The Mach|ne - Art Press - Issue 05 - December 2015

Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης

art press Δημήτρης Λιγνάδης

Δημήτρης Τάρλοου

Πέμη Ζούνη

Σοφία Φιλιππίδου

Πυγμαλίων Δαδακαρίδης

Έφη Γούση Χάρης Παζαρούλας

Δημήτρης Παλαιοκρασσάς Θύμιος Κούκιος

Cayetano

05

Δεκέμβριος. 2015

2.80eur

www.yeshotels.gr

Ιδιοκτησία - Έκδοση The Mach|ne I.K.E.

Διεύθυνση Σύνταξης Αντιγόνη Παφίλη Αρχισυνταξία

Δανάη Φαίδρα Θωμαΐδου Art Director

Νικόλαος Τσάπογλου Εμπορική Διεύθυνση

Δημήτρης Καλαμάρης Υπεύθυνη Διαφήμισης Νίκη Ξημέρη

Συντακτική ομάδα Πάνος Σουρούνης, Αναστασία Βουτσά, Τάσος Μπιμπισίδης, Μαριάννα Τζιράκη, Χρήστος Νικολόπουλος, Βίκυ Λιακοπούλου, Αντώνης Τσόκος, Μαρίζα Πάττα, Γιώργος Ευφραιμίδης, Βάσω Βλαχοπούλου, Σπύρος Παγιατάκης, Λία Τσάνα Φωτογραφίες

Μαριλένα Βαϊνανίδη Σχεδιασμός OneDot

Νομικός Σύμβουλος

Νικόλαος Αναστασόπουλος Έδρα

Καντακουζηνού 12 - Αθήνα Επικοινωνία

www.themachine.gr

info@themachine.gr 2130154320 Follow us

Facebook: The Mach|ne.

Twitter: @TheMachineAP

Instagram: @themachinegr Το «The Machine – Art Press» συνιστά ελεύθερο βήμα έκφρασης των εκάστοτε αρθρογράφων. Το περιεχόμενο των δημοσιευμάτων δεν αποτελεί επίσημη θέση της εκδότριας εταιρείας, η οποία, σε καμία περίπτωση, δεν υιοθετεί τις εκπεφρασμένες θέσεις και απόψεις των αρθρογράφων, ούτε φέρει οποιαδήποτε ευθύνη για αυτές. Απαγορεύεται ρητά η όποια αναδημοσίευση άνευ άδειας του εκδότη.

God thank you

Είναι Δεκέμβρης και αν με ρωτήσεις, πάλι δεν κατάλαβα πότε φθάσαμε στο τέλος του χρόνου. Βασικά εκεί που το έχασα είναι από το καλοκαίρι και μετά. Και ξαφνικά από τα μέσα Νοέμβρη, κατακαλόκαιρο στην Ελλαδίτσα ακόμη άναψαν και τα λαμπάκια παντού στην πόλη, γέμισε το timeline με στολισμένα δέντρα φίλων, οπότε στόλισα κι εγώ.

Και από φέτος γιορτάζουμε και την Ημέρα των Ευχαριστιών και Thanksgiving δηλαδή και τη μαύρη Παρασκευή, ελληνιστί Black Friday κάνουμε και εκπτώσεις στα μαγαζιά και γίναμε Αμερικανάκια. Και ναι εμένα δεν με πειράζει καθόλου όλο αυτό. Μου αρέσει και μάλιστα μου αρέσει πάρα πολύ και δεν ντρέπομαι να το πω και να το φωνάξω! Γιατί πολλοί κοροιδεύουν και χλευάζουν. Εγώ όμως, είμαι θερμός υποστηρικτής της άποψης που λέει “αν κάτι είναι ωραίο και ευχάριστο να το μιμείσαι”. Τί πιο ωραίο από τα να μιμείσαι χαρούμενες και ωραίες συνήθειες; Από τη γεμάτη μιζέρια πόλη μας την προτιμώ στολισμένη και μίζερη! Γιατί μέσα σε αυτή την πόλη υπάρχουν κι άλλοι σαν και εμένα, σαν κι εσένα σαν κι εσάς…που αναζητούν τους χαρούμενους ανθρώπους και τους καλοπροαίρετους. Και μπορεί και κάποιες φορές να ντρέπονται και να το εκφράσουν! Όπως πολύ σωστά έγραφε μια νέα φίλη μου στο Facebook, ψάξε να βρεις τους ανθρώπους τους ανθρωπένιους, τους γενναιόδωρους, αυτούς που δεν θέλουν να σε δουν να “πέφτεις” κι εσύ, για να νιώσουν και αυτοί καλύτερα που είναι ήδη κάτω. Ανθρώπους που θα είναι εκεί για να συνεχίσετε μαζί και μαζί να “σηκωθείτε” ψηλά και να “σηκώσετε” κι άλλους! Και όταν τους βρεις να αντιγράψεις κάθε θετική συμπεριφορά, μπας και γίνουμε όλοι σιγά σιγά λίγο πιο χαρούμενοι. Δεν είναι δύσκολο να τους βρεις. Φαίνονται από μακριά ή από το βλέμμα, απλά εσύ πρέπει να το πάρεις απόφαση ότι θα γελάς και θα βλέπεις το καλό, μόνο αυτό. Και αν νομίζεις ότι αυτό είναι άλλο ένα ευχάριστο μήνυμα για τα Χριστούγεννα και απλά το προσπεράσεις, πάλι εσύ το αποφασίζεις. Απλά έχω να σου πω ότι, αν σκέφτηκες ποτέ, ότι μπορείς να συνεχίσεις και μόνος σου, είσαι πολύ γελασμένος. Καλά και φωτισμένα Χριστούγεννα! Αντιγόνη Παφίλη

antigoni@themachine.gr

40 26 8 36 48 56

Πυγμαλίων Δαδακαρίδης

Θύμιος Κούκιος

Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης

Δημήτρης Τάρλοου

Cayetano

Πέμη Ζούνη

52 32 16 44 20 60

Σοφία Φιλιππίδου

Έφη Γούση

Δημήτρης Λιγνάδης

Δημήτρης Παλαιοκρασσάς

Βόλτα στο Χριστουγεννιάτικο Λονδίνο

Χάρης Παζαρούλας

Ήρθε ο Δεκέμβρης. Ο μήνας των γιορτών και της ελπίδας για μια καλύτερη νέα χρονιά. Ο μήνας που στα μπαλκόνια αναβοσβήνουν λαμπάκια. Το κείμενο θα έπρεπε να είναι αντίστοιχο, μα ο μήνας που πέρασε μας άφησε κάποια τραύματα που θέλουν φροντίδα για καιρό. Θα ήθελα το κείμενο αυτό να ήταν ένα ευχάριστο συνοδευτικό για το πρωινό μελομακάρονό σας. Θα ήθελα σε αυτό το κείμενο να σας γράψω με ασταμάτητη πολυλογία για τις αγαπημένες μου παιδικές γιορτές. Μα δυστυχώς αυτό το κείμενο γράφεται μόνο του. Κάποια κείμενα επιθυμούν να βουτήξουν στη συγκίνηση. Ακόμα περισσότερα κείμενα βλέπουν κάθε λέξη τους να γίνεται πιο οργισμένη. Στις μέρες αυτές που ζούμε τα κείμενα από μόνα τους διαλέγουν τις λέξεις. Οι έννοιες των λέξεων αλλάζουν σημασία. Η πρόθεση του κειμένου δεν ορίζεται από τον κειμενογράφο αλλά από τον αναγνώστη. Δεν τα συμπαθώ τα κείμενα συγκίνησης. Ακόμα περισσότερο δεν μου αρέσει να βάζω τις λέξεις να χορεύουν από οργή. Μου αρέσουν τα μικρά κείμενα όπως μου αρέσουν τα μικρά γλυκά. Είναι φτιαγμένα με περισσότερη αγάπη. Το κείμενο αυτό γράφτηκε λίγες μέρες μετά την στιγμή που ακούσαμε επίσημα ότι είμαστε σε πόλεμο. Από τότε κάθε εβδομάδα που περνά αλλάζουν διάφορες σταθερές στη ζωή μας. Παράλληλα στην Αθήνα στολίζαμε την πόλη για να υποδεχτούμε τα Χριστούγεννα και τη νέα χρονιά. Η ζωή με βία χρησιμοποιεί το χρόνο για να γιατρέψει πληγές. Ίσως αυτό να είναι το σωστό. Η μνήμη τελικά να μην είναι και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της. Θα ήθελα αυτό το κείμενο να είναι εορταστικό. Θα ήθελα αυτό το κείμενο να έχει σκοπό το χαμόγελο. Μα δυστυχώς το συγκεκριμένο κείμενο αναβοσβήνει σαν τα λαμπάκια στο δέντρο και στα μπαλκόνια. Από το φως κάνει βουτιά στο σκοτάδι. Τα λαμπάκια μοιάζουν με την καθημερινότητα της ζωής. Η ζωή πάντα θα εναλλάσσεται και θα εναλλάσσει το σκοτάδι με το φως. Η ζωή συχνά θα μας αποδεικνύει ότι μπορεί να γίνει χειρότερη. Ο άνθρωπος πάντα θα χαρίζει στη ζωή τους λόγους να φωτίζει και να σκοτεινιάζει τις μέρες μας. Επίσης ο άνθρωπος πάντα θα αποδεικνύει ότι παραμένει ο πιο ανόητος και ο μεγαλύτερος λάτρης του συναισθήματος του μίσους από όλους τους ζωντανούς οργανισμούς σε αυτόν τον πλανήτη. Όλα τα υπόλοιπα ζωάκια, βάσει της τροφικής αλυσίδας,σκοτώνουν για να έχουν την τροφή τους. Εμείς σκοτώνουμε λόγω της ιδεολογίας του μίσους. Είναι λάθος να μπαίνουμε σε οποιαδήποτε συζήτηση πριν δεχτούμε αυτό το γεγονός. Ο άνθρωπος σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ζωντανούς οργανισμούς πάντα έκανε και κάνει ό,τι μπορεί για να διαφοροποιηθεί από τον διπλανό του. Θρησκείες,οικονομικές τάξεις μέχρι ποδοσφαιρικές ομάδες έφτιαξε για να έχει μια υπέροχη ευκαιρία να σκοτώνεται με τον αντίπαλο. Πήραμε την ζωή μας λάθος και τώρα έρχεται ο λογαριασμός. Όποιος φοβάται για το αύριο ας μάθει τουλάχιστον τα παιδιά του να αγαπάνε και να μοιράζονται την ζωή με τους διπλανούς και με τους απέναντι. Δεν υπάρχει κάτι πιο ουσιαστικό για να κάνουμε πράξη. Αυτές τις γιορτές όλοι εσείς που μεγαλώνετε ένα νέο άνθρωπο σπίτι σας ίσως χρειαστεί να του μάθετε να αγαπά λίγο περισσότερο τους υπόλοιπους ζωντανούς οργανισμούς του πλανήτη. Η πιο ουσιαστική θρησκεία και η πιο μεγάλη γνώση που μπορείτε να του δώσετε ως μάθημα είναι η ίδια η αγάπη. Δεν έχει να χρησιμοποιήσει άλλες λέξεις το κείμενο μου. Δεν έχει κάτι περισσότερο να μοιραστεί με εσάς. Μακάρι τα επόμενα χρόνια μαζί με τα νέα smart phones να έχουμε πάνω μας και μέσα μας μια νέα πιο σύγχρονη έκδοση της αγάπης. Μακάρι κάθε πρωί που ξυπνάμε να έχουμε μόνο αγάπη να μοιράσουμε από μέσα μας. Όπως κάνει και το μοντέλο της φωτογραφίας του κειμένου. Καλές γιορτές.

Τα λ α μ π ά κ ι α π ο υ α ν α β ο σ β ή ν ο υ ν . . . Του Πάνου Σουρούνη

Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης Μονόδρομος Συνέντευξη Χρήστος Νικολόπουλος

10

Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης σκηνοθετεί τον «Θεό της σφαγής» -στον οποίο και πρωταγωνιστεί- στο Θέατρο Αθηνών και το «Για όνομα» στο Θέατρο Αλίκη. Αν σ’ αυτούς τους δύο λόγους δημοσιογραφικού ενδιαφέροντος προστεθεί το γεγονός ότι είναι ένας άνθρωπος που λέει ανοιχτά την άποψή του, τότε μια συζήτηση μαζί του περί θεών και σφαγών, ονομάτων και άλλων εννοιών γίνεται πια μονόδρομος.

Ισορροπώντας σε τσεχωφικού τύπου τεντωμένο σκοινί •«Ο θεός της σφαγής» είναι μια ενδιαφέρουσαεπικίνδυνη περίπτωση έργου, για να κάνεις σωστή παράσταση. Και σωστή παράσταση είναι αυτή που καταφέρνει να είναι πιστή στην πρόθεσή της, πιστή στον εαυτό της. Αυτό που έλεγε ο δάσκαλός μου, ο Τάσος Λιγνάδης, ότι κάτι πρέπει να είναι πιστό στην οικεία φύση του. Τίμιο σε σχέση με αυτό για το οποίο είναι φτιαγμένο.

• Το έργο είναι κωμωδία. Μαύρη κωμωδία; Κωμική τραγωδία; Ένα περίεργο είδος κωμωδίας. Δύο ζευγάρια συναντιούνται για να συζητήσουν πολιτισμένα, με αφορμή έναν καυγά των παιδιών τους. Ενώ στην πορεία φτάνουν σε απόγνωση, κλαίνε, φωνάζουν και γενικώς συμπεριφέρονται με τρόπο ρεαλιστικό, σαν να πρόκειται για οποιοδήποτε άλλο -ακραίο κιόλαςρεαλιστικό έργο, το κοινό το εισπράττει όλο αυτό σαν κάτι διασκεδαστικό. Η ισορροπία που πρέπει να κρατηθεί μεταξύ του κωμικού και του δραματικού στοιχείου είναι δύσκολη. Θυμίζει λίγο τα έργα του Τσέχωφ, που έχουν μια αφορμή πλοκής και στην πραγματικότητα παρατηρείς σχέσεις ανθρώπων. Με τον εαυτό τους και με τους άλλους.

φέρθηκε έτσι. Η πολιτισμένη συμπεριφορά που μαθαίνουμε να έχουμε δεν είναι λιγότερο ξένη προς τον πραγματικό εαυτό μας απ’ ό,τι είναι ο πρωτόγονος εαυτός μας που προφανώς υπάρχει. Η προσπάθεια να υπάρξουμε σε κάποια, αν όχι αρμονία, πάντως κοινή πορεία με τους ανθρώπους που ερχόμαστε σε επαφή είναι μια ευγενής-αναγκαστική προσπάθεια, για να μπορούμε να ζούμε σε κοινότητες. Οπότε, αυτή την ιστορία για την αστική υποκρισία δεν την καταλαβαίνω. Αντιθέτως, εκείνο που εγώ βλέπω στο έργο αυτό είναι ότι έχουμε να κάνουμε με τις διαφορετικές θεωρήσεις των ηρώων σε σχέση με το πώς στεκόμαστε στον δυτικό πολιτισμό απέναντι σ’ αυτό που είναι μέσα μας ανήλικο, πρωταρχικό και πρωτόγονο, και σ’ αυτό που χρειαζόμαστε οπωσδήποτε για να ζούμε σε κοινωνίες.

Ενήλικες διαπιστώσεις ανήλικων εαυτών • Το γεγονός πως δεν καταφέρνουμε ενίοτε να συνεννοηθούμε, το ότι, ενώ νομίζουμε ότι νίκησε ο πολιτισμός, συνειδητοποιούμε ότι δεν νικήσαμε δεν σημαίνει το τέλος του κόσμου. Είναι ένας συνεχής αγώνας. Το να συνειδητοποιείς ότι δεν νίκησες είναι μια καθαρή-ενήλικη διαπίστωση, αντίστοιχη με αυτή ότι γερνάμε και κάποια μέρα θα πεθάνουμε. Μια διαπίστωση πολύ χρήσιμη. Ο φόβος του θανάτου μπορεί άλλωστε να σε οδηγήσει σε έναν οίστρο της ζωής, όπως έλεγε ο μέγας Εμπειρίκος.

• Είναι χρήσιμο να ξέρεις ότι όλοι είμαστε ανήλικοι, ότι όλοι είμαστε πρωτόγονοι και ότι έχουμε έναν πρωταρχικό εαυτό. Αυτό λέει και ο «Πουπουλένιος». Ότι επί της ουσίας δεν «ενηλικιωνόμαστε» ποτέ. Προφανώς, ενηλικιωνόμαστε, αλλά υπάρχει ένας ανήλικος, ένας πρωταρχικός εαυτός στον πυρήνα μας. Και τα θέλω, τα συμπλέγματα, τα απωθημένα και τα όνειρά μας βρίσκονται εκεί.

Όταν οι αστοί δεν υποκρίνονται • Το έργο αυτό έχει αντιμετωπιστεί -λανθασμένα, κατ’ εμέ- ως ένα έργο για την αστική υποκρισία. Που δείχνει τι συμβαίνει, όταν 4 αστοί συναντιούνται και, ενώ έχουν όλες τις υποκριτικές συμπεριφορές αρχικώς, κάποια στιγμή πέφτουν οι μάσκες και δείχνουν τον πραγματικό τους εαυτό. Προσωπικά, δεν συμφωνώ καθόλου με τη ματιά αυτή. Κι αυτό γιατί δεν καταλαβαίνω τι σημαίνει αστική υποκρισία. Ο όρος «αστός» είναι τρομερά παρεξηγημένος. Νομίζουμε πως είναι κάποιος που πίνει το αίμα του εργάτη με το μπουρί της σόμπας, ενώ δεν είναι αυτό. Αστός είναι αυτό που είμαστε όλοι όσοι ζούμε σε πόλεις, δουλεύουμε, αμειβόμαστε για τη δουλειά μας, παρακολουθούμε τα πολιτικά τεκταινόμενα της χώρας κλπ.

• Όσοι έχουμε παιδιά, αν τσακώνονταν και χτύπαγε το ένα το άλλο, θα θέλαμε να δούμε τι συνέβη. Να μιλήσουμε ίσως στους γονείς του άλλου παιδιού. Θα είχαμε συναισθήματα θυμού πιθανώς γι’ αυτό που έπαθε το παιδί μας ή απορίας γιατί το παιδί μας

Χώρα στα πρόθυρα εννοιολογικής κρίσης • Στην Ελλάδα, έχουμε χάσει τη δυνατότητα να εκφραζόμαστε σωστά με τις λέξεις. Κι αυτό γιατί αδιαφορούμε για τις έννοιες. Με ενοχλεί να ακούω κάποιους να μιλάνε για ανθρωπιστική κρίση, γράφοντας μηνύματα στο καινούργιο τους κινητό, στο καινούργιο τους tablet. Αφενός γιατί αδικούν τους ανθρώπους που είναι όντως στη γωνία, αφετέρου γιατί την αληθινή ανθρωπιστική κρίση τη βλέπουμε τώρα με το προσφυγικό και μπορούμε, νομίζω, να δούμε τη διαφορά. Αντίστοιχα, δεν μ’ αρέσει που λένε ότι ζούμε σε Κατοχή, σε Χούντα. Όλο αυτό είναι άδικο και για αυτούς που βασανίστηκαν στη Χούντα και για αυτούς που πέθαναν στην Κατοχή.

• Τελευταία, έχουν μπει στο τραπέζι της συζήτησης θέματα που μέχρι πρότινος δεν υπήρχαν. Το άσυλο, η κατάργηση των προνομιακών ταμείων, οι πρόωρες συντάξεις. Παρά τις όποιες αντιστάσεις, είναι πια

11

στο τραπέζι και δεν μπορούν να βγουν. Αυτό από μόνο του είναι ένα πρώτο αποτέλεσμα. Σπουδαίο. Είναι σπουδαίο το ότι το σύμφωνο συμβίωσης των ομόφυλων ζευγαριών έχει επίσης μπει στο τραπέζι. Γιατί μιλάμε για θέματα ατομικών δικαιωμάτων, θέματα «φιλελεύθερα». Άλλη μια λέξη αυτή, σαν τον αστό, που η έννοιά της είναι μπερδεμένη στο μυαλό μας. Το έχω ξαναπεί: θα ήταν χρήσιμο να μοιραστεί από ένα λεξικό σε όλους και να είναι υποχρεωτικό, αντί πχ πρωινής γυμναστικής, να διαβάζουμε λίγες λέξεις κάθε μέρα!

Μαθητείες και αγωνίες διαρκείας • Τα παιδιά δεν έχουν ήθος, δεν γνωρίζουν δηλαδή τους κανόνες. Το βρέφος, κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του, είναι βέβαιο πως η μάνα του είναι προέκταση του σώματός του και πως οτιδήποτε βλέπει γύρω του τού ανήκει. Το παιδί τραβάει την ουρά της γάτας για να δει πώς θα αντιδράσει. Το να μάθει το παιδί, το βρέφος ότι υπάρχει ένα όριο ανάμεσα στον εαυτό του και στις επιθυμίες του και στον κόσμο είναι μια διαδικασία μαθητείας έλλογης και σωματικής. Που κρατάει χρόνια.

• Ως πατέρας, έχω αγωνίες που ένας πατέρας, 100 χρόνια πριν ή σε μια άλλη κοινωνία, ίσως να τις θεωρούσε αγωνίες πολυτελείας. Ωστόσο, είναι γνήσιες

αγωνίες. Όπως το πώς θα δώσεις στο παιδί σου μια όσο γίνεται πιο καθαρή και σφαιρική ματιά του κόσμου, πώς θα το γλιτώσεις από τις χιλιάδες αποσπάσεις που απλώνονται διαρκώς σαν υγρασία στη ζωή μας.

Σφαγή εναντίον επικοινωνίας σημειώσατε 2 • Ο θεός της σφαγής υπάρχει, γιατί ο άνθρωπος δεν είναι λογικό ον. Είναι ον με ικανότητα λογικής επεξεργασίας. Έχει τη δυνατότητα, αλλά το κέντρο του δεν είναι ορθολογικό. Ο τρόπος που παίρνουμε την οποιαδήποτε απόφασή μας είναι πρώτα ενστικτώδης και ανορθολογικός, και μετά ξεκινά μια διαδικασία a posteriori επεξήγησης αυτού που έχουμε αποφασίσει μη λογικά.

• Ευτυχώς, ο θεός της σφαγής δεν είναι ο μόνος που βασιλεύει στον κόσμο. Υπάρχει και ο θεός της επικοινωνίας. Οι δυο τους μάχονται συνεχώς και συνήθως κερδίζει ο θεός της επικοινωνίας. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι οι κοινωνίες προοδεύουν. Και προοδεύουν πολύ. Μια παροιμία στον Μπρεχτ λέει το εξής: «Οι μύλοι του θεού αλέθουν αργά. Αλέθουν όμως». Η αλλαγή που συντελείται -σε μεγάλο βαθμό προς το καλύτερο- είναι πέραν των στενών μέτρων της δικής μας ζωής.

12

Η σημασία του να είσαι Ευρωπαίος πολίτης • Παρά τις υπαρκτές δυσκολίες, εκτιμώ πολύ το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Αυτή η προσπάθεια έχει ουσία. Σαφώς, έχει και πολλά τρωτά. Αλλά ας πάψουμε να κρίνουμε τα πάντα με τους όρους της δικής μας ζωής. Τα τελευταία 5 χρόνια, που είναι χρόνια προβληματικά για ολόκληρο τον κόσμο, είναι, με όρους ιστορικούς, ένα πολύ μικρό διάστημα. Αν ανοίξεις το κάδρο, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Διάβαζα κάποια στιγμή το βιβλίο «The better angels of our nature» του Στήβεν Πίνκερ, καθηγητή του Χάρβαρντ. Εξετάζει τη ζωή των ανθρώπων στον 21ο αιώνα και πίσω σε σχέση με τη βία. Το συμπέρασμά του είναι ότι ζούμε στην ειρηνικότερη εποχή του πλανήτη, συμπεριλαμβάνοντας τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, την εκκαθάριση στη Σοβιετική Ένωση, την εκκαθάριση που έκανε ο Μάο στην Κίνα. Με τεράστιες δηλαδή απώλειες πληθυσμών, με τερατουργήματα που έχουνε γίνει, παραμένει η εποχή μας η ειρηνικότερη στην ιστορία του πλανήτη.

• Όταν απελπίζομαι μ’ αυτά που βλέπω στην Ελλάδα, όταν έχω λόγους να κριτικάρω την Ευρώπη, της οποίας θέλω να παραμείνουμε μέλος και να το δω όλο αυτό να λειτουργεί ολοένα και καλύτερα, τείνω να υπενθυμίζω στον εαυτό μου ότι παρ’ όλα αυτά είμαστε τυχεροί, γιατί ζούμε στον καλύτερο χρόνο και χώρο. Ποτέ άλλοτε στην ιστορία και πουθενά αλλού στον κόσμο δεν έχει ζήσει ο άνθρωπος καλύτερα απ’ ό,τι ζει στον δυτικό πολιτισμό σήμερα. Και δεν μιλώ

προφανώς για τον στενό ενεστώτα των 5 χρόνων της κρίσης. Είναι καλό να σκεφτόμαστε ότι όλα αυτά που θέλουμε να αλλάξουν προς το καλύτερο δεν μπορεί να ακυρώνουν το γεγονός ότι είμαστε προνομιούχοι που είμαστε Ευρωπαίοι πολίτες του 21ου αιώνα. Ο παραστατικός καλλιτέχνης έχει τη δική του ιστορία • Δεν μπορείς να είσαι παραστατικός καλλιτέχνης, αν δεν έχεις ανήλικο εαυτό. Ακόμα κι αν δεν το γνωρίζεις. Δεν γίνεται να ανεβαίνεις στη σκηνή, δεν γίνεται να φτιάχνεις έναν ολόκληρο κόσμο, αν δεν έχεις κάποιο έλλειμμα, κάποια τρύπα. Και πρέπει να μπορείς με ενήλικο τρόπο, με τη γνώση και την καλλιέργεια που φέρνουνε τα χρόνια, να μαζεύεις υλικό απ’ αυτή τη δεξαμενή που είναι ο ανήλικος πυρήνας σου.

• Αυτόν τον ανήλικο πυρήνα βρήκα και στο «Για όνομα», που είναι επίσης μια ενδιαφέρουσα περίπτωση έργου. Είναι φιλικό προς τον χρήστη, ζεστό και τρυφερό. Μια κωμωδία στην οποία επίσης οι ηθοποιοί δεν παίζουνε κωμικά. Είναι λιγότερο ακραίο από τον «Θεό της σφαγής» και, ενώ μοιάζει να έχει να κάνει με την πολιτική ορθότητα, στην πραγματικότητα το θέμα του είναι η φιλία. Η βαθιά φιλία που συνδέει τους ενήλικες και που μέσα σ’ αυτήν πάλι φανερώνονται ως παιδιά. Αυτό είναι το κοινό των δύο έργων, αυτό είναι το κοινό που βρίσκω εγώ σ’ όλα τα έργα, γιατί βλέπω τον κόσμο έτσι. Άλλωστε, στην πραγματικότητα μία ιστορία αφηγείται ο καθένας μας. Την κεντρική του ιστορία, με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά.

Πληροφορίες «Ο θεός της σφαγής» της Γασμίνα Ρεζά παρουσιάζεται στο Θέατρο Αθηνών σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη με τους Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, Στεφανία Γουλιώτη, Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο, Λουκία Μιχαλοπούλου. Το «Για όνομα» των Mathieu Delaporte και Alexandre de la Patellière παρουσιάζεται στο Θέατρο Αλίκη σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη με τους Χρήστο Χατζηπαναγιώτη, Βίκυ Σταυροπούλου, Φάνη Μουρατίδη, Μαρία Κωνσταντάκη και τον Αντώνη Λουδάρο.

14

γράφει η Βάσω Βλαχοπούλου

RICHARD HAWLEY

Hollow Meadows

Urban stories untold

Αν η μουσική είναι ένα εκατομμύριο άλλα πράγματα που καθορίζουν τη ζωή μας, δεν μπορώ να μην ξεχωρίσω αυτή τη μαγική ιδιότητα που έχει να σε ταξιδεύει όπου το μυαλό βρίσκει καταφύγιο, πεδίο δράσης, μια γωνιά για να κρυφτεί ή ένα γήπεδο να παίξει. Κάθε τραγούδι και μια ιστορία που ακόμη δεν έχει ειπωθεί μέχρι να έρθει η στιγμή να σε συναντήσει και τότε να πεις για ακόμη μια φορά “αυτό είναι το τραγούδι μου.”

Υπάρχουν πλέον στιγμές που ακούγοντας τον Richard Hawley οι πρώτες εικόνες που έρχονται στο νου μου είναι ενός απομονωμένου καλλιτέχνη, κάπου μακριά, να γράφει με άνεση μελωδίες που βάζουν τη νοσταλγία και τον ρομαντισμό στα απαραίτητα της επιβίωσης. Tο προηγούμενο του, το πιο ζωηρό “Starting At The Sky’s Edge” του 2012, αλλά και το καινούργιο έβδομο άλμπουμ του έχουν έντονη την απουσία του Βρετανού καλλιτέχνη. Όσο περνάνε τα χρόνια και η μελωδική στόφα του Hawley γλυκαίνει επικίνδυνα, φλερτάρει με τις δεκάδες παραλλαγές του “You Got It” αλλά και με την αμερικανική μουσική. Δεν ξέρω σίγουρα, αλλά υποψιάζομαι σοβαρά, πως κάποιοι θα δυσαρεστηθούν που θα το διαβάσουν, όμως κατά την ταπεινή μου γνώμη ο Richard Hawley είναι Βρετανός καλλιτέχνης αλλά δεν μοιάζει. Η μουσική του έχει έναν καημό στη μελωδία. Ο Hawley

τραγουδάει σαν εραστής που νοσταλγεί και αναπολεί και αυτή η συνταγή δεν υπάρχει περίπτωση να μην έρθει να σε βρεί κατευθείαν στην καρδιά. Με αναφορές στον Orbison, το “Hollow Meadows” σε ποτίζει χαρμολύπη, μα τι λέξη, σε κάνει να πιστεύεις για λίγα λεπτά ότι υπάρχει ένας έρωτας ιδανικός σε αυτόν τον κόσμο απλά εσύ δεν τον έχεις βρει ακόμη. Ο Richard Hawley είναι ένας έντιμος, ένας αφοσιωμένος μουσικός και το Hollow Meadows ένα άλμπουμ που σε κάνει να παραδεχτείς ότι δεν γίνεται Φθινόπωρο - Χειμώνας χωρίς την τρυφερή φωνάρα αυτού του τύπου. Πραγματικά δεν ξέρω ποιος μπορεί να αντισταθεί. Νέο άλμπουμ και πολλά υπέρ- υπέροχα τραγούδια. Στην Αθήνα, ακούγεται στο μπαλκόνι με ζακετάκι, στην Θεσσαλονίκη κάτω από την κουβέρτα στον καναπέ, αν και τώρα που το σκέφτομαι το άκουγα ευχαρίστως ένα ζεστό απόγευμα καλοκαιριού σε μια δροσερή αυλή κάπου στον Αμερικανικό Νότο.

PAPERCUT

Pockets Of Silence

15

Η έκπληξη ήρθε σε ένα Νοέμβρη που μοιάζει με Απρίλη και που μας βρήκε όλους να θέλουμε να περπατάμε σιωπηλοί με τα χέρια στις τσέπες στο κρύο ακούγοντας κάτι καινούριο, κάτι ζεστό για τις χειμωνιάτικες μέρες και νύχτες που έπρεπε ήδη να είχαν έρθει. Ήρθε από ένα όνομα που μας έχει χαρίσει στο πρόσφατο παρελθόν διαμάντια . Ίσως εκεί που έψαχνες να ακούσεις κάτι που θα χαϊδέψει τα αυτιά και την ψυχή σου, συνειδητοποιείς ότι ήταν μπροστά σου και δεν το έβλεπες. Όταν στις 9 Νοεμβρίου του 2015 κυκλοφόρησε από την Sound of Everything και την Cobalt Music, το νέο album του Papercut με τίτλο “Pockets Of Silence” με συμμετοχές τραγουδιστών από την Ελλάδα, τη Νορβηγία και την Αμερική, ο ενθουσιασμός βγήκε από το δωμάτιο του σπιτιού σου ή το παράθυρο του αυτοκινήτου σου στο πρώτο άκουσμα και κατέκλυσε ακόμη και τον σόσιαλ μίντια κόσμο που παραμιλούσε για μέρες. Τα 13 κομμάτια (12 συν ένα bonus track, από τα οποία τα 11 είναι με φωνητικά, 2 instrumental) σε παίρνουν από το χέρι για μια βόλτα από αυτές που χρειάζεσαι όταν θέλεις να σκεφτείς, να αδειάσεις, να κλείσεις τα μάτια και να χορτάσεις μουσική. Στη διαδρομή ακούγοντας το Pockets of Silence δεν μπορεί παρά να θυμηθείς προηγούμενες δουλειές, τις οποίες αν δεν έχεις ακούσει σίγουρα τώρα θα αναζητήσεις. O Papercut, ο Βασίλης Νάκης, είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους παραγωγούς και συνθέτες ηλεκτρονικής μουσικής στην Ελλάδα, γνωστός πια και στην διεθνή ηλεκτρονική σκηνή, χάρη στις πολλαπλές συμμετοχές του σε International Best Selling Compilations, όπως διάφορα volumes του γαλλικού Buddha Bar. Ξεκίνησε τη μουσική πορεία του στις αρχές των 00s γνωρίζοντας επιτυχία μέσα από το σχήμα των Monitor μαζί με την αγαπημένη του μούσα Αλίκη Αβδελοπούλου. Η πρώτη φορά όμως που χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο Papercut ήταν το 2008 όταν κυκλοφόρησε ένα remix του στη μεγάλη ραδιοφωνική επιτυχία “PS” των Monitor. Το remix ταξίδεψε αστραπιαία αλλά κανείς ακόμα

δεν γνώριζε ότι ο Papercut “κρυβόταν” πίσω από τους Monitor. Τον Δεκέμβριο του 2010, παρουσίασε το ομώνυμο ντεμπούτο album του, το οποίο “έσπασε” τα playlist των σημαντικότερων μουσικών σταθμών της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, και το όνομα Papercut άρχισε πλέον να πρωταγωνιστεί στα ελληνικά μουσικά blog. Πολύ σύντομα το album εγκαταλείπει τα ελληνικά σύνορα καθώς το “Στα Σύννεφα” που, ομολογώ, είναι ακόμη ένα από τα πιο αγαπημένα μου κομμάτια με ανεβάζει ακόμη στα σύννεφα, συμπεριλήφθηκε στο BUDDHA BAR VOL. 13 του πασίγνωστου DJ Ravin. Το “Black Dog” είναι το κομμάτι που έπαιξα περισσότερο από όλα στις ραδιοφωνικές μου εκπομπές και δεν ήμουν η μόνη φυσικά αφού το Φλεβάρη του 2011 ψηφίστηκε ως το τραγούδι του μήνα στο www.jumpingfish.gr. Ακόμη το “Morning Blues” που είναι το σάουντρακ όλων των βαθιά συνασθηματικών πρωινών του κόσμου συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή La Suite 8 του Αλέξανδρου Χριστόπουλου. Τον Μάρτιο του 2013 συνεργάστηκε με την Kristin Mainhart, μία ιδιαίτερη φωνή που πρωταγωνιστεί στη μουσική σκηνή της Νέας Υόρκης, και κυκλοφορεί το “Adrift” ως digital single.Τα δύο τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα τον Νοέμβριο του ‘14, μετά από πρόσκληση της ΕΜΙ, έκανε remix στο θρυλικό τραγούδι “Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι”, το οποίο κυκλοφόρησε σε ένα δίσκο αφιέρωμα στη Μελίνα Μερκούρη. Από την πρώτη βδομάδα κυκλοφορίας κατακτά την πρώτη θέση στον πίνακα πωλήσεων των digital singles στο ελληνικό i-Τunes. Τέλος οι δουλειές δεν σταματούν αφού τον συναντάμε στη νέα ταινία του Δημήτρη Αθανίτη “Invisible” με πρωταγωνιστή τον Γιάννη Στάνκογλου και μουσική με την υπογραφή Papercut, όπου έκανε πρεμιέρα στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στα μέσα του Νοέμβρη.

16

Δημήτρης Λιγνάδης Session

Συνέντευξη Χρήστος Νικολόπουλος

17

Ο Δημήτρης Λιγνάδης έδωσε από μόνος του τον συγκεκριμένο τίτλο-χαρακτηρισμό στη συνέντευξη αυτή. Οπότε, θεωρώ τουλάχιστον φλύαρο το να γράψω εγώ οτιδήποτε άλλο στην εισαγωγή της. Αρκεί να αναπαράξω το εξής: Session. Σκηνοθέτησες τον «Billy Elliot», πρωταγωνιστείς στον «Ριχάρδο Γ’», θα σκηνοθετήσεις το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Υπάρχει κάτι κοινό σ’ αυτά τα 3 έργα; Αν πρέπει να βρω κάτι κοινό, αυτό είναι ο έρωτας. Στον «Billy Elliot», είναι ένας παρθενικός, αποκαλυπτικός έρωτας για την τέχνη, την ελευθερία της έκφρασης, ενός παιδιού που μεγαλώνει στο κάρβουνο και γίνεται διαμάντι. Στον «Ριχάρδο», είναι ο έρωτας για την εξουσία και το αντίθετό του, το μίσος του Ριχάρδου για τον εαυτό του, κι ας λέει ότι τον αγαπάει. Στο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», είναι ο έρως ως απόλυτη αξία. Χωρίς ενδιάμεσες διαβαθμίσεις. Με αφορμή τον «Billy Elliot», πόσες πιθανότητες έχει ένα παιδί στην Ελλάδα σήμερα να ερωτευτεί την τέχνη κι αυτός ο έρωτας να ανθίσει; Να σου θυμίσω ότι, όταν μικρότεροι ερωτευόμασταν, δεν λέγαμε: «Θα ερωτευτώ, γιατί μάλλον θα μου βγει αυτός ο έρωτας». Απλώς ερωτευόμασταν. Τις 99 φορές καταστραφήκαμε, γίναμε νούμερα, τη 1 φορά ευοδώθηκε. Άρα, πού να ξέρω αν θα ευοδωθεί ένας τέτοιος έρωτας; Και, κυρίως, τι τον ενδιαφέρει αυτό έναν 15χρονο; Εκτός αν η κοινωνία μας έχει κάνει τον 15χρονο να σκέφτεται σαν 70χρονος. Αυτό θα το θεωρούσα μεγάλο κίνδυνο και ομολογώ ότι τον βλέπω λίγο. Όταν κανείς αφήνεται αυθόρμητος να ερωτευτεί -ένα σώμα, μια ιδέα, μια κατάσταση-, δεν σκέφτεται μαθηματικά, δεν σκέφτεται εξισώσεις. Για τους ενήλικες είναι πιθανό να βγούνε αυτές οι εξισώσεις ή όχι; Όταν ένας ενήλικας ερωτευτεί πραγματικά, η έκρηξη είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι για τον ανήλικο. Είναι μια εξαίρεση στο modus vivendi του, γιατί έχει αποφασίσει πια ότι η ζωή είναι medium. Ο αληθινός έρωτας είναι η απόλυτη έννοια. Το παιχνίδι μεταξύ ενηλικίωσης και ανηλικίωσης βρίσκεται στη διαχείριση του απόλυτου. Ο ρομαντικός, δηλαδή ο απόλυτος, δηλαδή ο ανήλικος, δεν ξέρει τι θα πει ενδιάμεσο. Υπάρχει το όμορφο και το άσχημο, το καλό και το κακό. Ο έρωτας και το μίσος. Ο μη ενηλικιωθείς δεν τα έχει σε medium. Γι’ αυτό και, όταν του προδίδεται το extra large, πάει στο extra small. Από το ζενίθ πάει στο ναδίρ. Αισθάνεσαι ενήλικας ή ανήλικος; Ενήλικας. Νιώθω κάποιες φορές ανήλικος, ζω ενίοτε ανώριμα, αλλά είμαι μεσήλικας. Καθαρά. Έχω πολλές ανήλικες και ανώριμες πλευρές, έχω και πολλές υποψιασμένες, ενηλικιωθείσες, κυνικές, προσγειωμένες, γι’ αυτό και μπορώ να κάνω με μεγαλύτερη ωριμότητα τέχνη. Μπορώ να μιμηθώ τη ζωή καλά -γιατί αυτό είναι η τέχνη, μίμηση της ζωής-, αλλά δεν μπορώ να τη ζήσω καλά.

Τι είναι, όμως, πιο σημαντικό; Δεν ξέρω. Εδώ, νομίζω, εστιάζεται η διάκριση μεταξύ καλλιτεχνών και μη. Σ’ αυτόν τον κόσμο, κάποιοι περιγράφουν τη ζωή και κάποιοι τη ζούνε. Δεν μπορείς την ίδια στιγμή να τα κάνεις και τα δύο. Όταν μπει μέσα σου το «μιμείσθαι», ο Διόνυσος, και σε μολύνει σαν «ιός», το μυαλό σου πια είναι αλλού. Μακάρι πάντως να βρεθεί κάποιος να πει: «Είμαι ένας μανιακός καλλιτέχνης κι ένας φοβερός οικογενειάρχης». Εγώ νομίζω πως δεν γίνεται. Αυτός ο «ιός», όταν σε μολύνει, επηρεάζει και τη ζωή; Δεν νομίζω. Θα ήταν ωραία να λέει κάποιος: «Είμαι τρελός, είμαι καταραμένος» κλπ. Όταν νιώθεις πραγματικά ότι σε αγγίζει η τρέλα, φοβάσαι. Θες να είσαι μη τρελός, μη καταραμένος, απόλυτα λογικός και υγιής. Όταν «εμπορεύεσαι» την τρέλα σου, σημαίνει ότι είναι υπό έλεγχο. Αν πραγματικά νιώσεις ότι τρελαίνεσαι, τρομάζεις. Στόχος λοιπόν είναι να μην επηρεάζει τη ζωή σου. Ένας πραγματικά δυσαρεστημένος θέλει το ευχάριστο. Ξορκίζει τη δυσαρέσκειά του μέσα από την τέχνη, αν έχει ευλογηθεί από τον Θεό και αν ευνοήσουν οι συγκυρίες. Άρα, το θέατρο λειτουργεί σαν φάρμακο; Για σένα που το κάνεις είναι σαν στιγμιαίο αντικαταθλιπτικό ή ναρκωτικό. Για τους θεατές, όμως, μπορεί να είναι μεγάλο ευεργέτημα. Επειδή βρέθηκα να είμαι ηθοποιός, τουλάχιστον συνειδητά, δεν έχω το θέατρο σε τόσο «ιερή» υπόληψη. Έχω πιο φιλοπαίγμονα διάθεση απέναντί του. Έχω ένα δέος, γιατί σφράγισε όλη μου τη ζωή, ταυτόχρονα, όμως, έχω και μια απέχθεια, μήπως έχω πάθει εθισμό σ’ ένα ναρκωτικό που δεν το αγαπώ, αλλά το έχω ανάγκη. Μου αρέσουν κι άλλα πράγματα, εκτός θεάτρου. Δεν μπορώ τη μονομέρεια. Βαριέμαι. Η σχέση αυτή ήταν εξαρχής διαφοροποιήθηκε στην πορεία;

ξεκάθαρη

ή

Καθόλου ξεκάθαρη δεν ήταν. Στο θέατρο βρέθηκα, με μάγεψε, άρχισε να μου προσφέρει πράγματα που ίσως δεν μπορούσα να εκμαιεύσω από άλλους τομείς της ζωής, άρχισε να μου προσφέρει χάρτινα βασίλεια, ψεύτικους θρόνους, ματαιοδοξία μιας χρήσεως, αναγνώριση για κάτι που δεν είμαι εγώ αλλά ένας ρόλος. Κυνηγητό από κάποιους, πετροβόλημα, που κι αυτό είναι αναγνώριση, αρνητική. Χάιδεψε τη ματαιοδοξία μου το θέατρο. Περνώντας ο καιρός, όμως, αναθεωρείς πολλά πράγματα. Αυτή τη στιγμή, είμαι σε μια φάση που θέλω να έχω χαρές στη ζωή μου. Δεν θα λυσσάξω, αν δεν παίξω φέτος στην Επίδαυρο. Νιώθεις χορτασμένος; Αισθάνομαι ότι έχω φάει καλά. Αλλά, όσο τρως, τόσο ανοίγει το στομάχι σου! Πέραν αυτού, κάνοντας θέατρο με την αφοσίωση που το έκανα εγώ, ξαφνικά βλέπεις ότι δεν ξέρεις να κάνεις τίποτα άλλο. Αυτό έχεις μάθει να κάνεις, δεν μπορείς να το ξεμάθεις και να κάνεις κάτι άλλο. Γίνεσαι πρεζάκι της τέχνης.

18

Αυτό δεν ενέχει έναν εγκλωβισμό;

Δεν σ’ αρέσει να αρέσεις;

Όπως το είπες. Εγκλωβισμός είναι. Από το 1985 που βγήκα στο θέατρο, κάθε φράση μου έχει μέσα τις λέξεις πρόβα ή παράσταση. Προς Θεού, δεν είμαι αχάριστος. Για να συνέβη, φυσικά το επέλεξα.

Πολύ. Κολακεύομαι, όταν αρέσω, αλλά δεν είμαι τόσο βλάκας να νομίζω ότι κρατάει για πάντα ή ότι έχει πάντοτε εξαργύρωση ποιοτική. Μ’ αρέσει το χειροκρότημα. Αλλά, όταν πάω σπίτι μου, ξέρω αν ήταν σωστό ή αν οφείλεται στα media ή αλλού. Μπαίνω υπό έλεγχο. Είμαι ο πιο αυστηρός κριτής του εαυτού μου. Σε όλες μου τις δουλειές βρίσκω λάθη. Δεν θα ξανάκανα καμία δουλειά ίδια.

Είσαι σε φάση που αγαπάς κι άλλα πράγματα, είπες. Δεν είναι λίγο οξύμωρο το ότι κάνεις τρεις δουλειές φέτος; Αγαπώ κι άλλα πράγματα, αλλά για κάποιο λόγο δεν τα ακολουθώ. Μπορεί να σου πω: «Θα ήθελα να φύγω ένα ταξίδι τα Χριστούγεννα». Αν πραγματικά το ήθελα, δεν θα είχα κλείσει στον «Ριχάρδο». Ιδανικά, θα ήθελα να μπορώ να παίξω τον Ριχάρδο και να πάω τα Χριστούγεννα κάπου. Αλλά δεν γίνεται. Είναι η δουλειά μου το θέατρο. Σίγουρα, μου λείπουν πράγματα που, δοθείσης ευκαιρίας, τα κάνω. Δεν έχω τη λύσσα που είχα για το θέατρο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το γράφω.

Θα ξανάκανες, όμως, μία δουλειά;

Αυτή η φθίνουσα λύσσα για το θέατρο είναι αποτέλεσμα κόπωσης-κορεσμού, από άποψη επαγγελματικής ηλικίας;

Είσαι Ριχάρδος; Έχεις κοινά στοιχεία;

Και κορεσμού και κόπωσης, όχι μόνο επαγγελματικά αλλά και βιολογικά. Δύσκολα στα 50 σου λες: «Μηδενίζω το κοντέρ, ξαναρχίζω απ’ την αρχή». Σε όλα τα επίπεδα. Είσαι πιο χέστης στα πράγματα. Υπάρχει ένας κορεσμός. Αλλά, όταν μεγαλώνεις, καταλαβαίνεις ότι η κριτική σου θέση απέναντι στα πράγματα είναι λίγο πιο δίκαιη. Απέναντι στα πράγματα ή στον εαυτό σου; Και στα δύο. Σκέφτεσαι: «Είμαι 30 χρόνια στο θέατρο. Μ’ αρέσει ή το χρειάζομαι απλώς; Έχω μάθει να κάνω τίποτα άλλο; Μήπως είναι κάτι που δεν θέλω; Αν είναι κάτι που δεν θέλω, γιατί δεν το έχω εγκαταλείψει; Αν δεν το έχω εγκαταλείψει ενώ δεν το θέλω, μήπως είμαι χέστης; Μπορεί. Τώρα μήπως είναι αργά να το εγκαταλείψω; Κι αυτό μπορεί. Έχω άλλη δουλειά-τέχνη που να μου δίνει αυτά που μου έδωσε το θέατρο; Μπα, δεν νομίζω».

Δύσκολα. Μόνο το «Πέτρες στις τσέπες τους» με τον Μαρκουλάκη, γιατί διασκεδάζαμε πολύ. Ή ένα revisit στην «Ορέστεια» που έκανα στο Εθνικό. Έχεις συγκεκριμένα πλάνα για το μέλλον; Κανένα. Αλλά έχω συγκεκριμένες μεγάλες επιθυμίες. Θα ήθελα, ας πούμε, πολύ να παίξω τον Οιδίποδα Τύραννο. Και ο Ριχάρδος ήταν μια επιθυμία μου. Διαβάζοντας το έργο, διαπίστωσα αφενός ότι πρόκειται περί τεραστίου έργου, αφετέρου ότι έχω πολλά κοινά με τον Ριχάρδο. Όχι, όμως, την κακία του. Ή, εν πάση περιπτώσει, η κακία του Ριχάρδου είναι φαινομενική, ίσως και βλακώδης. Βεβαίως, προξενεί θανάτους. Αλλά το μεγαλύτερο κακό που κάνει είναι στον εαυτό του. Αυτό είναι ελαφρυντικό, για να τον συμπαθήσουμε τελικώς; Στην τέχνη, έχουμε έτσι κι αλλιώς μια τάση να συμπαθούμε τους κακούς. Γιατί είναι ανώδυνοι εκεί. Μας θέλγουν, είναι λίγο αφροδισιακοί. Δεν ξέρω λοιπόν αν είναι ελαφρυντικό για τον Ριχάρδο. Ξέρω, όμως, ότι είναι ένας άνθρωπος που επιζητεί να βρει τη δική του ταυτότητα μέσω της καταστροφής των άλλων. Το αποτέλεσμα; Το μόνο που κατάφερε ο Ριχάρδος είναι να γίνει έργο! Είναι κι αυτό μια «επιτυχία»!

Έχω την αίσθηση, στα 20 από τα 30 χρόνια σου στο θέατρο που σε παρακολουθώ, ότι σ’ αρέσει να επανεφευρίσκεις τον εαυτό σου!

Αν τον εύρισκες τώρα και του έλεγες: «Μπράβο, έγινες έργο», θα σου απαντούσε: «Εγώ υπήρξα δυστυχής. Οπότε, ας πάει να καεί το έργο!».

Αν γίνεται ασυνείδητα, δεν το ξέρω. Συνειδητά, θέλω να υπάρχει κινητικότητα. Αλλιώς βαριέμαι, γερνάω, μαραίνομαι. Οι παύσεις, οι σιωπές στη ζωή δεν μ’ αρέσουν. Δεν είμαι ένας ήρεμος, ένας γαληνεμένος άνθρωπος. Δεν σημαίνει, όμως, αυτό ότι θα έρθω στα 50 μου σε μια συνέντευξη και θα αρχίσω να πουλάω ότι είμαι καταραμένος, αντιστάρ, περίεργος, ρηξικέλευθος κλπ. Ωραία είναι αυτά σαν τίτλοι, αλλά δεν είμαι ανόητος να πιστεύω ότι είμαι όλα αυτά. Ούτε αυτά είμαι, ούτε το άλλο. Είμαι ακόμα medium. Ελπίζω κάποτε να φτάσω κάπου. Να πουλάω σκοτάδι, για να βγω στο φως; Όχι. Να δίνω πρωτότυπες απαντήσεις; Γιατί; Για να αρέσω;

Παλλάς, Εθνικό-Κεντρική Σκηνή, Πάνθεον για φέτος. Θα πήγαινες να παίξεις ή να σκηνοθετήσεις σε μικρό θέατρο; Θα σκηνοθετούσα, αν είχε να κάνει με κάτι φρέσκο και με νέους ανθρώπους. Και, κυρίως, αν αισθανόμουν ότι θα αφήσω κάτι. Στους ηθοποιούς, όχι στην ιστορίαυστεροφημία μου. Ξυπνά μέσα σου ο ρόλος του δασκάλου; Αυτό δεν είναι συνέντευξη, είναι session! Η αλήθεια είναι πως υπάρχει μια πάλη μέσα μου. Νιώθω νέος, αυτό είναι το καλό. Το κακό είναι ότι δεν είμαι. Σ’ αυτή την πάλη, στο ένα μισό μου είμαι εραστής και δεν θέλω

19

αντιπάλους και στο άλλο είμαι πατέρας και, μη έχοντας παιδιά, θέλω να κάνω παιδιά. Υπάρχει αυτή η σχάση της προσωπικότητάς μου. Η έκβαση της πάλης διαφοροποιείται κάθε φορά, ανάλογα με την περίπτωση; Έχω μάθει από τους γονείς μου ότι η μεγαλοψυχία κι η ευθύνη προς ένα καινούργιο δημιούργημα, όπως ο νέος, πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τα προσωπικά μας μικροσυμφέροντα. Εκτός αυτού, στην ηλικία που είμαι, έχω περισσότερο ανάγκη να αφήσω πίσω μου «παιδιά», παρά να εξολοθρεύσω και να γεράσω κάποια παιδιά. Μιας και μιλάμε για τους νέους, πριν κλείσουμε, ας πούμε κάτι και για το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Ο Ριχάρδος λέει στον πρόλογο: «Κι αφού δεν μπορώ να είμαι ο εραστής, δέχτηκα την απόφαση να είμαι κακός». Εγώ, σ’ όλη την καλλιτεχνική μου διαδρομή, δεν πίστευα ότι μπορώ να παίξω τον Ρωμαίο, δεν πίστευα ότι αυτό το έργο μπορεί να συμβεί. Γιατί δεν υπάρχει

ο Ρωμαίος. Τώρα λοιπόν κατάλαβα την απολυτότητα που έχουν ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα. Όταν κάποιος είναι απόλυτος και ζει τον απόλυτο έρωτα, μπαίνει σε πορεία θανάτου. Η απολυτότητα είναι μονόδρομος. Θανάτου. Πραγμάτων, καταστάσεων, βιολογικού θανάτου. Όταν κάποιος σκοτώνει μια κατάσταση, έναν έρωτα, για να επιβιώσει, τότε καθυστερεί τον βιολογικό του θάνατο. Όταν δεν μπορεί να σκοτώσει μια κατάσταση, έναν μεγάλο έρωτα, τότε το μόνο που μπορεί να κάνει για να τη διατηρήσει είναι να πεθάνει. Κι επειδή αυτοί οι δύο ήρωες είναι από τους μεγαλύτερους ανηλίκους του παγκοσμίου θεάτρου, κι επειδή μιλάμε για τον απόλυτο έρωτα, θέλω να αντιμετωπίσω το έργο αφήνοντας αλώβητο τον μύθο. Ότι είναι δύο ανήλικοι, άρα απόλυτοι, σε έναν ενήλικο κόσμο. Σ’ ευχαριστώ πολύ. Για ακόμα μια φορά, απόλαυσα τη συζήτηση μαζί σου. Χαίρομαι να δίνω συνεντεύξεις σε ανθρώπους που νογάνε, γιατί γλιτώνω πολλά χρήματα από τον ψυχίατρο! Κι ας ξέρω ότι θα γραφτεί μόνο το 1/10 όσων είπαμε!

Πληροφορίες Η παράσταση «Billy Elliot-The Musical» παρουσιάζεται στο Παλλάς σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη με τους Αιμίλιο Χειλάκη, Αθηνά Μαξίμου, Αποστόλη Τότσικα, Νίκη Παλληκαράκη, Γιώργο Ψυχογιό, Τιτίκα Στασινοπούλου κ.ά. Ο «Ριχάρδος Γ’» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ παρουσιάζεται (από 12/12/2015) στο Εθνικό Θέατρο (Κεντρική Σκηνή) σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά με τους Δημήτρη Λιγνάδη, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Θέμιδα Μπαζάκα, Νίκο Ψαρρά, Σοφία Σεϊρλή, Ιερώνυμο Καλετσάνο κ.ά. Τον Απρίλιο, ο Δημήτρης Λιγνάδης θα σκηνοθετήσει στο Θέατρο Πάνθεον το έργο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ.

Κείμενο-φωτογραφίες: Μαρίζα Πάττα 20

21

Αμέτρητα πολύχρωμα φώτα, αστραφτερές βιτρίνες μαγαζιών, πρωτότυπες ιδέες για δώρα, θεατρικές παραστάσεις για μικρούς και μεγάλους και ζεστό κόκκινο γλυκό κρασί συνθέτουν τη χριστουγεννιάτικη μελωδία του Λονδίνου. Η βρετανική πρωτεύουσα διοργανώνει ένα χριστουγεννιάτικο πάρτι με υπαίθρια markets, πίστες για πατινάζ, καρουζέλ και βόλτες στη στολισμένη Oxford Street με άρωμα φρεσκοψημένης κρέπας φουντουκιού. Tip: για να χαρείς το κείμενο-οδηγό, φτιάξε ένα φλιτζάνι ζεστή σοκολάτα, ακούγοντας το Have yourself a little Merry Christmas της Judy Garland. Υπαίθριες αγορές Το Southbank Centre αποτελεί εορταστική εμπειρία θεσμό τόσο για τους επισκέπτες όσο και για τους κατοίκους του Λονδίνου. Η χριστουγεννιάτικη αγορά του Southbank Centre απλώνεται κατά μήκος του ποταμού Τάμεση κάτω από το London Eye και με φόντο το Big Ben προσφέρει την πιο πολυφωτογραφημένη καρτ ποστάλ για selfies. Τα χρωματιστά ξύλινα σπιτάκια, τύπου σαλέ, διαθέτουν κάθε είδους πραμάτεια, από παραδοσιακά στολίδια, χειροποίητα παιχνίδια και κοσμήματα, ρούχα, αρωματικά κεράκια, είδη κεραμικής και μικροκατασκευές από γυαλί. Η μυρωδιά του ζεστού λουκάνικου που σιγοψήνεται και της κανέλας από το ζεστό mulled wine δημιουργούν την αίσθηση σπιτικής ατμόσφαιρας που απολαμβάνεις μαζί με φίλους. Παιχνίδια για μικρούς έχουν στηθεί κατά μήκος της αγοράς, ενώ οι μεγάλοι καλούνται να παίξουν πάνω στον πάγο ή να ρολάρουν στην ξύλινη πίστα με disco υπόκρουση κάτω από το ακούραστο Μάτι του Λονδίνου. Ανοιχτά από τις 20 Νοέμβρη μέχρι τις 24 Δεκέμβρη. Αφήνοντας πίσω το London Eye και προχωρώντας ανατολικά προς το London Bridge πλανόδιοι μουσικοί προσκαλούν να κοντοσταθείς, να τους χαζέψεις, ν’ αφεθείς στον ρυθμό της μουσικής και να απολαύσεις τη θέα. Το εμβληματικό κτίριο της Shell Mex από τη μια πλευρά του ποταμού, ο πύργος Oxo και το ανοιχτό θέατρο Shakespeare’s Globe από την άλλη και στο βάθος ο καθεδρικός ναός του Αγίου Παύλου οδηγούν στην υπαίθρια αγορά της γκαλερί Tate Modern. Εβδομήντα ξύλινα σπιτάκια γερμανικού στυλ και όμορφα φωτισμένα στήνονται για δεύτερη χρονιά μπροστά από το εικονικό κτίριο της Tate Modern. Χειροποίητα παιχνίδια και αξεσουάρ χαρίζουν τις πιο ευφάνταστες ιδέες για δώρα, σε συνδυασμό με μια φέτα ζεστό ψωμί από τζίντερ και μια κρέπα σοκολάτα για να σε κρατήσουν θερμό για τη συνέχεια. Ανοιχτά μέχρι 24 Δεκεμβρίου. Αν έχεις φτάσει ως εκεί, δεν νοείται να φύγεις χωρίς να

κάνεις μια στάση από το Borough Market, την αγορά με τα αμέτρητα προϊόντα, από μέλι και τυριά, μέχρι φρούτα, λαχανικά και τις εμβληματικές πύλες. Ο αέρας είναι γεμάτος από πολύχρωμες μπάλες κρεμασμένες από την οροφή, χριστουγεννιάτικες μελωδίες, μαρμελάδα από μοσχοκάρυδο και ζεστό cider. Η αγορά λειτουργεί καθημερινά από τις 9 Δεκεμβρίου, αλλά θα παραμείνει κλειστή τις εορταστικές μέρες (2528 Δεκεμβρίου, 31 Δεκεμβρίου και 1 Γενάρη). Μακριά από το ποτάμι στήνεται η υπαίθρια αγορά του Angel με 12 μόνο σπιτάκια γερμανικού τύπου για εκείνους που θέλουν πιο «οικογενειακού τύπου» ατμόσφαιρα κι επιθυμούν να αποφύγουν την πολυκοσμία. Τα σπιτάκια είναι στολισμένα με χριστουγεννιάτικες γιρλάντες και πολύχρωμα λαμπάκια. Από τις 23 Νοεμβρίου ως τις 23 Δεκεμβρίου. Στην καρδιά του Angel εκτείνεται επίσης και η αγορά του Islington. Πιο μεγάλη σε μέγεθος από την πρώτη φορά που στήθηκε το 2012 και για τέταρτη φορά φέτος, η συγκεκριμένη αγορά έχει κερδίσει το κοινό ως εναλλακτική πρόταση, καθώς τα σπιτάκια αντικαθίστανται από πάγκους και το ποτάμι από το γρασίδι. Μεγάλα κάτασπρα υπόστεγα υποδέχονται στο Islington Green εξήντα εκθέτες από όλη τη Μεγάλη Βρετανία. Οι πάγκοι είναι γεμάτοι από φρέσκα οργανικά προϊόντα, vintage ρούχα, κοσμήματα και αξεσουάρ από τις 4 ως τις 20 Δεκέμβρη. Οι λάτρεις των vintage ρούχων κι αντικειμένων θα έχουν την ευκαιρία να περάσουν ατέλειωτες ώρες διαλέγοντας δώρα για τους ίδιους και τους φίλους τους. Το Pop Up Vintage Xmas Fair ανοίγει τις πόρτες του σε 3 υπέροχα σημεία του Λονδίνου. Στις 6 Δεκέμβρη το ιστορικό Alexandra Palace στο βόρειο Λονδίνο φιλοξενεί 400 πάγκους με αντίκες και vintage αντικείμενα. Η αποθέωση του ρετρό στυλ σε ένα από τα μεγαλύτερα παζάρια με παράδοση 30 χρόνων. Είσοδος £6.

H δεύτερη συνάντηση των εραστών του vintage έχει κανονιστεί για τις 13 Δεκέμβρη στην εκκλησία του St Stephen’s στο Hampstead. Το Pop Up Vintage Fairs Xmas Extravaganza προσφέρει πιο εξεζητημένες επιλογές. Αξεσουάρ, ρούχα, παπούτσια, τσάντες, κοσμήματα και πορσελάνες από τη δεκαετία του 1920 μέχρι του 1980 διεκδικούν μια θέση στην ντουλάπα σου. Ζεστό τσάι και κρασί συντροφεύουν την περιπέτεια στον ναό του vintage. Είσοδος £2. Η τριλογία κατεβάζει πανηγυρικά αυλαία στις 19 Δεκεμβρίου στο Old Spitafields Market, μια ανάσα από τον σταθμό της Liverpool Street. 50 εκθέτες παρουσιάζουν μια ευρεία γκάμα vintage επιλογών λίγο πριν το χριστουγεννιάτικο ρεβεγιόν. Εκτός από ρούχα

22

και αξεσουάρ, η αγορά προσφέρει ρετρό κάρτες και πόστερ, παιχνίδια και έπιπλα. Από τις 11 το πρωί μέχρι τις 5 το απόγευμα και με είσοδο δωρεάν. Χαζεύοντας τα φώτα πολυκαταστημάτων

και

τις

βιτρίνες

των

Σε όποια γειτονιά του Λονδίνου να σε βγάλει ο δρόμος, θα δεις λαμπιόνια, γιρλάντες και χριστουγεννιάτικα δέντρα παντού. Ωστόσο τίποτα δεν συγκρίνεται με την ατμόσφαιρα που αποπνέει η καρδιά της βρετανικής πρωτεύουσας. Οι φωταγωγημένες Oxford & Regent Street συναγωνίζονται σε λάμψη και στολίδια, αποτελώντας τον απόλυτο χριστουγεννιάτικο προορισμό όλων όσοι επισκέπτονται το Λονδίνο. Εδώ θα βρεις τις πιο γνωστές μάρκες με το ανάλογο τίμημα φυσικά. Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν πιο μαζεμένες επιλογές, όπως το πολυκατάστημα Primark που αποτελεί μια ξεχωριστή καταναλωτική εμπειρία χάρη στην ποικιλία ρούχων και αξεσουάρ σε πολύ οικονομικές τιμές. H Oxford & η Regent Street έχουν ήδη φωταγωγηθεί από τα μέσα Νοέμβρη, με το φλας της κάμερας να μοιάζει περιττό. Μαζί με τους μεγάλους δρόμους του κέντρου έχουν φωτιστεί και τα πλακόστρωτα στενά της Carnaby

Street και του Covent Garden. Τεράστιες μπάλες στην Carnaby Street κρέμονται από τις κορυφές των κτιρίων, σαν θεόρατες πολύχρωμες ντισκομπάλες. Πριν περάσεις τις πύλες της Carnaby Street αξίζει μια στάση στο πολυκατάστημα Liberty. Οι, ρετρό αισθητικής, βιτρίνες με τους κρυφούς φωτισμούς και κάθε λογής μπιχλιμπίδια αποτελούν την είσοδο σ’ ένα ψηλοτάβανο κτίριο Tudor αρχιτεκτονικής με ξύλινα πατώματα κι εσωτερικές σκάλες που καθιστούν το shopping premium εμπειρία. Από την άλλη το apple market στο Covent Garden, γνωστό για την εξτραβαγκάντζα του, είναι στολισμένο με γιρλάντες άνω των 320 μέτρων, και 100,000 φωτάκια. Το πιο ψηλό φυσικό δέντρο του Λονδίνου στέκεται καμαρωτό μπροστά από την αγορά με φόντο έναν γιγαντιαίο ασημένιο τάρανδο. Το πιο εντυπωσιακό στολίδι του Covent Garden είναι οι 40 πράσινοι πολυέλαιοι που κρέμονται από την οροφή, εμπνεύσεως του σχεδιαστή Michael Howells με φετινό θέμα «Συνάντησέ με κάτω από το γκι». Κάθε πολυέλαιος έχει ύψος από 2.5 ως 3.5 μέτρα ενώ την εικόνα συμπληρώνουν 700 αστραφτερά κερασάκια. Ο στολισμός των βιτρινών μεγάλων πολυ καταστημάτων αποτελεί μέγα ζήτημα εδώ στο

23

Λονδίνο. Το δυναμικό του πασίγνωστου Selfridges στην Oxford Street σχεδίαζε εδώ κι ένα χρόνο τι θα παρουσιάσει φέτος, ενώ χρειάστηκαν 30,000 ώρες για τη σύλληψη και την υλοποίηση του εγχειρήματος. Η προετοιμασία ξεκίνησε από τον Σεπτέμβρη και τα αποκαλυπτήρια έγιναν το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου με τον ζωδιακό κύκλο να κοσμεί 12 βιτρίνες κατά μήκος της Oxford Street. Tip: είναι προτιμότερο να επισκεφτείς τα Selfridges το βράδυ, καθώς οι όμορφα φωτισμένες βιτρίνες θα σε μεταφέρουν σ’ ένα διαγαλαξικό ταξίδι στα αστέρια. Μην παραλείψεις να επισκεφτείς το ρεστοράν του τελευταίου ορόφου με τον νεραϊδένιο φωτισμό και τον διάκοσμο από κλαδιά που θυμίζει ελβετικό σαλέ. Κατεβαίνοντας την Regent Street προς το Piccadilly Circus βρίσκεται το παιχνιδάδικο Hamleys. Οι βιτρίνες του αποτελούν πόλο έλξης για παιδιά κάθε ηλικίας. Από το 1760 μέχρι σήμερα, το Hamleys μοιάζει με ταξίδι στα χρώματα και τη φαντασία. Το παλαιότερο και μεγαλύτερο κατάστημα παιχνιδιών στον κόσμο μετρά 7 ορόφους και περισσότερα από 50,000 παιχνίδια! Προχωρώντας νοτιότερα προς την Trafalgar Square θα θαυμάσεις το τεράστιο χριστουγεννιάτικο δέντρο που δεσπόζει στη μέση της πλατείας. Το δέντρο είναι δωρεά του Όσλο στη βρετανική πρωτεύουσα κάθε χρονιά και τα φωτάκια του ανάβουν στις αρχές του Δεκέμβρη. Τις καθημερινές το βράδυ και τ’

απογεύματα του Σαββατοκύριακου διάφορα γκρουπ μαζεύονται κάτω από το δέντρο και τραγουδούν χριστουγεννιάτικες μπαλάντες. Χορεύοντας στον πάγο Κάθε Χριστούγεννα, αγαπημένη συνήθεια των Λονδρέζων και όχι μόνο είναι ο χορός στον πάγο. Μεγάλες πίστες στήνονται σε εικονικά σημεία της βρετανικής πρωτεύουσας από τα τέλη Νοέμβρη. Η πιο παραμυθένια από αυτές (κι από τις πιο συμφέρουσες οικονομικά, καθώς το εισιτήριο κοστίζει £7.50) βρίσκεται μπροστά από το υπέροχο Somerset House, παλιό παλάτι της δυναστείας των Tudor. Η πίστα αλλάζει χρώματα σε φλούο αποχρώσεις, η μουσική παίζει δυνατά και οι πατινέρ συνεχίζουν τα διπλά άξελ και τριπλά τόλουπ. Ανοιχτό μέχρι τις 10 Γενάρη. Πίστες για πατινάζ θα συναντήσεις ακόμη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο South Kensington, στο Winterville του Victoria Park, κάτω από τον Πύργο του Λονδίνου, μέσα στο εμπορικό πολυκατάστημα Westfield, στο Canary Wharf που μένει ανοιχτό μέχρι τις 27 Φλεβάρη. Η απόλυτη χριστουγεννιάτικη εμπειρία στον πάγο όμως είναι το Winter Wonderland στο Hyde Park. Κάθε χρόνο τα Χριστούγεννα στο Hyde Park προσγειώνεται ένα τεράστιο λούνα παρκ, με μικροπωλητές, ξύλινα σαλέ με φαγητό και ποτό, μια τεράστια ρόδα στα πρότυπα του London Eye για να θαυμάσεις το φωτισμένο Λονδίνο

24

από ψηλά, διαθέτοντας ταυτόχρονα ατέλειωτες δραστηριότητες στον πάγο. Εκτός από πίστα για πατινάζ για να κάνεις τις στροφές σου, θα επισκεφτείς το Βασίλειο του Πάγου, ένα κάστρο μόνο από πάγο. Άμαξες, θρόνοι, νεράιδες, δέντρα και ζώα είναι όλα φτιαγμένα από πάγο, μια παραμυθένια εμπειρία (αρκεί να φοράς το πιο ζεστό σου παλτό). Η ατμόσφαιρα ιγκλού συνεχίζεται στο μπαρ ειδικά διαμορφωμένο από πάγο, πίνοντας ένα από τα εορταστικά κοκτέιλ. Στην είσοδο θα λάβεις μια ειδική κάπα και γάντια, καθώς το δωμάτιο διατηρείται στους -8! Φρόντισε να κλείσεις εισιτήριο εκ των προτέρων για να αποφύγεις οποιαδήποτε απογοήτευση. Ανοιχτό από τις 10 το πρωί ως τις 10 το βράδυ μέχρι τις 3 Γενάρη. Άγια Νύχτα Η πληθώρα επιλογών για θεατρικές/μουσικές παραστάσεις, shows και events είναι τόσο μεγάλη στο Λονδίνο που θα χρειαζόταν ένα όλοκληρο τεύχος για να καλυφθούν. Όμως δεν θα μπορούσα να παραλείψω το Slava Snow Show, την πολυβραβευμένη θεατρική παράσταση που έχει κάνει περιοδεία σε 80 χώρες κι επιστρέφει στο Southbank Centre για πέμπτη χρονιά. Μια φαντασμαγορία χρωμάτων, χιονιού και οπτικών εφέ ενδείκνυται για όλη την οικογένεια. (16 Δεκεμβρίου-3 Γενάρη)

Το κλασικό μυθιστόρημα του Ντίκενς «A Christmas Carol» ανεβαίνει στο Noel Coward Theatre από τις 30 Νοέμβρη ως τις 30 Γενάρη με τον βραβευμένο με Οσκαρ ηθοποιό Jim Broadbent στον ρόλο του Σκρουτζ κι εντυπωσιακές κριτικές. Οι λάτρεις του μπαλέτου αξίζει να βιαστούν και να κλείσουν εισιτήριο για τον Καρυοθραύστη στο Royal Opera House. O σκηνοθέτης Peter Wright διασκευάζει τη χορογραφία του Λεβ Ιβάνοφ (8 Δεκέμβρη-9 Γενάρη). Η παιδική παράσταση The Snowman στο Sadler’s Wells είναι μια χοροθεατρική διασκευή του διάσημου παραμυθιού του Raymond Briggs με θέμα τη φιλία που αναπτύσσεται ανάμεσα σε ένα αγόρι και τον χιονάνθρωπό του. Ραφινάτα σκηνικά και κοστούμια δένουν άψογα με το κλασικό soundtrack Walking in the Air. Το Royal Albert Hall και στο Barbican παρουσιάζουν μια ευρεία γκάμα μουσικών παραστάσεων με επίκεντρο την κλασική μουσική και διασκευές των Christmas Carols. Στο Royal Festival Hall στο Southbank Centre κάθε βραδιά είναι ξεχωριστή παρουσιάζοντας μουσικές και χορευτικές παραστάσεις, διαλέξεις, με αποκορύφωμα την παραμονή πρωτοχρονιάς και το Vintage New Year’s Eve Party. Πέντε όροφοι διαμορφώνονται σε θεματικά νυχτερινά κλαμπ για την πιο αστραφτερή βραδιά του χρόνου με θέα τον Τάμεση, το London Eye και τα λατρεμένα πυροτεχνήματα.

26

Στη ζωή βιώνεις ενώ στο θέατρο παρατηρείς.

Συνέντευξη Λία Τσάνα

27

Με τον Θύμιο Κούκιο βρεθήκαμε στο σπίτι του στο Παγκράτι, σε ένα πολύ ζεστό και φιλόξενο χώρο. Κουβεντιάσαμε και ανταλλάξαμε απόψεις για τη ζωή, το θέατρο και όχι μόνο… Ο Θύμιος Κούκιος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ιτέα. Στα 18 του χρόνια ήρθε στην Αθήνα και φοίτησε στην Δραματική Σχολή του Εθνικού θεάτρου. Σήμερα είναι ένας από τους επιτυχημένους ηθοποιούς της γενιάς του και πολλά υποσχόμενος για το μέλλον, τόσο στον χώρο του θεάτρου όσο και του κινηματογράφου. Τον Ιανουάριο θα προβληθεί στις αίθουσες η ταινία Luna Bar όπου πρωταγωνιστεί, σε σενάριο Ειρήνης Λουκάτου και σκηνοθεσία του Σπύρου Μιχαλόπουλου. Και από τον Μάρτιο θα εμφανίζεται στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, στο θεατρικό έργο “Ο θάνατος του εμποράκου” του Άρθουρ Μίλλερ σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή. Η ζωή του στο θέατρο. Δεν ξέρω κατά πόσο ήταν συνειδητή η επιλογή μου στα 18 μου χρόνια να ασχοληθώ με το θέατρο. Αλλά όταν πέρασα στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και τελείωσα την φοίτησή μου ένιωσα ότι τα γεγονότα με προλάβαιναν. Ένιωσα πολλές φορές σαν να ακολουθούσα την εξέλιξη της ζωής μου μέσα στο θέατρο. Θα την παρομοίαζα σαν μια ερωτική σχέση που γνωρίζεις έναν άνθρωπο και σιγά-σιγά τον αγαπάς και τον ερωτεύεσαι. Το θέατρο στη ζωή του. Η ζωή μου στο θέατρο και το θέατρο στη ζωή μου κινούνται σε δύο παράλληλες πορείες. Το ένα συμπληρώνει το άλλο. Πιστεύω ότι αν δεν κινείσαι παράλληλα με αυτά τα δύο δεν μπορείς να είσαι δημιουργικός. Η ζωή σε τροφοδοτεί για να υπάρξεις στο θέατρο, και οι μεγεθυμένες καταστάσεις του θεάτρου στη ζωή.

Η πραγματική ζωή πόσο απέχει τελικά από το θέατρο. Θεωρώ ότι υπάρχει μια λεπτή νοητή γραμμή που χωρίζει το ένα από το άλλο. Στο θέατρο έχεις την δυνατότητα της απόστασης –παρατηρείς μια κατάσταση σφαιρικά. Ενώ στην ζωή βιώνεις το κάθε γεγονός οπότε δεν προλαβαίνεις να το συνειδητοποιήσεις και να το κατανοήσεις την στιγμή που συμβαίνει. Η διαφορά είναι στο βλέμμα – στην ματιά. Στην ζωή βιώνεις ενώ στο θέατρο παρατηρείς. Η εξέλιξη του θεάτρου μέσα στα χρόνια, κλασικό, μοντέρνο, μεταμοντέρνο. Το θέατρο ως έννοια δεν έχει αλλάξει. Έχει αλλάξει ο άνθρωπος. Το θέατρο έχει χαρακτηριστεί από διάφορους όρους που ψάχνουν ταυτότητα. Το θέατρο είναι ένα . Δεν πιστεύω ότι υπάρχει ουσιαστικά μοντέρνο και μεταμοντέρνο θέατρο. Όλοι αυτοί οι τίτλοι είναι μια δοκιμασία –μία ανάγκη εξέλιξης του κλασικού θεάτρου. Επομένως μιλάμε για κλασικό θέατρο. Εμείς αλλάζουμε μέσα σε αυτό και η δική μας σύγχυση και ανάγκη γίνεται καθρέφτης στο θέατρο. Ο ρόλος που τον έχει στιγματίσει. Ο θείος Βάνιας του Άντονυ Τσέχωφ πριν κάποια χρόνια σε σκηνοθεσία του Έκτορα Λυγίζου. Και συγκεκριμένα η φράση του ήρωα “εγώ δεν έζησα, δεν έζησα”. Είναι ένας άνθρωπος που θυσίασε την ζωή του για τον άλλον, χωρίς να ακούσει ούτε ένα ευχαριστώ και όταν φτάνει πια σε μεγάλη ηλικία συνειδητοποιεί ότι πέρασαν τα χρόνια και εκείνος δεν έκανε τίποτα… Αυτός ο ρόλος με έκανε να σκεφτώ ότι αν συνειδητοποιήσουμε ότι έχουμε ημερομηνία λήξης θα γευόμαστε πολύ περισσότερο την κάθε στιγμή. Θέατρο και βιοπορισμός. Πριν κάποια χρόνια μπορούσες να ζήσεις δουλεύοντας

28

μόνο από το θέατρο. Πλέον το 2015 από το θέατρο καταφέρνεις απλά να βιοποριστείς. Το “καλό” με εμάς τους ηθοποιούς είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια έχουμε μάθει να ζούμε στην ανασφάλεια καθώς δυο φορές τον χρόνο, ίσως και παραπάνω ψάχνουμε για δουλειά. Επομένως έχουμε συνηθίσει την ανασφάλεια που βιώνουν τώρα πια και τα υπόλοιπα επαγγέλματα. Τι χαρακτηρίζει έναν ηθοποιό. Είχα την τύχη να βρεθώ δίπλα σε σπουδαίους δασκάλους που μας δίδαξαν και μας μετέδωσαν την έννοια του ήθους πέρα από την υποκριτική. Την έννοια του ήθους απέναντι στο σεβασμό ως προς την τέχνη που κάνεις, ως προς τον συνάδελφο, τον θεατή και το θέατρο γενικότερα. Αυτό για εμένα αποτελεί τη βάση του ηθοποιού για να κινηθεί και να υπάρξει. Η νέα γενιά των ηθοποιών. Σήμερα αισθάνομαι ότι ζούμε σε μία καθημερινότητα όπου τα πράγματα έχουν γίνει πολύ σκληρά και δυστυχώς ένα σεβαστό ποσοστό ηθοποιών στην ανάγκη να υπάρξει, κάνει εκπτώσεις σε σχέση με τις προσωπικές αξίες του καθενός. Με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε συμπεριφορές ανήθικες σε σχέση με τον συνάνθρωπο αλλά και τον ίδιο τους τον εαυτό. Τη νέα γενιά θα την χαρακτήριζα βιαστική και αγχωμένη να πετύχει. Συνταγή επιτυχίας. Τύχη. Δεν υπάρχει συνταγή επιτυχίας, υπάρχει εκπλήρωση επιθυμιών που για τον κάθε άνθρωπο είναι διαφορετικές. Η τύχη θα σου προσφέρει κάποιες ευκαιρίες και κάποιες δυνατότητες, το πώς θα τις επιλέξεις και θα τις αξιοποιήσεις είναι προσωπικό ζήτημα. Το “μετά” θα δείξει αν τελικά οι ευκαιρίες που σου δόθηκαν και ο τρόπος που τις χρησιμοποίησες μπορούν να σε χαρακτηρίσουν τυχερό. Κινηματογράφος. Πειραματίστηκα για πρώτη φορά πριν πολλά χρόνια στην δραματική σχολή με μια ταινία μικρού μήκους και ήταν κάτι που ήθελα πολύ να κάνω. Πριν ένα χρόνο λοιπόν ήρθε στην ζωή μου με την ταινία Luna Bar. Μέσα από

τα γυρίσματα ανακάλυψα ότι ο κινηματογράφος έχει μια άλλη μαγεία και ομορφιά συγκριτικά με το θέατρο. Χρησιμοποιείς και ανακαλύπτεις άλλα εκφραστικά μέσα καθώς νιώθεις πως δημιουργείται μία τελείως προσωπική σχέση ανάμεσα σε εσένα και την κάμερα. Είναι σαν να έχεις ένα και μόνο θεατή, την κάμερα. Ο ήρωας του Luna Bar. Υποδύομαι ένα νέο μοναχικό παιδί που δεν τολμούσε να κάνει πράγματα στην ζωή του. Ζούσε κλεισμένος στον εαυτό του ώσπου μία μέρα αποφασίζει να δουλέψει σε ένα μπαρ ως σερβιτόρος. Εκείνη τη νύχτα λοιπόν έρχεται αντιμέτωπος με ιστορίες ανθρώπων που τον ωθούν να αλλάξει την φιλοσοφία του για τη ζωή, δημιουργώντας εμπειρίες μέσα από τις οποίες ανακαλύπτει τι σημαίνει ζωή. Αυτός ο ρόλος και το νόημα της ταινίας μου θυμίζει την ατάκα από το θεατρικό έργο “Ο μικρός Έγιολφ” του Ίψεν “στην σκέψη… εκεί διασώζεται ό,τι πολύτιμο έχει ο άνθρωπος” μία φράση όπου ο Ίψεν χρησιμοποιεί βέβαια ειρωνικά γιατί οι εμπειρίες και οι πράξεις είναι που καθορίζουν τη ζωή μας. Οι εμπειρίες και οι πράξεις. Ένα μεγάλο όνειρο. Να αποκτήσω κάποια στιγμή ένα σπίτι που να χωράει και να είναι ανοιχτό όλη μέρα για τους φίλους μου. Η φράση που τον αντιπροσωπεύει. Αυτή τη χρονική περίοδο η φράση που με αντιπροσωπεύει και χρησιμοποιώ καθημερινά είναι η φράση “Μαζί όσο… όσο μαζί…” Έρωτας. Για εμένα είναι κινητήριος δύναμη και εξαρτάται πάντα από τον Άλλον. Τον βιώνω ολοκληρωτικά και απόλυτα σε όλες τις εκφάνσεις του. Είναι μια διαδικασία που σε οδηγεί να φύγεις από το εγώ σου και να περάσεις στον Άλλον, και μέσα από το άλλο πρόσωπο σαν να κοιτάς μέσα από καθρέφτη, να αναγνωρίζεις τον εαυτό σου. Είναι η παράλληλη διαδρομή δυο ανθρώπων που δεν τέμνονται ποτέ. Όταν τέμνονται γίνονται ένα – και δεν πιστεύω στο ένα. Θεωρώ ότι όταν οι δύο γίνονται ένα πεθαίνει ο έρωτας και ξεκινάει ένα παιχνίδι εναλλαγής προσωπικοτήτων καθώς χάνονται οι δύο εαυτοί. Θα χαρακτήριζε τον εαυτό του. Απαιτητικό, ανώριμο, ονειροπόλο και κακομαθημένο.

BOOKMACHINE γράφει η Βίκυ Λιακοπούλου

Στο Δρόμο Τζακ Κέρουακ

(το αρχικό χειρόγραφο) μετάφραση Βασίλης Λαλιώτης, εκδόσεις Πλέθρον, 2015

«Είναι πολύ θλιβερό που αυτό δεν εκδόθηκε ποτέ στην πιο συναρπαστική του μορφή -την αρχική του ανακάλυψη-, αλλά εκδόθηκε κομματιασμένο και με στίξη και σπασμένο -οι ρυθμοί και οι ταλαντώσεις του σπασμένα κι αυτά- από αυθάδεις λογοτεχνικούς κριτικούς σε εκδοτικούς οίκους. Η τρελλή αρχική εκδοχή είναι ακόμα πιο σπουδαία από την μορφή που εκδόθηκε, το χειρόγραφο ακόμα υπάρχει και κάποια μέρα όταν όλοι θα έχουν πεθάνει θα εκδοθεί ως έχει», προφήτευε ο Άλεν Γκίνσμπεργκ το 1958. Και αλήθεια, ο Μπάροουζ (Old Bull Lee), ο Γκίνσμπεργκ (Carlo Marx), ο Νιλ Κάσιντι (Dean Moriarty) και ο ίδιος ο Κέρουακ (Sal Paradise) έχουν όλοι πια πεθάνει και το αρχικό μυθικό χειρόγραφο που το συνοδεύει μία από τις πιο αμφιλεγόμενες εκδοτικές περιπέτειες εκδόθηκε στις αρχές του 21ου αιώνα. Στα ελληνικά κυκλοφόρησε φέτος από τις εκδόσεις Πλέθρον στην ιλλιγιώδη μετάφραση του Μιχάλη Λαλιώτη.

Το αρχικό χειρόγραφο ως υλικό αντικείμενο έχει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον όσο και η μυθική ιστορία του. Εκείνη την περίοδο ο Κέρουακ ζούσε στο διαμέρισμα της μητέρας του στο πυκνοκατοικημένο Κουίνς της Νέας Υόρκης μαζί με την καινούρια του σύζυγο, την εικοσάχρονη Τζόαν Χάβερτι. Mόλις είχαν μετακομίσει από ένα λοφτ στο Τσέλσι όπου η Τζόαν είχε ζήσει εκεί με τον Μπιλ Κανάστρα. Ο Κανάστρα (ο Φινίστρα στα Οράματα του Κόντυ ενώ εμφανίζεται και στο Ουρλιαχτό του Γκίνσμπεργκ) ήταν μια υπέροχα χαμένη ψυχή που ήταν προικισμένη με εκείνο το είδος της φρενιασμένης ενέργειας που είχε και ο Νηλ Κάσιντι το οποίο πάντα γοήτευε τον Τζακ. Ήταν γνωστός για κάτι απίθανα εκκεντρικά πάρτυ που διοργάνωνε όπου, ανάμεσα σε άλλα, χόρευε μουσική του Μπαχ πάνω σε σπασμένα γυαλιά. Εκείνο το φθινόπωρο έβγαλε το κεφάλι του έξω από ένα βαγόνι του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου και αποκεφαλίστηκε. Σε μια ντουλάπα στο λοφτ του Κανάστρα ο Τζακ βρήκε ένα ημιδιαφανές χαρτί σχεδίου που χρησιμοποιούσαν οι αρχιτέκτονες όπου αργότερα

θα το συναρμολογούσε για να φτιάξει τον κύλινδρό του και με έναν χάρακα τράβηξε ευθείες έτσι ώστε να μπαίνει σε γραφομηχανή. Προέκυψε ένα ρολό χαρτί συνολικού μήκους 35 μέτρων, δακτυλογραφημένο σε μία μεγάλη παράγραφο με μονό διάστιχο.

Το αρχικό χειρόγραφο δε μοιάζει πια με το κατατεμαχισμένο πτώμα που γνωρίσαμε από την έκδοση του 1957. Τα αποσπάσματα που είχαν παραληφθεί βρίσκονται στη θέση τους, οι ερωτικές σκηνές που είχαν λειανθεί από το νυστέρι των εκδοτών έχουν τη σκληρή μοναξιά που έχουν οι πίνακες του Hopper, η αλλαγή των ονομάτων όπως είχε επιβληθεί από τους δικηγόρους της Viking Press δε χρειάζεται πια. Το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι δεν υπάρχει αυτή η δυσφορία που προκαλούσε η δυσαναλογία μεταξύ περιεχομένου και μορφής που επέβαλλε η νοικοκυρεμένη τακτοποίηση των κεφαλαίων. Η αρχική σύλληψη είναι γραμμένη με κομμένη την ανάσα, με όλες τις ατέλειες, τις επαναλήψεις, τους ανολοκλήρωτους χαρακτήρες αλλά αυτά δεν αποτελούν ελαττώματα γι’ αυτό το βιβλίο, αυτά στοιχειοθετούν την ουσία του. Ανύπαρκτη πλοκή, ιλιγγιώδης γραφή, καταστρατήγηση γραμματικής, συντακτικοί λαβύρινθοι, η στίξη είναι σα να παίρνεις απότομα τις στροφές του δρόμου κι ας βρίσκεσαι καθισμένος στην καρέκλα του γραφείου σου και ο συγγραφέας μιλάει σαν να εξομολογείται σε έναν φίλο. Δεν είναι τριτοπρόσωπη αφήγηση, δεν είναι ο συγγραφέας-θεός, δεν ξέρει το τέλος ή μάλλον είναι συγγραφέας-θεός με έναν διαφορετικό τρόπο: ξέρει ότι δεν υπάρχει τέλος όπως δεν υπήρχε και ποτέ αρχή. Η πολύπλοκη καταγωγή και ταυτότητα του Κέρουακ υπαγορεύει σε μεγάλο βαθμό και το προσωπικό του λογοτεχνικό ύφος. Αμερικανός πολίτης σε αμερικάνικη πόλη, σε γαλλο-καναδική γειτονιά και οικογένεια, έμαθε αγγλικά σε ηλικία έξι χρονών. Μετατοπίζει συνεχώς γαλλικές εικόνες και λέξεις στα αγγλικά εμπλουτίζοντας την ποιητική μνήμη της αμερικάνικης γλώσσας.

31

Για πρώτη φορά το βιβλίο αυτό έχει νόημα. Και το νόημα ξεκινάει από την πρώτη κιόλας πρόταση που αποτελεί και τη σκανδάλη η οποία πυροδοτεί το ταξίδι. Στην έκδοση του 1957 το γεγονός που θέτει τον συγγραφέα σε κίνηση είναι ο χωρισμός με τη γυναίκα του ενώ το αρχικό χειρόγραφο ξεκινάει με τον θάνατο του πατέρα του με τον οποίο ο Κέρουακ -όπως και ο Γκίνσμπεργκ με τον δικό του- είχε μια ταραγμένη σχέση.

Τι γίνεται Στο Δρόμο; Ταξίδια. Στόχος κάθε ταξιδιού του συγγραφέα είναι να δει κάποιον ή να περάσει μερικές μέρες κάπου. Ωστόσο τα πιο σημαντικά γεγονότα συμβαίνουν στο διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα καθώς πηγαίνει από τον έναν τόπο στον άλλο. Αυτά τα ταξίδια μοιάζουν με ταξίδι ανθρώπου που του έχουν ανακοινώνει περιορισμένο χρονικό περιθώριο εξαιτίας ανίατης ασθένειας και προσπαθεί να ρουφήξει όσο περισσότερη ζωή μπορεί. Υπάρχει μια φρενήρης κινητικότητα χωρίς κατεύθυνση. Ο πραγματικός στόχος είναι η μεγιστοποίηση της γνώσης κάθε λεπτό που περνά. Η έλλειψη της αφηγηματικής απόστασης και η υφολογική επιλογή παραλογοτεχνικών επιπέδων λόγου δείχνουν ότι δε μιλάμε για τη γνωσιακή διάσταση μιας εμπειρίας αλλά για την ίδια την εμπειρία με όλη της την αμεσότητα, την πιθανότητα και την απιθανότητα, και αυτό είναι το κεντρικό σημείο του μυθιστορήματος.

Προορισμός δεν υπάρχει. Ο προορισμός είναι η κίνηση, είναι το ίδιο το ταξίδι. Ένα ταξίδι που ξεκινάει με τα πιο ακατάλληλα παπούτσια, «μεξικάνικα πέδιλα που […]σίγουρα θα φύτρωναν αν τα φύτευα –πλεγμένες φυτικές ίνες εντελώς ακατάλληλες για τη βροχερή νύχτα της Αμερικής και για τη σκληρή νύχτα του δρόμου» και που δεν θέλει να ξεκινήσει: «ήθελα να πάω δυτικά και να ‘μαι όλη μέρα κι όλη νύχτα να πηγαίνω πάνω κάτω απ’ το Βορρά στο Νότο, σα να μη μπορώ να πάρω μπρος». Μόλις αφήνει τη ασφάλεια του σπιτιού του ο Τζακ ξεκινάει να ανακαλύψει την Αμερική για να ανακαλύψει τη φτώχεια, την αδικία και την έξοδο από την αυταπάτη της Αμερικής που τον είχε ήδη οδηγήσει ο πεσιμισμός και η μοιρολατρία της διατριβής του Όσβαλντ Σπένγκλερ Η παρακμή της Δύσης. Το αξιακό σύστημα του αστικού υποκόσμου επηρεασμένο από τη τζαζ μουσική και του αγροτικού ημι-νομαδικού πληθυσμού διαφέρουν ριζικά από την ιδρυματοποιημένη ηθική της μέσης αστικής τάξης και σχηματίζουν τη ραχοκοκαλιά του μυθιστορήματος πάνω στην οποία ο Κέρουακ σχεδίασε ένα πορτραίτο μια γενιάς και μιας ιστορικής περιόδου.

Το μυθιστόρημα Στο Δρόμο δεν είναι ένα επαναστατικό μυθιστόρημα. Πατάει γερά στις αμερικανικές μυθιστορηματικές βάσεις του Χέμινγουεϊ και του Φιτζέραλντ, του Τουέιν και του Μέλβιλ, του Τόμας Γουλφ και του Στάινμπεκ και κουβαλάει στα σωθικά του τη μνήμη της αμερικανικής περιόδου που ονομάστηκε Great Depression. Αυτό που είναι επαναστατικό όμως είναι η αντίληψη της έννοιας του χρόνου. Σε μια μεταπολεμική κοινωνία που άνθιζε οικονομικά και που «ο χρόνος είναι χρήμα», όπως έγραφε ο Βενιαμίν Φραγκλίνος στη Συμβουλή σε έναν νέο βιοτέχνη, ο Κέρουακ αμφισβητεί με κάθε τρόπο οποιαδήποτε αποδεκτή έννοια του χρόνου.

O όρος beat (=ρυθμός, χτύπος, παλμός) δημιουργήθηκε από τον ίδιο τον Κέρουακ κάποια στιγμή πριν από το 1955 και αποτέλεσε μάλιστα και τον τίτλο

εργασίας για το εν λόγω μυθιστόρημα, για να περιγράψει τον εαυτό του, τους λογοτεχνικούς του συντρόφους και αυτούς που τους συναναστρέφονταν. Είχε τουλάχιστον τρεις διαφορετικές σημασίες.

Σε μια συνέντευξή του στο Paris Review ο Κέρουακ έλεγε: «Με τζαζ και μπίμποπ…έτσι χωρίζω τις προτάσεις μου ως χωρισμούς ανάσας του μυαλού». Η τζαζ αμφισβητεί την κυρίαρχη έννοια του χρόνου δημιουργώντας τη δική της εσωτερική χρονικότητα, έναν προσωπικό χρόνο μέσα στον χρόνο. Η χαρά της στιγμής μπορεί να αιχμαλωτιστεί καλύτερα μέσα από την «αυθόρμητη πρόζα», έλεγε ο Κέρουακ, μια τεχνική που σχετίζεται στενά με τις αυτοσχεδιαστικές μεθόδους της μπίμποπ μουσικής και περιγράφει παραστάσεις που δίνουν οι μουσικοί της τζαζ.

Δεύτερη σημασία είναι η έννοια του «παραγωγικού» χρόνου όπως τον ορίζει ο καπιταλισμός. Ο Τζακ, ο Νιλ και οι φίλοι τους αισθάνονται beaten (=χτυπημένοι, ηττημένοι) από τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές περιστάσεις της ψυχροπολεμικής περιόδου που ακολούθησε τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ταυτίζονται με τους κοινωνικά απόβλητους και απορρίπτουν τους φυλετικούς διαχωρισμούς και τις διακρίσεις. H beat γενιά μοιάζει να κληρονόμησε έναν κόσμο που βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο.

Και τρίτη, και ίσως σημαντικότερη έννοια, είναι ότι ο Τζακ και οι φίλοι του beatify (=οσιοποιούν) τους εαυτούς τους μέσα στον ίδιο τον ιδρώτα τους καθώς διασχίζουν άπνοοι την ήπειρο: «Μετά σαν δυο κουρασμένοι άγγελοι ξεχασμένοι στην απελπισία κάποιας γωνιάς του Λος Άντζελες, έχοντας βρει μαζί το πιο κοντινό και υπέροχο πράγμα στη ζωή, μας πήρε ο ύπνος και κοιμηθήκαμε μέχρι αργά το απόγευμα». Ο δρόμος κρύβει μια θεολογία της απόγνωσης. Στο βιβλίο βρίσκεται μια διάφανη και αρκετά συγχυσμένη αλλά ωστόσο βαθιά πνευματικότητα που αντιμετωπίζει τον χρόνο πολύ διαφορετικά (Ταό, χριστιανική μυθολογία, αρχές βουδισμού, επιρροές από τον κανόνα της αμερικανικής λογοτεχνίας). Σε ένα γράμμα του σε έναν φοιτητή ο Κέρουακ έγραφε: «Ο Ντην (ο Νιλ στο αρχικό χειρόγραφο) κι εγώ ξεκινήσαμε ένα ταξίδι στην μετά Γουίτμαν Αμερική για να ΑΝΑΚΑΛΥΨΟΥΜΕ αυτήν την Αμερική και για να ΑΝΑΚΑΛΥΨΟΥΜΕ το έμφυτο καλό που έχει ο Αμερικανός. Στην πραγματικότητα ήταν ένα ταξίδι που έκαναν δύο καθολικά φιλαράκια που περιπλανήθηκαν στη χώρα ψάχνοντας τον Θεό. Και τον βρήκαμε».

Στην τελική κάθε φορά που κάποιος βρίσκεται στο δρόμο ψάχνοντας κάτι, ψάχνει τον θεό: «Μείναμε ξαπλωμένοι να κοιτάμε το ταβάνι και να αναρωτιόμαστε τι είχε στο νου του ο Θεός όταν έκανε τη ζωή τόσο θλιβερή και απογοητευτική». Στην χριστιανική θεολογία η αιωνιότητα πετυχαίνεται μέσα από τον θάνατο και όχι εξαιτίας του θανάτου. Ο Τζακ Κέρουακ πέθανε σε ηλικία 47 χρονών από αιμορραγία στομάχου. Λίγο πριν έβγαζε για ώρες τα σωθικά του. Δεν ήταν μόνο το αλκοόλ που τον είχε καταπονήσει. Είχε ρουφήξει περισσότερη ζωή από όσο μπορεί να σηκώσει ένα σώμα. Ξεφορτώθηκε αυτό το σώμα με τις πληγές της ιστορίας και έφυγε για το ταξίδι που ποτέ δεν τελειώνει «γιατί ρε φίλε ο δρόμος πρέπει τελικά να οδηγεί σ’ ολόκληρο τον κόσμο».

32

Έφη Γούση η σκηνοθέτις του Dogville

«Έχω μεγαλώσει στο αίμα» Από τον Γιώργο Ευφραιμίδη

33

Δευτέρα βράδυ. Το Θέατρο Ακροπόλ στην θεατρόφιλη Ιπποκράτους αδειάζει έπειτα από το τελευταίο -για απόψε- χειροκρότημα στο πολυσυζητημένο «Dogville». Νεαρόκοσμος φεύγει ενθουσιασμένος. Ανάμεσα τους μια κοριτσίστικη μαυροντυμένη φιγούρα με έντονο κόκκινο κραγιόν στα χείλη. Η Έφη Γούση είναι από τα σημαντικότερα σκηνοθετικά ταλέντα της νέας γενιάς. Φέτος σκηνοθετεί το κινηματογραφικό «Dogville». Ο Lans Von Trier κάπου στην Κοπεγχάγη θα πέσει ήσυχος κι απόψε για ύπνο. Προτείνει να ανηφορίσουμε προς τα Εξάρχεια για την συνομιλία μας. Καθώς περπατάμε στα πρώτα λεπτά γνωριμίας, η πηγαία οικειότητα που εκπέμπει, θυμίζει συνομιλίες με αγαπημένους παιδικούς φίλους που έχεις καιρό να δεις. Ανεπιτήδευτα άμεση και αφοπλιστικά ειλικρινής εκφράζεται με ζωντάνια. Κουνάει ζωηρά τα χέρια, χαμογελάει χωρίς φειδώ κι όσο δοκιμάζει την μαλαγουζιά που τις αφαιρεί σταδιακά το κόκκινο από τα χείλη, αποσυμπιέζεται και δικαιολογείται για όσα είπε, αναφέροντας. «Έτσι, επειδή ένιωσα μια επιπλέον οικειότητα…». Για τα ενοίκια που μένουν απλήρωτα, τις εργατοώρες ως σερβιτόρα για να βγάζει τα έξοδα παραγωγής των παραστάσεων, τα φίδια που την φοβίζουν κι άλλα που πρέπει να μείνουν εκτός κειμένου. Η ίδια οικειότητα θα σταθεί αφορμή για ένα παιχνίδι ερωτήσεων με αφορμή λέξεις από το κείμενο της παράστασης.

Αίμα. Χρησιμοποιώ αίμα σε όλες μου τις παραστάσεις. Έγκλημα. Είναι φορές που θαυμάζω τον τρόπο που Έχω πρόβλημα με τα αγγεία στην μύτη μου. Έχω μεγαλώσει με αίμα. Όταν ήμουν μικρή μάτωναν και τα δυο ρουθούνια. Ξυπνούσα σε λίμνη αίματος. Είχα τεράστιο πρόβλημα. Έχω μεγαλώσει στο αίμα. Η παρουσία του είναι έντονη ακόμη στην καθημερινότητα μου. Το αίμα είμαι εγώ. Με γοητεύει η ζωτικότητα του.

σκέφτονται οι εγκληματίες. Θα ήταν εξαίσιοι ηθοποιοί. Τρομεροί στον αυτοσχεδιασμό. Φυσικά δεν τους επικροτώ. Ένα νήμα χωρίζει την σκέψη μας από το έγκλημα.

Έρωτας. Από την τελευταία φορά που ήμουν Απληστία. Το Dogville είναι ένα κουτί. Μέσα ερωτευμένη δεν μου έχει μείνει τίποτα. βρίσκονται οι κάτοικοι του. Όταν εμφανίζεται η Γκρέις κάτι αλλάζει. Οι κάτοικοι βγαίνουν από το κουτί. Καταλαμβάνουν την θέση του αφηγητή. Έπειτα βρίσκονται ανάμεσα στο κοινό. Μετά στο κυλικείο. Δεν τους αρκεί όμως ούτε αυτό. Ήθελα να εκφράσω και χωροταξικά την απληστία. Οι άνθρωποι δεν θα είναι ποτέ ευχαριστημένοι. Πάντα θα πιστεύουν ότι ευτυχία είναι αυτό που δεν έχουν.

Λέξη. Θα χαρακτήριζε καλύτερα μια πρόταση και όχι

μια λέξη την παράσταση. Δεν δίνεις το δικαίωμα στον άνθρωπο να λογοδοτήσει για τις πράξεις του και αυτό είναι αλαζονικό.

34

Μέλλον. Όταν το καλοκαίρι πήγα να συζητήσω για την παράσταση, την ίδια ημέρα είχα πάρει κούτες από το super market για να πακετάρω. Είχα σκοπό τον Σεπτέμβριο να φύγω από την Ελλάδα. Να μετακομίσω στο Βερολίνο. Είναι η δεύτερη φορά που σκέφτηκα να φύγω μόνιμα. Αν υπήρχε ένας λόγος να μείνω, αυτός ήταν για να μιλήσω στην γενιά μου και σε εκείνη που έρχεται. Εμείς είμαστε το μέλλον και με ενδιαφέρει να απευθύνομαι σε εκείνους που κρατάνε το μέλλον. Μας παρέδωσαν κάτι σάπιο. Το ζήτημα είναι τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για αυτό. Πατέρας. Δεν είχα καλή σχέση με τον πατέρα μου. Σχέση πολύ δύσκολη. Είναι ένας άνθρωπος που θαυμάζω το πείσμα του. Κρύβει όμως πολύ εγωισμό αυτό το πείσμα. Δεν ζητάω από τον πατέρα μου να με καταλάβει. Πρόσωπο. Αισθητικά μου αρέσουν τα πρόσωπα της χορογράφου και χορεύτριας Sasha Waltz αλλά και εκείνο της Pina Bauss, επίσης χορογράφου και χορεύτριας. Ραδιόφωνο.

Καθώς ερχόμουν απόψε στην παράσταση το τελευταίο τραγούδι που άκουσα στο ραδιόφωνο και έπειτα έψαξα να βρω γιατί μου άρεσε ήταν το «Ocean drive» του Duke Dumont.

Συγγνώμη. Λέω σπάνια.

Φυγάς. (ως μετανάστης) Μετέωρο συναίσθημα. Άνθρωποι που δεν έχουν που να πάνε. Ως ηθοποιός που βρίσκομαι στον άσσο, ταυτίζομαι σε πολύ μεγάλο βαθμό με την κατάσταση των μεταναστών. Δεν μπορώ βέβαια να συγκριθώ με τον πόνο των ανθρώπων, αισθάνομαι βαθιά όμως την αναζήτηση τους. Την φυγή τους. Σαν να είμαι πάντα έτοιμη να ακολουθήσω. Η πιο συγκινητική εικόνα που έχω κρατήσει, είναι εκείνη ενός Σύριου που είχε έρθει φέρνοντας και την γάτα του. Ψυχή. Είμαι άθεη. Πιστεύω στην αθανασία της ψυχής. Από τριών ετών σχεδόν ακούω μόνιμα μια φωνή μέσα μου. Είναι κάτι σαν αυτό που αποκαλούμε ένστικτο στη γη ή ίσως μια άλλη ζωή που κουβαλάμε, κληρονομήσαμε κι ακούμε. Δεν ξέρω. Ψυχρή. Είναι γοητευτικοί οι ψυχροί άνθρωποι. Δεν με νοιάζει αυτό που παίρνω, η πρώτη ανάγνωση. Με αφορά για ποιο λόγο είναι έτσι και εκεί βρίσκεται το ενδιαφέρον. Είμαι και εγώ ψυχρή άλλωστε. Είναι ένας τρόπος προστασίας. Τι δεν σου αρέσει σε εσένα; «Θα με αγαπήσουν για αυτό που με σκοτώνει» όπως λέει η Sarah Kane.

Dogville Θέατρο Ακροπόλ Δευτέρα – Τρίτη 21.30 / Παρασκευή – Σάββατο 24.00

35

36

Δημήτρης Τάρλοου Η πορεία

Συνέντευξη Μαριάννα Τζιράκη

37

Το θέατρο «Πορεία» από το 2000 έχει χαράξει την δική του χαρακτηριστική διαδρομή από τότε που ανέλαβε την καλλιτεχνική του διεύθυνση ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Δημήτρης Τάρλοου. Ο εγγονός του Καραγάτση που έκανε την γενναία βουτιά στο έργο του παππού του «Μεγάλη Χίμαιρα» και πάλεψε με φόβους και απαιτήσεις. Πίσω από τον όρο «ηθοποιός», «σκηνοθέτης» υπάρχει ο άνθρωπος και εμείς θελήσαμε να τον ανακαλύψουμε και να μιλήσουμε με εκείνον για την ίδια του την ζωή… μπολιασμένη από αναμνήσεις, στόχους, όνειρα και τέχνη. Όντας γόνος καλλιτεχνικής οικογένειας με παππού, γιαγιά πατέρα και μητέρα καλλιτέχνες, είχε την τύχη να ασχοληθεί με την Τέχνη από μικρός και να αποκτήσει μια σχέση ουσίας μαζί της . «Ακόμα και σήμερα μπορώ να θυμηθώ την πρώτη φορά που βρέθηκα πάνω σε σανίδι ως φοιτητής της Δραματικής σχολής του Εθνικού. Ήταν η επιθεώρηση «Έλα Βουλή στον τόπο σου» από την θεατρική ομάδα των «παιδιών του Εθνικού» στο θερινό Λαμπέτη και έπαιζα «το πασοκάκι». Θυμάμαι πολύ καλά τα λόγια, τα τραγούδια τα πάντα». Παιδικά χρόνια γεμάτα από στιγμές ανάμικτες. Ευχάριστα και δυσάρεστα γεγονότα ήταν αυτά που αποτέλεσαν τις πηγές των ερεθισμάτων του. «Αυτό που μου έχει εντυπωθεί είναι ο χωρισμός των γονιών μου που άλλαξε την ζωή και την πορεία μου. Τα πιο ευχάριστα αλλά και επώδυνα ταυτοχρόνως χρόνια, ήταν αυτοί οι τρεις χειμώνες που πέρασα ως παιδί στην Άνδρο. Επηρεάστηκε η ψυχοσύνθεσή μου και το πώς βλέπω καλλιτεχνικά τα πράγματα. Η Άνδρος έχει ένα πολύ ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον. Απέκτησα ένα ενδιαφέρον για την μετεωρολογία, για τα καιρικά φαινόμενα. Ο καιρός αίφνης είχε οσμή, ήχο, εικόνα. Έμαθα να προβλέπω τους καιρούς διαισθητικά. Όμως ένας τόπος δεν είναι μόνο η φύση αλλά κυρίως οι άνθρωποι. Αυτή η επαφή με ωφέλησε πολύ. Έγινα πιο «αλητάκι», «παιδί του ήλιου και της θάλασσας» που σε κάνει ένα με όλους. Καταλαβαίνεις έτσι καλύτερα τον κόσμο. Διατηρώντας την ταυτότητά μου και την διαφορετικότητά μου με αποδέχτηκαν. Στο ιδιωτικό σχολείο στην Αθήνα δεν ίσχυε αυτό. Ένιωθα παρίας». Τι όμως ξεκλειδώνει τον Δημήτρη Τάρλοου; «Καλύτερα θα ήταν να με ρωτήσεις τι είναι αυτό που κάνω εγώ για να ξεκλειδώσω τους άλλους. Δεν το πετυχαίνω πάντα. Όσο και να το προσπάθησα κάποιες φορές, ορισμένοι άνθρωποι έμειναν ερμητικοί ή κατάφερα να το πετύχω σε μικρό βαθμό. Αυτό που συνήθως κάνω είναι ένα απότομο άνοιγμα. Μιλάω για τις δικές μου ιδιαιτερότητες, ανεπάρκειες και τραυματικά βιώματα. Έτσι προσπαθώ να κάνω τον άλλον να νιώσει άνετα και να μου πει κι εκείνος τα δικά του. Με απωθούν παντελώς οι άνθρωποι που δεν έχουν στο βλέμμα τους ευαισθησία αλλά μόνο σκληρότητα». Η ενασχόληση με το θέατρο αποτέλεσε για εκείνον μεγάλο σχολείο καθώς συν τοις άλλοις απέκτησε την ικανότητα να αποκωδικοποιεί ανθρώπινες συμπεριφορές και μαζί με την ψυχαναλυτική εργασία όπως μας είπε χαρακτηριστικά, να κατανοεί πώς λειτουργεί ο δαίδαλος τους ανθρώπινου εγκεφάλου και να «διαβάζει» τις προθέσεις των άλλων.

Ο σκηνοθέτης διατηρεί μια ιδιαίτερη σχέση με το παρελθόν όπως και κάθε ένας που ασχολείται με την Τέχνη. Δεν μένει προσκολλημένος σε αυτό, όμως παράλληλα τον κεντρίζει. «Το θέατρο κυρίως αλλά και οι άλλες τέχνες πρέπει να περιλαμβάνουν κάποια ζωντάνια. Πρέπει επί της ουσίας να μπορείς να διαγράψεις το παρελθόν για να φτιάξεις κάτι καινούργιο. Είναι σαν ένα παιχνίδι σχιζοφρένειας. Δηλαδή ένα κομμάτι μου αναπολεί και ένα άλλο καταργεί πλήρως αυτό που αναπολούσε». Η μαγεία του θεάτρου ίσως φαντάζει τόσο ιδανική που κανείς δεν σκέφτεται τι κρύβεται πίσω από μία παράσταση. Ο σκηνοθέτης μας είπε πως δεν πρόκειται για μία τέχνη που ελεύθερος μπορεί κανείς να κάνει την φαντασίωσή του πραγματικότητα. «Μέσα στην τέχνη υπάρχει μεγάλη δόση ρουτίνας. Στην δική μου περίπτωση ισχύει το: σπίτι θέατρο, θέατρο σπίτι. Παράλληλα βέβαια υπάρχει και το φαντασιακό στοιχείο. Έτσι πρέπει. Αυτά τα δύο συνυπάρχουν. Το θέατρο θέλει θάρρος, υπομονή, πειθαρχία, μέθοδο. Ακόμα και η απελπισία που μοιραία έρχεται κάποια στιγμή. Θέλει θάρρος για να πάει κανείς παρακάτω. Υπάρχει ένα κομμάτι πρακτικό, σχεδόν χειρωνακτικό στο θέατρο». Για τον Δημήτρη Τάρλοου το αίσθημα της ευθύνης έχει βαρύνουσα σημασία. Για αυτό και δεν μετανιώνει για τίποτε από ό, τι έκανε στο παρελθόν. Ακούγεται κάπως εγωιστικό; Κι όμως, μην βιάζεστε να βγάλετε συμπεράσματα. Για εκείνον οι αποφάσεις του παρελθόντος με θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα είναι αυτές που τον έχουν φέρει στο τώρα. «Όταν έχεις αναλάβει ευθύνες δεν πρέπει να μετανιώνεις. Ενήλικη ζωή σημαίνει να αναλαμβάνεις ευθύνες. Αυτά που έκανα στο παρελθόν έπρεπε να γίνουν. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι είμαι ξεροκέφαλος ή έχω σε όλα δίκιο. Απλώς έπρεπε να τα κάνω γιατί έμαθα μέσα από αυτά». Τι αποτελεί για εκείνον έμπνευση; Είναι ο συνδυασμός μνήμης , η οποία μετασχηματίζεται σε κάτι άλλο, μία ανάμνηση μετατρέπεται σε ζωντανή πραγματικότητα. «Μάλλον είναι το όνειρο, όχι του ύπνου, αλλά της καθημερινότητας. Αυτό που συμβαίνει, η εμφάνιση θεϊκών σημαδιών είναι κάτι το αποκαλυπτικό και ταυτόχρονα ονειρικό. Κάπως έτσι μου αποκαλύπτονται οι ιδέες. Δεν ξέρω πώς. Απλά αποκαλύπτονται. Κάθονται επάνω μου σαν περιστέρια και με κατευθύνουν. Δεν θα έλεγα ότι η έμπνευσή μου είναι το παρελθόν. Τα περισσότερα είναι φαντασιακά.» Ο σκηνοθέτης έχει μία ιδιαίτερη σχέση με την Άνδρο. Αν και προέρχεται από την Ανατολική Ευρώπη από το μέρος του πατέρα του, η Άνδρος είναι ο τόπος που έγινε η σύλληψή του, όπου γεννήθηκε και όπου έχει όμορφες αναμνήσεις. Εκεί έμαθε να καταλαβαίνει τα σημάδια του καιρού, κάτι που ακόμα και σήμερα τον βοηθά στο να «κυνηγάει» καιρούς με χιόνι και να επισκέπτεται τόπους όπου αποτελούν αυτό που αποκαλούμε «ησυχαστήριο». Τι άλλο μάθαμε από τον Δημήτρη Τάρλοου;

Πως

38

είναι από τους ανθρώπους που θα πολεμούσαν μέχρις εσχάτων για το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση και πως ονειρεύεται, ονειρεύεται πολύ. Όχι μόνο στον ύπνο. Παρακολουθεί την επικαιρότητα, τα αθλητικά- τα πάντα. Όμως από την άλλη υπάρχει και ένα άλλο κομμάτι του που όπως μας είπε είναι αποκομμένο. «Ζω σε έναν δικό μου, προσωπικό κόσμο. Αυτό το καταλαβαίνω από τις αντιδράσεις των άλλων που με κοιτάζουν κάπως περίεργα και όχι από την δική μου αίσθηση. Σαν να είμαι ένα μυστήριο. Εγώ δεν το αντιλαμβάνομαι αυτό. Σε εκείνη την παράλληλη πραγματικότητα προσπαθώ να βρω τον τρόπο να αντιμετωπίσω την καθημερινότητα και δεν είναι πάντα εύκολο, ειδικά σε μια πόλη σκληρή όπως η Αθήνα». Η «Μεγάλη Χίμαιρα» αποτέλεσε το θεατρικό γεγονός της χρονιάς. Οι παραστάσεις ήταν όλες sold out ενώ απέσπασε έξι βραβεία στα βραβεία κοινού και παράστασης του Αθηνοράματος 2014-2015 ανάμεσα στα οποία και το 1ο βραβείο σκηνοθεσίας και παράστασης. Οι Καραγατσικοί ήρωες είναι άνθρωποι με μεγάλα πάθη όμως αληθινοί. Όπως λοιπόν σε όλα τα έργα έτσι και στην Χίμαιρα υπάρχουν δύο πολύ πρόσωπα τα οποία ιντρίγκαραν θα λέγαμε τον σκηνοθέτη. «Ο ήρωας που περισσότερο με ενδιέφερε είναι ο Μηνάς γιατί ήθελα παλαιότερα να παίξω αυτόν τον ρόλο. Με ενδιέφερε πολύ ψυχολογικά. Ήθελα να βρω, να ανακαλύψω ποιο είναι το αντίκρισμα και τα χαρακτηριστικά που λέει η Μαρίνα όταν ερωτάται από την πεθερά της πως της φάνηκε ο Μηνάς. Και κείνη λοιπόν απαντά: “ une femme manqué” . Ότι δηλαδή ο Μηνάς είναι ένας άνδρας που γεννήθηκε σε λάθος σώμα. Έψαξα να βρω τα χαρακτηριστικά αυτά που κάνουν τον Μηνά σε μια άλλη ζωή να είναι γυναίκα. Με απασχόλησε πάρα πολύ. Βρήκα την θηλυκή πλευρά του μυαλού, το ναρκισσιστικό του στοιχείο, το εγωπαθές, το κλειστό, το ύπουλο. Όλες αυτές οι κακές ποιότητές του ήταν αυτές που με ενδιέφεραν. Τα χαρακτηριστικά του είναι τα περισσότερα αρνητικά. Η Μαρίνα Μπαρέ και ο Μηνάς έχουν τα πιο αντιφατικά μεταξύ τους χαρακτηριστικά αλλά δημιουργούν ωστόσο ένα ισχυρό δίπολο. Ουσιαστικά είναι μία οντότητα, μια προσωπικότητα ολοκληρωμένη, ενιαία χωρισμένη στα δύο. Σε αρσενικό και θηλυκό. Πρόκειται για τον ίδιο τον Καραγάτση, ο οποίος διχοτομεί τον εαυτό του, σε άνδρα και γυναίκα. Με πολύ ίδια και πολύ αντίθετα στοιχεία. Αυτό για μένα ήταν ψυχαναλυτικά πολύ ενδιαφέρον, γιατί και εγώ ο ίδιος έχω απορίες σε σχέση με τον εαυτό μου, τον τρόπο λειτουργίας μου, για τις εκδικητικές πλευρές μου, τις άμυνες μου. Αυτά τα στοιχεία, τα κακά στοιχεία, τα τοξικά στοιχεία που δεν αρέσουν σε πολλούς, ή σε κανέναν. Οι περισσότεροι δεν θέλουν να ψάξουν όλα τα παραπάνω μέσα τους, αλλά στους άλλους. Ακριβώς με αυτά ασχολήθηκε ο Καραγάτσης. Γι’ αυτόν τον λόγο τον κατηγόρησαν για μισογυνισμό, ωμότητα, υπέρμετρη σεξουαλικότητα. Γιατί ασχολήθηκε με ειλικρίνεια που αγγίζει τα όρια της ωμότητας με την ανθρώπινη φύση η οποία είναι μια τερατωδίαμέσα στην οποία υπάρχει το όνειρο, το οποίο είναι φευγαλέο, όπως η ομορφιά, όπως και οι αγαθές προθέσεις. Τι μένει λοιπόν; Το σεξ, το χρήμα, η

εκδίκηση και το συμφέρον. Υπάρχει κάτι ωραίο σε όλα αυτά;» Για τον Δημήτρη Τάρλοου η «Μεγάλη Χίμαιρα» αποτέλεσε όπως μας είπε το “turning point”, το σημείο καμπής καθώς ανέλαβε την ευθύνη της ζωής του, της Τέχνης του και του θεάτρου του. « Ήταν το σημείο στο οποίο αποφάσισα να αναμετρηθώ με κάτι που με τρόμαζε, που ήταν η εικόνα του Καραγάτση και όχι η αξία του ως συγγραφέα. Η εικόνα ως ψηλού και τρομακτικού ανθρώπου. Για πολύ καιρό βασανιζόμουν με αυτούς τους τρόμους. Αυτή λοιπόν η ενασχόληση μου και η θαρραλέα βουτιά στο έργο του- όπως και η αντίστοιχη της Μαρίνας στο τέλος του έργου –με έκανε να το καταλάβω καλύτερα , να δω πλευρές δικές μου που μοιάζουν με του Καραγάτση, να αποδεχθώ την δική μου προσωπική καλλιτεχνική ποιότητα, αναγνωρίζοντας ταυτοχρόνως αυτό που και ο ίδιος ο Καραγάτσης είναι, να αποδεχθώ ότι δεν είμαι ο Καραγάτσης αλλά ότι έχω στοιχεία του όχι οπτικά αλλά ψυχικά. Πολλοί μου λένε ότι στην σκηνή όταν έπαιξα τον ρόλο αυτόν του έμοιαζα. Αυτό σημαίνει ότι ψυχικά αποδέχθηκα κάτι με τέτοιο τρόπο που κινούμενος επί σκηνής πείθω ότι είμαι αυτός. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Η Μεγάλη Χίμαιρα συνολικά ήταν μια παραγωγή και μια παράσταση με δυσκολίες και τεχνικές και κινηματογραφικές, και ιδίως από την στιγμή που η πρεμιέρα του έγινε σε παγκόσμια πρώτη για το φεστιβάλ Αθηνών. Τα εμπόδια ήταν τόσο υψηλής δυσκολίας που έπρεπε είτε να τα καταργήσω και ανυπέρβλητα ή να πνιγώ.» Το «Πορεία» συνεχίζει αυτόν τον χειμώνα με δύο νέες παραγωγές τις οποίες μας αποκαλύπτει ο σκηνοθέτης. «Θα ανεβάσουμε τις Τρεις αδελφές του Άντον Τσέχοφ ενώ έχει ήδη κάνει πρεμιέρα η Μιράντα, μια σκηνική σύνθεση του Oskaras Korsunovas βασισμένη στο τελευταίο έργο του Σαίξπηρ την Τρικυμία. Σε αυτό το σημείο θέλω να τονίσω, πως έχουμε την χαρά και την τιμή να φιλοξενούμε έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της Ευρωπαϊκής ηπείρου, πολυβραβευμένο στα περισσότερα διεθνή φεστιβάλ εδώ και δεκαετίες, παρότι είναι μόνο 46 ετών. Το “τρομερό παιδί” του Βίλνιους έχει ανεβάσει από Ρωμαίο και Ιουλιέτα μέχρι Άμλετ κι Από το Βυθό του Μαξίμ Γκόρκι μέχρι τον θαυμάσιο Γλάρο του Τσέχοφ. Είναι ένας φωτεινός φάρος στην Ευρώπη και δέχθηκε μετά από πολλές προσπάθειες δικές μου να σκηνοθετήσει την Μιράντα προσαρμοσμένη όμως στα ελληνικά δεδομένα και με Έλληνες φυσικά ηθοποιούς. Συνεργάζεται μαζί με την Ιωάννα Παπά και τον Λαέρτη Μαλκότση. Πρόκειται για την πρώτη δουλειά που σκηνοθετεί ο Korsunovas στην Ελλάδα και αυτό αποτελεί μεγάλη τιμή.» Κι αν δεν μπορώ να βρω τον κατάλληλο επίλογο, μιας και μία συζήτηση ποτέ δεν είναι αρκετή για να μάθεις έναν άνθρωπο, το σίγουρο είναι ότι για την περίπτωση του Δημήτρη Τάρλοου, οι παραστάσεις είναι αυτές οι οποίες «μιλούν» για εκείνον. Ταγμένος στην υπηρεσία της Τέχνης, στο στενό της πλατείας Βικτωρίας, στο ιστορικό θέατρο Πορεία εργάζεται με μεράκι και απόλυτη αφοσίωση σε αυτό που από μικρός έχει μάθει καλά… την Τέχνη.

39

Πιστεύεις στους ανθρώπους; Σαφώς και πιστεύω στους ανθρώπους. Δεν μπορεί κανείς να κάνει τέχνη και ειδικά θέατρο αν δεν πιστεύει στους ανθρώπους. Οφείλουμε να πιστεύουμε.

40

Πυγμαλίων Δαδακαρίδης Συνέντευξη Δανάη Φαίδρα Θωμαΐδου

Ο ηθοποιός Πυγμαλίων Δαδακαρίδης γεννήθηκε στο Μπόλτον της βορειοδυτικής Αγγλίας από πατέρα Έλληνα και μητέρα Αγγλίδα. Σε παιδική ηλικία επέστρεψε στην Ελλάδα και από πολύ νωρίς κατάλαβε ότι το θέατρο είχε κάτι που τον μάγευε. Μεγαλώνοντας αποφάσισε να ζήσει ξανά στη γεννέτειρά του για να σπουδάσει Computing και Marketing, πολύ σύντομα όμως βρέθηκε στο θεατρικό σανίδι για μια ακρόαση. Τότε ήταν που συνειδητοποίησε ότι η υποκριτική ήταν αυτό με το οποίο ήθελε να ασχοληθεί. Όπως κάνει μέχρι και σήμερα, έχοντας συμμετάσχει σε πολλές θεατρικές παραστάσεις, τηλεοπτικές σειρές και κινηματογρφικές ταινίες. Η φετινή σεζόν τον βρίσκει να πρωταγωνιστεί στο θεατρικό έργο «Δάφνες και πικροδάφνες», στο κινηματογραφικό έργο «Έτερος εγώ» και να συμμετέχει στο μουσικό σχήμα «Άγαμοι θύται». Όταν, σε μικρότερη ηλικία, ξεκινούσα ως νέος ηθοποιός είχα μεγάλη ανάγκη να βλέπω μαζί επί σκηνής ανθρώπους

που θαυμάζω. Σήμερα, είναι μεγάλη χαρά να βλέπω να παίζουν μαζί ο Πέτρος Φιλιππίδης, ο Γιώργος Κιμούλης και ο Θανάσης Παπαγεωργίου, τους οποίους εκτιμώ και σέβομαι ιδιαίτερα. Πόσω μάλλον όταν μου δίνεται η δυνατότητα να είμαι κι εγώ μαζί τους. Το έργο «Δάφνες και πικροδάφνες» είναι πολιτική σάτιρα απέναντι σε όσα έχουν φέρει τη χώρα μας σε αδιέξοδο. Τέσσερις άνθρωποι, διαφορετικής ηλικίας, γνώσης και παιδείας, βρίσκονται ένα χειμωνιάτικο βράδυ στην Τρίπολη. Ο καθένας τους ανήκει σε μια δική του “πολιτική φιγούρα” και μέσα από τη συζήτηση, προσπαθεί να επιβεβαιώσει την δική του εξουσία ως κομματάρχης. Είναι μια υπέροχη ηθογραφία και σάτιρα, χωρίς βωμολοχίες και προσβολές απέναντι σε υπαρκτά πρόσωπα της πολιτικής, που όμως σκιαγραφεί το τι έχει συμβεί ώστε να φτάσουμε στην σημερινή δύσκολη κατάσταση, αυτό που λέμε κρίση που δεν είναι μόνο οικονομική.

41

Κρίση στον πολιτισμό; Με τα χρόνια έχει αρχίσει να χάνεται η σημασία της λέξης πολιτισμός, που αναπτύσσει ανθρώπους, τέχνες, σκέψεις, ιδέες, γνώσεις. Σαν να έχει χαθεί η μέριμνα απέναντι στους ηθοποιούς, στους ποιητές, στους συγγραφείς, στους ζωγράφους... Όλοι αυτοί λειτουργούν χωρίς καμία στήριξη, αυτόνομα προσπαθώντας μόνοι τους να δείξουν το χάρισμα, το ταλέντο, την ιδέα, τη ματιά τους, γενικώς ό,τι τους εξελίσσει. Πρέπει να καταλάβουμε ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν προς το καλύτερο μόνο όταν ο πολιτισμός, ακόμα και στην πιο απλή μορφή διασκέδασης, βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο. Ευτυχώς, και η δική μας γενιά έχει μάθει να πολεμάει. Βλέπω πολύ ωραίες προσπάθειες. Έχεις οδηγηθεί ποτέ στην παραίτηση, εξαιτίας αυτών των δυσκολιών; Δεν έχω πει ποτέ «το αφήνω»! Αλλά ποτέ δεν θα συνέχιζα μόνο για βιοποριστικούς λόγους. Σε αυτή την περίπτωση θα έκανα οτιδήποτε άλλο. Αν μου έλεγαν «είναι πληρωμένη η ΔΕΗ σου, το νερό σου, το σπίτι σου και λίγα χρήματα να πας ένα σινεμά με τη φίλη σου και έχεις δουλειά συνεχόμενα» θα το έκανα με μεγάλη μου χαρά. Ποτέ δεν ήταν αυτοσκοπός τα χρήματα. Έχω ανάγκη να εξελίσσομαι, να εκθέτω ένα κομμάτι παραπάνω του εαυτού μου. Εάν το κάνεις μόνο για οικονομικούς και ματαιόδοξους λόγους, θα έρθει η στιγμή που θα βρεθείς σε αδιέξοδο. Το συναντάω καθημερινά. Πριν λίγο είδα έναν άνθρωπο να ψάχνει στα σκουπίδια. Αυτό είναι ένα πραγματικό αδιέξοδο! Αν κρατήσω τη φράση του Ν.Καζαντζάκη που λέει «αγάπα τον άνθρωπο γιατί είσαι εσύ» αντιλαμβάνομαι τι μέριμνα θα έπρεπε να έχει το κράτος και εμείς οι ίδιοι απέναντι στους συνανθρώπους μας. Αν μη τι άλλο αντιλαμβάνομαι ότι ανά πάσα στιγμή και εγώ μπορώ να βρεθώ στη θέση του, όπως και ο καθένας μας. Θεωρώ ότι η αλληλεγγύη και η αγάπη του ενός προς τον άλλον εμπεριέχονται στις λέξεις ανθρωπιά, πολιτισμός και παιδεία. Ποιο ήταν το όραμά σου όταν ξεκινούσες σε μικρή ηλικία να ασχολείσαι με την υποκριτική και κατά πόσο το έχεις αγγίξει; Το θέατρο μπορεί να με μαγέψει ανά πάσα στιγμή. Επειδή ξεκίνησα από το σχολείο, ήταν ο χώρος όπου έβρισκα γαλήνη, που μπορούσα να είμαι ο εαυτός μου, χωρίς να υπάρχει τίποτα που να με προσβάλλει, να με μαυρίσει. Ήταν περισσότερο εσωτερική ανάγκη παρά αυτοσκοπός και σκέψη σε μεγάλα σχέδια ή ανάγκη να ξεχωρίσω. Η ανάγκη μου ήταν να ανήκω σε ένα τέτοιο χώρο γιατί ήμουν ευτυχισμένος, οπότε μπορούσα αντίστοιχα να δώσω αγάπη. Στον σκύλο μου, στον πατέρα μου, στον αδελφό μου, σε εσένα που δεν σε ξέρω, στον καθένα. Να μοιράζομαι, να ακούω, να καταλαβαίνω. Είμαι τυχερός γιατί η εργασία μου με έχει μαθαίνει να γίνομαι καλύτερος άνθρωπος. Με έχει φέρει αντιμέτωπο με δικά μου προσωπικά αδιέξοδα και με εξελίσσει. Μεγαλώνοντας αντιλαμβάνομαι ότι η θεατρική γλώσσα είναι ψυχοθεραπευτική για τους ανθρώπους. Μπορεί να σε φέρει αντιμέτωπο με τους χειρότερους εφιάλτες σου. Αν είσαι τρομερά νάρκισσος ή ματαιόδοξος ή εγωιστής... θα σε διαλύσει. Σε εκθέτει. Το έχω δει να συμβαίνει σε ανθρώπους γύρω μου, αλλά έχω δει και δικά μου σφάλματα να συγκρούονται σε έναν τοίχο για να συνειδητοποιήσω ότι πρέπει να αλλάξω.

Πρώτη φορά στη σκηνή για κάθε νέα παράσταση. Τι νοιώθεις; Έχω ακριβώς την ίδια αίσθηση με αυτή που είχα όταν οι γονείς μου με πήγαιναν στο λούνα παρκ! Από την ώρα της πρώτης πρόβας, μέχρι την ώρα της πρώτης και της τελευταίας παράστασης. Αν μπορούσα να γευτώ αυτή την αίσθηση θα ήταν όπως όταν η μάνα μου έφτιαχνε κέικ και ήθελα να βάλω τα δάχτυλά μου στην ζύμη πριν ψηθεί, γιατί εμπεριέχει και την αγάπη και τη συμπεριφορά της. Αυτή είναι η αίσθηση και ευτυχώς δεν έχει σταματήσει! Πάντως, μεγαλώνοντας επιθυμώ να συμμετέχω πιο ενεργά στο θεατρικό χώρο, μέσα από την παραγωγή και τη σκηνοθεσία. Είναι χαρά να συμπράττεις μαζί με άλλους άξιους συναδέλφους και φίλους. Είναι κάτι που προσπαθώ, είναι στα πλάνα μου και είμαι κοντά σε κάτι πολύ ωραίο. Πέρα από το θέατρο, τι αγαπάς να κάνεις; Αγαπώ πολύ τα ζώα. Μου αρέσουν πάρα πολύ τα ταξίδια με τη μοτοσυκλέτα μου. Απολαμβάνω τους τόπους και τους ανθρώπους που συναντώ στις περιοδείες. Μου αρέσει πολύ να βλέπω κινηματογραφικές ταινίες, σε αίθουσες, όχι στο σπίτι μου. Μου αρέσει πολύ η ζωγραφική, οι επισκέψεις σε μουσεία και γκαλερί, η μουσική και οι συναυλίες, που μου προκαλούν την αίσθηση ότι με κρατούν πιο νέο από ό,τι είμαι. Ονειρεύομαι όμως και την αγκαλιά ενός παιδιού, την ηρεμία, την αγάπη και τη θαλπωρή μιας οικογένειας. Έχοντας την εμπειρία του θεάτρου στη Μ.Βρετανία, υπάρχει κάτι που θα ήθελες να λειτουγεί με αντίστοιχο τρόπο στην Ελλάδα; Μου λείπει η οργανωτικότητα και ο τρόπος που το δικό τους Υπουργείο Πολιτισμού υποστηρίζει τους καλλιτέχνες. Η γενικότερη συμπεριφορά, το πόσο καθαρή είναι η ματιά τους στα πράγματα. Δεν μιλάω μόνο για τις μεγάλες εμπορικές επιτυχίες, αλλά και για μικρές παραστάσεις σε συνοικιακά θέατρα της Αγγλίας. Το βλέπεις παντού. Από το πώς είναι ο χώρος του θεάτρου, από τα πιο απλά “εργαλεία” που παρέχονται σε ένα καλλιτέχνη, μέχρι την εκπαίδευση από τα πανεπιστήμια και τις θετρικές σχολές τους. Αυτά μου λείπουν. Από την άλλη, θεωρώ ότι οι Έλληνες ηθοποιοί είναι καλύτεροι από τους Εγγλέζους. Δεν το λέω γιατί είμαι πατριώτης, το λέω γιατί ζούμε σε μια χώρα με τέτοια δυσκολία που, αν και η παιδεία μας είναι ελλειπής, έχουμε παραπάνω κίνητρο να “ψαχνόμαστε” περισσότερο. Παλεύουμε πολύ για αυτό που αγαπάμε και γινόμαστε... «κομάντο»! Κάνουμε πολλά ταυτόχρονα (θέατρο, τηλεόραση, κινηματογράφο) και όλα με τον ίδιο ζήλο και την ίδια αγάπη. Τηλεόραση; Στην τηλεόραση δεν έχει προκύψει κάτι νέο. Κυρίως γιατί, όπως βλέπεις, αυτή την περίοδο τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα. Άνθρωποι που ήταν πολλά χρόνια στην τηλεόραση, και σε άλλες θέσεις πέρα από των ηθοποιών, δεν δουλεύουν και ζουν ένα απίστευτο δράμα αυτή τη στιγμή. Θα ήθελα να κάνω κάτι που να με ευχαριστεί και να αισθάνομαι ασφάλεια. Σου αρέσει σήμερα η ελληνική τηλεόραση; Όχι. Θα επιθυμούσα πιο τολμηρές αλλαγές στην τηλεόραση, θα την ήθελα καλύτερη. Θεωρώ ότι αυτή

42

η ανάγκη για αλλαγές φαίνεται και από τη στροφή των τηλεθεατών προς το διαδίκτυο, που κοντεύει να την αντικαταστήσει! Μακάρι να μπορούσαν να δίνονται χρήματα σε άξιους ανθρώπους ώστε να μπορούν να κάνουν πιο δημιουργικά πράγματα, να τους δοθεί ο χώρος, ο χρόνος και τα μέσα που χρειάζονται. Φυσικά δεν ακυρώνω την προσπάθεια των ανθρώπων που είναι τώρα στην τηλεόραση. Τους σέβομαι, κάνουν ό,τι μπορούν, παρά τα δεδομένα που υπάρχουν. Εκτός της παράστασης «Δάφνες και πικροδάφνες», τι άλλο ετοιμάζεις; Συμμετέχω στο υπέροχο μουσικό σχήμα “Άγαμοι θύται” από το 2008 μέχρι σήμερα, και φέτος επανερχόμαστε με μια καινούρια διαδρομή παραστάσεων στο Άνοδος Live Stage. Απολαμβάνω να συνεργάζομαι με ανθρώπους που αγαπάω και μ’ αγαπάνε, και να κάνουμε πράγματα που αγαπάμε από κοινού. Επίσης, τελειώσαμε τα γυρίσματα της ταινίας «Έτερος εγώ» με το φίλο μου, παραγωγό και σκηνοθέτη, Σωτήρη Τσαφούλια, στην οποία είχα ενεργή συμμετοχή και στην επιμέλεια του σεναρίου αλλά και στη διαμόρφωση της ταινίας, στους ανθρώπους που βρεθήκαμε να συμπράξουμε κάτι τόσο όμορφο. Θα βγει προσεχώς, τώρα είναι στο μοντάζ. Πρόκειται για ένα υπέροχο αστυνομικό νουάρ το οποίο βασίζεται πάνω

σε θεωρήματα και σκέψεις του αρχαίου φιλοσόφου Πυθαγόρα και στην έννοια της αγάπης, που είναι πολύ σημαντική απέναντι στον συνάνθρωπο και απέναντι σε οτιδήποτε κάνουμε στη ζωή μας. Με διευθυντή φωτογραφίας τον Γιώργο Μιχελή με το καταπληκτικό συνεργείο του και ένα υπέροχο κάστ ηθοποιών. Μας πήρε δυόμιση χρόνια όλη η διαδρομή και είναι μια δουλειά που χαίρομαι πολύ. Ο ρόλος σου; Υποδύομαι ένα βοηθό εγκληματολόγου, ο οποίος πάσχει από σύνδρομο Άσπεργκερ και προσπαθεί μέσα στην εσωστρέφεια και στη μοναχικότητα που τον διακρίνει να ανακαλύψει όλα αυτά που επιθυμεί η ίδια η ιστοριακή πλοκή, μέσα από φόνους... Ποιος είναι ο έτερος εσύ Πυγμαλίωνα, με αφορμή τον τίτλο της ταινίας; Ο κάθε... «έτερος εγώ» στην ουσία είναι κάποιος που σε αγαπάει με ανιδιοτέλεια. Είτε λέγεται αδερφός, πατέρας, μία φίλη, το σκυλί σου, κάτι, κάποιος που είναι εκεί για εσένα. Το «έτερος εγώ» μου θα είχε μορφή σκύλου! Ίσως ο ίδιος ο σκύλος μου ο Βαλεντίνο! Τον ονόμασα έτσι από τον οδηγό του MottoGP Valentino Rossi!

Πληροφορίες Δάφνες και πικροδάφνες, Θέατρο Μουσούρη, Τετ.-Κυρ. Άγαμοι θύται, Άνοδος Live Stage

christmas has never felt

so good ΑΠΟΛΑΥΣΤΕ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ ΜΕ ΤΗ ΝΕΑ ΜΑΣ BODY CARE ΣΕΙΡΑ FROSTED PLUM Προετοιμάστε την επιδερμίδα σας για τα Χριστούγεννα με τη NEA Special Edition σειρά περιποίησης σώματος Frosted Plum.

ΥΠΕΡΟΧΑ STOCKING FILLERS ΜΙΚΡΟΙ ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ Κάντε μια παιχνιδιάρικη έκπληξη στους ξεχωριστούς σας ανθρώπους με τους μικρούς μας εορταστικούς θησαυρούς!

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΟΝΤΕΡΝΟΥΣ ΑΝΤΡΕΣ MODERN GENT’S ACTIVIST FRAGRANCE KIT Συναρπάστε έναν ιδιαίτερο gentleman με ένα αγαπημένο άρωμα ή υπέροχα προϊόντα για τη φροντίδα του προσώπου του.

ΚΑΝΤΕ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ

1

ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΔΩΡΟΥ

=1

ΗΜΕΡΑ KΑΘΑΡΟ ΝΕΡΟ ΣΕ ΜΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΙΘΙΟΠΙΑ*

Μάθετε περισσότερα στο THEBODYSHOP.GR

XMAS_AD_2015_(210X290).indd 1

*Σε περίπ τωση που τα έσοδα υπερβούν το σ τόχο της δωρεάς μας, θα προσφέρουμε νερό και σε άλλα μέρη. Για περισσότερες πληροφορίες ρωτήσ τε το προσωπικό των κατασ τημάτων μας ή επισκεφθείτε το www.thebodyshop.gr/give-water

ΜΑΓΙΚΑ ΔΩΡΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

7/12/15 16:30

44

On View

Της Αναστασίας Βουτσά

Δημήτρης Παλαιοκρασσάς

«Η Υπέρβαση Της Άβυσσος»

Φωτογραφίες Ιωάννα Φωτιάδου

45

Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης φιλοξενεί από τις 7 Νοεμβρίου 2015 έως και τις 29 Φεβρουαρίου 2016, την έκθεση του ΝΕΟΝ με τίτλο [Flying Over The Abyss] «Η Υπέρβαση της Άβυσσος». Η έκθεση, με αφετηρία της το Ρέθυμνο της Κρήτης, έχει φτάσει σήμερα στην πόλη της Θεσσαλονίκης και στόχο έχει να ταξιδέψει στον κόσμο. Με σημείο εκκίνησης το έργο του πάντα διαχρονικού Νίκου Καζαντζάκη και ιδιαίτερα της Ασκητικής του, ο Δημήτρης Παλαιοκρασσάς και η Μαρία Μαραγκού δημιουργούν μια οπτική αφήγηση που μας αφορά όλους. Μέσα από την επιμελητική τους προσέγγιση, ξετυλίγουν πτυχές από την πορεία και την εξέλιξη της ανθρώπινης ζωής –από «το τραύμα της γέννησης» μέχρι τον θάνατο –φτάνοντας στην «επιστροφή στην Άβυσσο». Μέσα από μια σειρά σημαντικών έργων, διεθνών και Ελλήνων καλλιτεχνών, η συγκεκριμένη έκθεση έχει στηθεί με έναν ιδιαίτερα δημιουργικό και έξυπνο τρόπο. Έχει τη δυναμική αφενός να «εγκλωβίσει» αμέσως την προσοχή του επισκέπτη, να τον προκαλέσει να «στοχαστεί» αναφορικά με τα αιώνια, θεμελιώδη ζητήματα που αφορούν την ανθρώπινη ύπαρξη και τέλος, να τον κάνει να «νοιώσει» έντονα συναισθήματα με έναν αφοπλιστικά συγκινησιακό τρόπο, καθώς εκείνος βαδίζει προς το τέλος της έκθεσης. Ανάμεσα στα έργα τα οποία ανήκουν στην συλλογή Δ.Δασκαλόπουλου, βρίσκεται και το χειρόγραφο της Ασκητικής, το οποίο έχει παραχωρήσει για τις ανάγκες της συγκεκριμένης έκθεσης του Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη. Η «Η Υπέρβαση της Άβυσσος» έχει στηθεί σε πέντε δωμάτια, κάθε ένα από τα οποία σηματοδοτούν την αρχή και το τέλος της ζωής. Ξεκινώντας από το Δωμάτιο 1, βρισκόμαστε στην αρχή «Γένεσις \ Τραύμα», με έργα της Louise Bourgeoise, του Hans Bellmer, και του Mike Kelley μεταξύ άλλων καλλιτεχνών, να μας αφηγούνται το «τραύμα της γέννησης». Καθώς κινούμαστε μέσα στα υπόλοιπα δωμάτια, τα οπτικά ερεθίσματα που μας προσφέρουν τα έργα σύγχρονης τέχνης των εξαιρετικών καλλιτεχνών που συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση, αφηγούνται πτυχές από την πορεία της ανθρώπινης ζωής και αποκαλύπτουν έννοιες σχετικές με την έμπνευση, τη δημιουργικότητα αλλά και τις ανθρώπινες σχέσεις [Δωμάτιο 2, Η Υπέρβαση της Άβυσσος |Δωμάτιο 3, Από τη Δημιουργικότητα Στην Αιωνιότητα | Δωμάτιο 4, Αγγίζοντας τον Άλλον]. Η θεματική εναλλαγή εντός των δωματίων μας προετοιμάζει για την απόλυτη συναισθηματική εμπειρία που μας επιφυλάσσει η έκθεση για το τέλος, είναι το Δωμάτιο 5 και η «Επιστροφή Στην Άβυσσο», ο θάνατος. Αναφορικά

με

την

εξαιρετική

αυτή

έκθεση,

μιλήσαμε με τον ίδιο τον επιμελητή της, τον Δημήτρη Παλαιοκρασσά. Με ευγένεια και αμεσότητα έσπευσε να σκιαγραφήσει κάποιες από τις διαδικαστικές πτυχές της εικαστικής έκθεσης που θα θέλαμε σίγουρα όλοι να γνωρίζουμε. Θα ήθελα να μου μιλήσετε για τη διαδικασία επιλογής του κεντρικού θέματος της έκθεσης από τον ΝΕΟΝ. Καταρχάς η έκθεση ξεκίνησε από το ΚΜΣΤ του Ρεθύμνου. Μας προσκάλεσε η Μαρία η Μαραγκού, η διευθύντρια του μουσείου, για να κάνουμε μια έκθεση. Η Μαρία είχε δει την έκθεση της συλλογής Δασκαλόπουλου στο Guggenheim του Bilbao με το τίτλο «Φωτεινό διάστημα». Ο τίτλος «Φωτεινό Διάστημα» είναι παρμένος από την Ασκητική του Καζαντζάκη. Ένα κείμενο που –εκτός του ότι είναι συγκλονιστικό- διαπνέει πολύ την συλλογή. Είναι ένα κείμενο το οποίο χρησιμοποιεί ο Δημήτρης ο Δασκαλόπουλος για να εξηγήσει το πάθος του για τη τέχνη και το γιατί συλλέγει. Από κει και πέρα ήταν πολύ φυσική η ροή: πρόσκληση από το μουσείο της Κρήτης, Κρήτη, Καζαντζάκης! Η επιλογή του θέματος ήταν δική μου. Με πολύ απλά λόγια πως προέκυψε ο τίτλος της έκθεσης, «Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΒΥΣΣΟΣ»; Δεν είναι κάποιο quote από την Ασκητική, αλλά είναι σαν να είναι. Δηλαδή, η γλώσσα του Καζαντζάκη είναι τέτοια. Θα μπορούσε να είναι quote. Και βέβαια χρησιμοποιώ τη γενική «άβυσσος» [ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΒΥΣΣΟΣ], γιατί έτσι τη χρησιμοποιούσε ο ίδιος ο Καζαντζάκης. Ο όρος «Άβυσσος» αναφέρεται συνέχεια μέσα στην Ασκητική. Και όταν το κλίνει ο Καζαντζάκης, το κλίνει στη γενική, το λέει «άβυσσος». Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για έναν επιμελητή τέχνης να προσεγγίσει ζητήματα που αφορούν «την πορεία του ανθρώπου από τη ζωή προς τον θάνατο», αποδίδοντας μάλιστα και με επιτυχία τον έντονα συγκινησιακό χαρακτήρα της έκθεσης; Όχι, δεν μου είναι δύσκολο, αντιθέτως προσφέρει μεγάλη ικανοποίηση. Αυτό που λέτε είναι ακριβώς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Ο στόχος της έκθεσης ήταν ακριβώς αυτός. Πρώτον να είναι κατανοητή η έκθεση και το περιεχόμενό της σε οποιονδήποτε άνθρωπο, που μπορεί να μην έχει δει ποτέ ξανά στη ζωή του σύγχρονη τέχνη. Και κατά δεύτερον, όχι μόνο να είναι κατανοητή, αλλά να τον αγγίξει, να κεντρίσει τον συναισθηματικό του κόσμο. Αυτό είναι μέσα στο πλαίσιο της στρατηγικής του ΝΕΟΝ, να προσελκύσει, να φέρει τη σύγχρονη τέχνη κοντά στο κοινό. Ο καλύτερος τρόπος για να γίνει κάτι τέτοιο είναι η συναισθηματική φόρτιση και

46

βέβαια το θέμα εδώ είναι πολύ βαρύ συναισθηματικά. Αυτό ήταν σχεδιασμένο έτσι. Υπάρχει μια συγκεκριμένη ροή περιήγησης στην έκθεση από το δωμάτιο 1 μέχρι το τελευταίο δωμάτιο 5. Κανονικά θα πρέπει το τελευταίο δωμάτιο, της επιστροφής στην άβυσσο, να το επισκεφτείτε τελευταίο. Ο λόγος που επιμένω σε αυτό είναι ότι υπάρχει μια κλιμάκωση από το Δωμάτιο 1 στο Δωμάτιο 5. Μια κλιμάκωση συναισθηματικής δύναμης. Βέβαια το Δωμάτιο 5 είναι σχεδιασμένο ώστε να είναι το πιο έντονο απ’ όλα, γιατί είναι το τελευταίο στη κλίμακα. Είναι όλα επίτηδες. Μπαίνει κάποιος, νοιώθει ένα κέντρισμα, πάει στο επόμενο δωμάτιο, νοιώθει δύο κεντρίσματα και ούτω καθεξής, οπότε όταν φτάνει στο τέρμα, που είναι και το πιο δυνατό, η ελπίδα είναι ότι εκεί πλέον τρώει μια μπουνιά στο στομάχι.

Από αριστερά προς τα δεξιά: Σοφία Κοσμάογλου | The Carcass (Yellow Stop Sign), 1997 | Φωτογραφία σε ξύλο Mike Kelley | Glorious Wound, 1986 | Ακρυλικό σε βαμβάκι με περούκα Mike Kelley | Untitled, 1990| Δύο υφασμάτινες κούκλες ραμμένες μεταξύ τους Louise Bourgeois| The Birth, 2007| Gouache σε χαρτί

Υπήρχε κάποιος ιδιαίτερος λόγος που η έκθεση ταξίδεψε στο ΚΜΣΤ; Μας ζητήθηκε από το μουσείο, από την Ιστορικό Τέχνης και Διευθύντρια του ΚΜΣΤ Συραγώ Τσιάρα. Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα των καλλιτεχνών: Marina Abramović | Αλέξης Ακριθάκης | Matthew Barney | Hans Bellmer | Lynda Benglis | John Bock | Louise Bourgeois | Heidi Bucher | Helen Chadwick | Σάββας Χριστοδουλίδης | Abraham Cruzvillegas | Robert Gober | Asta Gröting | Jim Hodges | Jenny Holzer | Κώστας Ιωαννίδης | Mike Kelley | William Kentridge | Martin Kippenberger | Σοφία Κοσμάογλου | Sherrie Levine | Στάθης Λογοθέτης | Ana Mendieta | Μάρω Μιχαλακάκου | Doris Salcedo | Kiki Smith | Κώστας Τσόκλης | Mark Wallinger Πρόκειται για μια έκθεση απαράμιλλης αισθητικής που είναι δημιουργημένη με τέτοιο τρόπο ώστε να προσεγγίζει βαθιά φιλοσοφικά αλλά και συναισθηματικά ζητήματα. Εάν βρίσκεστε στη Θεσσαλονίκη μέχρι τον Φεβρουάριο, είναι κάτι που σίγουρα αξίζει να δείτε.

Από αριστερά προς τα δεξιά: Αλέξης Ακριθάκης | Χωρίς Τίτλο, 1982 | Ξύλο, λάμπες, καθρέφτης Ana Mendieta | Untitled (Gunpowder Work #2), 1980 | Super-8 έγχρωμο φιλμ χωρίς ήχο, μεταφερμένο σε DVD Κώστας Τσόκλης | Danger-Risk of Death, 1968 | Σίδηρο, λάστιχο, φως Doris Salcedo | Atrabiliarios, 1995 | Μεικτή τεχνική

Από αριστερά προς τα δεξιά: Kiki Smith | Untitled, 1992 | Γραφίτης, σε μεθυλοκυτταρίνη με χαρτί Νεπάλ Kiki Smith | Untitled, 1980-2 | Τέσσερα lightboxes

47

Από αριστερά προς τα δεξιά: Louise Bourgeois | The Birth, 2007 | Gouache σε χαρτί Sherrie Levine | After Courbet: 1-18, 2009 | 18 καρτ-ποστάλ σε ματ χαρτόνι Hans Bellmer | La Demi-Poupée, 1972 | Ξύλο και χρώμα Στάθης Λογοθέτης | Τρίπτυχο, 1972 | Ακρυλικό σε καμβά 3 μέρη, Ana Mendieta | Untitled (Blood Sign #1) 1974 | Super-8 έγχρωμο φιλμ χωρίς ήχο, μεταφερμένο σε DVD

Από αριστερά προς τα δεξιά: Martin Kippenberger | The Raft of Medusa, 1996 | Σειρά από 14 λιθογραφίες σε διάφορες διαστάσεις και είδη χαρτιού, έκαστη υπογεγραμμένη και αριθμημένη Jenny Holzer | Laments (No record of joy) | 1989 Μαύρος γρανίτης Mark Wallinger | Threshold to the Kingdom, 2000 | Βίντεο εγκατάσταση με προβολή

48

Συνέντευξη Δανάη Φαίδρα Θωμαΐδου

49

Γιώργος Μπράτανης. Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, με μουσικές σπουδές από μικρή ηλικία, ξεκίνησε τη δισκογραφική πορεία του, σε ηλικία δεκαεννέα ετών, με το πρώτο άλμπουμ του συγκροτήματος «Στρογγυλό Κίτρινο» (1996). Πέντε χρόνια αργότερα, μετά και το δεύτερο δίσκο, ξεκίνησε τα ταξίδια σε όλη την Ευρώπη. Η εγκατάστασή του στη Βαρκελώνη για τρία χρόνια, ήταν η αρχή για μια νέα μουσική πορεία στην ηλεκτρονική μουσική σκηνή. Πέρα από τις καθαρά προσωπικές δουλειές του, έκτοτε με το ψευδώνυμο Cayetano, ασχολήθηκε και με τη σύνθεση μουσικής για ταινίες, θεατρικές παραστάσεις και διαφημιστικά. Τα remix γνωστών διεθνών καλλιτεχνών ήταν μία ακόμα από τις πολλές επιτυχημένες ενασχολήσεις του, ενώ οι συνεργασίες με μεγάλα ονόματα της ηλεκτρονικής μουσικής διαδέχονταν η μία την άλλη. Φέροντας στο βιογραφικό του εξαιρετικές κριτικές διεθνώς για τα live, τις παραγωγές, και τις ηχογραφήσεις του, τρία χρόνια μετά τον πέμπτο τελευταίο προσωπικό δίσκο του, φέτος κυκλοφόρησε το “The Right Time”. Ένα άλμπουμ με διαφορετική προσέγγιση και στα έντεκα κομμάτια του, στα περισσότερα από τα οποία παίζει σχεδόν όλα τα όργανα μόνος του! Με τα ταξίδια να αποτελούν πηγή έμπνευσης για τον Cayetano, από τα πολύ νεανικά χρόνια της ζωής του, δεν δίστασε –πολύ πρόσφατα- να δεχθεί την πρόταση για να αναλάβει τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή σε ένα συναυλιακό χώρο στην Κίνα, από όπου και μας μίλησε... Πως προέκυψε η πρόταση συνεργασίας και η μετακόμισή σου στην Κίνα; Ήταν κάτι το αναπάντεχο στην πιο κατάλληλη στιγμή. Τελείωσα το δίσκο, τελείωσα από μια περιοδεία με την μπάντα, το τρίο και ως dj που κράτησε 3 χρόνια… Από την κυκλοφορία του “Once Sometime” δηλαδή. Και πάνω που ένιωσα λίγο κουρασμένος αλλά και ελαφρώς φρικαρισμένος με την ελληνική και ευρωπαϊκή πραγματικότητα, η πρόταση να αναλάβω χρέη art director σε έναν εκπληκτικό χώρο στην Κίνα ήταν ό,τι καλύτερο. Το αν θα με “σηκώσει” εδώ το κλίμα, είναι κάτι που θα φανεί με τον χρόνο. Ήταν δύσκολη η απόφαση ή η μεγάλη αποδοχή από μία τόσο τεράστια αγορά εκμηδένησε τον πιθανό φόβο; Η απόφαση πάρθηκε μέσα σε μία ημέρα. Μέχρι και την τελευταία στιγμή, ένιωθα λίγο στρεσαρισμένος για την τεράστια αλλαγή. Δεν είχα σκεφτεί ποτέ να μετακομίσω σε κάποια ασιατική χώρα. Από την άλλη, το γεγονός ότι εδώ υπάρχει ένα κοινό που γνωρίζει την μουσική μου από τα ανάλογα κινέζικα YouTube κ.λπ. (καθώς τα “δυτικά” απαγορεύονται) με έκαναν να σκεφτώ πιο θετικά και να θέλω να ζήσω την εμπειρία στο μάξιμουμ. Έτσι κι αλλιώς, το συμβόλαιο για δύο χρόνια είναι. Από την άλλη, ο κόσμος μας είναι μικρός. Δεν μου αρέσει; Απλά φεύγω. Ποιες είναι οι πρώτες εικόνες της... νέας σου ζωής εκεί; Βιώνω ένα πολιτισμικό σοκ, με τα καλά του και τα κακά του. Πρόκειται για έναν διαφορετικό πλανήτη στον οποίο δεν ισχύουν τα πράγματα που ήξερες. Το γεγονός ότι δίπλα είναι το καθαρά “δυτικότροπο” Hong Kong -το βλέπω από το μπαλκόνι μου-, οξύνει ακόμη περισσότερο τις διαφορές. Όλη αυτή η πολυχρωμία όμως, το φαγητό, ακόμη και η μουσική είναι λόγοι για να περάσει κάποιος

ένα διάστημα της ζωής του εδώ. Μουσικά μιλώντας, αυτά που ξέρουμε είναι ελάχιστα και ίσως τα απολύτως “γραφικά”. Εδώ όμως, εκ των έσω, άκουσα ήδη καταπληκτικές μουσικές. Μπορείς να συγκρίνεις την αντιμετώπιση που έχεις δεχτεί ως καλλιτέχνης σε Ελλάδα και εξωτερικό; Γενικά, ποτέ δεν είχα παράπονο από την αντιμετώπιση μου στην Ελλάδα ή την Ευρώπη γενικότερα. Έτσι κι αλλιώς, ξέρω πολύ καλά τι κάνω και παλιότερα είχα πει πως «οι underground με αντιμετωπίζουν ως εμπορικό, οι εμπορικοί ως underground και οι hipsters κάνουν ότι δεν με έχουν ακούσει ποτέ». Έχοντας λοιπόν αποφασίσει οτι “έτσι είναι”, απευθύνομαι μόνο σε αυτούς που ακούν δίχως να στιγματίζουν με ταμπέλες. Στην Κίνα με αντιμετωπίζουν με τρομερό σεβασμό και πάντα προσπαθούν να μάθουν λεπτομέρειες σχετικά με την δουλειά μου. Ενδεικτικά, τις 20 πρώτες ημέρες έδωσα 3 συνεντεύξεις και αποδέχθηκα πρόταση να παίξω σε δύο μεγάλα φεστιβάλ τον Δεκέμβριο. Νομίζω λοιπόν πως τώρα ξεκινάει το ταξίδι. Η επαφή με τόπους και ανθρώπους εκτός Ελλάδας, έχει αφήσει τα σημάδια της στη μουσική σου; Πάντα. Σχεδόν ολόκληρο το “Focused” ήταν επηρεασμένο από την Ισπανία. Ειδικά το “Las Sirenas” είναι ένα μικρό ταξίδι στη Βαλένθια. Από την άλλη το κομμάτι “Notre Dame”, από το άλμπουμ “The Big Fall” που, στην κυριολεξία, συνέθεσα με το λάπτοπ μου στις όχθες του Σικουάνα και τις αμέσως επόμενες ημέρες το δούλεψα στο στούντιο του ModX στα περίχωρα του Παρισιού. Και ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Τα περισσότερα κομμάτια μου είναι προσωπικές καρτ ποστάλ από μέρη, συναισθήματα, κουβέντες με κάθε λογής ανθρώπους. Πότε και πως ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη μουσική; Απο πιτσιρικάς, με ένα μπρελόκ-αρμόνιο, που έφεραν κάτι Βούλγαροι φίλοι του πατέρα μου. Ασχολούμουν εμμονικά. Μετά ήρθε η Φιλαρμονική και από πολύ νωρίς, Γυμνάσιο ήμουν, ήξερα ότι ήθελα να ασχοληθώ μόνο με τη Μουσική. Και μάλιστα όχι σε επίπεδο εκτελεστικό, να παίζουμε διασκεύες ή να γίνω βιρτουόζος αλλά σε επίπεδο σύνθεσης και ενορχήστρωσης. Τότε έφτιαξα και την πρώτη μου μπάντα. Με τα χρόνια, η ανάγκη για μια πιο “κάθετη” παραγωγή, με έφερε στα στούντιο όπου πια δουλεύω ως παραγωγός. Και όπως πολύ καλά είπε ο φίλος μου Blend Mishkin σε μια συνέντευξη του, στη δική μας σκηνή, ο παραγωγός είναι ο συνθέτης, ο ενορχηστρωτής, ο μουσικός, ο τεχνικός… Τα πάντα όλα! Ποια είναι η πρώτη δυνατή μουσική ανάμνηση που έχεις κρατήσει; Αν εννοείς ως ακροατής, το “Another Brick In The Wall”. Κάπου στα τέλη της δεκαετίας του ’80, δημοτικό πήγαινα. Το έβαλε η αδελφή μου στο δωμάτιο της, στη διαπασών. Νομίζω πως το σοκ μου ήταν τεράστιο. Ως μουσικός, δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη μας εμφάνιση στον Μύλο της Θεσσαλονίκης, με τους “Στρογγυλό Κίτρινο”. Μας κάλεσε ο Μανώλης Φάμελλος (με τους Ποδηλάτες, τότε) να παίξουμε μαζί. Είχα τόσο άγχος που δεν μπορούσα να παίξω γιατί τα δάχτυλά μου γλιστρούσαν στα πλήκτρα. Ιδρώτας! Και ήταν και το απωθημένο του “Μύλου”. Εκείνη την εποχή για να παίξεις εκεί, έπρεπε να ήσουν καλός.

50

Στην ίδια σκηνή που έπαιξαν οι Vim Mertens, Screamin Jay Hawkins, Peter Hammill… Ήταν μεγάλη υπόθεση για ’μένα. Με την επιστροφή σου στην Ελλάδα, το 2003, και έχοντας ήδη κυκλοφορήσει –από γερμανική εταιρείαδύο δίσκους ως Cayetano, τι αντιμετώπισες; Επέστρεψα πρώτα στη Θεσσαλονίκη και κατόπιν κατέβηκα στην Αθήνα. Δεν αντιμετώπισα κάποια εξαιρετική δυσκολία. Η Θεσσαλονίκη υπήρξε “ακουστικά” εκπαιδευμένη πόλη. Πέρα από τις γραφικότητες, υπήρχαν μέρη και άνθρωποι που προωθούσαν την καλή μουσική. Ο Μύλος και το ραδιόφωνό του (88μισό), ο Θερμαϊκός, το Stereodisc, o Λωτός, το Billboard και ένα σωρό άλλα μέρη, φρόντιζαν ώστε η Θεσσαλονίκη να βρίσκεται έτη φωτός μπροστά από πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Δυστυχώς, τώρα πια είναι λίγοι αυτοί που προσπαθούν. Εγώ επέστρεψα με μια διάθεση κοσμοπολίτικη. Ξεκίνησα τα πάρτι “In A Heartbeat” σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα το 2004, από όπου πέρασαν καλλιτέχνες όπως ο Parov Stelar (πολύ πριν γινει ο megastar που γνωρίζουμε σήμερα), ο Brazilectro, ο θρύλος Paul Murphy… Υπήρχαν djs της εποχής που με σταματούσαν στον δρόμο και με αποκαλούσαν τρελλό. Ότι με αυτές τις μουσικές δεν κάνεις πάρτι κ.λπ. … Είχαν δίκιο. Έπρεπε να περιμένουμε 5-10 χρόνια. Όσον αφορά στις κριτικές, για το πρώτο άλμπουμ μίλησαν με απίστευτα λόγια άνθρωποι του χώρου από την Αγγλία μέχρι την Αυστραλία. Μόνο ένα θεσσαλονικιώτικο έντυπο βρέθηκε να μιλήσει για μονοτονία και “απόλυτο τίποτα”. Πέρα από αυτό όμως, η υποστήριξη στην Ελλάδα υπήρξε συγκινητική. Για αρκετά χρόνια, πολλοί Έλληνες ακροατές σου, πίστευαν ότι προέρχεσαι από το εξωτερικό. Πως βίωσες αυτή την... παρεξήγηση; Ακόμη και όταν έπαιζα, η πρώτη τους προσέγγιση ήταν στα αγγλικά. Το θεωρούσα διασκεδαστικό. Ακόμη και σήμερα πολλοί μου λένε πως τώρα έμαθαν ότι είμαι Έλληνας! Γεγονός πάντως είναι ένα… όσο περισσότεροι Έλληνες μαθαίνουν ότι είμαι Έλληνας, τόσο χειρότερα πάνε οι πωλήσεις. Τρομερό; Όλα αυτά τα χρόνια, πως βλέπεις το ελληνικό δισκογραφικό τοπίο; Νομίζω πως έχουν γίνει τρομερά βήματα και εμφανίστηκαν εξαιρετικές ή και αριστουργηματικές δουλειές. Σε κάθε είδος που με “αφορά” τουλάχιστον!

Serafim Tsotsonis, Blend Mishkin, Silly Boy, Balkan Riddims, M.A.T.E… Και θα μπορούσα να γεμίσω δύο σελίδες ονόματα. Το είπα πολλές φορές και το πιστεύω… Αυτή τη στιγμή το επίπεδο παραγωγής στην Ελλάδα είναι πολύ “μπροστά” από χώρες τις οποίες μέχρι χθες “ζηλεύαμε”. Μίλησε μου για τις μεγάλες στιγμές που έχεις ζήσει παίζοντας μουσική. Θεωρώ πως κάθε στιμή που ένα κομμάτι γεννιέται είναι μια μεγάλη στιγμή, οπότε θα παραλείψω αυτό το σκέλος. Θα ξεχωρίσω την Λισαβόνα, όπου ο κόσμος ήξερε τους στίχους από τα κομμάτια μου ή ένα πάρτι στο Μονακό που από κάτω είχα πολλούς σελέμπριτις όπως η Ριάνα, η Μπιγιονσέ… Σε προσωπικό επίπεδο, μου έχουν μείνει οι ατελείωτες συζητήσεις με καλλιτέχνες όπως ο Bonobo, ο Parov Stelar, o Bob Geldof, οι Koop…

Στους δίσκους σου, διακρίνουμε ετερόκλητα στοιχεία που κάθε φορά συνθέτουν ένα διαφορετικό αποτέλεσμα. Από ποιες διαδικασίες περνάς σαν μουσικός μέχρι να καταλήξεις στο εκάστοτε ύφος; Απο καμία διαδικασία απολύτως. Γράφω το κομμάτι όπως ακριβώς μου βγαίνει χωρίς να σκέφτομαι το αν θα ταιριάζει απόλυτα στο σύνολο του δίσκου. Ποιες είναι οι μουσικές επιρροές σου; Άπειρες… Ξεκινώντας από κλασσική μουσική, περνώντας από Χατζιδάκι, ψυχεδέλεια των ‘60s και ‘70s, μέχρι και σύγχρονα πράγματα που ξεκινούν από τη nujazz και φτάνουν μέχρι την deep house. Τίποτα συγκεκριμένο, αλλά κυνηγάω το συναίσθημα σε αυτά που ακούω. Και όταν κάτι “με πιάνει”, τότε αναπόφευκτα ασκεί και επιρροή επάνω σε εμένα και στη μουσική μου. Από που αντλείς έμπνευση; Ταξίδια, συζητήσεις, εικόνες, ήχους και βιώματα από την καθημερινότητα, από χωρισμούς, αγάπες, απώλειες… Από οτιδήποτε μπορώ να μεταφράσω σε νότες. Πως θα χαρακτήριζες τη μουσική σου; Είναι μια ερώτηση που ποτέ δεν μπόρεσα να απαντήσω. Και όσες φορές το προσπάθησα, το κοινό με έβγαλε “λάθος”. Θεωρώ έναν δίσκο μου “σκοτεινό” και οι περισσότεροι τον θεωρούν “αισιόδοξο” και “καλοκαιρινό” και το αντίστροφο. Θα είχε περισσότερο ενδιαφέρον αν μου έλεγες εσύ πως θα χαρακτήριζες την μουσική μου… Κρίση και τέχνη. Μια σχέση μίσους ή ευκαιρία για δημιουργία; Τι στάση κρατάς απέναντι στην κατάσταση που επικρατεί; Μπορείς να συμβάλλεις θετικά μέσω της δουλειάς σου; Δεν ξέρω τί εννοείς με το αν θα μπορούσα να συμβάλλω θετικά… Πως; Να παίζω στις πλατείες να αναπτερώσω το ηθικό του κόσμου για παράδειγμα; Όσον αφορά στην κρίση, πραγματικά πιστεύω ότι για έναν καλλιτέχνη αποτελεί την μεγαλύτερη δεξαμενή δημιουργικών ιδεών. Η καθημερινότητα δυσκόλεψε, προφανώς. Τα ερεθίσματα όμως, είναι πιο έντονα. Το μόνο που έχει να κάνει ο δημιουργός είναι να παραμείνει “ανοιχτός” σε αυτά. Ο καινούριος δίσκος σου “The Right Time”, ήρθε στη... σωστή στιγμή και γιατί; Το “The Right Time”, είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που κάποιος καταλαβαίνει με την πρώτη ανάγνωση. Αν ακούσεις το ομώνυμο κομμάτι του δίσκου, λέει: “I’ll be waiting for the time to come” με ένα “παράπονο” ή με μια ιδέα “εκδικητικότητας”, αποκατάστασης μια άδικης κατάστασης. Δεν είναι “εκδικητικός” δίσκος βέβαια και ούτε εγώ έχω τέτοιες τάσεις. Απλά μετά από τρία χρόνια που έδωσα όλο μου το είναι στη δημιουργία αυτού του δίσκου, θεωρώ πως ήταν η κατάλληλη στιγμή να εξωτερικεύσω τα συναισθήματα μου, να εκτεθώ για άλλη μια φορά. Αυτός ο δίσκος είμαι εγώ τα τελευταία χρόνια. Είναι ο πρώτος δίσκος στον οποίο, αν εξαιρέσουμε τις κιθάρες, έπαιξα και ηχογράφησα μόνος μου όλα τα όργανα, απλά επειδή ένιωθα αυτή την ανάγκη. Και νομίζω πως παρότι το στίγμα μου είναι έντονο κάποιες στιγμές, είναι αρκετά διαφορετικός από τους προηγούμενους.

51

Πληροφορίες Ο νέος δίσκος “The Right Time” κυκλοφορεί από την Klick Records www.cayetanomusic.com

52

Σοφία Φιλιππίδου

Η μιλάει για τον έρωτα, το θάνατο και την αναγέννηση. Συνέντευξη Τάσος Μπιμπισίδης

53

Η Σοφία Φιλιππίδου είναι urban. Αγαπάει την αστική κουλτούρα, εναρμονίζεται μέσα της, κυκλοφορεί στα Εξάρχεια, περπατάει στο κέντρο, το φέρει πάνω της με στιλ και φινέτσα. Η Σοφία Φιλιππίδου είναι σουρεαλίστρια. Θεωρεί το παράλογο πιο λογικό από κάτι λογικό, βλέπει περίεργα όνειρα, σκηνοθετεί πολύπλοκα έργα, αποδέχεται το παράδοξο της ζωής, γράφει βιβλία για το φεγγάρι. Η Σοφία Φιλιππίδου είναι ταλαντούχα. Παίζει υπέροχα, μελετάει τα έργα της, φιλοσοφεί, εμπνέεται από την πόλη, πειραματίζεται, πρωτοτυπεί. Η Σοφία Φιλιππίδου είναι πετυχημένη τόσο στα επαγγελματικά όσο και στα προσωπικά της. Αυτό το διαπραγματευτήκαμε λιγάκι… Σημαίνει για όλους το ίδιο η λέξη επιτυχία; Αυτή η έννοια με προβληματίζει! Ανά δεκαετία, όπως αλλάζουν οι εποχές, αλλάζει και η σημασία της λέξης. Δεν υπάρχει ορισμός, είναι σκιώδης. Ο κάθε άνθρωπος πρέπει να αναζητήσει μέσα του όσα ταιριάζουν στην εσωτερική του φύση, για να φτάσει κάποτε σε αυτό που θεωρεί επιτυχία ή ευτυχία. Επομένως, το πώς θα ορίσει ο καθένας την επιτυχία, έχει να κάνει με τον κοινωνικό του περίγυρο, το μορφωτικό του επίπεδο, τα ερεθίσματά του. Για παράδειγμα το ’90, που μας επιβλήθηκε παγκοσμίως μια συγκεκριμένη λογική και είχαμε τα συμπτώματα του lifestyle, θεωρούνταν επιτυχημένος ο άνθρωπος που είχε χρήματα και το έδειχνε. Υπήρχε δηλαδή ο νεοπλουτισμός, που τότε θεωρούταν επιτυχία, και λίγο πολύ όλοι μπήκαμε με κάποιο τρόπο στη κατάσταση αυτή. Θυμάστε τον εαυτό σας να επηρεάζεται την περίοδο αυτή; Βεβαίως, ‘’τσίμπησα’’ κι εγώ λιγάκι στην αρχή, δεν το κρύβω. Ως, κατά την γνώμη μου, ταλαντούχο άτομο που είμαι, έκανα θεαματικότητα, με αποτέλεσμα να με καλούν συνέχεια σε εκπομπές και σε περιοδικά. Και πήγαινα! Μπορείς πολύ εύκολα να παρασυρθείς, γιατί τα Μέσα σου δίνουν τη δυνατότητα και τη δημοσιότητα να επικοινωνήσεις τον εαυτό σου, πράγμα που μπορεί να αποτελέσει παγίδα. Τότε μάλιστα, υπήρχαν και πολλά χρήματα. Κάνοντας μια σειρά μπορούσες να πλουτίσεις. Έπειτα, ο κόσμος θέλει αυτό το ελαφρό κουτσομπολιό που αγαπάμε όλοι μας, οπότε βγαίνοντας συνέχεια για να μιλήσεις για τον εαυτό σου, κάποια στιγμή διαβρώνεσαι. Βέβαια, δεν είχα και δεν έχω ακόμη κάτι ενδιαφέρον να ‘’πουλήσω’’ από την ιδιωτική μου ζωή. Δεν κάνω άτακτη ζωή που λέει και το τραγούδι (γελάει). Όταν αντιλήφθηκα ότι αυτό το πράγμα δεν έχει τελειωμό και είναι αδιέξοδο, το σταμάτησα. Θεωρώ ότι κατάφερα να διατηρήσω μια ισορροπία, γιατί άκουγα μια εσωτερική φωνή που με οδηγούσε στο να κάνω μόνο όσα αγαπούσα. Παρέμεινα παρούσα, κάνοντας όμως αυτά που πραγματικά ήθελα. Τα χρήματα που λέτε, δεν επηρεάζουν; Τα χρήματα δεν έχουν σχέση με την τέχνη. Δεν έβαλα ποτέ το κριτήριο αυτό στη δουλειά μου. Θεωρώ ότι στην καλλιτεχνία δεν πρέπει να ασχολούμαστε με χρήματα. Δεν προτάσσω το οικονομικό μου συμφέρον, αλλά το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Σήμερα δε, ακόμη περισσότερο, θέλω αυτό που θα κάνω να με εκφράζει. Και όλα αφορούν την πρώτη μου αγάπη, δηλαδή το Θέατρο. Είναι σαν να επιστρέφω κάπως γλυκά προς τα πίσω, αναζητώντας την αθωότητα, τη χαρά της πρώτης

φοράς, την αγωνία, την αγνότητα με την οποία πιστεύαμε ότι θα αλλάξουμε τον κόσμο, κάτι που δεν καταφέραμε ποτέ. Τελικά, αυτό γιατί δεν το καταφέρνει καμιά γενιά; Αλλάζουν οι προτεραιότητες. Όταν σκέφτεσαι να αλλάξεις τον κόσμο έχοντας μέσα σου ως νέος το πάθος, τη συλλογικότητα, την αλληλεγγύη, τον εθελοντισμό και έπειτα έρχονται μπροστά σου ένα γεμάτο ψυγείο, μια τηλεόραση, ένα ακριβό αυτοκίνητο, μια γκόμενα, οι γάμοι, τα στερεότυπα ή ό,τι άλλο σου προβάλλουν σαν προτεραιότητα, είναι λογικό η πρώτη σου σκέψη να μην είναι ότι πρέπει να αλλάξεις τον κόσμο. Βρισκόμαστε συνεχώς κάτω από ένα ‘’βουνό’’ πραγμάτων που νομίζουμε ότι πρέπει να αποκτήσουμε. Τα έχουμε ανάγκη όλα αυτά; Ο καθένας αποφασίζει τι έχει ο ίδιος ανάγκη. Προσωπικά, δεν ξέρω αν πρέπει να μένουμε στο απολύτως απλό και απαραίτητο ή αν μέσω του πλούτου ζούμε καλά και έχουμε τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε σπουδαία έργα. Ίσως καταλήγω κάποιες φορές ότι πρέπει να ζούμε με ό,τι έχουμε. Αλλά και πάλι, νομίζω ότι πρέπει να υπάρχει ισορροπία σε καθετί. Εσείς πάντως φαίνεστε πολύ ισορροπημένη σε σχέση με τις επιλογές σας! Είναι ανάγκη μου να είμαι ισορροπημένη. Όταν χάνω τις ισορροπίες μου μπαίνω σε μια βαθιά λύπη. Και η λύπη οδηγεί σε κατάθλιψη. Συνεπώς, δεν θέλω να χάνω την ισορροπία μου γιατί δεν μου αρέσει να νιώθω λυπημένη. Δεν το αντέχει ο οργανισμός μου. Πέρασα από στάδια λύπης πολλές φορές, ειδικότερα μέσα από τη δουλειά, αλλά έλεγα «όχι, δεν το αφήσω να με καταπιεί» και έφευγα. Ακούω μέσα μου αυτό που λέγεται λύπη και χαρά, και ακολουθώ μόνο ό,τι μου προκαλεί γέλιο και χαρά. Γι’ αυτό είστε τόσο καλή στην κωμωδία; Δεν ξέρω. Δεν σου κρύβω ότι ζορίστηκα για να γίνω κωμική ηθοποιός. Δεν μου ήταν εύκολο. Μικρή έπαιζα εντελώς διαφορετικούς ρόλους. Η κωμωδία ήρθε κάπως τυχαία και προσπαθούσα πάντα ό,τι κωμικό ρόλο που έδιναν να τον πλάθω μέσα από την ερμηνεία μου, να τον κάνω να ‘’πάσχει’’, για να βγαίνει πιο ουσιαστικό. Είναι μεγάλος έπαινος να σε θεωρούν μια καλή κωμικό. Δεν είναι εύκολο να κάνεις τον άλλον να γελάσει. Συνήθως δίνεται έναν σουρεαλιστικό τόνο στις ερμηνείες σας. Η αλήθεια είναι ότι αντιλαμβάνομαι και αποδέχομαι τον παραλογισμό της ανθρώπινης ύπαρξης. Γι’ αυτό νομίζω και ότι έχω καταφέρει να αγαπώ ειλικρινά τη ζωή και κάθε της έκφανση. Γιατί γνωρίζω, όπως λέει και ο Νανόπουλος, ότι είμαι εκτεθειμένη στο τυχαίο και στην αμφιβολία. Εφόσον το σύμπαν διέπεται από αυτούς τους νόμους και μπορώ να το αποδεχτώ, γίνομαι αυτομάτως ευτυχής. Συνεπώς, μπορώ να πω ότι πράγματι, είμαι σουρεαλίστρια (γελάει). Αυτό νομίζω ότι αποτυπώνεται και στο βιβλίο σας με τίτλο «Με μια σκάλα στο φεγγάρι». Σίγουρα. Ήθελα μέσα στο βιβλίο αυτό να αποτυπώσω

54

κάτι ονειρικό. Επηρεάστηκα από υποσυνείδητους δρόμους. Είναι ένα βιβλίο που αποτελεί μια επιστροφή στην αθωότητα διαμέσου της ηθικής και της φαντασίας. Εμπνεύστηκα για αυτό επειδή βλέπω πολλά όνειρα στον ύπνο μου. Τα καταγράφω, τα ζωγραφίζω και μου δίνουν αφορμές για δημιουργία. Είναι θαυμαστός ο κόσμος των ονείρων! Σε προσωπικό επίπεδο, τι όνειρα κάνετε; Στα προσωπικά μου, επειδή ζω με έναν άντρα 25 χρόνια τώρα, είναι σαν να έχω μια βάση, σαν να έχω έναν χώρο εκκίνησης, ένα καταφύγιο. Συνεπώς, δεν έχω μεγάλες ανησυχίες τέτοιου είδους, ίσως γιατί είμαι απόλυτα ικανοποιημένη. Ακόμη και το γεγονός ότι δεν έχω παιδιά, κάτι που είναι ανάμεσα σε επιλογή και τύχη καθώς δεν έχω κάτι εναντίον της οικογένειας, δεν μου δημιουργεί κάποιου είδους κενό όπως λένε πολλές γυναίκες. Τα έργα μου και οι μαθητές μου είναι τα παιδιά μου. Το μητρικό μου ένστικτο διοχετεύτηκε στα παιδιά που διδάσκω θέατρο. Συνεπώς, οι ανησυχίες μου σε προσωπικό επίπεδο είναι να είναι καλά ο σύντροφός μου και οι συγγενείς μου. Μπορεί βέβαια αυτό που έχω εγώ στη ζωή μου, να μην είναι αποδεκτό από όλους τους ανθρώπους σαν επιτυχία. Εγώ όμως, με άξονα τις επιλογές μου, είμαι σίγουρα πολύ καλά με την προσωπική μου ζωή. Φέτος, τι ετοιμάσατε θεατρικά; Τις «Καρφίτσες στα Γόνατα», στο Από Μηχανής Θέατρο! Πρόκειται για δύο ιστορίες της Ρούλας Γεωργακοπούλου, με πολύ χιούμορ και συγκίνηση. Εντόπισα μια απίστευτη δυναμική στα κείμενα αυτά, που με συνεπήρε και με ενέπνευσε. Έτσι, πρότεινα την ένωση αυτών των δύο γυναικείων μονολόγων σε μια ενιαία παράσταση, και αντί να ερμηνευτούν από γυναίκες, να παιχτούν από δύο νεαρούς άντρες και εμένα. Έκανα αυτή την επιλογή, γιατί δεν με ενδιαφέρουν τα στερεότυπα του φύλου αλλά το αρχέγονο ον. Είμαστε θεατρικά όντα, είμαστε άνθρωποι,

Πληροφορίες Η Σοφία Φιλιππίδου σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί μαζί με τον Χάρη Αττώνη και τον Πανο Παπαδόπουλο στις ‘’Καρφίτσες στα Γόνατα’’ της Ρούλας Γεωργακοπούλου. Η παράσταση παρουσιάζεται από τις 11/12 ως τις 17/01 στο Θέατρο Από Μηχανής. Το βιβλίο της με τίτλο ‘’Με μια σκάλα στο Φεγγάρι’’ κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη.

δεν είμαστε ούτε γυναίκες ούτε άντρες. Μαζί μου είναι ο Χάρης Αττώνης και ο Πάνος Παπαδόπουλος, δυο εξαιρετικά παιδιά. Παράλληλα βέβαια, επειδή λατρεύω το πειραματικό θέατρο, συνεχίζω να δουλεύω με την θεατρική φοιτητική ομάδα που ίδρυσα το 2000, δίνοντας τη δυνατότητα στους νέους να έρθουν κοντά στην τέχνη μου. Χαίρομαι πολύ που μπορώ να κάνω αυτά ακριβώς που θέλω στο θέατρο, και ονειρεύομαι, όσο ακόμη έχω χρόνο και δυνατότητες, να συνεχίσω έτσι. Έχετε καλή σχέση με το χρόνο; Έτσι νομίζω. Δεν είχα ποτέ κάποιο άγχος σε σχέση με το χρόνο. Απλά σήμερα, θέλω να εκμεταλλευτώ κάπως το διάστημα που θα μπορώ να είμαι ακόμη τόσο ενεργητική, για να προλάβω να κάνω αυτά που ονειρεύομαι. Έτσι, θα παραμείνω γύρω από την περιφέρεια όσων μου δίνουν χαρά! Έχετε και με τον θάνατο εξίσου καλή σχέση; Ο θάνατος είναι τεράστιο θέμα. Είναι το τέλος της ζωής, η πιο ‘’τέλεια’’ και ολοκληρωμένη κατάσταση του ανθρώπου. Προσωπικά, δίνω μεγάλο αγώνα με τον εαυτό μου για να καταφέρω να τον αντιμετωπίσω σαν ‘’πέρασμα’’ σε κάτι άλλο. Δεν μου αρέσει η λογική του ‘’τίποτα’’ και του χώματος. Προσπαθώ να το δω σαν μια μετάβαση σε κάτι άγνωστο, γιατί δεν αντέχω τον φόβο. Είναι το χειρότερο συναίσθημα. Ο έρωτας είναι θάνατος; Ο έρωτας είναι φύση. Είναι ζωή και θάνατος. Είναι τόσο μεγαλειώδες πράμα, τόσο απαραίτητο στοιχείο για να δημιουργήσεις ζωή! Όλα θέλουν έρωτα για να γίνουν όμορφα. Αλλά συνήθως, ζεις τον μεγάλο έρωτα μετά από κάποιου είδους θάνατο. Δηλαδή, πρέπει κάτι να πεθάνει για να αναγεννηθεί. Αυτοί είναι οι νόμοι της φύσης και αυτό μας διδάσκει και η τέχνη. Έρωτας – θάνατος – αναγέννηση. Αυτό σημαίνει ζωή.

Η

Πέμη Ζούνη

έγινε καλλιτέχνης γιατί δεν ‘’χωρούσε’’ σε μια προκαθορισμένη ζωή. Συνέντευξη Τάσος Μπιμπισίδης

57

Η παρουσία της είναι επιβλητική, όσο και ευγενική. Όταν όμως την συνάντησα, κατάλαβα ότι στην πραγματικότητα είναι ένας ροκ άνθρωπος, που δεν οργανώνει τις καταστάσεις, δεν βάζει στόχους, δεν κυνηγάει με μανία τους ρόλους, δεν νοιάζεται για την εικόνα που βγάζει προς τα έξω και δεν υποκρίνεται. Εκτός από τις στιγμές που βρίσκεται στη σκηνή, όπου αποδίδει καταπληκτικά. Κι ας πίστευε μικρή ότι δεν είναι καλή ηθοποιός. Σήμερα, μετά από αμέτρητες παραστάσεις και εμπειρίες, περιγράφει τη ζωή της και μοιράζεται τις σκέψεις της με ωριμότητα και ειλικρίνεια… Το θέατρο και η ζωή μου σήμερα. Κάθε θεατρική σεζόν είναι σαν να μπαίνεις στο προσωπικό σου ‘’τρελοκομείο’’. Είναι τόσες πολλές οι υποχρεώσεις, που τρελαίνεσαι. Φέτος έχω τη χαρά να συμμετάσχω στην παράσταση «Δοξαπατρή» του Θοδωρή Αθερίδη στο Μικρό Παλλάς. Ξεκινήσαμε πολύ καλά και μου αρέσει γιατί πρόκειται για ένα γλυκόπικρο έργο που σατιρίζει αυτό που ζούμε. Δεν ξέρεις αν θες να κλάψεις ή να γελάσεις. Σαρκάζει, γελοιοποιεί, ενεργοποιεί, κανιβαλίζει και δεν παίρνει τον εαυτό του στα σοβαρά. Αυτό με κέρδισε, καθώς ο αυτοσαρκασμός είναι καταπληκτικό πράγμα. Παράλληλα, έχω και μια προσωπική χαρά, καθώς σκηνοθέτησα την παράσταση «Contractions» που παρουσιάζεται κάθε Τετάρτη στο Θέατρο Αλκμήνη. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό έργο με διαύγεια και χιούμορ, που δείχνει, χωρίς να γίνεται μίζερο, πώς μπορούν να μας συνθλίψουν τα λεφτά, το σύστημα και οι πολυεθνικές. Είχα τεράστια αγωνία και ευθύνη για αυτό, καθώς πέρα από την κριτική που θα δεχτώ για τη σκηνοθεσία, συστήνω στο κοινό δύο νέες ηθοποιούς. Είναι όμως ευτυχία να βλέπεις μια τόσο προσωπική δουλειά να πετυχαίνει. Παράλληλα, διδάσκω σε δραματική σχολή και ασχολούμαι με το μαγαζί μου, το El Convento Del Arte στο Μεταξουργείο, μια τανγκερία που λατρεύω. Όλα αυτά προέκυψαν μαζί, χωρίς να τα κυνηγήσω ιδιαίτερα, και σήμερα αποτελούν τη ζωή μου. Τα πράγματα συνήθως έρχονται και με βρίσκουν από μόνα τους… Η σχέση μου με τη τύχη. Προσπαθώ να αφουγκράζομαι τις συγκυρίες. Πιστεύω ότι προσελκύω κάτι που θέλω πολύ, χωρίς να υπονοώ κάτι μεταφυσικό. Ο καθένας μας εκπέμπει έμμεσα μηνύματα και προκαλεί καταστάσεις. Πολλά ωραία πράγματα μου έρχονται χωρίς να τα κυνηγάω. Ποτέ δεν είχα συγκεκριμένους στόχους. Απλά ακολουθούσα το δρόμο που ήθελα και δεν έκανα αυτά που δεν μου άρεσαν. Νομίζω ότι ο στόχος σαν έννοια, μπορεί να σε ‘’καταπιεί’’. Να σου προκαλεί φοβερό άγχος, να επεξεργάζεσαι με λάθος τρόπο το θέμα και να αισθάνεσαι μεγάλη απόρριψη αν δεν τον επιτεύξεις. Εγώ ξεκίνησα πολύ ταπεινά, αναμένοντας να δω τι θα συμβεί. Θυμάμαι, όταν τελείωνα το Εθνικό Θέατρο, την αγωνία των υπόλοιπων παιδιών: «Και τώρα που πάμε; Ποιες πόρτες χτυπάμε;». Εγώ, ίσως επειδή μεγάλωσα στο θέατρο και ένιωθα πολύ φυσικά στο χώρο, δεν είχα καμία αγωνία. Σκεφτόμουν ότι ακόμη κι αν δεν μου κάτσει ποτέ, θα εργαστώ σαν φιλόλογος, γιατί αυτό σπούδασα! Έπειτα, μετά από μια τυχαία οντισιόν, με άρπαξε η δουλειά από τα μούτρα. Χωρίς να σημαίνει όμως ότι τα πράγματα ήρθαν εύκολα. Απλά προσπαθούσα πάντα να έχω τον έλεγχο του εαυτού

μου και να μην ξεφεύγω. Σήμερα λοιπόν, έχω καταλάβει ότι μου αρέσει να μην οργανώνω τις καταστάσεις και να μην έχω στόχους. Κι ας μην ξέρω τι μπορεί να γίνει. Αυτό το έχω γενικά στη ζωή μου, είμαι ροκ άνθρωπος. Η σχέση μου με τον εαυτό μου. Στο ξεκίνημά μου δεν πίστευα στις δυνάμεις μου. Συχνά σκεφτόμουν ότι δεν είμαι ικανή να κάνω πολλά πράγματα στο χώρο. Υποτιμούσα τον εαυτό μου για πολλά χρόνια. Σταδιακά άρχισα να καταλαβαίνω ότι πηγαίνουν καλά τα πράγματα. Τα πρώτα μου βήματα ήταν εκκωφαντικά, με πολύ πετυχημένες δουλειές. Αλλά δεν ξέφυγα ποτέ. Θεωρούσα και τότε και τώρα, ότι για να είσαι ηθοποιός πρέπει να κάνεις ρόλους, να παίζεις στο θέατρο, να σε αντέξει η σκηνή και να μην σε διώξει. Αυτό σήμερα δεν υπάρχει. Με μια μικρή εμφάνιση στη τηλεόραση, νομίζει ο άλλος ότι κατοχυρώνει τη θέση του. Αν έχεις όμως ‘’χτίσει’’ από μικρός μια υγιή προσωπικότητα, δεν χάνεις εύκολα το μέτρο. Διαφορετικά ή θα πορευτείς με φιλοδοξία και φιλαρέσκειά -πράγμα που συμβαίνει πολύ συχνά- ή θα φας ένα ‘’χαστούκι’’ και θα ισορροπήσεις. Αυτό νομίζω ότι έχει να κάνει και με τον σεβασμό που αντιμετωπίζεις τα πράγματα. Αν έχεις συναίσθηση, σέβεσαι την τέχνη και τον εαυτό σου. Έτσι, δύσκολα θα πάρουν τα μυαλά σου αέρα. Η τέχνη πορεύεται και χωρίς εμάς και χωρίς τον καθένα που φιλοδοξεί να γίνει ανεπανάληπτος και αναντικατάστατος. Η επαφή μου με τη νέα γενιά. Δουλεύω συνέχεια με νέους ανθρώπους. Η νέα γενιά έχει λαχτάρα, χαρά, φιλομάθεια, αφοσίωση, ταλέντο, όλα αυτά δηλαδή που έχουν πάντα οι νέοι. Εκπίπτει όμως η Παιδεία. Και δεν φταίνε οι νέοι για αυτό. Το σύστημα χτυπάει αργά και σταθερά σε παγκόσμιο επίπεδο. Το γιατί το ξέρουμε. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε νέες γενιές που δεν έχουν εφόδια και ‘’όπλα’’ για να φτιάξουν όσα τους αξίζουν. Για να αλλάξει αυτό, πρέπει να λειτουργήσει ο καθένας μόνος του με τον τρόπο που πιστεύει. Φοβάμαι πως οι μεγάλες ιδέες που ενέπνεαν και ένωναν πολλούς ανθρώπους μαζί γύρω από ιδεολογίες, έχουν πια ξεθωριάσει. Ο καθένας φροντίζει να σταθεί στα πόδια του και να συνειδητοποιηθεί μόνος του. Από την άλλη, δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλον. Γιατί όταν συνειδητοποιήσεις τι σου συμβαίνει, αυτομάτως βρίσκεις τον ‘’συγγενή’’ σου. Δεν κηρύσσω μοναξιά ή μοναχικότητα. Απλά λέω πως δεν περιμένεις πια ούτε από τη Δημόσια Παιδεία, ούτε από κανέναν θεσμό να σε βοηθήσει, παρά μόνο, έχεις να περιμένεις από τον εαυτό σου. Σε αυτό βέβαια μπορεί να σε βοηθήσει κατά κάποιον τρόπο και η τέχνη, γιατί ξυπνάει συνειδήσεις. Σε ‘’ξεκουνάει’’ από τη θέση σου και σου δείχνει τον δρόμο. Είναι εδώ για να σε συγκινεί, που σημαίνει ότι σε συν+κινεί, σε παίρνει μαζί της. Η συνοχή είναι που ενώνει στην τέχνη, όχι τα μηνύματα της λύσης. Πρέπει να είσαι ανόητος για να πιστεύεις ότι έχεις απαντήσεις. Το νόημα είναι η συνενοχή και η συνομωσία. Αυτά σε οδηγούν στις απαντήσεις. Η ενασχόληση με την Πολιτική. Δύσκολα θα ξαναέμπαινα στην Πολιτική. Και όταν ασχολήθηκα δεν το έκανα με ευκολία. Μου το ζητούσαν για χρόνια, αλλά είχα το άλλοθι με το ασυμβίβαστο του πολιτικού. Φυσικά δεν θα άφηνα το θέατρο για να ασχοληθώ με τα κοινά. Ωστόσο, επειδή πάντα είχα άποψη

58

και συνείδηση, όταν άρθηκε το ασυμβίβαστο, σκέφτηκα ότι δεν γίνεται να κάθομαι και να κρίνω χωρίς να δρω, και είπα το ναι. Βέβαια τότε, ούτε ήξερα τι έρχεται, ούτε υπολόγιζα πόσο κόστος μπορεί να έχει αυτή η κίνηση. Ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία. Παρότι επώδυνη, πολύ χρήσιμη! Από τότε που παραιτήθηκα, δεν διανοήθηκα να σκεφτώ ότι θα ξανά είμαι υποψήφια. Ειδικά όπως είναι σήμερα τα πράγματα. Αν το τοπίο ξαφνικά αλλάξει και υπάρχουν θέσεις που θα με εμπνεύσουν, ίσως να το σκεφτόμουν. Για παράδειγμα πιστεύω ότι κάποια στιγμή πρέπει μια κυβέρνηση να ρίξει το βάρος της στον Πολιτισμό. Μπορεί να ακούγεται περίεργο αυτό που προτείνω σε σχέση με όσα γίνονται γύρω μας, αλλά θα μας βοηθούσε πολύ. Δεν είμαι όμως πια πολύ αισιόδοξη. Έχοντας φτάσει σε μια ηλικία που επεξεργάζομαι αλλιώς τα πράγματα, πιστεύω ότι δύσκολα θα αλλάξει κάτι άρδην. Δεν έχουμε τα εφόδια να ‘’αναποδογυρίσουμε’’ τον κόσμο. Γι’ αυτό ‘’χτυπιέται’’ η Παιδεία που λέγαμε νωρίτερα, για να μην υπάρξουν μεγάλα μυαλά που θα φέρουν την αλλαγή. Η εικόνα μου και ο χρόνος.

Δεν με ενδιαφέρει τι εικόνα έχουν για μένα οι άλλοι, από την άποψη ότι δεν θα με απασχολήσει. Δηλαδή, δεν θα καθίσω να παριστάνω κάτι άλλο από αυτό που είμαι, για να σχηματίσει ο κόσμος μια συγκεκριμένη εικόνα για μένα. Φυσικά και ακούω τις γνώμες των γύρω μου, αλλά δεν θα επηρεαστώ σε αρνητικό βαθμό. Γελάω πολύ με αυτά που ακούω κατά καιρούς να λένε για μένα. Με χαρακτηρίζουν πολύ ‘’σκληρή’’ (γελάει). Δεν καταλαβαίνω τι εννοούν, μου φαίνεται πολύ αστείο. Βέβαια, σίγουρα θέλεις αυτό που είσαι να ταυτίζεται με αυτό που εκπέμπεις. Θέλεις που και που να ακούς ένα καλό λόγο. Αλλά αν είσαι καλά με τον εαυτό σου, με το χρόνο που περνάει και με όσα αφήνεις πίσω σου, δεν θα ασχοληθείς περισσότερο με όλα αυτά. Εξάλλου, ένα ‘’παιχνίδι’’ είναι και η εικόνα μας. Και νομίζω τελικά ότι για αυτό έγινα καλλιτέχνης. Γιατί δεν με χωρούσε μια συγκεκριμένη εικόνα ή μια προκαθορισμένη ζωή. Μικρή μου έλεγαν: «Μορφωμένο κορίτσι είσαι, πήγαινε σε μια τράπεζα να δουλέψεις». Πέθαινα (γελάει). Είναι πολύ ελκυστικό το να ‘’δοκιμάζεις’’ ζωές άλλων ανθρώπων. Αυτή η ελευθερία δεν συγκρίνεται με τίποτα. Και η ελευθερία για μένα είναι το σημαντικότερο πράγμα που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος…

Πληροφορίες Η Πέμη Ζούνη πρωταγωνιστεί μαζί με τον Θοδωρή Αθερίδη, την Ρένια Λουιζίδου και άλλους, στην παράσταση ‘’Δοξαπατρή’’ που ανεβεί Τετάρτη με Κυριακή στo Μικρό Παλλάς. Ακόμη, σκηνοθετεί την παράσταση ‘’Contractions’’ που παρουσιάζεται κάθε Τετάρτη στο Θέατρο Αλκμήνη.

60

Χάρης Παζαρούλας

Από τις ορχήστρες δωματίου στο... μέταλ κοντραμπάσο! Συνέντευξη Δανάη Φαίδρα Θωμαΐδου

61

Ο μουσικός Χάρης Παζαρούλας, αφοσιώθηκε στο κοντραμπάσο μετά από εμπειρία στο πιάνο, στην κιθάρα και στο ηλεκτρικό μπάσο. Αποφοίτησε από το τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και από το Ωδείο Αθηνών. Μετά από ένα μακρόχρονο πέρασμα από ελληνικές κλασικές ορχήστρες (Ορχήστρα των Χρωμάτων, Λυρική σκηνή) και θητεία ως καθηγητής, συνέχισε με μεταπτυχιακό στην Sibelius Academy στην Φινλανδία, στην οποία και παρέμεινε συμμετέχοντας σε σημαντικές ορχήστρες (Ostrobothnian Chamber, Hyvinkää Orchestra). Όμως, η μεγάλη αγάπη του για τη μέταλ μουσική τον οδήγησε σε νέα μουσικά μονοπάτια... αποφάσισε να τη συνδυάσει με το κονταμπάσο, με το συγκρότημα Stone Cold Dead! Η πρώτη επαφή με τη μουσική πότε έγινε; Σχεδόν από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Στην πορεία είδα ότι η μουσική –κατά κάποιο τρόπο- ζούσε μέσα μου και με αυτή θέλω να ασχοληθώ σε όλη μου τη ζωή. Ο πατέρας μου ήταν μουσικός, αυτοδίδακτος μάλιστα, και νομίζω ότι αυτός είναι ένας από τους σημαντικότερους λόγους που με έκαναν να ασχοληθώ με τη μουσική. Πριν ακόμα το συνειδητοποιήσω, άκουγα συνεχώς μουσική από τα βινύλια του. Ακόμη, μια πολύ ισχυρή ανάμνηση που έχω από τα παιδικά μου χρόνια, είναι η μουσική που με συντρόφευε μέχρι να με πάρει ο ύπνος, καθώς όταν πήγαινα να κοιμηθώ ο πατέρας μου βρισκόταν στο σαλόνι με χαμηλό φωτισμό και άκουγε τζαζ από τους δίσκους του. Τα πρώτα «δικά σου» ακούσματα; Όταν άρχισα “συνειδητά” να ακούω μουσική, μου άρεσε η ροκ και η μέταλ. Πηγαίνοντας πια σχολείο, δανειζόμουν κασέτες από φίλους ή έψαχνα με τις ώρες στα δισκάδικα της Θεσσαλονίκης για να μάθω τι κυκλοφορεί. Θυμάμαι ότι όταν έπαιξα στο σπίτι τις πρώτες κασέτες σκληρού μέταλ, είδος μουσικής που δεν είχε καμία σχέση με τα ακούσματα της οικογένειάς μου, ο πατέρας μου άρχισε να ανησυχεί! Νόμιζε οτι μου συνέβαινε κάτι κακό! Σαν παιδί έπαιζα πιάνο, αλλά στην εφηβεία άρχισα από μόνος μου να μαθαίνω κιθάρα και ηλεκτρικό μπάσο, παίζοντας σε γκρουπάκια. Όταν ήρθε η ώρα να αποφασίσω τι θέλω να κάνω στη ζωή μου ήμουν βέβαιος ότι η μουσική ήταν ο δρόμος! Έτσι, ξεκίνησα σπουδές στο τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Εκεί άρχισε το «ταξίδι». Μάλιστα, κατά μία διαβολική σύμπτωση, τη χρονιά που πήγα στο πανεπιστήμιο στη Κέρκυρα, ξεκίνησαν πρώτη φορά τα μαθήματα κοντραμπάσου, με δάσκαλο τον Τάσο Κάζακλη, έναν άνθρωπο που με σημάδεψε και αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους λόγους που συνέχισα στη μουσική. Τότε ακριβώς, σταμάτησα να παίζω ηλεκτρικό μπάσο και αφοσιώθηκα στο κοντραμπάσο. Πως βρέθηκες να ζεις και να εργάζεσαι στο Ελσίνκι; Ο βασικότερος λόγος ήταν η κοινωνική και η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα. Παρόλο που έφυγα πριν την κρίση. Σκέψου ότι στα τέσσερα χρόνια που εργαζόμουν στην Αθήνα, πληρωνόμουν έως και ένα χρόνο αργότερα! Το να βλέπω μεγαλύτερους ανθρώπους από εμένα, που είχαν οικογένεια, να ζουν με αυτό τον τρόπο, μου ήταν πολύ δυσάρεστο. Ήθελα να κάνω κάτι καλύτερο για εμένα. Δεν έβρισκα κανένα νόημα να μείνω στην Ελλάδα, να συνεχίσω αυτό τον τρόπο ζωής και κατά κάποιο

τρόπο να αναγκάζομαι να ζητιανεύω την αμοιβή μου ρωτώντας συνεχώς πότε θα πληρωθώ, ένιωθα σαν να έχανα την αξιοπρέπεια μου! Έτσι αποφάσισα να κάνω μεταπτυχιακό στη Φινλανδία και να ψάξω τι άλλο μπορώ να κάνω. Έτσι έδωσα ακρόαση στην Sibelius Academy και τα άφησα όλα πίσω μου, με το σκεπτικό σε ένα-δύο χρόνια να επιστρέψω. Από τότε έχουν περάσει έξι! Η ζωή στη Φινλανδία; Γνώρισα ένα καινούριο κόσμο, τόσο στη σχολή όσο και στην κοινωνία. Τα πάντα ήταν πολύ φιλικά και προσιτά, με πολλές ευκαιρίες συμμετοχής σε συναυλίες, εντός και εκτός της χώρας. Αλλά τα μεγέθη είναι ανόμοια, δύσκολο να τα συγκρίνω. Σκέψου ότι όλο το τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου θα μπορούσε να αποτελεί ένα πολύ μικρό τμήμα της Sibelius Academy. Σε αντιμετωπίζουν αλλιώς ως μουσικό, σε σύγκριση με την εποχή που εργαζόσουν στην Ελλάδα; Η εμπειρία μου στην Ελλάδα είναι κάτι σαν πολιτισμικό σοκ κάποιες φορές. Η διαφορετική αντιμετώπιση που είχα στην Ελλάδα σαν μουσικός ίσως μπορεί –σε ένα βαθμό- να αποτυπωθεί με το εξής παράδειγμα: Σε συνομιλία που είχα με έναν οδηγό ταξί που με πήρε από το αεροδρόμιο, με ρώτησε από πού ήρθα, τι κάνω κ.λπ. Όταν του είπα ότι είμαι μουσικός είχε εντελώς διαφορετική ιδέα από το τι είμαι! Δεν ήξερε καν τι είναι το κοντραμπάσο. Επίσης όταν δούλευα σε ορχήστρες στην Ελλάδα, πληρωνόμουν συνήθως μετά από δέκα μήνες! Στην Φινλανδία όχι απλώς δεν συμβαίνει αυτό αλλά δεν μπορούν καν να καταλάβουν πώς κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει, τους είναι αδιανόητο. Φαντάσου την εκπληξή μου όταν για την πρώτη μου πληρωμή στην Φινλανδία το μόνο που χρειάστηκε να κάνω είναι να δώσω δύο στοιχεία μου και σε λίγες μέρες τα χρήματα ήταν στον λογαριασμό μου. Είχα μείνει έκπληκτος. Τι διαφορετικό θέλεις να κάνεις με τη μουσική σου; Από τον πρώτο καιρό που ξεκίνησα να ασχολούμαι με το κοντραμπάσο ήθελα να κάνω μία σύνδεση του κοντραμπάσου –που συνήθως το ακούμε στην κλασική μουσική- με τη σύγχρονη μέταλ μουσική. Όπως έκανες με το πρότζεκτ σου «Reducation», κατά το οποίο θέλησες να περάσεις μηνύματα σχετικά με την εκπαίδευση. Αυτή ήταν η πρώτη μου προσπάθεια να φέρω αυτά τα δύο βιώματα μαζί. Από την εμπειρία μου σε σχολές της Ελλάδας αλλά και στην Φινλανδία –που φημίζεται για το εκπαιδευτικό της σύστημα- κατά κύριο λόγο μαθαίνουμε περισσότερο για τον εξωτερικό μας κόσμο, και πολύ λιγότερα για τον εσωτερικό, για το τι είμαστε τελικά. Ήθελα να μιλήσω για αυτή την έλλειψη που εντόπισα στην παιδεία γενικότερα. Πριν χρόνια είχα διαβάσει κάποια βιβλία για τον Τζίντου Κρισναμούρτι που με έκαναν να σκεφτώ διάφορα περί εκπαίδευσης και εαυτού, έτσι χρησιμοποίησα και αποσπάσματα από τις ομιλίες του στην συγκεκριμένη περφόρμανς. Προς τι η ιδιαίτερη εμφάνιση με την αντιασφυξιογόνα μάσκα και την ολόσωμη φόρμα; Ένα κομμάτι της επιλογής μου να έχω αυτή την εμφάνιση ίσως συνδέεται με το μέταλ μπακράουντ μου, αρκετές

62

φορές μέταλ συγκροτήματα έχουν κοστούμια, μάσκες κ.λπ. Κάτι που ίσως δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι –τουλάχιστον εκτός Φινλανδίας- είναι ότι η φόρμα είναι της Sibelius Academy! Τέτοιες φόρμες φοράνε οι φοιτητές όταν κάνουν κάποιες δραστηριότητες εκτός των μαθημάτων, για παράδειγμα σε γιορτές ή σε συναντήσεις εκτός σχολής. Έτσι ήθελα να συνδέσω τη χαρακτηριστική στολή της σχολής με την μάσκα που παραπέμεπει στην έλλειψη οξυγόνου. Κατά την διάρκεια της περφόρμανς υπάρχει εξέλιξη τόσο στην πορεία των κομματιών, όσο και στο ότι κάποια στιγμή βγάζω τη φόρμα και τη μάσκα και –κατά κάποιο τρόπομεταμορφώνομαι, απελευθερώνομαι!

συγκροτήματα. Τώρα μου δόθηκε η ευκαιρία να κάνω αυτό που έχω φανταστεί. Το καινούριο μας άλμπουμ “Lava Flows” αποτελείται από κιθάρες, ντραμς, ηλεκτρικό μπάσο, κοντραμπάσο και φωνητικά. Την μουσική την έχουμε γράψει μαζί, ενώ εγώ ανέλαβα το στιχουργικό κομμάτι. Ο δίσκος κυκλοφορεί στην Ελλάδα, από τη νεοσύστατη δισκογραφική εταιρεία μας Volcanic Music. Είχε περισσότερο τρέξιμο –και λόγω της απόστασηςαλλά έγινε έτσι όπως το θέλαμε, πλέον είμαστε χαρούμενοι, πολύ ευχαριαστημένοι.

Στην Ελλάδα... ασφυκτιούσες λοιπόν;

Φυσικά. Ποτέ δεν είπα ότι δεν θέλω να έχω σχέση με την Ελλάδα! Οι Stone Cold Dead, μία από τις βασικές μου δραστηριότητες, γίνεται στην Ελλάδα.

Ναι, όταν τελείωσα τις σπουδές μου και άρχισα να ψάχνω την περίπτωση της επιστροφής ένοιωσα εγκλωβισμένος, δεν έβλεπα φως. Αυτός ήταν ο λόγος που έφυγα και αργότερα τα πράγματα έγιναν χειρότερα. Κυνήγησα όσα ήθελα εδώ και έμεινα πολύ ευχαριστημένος. Οι συνθήκες στην Ελλάδα δεν βοηθάνε ώστε να πάρω την απόφαση να επιστρέψω. Όχι πως στην Φινλανδία είναι εύκολα, αλλά ξέρω πολύ καλά τι θα βρω αν γυρίσω, δεν βρίσκω κάποιο λόγο για να το κάνω. Οι ελληνικές ορχήστρες που με ενδιαφέρουν έχουν πολλά οικονομικά προβλήματα, συν ότι οι θέσεις που θα ήθελα πλέον δεν υπάρχουν καν! Κοντραμπάσο και μέταλ. Τώρα, πως; Τα τελευταία πέντε χρόνια συνεργάζομαι με τον Γιώργο Μπόκο για το μέταλ συγκρότημα Stone Cold Dead. Γνωριστήκαμε στο Ιόνιο πανεπιστήμιο πριν 15 χρόνια! Έχουμε δουλέψει μαζί και παλιότερα, σε άλλα

Πληροφορίες http://stone-cold-dead.bandcamp.com Stone Cold Dead - Lava Flows (Volcanic Music)

Παρόλο που ζεις τόσο μακριά, αποζητάς να κάνεις πράγματα στην Ελλάδα...

Επόμενα σχέδια; Αυτό το διάστημα ετοιμάζω τον πρώτο προσωπικό δίσκο μου. Θα συνδυάζει τη σύγχρονη μουσική γραμμένη για κοντραμπάσο, με την μέταλ μουσική. Θέλω να εξερευνήσω, να ανακαλύψω –αν θες- αυτή τη σχέση μεταξύ τους. Μετά από όλο αυτό το ταξίδι που έχω κάνει από τις πόλεις, τις μουσικές, βλέπω τον εαυτό μου να επιστρέφω σε αυτό που ξεκίνησα. Δηλαδή αφομοιώνοντας όλες τις εμπειρίες όλων αυτών των χρόνων, έχω την ανάγκη να βρω τον εαυτό μου στη μουσική. Γιατί μέχρι πριν λίγο καιρό, έπαιζα μεν πολλή μουσική, μέσα σε ορχήστρες για παράδειγμα, αλλά δεν με αντιπροσώπευε 100%. Εξέφραζα μόνο ένα μικρό μέρος του Χάρη... Πλέον αφοσιώνομαι σε αυτά που αγαπάω.

Ένα multi brand store στεγάζεται τώρα στην καρδιά της Αθήνας, στο υπέροχο νεοκλασσικό της Καλαμιώτου, για να αγκαλιάσει και τους πιο απαιτητικούς λάτρεις των επώνυμων ειδών στο χώρο των sports, outdoor και fashion.

Put a plus on the style of your life.

Κολοκοτρώνη & Καλαμιώτου 27, 105 60 Αθήνα | 210 32 100 82 | www.plusout.gr | info@plusout.gr

Rockstar

Diaries

Της Βάσως Βλαχοπούλου

Αυτή η ατζέντα έχει την ταπεινή προσδοκία να είναι ένα απλό ημερολόγιο. Μια λίστα αυτών που θέλουμε να κάνουμε. Μια καταγραφή όλων αυτών που θα θέλαμε να προλάβουμε να δούμε αν είχε εφευρεθεί η μέθοδος της τηλεμεταφοράς ή τέλος πάντων όλων αυτών που θα μπορούσαμε να δούμε, αν αυτός ο πλανήτης λειτουργούσε κανονικά και κυρίως αναγνώριζε έμπρακτα, πως η τέχνη σε όλες της τις μορφές, είναι το βάλσαμο της ψυχής.

65

Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών - Digital Revolution - 20 ΟΚΤ – 10 ΙΑΝ Δεν υπάρχει περίπτωση να βγεις από την έκθεση και να μην σκεφτείς τους τρόπους και το πόσο επηρέασε τη ζωή σου η τεχνολογία. Από το Pac-Man, το Super Mario και το Tetris, μέχρι το Gravity και το Inception, από τον Steve Jobs και τον Steve Wozniak τη βιομηχανική επανάσταση του 3D printing, η πρωτοποριακή έκθεση Digital Revolution παρουσιάζει την επίδραση της ψηφιακής τεχνολογίας στην εξέλιξη των Τεχνών, του design, της μουσικής, της μόδας, του κινηματογράφου και των videogames στη ζωής μας. Φεύγοντας, δε μπορεί παρά να σκεφτείς πως το μέλλον είναι εδώ και είναι φτιαγμένο από αλγόριθμους και pixels. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Αν είναι να δείτε μία έκθεση τεχνολογίας στην Ελλάδα, δείτε αυτή. Είναι μια έκθεση που σου παίρνει το μυαλό. Είναι μια έκθεση - εμπειρία για όλους. Μετά το Κέντρο Τεχνών Barbican του Λονδίνου και το Μουσείο Tekniska της Στοκχόλμης, η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση φιλοξενεί την επαναστατική και άκρως διαδραστική έκθεση ψηφιακών τεχνών, με έναν τίτλο που τα λέει όλα. Digital Revolution. Μια γιορτή του digital δεν θα μπορούσε να μην έχει τα μάτια στραμμένα στο μέλλον. Και πιστέψτε με, ναι, κάποιες φορές είναι πολύ αισιόδοξο και αναζωογονητικό να ονειρεύεσαι το μέλλον στην digital εκδοχή του.

66

Μουσείο Φωτογραφίας - Faces

Ζούμε στην εποχή που ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο απίστευτα απλό να δημιουργήσει κανείς ένα πορτρέτο και να το δείξει σε όλο τον κόσμο. Η έκθεση Faces μετά την εξαιρετική επιτυχία στις Βρυξέλλες και έπειτα στο Ρότερνταμ, έρχεται στην Θεσσαλονίκη συγκεντρώνοντας χιλιάδες επισκέπτες και αποσπώντας τα θερμά σχόλια του διεθνή Τύπου με σκοπό να δείξει το πορτραίτο στην ευρωπαϊκή φωτογραφία μετά το 1990 από τα χέρια σπουδαίων καλλιτεχνών του είδους. Το BOZAR – Palais des Beaux-Arts (Βρυξέλλες, Bέλγιο), το Nederlands Fotomuseum (Ρότερνταμ, Ολλανδία) και το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, παρουσιάζουν αυτή τη μεγάλη, διεθνών προδιαγραφών, έκθεση, καθώς και τον κατάλογο που τη συνοδεύει. Εδώ να σημειωθεί πως η έκθεση Faces είναι υποψήφια στα Global Fine Art Awards 2015 στο Miami.

200 έργα 32 φωτογράφων και εικαστικών από 20 χώρες (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Ελλάδα, ΗΠΑ, Ιρλανδία, Ισπανία, Ισραήλ, Ιταλία, Μ. Βρετανία, Ολλανδία, Ουκρανία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σουηδία, Τσεχία, Φιλανδία), οι οποίοι τα τελευταία 25 χρόνια συνετέλεσαν αποφασιστικά στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού φωτογραφικού πορτρέτου. Μεταξύ αυτών και τρεις Έλληνες, ο Στράτος Καλαφάτης, ο Νίκος Μάρκου και ο Κωνσταντίνος Ιγνατιάδης. Τέλος πρόκειται για την πρώτη έκθεση φωτογραφίας που αναζητά το μέλλον με το βλέμμα προς το παρελθόν μέσα από τα πρόσωπα καθημερινών ανθρώπων και εδώ είναι όλο το ενδιαφέρον. Χώροι διεξαγωγής της έκθεσης: Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α’, 1ος όροφος, Λιμάνι) Παράρτημα Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης - κτίριο πρώην Αποθηκών Στρατού (Α’ Προβλήτα, Λιμάνι) - εώς 28/02/16

67

Proud Galleries - Sinatra a century in the makin 3 DEC - 10 JAN Ανακάλυψα τις Proud Galleries περπατώντας στους δρόμους του Λονδίνου και την αγαπημένη μου περιοχή. Στην βιτρίνα είδα την φωτογραφία της Audrey Hepburn, και όπως ήταν φυσικό μπήκα μέσα χωρίς δεύτερη σκέψη. Ήμουν στην Proud Chelsea και είχε αφιέρωμα στον Terry o Neil. Έκτοτε η επίσκεψη σε μια από τις Proud ανά την Ευρώπη λειτουργεί σαν τάμα στην τέχνη της φωτογραφίας. Και για να μπω στο κυρίως θέμα, αυτόν τον Δεκέμβρη, που θα είναι δύσκολο να βρεθώ εκεί, έχει μια συγκλονιστική, μοναδική έκθεση, με την ευκαιρία του εορτασμού για τα 100 χρόνια του Φρανκ Σινάτρα. Η έκθεση Sinatra a Century in the Makin’ είναι μια προσωπική συλλογή από τα αρχεία της οικογένειας Σινάτρα. Αιχμαλωτίζει πορτραίτα που τράβηξε ο ίδιος ο Φρανκ Σινάτρα από τον εαυτό του. Ανάμεσα σε άλλες περιλαμβάνει και αυτή που τον εμφανίζει στο καθρέφτη του μπάνιου του σπιτιού του, και θα μπορούσε να είναι, η πρώτη σέλφι που τραβήχτηκε ποτέ το 1938. Η συλλογή που περιλαμβάνει εκτός από τις φωτογραφίες δια χειρός Φράνκι και άλλες σπάνιες από τα χέρια των πιο θρυλικών φωτογράφων της εποχής όπως Milton Greene, David Sutton, Ed Thrasher, Ken Veeder, John Bryson, Sid Avery, Allen Grant .Περιλαμβάνει υλικό και από τον Terry o Neil που για κάποιο χρονικό διάστημα ήταν ο μόνος φωτογράφος στον οποίο επέτρεψε ο Σινάτρα να τον ακολουθεί στην καθημερινή του ζωή για να αποτυπώσει πολύ ιδιωτικές του στιγμές. Η συλλογή πέρασε στα χέρια της Proud Chelsea από την εγγονή του Amanda Erlinger αποκλειστικά για την έκθεση, η οποία έχει κληρονομήσει αυτό το σπάνιο αρχείο του διάσημου παππού της, μιας προσωπικότητας που επηρέασε τη μουσική του αιώνα όσο τίποτα άλλο.

68

L i v e To B a k e Του Σπύρου Παγιατάκη

Αυγά αλα φλορεντίν

Όταν αρχίσουν τα κρύα, έρχεται εκείνη η στιγμή που δεν σηκώνεσαι εύκολα από το κρεβάτι σου το πρωί. Ειδικά το Σαββατοκύριακο που ενδέχεται να μην σε πιέζει ο χρόνος. Ένα ωραίο πρωινό όμως είναι λόγος για να αφήσεις το ζεστό σου πάπλωμα! Ένα πρωινό διαφορετικό και ιδιαίτερο! Αυγά αλα φλορεντίν, που σε απλά ελληνικά σημαίνει αυγά με σπανάκι. Η καταγωγή της συνταγής είναι από τη Φλορεντία και το βασικό συστατικό της είναι το σπανάκι. Από εκεί και πέρα, οι παραλλαγές είναι πάρα πολλές. Αυγά αλα φλορεντίν με αυτό τον τρόπο είχα δοκιμάζει σε κάποιες διακοπές ένα καλοκαίρι στην Τοσκάνη. Αυτή συνταγή είναι ιδανική για πρωινό αλλά και για να ανοίξει ένα κυριακάτικο μεσημεριανό ή ένα επίσημο δείπνο. Μπορείς να ετοιμάσεις το σπανάκι από το βράδυ και να το αφήσεις σε ένα σουρωτήρι για να βγάλει όλα του τα υγρά και να είναι έτοιμο το πρωί. Το αυγό είναι ο πρωταγωνιστής και ξεκουράζεται σε μια φωλιά από σπανάκι που έχει πλούσια γεύση από κρέμα γάλακτος και παρμεζάνα! Εκείνη η στιγμή που θα αγγίζεις με το πιρούνι σου τον κρόκο και εκείνος θα τρέξει και θα δώσει γεύση παντού, είναι ό,τι πρέπει για να σου δώσει ένα μεγάλο χαμόγελο για να ξεκινήσεις σωστά την ημέρα σου!

69

Προθερμαίνουμε το φούρνο στον αέρα στους 180C.

Υλικά για 2 άτομα 200γρ φρέσκο σπανάκι καλά πλυμένο, καλά στεγνωμένο ή παίρνετε το έτοιμο στα σακουλάκια.

2 κουταλιές παρμεζάνα 4 κουταλιές κρέμα γάλακτος 2 αυγό 1 πρέζα μοσχοκάρυδο 1 πρέζα πιπέρι 1/2 πρέζα αλάτι 1 κουτάλι λάδι

Ζεσταίνουμε καλά ένα τηγάνι και αφού προσθέσουμε το λάδι ή το βούτυρο προσθέτουμε το μισό σπανάκι και λίγο αλάτι. Αφήνουμε το σπανάκι μέχρι να μαραθεί καλά και το αποσύρουμε σε ένα σουρωτήρι. Συνεχίζουμε με το υπόλοιπο σπανάκι. Στο τέλος το σπανάκι θα έχει μείνει στο 1/6 του όγκου του. Αφήνουμε το σπανάκι να έρθει σε θερμοκρασία δωμάτιου και να βγάλει κάποια από τα υγρά του. Σε ένα μπολ ενώνουμε το σπανάκι με την παρμεζάνα το μοσχοκάρυδο και το πιπέρι. Μοιράζουμε το σπανάκι σε 2 πυρίμαχα ατομικά μπολάκια. Με ένα κουτάλι ανοίγουμε μια φωλιά και μέσα σε αυτή σπάμε προσεχτικά το αυγό. Περιχύνουμε το σπανάκι σε κάθε μπολάκι με 2 κουταλιές κρέμα γάλακτος και μεταφέρουμε στον προθερμασμένο φούρνο. Ψήνουμε για 20 λεπτά περίπου αν θέλουμε τον κρόκο μελάτο ή για άλλα 4 με 5 λεπτά αν τον θέλουμε σφιχτό.

Tips • Μπορείτε να κάνετε αυτή τη συνταγή για περισσότερα άτομα σε ένα πυρέξ.

• Είναι πολύ βασικό να έχετε προθερμάνει το φούρνο • Οι χρόνοι ψησίματος αλλάζουν από φούρνο σε φούρνο και έχουν να κάνουν και με το μέγεθος του αυγού. Ελέγχουμε μετά τα 15 λεπτά και ανάλογα προσαρμόζουμε τον χρόνο.

• Σερβίρετε με φρυγανισμένο ψωμί ή με κράκερς κριθαριού. www.livetobake.gr

Ιστορίες διακριτικών ανθρώπων Του Αντώνη Τσόκου

Η ζωή της κυρίας Ε. παύει να ισχύει Οδός Μούσκου. Ώρα εγκλήματος. Οι πεταλούδες χορεύουν βαλς στις ράχες των αγριοραδικιών. Στο τετραπληγικό παγκάκι της πλατείας, η κυρία Ε. σκοτώνει διακριτικά την ώρα της. Το πρωινό πέφτει βαρύ στον τοπικό ουρανό. Ο ήλιος έχει παρατήσει τις ανατολές και δουλεύει οξυγονοκολλητής. Το μέταλλο αφήνει καλύτερο μεροκάματο. Ο πολεμοχαρής Αντρέας - έκτακτο μέλλος του τοπίου - διαφεύγει της προσοχής των γονιών του. Εκμεταλλευόμενος τη συννεφιά, απειλεί την ύπαρξη της κυρίας Ε. μ’ ένα μπαλόνι σε σχήμα καρδιάς. Εντός λίγων δευτερολέπτων η ζωή της κυρίας Ε. παύει να ισχύει. Η μοναδική αυτόπτης μάρτυρας του συμβάντος - μια αγριομουριά - κλαδεύεται το επόμενο πρωί από τον κηπουρό του Δήμου. Οι προσπάθειες εντοπισμού του δράστη αποβαίνουν άκαρπες.

71

SPACE ODDITY

Δεκέμβριος 2015

“And the stars look very different today” Η κληρονομιά του Νοεμβρίου είναι άλλο ένα τετράγωνο ακριβείας μεταξύ ανάδρομου Ουρανού στον Κριό και Πλούτωνα στον Αιγόκερω που είδαμε τη βίαιη και παράλογη έκφρασή του στις τρομοκρατικές ενέργειες. Οι παρενέργειες της όψης θα αλλάξουν τη ζωή όλων μας ενώ η μεταμόρφωση θα είναι πιο ολοκληρωτική για τον παρορμητικό σταυρό (Κριοί, Ζυγοί, Αιγόκεροι και Καρκίνοι). Οι αλλαγές συμβαίνουν με καταιγιστικό ρυθμό και οποιαδήποτε απόπειρα χρήσης της προγενέστερης εμπειρίας είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Αυτό θα επιβεβαιωθεί σε λίγα χρόνια και α. από τους ιστορικούς που θα δουν την ανεπάρκεια της ιστορίας ως μέσο ερμηνείας των μελλοντικών γεγονότων και β. από τον εσωτερικό μας ιστορικό, αυτόν που καταγράφει τις εμπειρίες μας και με βάση το βίωμα καθοδηγεί τις μελλοντικές μας αποφάσεις. Οι άνθρωποι που ζούσαν με την ψευδαίσθηση του ελέγχου θα χρειαστεί μάθουν με τον δύσκολο τρόπο ότι τίποτα δεν περνάει από το χέρι τους. Η σχέση αιτίου και αιτιατού δεν υπάρχει, ότι έχτισε ο Νεύτωνας (Αιγόκερως) έχει γκρεμίσει εδώ και καιρό ο Αϊνστάιν (Ιχθύς). Κι αφού τα πράγματα δε σχετίζονται αιτιακά αυτό σημαίνει και την απόλυτη ώρα της ελευθερίας χωρίς ηθικούς εκβιασμούς: αφού το σύμπαν δεν υποκύπτει στον εκβιασμό να μου φέρει καλά πράγματα επειδή είμαι καλός, έχω την απόλυτη ελευθερία να επιλέξω, ποιος άνθρωπος θέλω να είμαι; Ποια θέλω να είναι η δική μου ιστορία μέσα στην Ιστορία; Οι εξωτερικές συνθήκες μπορούν να είναι ότι θέλουν αλλά η απόφαση είναι ολοκληρωτικά δική μου. Και αυτό είναι και ευλογία (έχεις ελευθερία) και κατάρα (δεν έχεις ασφάλεια). Ο Πλούτωνας στον Αιγόκερω είναι ένα βαμπίρ που ρουφά εξουσία, δομές, ιεραρχίες. Οι κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές επωάζονται με γρήγορο ρυθμό, το αυγό του φιδιού έχει σκάσει και βλέπουμε το κεφάλι του και οποιοδήποτε είδος κατεστημένου αν δεν έχει γερές βάσεις θα νιώσει την καυτή ανάσα του Εγκέλαδου. Ο Ουρανός είναι επαναστάτης αλλά το ζώδιο του Κριού στο οποίο βρίσκεται δεν αγαπά τις συλλογικότητες. Άλλη ισχυρή όψη την οποία θα συναντήσουμε ξανά και ξανά μέσα στο 2016 είναι το τετράγωνο του Κρόνου στον Τοξότη (=όρια, σύνορα) με τον Ποσειδώνα στους Ιχθείς (=κατάργηση ορίων, συνόρων), δύο πλανήτες που βρίσκονται στους αντίποδες. Αυτό που θα προκύψει από τη σύγκρουσή τους θα είναι αυτό που θα αποκτήσει υπόσταση. Οι δύσκολες όψεις που θα σχηματίσει ο διπλωματικός Άρης στον Ζυγό με τον Πλούτωνα και τον Ουρανό στο πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου θα ήταν πολύ ανησυχητικές αν ο Άρης βρισκόταν σε ισχυρότερη θέση και τότε θα πρότεινα να πάμε να κρυφτούμε από τώρα στο πρώτο διαθέσιμο πυρηνικό καταφύγιο. Εξεγέρσεις, βία κι άλλη βία κι άλλη βία (Άρης), στο όνομα της δικαιοσύνης (Ζυγός), δεν προκαλεί και μεγάλη έκπληξη που το βιβλίο με τη μεγαλύτερη επιρροή είναι η Καταγωγή των Ειδών του Δαρβίνου. Κοντά στα Χριστούγεννα προστίθενται και κάποιες πιο ευνοϊκές όψεις. Ένας κρόνιος Ερμής κάνει τρίγωνο με τον Δία και η Αφροδίτη κάνει εξάγωνο με τον Δία και αυτό θα μπορούσε να είναι και χαριτωμένο αν η Αφροδίτη δεν ήταν στο V for vendetta-ζώδιο του Σκορπιού και ο Δίας δεν ήταν στο ψυχαναγκαστικό και ψυχικά αποστειρωμένο περιβάλλον της Παρθένου. Η συμβουλή του μήνα: Use your illusion II.

γράφει η astilbe

72

Κριός

21 Μαρτίου - 20 Απριλίου

Αυτή η αίσθηση που έχεις ότι βρίσκεσαι με την κάνη στον κρόταφο σε οδηγεί στο ένα επαγγελματικό λάθος μετά το άλλο. Εσύ μόνος σου βάζεις τρικλοποδιές στον τρόπο που θέλεις να σε βλέπουν οι άλλοι. Κι ενώ ο κόσμος γύρω σου γκρεμίζεται στον δικό σου πλανήτη το πρώτο θέμα στην ατζέντα σου είναι η ερωτική σου ζωή. Τι θα κάνεις αυτό το μήνα; Θα συζητήσεις με το έτερον ήμισυ ή με το εν δυνάμει έτερον ήμισυ τα του μέλλοντος αιώνος; Και τι θα κάνεις αν δεν πάρεις τις απαντήσεις που θέλεις; Θα εκβιάσεις διπλωματικά με δήθεν πολιτισμένες συζητήσεις ή θα προχωρήσεις σε σύρραξη; Όλη αυτή η επιθετικότητα οδηγεί βέβαια και σε ωραίο σεξ, από αυτό που έχει προηγηθεί καυγάς με θέματα που μπαίνουν προσωρινά κάτω από το σεντόνι. Στους περιορισμούς που βάζει το μυαλό σου το ένστικτο θα σου δώσει τη λύση. Αλλά μη βιαστείς ακόμα.

Ταύρος

21 Απριλίου - 20 Μαίου

Αν ακουμπούσα το κεφάλι μου στην καρδιά σου θα άκουγα τον βρυχηθμό του Εγκέλαδου καθώς μετακινεί τις τεκτονικές πλάκες που βρίσκονται στα έγκατά σου. Ακόμα και οι Ταύροι μπορούν να αλλάξουν, τι άλλο θα δούμε, μπορεί και του σπανού τα γένια να γίνουν τελικά. Η καινούρια σου φιλοσοφία ή ίσως και μια μετακίνηση σε άλλη χώρα αλλάζει την καθημερινότητά σου. Τώρα που αλλάζεις επιτέλους μη βιαστείς να κάνεις τα γνωστά σου, να βρεις δηλαδή δυο τρεις καινούριες βεβαιότητες και να κάτσεις πάνω τους. Κράτα το μυαλό σου ανοιχτό στις αλλαγές, μάθε ότι θα χρειαστεί να αφήσεις το κουπί για λίγο μέχρι να δεις προς τα πού σου λένε τα

αστέρια να κατευθυνθείς. Η πίστη σου στις συλλογικότητες και στους φίλους (και αν σε ξέρω καλά, θα το επεκτείνεις και στην ανθρωπότητα γενικώς) θα κλονιστεί συθέμελα. Και αυτό θα στο ξαναπώ άλλες τρεις φορές τουλάχιστον την επόμενη χρονιά.

Δίδυμος

21 Μαΐου - 21 Ιουνίου

Όσο ο Δίδυμος φλερτάρει και κάνει σεξ δεν τον φοβάμαι. Ρίξε του πάνω Κρόνους, Πλούτωνες, το δωδεκάθεο του Ολύμπου να του ρίξεις, ούτε που θα το πάρει χαμπάρι, είναι σαν παιδί που πέρασε ένα εξάμηνο στο οικοτροφείο και ξαφνικά του έδωσαν ελευθέρας στο λούνα παρκ. Από τώρα και σε κομβικά σημεία μέσα στην επόμενη χρονιά οι σχέσεις και οι συνεργασίες θα περάσουν από σαράντα κύματα, και θα καθορίσουν και την επαγγελματική σου εικόνα: πόσα από αυτά που έχεις χτίσει είναι από άμμο και πόσα είναι στέρεα. Τι σου λέω τώρα ενώ εσύ είσαι σε φάση love is in the air, ε; Δώσε λίγη προσοχή στις σχέσεις με τους φίλους σου και άμα τολμήσω χρονιάρες μέρες να σου πω να είσαι προσεκτικός και με τα χρήματα θα με ακούσεις ή θα μου πεις ότι ανακάλυψες το λεφτόδεντρο;

σου χρειάζεται, είναι να οργανώσεις την καθημερινότητα.

Λέων

23 Ιουλίου - 23 Αυγούστου

Είναι πολύ πιθανό η πρώτη σκέψη σου το πρωί είναι να ανοίξεις ένα φάκελο με τρία διαβατήρια και τρεις καινούριες ταυτότητες και να φύγεις για μια καινούρια ζωή. Καταλαβαίνω την ανασφάλεια και τον φόβο σου αλλά δε θα βιαζόμουν και τόσο να τα παρατήσω όλα και να φύγω. Θα φρόντιζα να μαζέψω την πολεμοχαρή μου γλώσσα (αυτό που λες «να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους» ακόμα και όταν δεν υψώνεις τον τόνο της φωνής σου, έχει ψυχροπολεμική χροιά, να ξέρεις) και θα φρόντιζα το σώμα μου να αντέξει την πίεση και το στρες. Ο λόγος που δε θα έφευγα είναι γιατί οι περιορισμοί που βιώνεις στην ερωτική σου ζωή είναι αυτοί που τελικά θα της δώσουν και την υπόσταση που τόσο έχεις ανάγκη. Όπως όμως συμβαίνει πριν από όλα τα happy endings, θα χρειαστεί να συγκρουστείς αρκετές φορές με την πραγματικότητα.

Παρθένος 24 Αυγούστου - 22 Σεπτεμβρίου

Καρκίνος

22 Ιουνίου - 22 Ιουλίου

Πώς η οικογένεια μας επηρεάζει; Με την αναπαραγωγή του μοντέλου της οικογένειας στις σχέσεις μας, φιλικές και ερωτικές. Ναι, οι περισσότερες οικογένειες είναι σαν τις ταινίες του Μπέργκμαν. Δε θα διανοηθώ να ζητήσω από τον Καρκίνο που κρύβει τη μνήμη του στην καμπούρα του και με βάση αυτή διαβάζει το παρόν και χαρτογραφεί ένα αναδρομικό μέλλον, να ξεχάσει. Θα προτείνω όμως να τα βάλει όλα αυτά στην άκρη κι έτσι είναι πολύ πιθανές συγκινητικές σκηνές με την οικογένεια, τύπου Ανθισμένες Μανώλιες. Εκεί που η πραγματικότητα θα σου βάλει περιορισμούς εσύ θα βρεις τη λύση στη φιλοσοφία και στο ταξίδι (και όχι δεν εννοώ ότι θα αρχίσεις να διαβάζεις Κίργκεγκωρ και ότι θα πας στο Μάτσου Πίτσου). Κι όμως αυτό που πρέπει να κάνεις, αυτό που

www.collagenpower.gr

Έχεις λίγο παραπάνω αυτοπεποίθηση αυτόν τον καιρό που τη χρειαζόσουν αλήθεια, αλλά να σου θυμίσω να είσαι λίγο πιο μετρημένος γιατί η αυτοπεποίθηση από την αλαζονεία δεν απέχουν και πάρα πολύ. Εσύ μπορεί να μην καταλάβεις τη διαφορά, οι άλλοι όμως μια χαρά θα την καταλάβουν και θα σου ανταποδώσουν αυτό που σου αναλογεί. Τα πιθανά σενάρια του μήνα είναι δύο. Το πρώτο σενάριο λέει ότι είτε το σπίτι σου, ή η οικογένεια ή ότι εσύ θεωρείς οικογένεια, έχει γίνει φυλακή και σε περιορίζει. Εσύ καταφεύγεις στο αντίδοτό σου που είναι μια ιδανική σχέση όπου θα βρεις καταφύγιο. Το δεύτερο σενάριο λέει ότι μια σχέση που δεν έχει στέρεα θεμέλια και γκρεμίζεται θα σε οδηγήσει στην ασφάλεια της οικογένειας. Το πιθανότερο κι από τα δύο σενάρια είναι το τρίτο: να σε βρει ο επόμενος χρόνος να συνεχίσεις να παραδέρνεις μεταξύ οικογένειας και σχέσης.

73

Ζυγός

23 Σεπτεμβρίου - 22 Οκτωβρίου

Από το οικογενειακό σεντούκι βγαίνουν μυστικά και ψέματα. Η ένταση με την οικογένειά σου είναι μια επίσκεψη στο παλαιοπωλείο αισθημάτων της παιδικής ηλικίας. Πολύ πιθανό αυτή η φόρτιση να επηρεάσει τη σχέση σου ή ακόμα και την ιδέα που έχεις στο μυαλό σου περί σχέσεων καθώς είμαστε καταραμένοι να επαναλαμβάνουμε το ένα ή το άλλο οικογενειακό μοτίβο στις σχέσεις μας, εκείνο που μας κάνει να αισθανόμαστε ασφαλείς. Η ανασφάλειά σου μπορεί να επηρεάσει και τις συνεργασίες σου. Μην επιτρέπεις στο μυαλό σου να σωματοποιεί τις λυπημένες σκέψεις. Αν θέλεις να προστατέψεις το σώμα σου αυτό το μήνα, προστάτεψέ το από τις λυπημένες σκέψεις. Ναι, ηρεμία δεν έχεις, αλλά έχεις δύναμη αυτό το μήνα, τόση που θα εκπλαγείς και ο ίδιος πού τη βρήκες. Και μην εκπλαγείς και πολύ αν οι μέρες προς το τέλος του μήνα σε βρουν με μια ευχάριστη ρομαντική έκπληξη.

Σκορπιός

23 Οκτωβρίου- 22 Νοεμβρίου

Αυτό δεν είναι καθημερινότητα που ζεις, είναι σήριαλ έτσι; Οι αντοχές σου στις συμβατικότητες, στα ωράρια, στον εργασιακό παραλογισμό μειώνονται επικίνδυνα και το μυαλό σου δουλεύει σα να είσαι αναλυτής συμπεριφοράς στο FBI. Η καθημερινότητα είναι ένα κοστουμάκι που σου πέφτει μικρό, αγχώνεσαι τόσο που μην εκπλαγείς για τα πιθανά ψυχοσωματικά προβλήματα. Κι από πού θα πάει να πιαστεί ο Σκορπιός; Από τον έρωτα φυσικά. Αν ο έρωτας είναι φτιαγμένος από κινηματογραφικά υλικά, αν δίπλα σου έχεις τον βάτραχο που τον βλέπεις για πρίγκηπα, πολύ φοβάμαι πως θα ξυπνήσεις λίγο απότομα. Κι αν δεν ξυπνήσεις τώρα, δεν ανησυχώ, θα ξυπνήσεις μέσα στην επόμενη χρονιά αναγκαστικά. Και σταμάτα τις υπεραναλύσεις για την απόδοση δικαιοσύνης, κανείς δε φταίει. Φταίνε μόνο αυτοί που παιδιαρίζουν και δεν ακούν τον Μαριβώ όταν λέει ότι «δεν παίζουν με τον έρωτα».

Τοξότης 23 Νοεμβρίου - 21 Δεκεμβρίου

Αυτήν την περίοδο το θερμόμετρο διάθεσης των Τοξοτών τους κατατάσσει σε δυο κατηγορίες: α. στους υποθερμικούς, που έχουν μπει στο πιθάρι του Διογένη με ένα post it απ’ έξω που γράφει «όταν φύγει ο Κρόνος ξυπνήστε με» και δε βλέπω να βγαίνουν για τα επόμενα δυόμισι χρόνια και β. τους εμπύρετους, που τρέχουν χωρίς να φτάνουν, που τρέχουν ενώ καταρρέει ο δρόμος πίσω τους έχοντας πάρει απόφαση πως θα συνεχίσουν να τρέχουν ότι και να γίνεται γύρω τους. Οι δεύτεροι έχουν σοβαρές πιθανότητες αφού έχουν χάσει -προσωρινά βέβαια- τον πητερπανισμό τους να ωφεληθούν και επαγγελματικά. Αυτή τη φορά όμως δε θα είναι εξαιτίας της παροιμιώδους τύχης τους, αυτή τη φορά θα το έχουν δουλέψει. Επίσης να περιμένετε και ένα απότομο σήκωμα της αυλαίας στη σκηνή όπου παίζεται το οικογενειακό θέατρο που με τον ακατάλληλο φωτισμό μπορεί να αποκαλύψει πόσο θεατρινίστικα και ουχί θεατρικά ήταν τα σκηνικά.

Αιγόκερως

22 Δεκεμβρίου - 19 Ιανουαρίου

Αυτήν την περίοδο οι Αιγόκεροι βγαίνουν σε δύο εκδοχές: α. στον «τεμπέλη» Αιγόκερω (ναι, υπάρχει κι αυτό το δείγμα της φυλής) που θα πέσει στην κατάθλιψη και την αεργία καθώς θα στοχάζεται τη ματαιότητα των ανθρωπίνων και β. στον Αιγόκερω που θα κλείσει τον διακόπτη κάθε είδους συναισθήματος γιατί ξέρει ότι δεν είναι ασφαλής περίοδος για την εξαγωγή συμπερασμάτων και χρειάζεται να περιμένει. Και αν μη τι άλλο, από υπομονή άλλο τίποτα αυτό το ζώδιο. Μέσα σε όλα αυτά κυκλοθυμικά σκαμπανεβάσματά σου, κάτι μέρες παράξενες ανακαλύπτεις μια αισιοδοξία που δεν μπορείς να καταλάβεις από πού πηγάζει. Θα σου πω εγώ από πού: από τη βαθιά γνώση που ήδη έχεις κατακτήσει, ότι όταν κάτι δεν το βρίσκουμε, το εφευρίσκουμε.

Υδροχόος

20 Ιανουαρίου - 19 Φεβρουαρίου

Δε χρειάζεται να λες και ακριβώς ότι αισθάνεσαι αυτόν τον καιρό γιατί δύσκολα θα σε καταλαβαίνουν, εδώ μετά βίας κι εσύ καταλαβαίνεις. Η δράση σου είναι περιορισμένη και αυτό το μήνα σε φαντάζομαι

Drink collagen for Health & Beauty

κλεισμένο στο φρούριό σου να κανονίζεις τα σχέδια του μέλλοντος. Η ιδιαιτερότητά σου να χαμογελάς περιφρονητικά στο παρελθόν και να αγνοείς το παρόν προς όφελος του μέλλοντος είναι η σωσίβιος λέμβος σου. Όπως ο Yoda ξέρεις καλά ότι «impossible to see, the future is» και γι’ αυτό αντί να αγχώνεσαι, δουλεύεις για να δημιουργήσεις το μέλλον που εσύ θέλεις Η λύση στο οικονομικό σου χάος θα έρθει, για άλλη μια φορά, από τους φίλους. Και σε αυτόν τον τομέα να περιμένεις και το ξεκαθάρισμα του τοπίου. Στα επόμενα δύο χρόνια θα φανεί ποιοι είναι αυτοί που θα σε ακολουθήσουν στο διαστημόπλοιό σου και ποιοι θα μείνουν πίσω.

Ιχθύς

20 Φεβρουαρίου - 20 Μαρτίου

Τα επαγγελματικά σου σχέδια βλέπεις ότι έχουν περισσότερη δουλειά από όσο υπολόγιζες. Αυτό θα σε δυσκολέψει τόσο ώστε να αρχίσεις να αμφιβάλλεις για τις ικανότητές σου. Μπορείς να χάσεις χρόνο και να σπαταλήσεις ψυχική ενέργεια αν θέλεις, μπορείς να παίξεις αγαπημένους σου ρόλους όπως της νεαράς ατυχήσασας ή του καλού παιδιού που τίποτα δεν του πάει καλά, αλλά καλό θα ήταν να μη δαπανήσεις υπερβολική ενέργεια αυτόν το μήνα για τους σκοπούς σου γιατί θα πάνε χαράμι. Να είσαι έτοιμος να δεις το φιλικό σου τοπίο καθώς και τα μελλοντικά σου σχέδια αργά και διαβρωτικά να αλλάζουν. Μην στρουθοκαμηλίσεις, μην δρας, μην ποντάρεις σε ξένη βοήθεια, μόνο στάσου και κοίτα τους καινούριους μετασχηματισμούς που δεν έχουν ακόμα οριστική μορφή, όσο μπορείς πιο αποστασιοποιημένα. Κι εκεί κοντά στις γιορτές, ο άγιος Βασίλης, ααααν ήσουνα καλό παιδάκι, ίσως σου φέρει και μια ρομαντική ιστορία.

74