Productie: Sybylle Kroon. Foto’s, illustraties, plattegronden: Jol Golf Design, BurgGolf Sint Annaparochie, e.a.
Noorderland
Jaargang 4
nummer 6
september 2008
Groene Golf Gids
Buitengewoon natuurlijk
Interviews Tips & trucs Korting Adressen
Groene Golf Gids Er zijn maar weinig sporten zo groen als golf. De grens tussen natuur en
cultuur op de golfbaan lijkt steeds meer te vervagen. Ontdek de groene waarde van het golfen in de Groene Golf Gids van Noorderland.
Meer dan gras alleen
Golfland
golf De groene
Foto’s : Jol Golf Design
Hoe groen zijn de golfholes? Golfbanen worden niet altijd geassocieerd met natuurschoon. Eerder nog worden de links als een bedreiging van de landelijke omgeving gezien. Toch veroveren golfbanen ook in Noorderland meer en meer – letterlijk en figuurlijk – terrein. Een nieuwe vorm van natuur, door landschaps- en golfbaanarchitecten zo zorgvuldig mogelijk met de bestaande omgeving verweven. De golfholes passen steeds beter bij het groen van de omliggende natuur. Vuilstort
‘Golfbanen zie je zelden in natuurgebieden. Eerder is er sprake
Landschaps- en golfbaanarchitect Gerard Jol heeft vele golfbanen
van aanleg op braakliggende terreinen of agrarische gronden die
in Nederland aangelegd, waaronder vijf in het Noorden van het
een andere, groene functie krijgen. Neem nu bijvoorbeeld een
land: Leeuwarden, Veendam, Hollum (Ameland), Assen en
vuilstort. Niemand doet er iets mee, niemand wil er iets mee.
Gasselternijveen. Daarnaast zijn er golfbanen in voorbereiding bij
Maar wij kunnen daar een heel mooie golfbaan op aanleggen.’ De
Steendam/Duurswold, Emmeloord en Oostmahorn. Jol:
golfbaanarchitect is van huis uit landschapsarchitect, en dat zie je aan zijn golfbaanontwerpen af: er is altijd sprake van integratie tussen de golfbaan en de omliggende omgeving. In Jols ontwerpen worden vaak oude, cultuurhistorische waarden in ere hersteld en krijgt de golfbaan een (deels) openbare functie. Er zijn dan bijvoorbeeld wandel- en fietsroutes aangelegd. Golfbanen dienen ook vaak als bufferzone tussen bebouwing en natuurgebieden. Jol: ‘Men weet dat een golfbaan ook langdurig groen betekent. Daar zal niet snel een bedrijventerrein komen. En het levert ook nog eens geld op.’ Natuurlijk zijn er de nodige
De honderd hectare grote golfbaan De Compagnie in Veendam fungeert als natuurlijke buffer tussen stad en platteland.
52 Noorderland
SEPTEMBER 2008
Groene Golf Gids
De green van de Leeuwarder Golfclub De Groene Ster doet zijn naam eer aan. Tussen de bomen is de kerk van Tietjerk/Tytsjerk zichtbaar.
Zo mooi kan Drenthe zijn. De glooiende golfbaan van
Ontwerp en aanleg van een golfbaan heeft heel wat
de Drentsche Golf & Country Club in Zeijerveen (bij
voeten in aarde…Golfbaanarchitect Gerard Jol (tweede
Assen).
van links) aan het werk.
botsingen geweest met de milieubeweging. Maar
rough’ in golftermen, waar de natuur onbelem-
Jol ziet nu steeds meer en vaker dat er wordt
merd zijn gang kan gaan. Het onderhoudsteam
samengewerkt. ‘Men realiseert zich dat een
van de golfbaan zal hier slechts in noodgevallen
golfbaan niet per definitie hoeft te betekenen dat
aan het werk gaan. Regulier onderhoud, zoals bij
er natuur verloren gaat. Sterker nog: er komt
de greens en de fairways, wordt hier niet gepleegd.
eerder natuurwaarde en groen bij. Door constructief met elkaar samen te werken, kan juist de échte natuur beter beschermd
Eco-green
worden. De golfbaan werkt dan letterlijk en figuurlijk als buffer.’
Golfterreinen kunnen dus een belangrijke rol spelen in het behoud
De golfbaan van De Compagnie in Veendam is een goed voorbeeld
van de open ruimte en in het behoud en de ontwikkeling van de
van een baan die als bufferzone fungeert. Het ligt letterlijk tussen
natuur. Meer dan de helft van een golfbaan bestaat uit nieuwe
(een toekomstige woonwijk in de) stad en land. In het kader van
natuur, ruigte, water en oevers. Op de andere delen wordt het spel
de herinrichting veenkoloniale gronden is hier een honderd
beoefend. Dat besef heeft geleid tot het ontwikkelen van ecolo-
hectare grote golfbaan aangelegd. Het platte veenland werd
gisch beheer van golfterreinen. Een natuurvriendelijk en milieube-
omgetoverd in een glooiend landschap met open ruimtes en
wust beheerd golfterrein biedt voor vele partijen – maar vooral
bossen, waarvoor de overheid subsidie verstrekte. Er is met name veel ‘wasteland’ op de Veendamse golfbaan. Ruig terrein, ‘the
‘Golfbaan is meer dan gras alleen’ SEPTEMBER 2008
Noorderland 53
Golfland
voor de natuur - voordelen en is goed voor het imago van de
Linksonder: In de Verenigde Staten schijnen ze het gras nog wel eens
golfsport. De Nederlandse Golffederatie heeft in dat kader het
groen te verven. De golfbaan in Veendam is van zichzelf zo groen als gras
beleidsprogramma Committed to Green ontwikkeld. Het is een
maar kan zijn. Illustratie rechtsboven: Jol Golf Design ontwierp de
programma waarmee golfbaanbeheerders worden gestimuleerd
uitbreiding van de Veendamse golfbaan van 9 naar 18 holes.
bewust(er) om te gaan met natuur en milieu. Golfbanen die zo’n programma positief doorlopen, komen in aanmerking voor een ecolabel.
voorkeur eerst een laag grond afgegraven: ‘Daar zit zoveel mest
Een duurzame omgang met de natuur, milieuvriendelijk beheer
in, daar groeit het gras enorm snel van’, vertelt Jol. ‘Door de grond
en ecologisch onderhoud van de links kan echter alleen als er in
af te graven, onthul je iets heel bijzonders: de oorspronkelijke
het voortraject rekening mee wordt gehouden. Gerard Jol: ‘De
grond, de oergrond komt tevoorschijn. Soms zitten daar zaden in
golfbaanarchitect moet daarin het voortouw nemen. In het
van honderd jaar oud. En die bloeien daar weer op. Op die
ontwerp moet je rekening houden met de natuur, met oude
oergrond ontwikkelt zich spontaan nieuwe natuur.’ En die
structuren en toekomstige ontwikkelingen.’
oorspronkelijkheid van een gebied is een gegeven dat regelmatig terug te vinden is in Jols ontwerpen. Zo heeft hij ook oude beken
Oergrond
in ere hersteld door ze hun vroegere loop terug te geven. Maar ook
Elke golfbaan heeft zijn eigen ontwerp. Dat hangt ten eerste af van
de heuvels die vaak op golfterreinen te vinden zijn, kunnen naar
de al of niet natte ondergrond en de grondsoort. Op basis van het
het verleden verwijzen. De zandgronden in Nederland bestonden
beschikbare terrein en de bodemkaarten wordt een eerste schets
vroeger uit stuifduinen. Jol: ‘Boeren maakten het land vroeger
gemaakt. Op de ene grondsoort groeit het gras sneller dan de
juist plat, dat werkt natuurlijk een stuk gemakkelijker en het gras
andere. Gaat het om voormalig boerenland, dan wordt bij
kwam beter bij het grondwater. Als wij heuvels op een golfbaan
54 Noorderland
SEPTEMBER 2008
Groene Golf Gids
Golfbaan Gaasterland in Oudemirdum, van Jols collega Alan Rijks, is zeventig hectare groot (met 9 holes) en is speciaal ontwikkeld om natuur en het golfspel hand in hand te kunnen laten gaan. Ook op deze baan zijn veel moerassen. Daardoor komen vooral veel waterminnende dieren op het gebied – met natuurbestemming af. Gerard Jol: ‘Hier zie je herten bij de poeltjes staan drinken. En Deze zwaluwwand is te zien bij de golfbaan in Leeuwarden. Zwaluwen
wat te denken van de kluten, die zijn dol op waterrijk, onbegroeid
uit de omgeving maken gebruik van dit onderkomen.
land. Dit prachtige, kwetsbare vogeltje zie je steeds minder, maar op net aangelegde golfbanen kan hij onbelemmerd zijn gang gaan, mits de vegetatie niet te hoog wordt. Het is daarom van belang om onder meer schelpenstrandjes voor deze vogels aan te leggen.’
maken waar voorheen landbouwgrond was, is er dus vaak sprake
Dat er zoveel dieren op een golfbaan voorkomen en zich laten zien,
van herstel van het landschap naar de situatie zoals dat vroeger
heeft volgens Jol te maken met het feit dat er op de golfbaan geen
was.’
honden mogen komen. Bovendien is golf een stille sport. Jol: ‘Golf maakt geen herrie en er zijn geen honden die voor onrust kunnen
Groene sport
zorgen. Dat zorgt ervoor dat bepaalde dieren die normaal
‘Als ik op zondagochtend over de golfbaan loop, ben ik altijd
gesproken nogal schuw zijn, in de buurt blijven. Van golfers zelf
verbaasd over het natuurschoon. Er huppelen konijntjes door het
trekken de dieren zich niets aan. Veel golfers ontdekken daardoor
veld, ik zie regelmatig zwaluwen vliegen, uilen in de boom zitten
juist de natuur op de golfbaan. Dat is een aardige meerwaarde,
en ik hoor de ooievaars klepperen. Soms staan er zelfs herten me
toch?’ Golf is een sport die in een groene, ‘natuurlijke’ omgeving
aan te kijken, zo van: wat doe jij op ons terrein. Als het heel stil is,
wordt gespeeld. Maar golf heeft ook te maken met ‘de elementen’.
hoor ik een specht op het hout klepperen. In de lente hoor je
Wat te denken van regen, wind, nat gras, ruige terreinen? De bal
overal het aandoenlijke gepiep van jonge meerkoeten. En dan die
moet gespeeld worden waar hij terecht is gekomen. Jol: ‘Golf speel
prachtige waterlelies in de vijvers, een echte kleurenpracht’, aldus
je in, met en tegen de natuur. Dat maakt het tot de ultieme groene
een lid van de Golfclub Groene Ster Leeuwarden.
sport.’
Golfbaanarchitect Jol heeft ook hier zijn handtekening onder gezet. Bij de Leeuwarder golfbaan heeft Jol een speciale zwaluwenwand gemaakt, om de vele zwaluwen uit de omgeving een goed onderkomen te bieden.
Jol d r a r e G
Gerard Jol MLA Golf- en landschapsarchitect BNT, www.jolgolfdesign.nl
Bij de Leeuwarder baan is een speciale zwaluwenwand gemaakt SEPTEMBER 2008
Noorderland 55
Golfland
green Het gras kan altijd
Jaloersmakend groen zijn ze soms, de greens van golfbanen. Ze heten dan ook niet voor niets zo. De golfbaan wordt onderhouden door de greenkeeper. Hij moet ervoor zorgen dat het gras groen blijft. Onder andere. Want het werk van de greenkeeper omvat veel meer dan grasmaaien. Noorderland bezocht de golfbaan van BurgGolf in Sint Nicolaasga en vroeg zich af: hoe komt dat gras toch zo groen? Foto’s: BurgGolf Sint Nicolaasga, e.a.
Greenkeeper
baan werd in 1990 geopend en
via Heijmans Groen & Sport bij
wintermaanden zijn drie
De openbare achttien holes
is een ontwerp van de
BurgGolf Sint Nicolaasga aan
greenkeepers aan het werk.
golfbaan ligt verscholen in de
Nederlandse golfbaanarchitect
het werk als hoofdgreenkeeper.
Uiteraard behoort grasmaaien
groene omgeving van
Alan Rijks en de Belgische
Het onderhoud van de
tot een van de hoofdtaken van
Legemeer, een klein dorpje net
baron en golfbaanarchitect
golfbaan wordt door een team
de greenkeepers. Dat komt
buiten Sint Nicolaasga. De
Paul Rolin. Richard Keijzer is
van greenkeepers gedaan.
nogal precies. Op de greens
Zesenzestig hectare, waarvan
moet het gras heel kort worden
vijf hectare beplanting en
gemaaid. In de gebied naast de
bosschage en twee hectare
greens, de foregreen, wordt het
water. ‘Dat betekent dat we
gras een paar millimeter langer
bijna zestig hectare te
gehouden. Dat stukje grond
onderhouden hebben, daar
gaat over naar het ruige deel
zijn we in de zomermaanden
van de golfbaan, de ‘roughs’.
met vijf man fulltime mee
Het is dan ook niet verwonder-
bezig’, vertelt Keijzer. In de
lijk dat er een heel grasmaaier-
Het werkterrein van de greenkeeper. De golfbaan van BurgGolf in Sint Nicolaasga heeft twee hectare water (foto links) en tientallen hectares uitgestrekt groen (foto’s boven en rechts).
56 Noorderland
SEPTEMBER 2008
Groene Golf Gids
er
oneffenheden van alle kanten kunnen aanpakken.’ In de wintermaanden hoeft het gras niet zo vaak gemaaid te worden, het groeit dan ook lang zo snel niet. In deze periode kan het ook voorkomen dat de greenkeeper de golfers niet toelaat op de baan. Als er vorst op het gras ligt, of het is net aan het ontdooien, dan mag de baan niet betreden worden: ‘De kans bestaat dat het gras
er z j i e K d r Richa
behoorlijk beschadigd raakt’, stelt Keijzer. De echte golfdie-hards kunnen dan toch een balletje slaan op de zogeheten wintergreen.
Dollar spots Net als het gazon thuis, kampt park staat opgesteld in de
Gras
heel kort maaibaar zijn: je moet
ook de grasmat van de golfbaan
opslagschuur van deze Friese
Op een green ligt speciaal gras.
het op vier millimeter kunnen
met lastige problemen.
golfbaan. Keijzer: ‘Er zijn soms
In Sint Nicolaasga gaat het om
maaien. Ook moet het heel
Onkruid bijvoorbeeld.
dagen bij dat we tientallen
rood zwenkgras. ‘Dat is een
dicht op elkaar staan om een
Vervilting. Schimmels. ‘Er
kilometers op een grasmaaier
veredelde grassoort’, vertelt
dichte grasmat te krijgen.’ De
waait natuurlijk van alles en
hebben afgelegd.’
Keijzer. ‘Golfbaangras moet
maaitechnieken worden daar
nog wat in. Dat kun je niet
op aangepast: het greengras
voorkomen. We ontkomen er
wordt verticaal gemaaid:
dan ook niet aan om regel-
‘We kammen het gras als het
matig onkruid te gaan wieden’,
ware.’ Het gras wordt in de
vertelt Keijzer. ‘We doen dat
zomermaanden elke dag
zoveel mogelijk met de hand
gemaaid: ‘We maaien het zo,
en wiedgereedschap maar we
dat er geen hobbels in het
moeten soms ook bestrijdings-
gras voorkomen. Een mooi
middelen gebruiken.’ Ook
strakke grasmat is natuurlijk
een bepaalde schimmel die
onmisbaar op een golfbaan.
bruine ronde vlekjes in het
We maaien de greens in vier
gras veroorzaakt, wordt
richtingen, zodat we alle
chemisch bestreden: ‘Dollar
Het onderhoud wordt door een team van greenkeepers gedaan SEPTEMBER 2008
Noorderland 57
Golfland dragen dat een ‘versleten’ hole
van het gras, moeten ook de
vervangen wordt door een
bunkers – de ‘zandbakken’ – er
verse. Met een speciale
netjes bij liggen. Dus de rand-
hole-steker maakt de green-
jes worden geknipt, het
keeper een perfect rond gat.
onkruid wordt verwijderd en
Het uitgestoken stuk gras komt
het zand wordt keurig aan-
in de oude hole en krijgt de
geharkt. De tees – de afslag-
tijd om zich te herstellen.
plaatsen – hebben het
‘Daar zie je na en paar weken
misschien wel het zwaarst te
helemaal niets meer van’,
verduren op een golfbaan. Er
aldus Keijzer. Om aan te geven
vliegen regelmatig plaggen
dat de hole zich op een andere
door de lucht, die van de tee
plaats op green bevindt, wordt
soms een waar slagveld maken.
spots noemen ze dat. Ze zijn zo
voor onrust zorgen onder de
er een bepaalde kleur vlag in
De teemarkers, die de plaats
groot als dollarmunten.’ Om
golfbaan-dierenbevolking.
gezet. Van een paar honderd
waar golfers moeten afslaan
het gras vlak te maken, strooi-
Andere ‘diersoort’ waar
meter afstand weet de golfer
markeren, worden dan ook
en de greenkeepers fijn, zuiver
golfbanen wel eens last van
dan of de hole zich vooraan
regelmatig verplaatst. Keijzer:
zand over de greens: ‘Daarmee
hebben, zijn de tweebenige
(blauwe vlag), in het midden
‘Dan kunnen wij het bescha-
voorkomen we vervilting van
vandalen. ‘Rotzooitrappers
(gele vlag) of achter (rode vlag)
digde deel weer herstellen en
het gras.’
heb je overal, ook op de
op de green bevindt. Is dat niet
kan het gras weer bijkomen.’
golfbaan’, stelt Keijzer vast.
lastig voor de golfers, dat de
Daarnaast moet er gesnoeid,
hole zich om de paar dagen op
bemest, gesproeid, belucht
Mollen Een molshoop is vervelend in
Holes
een ander punt bevindt?
en – vooral in de winter –
je tuin, maar een ware ramp
Behalve grasmaaien houdt de
‘Integendeel’, stelt Keijzer. ‘Dat
geschilderd worden. Echt tijd
voor een golfbaan en de
greenkeeper zich ook bezig met
is nu juist de sport.’
om zelf eens een golfbal te
nachtmerrie van iedere green-
het verplaatsen van de holes.
keeper. Keijzer zet klemmen
Om de hole heen slijt het gras
Altijd wat te doen
Keijzer niet in. ‘Ik heb wel
om de mollen te vangen.
snel, omdat er zoveel ‘verkeer’
Op een golfbaan hoeft een
gegolfd hoor, maar als ik de
Er zijn ook andere kapers op
is. Dat kan het golfspel
greenkeeper zich niet te
hele dag al op de golfbaan aan
de groene kust. Dassen bijvoor-
beïnvloeden en daarom dient
vervelen. Er is altijd wat te
het werk ben geweest, heb ik er
beeld. Die kunnen de grasmat
de greenkeeper er zorg voor te
doen. Naast het onderhoud
in mijn vrije tijd niet zoveel
slaan, zit er voor greenkeeper
behoefte meer aan.’ En wie
letterlijk ondermijnen. Ze
denkt dat de greenkeeper zelf
wroeten en graven, op zoek
Golfen betekent ook behoorlijke afstanden lopen. Na een lange
naar engerlingen, de larven
‘wandeling’ over de golfbaan is het dan ook heerlijk nazitten bij de
een groene tuin heeft, komt
van de mestkever. Dat doen
‘negentiende hole’.
bedrogen uit: ‘Thuis heb ik
kraaien ook, weet Keijzer uit
mijn tuin helemaal betegeld.
ervaring. Hij wijst naar een
Lekker onderhoudsvrij.’
stuk van de golfbaan waar nog duidelijk de ‘werkzaamheden’ van de vogels te zien zijn. ‘Ze
BurgGolf St. Nicolaasga
trekken de grasmat gewoon
Legemeersterweg 16-18 Legemeer
open’. Maar ook wilde zwijnen
Tel. (0900) 28744653
scharrelen hun kostje soms
www.burggolf.nl
bijeen op een golfbaan. Daarnaast kunnen exoten zoals nijlgansen ook nog wel
Er vliegen regelmatig plaggen door de lucht 58 Noorderland
SEPTEMBER 2008
Groene Golf Gids
Tee, hole en
Bo Derek Nieuwelingen in de golfwereld doen er goed aan zich snel het golf-jargon meester te maken. Honderden – voornamelijk Engelse – termen slingeren over de golfbaan. Ook de golf-etiquette dient zorgvuldig nageleefd te worden. Een eerste kennismaking.
Tussen tee & hole
Golf is een balspel waarbij een kleine, harde bal met een golfclub van de tee (afslagplaats) weggeslagen wordt in de richting van een met een vlag gemarkeerd punt (de hole). Het doel is om de bal in zo min mogelijk slagen in de hole te spelen. De lengte tussen de tee en de hole ligt meestal tussen de 100 en 560 meter. Afhankelijk van de lengte en de moeilijkheid van de hole wordt vastgesteld in hoeveel slagen de hole gespeeld zou moeten worden, de zogeheten par.
Dresscode GVB
De kleding die golfers op de golfbaan
Er zijn openbare golfbanen
dragen, is soms onderhevig aan
en niet-openbare golfbanen.
dresscodes. Ongeschreven wetten
Niet-openbare golfbanen
bepalen vaak de outfit op de court.
zijn eigendom van een golf-
Spijkerbroeken en T-shirts zijn wat te
club. Alleen leden mogen op
casual en bij sommige golfclubs zelfs
deze banen golfen. Openbare golfbanen worden commercieel
verboden. Een poloshirt daarentegen
geëxploiteerd. In principe kan iedereen op een openbare golfbaan
mag weer wel. Vaak is bij de golfbaan
spelen, je hebt geen introductie nodig en je hoeft ook geen lid te
een winkeltje aanwezig waar kleding
zijn van een golfclub. Voor de meeste openbare golfbanen is het
en accessoires verkocht worden die
bezit van een Golfvaardigheidsbewijs (GVB) voldoende. Men kan
perfect binnen de geldende golf-dress-
onder voorwaarden op openbare golfbanen ook terecht zonder
codes passen. Uiteraard moet er naast
GVB, er moet dan wel iemand met GVB mee ter begeleiding. Er
mode, trends en status ook rekening
bestaan golfbanen met 9 holes en 18 holes.
gehouden worden met zoiets triviaals
De golfbal links staat op een
GOLFBAL
rode tee, waardoor het slaan
De gaatjes in een golfbal zorgen voor een goede aerodynamica:
een stuk gemakkelijker wordt.
de ronde, ondiepe putjes (dimples geheten) verlagen de
Einddoel is de hole (foto rechts).
luchtweerstand. Hierdoor is het mogelijk om met een golfclub de bal meer dan 330 meter te slaan.
SEPTEMBER 2008
Noorderland 59
Golfland als het weer. Golfen sjaal en wanten is
Golf voor beginners
wat lastig. In de
Tee = afslagpunt, beginpunt. Ook: een houten of plastic pinnetje
zomer is het not
dat in de grond wordt gezet om de golfbal op te zetten en af te
done om in een
slaan.
fleurig Hawaii-
Green = het kortgeknipte deel van de golfbaan waar de vlag met
short op te komen
hole zich bevindt.
draven. En een
Marker = een klein plastic of ijzeren rondje dat aangeeft waar de
paraplu…Toch zal
bal op de green heeft gelegen. Ook: punten die de tee markeren.
de golfer zich moe-
Fairway = het gebied met kort gras tussen afslagplaats (tee) en
ten kleden op kou,
green.
hitte en regen.
Dogleg = fairway met bocht, hole lijkt op de achterpoot van een
Want golf is een
hond.
sport die met
Rough = het ruige gebied dat om de golfbanen heen ligt.
name ‘de elemen-
Semi-rough = het gebied tussen green en rough.
met een dikke jas,
ten’ moet trotseren. Belangrijk is dat de
Hole-in-one: de bal wordt in een klap van afslagpunt in de hole
kleding prettig zit
geslagen.
en genoeg bewegingsvrijheid geeft. Bij kou wordt vaak meerdere
Par: geeft aan in hoeveel slagen een hole gemiddeld gespeeld
lagen kleding – laatste mode, uiteraard – gedragen. Een state-of-
kan worden. Indien de hole in minder of meer slagen wordt
the-art regenpak is ook geen overbodige luxe in Nederland.
bereikt, dan speelt met onder of boven par.
Handschoenen worden eigenlijk alleen gebruikt om meer grip op
Albatros: de hole wordt in drie slagen minder dan par bereikt.
de golfclub te krijgen. En dan draag je er maar één: rechtshandigen
Eagle: de hole wordt in twee slagen minder dan par bereikt.
dragen de handschoen links, linkshandigen rechts.
Birdie: de hole wordt in een slag minder dan par bereikt.
Ook aan golfschoenen worden eisen gesteld. Meestal zijn deze
Bogey: de hole wordt in een slag meer dan par bereikt.
schoenen voorzien van spikes of nopjes (‘nails’ in het golfjargon),
Double Bogey: de hole wordt in twee slagen meer dan par
zodat de speler niet uitglijdt als het gras vochtig en glad is. Ook
bereikt.
moeten golfschoenen zorgen voor een stabiele stand, zodat de bal zonder problemen kan worden geslagen.
Caddie = assistent die tijdens het golfen onder meer de stokken van een speler draagt.
Hout, ijzer, putter
Handicap = de handicap geeft aan hoe goed een golfer is, de
Bij golfen worden verschillende soorten golfclubs (golfsticks,
speelsterkte. Hoe hoger het cijfer van de handicap, hoe sterker de
stokken, clubs) gebruikt: de woods (houten), de ijzers en de
golfer.
putters. De woods - vroeger van hout, tegenwoordig vaak van
Fore = uitroep als een vliegende bal iemand kan raken.
titanium - worden vooral voor lange-afstand-slagen gebruikt.
GVB = Golfvaardigheidsbewijs, verplicht op de meeste golf-
De driver is de langste golfstok waarmee het verst kan worden
banen.
geslagen. De ijzers worden ingezet bij nauwkeurige slagen om
Greenfee = bedrag dat niet-leden betalen voor het spelen op
bijvoorbeeld uit een bunker te komen of om de bal zo dicht
een golfbaan.
dicht bij de hole, gebruikt. De putter heeft maar een functie: de
Begrippen
bal in het putje slaan. Elke golfclub heeft een ander raakvlak.
Bo Derek, Liz Taylor, Ronstadt. Dit vrouwelijk schoon maakt deel
De schuinte van dit raakvlak heet loft. Hoe hoger het nummer van
uit het van omvangrijke golfjargon. Gerrit Speek onderhoudt
de golfstok, hoe schuiner de loft. Hoe schuiner het raakvlak, hoe
op de website van Golfers van Nederland een Verklarende
hoger en dus minder ver de bal zal vliegen.
Woordenlijst Golf. Daar zijn inmiddels meer dan 2000 – overwegend Engelstalige – golf-begrippen in opgenomen, waaronder
Meer informatie over golf:
bovengenoemde dames. www.golfersvannederland.nl, klik
www.golfersvannederland.nl
door naar Golfen > Golfwoordenlijst.
www.golf.nl
Illustratie: Jol Golf Design
mogelijk bij een hole te spelen. De putter wordt op de green,
Het is not done om in een fleurig Hawaii-short op te komen draven 60 Noorderland
SEPTEMBER 2008
Groene Golf Gids
Lezersaanbieding Kennismaken met golf bij Golfstore Friesland Doe ook mee!
Golfstore Friesland
Golf is de snelst groeiende sport in Nederland. Noorderland biedt
De golfclinics worden verzorgd door Golfstore Friesland. Zij
daarom de mogelijkheid in samenwerking met Golfstore Friesland
beschikken over uitgebreide oefenfaciliteiten op twee locaties in
om tijdens een drie uur durende clinic kennis te maken met alle
Friesland: Leeuwarder Golfbaan De Groene Ster en Golfbaan
onderdelen die bij een ‘rondje golf’ horen: afslaan, chippen en
Heidemeer in Heerenveen. Ook hebben zij in de golfshop alles wat
putten. Dit alles onder leiding van de gediplomeerde PGA-
een golfer nodig heeft.
golfprofessionals van Golfstore Friesland.
www.golfstorefriesland.nl
Programma: 13.00
ontvangst met koffie/thee en suikerbrood
Na opgave ontvangt u alle verdere informatie zo spoedig mogelijk
13.30-15.30
golfclinic: full swing en korte werk
thuis. Voor vragen kunt u telefonisch contact opnemen met Golfstore
15.30-16.00
pauze met drankje
Friesland, tel. (06) 55855425 of mailen naar
16.00-17.00
spelen op de (oefen)baan
info@golfstorefriesland.nl.
17.00
einde clinic, drankje + gadget
Lezers van Noorderland betalen voor dit arrangement slechts € 32,50 (normale prijs € 47,50)
Vol is vol. dus geef u snel op.
Noorderland Groene Golf Gids lezersaanbieding Ja, ik wil graag deelnemen met …… personen à € 32,50 p.p. aan de Voorletters:.................................................................... O M O V
Noorderland golfclinic bij Golfstore Friesland. Ik geef me op voor de volgende datum op de volgende locatie:
Achternaam: ................................................................................
O za 20 september 2008 - Golfbaan Heidemeer in Heerenveen O za 27 september 2008 - Leeuwarder Golfbaan De Groene Ster
Adres: ..........................................................................................
Ik machtig Golfstore Friesland eenmalig om het verschuldigde bedrag van € 32,50 p.p. af te schrijven van mijn bank-/giroreke-
Postcode: .....................................................................................
ningnummer.
Woonplaats: .................................................................................
Bank-/gironummer :
Telefoonnummer: ........................................................................
...................................................................................................
E-mailadres: .................................................................................
Datum : .................. Handtekening :
Stuur deze bon naar: Golfstore Friesland, Beukenlaan 18, 8441 ND Heerenveen Deze actie is geldig tot en met 27 september 2008. Bestelbonnen die niet volledig, onjuist of onleesbaar zijn ingevuld, worden niet in behandeling genomen.
Noorderlandlezers betalen slechts € 32,50 (normale prijs € 47,50) SEPTEMBER 2008
Noorderland 61
Golfland
Diverse Golfstromen De golfsport kent vele variaties en spin-offs. De meeste hebben hetzelfde doel: de bal zo snel mogelijk in een gaatje zien te krijgen. Toch zijn de verschijningsvormen en uitvoeringen zeer divers. Een overzicht van een aantal golfstromen.
de Vereniging van Boerengolfbanen - boerengolfbanen in Nederland, waarvan zo’n 25 in het noorden van het land. Het is een variant van de klassieke golfsport. Bedoeling is de boerengolfbal – doorsnee zo’n 16 centimeter - met behulp van een boerengolfstick – een houten steel met een massieve klomp - in zo min mogelijk slagen in een emmer - de put – in de grond te krijgen. In tegenstelling tot de strak aangelegde golfbanen, wordt boerengolf in weilanden gespeeld. Boerengolf is in 1999 bedacht en voor het eerst gespeeld bij Kaasboerderij Weenink in Lievelde. Een boerengolfbaan bestaat uit 10 holes met een lengte van zo’n 200 meter per hole. Een hole bestaat uit een afslagpunt en het eindpunt. De put is een emmer in de grond, met een genummerde vlag. De put is het begin voor de volgende hole. Meer informatie: www.boerengolf.nl Zie de adressenlijst voor een Boerengolfbaan bij u in de buurt.
Midgetgolf Midgetgolf – ook wel minigolf - is een variant van golf waarbij een
Pitch&Putt
parcours met 18 holes in zo weinig mogelijk slagen moet worden
Pitch&Putt Golf is nauw verwant aan de golfsport, maar
afgelegd. Het parcours bestaat uit 18 banen van enkele meters
eenvoudiger en goedkoper om te spelen. Het spel is in 1998 in
lang. Vaak zit in de baan een bocht, looping, heuvel of ander
Nederland geïntroduceerd. In dat jaar is ook de Nederlandse
obstakel. De hole moet in zo weinig mogelijk slagen worden
Pitch&Putt Bond (NPPB) opgericht. P&P wordt gespeeld op een
bereikt. Ondanks het vakantie-achtige imago, is midgetgolf wel
kleine 18-holes golfbaan. Het doel van Pitch&Putt is – net als alle
degelijk een officiële sport die (ook) in wedstrijd- en competitie-
andere varianten van golf – de bal zo snel mogelijk te putten.
verband kan worden beoefend.
Van de afslag tot de vlag varieert de lengte van de holes tussen 30
Meer informatie: Federatieve Nederlandse Minigolf Bond (FNMB),
en 70 meter. Door deze 'kleine' afstanden is het spel geschikt voor
www.fnmb.nl Zie de adressenlijst voor een baan bij u in de buurt.
iedereen, ook voor degenen die nog nooit golf hebben gespeeld. Een 18-holes ronde duurt ongeveer anderhalf tot twee uur.
Boerengolf
Benodigde materialen zijn te huur.
Boerengolf is de snelst groeiende buitensport van Nederland. Op
Meer informatie: www.pitch-putt.nl
dit moment zijn er meer dan honderd ‘officiële’ – aangesloten bij
Zie de adressenlijst voor een Pitch&Putt bij u in de buurt.
Golf 3x anders
als bij gewoon golf: zo snel mogelijk de bal in
perfecte traptechniek. Voetbalgolf is ook
een hole spelen. Alleen wordt voetbalgolf met
geschikt voor mensen die al deze technieken en
voet en voetbal gespeeld. Er zijn elf holes, varië-
begrippen niet beheersen.
1. Golf tussen de zebra’s
rend van een gebruikelijke hole in de grond tot
www.voetbalgolf.com
Back to nature. In Dierenpark Emmen hebben
zeer originele hindernissen die namen van
ze wel een heel bijzondere golfcourt aangelegd.
beroemde voetballers dragen. De Ronaldinho-
3. Aquagolf
In de Afrikasavanne zijn nogal wat obstakels -
hole is voor de subtiele steekpass. De
Golfen aan zee. De eerste golfbaan op het
zand, water en rotspartijen – om maar te
Bergkamp-hole vraagt om een stiftbal, de
strand is sinds eind mei een feit. In Wijk aan Zee
zwijgen van het los rondlopende, nieuwsgierige
Litmanen voor een lobje en de Zidane vergt een
kan de golfer vanaf een driving range op het
publiek. Impala’s, zebra’s, giraffen en kroonkraanvogels malen niet om holes in one. Om
strand een balletje slaan richting zee. Boeien in De Bergkamp-hole
zee markeren de afstand. Op termijn komt er
veiligheidsredenen blijven de drie neushoorns
voor de kust een drijvende green, compleet met
op stal, wanneer de savanne voor golfspelers is
hole en vlag. Er wordt geslagen met speciale
besproken.
golfballetjes: in het water vallen ze uiteen tot
www.dierenparkemmen.nl
visvoer. Aquagolf is een idee van evenementenbureau Summit Sports. www.summitsports.nl.
2. Voetbalgolf Op golfbaan Schatterswold in Schildwolde kan voetbalgolf worden gespeeld. Doel is hetzelfde
62 Noorderland
SEPTEMBER 2008
Golf... zo kan het ook!
Groene Golf Gids
Handige adressen Noorderland heeft alle golf-, pitch&putt-, boerengolf- en midgetgolfbanen in Noord-Nederland op een rijtje gezet. Er is dus altijd wel eentje bij u in de buurt. DRENTHE
Golfbanen/clubs
Golfclub Havelte 18 holes
FRIESLAND
GC Aelderholt
Kolonieweg 2 Havelte
9 holes
Tel. (0521) 342200
Golfvereniging Ameland
Aelderholt 4 Aalden
www.golfclubhavelte.nl
9 holes
Tel. (0591) 372450
Oosterhiemweg 1a Hollum
www.golfclub-aelderholt.nl
Golfclub Holthuizen Roden
Tel. (0519) 554219
9 holes
www.golfverenigingameland.nl
Country Golf Ees
Oosteinde 7a Roden
18 holes
Tel. (050) 5015103
Golfclub Gaasterland
Oosterweg 1 Ees
www.gc-holthuizen.nl
9 holes
Tel. (0599) 236328 www.countrygolfees.nl
Sminkewei 10 Oudemirdum
BurgGolf St. Nicolaasga
Tel. (0514) 604236
18 holes
www.golfclub-gaasterland.nl
Legemeersterweg 16-18
Drentse Golf &
Haarweg 22 Tiendeveen
Golfclub Martensplek 18 holes
Legemeer
Country Club
Tel. (0528) 331558
Golfclub Heidemeer
Tel. (0900) 28744653
27 holes
www.martensplek.nl
9 holes
www.burggolf.nl
Ten Oeverstraat 13 Zeijerveen
Heidemeer 2 Heerenveen Tel. (0513) 636519
GRONINGEN
Tel. (0592) 379680
Golfclub De Semslanden
www.dgcc.nl
18 holes
www.golfclubheidemeer.nl
Nieuwe Dijk 1 Gasselternijveen Golfclub De Compagnie
Drentse Golfclub De
Tel. (0599) 564661
Golfbaan De Hildenberg
18 holes
Gelpenberg
www.golfclubdesemslanden.nl
9 holes
Golflaan 1 Veendam
18 holes
Gruun 5 Appelscha
Tel. (0598) 625272
Gebbeveenweg 1 Aalden
Tel. (0516) 438130
www.golfclubveendam.nl
Tel. (0591) 372620
OVERIJSSEL
www.dgcdegelpenberg.nl
www.golfclubdehildenberg.nl
Golf Club Zwolle 18 holes
Noord Nederlandsche Golf Golf & Country Club
& Country Club
BurgGolf Emmen
ZalnĂŠweg 75 Zwolle
Lauswolt
18 holes
9 holes
Tel. (038) 4534270
18 holes
Pollselaan 5 Glimmen
Golfparkdreef 1 Emmen
www.golfclubzwolle.nl
van Harinxmaweg 8-a
Tel. (050) 4062004
Tel. (0900) 28744653
Beetsterzwaag
www.nngcc.nl
www.burggolf.nl
Parc Emslandermeer
Golfpark Exloo
GC Westerwolde
9 holes
Leeuwarder Golf Club
18 holes
Valtherweg 27a Exloo
De Groene Ster
Laan van Westerwolde
Tel. (06) 54214347
18 holes
Vlagtwedde
www.golfparkexloo.nl
Woelwijk 101 Leeuwarden
Tel. (0599) 312246
Tel. (0511) 432299
en (0599) 3134444
www.golfclub-degroenester.nl
www.emslandermeer.nl
Tel. (0512) 383590 www.golfclublauswolt.nl
Om te bewaren SEPTEMBER 2008
Noorderland 63
Golfland Golf- en Countryclub
Golf & Countryclub
OVERIJSSEL
Boerengolf Landgoed
Hooge Graven
Regthuys
Pitch&Putt De Kleine Esch
Nijeberkoop
18 holes
9 holes
Lage Esweg 5 Lemele
Bovenweg 26 Nijeberkoop
Hessenweg Oost 3 ArriĂŤn
Limmerschouw 49b Winkel
Tel. (0572) 331413
Tel. (0516) 441004
Tel. (0529) 455999
Tel. (0224) 540216
www.hoogegraven.nl
www.regthuysgolf.nl
Golf Par 3
Welkomboerderij
FLEVOLAND
Golfbaan de Vlietlanden
Posbus19 Den Ham
Hammerslag
www.nijeberkoop.com Vechtdal Adventure
18 holes
Tel. (0572) 331313
Weardebuorsterwei 2
Golfclub Emmeloord
Drogewijmersweg 5
www.golfpar3.eu
Westergeest
9 holes
Wervershoof
Casteleynsweg 6 Emmeloord
Tel. (06) 53851697
Tel. (0527) 621477
www.golfbaandevlietlanden.nl
www.golfclub-emmeloord.nl
Tel. (0511) 445474
Boerengolf
www.hammerslag.nl
FRIESLAND
Boerengolfbaan De Boer is Troef
Golfpark Rutten
Pitch & Putt
Puur Terschelling
Kolkreed 2 Foudgum
18 holes (kort)
www.pitch-putt.nl
Oosterend 39 Terschelling
Tel. (0519) 222912
Tel. (0562) 449487
www.hynsteblom.nl
IJzerpad 16 Rutten Tel. (0527) 262 375
FRIESLAND
www.puur-terschelling.nl
Pitch&Putt Golf
Kiewiets Hoeve
Leeuwarden
Ballumerweg 25 Nes Ameland
Boerengolf Zuiderham
Noarder Stienplaat 3
Tel. (0519) 542138
Friesestraatweg 48 Aduard
Leeuwarden
www.kiewietshoeve.nl
Tel. (050) 4032004
GRONINGEN
www.golfparkrutten.nl
NOORD-HOLLANDNOORD De Texelse Golfbaan
Tel. (058) 2889666
9 holes
www.zuiderham.nl Boerengolfbaan
Roggeslootweg 3 De Cocksdorp
GRONINGEN
(Texel). Tel. (0222) 316539 www.gc-detexelse.nl
Slachtehiem
Boerengolf Schatterswold
Bayumerleane 5 Lollum
Schildwolderdijk 47 Schildwolde
Pitch&Putt Groningen
Tel. (0517) 469108
Tel. (0598) 421729
Recreatiegebied Kardinge
www.slachtehiem.nl
www.boerengolfbaan
Marine Golfclub
Bieskemaar 10 Groningen
Nieuwe Diep
Tel. (050) 3080123
9 holes
schatterswold.nl Boerengolfbaan Half-Hichtum
Campingpark
Kortevliet 1 BB Den Helder
Huninga's Heem
Hichtumerweg 14 Bolsward
De Barkhoorn
Tel. (0223) 658675
Huningaweg 7 Oostwold
Tel. (0515) 572683
Beetserweg 6 Sellingen
Tel. (0597) 552221
www.half-hichtum.nl
Tel. (0599) 322510
DRENTHE
Boerengolf-Friesland
www.barkhoorn.nl
Golf & Leisurecentre Oogduyne 9 holes
Venenwei 1 Kolderwolde
Oogduyne 1-4 Julianadorp
Pitch&Putt Golf Orvelte
Tel. (0514) 602083
Tel. (0223) 640125
Mr. J.B. Kanweg 5 Witteveen
www.boerengolf-friesland.nl
www.golfclubooghduyne.nl
Tel. (06) 57158683
DRENTHE Boerengolf Osbroeken Osbroeken 2 Zuidlaren
Bjusterbaerlike
Tel. (06) 23028409
Pitch&Putt Golf Coevorden
Marwei 124a Delfstrahuizen
www.deosbroeken.nl
Stieltjeskanaal 78 Stieltjeskanaal
Tel. (0514) 541267
Tel. (0524) 221377
www.boerderijrecreatie.nl
Boerderij Lange Tieme
Mts. Kroon
Amen 61 Amen
Weerwille 16 Ruinerwold
Buitenweg 5 Peperga
Tel. (0592) 389274
Tel. (0522) 452059
Tel. (0561) 441437
www.hetamerveld.nl
Boerderij Camping Het Amerveld
www.boerderijlindevallei.nl
64 Noorderland
SEPTEMBER 2008
Groene Golf Gids
GRONINGEN
Camping De Bosrand
Boerengolf
Achterstraat 12 Diever
De Manuelhoeve
Tel. (0521) 387304
Schoolstraat 37a Aartswoud
Partycentrum De Bolder
www.svrcampingdebosrand.nl
Tel. (0229) 581891
Molenberg 13 Delfzijl
www.manuelhoeve.nl
Tel. (0596) 610900 www.partycentrum-debolder.nl
Boerengolfbaan Het Landschap
Rondje-Regio
Verlengde Landschapsweg 1
Tripkouw 28 Midwoud
Camping Ekenstein
Holsloot
www.rondje-regio.nl
Alberdaweg 56-58 Appingedam
Tel. (0591) 553585
Tel. (0596) 624467
Calluna
www.boerengolfbaan-het
www.campingekenstein.nl
Schumakersweg 3 De Koog
landschap.nl
Midgetgolf
(Texel)
DRENTHE Achter Ansen
Tel. (0222) 317888
FRIESLAND
Dwingelerweg 29 Ansen
www.zwemparadijscalluna.nl Vakantiepark Witterzomer
Tel. (0522) 473025
Midgetgolfpark Friesland
Witterzomer 7 Assen
Midget- Biljartgolf
www.achteransen.nl
Bosberg 4 Appelscha
Tel. (0592) 393535
Wat Aars
Tel. (0516) 431919
www.witterzomer.nl
Nes 204 Wevershoof
OVERIJSSEL
www.midgetgolfpark.nl
Boerengolfbaan
De Kleine Wielen
Bosrand 18 Dwingeloo
Familie Boer
De Groene Ster Leeuwarden
Tel. (0521) 597396
De Pyramide
Duimigermeerweg 6 Blokzijl
Tel. (0511) 431977
www.bospub.nl
De Dreef 1 Opmeer
Tel. (0228) 583198 De Bospub Boerdennen
Tel. (0527) 291771
www.wataars.nl
Tel. (0226) 354086 www.pyramideopmeer.nl
De Molenbaan
Beerta Amusement
Hendricks Hoeve
Formerum 25 Terschelling
Midgetgolf
Cornelisgracht 44 Giethoorn
Tel. (0562) 448439
Torenes 62 Borger
De Buitelaar
Tel. (0599) 564491
Spreeuwendijk naast 4 Petten
Tel. (0521) 361435 www.familiedag.org S.V.R.Camping Veurink
Midgetgolfbaan De Richel
Tel. (0226) 381644
Hoofdweg 8a West Terschelling
Hesselingen
Tel. (0562) 442477
Midgetgolfbaan
Strandslag Beheer
Jan Tooroplaan 2 Meppel
Zanddijk 11e Den Helder
Tel. (0522) 257793
Tel. (0223) 645709
Rheezerweg 50 Rheeze-Hardenberg
Recreatie Landzicht
Tel. (0523) 262315
It Sud 13 Surhuizum
www.familieveurink.nl/
Tel. (0512) 351303
OVERIJSSEL
Deze lijst met adressen is zo
De Wingerd Boerderij
zorgvuldig mogelijk
Eldorado Golfbaan
Broekdijk 12 Bruchterveld
samengesteld. Desondanks
Boerengolfbaan Grenszicht
Dennenlaan 2 Vlieland
Tel. (0523) 232204
kunnen wij niet garanderen
Radewijkerweg 70 Radewijk
Tel. (06)22379943
Tel. (0523) 216365
www.midgetgolfbaanvlieland.nl
boerengolf
www.grenszicht.nl
NOORD-HOLLAND-
dat de lijst compleet is of dat de Het Hoogeholt Boslaan 1 Gramsbergen
’t Haske Partycentrum Vegelinsweg 20 Joure
Drukfouten voorbehouden.
Tel. (0524) 562200
Tel. (0513) 415281
NOORD-HOLLAND-
www.haske-joure.nl
NOORD
Klif 12 Den Hoorn (Texel)
Recreatiecentrum Dúndelle
Midgetgolfbaan Texel
Tel. (0222) 319633
Mjûmster Wei 16 Bakkeveen
Kikkertstraat 30
www.dagjetexel.nl
Tel. (0516) 541493
De Cocksdorp (Texel)
www.dundelle.nl
Tel. (0222) 316485
NOORD
vermelde informatie actueel is.
Theaterrestaurant Klif 12
SEPTEMBER 2008
Noorderland 65