u
u
LDN 38
6 Fit
P.Ink is het initiatief waarbij vrouwen de plek van hun geamputeerde borsten laten tatoeëren
woensdag 23 oktober 2019
Op zoek naar geluk
LDN 39
woensdag 23 oktober 2019
Fit
u
’Ik zie geen littekens, maar schoonheid’
Waarom doen mensen wat ze doen? Waar halen ze plezier uit? Het zijn van die vragen die Nel Kleverlaan zichzelf met enige regelmaat stelt. Wat maakt mensen gelukkig? De Alkmaarse psychologe probeert aan de hand van een serie portretten – die om de week worden geplaatst – het antwoord te achterhalen. Deze week op zoek naar het geluk met IJsbrand en Henny van Straalen-Reemer.
Nieuw: Dutch Pink Tattoo Day
Een diep gevoel van rust Afgelopen zomer had ik de neiging om ’s nachts mijn bed op het balkon te zetten, zodat ik eindeloos naar de sterren kon kijken. Maar hoe zit het ook alweer met dat heelal? IJsbrand en Henny van Straalen-Reemer kunnen er alles over vertellen. Het echtpaar heeft in De Zilk een sterrenwacht, gewoon in de achtertuin. „Natuurlijk vind ik nog veel meer dingen leuk”, begint IJsbrand. „Het is echt niet zo dat mijn geluk van de sterren afhangt. Maar door zo’n hobby maak je wel bijzondere momenten mee.” Hoewel hij druk bezig is met de voorbereidingen voor zijn werk, slaat hij voor dit gesprek zijn laptop even dicht. De twee kwamen elkaar 21 jaar geleden tegen tijdens een lezing bij Stichting Volkssterrenwacht Copernicus in Haarlem. Zij was secretaris van de sterrenwacht, hij voorzitter van de werkgroep astrofotografie. Hij lacht: „De lezing ging nota bene over de voordelen van geen relatie hebben. Mensen die zich bezighouden met astronomie zijn vaak einzelgängers. Bij nacht en ontij je bed uit om in binnen- en buitenland naar de sterren te kijken, vergt nogal wat van een relatie. Gelukkig houden wij er allebei van.” Waarom? Terwijl Henny mij de meest fantastische foto’s van sterrenstelsels laat zien, komen de antwoorden snel en eensgezind. „Kijken naar het heelal doet je beseffen hoe nietig we zijn, hoe uniek het is dat we op deze kleine planeet kunnen leven. Door te kijken voel je je verbonden met het grote geheel.’’ Hij: „Heel soms komt dat gevoel uit mijn jeugdjaren terug, zo’n allesoverheersend geluksgevoel.” Zij: „Een mooie sterrenhemel is groots. Dat proberen we zoveel mogelijk aan anderen over te brengen.” Hij: „Wist je dat de nachtelijke hemel beweegt? De natuur is dan heel dichtbij. Je hoort allerlei geluiden om je heen, neemt heel scherp waar. Je ziet dingen door de telescoop die je normaliter niet kunt zien en dat is heel speciaal.”
IJsbrand en Henny van Straalen-Reemer.
7
Zij: „We gaan regelmatig naar Frankrijk. Geen telefoon, geen bereik, geen straatverlichting, niks. Alleen die hemel.” Hij: „Vallende sterren, een maansverduistering, tien dagen nadat hij was ontdekt heb ik in de jaren 90 de komeet Hale-Bopp door de telescoop gezien. Je zag hem twee jaar later gewoon langstrekken.” Hun enthousiasme werkt aanstekelijk. Hun eerste sterrenwacht was in ’s Gravenzande, boven op het dak van een schuur. In 2004 verhuisde het stel naar De Zilk, waar in 2007 sterrenwacht Foucault werd geopend. Trots toont Henny de kleine ontvangstruimte waar ze workshops voor beginnende astronomen geven, het zelfgemaakte planetarium, de fotodoka van ’IJs’, zoals ze haar man liefdevol noemt, en uiteraard de enorme eigenhandig gebouwde sterrenkijker waarmee dit sympathieke stel in de ruimte tuurt. Ze vertelt over hoe ze van de Haarlemse bij de Leidse sterrenwacht terechtkwam, het oudste nog bestaande observatorium ter wereld. Jarenlang gaf ze er met veel plezier rondleidingen en nog steeds heeft ze van dit instituut een sleutel. Ook bij Foucault is het met regelmaat een drukte van belang. Zij: „En altijd zorg ik voor iets lekkers bij de koffie, want astronomie en gastronomie gaan goed samen.” Hij: „Je doet dit niet alleen voor jezelf. Het plezier zit ’m ook in het delen. Ik word er blij van als ik mensen kan leren waar de Grote Beer staat, wat een sterrenwolk is en hoe Jupiter eruit ziet.’’ ,,Soms sta ik ’s avonds laat even op de stoep voor ons huis. Als het weer goed is en het licht op de landerijen niet al te overdadig, kan je met het blote oog genieten van wat daarboven te zien is. Dan stoppen er spontaan mensen om te vragen waar ik naar kijk.” Op mijn vraag of zo’n sterrenhemel ook troost kan bieden komt een weifelend antwoord. Dan, wijzend op de vele kijkmomenten in Frankrijk, zegt IJsbrand: „Ik ervaar vooral een diep gevoel van rust.”
FOTO NEL KLEVERLAAN
De Dutch Pink *) Tattoo Day vindt in oktober 2020 plaats. Vrouwen (en mannen) die een borstamputatie hebben gehad en tatoeage-artiesten die belangeloos willen meewerken, komen dan in een besloten setting op verschillende plekken in Nederland samen. „Het is niet één specifieke dag, maar wel een bijzondere dag voor de vrouw in kwestie. De tatoeage zal haar leven veranderen”, zegt Marion Kuipers. Geïnteresseerde vrouwen met een borstamputatie en tatoeage-artiesten uit het hele land kunnen zich aanmelden bij Marion Kuipers via www.facebook.com/ dutchpinktattooday. *) Pink staat voor Personal Ink, oftewel een persoonlijke tatoeage (met inkt). In de Verenigde Staten is de Pink (Tattoo) Day al jaren een begrip. Het is een activiteit van de non-profit organisatie Fuck Cancer die zich toelegt op preventie en vroege opsporing van kanker en ondersteuning en begeleiding biedt aan mensen die getroffen zijn door de ziekte.
Marion Kuipers: ,,Het is vreselijk om je borsten te moeten missen, maar voor mij was het na de diagnose van borstkanker wel duidelijk.’’
O
ktober is borstkankermaand, een initiatief van Stichting Pink Ribbon. Hoewel Marion Kuipers uit Noordwijkerhout het initiatief van harte ondersteunt, vindt ze ook dat er wel wat meer aandacht mag zijn voor het leven ná borstkanker. Een leven zonder borst(en), maar met littekens. Onlangs richtte ze de Dutch Pink Tattoo Day op: „Ik wil vrouwen ervan bewust maken dat je ook iets móóis kunt maken van je littekens. Sinds ik mijn tatoeage heb, voel ik me weer vrouw en heb ik mijn zelfvertrouwen terug.”
De tatoeage van Kuipers siert haar borst van links naar rechts. Ze toont haar bovenlijf met trots: „Als ik nu in de spiegel kijk, zie ik geen verminkt lijf, geen littekens van de borstamputaties. Ik zie bloemen, ik zie schoonheid, ik zie het mooie van mijn lichaam, niet het lelijke.’’ ,,Het is vreselijk om je borsten te moeten missen, maar voor mij was het na de diagnose van borstkanker
wel duidelijk. Ze moesten eraf. Ik wilde geen tijdbommen aan mijn lijf. Ik wilde ook geen andere ingrepen zoals borstimplantaten of een reconstructie. Ik wist dat mijn lichaam dat niet aankon vanwege andere lichamelijke problemen. Toen ik ergens een foto zag van een tatoeage bij een vrouw zonder borsten, wist ik: dat wil ik ook.” Kuipers ging op zoek naar mogelijkheden en kwam in contact met P.Ink (Personal Ink), een Amerikaanse organisatie die vrouwen zonder borst(en) kosteloos van een tatoeage voorziet.
Tranen Precies een jaar geleden kon Kuipers haar tatoeage door een tatoeage-artiest van deze Amerikaanse organisatie laten zetten, tijdens de Tattoo Expo in Amsterdam. Dat gebeurde en plein public. „Ja, dat was best wel een ding en voor sommige mensen misschien ook erg confronterend. Maar er stonden ook stoere mannen met tranen in hun ogen te kijken”, herinnert de Noordwijkerhoutse zich. Haar man Henk stond tussen het publiek en hoorde de reacties van de toeschouwers: „De meeste
Ex-patiënte haalt initiatief naar Nederland mensen vonden het ongelofelijk stoer wat ze deed. Men was ontroerd. En ik was onbeschrijfelijk trots op Marion. Ze deed het toch maar.” Na deze gebeurtenis drong bij Kuipers het besef door dat meer vrouwen baat kunnen hebben bij een dergelijke tatoeage. Alleen ziet P.Ink geen mogelijkheden diens werk in Europa verder uit te rollen. „En daarom pak ik het nu op”, vertelt ze. De eerste Dutch Pink Tattoo Day vindt in oktober 2020 plaats. Tot die tijd is de initiatiefneemster bezig met de voorbereidingen. Ze legt daarvoor contacten met tatoeage-artiesten, landelijke organisaties en kleine partijen zoals Heart Pillow. Zij maken - belangeloos hartvormige kussentjes die vrouwen onder de arm kunnen dragen
FOTO HIELCO KUIPERS
om zo pijn en spanning van een operatie te verlichten.
Waard Met haar initiatief wil Kuipers vrouwen meegeven dat een leven zonder borsten ook de moeite waard is: „Vrouwen wordt vaak een borstreconstructie aangepraat. Alsof je zonder borsten niet oké zou zijn.” Reconstructie kan met behulp van siliconen-implantaten of met lichaamseigen (vet)weefsel uit bijvoorbeeld de buik. Om de gereconstrueerde borst nog echter te laten lijken, kan er een tepel-tatoeage worden gezet. Het resultaat is een bijna niet van echt te onderscheiden borst. „Natuurlijk, als je een borstreconstructie wil, moet je dat vooral doen”, aldus Kuipers. „Maar ik pleit voor een andere mogelijkheid. Ik wil vrouwen erop wijzen dat je drie keuzes hebt. En die keuze kun je maken voordat je geopereerd wordt. Naast implantaten en een reconstructie kun je er ook voor kiezen zonder borsten verder te gaan. Accepteer die situatie en maak er tegelijk iets moois van. Dat kan door middel van een
tatoeage. Zonder borsten ben je echt niet minder vrouw, maar door de operaties was er niks vrouwelijks meer aan mijn lichaam.’’ ,,De tatoeages dragen er bij mij toe bij dat ik weer met liefde naar mijn lichaam kan kijken. Ik kan tegen mezelf zeggen: ik ben oké zonder borsten, ik heb er vrede mee. Die boodschap wil ik heel graag aan andere vrouwen overbrengen.”
Fantoomervaring Hoewel bij een borstamputatie naast borstweefsel ook zenuwen zijn weggenomen waardoor je aanrakingen niet meer voelt, kunnen sommige vrouwen soms toch nog gevoel ervaren. Dat overkwam Kuipers ook: „Het lijkt op een soort positieve fantoomervaring. Ik voel iets wat er niet meer is. Toen ik er met andere vrouwen over sprak, bleken er meer deze ervaring te hebben. Helemaal sinds ik de tatoeage heb laten zetten, heb ik het gevoel dat ik weer borsten heb.” Borstkanker treft niet alleen de vrouw in kwestie. „Je hele omgeving wordt erdoor geraakt”, vertelt Kuipers. „Je relatie komt onder
druk te staan, vriendschappen veranderen, kinderen moeten er mee om leren gaan, je gaat je afvragen of het erfelijk is of niet. Toch is er ook een leven ná borstkanker.’’ ,,Ik wil vrouwen ervan overtuigen dat je voor jezelf moet opkomen. Je bent geen slachtoffer, geen patiënt, maar een vrouw. Je bent net zoveel vrouw als voor de borstkanker. Ook zonder borsten. Maar leer het accepteren. Ik heb het overleefd en dit is de manier zoals ik ermee om ga. Ik kies niet voor drama en verdriet. Ik ga voor schoonheid en liefde. Dat brengt me zoveel meer.”
FOTO HIELCO KUIPERS