Mozaik, değişik renkte bir ya da birkaç malzemenin küçük parçalarının yan yana getirilmesiyle oluşturulan düzenleme tekniğinin adıdır. Genel anlamda ise renkli cam ve taş parçalarının harç içine gömülmesiyle oluşan döşeme, duvar ve örtü betimlemelerine denilmektedir. Mozaik sanatının en nadir örneklerini özellikle Gaziantep ve Hatay’da görmek mümkündür. Bu bölgedeki mozaikler gerek biçimsel kurguPicture source: Turkish Archaeological News Zeugma mozaikleri motif çeşitliliği bakımında oldukça
geniş
bir
repertuara
sahiptir.
Motifler Zeugma (Belkıs) kentinin var olduğu coğrafyanın etkisi ile şekillenmiştir. Bu motifler Fırat’ın balıkları, bölgenin bitki
ları, gerek işlenen konuları, gerekse de yapım teknikleriyle
dünyanın
en
güzel
mozaikleri
olmuşlardır. Fakat Zeugma mozaiklerinin dünyada en önemli ve değerli mozaiklerden sayılmasının nedenlerinden biri on üç rengin bir arada kullanılmış olması ve Zeugmalı ustaların insan yüzündeki duyguları yansıtmak için 400 ince ve küçük parçayı bir arada kullanmış olmalarıdır.
çeşitlilikleri; üzüm, incir, elma, fıstık, menengiç, nar, coğrafyaya hâkim hayvanlar; pars (Anadolu kaplanı), sırtlan, geyik, köpek, horoz, tavus kuşu, bülbül, bıldırcın, keklik, tavşan gibi ve Zeugma (Belkıs) halkının dini inançlarında var olan tanrı ve tanrısal varlıklar kullanılmıştır. Ayrıca geometrik desenler yoğun bir yer kaplamıştır. Bu motiflerin dışında neredeyse tüm mozaikler bordürlerle çevrilidir. Çünkü bordür o mozaiğin çerçevesidir. Zeugma Mozaikleri arasında en tanınmış olanı “Çingene Kızı” mozaiğidir. Mozaik “Mainad Villası” nın yemek odasının taban mozaiğidir. Büyük ölçüde tahribata uğramış olan resimli panodan yalnızca bu kadın başı figürü kalmıştır. 1992 yılı kazılarında ortaya çıkarılan panodaki figürün kime ait olduğu kesin olarak bilinmese de, kızın Çingene’yi andıran yüz ifadesi mozaiğe bu adın verilmesini sağlamıştır.
Fakat bu benzetmeye rağmen resmin Toprak ve Ürün Tanrıçası Demeter (Gaia) olduğunu düşünenler de bulunmaktadır. Bu mozaiği diğerlerinden ayıran en önemli özelliklerden biri bu villada kullanılan bordürlerin diğer villalarda kullanılmamış olmasıdır. Zeugma
Antik
Kenti’nden
çıkartılan, toplam olarak 2 bin 500 metrekarelik alanı kaplayan ve bu dönemde sanatın ulaştığı zirve noktasının örneklerini meydana getiren mozaikler Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi’nde sergilenmektedir.
Picture source: archaeology.org
