u
u
LDN 20
4 Verhaal van de dag vrijdag 10 januari 2020
Droog
Droog N
amiddag in de Katwijkse strandtent met de inwisselbare naam. Op weg naar het toilet struikel ik bijna over een reusachtige hond die oefent voor tijgervel. Achter hem (of haar?) knettert een haardvuur. Twee leeftijdsloze vrouwen kijken op, een van hen geeft een rukje aan de band van het dier. De terugweg gaat soepeler, ik laat me vlak naast de dames in mijn stoel zakken. De kinderen spelen een stukje verderop verdacht rustig met duplo, mijn vrouw leest de zaterdagkrant. Zonder op te kijken schuift ze me het sportkatern toe. Dat is liefde. ’Ik denk dat ik een wijntje bestel,’ zegt een van de vrouwen naast ons. Haar korte haar heeft de kleur van een volkorenbrood. De ander zucht. ’Ik wilde eigenlijk een maand niet drinken,’ zegt ze. De brandende kachel op twee meter van haar gezicht heeft haar nog niet verleid om haar wollen muts af te zetten. ’Dry january, weet je wel.’ Ja, dat weet ze wel. Beide vrouwen kijken even naar buiten, waar een groepje meisjes een verlate nieuwjaarsduik uitvoert. Waarbij ’duik’ gerust kan worden vervangen door ’voetenbad’. ’Dry january? Dan bestel je toch een droge witte wijn?’ Ze lachen allebei. Een jongen gaat rond met oliebollen van het huis. De duplo is direct niet zo interessant meer. Gelukkig hebben we een schaaltje van vier gekregen, want het ’Happie? Happie?’ heeft inmiddels plaatsgemaakt voor ’Zelf! Zelf!’ en ’Hejeboel!’ Ook het tafeltje naast ons krijgt een schoteltje. De hond snuffelt en laat een piepend geluid horen. De vrouw met de muts heft haar arm op en bedankt de jongen vriendelijk. ’We willen eigenlijk een beetje minderen,’ zegt ze, en bestelt een Radler 0.0. Ze proosten, haar vriendin heeft een rode wijn genomen. ’Ik heb dus laatst een documentaire gezien over alcoholisten. Ernstig, joh.’ Ze neemt een flinke slok van haar Radler. ’En sindsdien durf ik eigenlijk niet meer te drinken.’ De vrouw met het korte haar draait haar glas rond. ’Die heb ik ook gezien, ja. Met die man die whisky dronk uit van die grote jerrycans.’ Ze zwijgen even. Buiten hebben alle nieuwjaarspootjebaders hun kleren weer aan. Ze rennen naar de andere strandtent waarvan ik ook steeds de naam vergeet. ’Ja, die whisky… Dan vallen wij nog best mee toch?’ Niet veel later lopen de dames weer buiten met de hond. Een van hen steekt een sigaret op, u mag raden welke. Nog twee weken, hooguit, dan staan ze ergens aan de bar met een cocktail en noemen ze het dry gin-uary.
’Door alles lokaal te organiseren en met lokale ondernemers te werken, wordt het duurzame karakter versterkt’
LDN 21
vrijdag 10 januari 2020
Verhaal van de dag
5
Tweede leven voor bomen uit de Bollenstreek H
et gaat veel mensen aan het hart: het kappen van bomen. In de Duinen Bollenstreek en Leiden worden jaarlijks naar schatting zo’n 1500 tot 3000 bomen gekapt. Zonde, vindt ook Ted Wiegman uit Lisse. Als adviseur duurzaam bosbeheer weet hij dat het soms niet anders kan. „Maar het is nog tragischer als die bomen versnipperd worden en in de verbrandingsoven verdwijnen.” Daarom richtte hij in 2018 de Bollenstreekhout Coöperatie op. Gekapte bomen uit de Bollenstreek krijgen nu een tweede leven. Als boomstamtafel, salontafel, kledingkast, schuurtje of vogelkastje.
u Manifestatie
Bollenstreekhout vindt zijn oorsprong in de Antoniuslaan in Sassenheim. Een groene laan met tientallen metasequoia’s. De wortels en naalden van deze watercipressen veroorzaakten grote problemen. De bomen moesten worden gekapt. Een burgerinitiatief om kap te voorkomen, strandde. „Op dat moment is het idee ontstaan om iets te gaan doen met de gekapte bomen en ze een tweede leven te geven”, vertelt Wiegman, die als boomexpert werd geconsulteerd. „Natuurlijk, ik vond het ook zonde dat die mooie bomen gekapt werden, maar ze zorgden voor teveel overlast. Zo’n boom past gewoon niet in een stad.” Wiegman kreeg de bomen van de gemeente Teylingen onder de voorwaarde dat hij zorg zou dragen voor de verwerking ervan.
u
Zaag Wiegman benaderde Paul van Nobelen, directeur van Nobelhout in Noordwijkerhout, of hij de
Bollenstreekhout houdt zaterdag 1 februari een Midwinter Zaagmanifestatie bij Nobelhout in Noordwijkerhout. Bezoekers kunnen tijdens presentaties kennismaken met de natuurlijke kringloop van boom tot heraanplant. Er zijn meubelmakers, hoveniers en houtkunstenaars aanwezig en er worden demonstraties boomstamzagen en houtbewerken gegeven. Ook zijn er producten van Bollenstreekhout te koop. Meer informatie: www.bollenstreekhout.nl
enorme bomen kon verwerken. „Ik heb vervolgens een zaag aangeschaft die dikke boomstammen aankan”, vertelt Van Nobelen. Hij is een van de elf leden van de Bollenstreekhout Coöperatie. „Ik dacht eerst dat we die paar bomen wel bij onze reguliere werkzaamheden konden doen. Maar in notime zaten we op 250 stuks en nu al op 500 bomen.”
Afnemers De bomen komen uit de hele Bollenstreek: van particulieren maar ook van bijvoorbeeld de Keukenhof in Lisse, Sancta Maria in Noordwijk, Landgoed Huys te Warmont in Warmond, Victoriberg in Noordwijkerhout en Park Rusthoff in Sassenheim. Enorme boomstammen liggen stapels hoog bij de zagerij te wachten om in dikke plakken gezaagd te worden. „De aanvoer van bomen is geen pro-
bleem, wel zoeken we meer afnemers zoals regionale meubelmakers, designers, timmermannen, kleine aannemers en interieurbedrijven”, meldt Van Nobelen.
Kringloop Het is de coöperatie niet alleen om de gekapte bomen te doen. Wiegman: „We willen met Bollenstreekhout bomen een tweede leven geven, maar ook de heraanplant bevorderen. Zo kun je CO2-opslag behouden en een circulaire economie bewerkstelligen. Door drie bomen aan te planten voor elke gekapte boom hou je de cirkel rond. Wij staan voor de kringloop van boom tot heraanplant. Kijk, bomen kappen is niet leuk. Maar de meeste bomen worden om een goede reden gekapt. Omdat ze aan het eind van hun levenscyclus zijn, ziek zijn, gevaar opleveren of overmatige overlast geven. Wij krijgen die bomen binnen en geven waarde terug. Door alles lokaal te organiseren en met lokale ondernemers te werken, wordt het duurzame karakter versterkt. Er hoeven immers geen lange afstanden te worden afgelegd. Ook leden moeten zo groen mogelijk werken. De zagerij van Nobelhout bijvoorbeeld werkt grotendeels op zonne-energie. Ander doel van onze coöperatie is werkgelegenheid creëren.” Zo werkt Bollenstreekhout samen met een sociale werkplaats en is de zagerij een leerlingenwerkplaats.
Boomstamtafel Een van de leden van de coöperatie is Willem Overzee van het Tafelarsenaal in Cruquius. In zijn werkplaats aan de Bennebroekerweg liggen stapels gezaagde bomen te wachten om tot ’boomstamtafel’ te
Tim van den Brink uit Hillegom, tweedejaarsleerling van het Hout- en Meubileringscollege in Amsterdam, zaagt een eik.
FOTO HIELCO KUIPERS
worden getransformeerd. Van elk stuk hout is de bron bekend: soort hout, waar de boom gestaan heeft, wanneer de boom geplant en gekapt is. Overzee levert zijn tafels met een certificaat zodat de kopers de garantie hebben dat ze een echt streekproduct hebben aangeschaft. In de showroom wrijft de meubelmaker over een vier meter lange tafel van sequoiahout: „Het is soms niet te geloven dat het hout hier gewoon uit de Bollenstreek komt, zo mooi. Klanten zijn ook vaak verbaasd en weten niet dat er zulke grote bomen in hun regio staan. Hout is een uniek product, geen plank en dus geen tafel is hetzelfde. Het is een puur en eerlijk streekproduct en ik vind het geweldig om mee te werken.”
Uitdaging Alle producten die van de bomen uit de Bollenstreek gemaakt worden, zijn handgemaakt. „Daar ligt ook meteen onze uitdaging”, stelt Wiegman. „Want de tafels, stoelen, banken en andere spullen zijn wel wat duurder dan wat je bij de gemiddelde woonwinkels, Xenossen en Actions koopt. Is de consument bereid een hogere prijs te betalen voor dit streekproduct en de boom een tweede leven te gunnen? Ik hoop het van harte, want deze bomen, dit hout, verdient het niet om als pallet of brandhout te eindigen of als biomassa verbrand te worden in een oven van een energiecentrale.”
u Martijn van Lith Martijn van Lith (1985) groeide op in Katwijk en studeerde in Leiden. Iedere vrijdag schrijft hij over bijzondere of juist doodnormale mensen en gebeurtenissen in de regio. Wilt u reageren? Stuur een e-mail naar mail@martijnvanlith.nl
u Van het Bollenstreekhout wordt van alles gemaakt, zoals deze salontafel.
FOTO HIELCO KUIPERS
Sybylle Kroon
Ted Wiegman oprichter en voorzitter van de Bollenstreekhout Coöperatie.
FOTO HIELCO KUIPERS