Fi lmla nd
Een dijk van een dijk Filmmaker Henk Penninga uit Minnertsga maakte over de Oude Bildtdijk - de dijk die de pelgrimsroute kruist - een poëtisch portret in documentaire-vorm. De film Ald Dyk ging in café Het Graauwe Paard in Oude Bildtzijl in première. Vervolgens volgden onder meer het Noordelijk Film Festival, het Nederlands Filmfestival en het IDFA. Ook werd de documentaire onlangs genomineerd voor een NL Award. ‘Bestaat dit echt in Nederland?’, is de vraag die de filmmaker regelmatig te horen krijgt. P roductie:Sybylle Kroon. Fotografie: Noorderlicht Film
Henk Penninga maakte met zijn film-
deze dijk is een rechte lijn. Nummer 20
vindt er huizen die hals-over-kop verla-
maatschappijtje Noorderlicht Film –
kent nummer 700 niet. Het zijn alle-
ten zijn. Het meubilair staat er nog in.
dat hij samen met zijn vrouw Wieke
maal kleine koninkrijkjes en paradijs-
‘Zomers is het hier net Frankrijk, zo
Mollema runt - eerder de documentai-
jes, met de vrijheid die daar bij hoort.
groen en idyllisch. Maar ’s winters dan
re Doarp, over het dorp Minnertsga.
Het zijn bijna allemaal vrijheidsden-
is het een hele andere wereld. Daar
Even verderop ligt de Oude Bildtdijk,
kers, scharrelaars, kunstenaars en men-
moet je tegen kunnen,’ vertelt de film-
maar het is een wereld van verschil:
sen die aan de rand van de maatschap-
maker. Het eind van de wereld, wordt
’ Het fascinerende aan de Oude
pij verblijven. Eigenzinnigen.’ Tegen
het ook wel genoemd. De dijkbewo-
Bildtdijk is dat het geen gemeenschap
de mentaliteit die daar op de dijk
ners zien dat anders: ‘Dit is niet het
is. Een dorp is een gemeenschap, maar
heerst, is niet iedereen bestand. Je
eind, maar het begin van de wereld’, stelt een dijkbewoonster. Een hele
Waker, dromer, slaper
andere beleving van ruimte en tijd.
De Oude Bildtdijk werd in 1505 gebouwd door Hollanders, ‘polderjongens’ die ervaring hadden
Er staan nog zo’n veertig boerderijen
met het bouwen van dijken bij rivieren. De ruim veertien kilometer lange dijk werd in 27 weken (!)
aan de landkant – de veilige kant - van
aangelegd en was het eerste grote infrastructurele werk in Friesland dat van staatswege werd
de Oude Bildtdijk, in de negentiende
aangelegd. Zo’n 1500 polderjongens kwamen lopend uit Zuid-Holland, met vrouw en kinderen
eeuw waren dat er nog 200. Met
naar het Noorden van het land. Ze vestigden zich in drie werkkampen: St. Jacobiparochie,
oneven nummers, startend bij Oude
St. Annaparochie en Vrouwenparochie. Tegenwoordig ligt de Oude Bildtdijk niet meer aan de
Bildtzijl. Aan de overkant, de even
Waddenzee. In 1600 werd de Nieuwe Bildtdijk aangelegd en in 1972 de buitendijk. Deze nieuwste
nummers, de zeezijde, staan talloze
dijk wordt ook wel ‘de waker’ genoemd. De Nieuwe Bildtdijk is ‘de slaper’ en de Oude Bildtdijk ‘de
kleine arbeiderswoninkjes.
dromer’. De dijken fungeren nog steeds als zeewering.
Tegenstellingen, groot en klein, dat is
98
N o o rd e rland V O O R J A A R 2 0 0 8
wat Henk Penninga ook in zijn film
niet kapot te krijgen.’ Zelf woont
Ald Dyk zien?
laat zien. De rijke aardappelboer en de
Penninga ook aan een dijkje in het
De dvd Ald Dyk van Henk Penninga is in Friesland op
mandenvlechter aan de overkant.
Bildt, de Gryne Dyk, dus zijn voorliefde
diverse plaatsen te koop. En te bestellen via de website
Allebei gelukkig in hun bestaan, in hun
voor de dijk en haar bewoners is niet
www.noorderlichtfilm.nl. De Friestalige dvd kost
eigen koninkrijkje. De landelijke
heel verwonderlijk. ‘Ik val op de een-
? 24,95 en heeft Nederlandse en Engelse ondertiteling.
mentaliteit vertaalt zich ook in een ver-
voud van dit leven, de mensen hier zijn
Noorderlicht Film stelt vijf
trouwen dat bijna zeldzaam is. Overal
vergroeid met het platteland. Het is
dvd’s beschikbaar voor
langs de kant van de weg zie je spullen
poëzie en ik vond het de moeite waard
Noorderlandlezers. Stuur
te koop staan: eieren, aardappelen,
daar een film over te maken. De film
een kaartje of e-mail naar de
kersen, jam, honing, kippen, wortels.
gaat over het kleine dat eigenlijk heel
redactie van Noorderland:
Vaak uitgestald langs de weg, met een
groot is. Over grote en kleine
Postbus 60, 9700 MC
bakje voor het geld ernaast. En dat geld
geschiedenis, over het geheugen van
Groningen of
zit er aan het eind van de dag nog in.
de dijk en de mensen die er wonen.
redactie@noorderland.nl,
‘Men heeft een enorm vertrouwen in
Kennis over het houden van kippen,
onder vermelding van
de medemens’, kenschetst Penninga
het plukken van appels of hoe je boe-
Ald Dyk.
de Ald Dyk-bewoners. Penninga heeft
renkool van het land haalt. Ik noem
een wereld gefilmd die verdwijnt, aldus
dat de zachte kracht van het platte-
critici. ‘Daar geloof ik he-le-maal niets
land: niet spectaculair en meeslepend,
van’, aldus de filmmaker. ‘Die dijk is
wel bijzonder in het gewone.‘ ●
‘Men heeft een enorm vertrouwen in de medemens’ V O O R J A A R 2008 N o o rd e rland
99