myPaidi No24 - Fall 2021 by The Media Workshop

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ

#24

ΤΕΥΧΟΣ

Το περιοδικό της Α½ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών του Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓΊΑ ΣΟΦΊΑ»

Όμορφη, Νέα Αρχή

Στον δρόμο για ένα καλύτερο αύριο

Ισορροπημένη διατροφή των παιδιών με βιολογικά προϊόντα!

Η διατροφή των παιδιών πρέπει να είναι ισορροπημένη και να αποτελείται από ποιοτικά, προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας. Στα καταστήματα Lidl θα βρείτε βιολογικά προϊόντα για εσάς και τους μικρούς σας φίλους. Ανακαλύψτε αγαπημένες γεύσεις όπως βιολογικό μέλι, βιολογικά αυγά, αλλά και μικρές λιχουδιές όπως βιολογική σοκολάτα και πολλά ακόμη σε τιμές Lidl. Fairglobe

Βιολογική σοκολάτα γάλακτος 100 g

49€ 1 Kg = 14,90€

Γλυκάνθη

Βιολογικό μέλι ελληνικό 350 g

99€

Βιολογικά φρέσκα αυγά μεσαία

6 τεμ.

99€ Το τεμ. = 0,50€

1 Kg = 11,40€

ΠΑΙΔΙEDITORIAL

EDITORIAL Αγαπητές φίλες και φίλοι, Όλα δείχνουν ότι και αυτό το φθινόπωρο θα κυλήσει στη δίνη της πανδημίας, που μας παρασέρνει στον φόβο και την αγωνία ή την άρνηση. Ας δώσουμε χώρο στη λογική, για να μας καθοδηγήσει σε στέρεα βήματα, ώστε να βγούμε από την υγειονομική κρίση σώοι και αβλαβείς. Σε αυτή τη χρονική στιγμή, που τα παιδιά μας έχουν επιστρέψει στο φυσικό τους περιβάλλον, το σχολείο, και ο φόβος της αύξησης των κρουσμάτων ανάμεσα σε παιδιά αλλά και στους γονείς τους είναι υπαρκτός, οι άνθρωποι της Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ βρισκόμαστε στη θέση μας, ετοιμοπόλεμοι, έχοντας λάβει όλα τα μέτρα για να αντεπεξέλθουμε στις προκλήσεις των ημερών. Γιατροί, νοσηλευτές, διοικητικό προσωπικό, αλλά και κάθε ειδικότητας εργαζόμενοι της Κλινικής, φτάνουμε και ξεπερνάμε τα όρια της αντοχής. Από αυτή τη θέση, του επιστήμονα και συνάμα του σκληρά εργαζόμενου ανθρώπου, σας ζητώ το αυτονόητο: προστατέψτε τους εαυτούς σας, τα παιδιά σας, την κοινότητα. Εμβολιαστείτε με την πρώτη, τη δεύτερη και, αργότερα, την τρίτη δόση. Μείνετε πιστοί στην επιστήμη, που έβγαλε τους ανθρώπους από το σκοτάδι. Μιλήστε με τους παιδιάτρους σας και εμβολιάστε και τα παιδιά σας, όσα βρίσκονται σε ηλικία εμβολιασμού. Είμαστε εδώ για να σας ενημερώνουμε: Η Παιδίατρος-Λοιμωξιολόγος, Ομότιμος Καθηγήτρια Παιδιατρικής ΕΚΠΑ και Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, κ. Μαρία Παπαγρηγορίου-Θεοδωρίδου, εξηγεί στο περιοδικό μας γιατί ο εμβολιασμός, πέρα από ασπίδα προστασίας της ατομικής υγείας, αποτελεί και πράξη αλληλεγγύης. Ακόμη, τηρείτε με ευλάβεια τα μέτρα ατομικής υγιεινής και προστασίας. Τα παιδιά μάς αντιγράφουν και είναι εξαιρετικής σημασίας να φροντίζουν τον εαυτό τους και τους άλλους, καθώς συναναστρέφονται καθημερινά δεκάδες παιδιά. Κι αν σας θλίβει το κρυμμένο πίσω από τη μάσκα παιδικό χαμόγελο, επικεντρωθείτε στα χαμογελαστά μάτια των παιδιών, που ποτέ δεν κρύβουν τη χαρά τους και προχωρούν ακάθεκτα στο μέλλον.

Με εκτίμηση,

ΔΡ ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΚΑΝΑΚΆ-GANTENBEINMD, PHD, FMH (CH), Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας Διευθύντρια Α´ Παιδιατρικής Κλινικής και Χωρεμείου Ερευνητικού Εργαστηρίου Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»

Στον δρόμο για ένα καλύτερο αύριο

ΠΑΙΔΙΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 10 ΒΙΒΛΙΟΦΑΓΙΑ Μεγάλα βιβλία για μικρά παιδιά. 12 ΘΕΑΤΡΟΜΑΝΙΑ Οι παιδικές σκηνές ανοίγουν, τηρώντας αυστηρά το υγειονομικό πρωτόκολλο. 14 ΔΙΑΠΛΑΣΗ Τα παιδιά επιστρέφουν στα δημιουργικά εργαστήρια των μουσείων με μάσκες και αντισηπτικά.

16 26

ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ Η Κλινική μας πρωτοστατεί στην αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19.

20 ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΥΣ ΜΑΣΚΟΦΟΡΟΥΣ Η σωστή χρήση της μάσκας… διδάσκεται

42 46 20 34

22 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Η Παιδίατρος-Λοιμωξιολόγος, Ομότιμος Καθηγήτρια Παιδιατρικής ΕΚΠΑ και Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών μάς μιλάει για τη νόσο Covid-19 και την αξία του εμβολίου. 26 COVID-19 ΚΑΙ ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Ο ρόλος της νόσου COVID-19 στο ενδοκρινικό σύστημα και οι σχέσεις του νέου ιού με συγκεκριμένες ενδοκρινοπάθειες. 34 ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΘΡΑΝΙΑ Η επάνοδος στα σχολεία απαιτεί προφύλαξη των παιδιών και εγρήγορση των γονέων και εκπαιδευτικών.

38 ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΚΑΙ ΚΑΘΙΣΤΙΚΗ ΖΩΗ Το ψυχολογικό κόστος στα παιδιά από την επέλαση της πανδημίας. 22 42 ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ Μετρώντας τις «παράπλευρες απώλειες» της πανδημίας στη συμπεριφορά και στην ψυχοκινητική ανάπτυξη. 46 ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΑΥΞΗΤΙΚΗ ΟΡΜΟΝΗ (HGH) Είναι «πιστό αντίγραφο» της αυξητικής ορμόνης και αλλάζει ριζικά την εξέλιξη των παιδιών με διαταραχές αύξησης.

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2021 • ΤΕΥΧΟΣ #24

Το περιοδικό της Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών του Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓIΑ ΣΟΦIΑ», Θηβών & Παπαδιαμαντοπούλου, 115 27 Αθήνα. Το περιοδικό εκδίδεται με τη συνεργασία Επιστημονικής Συντακτικής Επιτροπής Πρόεδρος Επιστημονικής Συντακτικής Επιτροπής ΔΡ. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΝΑΚΑ-GANTENBEIN, MD, PHD, FMH (CH) Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας, Διευθύντρια Α› Παιδιατρικής Κλινικής και Χωρεμείου Ερευνητικού Εργαστηρίου, Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» Επίτιμος πρόεδρος ΧΡΟΥΣΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Ομότιμος καθηγητής, Διευθυντής του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Υγείας Μητέρας – Παιδιού και Ιατρικής Ακρίβειας Μέλη Επιστημονικής Συντακτικής Επιτροπής ΧΑΡΜΑΝΔΑΡΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ, Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Παιδ/κής Ενδοκρινολογίας ΚΑΤΤΑΜΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ, Καθηγητής Παιδιατρικής, Παιδ/κής Αιματολογίας – Ογκολογίας ΣΙΑΧΑΝΙΔΟΥ ΣΟΥΛΤΑΝΑ, Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Νεογνολογίας ΜΙΧΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, Αν. Καθηγητής Παιδιατρικής, Λοιμωξιολογίας ΣΠΟΥΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ, Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Λοιμωξιολογίας ΚΑΔΙΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, Αν. Καθηγητής Παιδιατρικής, Παιδ/κής Πνευμονολογίας PONS ROSER, Αν. Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Νευρολογίας ΠΕΡΒΑΝΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ, Αν. Καθηγήτρια Αναπτυξιακής Συμπεριφορικής Παιδιατρικής ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΦΛΩΡΑ, Αν. Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Εφηβικής Ιατρικής ΛΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ, Δ/ντρια ΕΣΥ – Γενικής Παιδιατρικής ΝΙΚΑΙΝΑ ΕΙΡΗΝΗ, Επιμελήτρια Α’, Νεογνολογίας ΤΣΙΤΣΑΜΗ ΕΛΕΝΗ, Ακαδημαϊκή Υπότροφος, Παιδιατρικής Ρευματολογίας ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΙΟΣ, Ακαδημαϊκός Υπότροφος, Παιδιατρικής Δερματολογίας ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ, Δ/ντρια ΕΣΥ, Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, Δ/ντής ΕΣΥ, Παιδιατρικής Νεφρολογίας ΜΠΟΤΣΑ ΕΥΑΝΘΙΑ, Επιμελήτρια Α’ ΕΣΥ, Παιδ/κής Λοιμωξιολογίας ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΩΝΗ, Δ/ντρια ΕΣΥ, Γενικής Παιδ/κής ΣΚΙΑΘΙΤΟΥ ΑΝΝΑ, Δ/ντρια ΕΣΥ, Παιδ/κής Νεογνολογίας Editorial Management ΚΥΡΙΑΖΉ ΚΑΤΕΡΊΝΑ

Παραγωγή – Έκδοση The Media Workshop M.ΕΠΕ Λεωφόρος Κηφισίας 294 & Ναυαρίνου 27, 15232 Χαλάνδρι. Τηλ.: 216 100 5190, fax: 216 100 5127, info.tmworkshop@gmail.com Γενικός Διευθυντής: ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΊΟΥ Δημιουργικός Σχεδιασμός – Επιμέλεια Έκδοσης THE WORKSHOP – CUSTOM PUBLISHING LABORATORY Διευθύντρια Έκδοσης: ΕΥΑΓΓΕΛΊΑ ΜΑΤΘΑΊΟΥ Αρχισυνταξία: ΕΛΈΝΗ ΞΕΝΆΚΗ Διόρθωση Κειμένων: ΣΟΦΊΑ ΚΡΟΚΊΔΗ Συντακτική Ομάδα: ΛΈΝΑ ΠΑΜΦΊΛΗ, ΝΊΚΗ ΣΤΑΘΟΠΟΎΛΟΥ Φωτογραφίες: ΓΙΆΝΝΗΣ ΣΕΦΈΡΟΣ Εμπορική Διεύθυνση: ΕΥΑΓΓΕΛΊΑ ΜΑΤΘΑΊΟΥ Υπεύθυνη Διαφήμισης: ΕΥΓΕΝΊΑ ΧΑΤΖΟΠΟΎΛΟΥ Πρακτορεία: SHUTTERSTOCK

Οι γνώμες που εκφράζονται στα κείμενα του περιοδικού δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά τις απόψεις του εκδότη. Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση ή η αποσπασματική μεταφορά κειμένων και εικαστικού χωρίς τη γραπτή συναίνεση του εκδότη. Το περιοδικό διατίθεται δωρεάν.

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Δημιουργεί Οικογένειες Η Ferring είναι μία βιοφαρμακευτική εταιρεία βασιζόμενη στην έρευνα και δεσμευμένη να υποστηρίζει την δημιουργία οικογενειών και να βοηθά τους ασθενείς να ζήσουν καλύτερα. Η Ferring, ιδρύθηκε στην Σουηδία το 1950 και η έδρα της βρίσκεται στο St-Prex, Ελβετία. Η Ferring είναι ηγέτις στον τομέα της ανθρώπινης αναπαραγωγής και της υγείας της μητέρας καθώς και σε εξειδικευμένους τομείς της ουρολογίας και της γαστρεντερολογίας. Υποκαταστήματα της Ferring λειτουργούν σε 60 χώρες, ενώ τα φάρμακα της Ferring είναι διαθέσιμα σε περισσότερες από 110 χώρες. Μάθετε περισσότερα για την Ferring στο www.ferring.com και στο www.ferring.gr ή συνδεθείτε μαζί μας στο LinkedIn, το Instagram, το Facebook, το Twitter και το YouTube.

Κάνει την διαφορά

ΠΑΙΔΙΜΗΝΥΜΑ

Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΣΤΙΓΜΕΣ Αγαπητοί αναγνώστες, Καθώς το φθινόπωρο προχωρά ακάθεκτο προς τον χειμώνα, μικραίνοντας τις μέρες και μεγαλώνοντας τις νύχτες μας, τα «θέλω» υποχωρούν στα «πρέπει» και κάθε κατεργάρης επιστρέφει στον πάγκο του. Μόνο που και αυτή τη χρονιά η επιστροφή στα καθήκοντα γίνεται στη σκιά της πανδημίας, που στρεβλώνει τις ζωές μας, υπονομεύει τη ξεγνοιασιά των παιδιών μας, αγγίζει τη σωματική και ψυχική μας υγεία. Κάθε πρωί χαιρετάμε τα παιδιά μας για το σχολείο, διαβεβαιώνοντάς τα ότι όλα θα πάνε καλά, αν φορούν σωστά τη μάσκα, πλένουν τα χέρια τους και χρησιμοποιούν αντισηπτικό. Εμείς εμβολιαζόμαστε στην ώρα μας, και εμβολιάζουμε και τα παιδιά μας από την ηλικία που ορίζει η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, περιμένοντας με αγωνία να δούμε το τέλος του… πολέμου. Μέχρι τότε ας μην προσπερνάμε τις πολύτιμες στιγμές… ειρήνης: τα οικογενειακά μαγειρέματα, τα παιχνίδια με τα παιδιά, τις κοντινές εκδρομές και, κυρίως, τις σημαντικές κουβέντες και τις λιγότερο σημαντικές κουβεντούλες με τα κορίτσια και τα αγόρια μας. Αυτό το «πάρε-δώσε» με τις τόσο θεραπευτικές αποκαλύψεις, διδαχές και παραδοχές, που δυναμώνουν τη σχέση του γονιού με το παιδί του. Αγαπητοί γονείς, κάπου εκεί ανάμεσα στις ξένες γλώσσες και στα αθλήματα, σφηνωμένες μεταξύ ωδείου και θεατρικής ομάδας, οι κουβέντες θα κάνουν τη δουλειά τους. Μην περιμένετε την «κατάλληλη» στιγμή για να μιλήσετε στα παιδιά σας. Μιλήστε τους με κάθε ευκαιρία. Στο αυτοκίνητο κολλημένοι στην κίνηση, πάνω από το φαγητό που σιγοβράζει, σε ένα διάλειμμα από το διάβασμα της Ιστορίας. Από λίγο κάθε φορά. Ξεστομίστε μια φράση. Κάντε μια ερώτηση, δώστε μια απάντηση ή, απλώς, χαϊδέψτε τα με το βλέμμα σας. Κάντε το σήμερα, τώρα. Και μάθετε και τα παιδιά σας να ζουν στο ΤΩΡΑ. Και, όπως έχει πει ο Γκαίτε, «τίποτα δεν έχει μεγαλύτερη σημασία από την παρούσα στιγμή».

Καλή ανάγνωση,

ΕΥΑΓΓΕΛΊΑ ΜΑΤΘΑΊΟΥ, Διευθύντρια Έκδοσης

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ CHAMBER PAGES

Λ. Κηφισίας 41-45 (Κτίριο Β) 151 23 | Μαρούσι | Αθήνα Τηλ. 210 6165100 www.merck.gr

DIRECTORY 2017

| 25

ΠΑΙΔΙΒΙΒΛΙΟ

ΒΙΒΛΙΟΦΑΓΙΑ Ένα παραμύθι την ημέρα την ανία κάνει πέρα

Η ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΤΥΧΕΡΟΠΙΤΑΣ

Για παιδιά από 7 έως 9 χρονών ΤΗΣ ΠΈΡΣΑΣ ΣΟΎΚΑ, ΕΙΚΟΝΟΓΡΆΦΗΣΗ: ΣΤΆΘΗΣ ΠΕΤΡΌΠΟΥΛΟΣ, ΕΚΔΌΣΕΙΣ: GEMA

Η κλεμμένη Τυχερόπιτα των Μαγισέφ, των διάσημων σεφ-μάγων από την κουζίνα Γκουρμέ, η αγωνία της βασίλισσας Μπεσαμέλα και οι έρευνες του διάσημου ντεντέκτιβ Σοκολατίν Μπαλάντες συνθέτουν το παζλ του διασκεδαστικού και ευφάνταστου «αστυνομικού» μυθιστορήματος για παιδιά. Η εικονογράφηση ξυπνάει τις αισθήσεις και η όρεξη για σοκολάτα ανοίγει… επικίνδυνα.

ΔΕ ΣΕ ΘΕΛΩ ΔΙΠΛΑ ΜΟΥ Για παιδιά 3 έως 4 ετών ΤΗΣ ΈΛΕΝΑΣ ΣΤΑΝΙΟΎ, ΕΙΚΟΝΟΓΡΆΦΗΣΗ: ΓΙΏΡΓΟΣ ΣΓΟΥΡΌΣ, ΕΚΔΌΣΕΙΣ: ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Σε αυτή την τρυφερή καθημερινή ιστορία για την αγάπη, την υπομονή και την εμπιστοσύνη, γνωρίζουμε τον Πέτρο, που δεν θέλει κανέναν άλλο δίπλα του παρά μόνο τον φίλο του τον Δημητράκη. Όλα αλλάζουν, όταν σε έναν περίπατο στο πάρκο ο πιτσιρικάς, που κάνει δύσκολη τη ζωή όλων στην τάξη, καταλάβει ότι δεν θέλει κανένας να κάνει τραμπάλα μαζί του.

365 ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΗΝΥΧΤΑ Για παιδιά από 6 ετών ΤΩΝ CHIARA CIONI ΚΑΙ DANILA SORRENTINO, ΜΕΤΆΦΡΑΣΗ: ΦΑΝΉ ΓΑΪΔΑΤΖΉ, ΕΙΚΟΝΟΓΡΆΦΗΣΗ: SARA TORETTA, ΕΚΔΌΣΕΙΣ: SUSAETA

Μετρήστε με τα παιδιά σας τον χρόνο σε παραμύθια, μέσα από αυτή την έκδοση, όπου ο Πινόκιο και ο Πήτερ Παν μένουν μόνο μερικές σελίδες μακριά από την Ωραία Κοιμωμένη, τη Χιονάτη, τον Σεβάχ τον Θαλασσινό και πολλούς-πολλούς ακόμη ήρωες κλασικών παραμυθιών, αλλά και μύθων, θρύλων και λαϊκών αφηγήσεων από όλο τον κόσμο.

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΘΕΑΤΡΟΜΑΝΙΑ

Οι παιδικές σκηνές ανοίγουν, τηρώντας αυστηρά το υγειονομικό πρωτόκολλο και –κυρίως– διατηρώντας το κέφι αμείωτο. Ο ΡΑΦΤΑΚΟΣ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΜΕ ΤΑ ΜΠΛΕ ΜΑΛΛΙΑ

Ο ΚΥΡΙΟΣ ΚΙΧ ΚΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΚΟΥΤΙ ΤΩΝ ΗΧΩΝ

Η sold out παράσταση επιστρέφει αυτό το φθινόπωρο, και κλείνουμε θέσεις, για να απολαύσουμε μαζί με τα παιδιά μας παιδικό θέατρο με πρωτότυπη ζωντανή μουσική, κίνηση και παντομίμα. Η θεατρική ομάδα Μικρός Νότος στήνει τη «χειροποίητη» αυτή παράσταση, που βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Αντώνη Παπαθεοδούλη. Η Τίνα Γιωτοπούλου υπογράφει τη θεατρική διασκευή και τους στίχους των τραγουδιών, ο Γιώργος Τζαβάρας σκηνοθετεί, και το αποτέλεσμα φαίνεται στο χειροκρότημα.

Η παράσταση ταξίδεψε μέχρι το Λονδίνο, δέχτηκε δωρεά από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» και συνεχίζεται για 7η χρονιά στο θέατρο Φούρνος. Απευθύνεται σε παιδιά μικρής ηλικίας και παρουσιάζει με κατανοητό τρόπο ζητήματα που απασχολούν την κοινωνική ζωή των παιδιών, όπως το bullying, η μοναξιά και η απόρριψη. Κεντρικά θέματα είναι η διαφορετικότητα, η αλληλεγγύη, η αλλοϋποστήριξη και η αποδοχή, καθώς ο Άτρο, το αγόρι με τα μπλε μαλλιά», προσπαθεί να επιβιώσει σε μια πόλη κοκκινομάλληδων.

Η διαδραστική παράσταση της ομάδας Κοπέρνικος πρωτοπαρουσιάστηκε το 2013 στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού και από τότε παίζεται αδιάκοπα, περιοδεύοντας σε όλη την Ελλάδα, αλλά και σε σκηνές του εξωτερικού. Η ιστορία, τρυφερή και περιπετειώδης: Ο κύριος ΚΙΧ αποφασίζει να εγκαταλείψει την Πόλη της Φασαρίας και να κατευθυνθεί προς το Δάσος των Ήχων, ακολουθώντας την καρδιά του. Μια φυλακισμένη πριγκίπισσα και ένας τρομερός δράκος πρωταγωνιστούν στην φανταστική περιπέτεια.

Θέατρο ΑΝΕΣΙΣ

Θέατρο ΦΟΥΡΝΟΣ

Θέατρο OLVIO

Λεωφ. Κηφισίας 14,

Μαυρομιχάλη 168, Εξάρχεια.

Ιερά Οδός 67 & Φαλαισίας 7,

Αμπελόκηποι.

Τηλ.: 2106460748.

Βοτανικός.

Τηλ.: 210 7718943.

Κυριακή στις 11.30 π.μ.

Τηλ.: 210 3414118.

Από την Κυριακή 7 Νοεμβρίου

Εισιτήρια: €10.

Από την Κυριακή 7 Νοεμβρίου

και κάθε Κυριακή,

Για παιδιά από 3 έως 7 ετών.

και κάθε Κυριακή, στις 12:00.

στις 11.30 π.μ.

Εισιτήρια: €10.

Εισιτήρια: προπώληση €10,

Για παιδιά από 3 έως 8 ετών.

στο ταμείο €12. Για παιδιά από 4 ετών.

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΔΙΑΠΛΑΣΗ ΠΑΙΔΩΝ Εικαστικά, εκπαιδευτικά και μουσικά εργαστήρια ανοίγουν τις πόρτες τους για ανήσυχα παιδικά πνεύματα.¸ ΜΙΚΡΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ Το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου προσκαλεί τα παιδιά από 3 έως 6 ετών να ανέβουν στον Πύργο του Εργοστασίου, στο ψηλότερο κτίριο της Τεχνόπολης, και να φτιάξουν δημιουργικές κατασκευές, στο πλαίσιο των αγαπημένων τους εικαστικών εργαστηρίων. Με θέα 360 μοιρών, θα πειραματιστούν με μεικτές τεχνικές και νέους τρόπους έκφρασης, ανακαλύπτοντας τον καλλιτέχνη μέσα τους.

ΣΕ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Τα παιδιά ανακαλύπτουν τα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας στον φυσικό τους χώρο: στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Αυτόν τον Νοέμβριο σειρά έχουν τα ξύλινα πνευστά και τα έγχορδα. Οι μικροί επισκέπτες και οι οικογένειές τους βιώνουν μια μοναδική εμπειρία, καθώς μέσα από «άτυπες» συναυλίες, κατά τις οποίες η απόσταση μεταξύ κοινού και μουσικών εξαφανίζεται, βλέπουν και ακούν τον τρόπο με τον οποίο οι φράσεις μιας μουσικής σύνθεσης ξεδιπλώνονται και τα μέλη της ορχήστρας συνεργάζονται για το τελικό αποτέλεσμα. Η δημιουργική δράση για

Το εργοστάσιο φωταερίου της Αθήνας ιδρύθηκε το 1857 και φώτισε την πρωτεύουσα και τις ζωές των κατοίκων της. Για περισσότερες πληροφορίες: www.athens-technopolis.gr ΤΕΧΝΟΠΟΛΗ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ Πειραιώς 100, Γκάζι. Τηλ.: 213 0109300, 213 0109325. Κυριακή 21 Νοεμβρίου.

παιδιά και γονείς παίρνει σάρκα και οστά με τους μουσικούς της Underground Youth Orchestra υπό την καθοδήγηση του καλλιτεχνικού διευθυντή και μαέστρου της, Κώστα Ηλιάδη. Για περισσότερες πληροφορίες: www.megaron.gr ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη 1. Ξύλινα πνευστά: Κυριακή 7 Νοεμβρίου, 12.00-13.00. Έγχορδα: Κυριακή 28 Νοεμβρίου, 12.00-13.00. Κόστος συμμετοχής: €15 (1 παιδί, 1 συνοδός), 1 επιπλέον παιδί: €8. Αποκλειστικά τηλεφωνικές κρατήσεις στα τηλέφωνα: 210 7282363 και 210 7282348.

ΠΑΙΔΙΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 20 και 21 Νοεμβρίου: «Ο Τζίκης ο Τζιτζίκης». Ο φοβερός μαέστρος και τενόρος ζητεί ταλαντούχους αοιδούς για τη χορωδία του. 27 και 28 Νοεμβρίου: «Από μήλο... σε μήλο, ξεχωριστές ιστορίες αλλά και μυστικά!». Ένα μήλο πολλές ιστορίες. Από την Εύα στη Σταχτοπούτα.

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΦΑΝΤΑΣΙΑ Τα Σαββατοκύριακα στον «Ελληνικό Κόσμο» τα πιτσιρίκια –παιδιά 4 έως 5 ετών– παίζουν και μαθαίνουν παρέα με τους γονείς τους και με την καθοδήγηση των εξειδικευμένων μουσειοπαιδαγωγών του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού. Συγκεκριμένα, για τα Σαββατοκύριακα του Νοεμβρίου προγραμματίζονται τα εξής εκπαιδευτικά εργαστήρια: 6 και 7 Νοεμβρίου: «Μια μέρα με τον Χουμ και την Νταν». Δύο άνθρωποι από κάποια μακρινή εποχή ανοίγουν τη σπηλιά τους. 13 και 14 Νοεμβρίου: «Φεγγαράκι μου λαμπρό…». Ένα μαγικό ταξίδι στη σελήνη για μικρούς αστροναύτες.

ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ» Πειραιώς 254, Ταύρος. Τηλ.: 212 254 0000. Ώρες και διάρκεια εργαστηρίων: 11.00-12.30. Κόστος συμμετοχής ανά πρόγραμμα: €8 το παιδί, €4 ο ενήλικας. Απαραίτητη η τηλεφωνική κράτηση.

ΠΑΙΔΙNEWS ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ

ΜΆΧΕΣ ΣΤΟ ΜΈΤΩΠΟ ΤΗΣ ΕΠΙΔΗΜΊΑΣ

Η Κλινική μας πρωτοστατεί στην αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19, προασπίζοντας με συγκεκριμένες δράσεις την υγεία των μικρών ασθενών.

Α΄ Παιδιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ δεν διαχωρίζεται από τα υπόλοιπα τμήματα του Νοσοκομείου. Στη μεγάλη πρόκληση της επιδημίας, δεν διαχωρίζουμε πανεπιστημιακούς γιατρούς και γιατρούς του ΕΣΥ. Ο στόχος είναι κοινός: η προάσπιση της υγείας των μικρών μας ασθενών.

■ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΉΣ Η Α΄ Παιδιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ εκπροσωπείται στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας από τη Διευθύντρια ΕΣΥ της Κλινικής μας, κ. Αθανασία Λουρίδα, η οποία είναι και Πρόεδρος της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία». Η κ. Λουρίδα είναι υπεύθυνη και για το εμβολιαστικό κέντρο, που οργανώθηκε στο νοσοκομείο μας για την προάσπιση της δημόσιας υγείας, ένα εμβολιαστικό κέντρο το οποίο εισπράττει συνεχώς τα εύσημα από τους πολίτες που εξυπηρετούνται σε αυτό. Η Κλινική μας, η μεγαλύτερη Παιδιατρική

Κλινική της επικράτειας, στεγάζεται στο μεγαλύτερο αμιγώς παιδιατρικό νοσοκομείο της χώρας και έχει πλήρως αναδιαμορφώσει τον τρόπο νοσηλείας των περιστατικών που προσέρχονται κατά τις ημέρες εφημερίας μας. Συγκεκριμένα Έχει προβλέψει ειδικά απομονωμένη πτέρυγα για τη νοσηλεία των ύποπτων για κορωνοϊό περιστατικών, με υπεύθυνη την Παιδίατρο-Λοιμωξιολόγο, Επιμελήτρια Α΄ ΕΣΥ κ. Ευανθία Μπότσα. Τα επιβεβαιωμένα κρούσματα COVID-19 νοσηλεύονται σε ξεχωριστό κτίριο, που στέγαζε παραδοσιακά τη Μονάδα Λοιμώξεων της Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής και βρίσκεται έξω από το κεντρικό κτίριο του νοσοκομείου. Στο ξεχωριστό αυτό κτίριο υπάρχει πρόβλεψη χώρων αρνητικής πίεσης (Κτίριο Λοιμωδών Νόσων ΜΑΚΚΑ). Οι δύο Καθηγητές της Κλινικής μας με αντικείμενο την Παιδιατρική Λοιμωξιολογία, κ.κ. Βασιλική Σπούλου και Αθανάσιος Μίχος, έχουν την ευθύνη της νοσηλείας και περίθαλψης των κλινικά επιβεβαιωμένων περιστατικών. Μέχρι στιγμής έχει νοσηλευθεί στις Μονάδες

ΑΠΌ ΤHΝ ΔΡ ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΚΑΝΑΚΆ-GANTENBEIN Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας, Διευθύντρια Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής και Χωρεμείου Ερευνητικού Εργαστηρίου Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», και Πρόεδρος του Επιστημονικού συμβουλίου του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία»

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙNEWS

αυτές ένας μεγάλος αριθμός ύποπτων για COVID-19 περιστατικών (>1.300), καθώς και θετικών παιδιατρικών περιστατικών. Η Κλινική μας έχει καταρτίσει έναν κατάλογο καθημερινής εφημέρευσης σε μορφή ετοιμότητας όλων των κλινικών λοιμωξιολόγων της (δύο μέλη ΔΕΠ, δύο ΕΣΥ), προκειμένου να υπάρχει δυνατότητα συνεχούς συμβουλευτικής σε περίπτωση περιστατικών που προβληματίζουν τους θεράποντες γιατρούς. Η Κλινική μας, εκπροσωπούμενη από την Πρόεδρο της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων του Νοσοκομείου, έχει επίσης καταρτίσει το επιχειρησιακό σχέδιο ΑΡΤΕΜΙΣ για την αντιμετώπιση των περιστατικών κορωνοϊού. Σε στενή συνεργασία με τη Διευθύντρια Ιατρικής Υπηρεσίας και υπό την καθοδήγηση της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων, η Κλινική έχει συμβάλει: Στη σύνταξη κατευθυντήριων οδηγιών για τη διαχείριση και τη νοσηλεία των ύποπτων ή επιβεβαιωμένων παιδιατρικών κρουσμάτων. Στη σύνταξη ειδικών κατευθυντήριων οδηγιών για ειδικές κατηγορίες ασθενών. Λόγω των ιδιαιτεροτήτων της Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής με τις ειδικές της Μονάδες, αλλά και γενικότερα

του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία», η Κλινική έχει συντάξει τις ειδικές αυτές οδηγίες για τους ογκολογικούς και ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, αλλά και για τους μεταγγισεοεξαρτώμενους ασθενείς με μεσογειακή αναιμία ή δρεπανοκυτταρική νόσο, με τη συμβολή των αιματολόγων-ογκολόγων του Νοσοκομείου. Για τα ύποπτα και τα θετικά για COVID-19 νεογνά, ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες της πανδημίας, έχουν διαμορφωθεί, σε στενή συνεργασία της Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής με τις αντίστοιχες Νεογνολογικές Μονάδες του Νοσοκομείου, ειδικοί χώροι νοσηλείας, πάντοτε με την ενεργό συμμετοχή και την τελική έγκριση της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων. Είναι αυτονόητο ότι στη μάχη αυτή κατά της πρωτόγνωρης πανδημίας κανένας μας δεν περισσεύει και όλοι μαζί συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις για τη διαφύλαξη της υγείας, σωματικής και ψυχικής, τόσο των ασθενών μας, όσο και των συναδέλφων μας και των λοιπών μελών του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία». Με την ευχή να βγούμε όλοι υγιείς και ίσως πιο ακμαίοι από αυτή την οδυνηρή πανδημία.

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΠΡΟΛΗΨΗ ΒΆΛΤΕ ΤΙΣ ΜΆΣΚΕΣ

ΟΔΗΓΌΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΎΣ ΜΑΣΚΟΦΌΡΟΥΣ

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς, για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να φορέσουν σωστά και χωρίς δυσφορία τη μάσκα.

ια τα παιδιά, ειδικά μικρότερης ηλικίας, η μάσκα μπορεί να μην είναι εύκολη υπόθεση. Το παιδί σας είναι δυνατόν να νιώθει ενόχληση ή δυσφορία όταν φοράει τη μάσκα. Αφού συζητήσετε μαζί του για τη σημασία της χρήσης της, ρωτήστε το τι το ενοχλεί και αν προτιμά κάποιο συγκεκριμένο χρώμα ή σχέδιο. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσετε να καταλάβετε τις ανάγκες του και να το βοηθήσετε να νιώσει άνετα με τη χρήση της μάσκας. Η ενόχληση ενδέχεται να οφείλεται στον φόβο της ίδιας της μάσκας, στο αίσθημα κνησμού, στη ζέστη ή στη δυσκολία κατά την αναπνοή.

■ ΟΙ ΜΆΣΚΕΣ ΜΕ ΛΊΓΑ ΛΌΓΙΑ

■ ΟΔΗΓΊΕΣ

Γιατί: Ο κορωνοϊός μεταδίδεται με την αναπνοή, τον βήχα και το φτέρνισμα. Η χρήση μάσκας μειώνει τη μετάδοση του ιού από άτομο σε άτομο.

• Ενθαρρύνετε το παιδί σας να κατασκευάσει τη δική του μάσκα ή να τη διακοσμήσει με αυτοκόλλητα ή πολύχρωμα υφάσματα. • Κατά την κατασκευή ή την αγορά της μάσκας, δοκιμάστε διαφορετικά σχέδια και υφάσματα. • Το παιδί σας θα αισθανθεί πιο άνετα με τη χρήση της μάσκας βλέποντας και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας να τη φορούν.

Ποιοι: Τα άτομα που φορούν μάσκα προσώπου βοηθούν στην πρόληψη μετάδοσης του ιού. Παιδιά κάτω των 2 ετών και άτομα με αναπνευστικά προβλήματα δεν πρέπει να φορούν μάσκα. Πώς: Η μάσκα προσώπου πρέπει να καλύπτει τόσο τη μύτη όσο και το στόμα σας. Μετά τη χρήση της, αφαιρέστε την και στη συνέχεια πλύνετε τα χέρια σας. Τις μάσκες μίας χρήσης πρέπει να τις απορρίπτετε στα σκουπίδια, ενώ τις υφασμάτινες μπορείτε να τις πλύνετε στο πλυντήριο. Πού: Χρησιμοποιήστε μάσκα, όταν βρίσκεστε σε κλειστούς χώρους, ειδικά σε μέρη με μεγάλο συνωστισμό, όπως στο σουπερμάρκετ, στο φαρμακείο ή στην τράπεζα.

Εξοικείωση με τη μάσκα: Χρησιμοποιήστε την τεχνική του «χρονομέτρου». Βάλτε ένα χρονόμετρο και φορέστε στο σπίτι μια μάσκα μαζί με το παιδί σας. Αυξήστε σταδιακά τον χρόνο, για να επιτρέψετε στο παιδί σας να συνηθίσει την αίσθηση της μάσκας. Επιβραβεύστε το παιδί σας για την προσπάθειά του. Για παράδειγμα, αφήστε το να δει τηλεόραση ή να παίξει το αγαπημένο του παιχνίδι, όση ώρα φοράει τη μάσκα. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: www.pediatricnursing.gr

ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΉΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΉΣ

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΜΑΡΊΑ ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΊΟΥ-ΘΕΟΔΩΡΊΔΟΥ

«Ο ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΌΣ ΕΊΝΑΙ ΠΡΆΞΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΎΗΣ». Η συνάντησή μας έγινε μεταξύ πολύωρων συσκέψεων για την επιδημία. Ο άνθρωπος που δίδαξε και ενέπνευσε εκατοντάδες νέους παιδιάτρους από τα έδρανα ή τους νοσοκομειακούς θαλάμους στάθηκε απέναντί μας με σεμνότητα και περισσή ευαισθησία, όπως οφείλει ένας επιστήμονας που σκύβει ευλαβικά πάνω στα προβλήματα των παιδιών. Από την Ελένη Ξενάκη

Αν και είστε εξαιρετικά δραστήρια και δημοφιλής στην επιστημονική κοινότητα, το ευρύ κοινό σάς γνώρισε πρόσφατα, στην απογευματινή ενημέρωση για την πορεία της επιδημίας και των εμβολιασμών. Από τη θέση της Προέδρου της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμού, ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερη πρόκληση στην παρούσα υγειονομική κρίση; Να ανταποκριθεί το σύστημα της δημόσιας υγείας στον αυξημένο φόρτο από τη νοσηλεία των ασθενών και να επιτευχθεί μια συναίνεση σε επίπεδο κοινωνίας για την αντιμετώπιση της επιδημίας. Η αντιμετώπιση αυτής της υγειονομικής κρίσης ας μας διδάξει πώς να προετοιμαστούμε για ανάλογες προκλήσεις και πανδημίες στο μέλλον. «Σκεπτικιστές», «αρνητές», «αντιεμβολιαστές», ένα σημαντικό ποσοστό των συμπολιτών μας δεν εμβολιάζεται. Όσο καλοσχεδιασμένη κι αν είναι μια καμπάνια εμβολιασμού, δεν θα πείσει τους λεγόμενους «αντιεμβολιαστές». Ευτυχώς το ποσοστό των αρνητών-αντιεμβολιαστών υπολογίζεται γύρω στο 5-10% των συμπολιτών μας, οπότε ο ρόλος τους δεν θεωρείται καθοριστικός για την αντιμετώπιση

της πανδημίας. Αρκεί, βέβαια, οι διστακτικοί ή αμελείς να σπεύσουν να εμβολιαστούν. Αρκετοί γονείς διστάζουν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους. Στην επιχειρηματολογία τους κυρίαρχος είναι ο φόβος του «νέου εμβολίου», που δεν έχει δοκιμαστεί αρκετά, καθώς και η πεποίθηση ότι εμβολιάζουμε τα παιδιά από δώδεκα ετών επειδή δεν εμβολιάζονται οι ενήλικες, που το έχουν πραγματική ανάγκη. Τι τους απαντάτε; Το εμβόλιο είναι νέο, όπως νέος είναι και ο ιός που έχει προκαλέσει την πανδημία. Όμως το εμβόλιο που έχουμε στα χέρια μας για την προστασία παιδιών και ενηλίκων έγινε με όλους τους κανόνες ασφαλείας, που απαιτούνται για την παρασκευή ενός εμβολίου. Θα πρέπει να εξηγήσουμε στους διστακτικούς γονείς για ποιον λόγο το εμβόλιο αυτό έγινε μέσα σε λίγους μήνες, σε σχέση με τα παλιά εμβόλια, που έχουν ήδη χορηγήσει στα παιδιά τους: Παρασκευάστηκε γρήγορα, γιατί υπήρξε γρήγορη ταυτοποίηση του αιτίου της επιδημίας, συνεργάστηκαν επιστήμονες και ερευνητικά κέντρα ανά τον κόσμο και χρησιμοποιήθηκε στο μά-

ΠΑΙΔΙΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ξιμουμ η νεότερη τεχνολογία. Ακόμη, η παραγωγή του εμβολίου ενισχύθηκε χρηματικά, ενώ υπήρξε και μεγάλος αριθμός εθελοντών. Η σύσταση για εμβολιασμό παιδιών και εφήβων γίνεται κυρίως για την ατομική τους προστασία. Για να προστατευτεί τόσο η σωματική όσο και η ψυχική τους υγεία. Τα παιδιά εμβολιάζονται και για έναν ακόμη λόγο: για να μειωθεί η διασπορά του ιού στην οικογένεια και στο περιβάλλον, συνθήκη που θα είχε ως αποτέλεσμα να νοσήσουν ευάλωτα άτομα. Εάν δεν εμβολιαστούν τα παιδιά, θα αυξηθούν οι πιθανότητες ανάδυσης εμφάνισης νέων μεταλλάξεων. Το εργαστήριο των μεταλλάξεων είναι οι ανεμβολίαστοι. Από την εμπειρία σας ως παιδιάτρου-λοιμωξιολόγου γνωρίζετε ότι πάντα υπήρχαν αντιεμβολιαστές γονείς, οι οποίοι αψηφούν το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών και αφήνουν τα παιδιά τους ανεμβολίαστα. Η υποχρεωτικότητα σε ιατρικές πράξεις, όπως ο εμβολιασμός, είναι ένα μείζονος σημασίας θέμα βιοηθικής, που δύσκολα αντιμετωπίζεται. Ποια είναι η θέση σας; Θα πρέπει να τονίσουμε κατ’ αρχάς ότι τα βασικά εμβόλια στα παιδιά, που χορηγούνται στη βρεφική και στη νηπιακή ηλικία, είναι υποχρεωτικά και ότι η άρνηση των γονέων για εμβόλια είναι παγκόσμιο και όχι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Η σωστή και επανειλημμένη ενημέρωση από άτομα που οι γονείς εμπιστεύονται, όπως είναι ο παιδίατρος, ο οικογενειακός γιατρός ή κάποιο άλλο πρόσωπο της εμπιστοσύνης τους, μπορεί να μεταβάλει την αρνητική στάση των διστακτικών. Αυτό που δεν αντιλαμβάνονται οι συγκεκριμένοι γονείς είναι ότι ο εμβολιασμός ενός παιδιού δεν συνεπάγεται μόνο την ατομική του προστασία, αλλά και την έμμεση προστασία και άλλων ατόμων του περιβάλλοντός του και της κοινότητας. Ο εμβολιασμός είναι μια πράξη αλληλεγγύης για μικρούς και μεγάλους. Οι γυναικολόγοι έχουν πειστεί στο σύνολό τους για την ανάγκη εμβολιασμού των εγκύων στην επέλαση της μετάλλαξης Δέλτα; Μαθαίνουμε από τις ενημερώσεις σας ότι έγκυες νοσηλεύονται με κορωνοϊό και στις ΜΕΘ. Πράγματι, στις έγκυες ο κίνδυνος λοίμωξης Covid είναι υπερδιπλάσιος σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό, γι’ αυτό και πρέπει να εμβολιάζονται με τα mRNA εμβόλια, τα οποία δεν περιέχουν ζωντανό τον ιό και γίνονται ανεπιφύλακτα κατά τη

διάρκεια της εγκυμοσύνης από το πρώτο κιόλας τρίμηνο. Το εμβόλιο συστήνεται επίσημα από την Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία για την προστασία της εγκύου και του κυοφορούμενου εμβρύου. Να τονίσουμε, ακόμη, ότι ο εμβολιασμός δεν αντενδείκνυται για γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας που θέλουν να κάνουν παιδί. Δεν διαταράσσει τη γονιμότητα, αλλά θωρακίζει τη γυναίκα που θα γίνει μέλλουσα μαμά και το έμβρυο που θα κυοφορήσει. Στην περίοδο που τα σχολεία ανοίγουν, θεωρείτε ότι ο εμβολιασμός των παιδιών άνω των 12 ετών προχωρά ικανοποιητικά; Από τα μέχρι σήμερα δεδομένα (σ.σ. αρχές Σεπτεμβρίου) σε άλλες χώρες, όπου τα σχολεία ξεκίνησαν από τα μέσα Αυγούστου, φαίνεται ότι ο αριθμός κρουσμάτων της λοίμωξης στα παιδιά αυξάνει κατακόρυφα. Με αυτά τα δεδομένα, δεν είναι ικανοποιητικός ο ρυθμός εμβολιασμού, αλλά είναι αρχή και πιστεύουμε ότι σύντομα θα βελτιωθεί με τη συμβολή των παιδιάτρων και των γενικών γιατρών. Τελικά, η φύση ή η επιστήμη θα νικήσει τον ιό; Και οι δύο. Και η φύση και η επιστήμη θα βοηθήσουν στο να πάψει ο ιός να είναι απειλητικός. Η πιο ευοίωνη προοπτική είναι να μεταλλαχθεί, έτσι που να επιτρέπεται η φιλική συμβίωση της κοινότητας και του ιού. Να κυκλοφορεί ανάμεσά μας χωρίς να δημιουργεί σοβαρή νόσηση. Πάνω από όλα και πριν από όλα, είστε μια πολύπειρη παιδίατρος με εξειδίκευση στη λοιμωξιολογία, που μεταλαμπάδευσε τη γνώση της σε χιλιάδες παιδιάτρους. Ποια είναι η ιδιαιτερότητα των μικρών ασθενών και ποιο το ψυχικό κόστος για έναν παιδίατρο που έχει να αντιμετωπίσει έναν μικρής ηλικίας βαριά νοσούντα ασθενή; Η επικοινωνία συχνά είναι δυσχερής. Τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να επικοινωνήσουν το τι ακριβώς αισθάνονται, άρα και η διάγνωση είναι πιο δύσκολη διαδικασία. Αυτό όμως που κάνει τη δική μας ειδικότητα ιδιαίτερη είναι το μεγάλο ψυχικό κόστος που προκαλεί η προσβολή ενός παιδιού από μια σοβαρή νόσο. Ποτέ δεν συμβιβάζεσαι, όσο έμπειρος κι αν είσαι, με την απώλεια ενός παιδιού. Δεν αποδέχεσαι την απώλεια μιας ζωής που κάνει τα πρώτα βήματά της στον κόσμο. Οι

Τα παιδιά είναι ο κόσμος ολόκληρος. Σου διδάσκουν πράγματα, σε κάνουν σοφότερο.

παιδίατροι στη θέση κάθε μικρού παιδιού βάζουμε συναισθηματικά το δικό μας παιδί ή το παιδί του περιβάλλοντός μας. Γι’ αυτό και η βαριά νόσος ή, ακόμη χειρότερα, η απώλεια ζωής είναι κάτι που πληγώνει βαριά όχι μόνο την οικογένεια, αλλά και τον παιδίατρο που βρίσκεται κοντά στο παιδί. Στη σύγχρονη κοινωνία, ποιος πρέπει να είναι ο διευρυμένος ρόλος του παιδιάτρου; Ο παιδίατρος δεν είναι μόνο γιατρός του παιδιού αλλά και όλης της οικογένειας, και αυτό αποτελεί βίωμα όλων των παιδιάτρων, τους οποίους συμβουλεύονται όλα τα μέλη της οικογένειας, ανεξαρτήτως ηλικίας και καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Μάχιμος παιδίατρος σε εφημερία. Δώστε μας μια εικόνα. Παρότι έχω απομακρυνθεί από αυτή την εποχή, θα έλεγα ότι τώρα, που έχει αμβλυνθεί η εξοντωτική κούραση της εφημερίας, παραμένει ένα αίσθημα ευφορίας, που προκύπτει από την προσφορά. Μέσα στην ένταση και στο άγχος της εφημερίας στο νοσοκομείο, ο παιδίατρος νιώθει – και είναι– χρήσιμος που προσφέρει και δικαιώνει τη σπουδή του. Όποιος έχει εργαστεί μερόνυχτα στα εξωτερικά ιατρεία το συμμερίζεται. Αν γυρίσετε πίσω στον χρόνο, θα ακολουθούσατε την παιδιατρική ή κάποια άλλη ειδικότητα; Την παιδιατρική! Τα παιδιά είναι ο κόσμος ολόκληρος. Σου διδάσκουν πράγματα, σε κάνουν σοφότερο. Χαρίζουν χαμόγελα, αλλά και γεννούν και συναισθήματα πόνου και θλίψης. Προκαλεί ένα κράμα συναισθημάτων η άσκηση της παιδιατρικής. Κυριαρχεί όμως η χαρά. Κάποιος έχει πει ότι «ξεχνάς τα πάντα με το χαμόγελο ενός παιδιού». Κι έχει δίκιο.

SARS-COV-2

«ΑΓΓΙΖΕΙ» ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΌ ΣΎΣΤΗΜΑ

Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα ερευνά τον ρόλο της νόσου COVID-19 στο ενδοκρινικό σύστημα και τις σχέσεις του νέου ιού με συγκεκριμένες ενδοκρινοπάθειες.

τις 11 Μαρτίου 2020 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακηρύσσει ως πανδημία τη λοίμωξη COVID-19, η οποία λίγους μήνες πριν είχε περιγραφεί για πρώτη φορά στην πόλη Wuhan της Κίνας ως βαριά μορφή πνευμονίας. Παρακολουθώντας την ασθένεια,η επιστημονική κοινότηταεστίασε αρχικάστις εκδηλώσεις από τους πνεύμονες και στη συνέχεια στην υπερφλεγμονώδη αντίδραση και στον αυξημένο κίνδυνο θρομβοεμβολικών επεισοδίων. Ο ρόλος της νόσου στο ενδοκρινικό σύστημα έμενε στα αρχικά στάδια των ερευνών άγνωστος. Σήμερα, καθώς αποκτάται μεγαλύτερη εμπειρία σχετικά με τις πολλαπλές εκδηλώ-

σεις της νόσου, διαλευκαίνεται η σχέση της νόσου COVID-19 με συγκεκριμένες ενδοκρινοπάθειες. Συγκεκριμένα, στα παιδιά φαίνεται πως ο νέος κορωνοϊός σχετίζεται με την πυροδότηση της αυτοάνοσης καταστροφής των β κυττάρων του παγκρέατος, ενώ υπάρχουν ενδείξεις και για συσχέτιση της πανδημίας με αύξηση της συχνότητας της κεντρικής πρώιμης ήβης, ιδίως στα κορίτσια. Επιπλέον, φαίνεται ότι ο ιός SARSCoV2 επιδρά στον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-θυρεοειδούς αδένα, ενώ εκφράζεται ανησυχία για πιθανή υποκλινική ανταπόκριση του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων στο πλαίσιο της νόσου COVID-19.

ΑΠΌ ΤHN ΔΡ. ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΚΑΝΑΚΆ-GANTENBEIN MD, PhD, FMH (CH), Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας, Διευθύντρια Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής, Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΠΑΙΔΙΑΦΙΕΡΩΜΑ COVID-19 ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΏΔΗΣ ΔΙΑΒΉΤΗΣ: «ΕΙΔΙΚΉ» ΣΧΈΣΗ

Η διεθνής βιβλιογραφία αποτυπώνει την πολλαπλή επίδραση της πανδημίας στον Σακχαρώδη Διαβήτη. Μετά από περίπου δύο χρόνια «συμβίωσης» με τον SARS-CoV2, τα βιβλιογραφικά δεδομένα εμπλουτίζουν διαρκώς τιςγνώσειςμας για τη σχέση τουιού με τον Σακχαρώδη Διαβήτη. Η πανδημίαευθύνεται για την καθυστερημένη διάγνωση του Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 1 σε παιδιά και εφήβους, ενώ η νόσος σχετίζεται με βαρύτερη διαβητική κετοξέωση. Ανησυχία εκφράζεται, επίσης, για το γεγονός ότι ο ιός SARS-CoV2 μπορεί να πυροδοτήσει την αυτοάνοση καταστροφή των ινσουλινοπαραγωγών β κυττάρων του παγκρέατος. Άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, καθώς και παχύσαρκα άτομα, ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για βαριά νόσο COVID-19,κυρίως εξαιτίας τηςινσουλινοαντίστασης, η οποία επιτείνεται από τη νόσο. Ακόμη, η νόσος οδηγεί άτομα με ΣΔ σε υπεργλυκαιμία, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε ενδοθηλιακή βλάβη και αυξημένη γλοιότητα του αίματος, δηλαδή το αίμα γίνεται πιο πυκνό και κολλώδες, θέτοντας έτσι τον ασθενή σε αυξημένο κίνδυνο για θρομβοεμβολικά επεισόδια, και σπανιότερα σε έκπτωση πολλαπλών οργάνων με κατάληξη την πολυοργανική ανεπάρκεια.

■ Η ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΏΝ ΑΣΘΕΝΏΝ Τα επιδημιολογικά δεδομένα του τελευταίου χρόνου της πανδημίας κατέδειξαν ότι, αντίθετα με τους ενήλικες με Σακχαρώδη Διαβήτη, τα παιδιά και οι έφηβοι με Σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 δεν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για βαριά νόσηση από COVID-19. Σύμφωνα μάλιστα με ορισμένες δημοσιεύσεις, το ισχυρό ανοσολογικό τους σύστημα μπορεί να δρα ακόμη και προστατευτικά. Από εθνική καταγραφή περιστατικών νόσου COVID-19 σε ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη στη Γαλλία,φάνηκε ότι νεαροί ασθενείς

με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 έχουν μικρότερη πιθανότητα να νοσήσουν από COVID-19 και έχουν πιο ήπια πορεία από τους ασθενείς με ΣΔ μεγαλύτερης ηλικίας με συνυπάρχουσα παχυσαρκία.Από τη διεθνή βιβλιογραφία, μάλιστα, φαίνεται ότιη παχυσαρκία και η κατάστασηχρόνιας φλεγμονής, με την οποία αυτή συνδέεται,είναι ο κύριος επιβαρυντικός παράγοντας για βαριά έκβαση της νόσου COVID-19,καθώς και η ανεξέλεγκτη υπεργλυκαιμία. Ένας καλά ρυθμισμένος και λεπτόσωμοςασθενής με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 δεν διατρέχει αυξημένο κίνδυνο βαριάς νόσησης. Η σύντομη εμπειρία μας από τη νόσο δείχνει ότι ο ιός SARS-CoV2 μπορεί, όπως και άλλοι ιοί, να πυροδοτήσει την αυτοάνοση καταστροφή των ινσουλινοπαραγωγών β κυττάρων του παγκρέατος και να οδηγήσει γενετικά προδιαθετειμένα άτομα σε εκδήλωση ΣΔ τύπου 1. Οι μελέτες πάντως συνεχίζονται, προκειμένου να αποσαφηνιστεί κατά πόσον ο ιός SARSCoV2 θα οδηγήσει σε στατιστικά αυξημένη συχνότητα ΣΔ τύπου 1, δεδομένου ότι η έναρξη της αυτοάνοσης καταστροφής μπορεί να προηγείται κατά πολλούς μήνες της κλινικής εκδήλωσης του ΣΔ.

■ ΟΙ ΣΥΝΈΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΊΑΣ Παρότι,σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η νόσος COVID-19 δεν φαίνεται να έχει συντελέσει σε αυξημένη επίπτωση ΣΔ τύπου 1, έχει παρατηρηθεί μεγαλύτερος αριθμός πρωτοδιαγνωσθέντων παιδιών και εφήβων με ΣΔ τύπου 1 να διαγιγνώσκονται με βαρύτερη εικόνα διαβητικής κετοξέωσης. Αυτό αποδίδεται στην καθυστερημένη αναζήτηση υπηρεσιών υγείας, εξαιτίας του φόβου έκθεσης στη φάση της πανδημίας. Το παράδοξο, που αφορά διαγνωσμέναμε ΣΔ τύπου 1 νεαρά άτομα είναι ότι, αν και η μείωση της φυσικής δραστηριότητας λόγω του lockdown θα επιδείνωνε τη γλυκαιμική ρύθμιση, η μείωση του σχολικού στρες λόγω του κλεισίματος των σχολείων βελτίωσε τον γλυκαιμικό τους έλεγχο.

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΑΦΙΕΡΩΜΑ ΠΡΏΙΜΗ ΉΒΗ ΚΑΙ ΠΑΝΔΗΜΊΑ

Πώς η πανδημία COVID-19 γίνεται επιταχυντής της έλευσης της εφηβείας, κυρίως στα κορίτσια. Πρώιμη ήβη είναι μία κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου πριν από την ηλικία των 8 ετών στα κορίτσια ή των 9 ετών στα αγόρια. Στα κορίτσια πρώτο σημάδι ήβης είναι η ανάπτυξη του μαζικού αδένα του στήθους, ενώ στα αγόρια η αύξηση του όγκου των όρχεων (άνω των 4ml). Κατά το πρώτο εξάμηνο της πανδημίας, δηλαδή από τον Μάρτιο του 2020 έως τον Σεπτέμβριο του 2020, παρατηρήθηκε στο Ενδοκρινολογικό Τμήμα του Παιδιατρικού Νοσοκομείου BabinoJesuστην Ιταλία σημαντική (κατά 103%) αύξηση των περιστατικών πρώιμης ήβης, συγκρινόμενη με τη συχνότητα του αντίστοιχου εξαμήνου της προηγούμενης χρονιάς. Μία επίσης πρόσφατη μελέτη σε άλλο Παιδιατρικό νοσοκομείο της Ιταλίας απέδειξε τη στατιστικά σημαντική αύξηση των περιστατικών πρώιμης ήβης κεντρικής αιτιολογίας στα κορίτσια, σε σύγκριση με τα δεδομένα της αντίστοιχης χρονικής περιόδου

της τελευταίας πενταετίας, και επιπλέον κατέδειξε μία επιτάχυνση της εξέλιξης της κεντρικής πρώιμης ήβης κατά τη διάρκεια του lockdown. Η σημαντική αυτή αύξηση των περιστατικών πρώιμης ήβης κατά τη διάρκεια του lockdown, καθώς και η σημαντική επιτάχυνση στην εξέλιξη αυτής της κατάστασης, φαίνεται να οφείλονται σε ψυχολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες: Η αύξηση του λιπώδους ιστού και του ΒΜΙ (Δείκτη Μάζας Σώματος) στα κορίτσια, λόγω μείωσης ή και κατάργησης της φυσικής δραστηριότητας αφενός, αλλά και η καταφυγή σε πρόσληψη τροφών υψηλής συγκέντρωσης σε θερμίδες και καθιστικής δραστηριότητας αφετέρου. Η ψυχολογική επιβάρυνση του lockdown και η ριζική αλλαγή της καθημερινότητας του ατόμου. Πολύ πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι η αλλαγή των συνηθειών και το αυξημένο στρες,εξαιτίαςτης αβεβαιότητας,επιδείνωσαν την ψυχική ευεξία των παιδιών. Η υπερβολική χρήση του διαδικτύουφαίνεται να δρα συνεργικά στην εκδήλωση της πρώιμης ήβης κατά τη διάρκεια του lockdown.

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΑΦΙΕΡΩΜΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΈΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΉΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ

Οι «παράλληλες απώλειες»της πανδημίας αφορούν και τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Στην επιστημονική κοινότητα υπάρχει ανησυχία κατά πόσον η λοίμωξη από τον ιό SARS-Co-V2 μπορεί να επηρεάσει τη θυρεοειδική λειτουργία τόσο σε κεντρικό επίπεδο, δηλαδή στο επίπεδο της υπόφυσης, προκαλώντας κεντρικό υποθυρεοειδισμό, όσο και σε περιφερικό επίπεδο, δηλαδή στο επίπεδο του ίδιου του θυρεοειδούς αδένα, προκαλώντας είτε την υπολειτουργία είτε την υπερλειτουργία του. Από τα λίγα μέχρι στιγμής βιβλιογραφικά δεδομένα, που αφορούν κυρίως ενήλικες, προκύπτει ότι η ήπια προς μέτρια λοίμωξη COVID-19 μπορεί να προκαλέσει αρχικά θυρεοτοξίκωση, η οποία διαρκεί λίγους μήνες καιακολουθείται από μία φάση υποθυρεοειδισμού, η οποία μπορεί να διαρκέσει έως τρεις μήνες. Στη συνέχεια ο ασθενής επανέρχεται σε ευθυρεοειδική κατάσταση και δεν χρειάζεται καμία πλέον φαρμακευτική αγωγή. Ακόμη, έχει περιγραφεί εκδήλωση υποξείας θυρεοειδίτιδας, με πόνο στην τραχηλική χώρα κατά τη διάρκεια της λοίμωξης COVID-19, ενώ σπανιότερα έχει περιγραφεί εμφάνιση της νόσου Grave’s (αυτοάνοσος υπερθυρεοειδισμός). Στους ασθενείς με βαριά νόσοCOVID-19 παρατηρείται το γνωστό φαινόμενο της «LowT3 sicksyndrome», που αποτελεί και αρνητικό προγνωστικό παράγοντα για την έκβαση της νόσου.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΈΣ ΤΟΥ ΆΞΟΝΑ ΥΠΟΘΑΛΆΜΟΥ-ΥΠΌΦΥΣΗΣΕΠΙΝΕΦΡΙΔΊΩΝ Αφορούν την πορεία αλλά και την έκβαση της νόσου COVID-19.

Η θεραπεία με γλυκοκορτικοειδή, εφαρμόζεται σήμερα ευρέως στους ασθενείς που νοσούν από τη νόσο COVID-19 Πάντως, ένα ποσοστό ασθενών παρουσιάζουν ήδη ανεπαρκή ανταπόκριση του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων κατά την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο, προτού λάβουν οποιαδήποτε θεραπευτική αγωγή, γεγονός που πιθανόν να υποδηλώνει μία υποκλινική επινεφριδιακή ανεπάρκεια, η οποία μπορεί να έχει δυσμενή επίδραση στην περαιτέρω έκβαση της νόσησής τους.

ΠΑΙΔΙΠΡΟΛΗΨΗ ΣΧΟΛΕΊΟ ΞΑΝΆ!

ΕΠΙΣΤΡΈΦΩ ΚΑΙ ΠΡΟΣΈΧΩ

Στην εποχή COVID-19 η επάνοδος στα σχολεία απαιτεί προφύλαξη των παιδιών και εγρήγορση από γονείς και εκπαιδευτικούς.

έτος, περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά,τα παιδιά ανυπομονούν να βρεθούν στο σχολείο. Η διακοπή,λόγω της πανδημίας,της διά ζώσης εκπαίδευσης, των σωματικών δραστηριοτήτων και κάθε είδους ευκαιρίας κοινωνικοποίησης είχε σοβαρές συνέπειες στη συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικόνα εξασφαλίσουμε όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις, ώστε να διασφαλιστεί η φυσιολογική διαδικασία ανάπτυξης των παιδιών. Το μεγάλο διάστημα της πανδημίας μάς έχει ήδη διδάξει αρκετά για την αξία τήρησης των αποστάσεων και των κανόνων ατομικής υγιεινής, αλλά και για τη χρήση μάσκας.

■ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΊΟ ΜΕ ΑΣΦΆΛΕΙΑ Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να εκπαιδεύουν συστηματικά τα παιδιά στην τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής, και συγκεκριμένα: • Τακτικό και επιμελές πλύσιμο των χεριών με υγρό σαπούνι και νερό, για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα όταν αυτά είναι εμφανώς λερωμένα, και οπωσδήποτε πριν από τη λήψη τροφής και υγρών, μετά την επίσκεψη στην τουαλέτα και μετά από πιθανή επαφή με εκκρίσεις ή άλλα σωματικά υγρά.

ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΥΑΝΘΙΑ ΜΠΟΤΣΑ MD, PHD Παιδίατρο - Λοιμωξιολόγο, Επιμελήτρια A' στην Α΄ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

• Συχνή υγιεινή των χεριών με χρήση αλκοολούχου αντισηπτικού διαλύματος πριν από κάθε είσοδο και έξοδο των παιδιών από την αίθουσα, πριν και μετά τη χρήση εξοπλισμού, όπως πληκτρολόγιο υπολογιστή, ειδικά σε περίπτωση που αυτός είναι κοινόχρηστος. • Σε βήχα ή φτέρνισμα, κάλυψη της μύτης και του στόματος με χαρτομάντιλο ή με τον αγκώνα, απόρριψη του χρησιμοποιημένου χαρτομάντιλου στους κάδους απορριμμάτων και επιμελές πλύσιμο των χεριών. • Αποφυγή επαφής χεριών με τα μάτια, τη μύτη και το στόμα, για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης. • Αποφυγή κοινής χρήσης των μολυβιών, των στυλό, των μαρκαδόρων και άλλων προσωπικών αντικειμένων ή σκευών. • Συνεχής επίδειξη της σωστής χρήσης της μάσκας, ώστε να καλύπτει μύτη και στόμα. • Αποφυγή στενής επαφής του παιδιού με οποιοδήποτε άτομο εμφανίζει συμπτώματα από το αναπνευστικό ή και το γαστρεντερικό. • Συστηματικοί προσυμπτωματικοίέλεγχοι των παιδιών με selftest, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ.

■ ΠΡΟΣΟΧΉ ΣΤΑ ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ Κάθε παιδί που εμφανίζει συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού ή και γαστρεντερικού (πυρετό, καταρροή, πονοκέφαλο, βήχα, πονόλαιμο, εμέτους, διάρροιες, δυσκολία στην αναπνοή, μυαλγίες, ξαφνική απώλεια γεύσης ή όσφρησης) θα πρέπει να παραμένει στο σπίτι και οι γονείς του να επικοινωνούν με

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΠΡΟΛΗΨΗ τον παιδίατρό του για οδηγίες σχετικά με τον εργαστηριακό έλεγχο, για τον αποκλεισμό της νόσου Covid-19. Σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος, ο ασθενής απομονώνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ. Εξαιρετικά σημαντικό είναι επίσης οι γονείς να αναφέρουν στον παιδίατρο τυχόν επαφή του παιδιού με θετικό κρούσμα για τη νόσο COVID-19, ώστε να λάβουν σαφείς οδηγίες για τον περιορισμό διασποράς της νόσου. Σε περίπτωση που ένα παιδί εμφανίσει οποιοδήποτε σύμπτωμα κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο σχολείο, θα πρέπει να απομονώνεται και να ενημερώνονται άμεσα οι γονείς, για να λάβει την απαραίτητη ιατρική φροντίδα.

■ ΤΑ ΟΦΈΛΗ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΎ • Ένα από τα σημαντικότερα όπλα που διαθέτουμε σήμερα στη φαρέτρα μας ενάντια στην πανδημία αποτελεί ο εμβολιασμός έναντι της νόσου COVID-19. Ο εμβολιασμός όλων των μελών της οικογένειας μειώνει την πιθανότητα ενδοοικογενειακής διασποράς και περιορίζει θεαματικά τη νοσηρότητα και τη θνητότητα της νόσου. Τα εμβόλια mRNA είναι ασφαλή, αποτελεσματικά και μέχρι σήμερα έχουν λάβει έγκριση για άτομα >12 ετών. • Εκτός από τον εμβολιασμό κατά της COVID-19, τα παιδιά πρέπει να είναι πλήρως εμβολιασμένα και με τα υπόλοιπα εμβόλια, σύμφωνα με το εθνικό εμβολιαστικό πρό-

γραμμα της χώρας, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα νόσησης από λοιμώδη νοσήματα, που προλαμβάνονται με τους εμβολιασμούς. • Είναι πολύ σημαντικό κατά τη διάρκεια της πανδημίας να αποφύγουμε –στο μέτρο του δυνατού–την επίσκεψη και την παραμονή μας σε νοσηλευτικά ιδρύματα. • Απαραίτητα είναι και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από το σχολείο, τα οποία αφορούν τον συστηματικό και επαρκή αερισμό όλων των χώρων του σχολείου, τον επιμελή καθαρισμό όλων των κοινόχρηστων επιφανειών (π.χ. πόμολα, χερούλια, κουπαστή από σκάλες ή κιγκλίδωμα, βρύσες, πληκτρολόγια υπολογιστών κοινής χρήσης, διακόπτες, τηλέφωνα κ.λπ.), καθώς και των χώρων της τουαλέτας, την αποφυγή συνωστισμού κατά την προσέλευση και την αποχώρηση των μαθητών, τις αίθουσες διδασκαλίας και τους εξωτερικούς χώρους διαλειμμάτων. Συμπερασματικά, η παραμονή των παιδιών στο φυσικό τους περιβάλλον, που δεν είναι άλλο από το σχολείο, αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα και μπορούμε να το πετύχουμε με απλές παρεμβάσεις, όπως η τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής (υγιεινή χεριών, χρήση μάσκας, τήρηση αποστάσεων, απομόνωση των νοσούντων), η θωράκιση όλης της οικογένειας με τον εμβολιασμό της έναντι της COVID-19, η σωστή οργάνωση των σχολείων και η εφαρμογή πρωτοκόλλων διαχείρισης ύποπτων ή επιβεβαιωμένων κρουσμάτων COVID-19.

Μαζί και μετά την εγκυμοσύνη!

Τα βραβευμένα Συμπληρώματα Διατροφής Pregnacare®, της βρετανικής εταιρείας VITABIOTICS, εδώ και 30 χρόνια, υποστηρίζουν διατροφικά μητέρα και μωρό, εξασφαλίζοντας θρεπτικό μητρικό γάλα και συμβάλλοντας στη γρήγορη ανάκτηση των δυνάμεων της νέας μητέρας μετά τον τοκετό. Pregnacare Breast Feeding Προσφέρει μέγιστη υποστήριξη στις εξειδικευμένες διατροφικές ανάγκες της μητέρας που θηλάζει εξασφαλίζοντας θρεπτικό μητρικό γάλα. Περιέχει πολυβιταμινούχα δισκία και κάψουλες Ωμέγα-3 λιπαρών οξέων για την αποκατάσταση των επιπέδων των θρεπτικών συστατικών της μητέρας μετά τον τοκετό και τη φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου και των οφθαλμών του θηλάζοντος βρέφους.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Pregnacare New Mum

Wellbaby Vit D Drops Περιέχει Βιταμίνη D διαλυμένη σε φυσική βάση από ελαιόλαδο, στην ιδανική μορφή της D3 (χοληκαλσιφερόλη) που είναι η πιο δραστική μορφή της βιταμίνης D και αυτή που παράγει ο ίδιος ο οργανισμός. Συμβάλλει στη φυσιολογική απορρόφηση του ασβεστίου, εξασφαλίζοντας την υγιή ανάπτυξη των οστών στα παιδιά και ενισχύει το ανοσοποιητικό τους. Κατάλληλο για βρέφη και παιδιά έως 4 ετών.

Britains No.1 Supplements

Queen’s Award 2018

THE QUEEN’S AWARDS FOR ENTERPRISE: INNOVATION 2018

ΝΕΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ

PRISUM HELLAS Α.Ε. Τα Συμπληρώματα Διατροφής δεν υποκαθιστούν μια ισορροπημένη και ποικίλη διατροφή. Το προϊόν αυτό δεν προορίζεται για την πρόληψη, αγωγή ή θεραπεία ανθρώπινης νόσου. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό θεραπευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας. Αρ. Γνωστοποίησης ΕΟΦ: 50395/11.05.20 (Breast-feeding), 102417/09.10.20 (new mum), 50387/11.05.20 (wellbaby). Ο αριθμός γνωστοποίησης στον ΕΟΦ δεν επέχει θέση άδειας κυκλοφορίας από τον ΕΟΦ.

Λαμψάκου 11, Τ.Κ. 11528, Αθήνα T 2107755755, F 2107711404 E office@prisum.gr

w w w . v i t a b i o t i c s . g r

Adv_Pregna_04FL_21x28_04.21

Περιέχει μοναδικό συνδυασμό βασικών θρεπτικών συστατικών όπως σίδηρο και βιταμίνες για την παραγωγή ενέργειας, τη μείωση της κούρασης της νέας μητέρας, την ενίσχυση του ανοσοποιητικού της και τη διατήρηση της καλή υγείας των οστών της. Περιέχει και εξειδικευμένα θρεπτικά συστατικά όπως η βιοτίνη και το θαλάσσιο κολλαγόνο για τη φροντίδα των μαλλιών, των νυχιών και του δέρματος της νέας μαμάς.

ΠΑΝΔΗΜΊΑ ΚΑΙ ΚΑΘΙΣΤΙΚΉ ΖΩΉ

ΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΌ ΚΌΣΤΟΣ

Ο ψυχολογικός αντίκτυπος και οι επιπτώσεις της νέας καθιστικής, λόγω Covid,ρουτίνας στα παιδιά είναι σημαντικός για την ανάπτυξή τους. Αντιμετωπίστε τις συνέπειες με… κίνηση.

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

δώ και περίπου δύο χρόνια βιώνουμε παγκοσμίως την πρωτοφανή εξάπλωση του ιού SARS-CoV-2. Ενός ιού ο οποίος, πέραν του ιικού φορτίου που φέρει και μεταδίδει, έχει και πολλές άλλες επιπτώσεις στην κοινωνία και στα μέλη της. Τα παιδιά ήταν και είναι αποδέκτες των επιπτώσεων του κορωνοϊού, κυρίως σε ψυχοκοινωνικό επίπεδο. Η σωματική απόσταση, που επέβαλε ο ιός, δημιούργησε και συναισθηματική απόσταση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την απορρύθμιση της ψυχικής ισορροπίας και την επικράτηση αρνητικών συναισθημάτων. Παιδιά κάθε ηλικίας βίωσαν, ανάλογα με το αναπτυξιακό τους στάδιο και τις συνθήκες διαβίωσής τους, συναισθήματα άγχους, θλίψης,αβεβαιότητας, απογοήτευσης, ανίας, μοναξιάς, απόσυρσης, θυμού, φόβου. Τα αρνητικά αυτά συναισθήματα διογκώθηκαν κατά την περίοδο της καραντίνας, από την έλλειψη οργανωμένου πλαισίου, καθώς τα σχολεία,τα φροντιστήρια, οι αθλητικές εγκαταστάσεις ήταν κλειστά. Τα παιδιά έχουν ανάγκη την ύπαρξη μιας δομημένης καθημερινότητας, ώστε να νιώθουν πιο ασφαλή και να διατηρούν το αίσθημα ταυτότητας/ προσδιορισμού.Επιπλέον, η ύπαρξη ρουτίνας ωφελεί την υγιή συναισθηματική τους ανάπτυξη. Η απορρύθμιση, που έφερε στις ζωές μας η πανδημία, συνετέλεσε στην παρατεταμένη διαμονή στο σπίτι,με αποτέλεσμα να ενισχυθούν καθιστικού τύπου συμπεριφορές. Η χρήση οθονών κυριάρχησε την περίοδο της πανδημίας, καθώς ήταν το μέσο επικοινωνίας, διδασκαλίας και διασκέδασης. Έφτασε όμως και το σημείο της κατάχρησης. Οι περισσότεροι γονείς ήρθατε αντιμέτωποι με την εικόνα των παιδιών σας να είναι μπροστά από μία οθόνη για πολλές ώρες και εσείς να βρίσκεστε σε απόγνωση για το πώς θα τους την αποσπάσετε. Αναφωνήσατε ουκ ολίγες φορές «άσε το κινητό», «κλείσε τον υπολογιστή», «πόσες άλλες ταινίες/σειρές θα δεις;»,γεγονός που δημιούργησε πολλές εντάσεις μεταξύ σας.

ΑΠΌ ΤΗ ΒΆΣΙΑ ΧΙΏΤΗ BA, MSc, Ψυχολόγο Υγείας, Διαβητολογικό Τμήμα, Νοσοκομείο «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Η εκτεταμένη χρήση οθονών και η απουσία προγράμματος συνετέλεσαν στο να διαταραχθούν τα ωράρια του ύπνου. Πολλά παιδιά δημιούργησαν ακανόνιστα ωράρια, με αποτέλεσμα να παρεκκλίνουναπό τα γεύματακαι να αυξάνονται τα τσιμπολογήματα.Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τη μείωση της φυσικής δραστηριότητας, είχαν ως συνέπεια την αύξηση του σωματικού βάρους, την επιδείνωση του άγχους, αλλά ακόμη και αλλαγές στην πνευματική απόδοση. Για πολλά παιδιά η αυτοφροντίδα έχασε το νόημά της. Άλλαπαλινδρόμησαν σε στάδια ανάπτυξης που είχαν ήδη κατακτήσει.

■ ΑΚΟΎΣΤΕ ΤΟ ΠΑΙΔΊ ΣΑΣ! Είναι πολύ σημαντικό να αφουγκραστείτε τα παιδιά σας, να μιλήσετε μαζί τους για το πώς νιώθουν και να τα αφήσετε να επιστρέψουν σταδιακά στη ρουτίνα τους, μιας και κάθε παιδί θέλει τον χρόνο του.Στην περίπτωση που κάποια σημάδια, όπως η αλλαγή στη συμπεριφορά, οι συχνές,μη προερχόμενες από παθολογικούς λόγους σωματικές ενοχλήσεις (πονοκέφαλοι, πόνος στο στομάχι, δερματικά συμπτώματα), η αποφυγή δραστηριοτήτων και κοινωνικοποίησης, που πριν όμως ήταν κατεκτημένες, επιμένουν και βλέπετε το παιδί σας να δυσφορεί, είναι δόκιμο να τα αξιολογήσετε και να τα συζητήσετε με τους ειδικούς. Η πανδημία προκάλεσε στα παιδιά ένα σοκ, τα αποτελέσματα του οποίου μπορεί να δημιουργήσουν μελλοντικά στον ψυχισμό τουςτο λεγόμενο μετατραυματικό στρες.

■ Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΉ ΔΡΆΣΗ ΤΗΣ ΆΘΛΗΣΗΣ Η βιβλιογραφία υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα της φυσικής δραστηριότητας στη μείωση και στην προφύλαξη από αγχώδεις διαταραχές που μπορεί να προκύψουν από τα αρνητικά συναισθήματα και τις συμπεριφορές που προαναφέρθηκαν.Η σωματική άσκηση και ο αθλητισμός προσφέρουν πληθώρα από οφέλη στα παιδιά κάθε ηλικίας: την κοινωνικοποίηση, τη συνεργασία, το μοίρασμα, τον σεβασμό… Μέσω του αθλητισμού, τα παιδιά χτίζουν την αυτοπεποίθησή τους,μαθαίνουν να διαχειρίζο-

νται το άγχος τους, να επιλύουν προβλήματα, ναενδυναμώνουν λειτουργίες του μυαλού τους, αλλά και να ενισχύουν τον καλύτερο συντονισμό των κινήσεών τους. Η άθληση βελτιώνει, εκτός από τη σωματική ευεξία,την ποιότητα του ύπνου, αλλά και προφυλάσσει τους νέους από την παχυσαρκία, όπως και από άλλα προβλήματα υγείας. Η πανδημία απομάκρυνε τα παιδιά από την άθληση και την κοινωνική συναναστροφή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα και τώρα, που ξανάνοιξαν τα γυμναστήρια και τα σχολεία, να παρατηρούνται σε παιδιά αισθήματα ντροπής, ανασφάλειας, ακόμη και φόβου ως προς τις ικανότητές τους στο οργανωμένο παιχνίδι. Ακόμη και τώρα, που έχει ανοιχθεί ο δρόμος προς την κανονικότητα, το αόρατο πέπλο του φόβου, της ανησυχίας και της ανασφάλειας έχει μείνει, τροφοδοτούμενο πολύ συχνά και από τους γονείς. Η διαχείριση αυτής της νέας πραγματικότητας δεν είναι εύκολη υπόθεση και σίγουρα στο μέλλον θα δούμε πιο ζωηρά το αποτύπωμα της πανδημίας στα παιδιά. Γνωρίζοντας όμως ότι κάποιες δράσεις μάς βοηθούν, καλό είναι να τις συμπεριλάβουμε στον τρόπο ζωής μας. Η άσκηση έχειπολλά και αποδεδειγμένα οφέλη στην ψυχική και στη σωματική υγεία. Οι γονείς είναι καλό να ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να αθληθούν, μιλήστε τους με αγάπη για τα οφέλη, αποφύγετε την επιβολή και την ελεγκτικότητα. Ρωτήστε τους τι άθλημα ή δραστηριότητα θα ήθελαν να ακολουθήσουν. Γίνετε το καλό παράδειγμα, με το να βρείτε κι εσείς χρόνο για άθληση. Θα ωφεληθείτε οικογενειακώς!

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΆ ΚΑΙ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΊΑ

ΜΕΤΡΏΝΤΑΣ ΤΙΣ «ΠΑΡΆΠΛΕΥΡΕΣ ΑΠΏΛΕΙΕΣ»

Στο σώμα, την ψυχή και τον νου των παιδιών αποτυπώνονται οι συνέπειες της πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης.

πανδημία του κορωνοϊού SARSCoV-2 και η εφαρμογή των σχετικών περιοριστικών μέτρων αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν κατάσταση κρίσης, με πιθανές συνέπειες στα παιδιά και στις οικογένειές τους.Οιτομείς που απασχόλησαν την επιστημονική κοινότητα σχετικά με τις επιδράσεις της κρίσης στα παιδιά και στους εφήβους θα μπορούσαν συνοπτικά να περιγραφούν ως εξής: • Σκέψεις, συναισθήματα και ανησυχίες, όπως φόβοι, ανασφάλεια και στρες σχετικά με τη λοίμωξη και τη νόσηση στην οικογένεια, καθώς και φόβος για τις οικονομικές επιπτώσεις, λόγω π.χ. απώλειας της εργασίας των γονέων. • Η συμμόρφωση στις ειδικές συνθήκες της καραντίνας, όπως η χρήση μάσκας, αντισηπτικών κτλ.

• Οι αλλαγές στην καθημερινή ρουτίνα, όπως στον ύπνο, στην άσκηση, στη χρήση οθόνης και διαδικτύου. • Οι αλλαγές στην κοινωνικοποίηση, στο πλαίσιο της απώλειας του σχολείου, των φίλων και των δραστηριοτήτων. • Οι πιθανές επιδράσεις στη μάθηση, στο πλαίσιο της τηλε-εκπαίδευσης. • Οι επιδράσεις που αφορούν τους γονείς τους ίδιους, ως άτομα,και συνεπώς επηρεάζουν και τις γονεϊκές τους δεξιότητες. • Καταλαβαίνει κανείς ότι πολλοί από τους παραπάνω παράγοντες μπορεί να αλληλεπιδρούν, επηρεάζοντας τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά των παιδιών, τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά τους, αλλά και τη λειτουργία της οικογένειας.

ΑΠΌ ΤΗ ΝΕΝΗ ΠΕΡΒΑΝΙΔΟΥ Αναπλ. Καθηγήτρια Αναπτυξιακής & Συμπεριφορικής Παιδιατρικής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Υπεύθυνη Μονάδας Αναπτυξιακής & Συμπεριφορικής Παιδιατρικής Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ», και Πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Αναπτυξιακών Παιδιάτρων

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ σοχής -Υπερκινητικότητας και Μαθησιακές Δυσκολίες παρατηρήθηκαν σημαντικές αλλαγές στις ώρες ύπνου και στη χρήση ψηφιακών μέσων. Για κάποια παιδιάμε μαθησιακές, κοινωνικές και άλλες δυσκολίες, η προσωρινή απώλεια του σχολείου μπορεί να ήταν ανακουφιστική, γιατί μειώθηκε το στρες που σχετίζεται με το σχολείο, ωστόσο οι απώτερες συνέπειες δεν είναι ακόμη γνωστές. Η απώλεια του παιδικού σταθμού για τα πρωτοδιάγνωστα παιδιά με νευροαναπτυξιακές δυσκολίες αποτέλεσε εμπόδιο στον σχεδιασμό των παρεμβάσεων.

■ Η «ΑΠΏΛΕΙΑ» ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΊΟΥ ΚΑΙ Η ΨΗΦΙΑΚΉ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ

■ Η ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ Από τα δεδομένα του πρώτου κύματος της πανδημίας και του πρώτων περιοριστικών μέτρωναπαγόρευσης της κυκλοφορίας (lockdown) στη Ελλάδα φαίνονται τα εξής: Αν και στον γενικό πληθυσμό των παιδιών και των εφήβων δεν διαπιστώθηκαν ιδιαίτερες ανησυχίες ή φόβοι σχετικά με την πανδημία, ωστόσο σε παιδιά με χρόνιες καταστάσεις ή νοσήματα παρατηρήθηκε επίπτωση στον τομέα αυτόν. Τα περισσότερα παιδιά συμμορφώθηκαν καλά στη χρήση μάσκας και στα σχετικά μέτρα πρόληψης, ακόμη και στις μικρές ηλικίες. Σχετικά με τις καθημερινές συμπεριφορές, διαπιστώθηκαν αλλαγές στον ύπνο (ώρες ύπνου) και στη χρήση οθόνης και ψηφιακών μέσων. Ειδικότερα, κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, σε μελέτη παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 τα οποία παρακολουθούνται στην Α΄ Παιδιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», παρατηρήθηκε σημαντική συναισθηματική επιδείνωση, στρες και ανησυχίες, καθώς και αλλαγές στον ύπνο, στον χρόνο τηλεθέασης και στη σωματική δραστηριότητα την περίοδο της «απαγόρευσης κυκλοφορίας-lockdown», συγκριτικά με το διάστημα πριν από την κρίση. Ομοίως, σε ομάδα παιδιών με Διαταραχή Ελλειμματικής Προ-

Το κλείσιμο των σχολείων και η παρατεταμένη τηλε-εκπαίδευση στο πλαίσιο των περιοριστικών μέτρων αποτέλεσε μια κατάσταση με άγνωστες έως τώρα συνέπειες στη μάθηση και στην κοινωνικοποίηση των παιδιών. Η διά ζώσης εκπαίδευση στη σχολική τάξη, η προσαρμογή στους κοινωνικούς κανόνες του σχολείου, το κοινωνικό κίνητρο και η μίμηση παίζουν σημαντικό ρόλο στην ίδια τη διαδικασία της μάθησης, αλλά και στην ανάπτυξη των

ΧΡΉΣΙΜΑ ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΊΣ, ΕΛΕΎΘΕΡΑ ΓΙΑ ΧΡΉΣΗ: «Θετική Γονεϊκότητα (PositiveParenting)» Διαδικτυακά Σεμινάρια (Webinar) για γονείς από το Ίδρυμα Ωνάση, υπό την αιγίδα της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, ειδικότερα το 3οWebinar με τίτλο «Θετικοί Γονείς εν μέσω πανδημίας»: www.onassis.org/el/whats-on/ webinar-positive-parenting-during-crucialearly-years ΕΓΧΕΙΡΊΔΙΟ ΤΟΥ ΠΑΓΚΌΣΜΙΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΎ ΥΓΕΊΑΣ (WORLDHEALTHORGANIZATION, WHO): «Κάνοντας ό,τι έχει σημασία σε περιόδους στρες, Doingwhatmattersintimesofstress» ελληνική μετάφραση διαθέσιμη στο: www.who.int/publications/i/ item/9789240003927

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ κοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών. Επιπρόσθετα, η σχολική τάξη προσφέρει μεγαλύτερο κίνητρο, πλουσιότερα ερεθίσματα και χαρά από την αλληλεπίδραση των μαθητών. Η προσχολική και η πρώτη σχολική περίοδος είναι ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς τα παιδιά ξεκινούν τότε να εκτίθενται σε ένα οργανωμένο περιβάλλον, διαφορετικό από του σπιτιού τους, με νέους κοινωνικούς κανόνες. Οι πρώτες μελέτες σε παιδιά, παγκοσμίως, στην αρχή του Δημοτικού έδειξαν καθυστέρηση στην κατάκτηση της ανάγνωσης και γενικά έλλειψη κατάκτησης των μαθησιακών δεξιοτήτων που αναλογούν στην ηλικία αυτή, ειδικότερα σε ευάλωτες ομάδες μαθητών. Η εφηβεία είναι επίσης σημαντική αναπτυξιακή περίοδος, κατά την οποία οι επιδράσεις από το περιβάλλον και τους συνομηλίκους φαίνεται να είναι πολύ ισχυρές, μεγαλύτερες συχνά και από αυτές της οικογένειας.Δεν γνωρίζουμε τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της πανδημίας στους αναπτυξιακούς αυτούς τομείς.

■ ΤΡΌΠΟΣ ΖΩΉΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΈΣ Στη χώρα μας, όπως και παγκοσμίως, η πανδημία συνδέθηκε με την αύξηση της χρήσης ψηφιακών μέσων από τα παιδιά και τους εφήβους, και ειδικότερα με την αύξηση της έκθεσης στην οθόνη και της χρήσης ψηφιακών μέσων και μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αρκετέ ς μελέτες έδειξαν αύξηση στα προβλήματα ύπνου, επιπτώσεις στη σωματική άσκηση και αλλαγές στηδιατροφή και στις καθιστικές συνήθειες, με συνέπειες την αύξηση του σωματικού βάρους στα παιδιά και στους εφήβους. Με τους εμβολιασμούς, τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων και το άνοιγμα των σχολείων, πολλές από τις παραμέτρους που επηρέασαν τη ζωή των παιδιών έχουν εκλείψει. Οι ακριβείς συνέπειες και ο ρόλος που έπαιξε η κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού στην ανάπτυξη των παιδιών θα φανούν στο μέλλον.

ΠΑΙΔΙΑΝΑΠΤΥΞΗ hGH

ΨΗΛΏΝΕΙ ΓΕΡΆ ΠΑΙΔΙΆ

Η συνθετική ανθρώπινη αυξητική ορμόνη (hGH), «πιστό αντίγραφο» της αυξητικής ορμόνης, αλλάζει ριζικά την εξέλιξη πολλών παιδιών με διαταραχές αύξησης.

εξωγενώς χορηγούμενη αυξητική ορμόνη είναι μια συνθετική ανθρώπινη αυξητική ορμόνη (hGH), που παράγεται με την τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA. Οι δύο κύριες χρήσεις της hGH αφορούν τη θεραπεία ανεπάρκειας αυξητικής ορμόνης σε παιδιά (GHD) και σε κορίτσια με σύνδρομο Turner (TS). Επίσης, στη χώρα μας, όπως και σε πολλά άλλα κράτη, η hGH χορηγείται σε παιδιά με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και σύνδρομο Prader-Willi, καθώς και σε παιδιά τα οποία έχουν γεννηθεί με χαμηλό βάρος για τη διάρκεια κύησης (SGA). Η hGH είναι πανομοιότυπη με την αυξητική ορμόνη, που παράγεται από την υπόφυση, και διεγείρει την κυτταρική διαίρεση στους αυξητικούς χόνδρους των μακρών οστών. Επιπλέον, δρα και σε άλλα όργανα, που τη χρειάζονται για την ανάπτυξη και τη λειτουργία τους.

■ ΟΡΘΉ ΧΡΉΣΗ ΚΑΙ ΧΟΡΉΓΗΣΗ Η hGH διασπάται από το πεπτικό σύστημα και συνεπώς δεν μπορεί να χορηγηθεί από το στόμα. Απαιτείται να χορηγηθεί με υποδόριες ενέσεις καθημερινά, το βράδυ λίγο πριν από την κατάκλιση. Η δοσολογία και το ακριβές πρόγραμμα χορήγησης της θεραπείας, η οποία διαρκεί αρκετά χρόνια, βασίζονται στην εξατομικευμένη εκτίμηση του κάθε ασθενούς, ενώ η έναρξη του θεραπευτικού προγράμματος εναπόκειται αποκλειστικά στην κρίση εξειδι-

κευμένων παιδοενδοκρινολογικών μονάδων του Συστήματος Υγείας ή από εξειδικευμένους παιδοενδοκρινολόγους στον ιδιωτικό τομέα. Ο τρόπος, η καθημερινή μακροχρόνια χορήγηση, η πολυπλοκότητα των θεραπευτικών σχημάτων, η ηλικία των ασθενών, η ατομική και οικογενειακή κατάσταση, καθώς και η κατανόηση της θεραπείας, αποτελούν κύριους παράγοντες για τη συμμόρφωση ή μη των μικρών ασθενών στη θεραπεία. Η ανεπαρκής συμμόρφωση έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του τελικού αναστήματος (ΤΑ) κατά τη λήξη της θεραπείας. Μελέτες έδειξαν πως το 15% με 20% των ασθενών δεν είχαν πλήρη συμμόρφωση στην αγωγή και η συχνή παράλειψη των δόσεων είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης (ΕΡΑ) και χαμηλότερο τελικό ανάστημα (ΤΑ). Επίσης, σύμφωνα με μελέτες, η μη συμμόρφωση στη θεραπεία με hGH μπορεί να αυξήσει το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης. Στη χώρα μας, η συμβουλευτική του ειδικού παιδοενδοκρινολόγου, η διαθεσιμότητα συσκευών χορήγησης hGH, που μας επιτρέπουν την παρακολούθηση της σωστής χορήγησης των δόσεων στους μικρούς ασθενείς, καθώς και οι ηλεκτρονικές εφαρμογές/συστήματα καταγραφής, μας βοηθούν να παρακολουθούμε με αξιοπιστία τη συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία τους.Είναι σημαντικό ο ειδικός γιατρός, ο γονιός και το παιδί, ως ομάδα, να συνεργάζονται, ώστε η συμμόρφωση του παιδιού στη θεραπεία να οδηγήσει στο επιθυμητό τελικό ανάστημα.

ΑΠΌ ΤΗ ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΚΑΝΑΚΆ-GANTENBEIN MD, PhD, FMH (CH), Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας, Διευθύντρια Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής, Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

ΠΑΙΔΙΑΓΟΡΑ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ D ΤΗΣ QUEST: ΔΥΝΑΜΗ ΣΕ ΟΣΤΑ ΚΑΙ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ Τα συμπληρώματα βιταμίνης D της Quest περιέχουν φαρμακευτικής ποιότητας βιταμίνη D στη δραστική μορφή της D3 (χοληκαλσιφερόλη). Μελέτες για τη βιταμίνη D έχουν δείξει ότι παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, στη μείωση του κινδύνου λοιμώξεων και στην εμφάνιση ελαφρύτερων συμπτωμάτων στην περίπτωση λοίμωξης. Η βιταμίνη D συμβάλλει επιπλέον στην υγεία των οστών, των δοντιών, των μυών, της καρδιάς, του θυρεοειδούς αδένα και του νευρικού συστήματος.

Η Quest διαθέτει τα VitaminD 2500 και ForteD 4000 που αποδίδουν ανά ταμπλέτα 2500i.u. και 4000i.u.βιταμίνης D3αντίστοιχα. Διατίθενται σε συσκευασίες με 60 και 120 ταμπλέτες. Δεν περιέχουν γλουτένη και λακτόζη. DouniHealthProductsAE – αποκλειστικός αντιπρόσωπος της QuestVitaminsστην Ελλάδα Τηλ: 210 9941451 Site: www.douni.gr Facebook: QuestGreece Instagram: questvitamins_ greece

Η ΛΟΥΞ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ Η Λουξ στηρίζει τον αγώνα για την πρόληψη και την αντιμετώπισητης παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης, μέσω της διάδοσης των μηνυμάτων της καμπάνιας «ΕΝΑ στα ΠΕΝΤΕ» του Συμβουλίου της Ευρώπης για τον τερματισμό της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης. Υποστηρίζει, ακόμη, το διαρκές και ουσιαστικό έργοτης βουλευτή Έλενας Ράπτη για την προστασία των παιδιών. Στόχος της καμπάνιας είναι η ενδυνάμωση των παιδιών, ώστε αυτά να προστατεύουν τον εαυτό τους από τη σεξουαλική θυματοποίηση και τη βία, μαθαίνοντας και αναπαράγοντας στη συμπεριφορά τους απλούς κανόνες αυτοπροστασίας. Μέσα από τα ενημερωτικά εργαλεία της καμπάνιας «ΕΝΑ στα ΠΕΝΤΕ» παρέχεται ενημέρωση γονέων, πρόσβαση σε γραμμή βοήθειας, εκπαιδευτικό υλικό, συνεργασία με αρμόδιους φορείς και οργανισμούς εξειδικευμένους στην προστασία του παιδιού και των δικαιωμάτων του. Στόχος είναι να μη χαθεί κανένα άλλο παιδικό χαμόγελο.

Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ: www.loux.gr/index.php/ena-sta-pente

ΠΑΙΔΙΑΓΟΡΑ ΣΥΝΕΧΙΣΕ ΝΑ ΤΟ ΖΕΙΣ. ΣΕ ΚΑΛΥΠΤΟΥΜΕ Μικροί και μεγάλοι συχνά, ή λιγότερο συχνά, πέφτουμε «θύματα» της απροσεξίας μας: κοψίματα και γδαρσίματα, ακόμη και τα πιο μικρά, μπορεί να διαταράξουν την ημέρα μας και να μας αποσυντονίσουν. Μας διακόπτουν από το παιχνίδι ή την άθληση, την κηπουρική ή η μαγειρική μας. Και το τελευταίο που θέλουμε είναι να χαλάσει η διάθεσή μας πάνω που «το ζούμε!». Όμως, μια απλή πληγή μπορεί να εξελι-

χθεί ακόμη και σε μόλυνση,και συνεπώς να μας ταλαιπωρήσει πολύ περισσότερο από όσο φανταζόμασταν. Γι’ αυτό καλυπτόμαστε: Σε μια εποχή που έχει μεγαλύτερη σημασία από ποτέ να συνεχίζουμε ανενόχλητοι τις δραστηριότητες που απολαμβάνουμε, η μάρκα Hansaplast φροντίζει και προστατεύει τις πληγές και τις στιγμές μας με την υπόσχεση: «Συνέχισε να το ζεις. Σε καλύπτουμε».

KIDSRADIO.COM: ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΙΤΕ ΜΕ ΕΝΑ ΚΛΙΚ! To kidsradio.com, το πρώτο διαδικτυακό παιδικό ραδιόφωνο, που εκπέμπει και στους 88.6 στα FM, συντροφεύει τα παιδιά όλη μέρα κάθε μέρα με παιδικά τραγούδια και παραμύθια. Φήμες λένε ότι και οι γονείς ακούν φανατικά τα πιο κεφάτα παιδικά τραγούδια, τα κλασικά και σύγχρονα ελληνικά και ξένα παραμύθια, σε νέες αφηγήσεις, από οικείες ραδιοφωνικές φωνές των σταθμών της Frontstage, και φυσικά όλα τα αγαπημένα pophits. Επίσης, η ενότητα Learn&Play προσφέρει δημιουργικές προτάσεις για δραστηριότητες με τα παιδιά, εκπαιδευτικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα, με χρήσιμες και διασκεδαστικές πληροφορίες. Τα οκτώ online θεματικά ραδιόφωνα (Τα Αγαπημένα μου Παιδικά, Μοντέρνα Παιδικά, Κλασικά Παιδικά, Τα Παιδικά του Σινεμά, Τα Πρώτα μου Αγγλικά, KidsParty, TopHits και το Ώρα για Ύπνο) συμπληρώνουν το βασικό πρόγραμμα του kidsradio.com, με επιλογές για on demand διασκέδαση.

www.hansaplast.gr facebook: #ΣεΚαλύπτουμε instagram: #HansaplastGreece

MÖLLER’S ΖΕΛΕΔΑΚΙΑ-ΨΑΡΑΚΙΑ Για τα παιδιά που δυσκολεύονται να πιουν το ευεργετικό για την υγεία τους μουρουνέλαιο, αλλά και για τους γονείς που δεν αγαπούν τη γεύση αλλά φροντίζουν τον εαυτό τους, τα ζελεδάκια-ψαράκια MÖLLER’Sμε τη θαυμάσια γεύση αποτελούν την ιδανική εναλλακτική λύση. Τα φυσικά ωμέγα-3 και η φυσική βιταμίνη D (D3) «μασιούνται» και προσφέρουν στον οργανισμό υγεία και γερό ανοσοποιητικό σύστημα.Απαραίτητη προϋπόθεση, τα παιδιά να είναι εξοικειωμένα με τη μάσηση. ΠΡΟΣΟΧΗ! Τα παιδιά να μην έχουν πρόσβαση στο προϊόν αυτό, λόγω της πολύ ευχάριστης γεύσης του και του κινδύνου υπερκατανάλωσης. Αναμενόμενη παρενέργεια: διάρροια. Apollonian Nutrition, 16ο χλμ. Λεωφ. Σπάτων, Αθήνα, τηλ. 210 8100008,

Κάντε κλικ: www.kidsradio.com

www.apolloniannutrition.gr

Συντονιστείτε: 88.6 FM.

ΠΑΙΔΙMEMBERS CLUB

MYPAIDI READERS CLUB

Αποκτήστε μια συνδρομή στο περιοδικό «myPaidi» και γίνετε μέλος μιας μεγάλης οικογένειας ενημερωμένων αναγνωστών, οι οποίοι επιζητούν έγκυρη και εμπεριστατωμένη ενημέρωση για όλα τα ζητήματα που αφορούν την υγεία, τη διατροφή και τη σωστή ανατροφή των παιδιών τους. Στείλτε μας τα στοιχεία σας και γίνετε μέλος εντελώς δωρεάν! Συμπληρώστε το κουπόνι με τα στοιχεία σας και αποστείλετε το ταχυδρομικά στην The Media Workshop Μ.ΕΠΕ, Λεωφ. Κηφισίας 294 & Ναυαρίνου 27, 15232 Χαλάνδρι, με την ένδειξη «Συνδρομητής MyPaidi». Εναλλακτικά, μπορείτε να μας αποστείλετε τα στοιχεία σας, ηλεκτρονικά, στο info.tmworkshop@gmail.com.

Στοιχεία Συνδρομητή Όνομα Επώνυμο Οδός/Αριθμ./Τ.Κ./ Περιοχή Τηλέφωνο Επικοινωνίας Email

ΌΝΟΜΑ ΕΠΏΝΥΜΟ ΑΡΙΘ. ΤΚ. ΟΔΌΣ ΤΗΛΈΦΩΝΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ EMAIL

ΠΕΡΙΟΧΉ

• Επιθυμώ να λαμβάνω το περιοδικό σε: £ έντυπη μορφή £ ηλεκτρονική μορφή

Υπογραφή

£ Δεν επιθυμώ να λαμβάνω έντυπο ή ηλεκτρονικό υλικό το οποίο αφορά σε ενημέρωση για εξελίξεις σχετικές με τους τομείς που πραγματεύεται το περιοδικό ή σε προωθητικές ενέργειες συνεργατών του περιοδικού.

Η The Media Workshop διατηρεί βάση δεδομένων των συνδρομητών του περιοδικού με βάση το αρ. 7Α του Ν. 2472/1997 περί γνωστοποίησης τήρησης αρχείου και διατηρεί το δικαίωμα χρήσης των ονομάτων για τους σκοπούς του περιοδικού. Η The Media Workshop δεν πρόκειται να γνωστοποιήσει τα συγκεκριμένα στοιχεία σε τρίτους, χωρίς τη γραπτή συναίνεσή τους.

e-Ιατρείο

Όλες οι Digital ανάγκες σας σε μια ολοκληρωμένη Εφαρμογή

Το e-Ιατρείο σας δίνει: ONLINE Είσπραξη των υπηρεσιών, που προσφέρετε από απόσταση Αύξηση του διαθέσιμου χρόνου για περισσότερα ραντεβού Εξυπηρέτηση των ασθενών σας από όπου κι αν βρίσκεστε Ολοκληρωμένη & Επιστημονική Παρουσίαση του Ιατρείου Μείωση των παγίων του φυσικού σας Ιατρείου

Άνεση & Ευκολία Ταχύτητα & Οικονομία Ασφάλεια & Αξιοπιστία W W W. O N L I N E D O C T O R S . G R Πατριάρχου Γρηγορίου 21, Αγ. Παρασκευή, 153 41 Αθήνα www.r2digital.gr info@r2digital.gr +30 210 6520640

ΜΟΝΟ

ΓΙΑΤΡ

ΓΙΑ

ΟΥΣ