποιεῖα,στὸτέλοςθὰπάψουννἄρχωνταικ᾿ἔμποροι.

ΚΑΛΥΒΑΣ: Καὶἡτιμὴσὰννἆτανἀμπέλι... ΒΕΛΗΣ: Ὅ,τιλένετὰχαρτιάσου. Ὁ ΚΑΛΥΒΑΣ μένεινὰτὸνκυττάζῃἐρευνητικά·στὰχείλησχηματίζεται ἀχνὸχαμόγελο.

Τὰλεφτάμουθὰσοῦδώσω,τὰλεφτάμουθὰμοῦδώσῃς πίσω.Ὅτανμπορέσῃςφυσικά-χωρίςπίεση.

ΒΕΛΗΣ: Ἂνπάλιδέθές,ὑπάρχεικιἄλληλύση... Ὁ ΚΑΛΥΒΑΣ τὸνκυττάζειεἰρωνικά.Ὁ ΒΕΛΗΣ δείχνειμὲτὰμάτιατὸν ΣΑΡΑΦΗ,ποὺπαρακολουθεῖἀπὸτὸτραπέζιτου.

ΒΕΛΗΣ: Τοῦ᾿χωμιλήσει.Δέχεταινὰσοῦδανείσῃὅσαθὰχρειαστοῦνγιὰνὰκαθαρίσῃςτὸχωράφικαὶνὰβάλῃςνέεςρίζες. Καὶνὰπληρώσῃτὶςμπροστάντζεςτῶνἐμπόρων.Μ᾿ἐγγυητὴ ἐμένα.Θὰτὸνξοφλήσῃςσὲπέντεχρόνια·κιἂνὄχι,θὰτὸν ξοφλήσωἐγώ. ΚΑΛΥΒΑΣ: Καὶτίκρασὶθὰπουλάωγιὰπέντεχρόνια,ρὲΒελῆ; ΒΕΛΗΣ: Κρασὶ θὰβροῦμε·θὰφέρωἐγὼἀπ᾿τὰχωριὰτοῦ Λόγγουκιὅσομένειἀπούλητοἀπ᾿τοὺςδικούςμας.Σκέψου το.Κρατᾶςτὸντόποσου,τὸνδουλεύεις,καὶσὲπέντεχρόνια ξεμπερδεύειςκαὶσυνεχίζειςἀποκεῖποὺἤσουν. ΚΑΛΥΒΑΣ: Κ᾿ἐσύ; ΒΕΛΗΣ: Ἐγὼτί; ΚΑΛΥΒΑΣ: Ἐσὺτίθὰβγάλῃςἀπ᾿ὅλοτοῦτο; ΒΕΛΗΣ: Μονάχατὸδιάφορο.Θὰσοῦδίνωκάθεχρόνοτὸ κεφάλαιοκαὶτοὺςτόκους,γιὰνὰπληρώσῃςτὸΣαράφη,καὶ τὰὑπόλοιπαθὰτὰκρατῶ. ΚΑΛΥΒΑΣ: Σὰνπολύδὲντὸἁπλώνειςτὸχέρι,ρὲΒελῆ; ΒΕΛΗΣ: Τίθὰπῇαὐτό; Ὁ ΚΑΛΥΒΑΣ σπρώχνειτὰτεφτέριαμπροστάτου. ΒΕΛΗΣ: Τί᾿ν᾿τοῦτα; ΚΑΛΥΒΑΣ: Δέςτακαὶπέςμουἐσὺτίεἰναι.

Ὁμέγαςἑσπερινός: Πρᾶξιςπρώτη

ΝῖκοςΓκίκας

Ὁ ΒΕΛΗΣ τ᾿ἀνοίγεικαὶδιαβάζει.

ΒΕΛΗΣ: Τοῦτα ἐδῶγράφουνξοφλημέναγραμμάτιακαὶβερεσέδιαἄλλων.

ΚΑΛΥΒΑΣ: Βερεσέδιαἄλλων -ὅπωςτὄπες.Μὰἐγὼδὲνἤμουν οὔτεθὰγίνωἕναςἀπ᾿τοὺς«ἄλλους»·σύρεστὴδουλειάσου καὶνἆσαικαλά.

ΒΕΛΗΣ: Καλύβα... Ὁ ΠΕΤΡΟΣ σηκώνεταιὄρθιος.

ΠΕΤΡΟΣ: Σοῦἀπάντησε!Ὥρανὰπηγαίνῃς!

Ὁ ΒΕΛΗΣ σηκώνεται·τοὺςκυττάζει,κουνάειτὸκεφάλιχαμογελῶντας εἰρωνικὰκαὶφεύγει.

ΠΕΤΡΟΣ (Κάθεται):Παίρνωὅρκοπὼςαὐτὸτὸβρωμόσκυλοτὄ-

ΚΑΛΥΒΑΣ: Τίποτακαὶκανένανδὲνκρατάει.(

:) Μόνοιὁρίζουμετὴντύχημας... ΠΕΤΡΟΣ: Τίμουρμουρᾶς; Πλησιάζειὁ ΠΑΠΠΑ-ΤΑΚΗΣ ΠΑΠΠΑ-ΤΑΚΗΣ: Τίἠθελετοῦτοςδῶ,Καλύβα; ΚΑΛΥΒΑΣ:

κανε!Καὶτώραμᾶςκρατάειστὸχέρι!

Μονολογῶντας

Τίθέλειτὸκοράκι,παππᾶμου;:Σάρκαἀπ᾿τὸ ψοφίμι.Ὅμωςδένἀπόκαμαἀκόμα.

Περιεχόμενα

Πρόσωπα 7

Πρᾶξιςπρώτη 9

Πρᾶξιςδευτέρα 47

Πρᾶξιςτρίτη 75

Πρᾶξιςτετάρτη 97

Κύττα τὸ πρόσωπό του: Τέσσερεις ἑσπερινοὶ μᾶς κάνουν τὸν ἕνα, τὸν Μέγαν ἑσπερινόν, καὶ νά τος! Τὸ πρόσωπό του. Τοῦτος φυλάει τὶς λίρες. Νά, ἔτσι, ἔτσι τοὺς ἑνώνεις καὶ γεννιέται ἕνας. Σὰν ἑνωθοῦν, θὰ πῇ πὼς ᾿μονοιᾶσαν καὶ πᾶνε, φύγαν ἡ ἔχθρα καὶ τὸ μῖσος. Γ’ πρᾶξις, σελ. 93.