Isorropia+Zoi No03

«Στα κρόσσια του ονείρου»

Τ’ αηδόνια δε σ’αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες.

Προσπαθούσα από το πρωί και στη συνέχεια σε

όλο το ταξίδι να θυμηθώ πότε ήταν η πρώτη φορά που

διάβασα το ποίημα του Σεφέρη για την αγαπημένη

του Κύπρο. Δεν ξέρω γιατί, αλλά εκείνο το ηλιόλου -

στο πρωινό πριν από 3 χρόνια μού ερχόταν στο μυαλό

πιο έντονα από κάθε άλλη φορά ο στίχος του ποιητή

μας. Μπορεί να οφειλόταν στα ανάμεικτα συναισθήματα που δημιουργεί κάθε νέο ξεκίνημα, μπορεί να

έφταιγε η λιακάδα που έλουζε μέσα στο καταχείμωνο

την παραλία της Λεμεσού, ίσως πάλι να συνέβαλλε η

θερμή υποδοχή των ανθρώπων που θα συναντούσαμε,

αλλά εκείνο το πρωινό του Δεκέμβρη ο Σεφέρης και το «Ημερολόγιο καταστρώματός» του τριβέλιζε το μυα-

λό μου. Ο μεγάλος μας ποιητής έζησε στο νησί και το

αγάπησε πολύ.

Θα με ξεκούραζε το σιωπηλό χάδι της ομίχλης

στα κρόσσια του ονείρου·

αυτός ο κόσμος δεν είναι ο δικός μας, είναι του Ομήρου, η καλύτερη φράση που άκουσα γι’ αυτό τον τόπο.

Αυτοί οι στίχοι και η αγάπη που αποπνέουν για τον τόπο είναι μάλλον ο λόγος που το σεφέρειο αηδόνι κελαηδούσε εκείνο το πρωινό του Δεκέμβρη.

Κύλησε πολύ νερό στο ποτάμι του χρόνου από

εκείνο το πρωινό, όταν το περιοδικό που κρατάτε στα

χέρια σας γεννήθηκε, παρά τις παύσεις ζωής που μας

επέβαλε η πανδημία. Παύσεις που κάποιες φορές

έμοιαζαν ατελείωτες. Παρ’ όλα αυτά, η ζωή βρήκε τον

τρόπο να αντιμετωπίσει αυτές τις παύσεις και –ευχή

όλων– να τις έχει δαμάσει. Έτσι και το περιοδικό μας

βρήκε τον δρόμο του, αν και κάποιες φορές φαινόταν

να «λοξοδρομεί», και βρέθηκε αισίως στο 3ο τεύχος,

ξεπερνώντας τις δυσκολίες και τα εμπόδια που μας

επέβαλε η «εμπόλεμη» κατάσταση που βιώσαμε.

Μάλλον αυτό –και πάνω απ’ όλα– οφείλεται στην

αγάπη. Στην αγάπη που οι βασικοί συντελεστές του

περιοδικού, οι αρθρογράφοι μας, αυτοί οι μαχητές της

πρώτης γραμμής, έχουν για το λειτούργημά τους και

τους ασθενείς τους. Ήταν αυτή η κινητήριος δύναμη

που τους έκανε να συνεχίζουν να μας τροφοδοτούν

με έγκυρη ενημέρωση και συμβουλές για τη μάστιγα

του διαβήτη, ακόμα και σε περιόδους που ο «πόλεμος χαρακωμάτων» μαινόταν. Τίποτα δεν θα ήταν εφικτό

χωρίς την ίδια αγάπη τους για το «Ισορροπία και Ζωή».

Η μεγάλη τους αγκαλιά κράτησε το περιοδικό μας ζωντανό, σε θέση να ατενίζει το 2023 με αισιοδοξία. Τον σεβασμό μας και τις ευχαριστίες μας.

Πλησιάζοντας στο τέλος μιας ακόμα «Ισορροπία

και Ζωή» χρονιάς, μου αρέσει να γυρνώ στην αφετηρία, σε εκείνο το ηλιόλουστο χειμωνιάτικο πρωινό, τρία χρόνια πριν, στους όμορφους ανθρώπους που γνωρίσαμε και έγιναν οι συνεργάτες μας, στα αηδόνια του Σεφέρη που «...δε σ’ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες» και στην αγάπη του για την «Εναλία Γη», η οποία ευελπιστούμε να συνεχίσει να μας εμπνέει και τη νέα χρονιά. Γιατί, στο τέλος της ημέρας, η ματιά στο παρελθόν πηγάζει από την ενδόμυχη επιθυμία να ατενίσεις το μέλλον. Κάθε επιστροφή στην αφετηρία σηματοδοτεί ένα νέο ξεκίνημα, μια νέα αρχή και το σημείωμα αυτό την προαναγγέλλει. Μείνετε συντονισμένοι για να μάθετε τι φέρνει η νέα «Ισορροπία και Ζωή» χρονιά.

Μέχρι τότε μείνετε υγιείς και καλή ανάγνωση!

Ευαγγελία Ματθαίου Διευθύντρια Έκδοσης και Εμπορική Διευθύντρια

του περιοδικού

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ – ΧΕΙΜΩΝΑΣ

2022 ΤΕΥΧΟΣ No 03

ΣΕΛ. 10 Διαρκής Επιμόρφωση

Διημερίδα Ενδοκρινολογίας:

Η επαναφορά του επιτυχημένου

θεσμού από την ΕΕΚ

12Διαρκής Επιμόρφωση

Προαναγγελία του 7ου Παγκύπριου

Διαβητολογικού Συνεδρίου της ΕΔΚ

ΣΕΛ. 14 Η υπογλυκαιμία

στη σχολική ζωή

«Μαθήματα » πρόληψης

για εκπαιδευτικούς

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΩΝ...

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Πρόεδρος: Μιχάλης Ζουβάνης Αντιπρόεδρος:

Πολύκαρπος Ευριπίδου

Γραμματέας: Μάριος Μιχαήλ Ταμίας: Δημήτρης Δημητρίου

Μέλη:

Ηλίας Καμπούρης Γιώργος Παπαέτης

Άγγελος Κυριάκου

ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΥΠΡΟΥ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Πρόεδρος:

Στέλια Ιωαννίδου-Καδή Αντιπρόεδρος:

Κώστας Όξινος

Γραμματέας: Ζήνωνας Ξυδάς

Ταμίας: Δώρος Πολυδώρου Μέλη: Μαρινέλλα Κυριακίδου-Χειμώνα, Νίκος Σκορδής, Μιχάλης Πίκολος

ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΥΠΡΟΥ

Οι επιπτώσεις της κλιματικής

18Διαβήτης και περιβάλλον

αλλαγής στην ανθρώπινη υγεία

ΣΕΛ. 22 Διαβήτης

και σεξουαλική ζωή

Η επιθυμία του διαβητικού ατόμου

για κανονικότητα

24

Διαβήτης και παθήσεις ματιών

Οι κίνδυνοι για διαβητική

αμφιβληστροειδοπάθεια και ο σημαντικός

ρόλος της πρόληψης

ΣΕΛ. 28 Διαβητικό πόδι

και πρόληψη

Προτεραιότητα στα πόδια

30

Περί οίνου και διαβήτη

Το κρασί «ευφραίνει καρδίαν

ανθρώπου», αλλά δρα θετικά και στην

πρόληψη νέων περιστατικών διαβήτη

ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ CYPRUS SOCIETY FOR THE STUDY OF DIABETES Πεκίνου 3, 3021 Λεμεσός

τηλ.: +357 99629942 +357 99514910

fax: +357 25342348 +357 25251920 www.etdicy.com

Email: etdiavkyprou@gmail.com

CYPRUS ENDOCRINE SOCIETY

Ανδρέα Αβρααμίδη 55-57, 2024 Στρόβολος, Λευκωσία

τηλ.: +357 22200418

fax: +357 22200686

Email: stelia.kadis@aretaeio. com

Το περιοδικό εκδίδεται με τη συνεργασία Επιστημονικής Συντακτικής Επιτροπής

Συνεργάτες τεύχους:

Νικόλας Γεωργίου, Πολύκαρπος Ευριπίδου, Μιχάλης Ζουβάνης, Σάββας Ιωάννου, Άγγελος Κυριάκου, Αλέξης Κυριάκου, Μαρίνα Συρίμη

Παραγωγή – Έκδοση: The Media Workshop M.ΕΠΕ

Λεωφόρος Κηφισίας 294 & Ναυαρίνου 27, 15232 Χαλάνδρι Email: info.tmworkshop@gmail.com

Managing Partner: Νικόλαος Παπαβασιλείου

Δημιουργικός Σχεδιασμός – Επιμέλεια Έκδοσης The Workshop Custom Magazines Laboratory

Διευθύντρια Έκδοσης: Ευαγγελία Ματθαίου

Creative Art Director: Θοδωρής Λαλάγκας

Art Director: Σωτήρης Κωτσόπουλος

Διόρθωση Κειμένων: Αθηνά Καρατζογιάννη Συντακτική Ομάδα: Λένα Παμφίλη, Νίκος Σεφέρης Φωτογραφίες: shutterstock

Εμπορική Διεύθυνση: Ευαγγελία Ματθαίου

Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ή η μετάδοση όλου ή μέρους του περιοδικού χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

των

Αγαπητές φίλες και φίλοι, αγαπητοί αναγνώστες,

Φτάσαμε στην 3η έκδοση αυτού του σημαντικού για τους ασθενείς περιοδικού, εν μέσω πολλών δυσκολιών.

Η πανδημία, οι μεγάλες αλλαγές στο σύστημα υγείας στη χώρα μας, οι κοι-

νωνικές αλλαγές σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στον

δικό μας χώρο αφήνουν τα σημάδια τους παντού. Η φε-

τινή μας έκδοση άργησε, αλλά δείχνει πιο ώριμη από

ποτέ. Σαν το παλιό κρασί, που λέμε. Σας καλωσορίζου-

με και ευχόμαστε να το απολαύσετε.

Ο διαβήτης θεριεύει και θερίζει! Ο αριθμός των δια-

βητικών ασθενών έχει υπερβεί κάθε πρόβλεψη, ξεπερνώ-

ντας το 2022 κατά πολύ τα 500 εκατομμύρια. Η πρόληψη,

βασισμένη στη σωστή ενημέρωση, αλλά και η σωστή

διαχείριση της ασθένειας όταν διαγνωσθεί αποτελούν

τα όπλα για να αντιμετωπιστεί η λαίλαπα. Το περιοδικό

«Ισορροπία και Ζωή» ευελπιστεί να συμβάλει στην ενημέ-

ρωση των ασθενών και στη διαχείριση του προβλήματος.

Το φετινό σύνθημα της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη

είναι: «Σωστή εκπαίδευση για καλύτερο μέλλον». Η σωστή εκπαίδευση συνεπάγεται σωστή ενημέρωση. Στον σκοπό αυτόν στοχεύει και η Εταιρεία Διαβητολογίας Κύπρου, στα πλαίσια της συνεχούς προσπάθειας στήριξης των ασθενών. Φέτος, μάλιστα, θα πρωτοτυπήσουμε και, πέραν της έντυπης μορφής του περιοδικού, θα το αναρ-

τήσουμε και στο διαδίκτυο για μεγαλύτερη προσβασιμότητα. Η Εταιρεία μας, σε συνεργασία με την Ενδοκρινολογική Εταιρεία, θα προσπαθήσει ώστε το περιοδικό να φτάσει σε όσους περισσότερους ασθενείς γίνεται, προσφέροντας έγκυρη και σημαντική αρθρογραφία.

Η ΕΔΙΚΥ (Εταιρεία Διαβητολογίας Κύπρου) διοργανώνει τον Φεβρουάριο το 7ο Παγκύπριο Διαβητολογικό Συνέδριο, σε συνεργασία με την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία και την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης για τον Διαβήτη. Ένα συνέδριο-θεσμός που προσφέρει στους γιατρούς υψηλού επιπέδου γνώσεις γύρω από τον σακχαρώδη διαβήτη. Ευελπιστούμε το περιοδικό να αποτελέσει την πλατφόρμα της γνώσης για τους ασθενείς.

Η έκδοσή του, βέβαια, δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την εμπλοκή των δύο επιστημονικών εταιρειών, αλλά κυρίως των συναδέλφων, διαβητολόγων και μη, που έχουν γράψει τα άρθρα. Φυσικά, η συμβολή των φαρμακευτικών εταιρειών, όπως πάντα, είναι σημαντική και ανεκτίμητη.

Τέλος, πρέπει να επισημάνω την άριστη συνεργασία μας με την εκδοτική ομάδα της κ. Ματθαίου και του κ. Παπαβασιλείου. Τους ευχαριστούμε για το έργο που έχουν επιτελέσει αλλά και για την υπομονή τους.

Καλή ανάγνωση Δρ. Μιχάλης Ζουβάνης, Παθολόγος-Ενδοκρινολόγος

Πρόεδρος της Εταιρείας Διαβητολογίας Κύπρου

Σταθερός σκοπός του περιοδικού είναι να συμβάλει

στην εκπαίδευση των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη, ώστε να πετύχουν καλύτερη ποιότητα ζωής.

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

ε ιδιαίτερη χαρά μου σας καλωσο-

ρίζω στο 3ο τεύχος του περιοδικού

«Ισορροπία και Ζωή». Το περιοδι-

κό με θέμα τον σακχαρώδη διαβή-

τη (ΣΔ) έχει εδραιωθεί ως το μέσο

άμεσης επικοινωνίας της Ενδοκρινολογικής Εταιρείας

Κύπρου και της Εταιρείας Διαβητολογίας Κύπρου με το

κοινό. Στόχος μας, η ευαισθητοποίηση και η σωστή ενη-

μέρωση για την ύπουλη αυτή πάθηση, η οποία επηρεάζει τουλάχιστον 500 εκατομμύρια άτομα ανά το παγκό-

σμιο, με τα κρούσματα να αυξάνονται με ραγδαίο ρυθμό. Το 2ο τεύχος του περιοδικού κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 2021 και περιλάμβανε εμπεριστατωμένα άρθρα που ετοίμασαν ιατροί αλλά και άλλοι επαγγελματίες υγείας. Άγγιξε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως η κατάρριψη των πιο συχνών μύθων που σχετίζονται με τον ΣΔτ2, το τιτάνιο έργο της προσπάθειας μείωσης νέων περιστατικών ΣΔ στην Κύπρο, η αντίσταση στην ινσουλίνη, η αυτοάνοσος θυρεοειδίτιδα και ο ΣΔτ1, η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, ο ΣΔ κύησης, ο ΣΔ και η όραση, ο ΣΔ και η στεφανιαία νόσος. Οι συντάκτες των άρθρων, χρησιμοποιώντας γλώσσα απλή και κατανοητή, μπόρεσαν να κεντρίσουν το ενδιαφέρον των αναγνωστών και να τους

προσφέρουν γνώση και σημαντικές συμβουλές.

Στις 14 Νοεμβρίου 2022 γιορτάστηκε η Παγκόσμια

Ημέρα Σακχαρώδους Διαβήτη. Το θέμα της φέτος ήταν «Εκπαίδευση για προστασία του αύριο» και επικεντρώθηκε στη σωστή εκπαίδευση αλλά και στη βελτίωση

της προσβασιμότητας στην εκπαίδευση για τον ΣΔ. Η κυκλοφορία του 3ου τεύχους του περιοδικού «Ισορροπία και Ζωή», το οποίο κρατάτε στα χέρια σας, στοχεύει στο να συμβάλει σημαντικά στην εκπαίδευση των ατόμων με ΣΔ. Περιλαμβάνει άρθρα που μεταξύ άλλων αφορούν το διαβητικό πόδι, τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, τον ΣΔ και τη σεξουαλική ζωή, την υπογλυκαιμία. Παράλληλα, μέσα από άρθρα που αναφέρονται στις δράσεις των δύο επιστημονικών εταιρει-

ών, είναι ξεκάθαρη η έμφαση που δίνουμε στη συνεχή αναβάθμιση των γνώσεων των επαγγελματιών υγείας

σε συνέδρια που διοργανώνουμε, με ομιλητές από την Κύπρο και το εξωτερικό. Πιστεύουμε πως όλα τα παραπάνω μπορούν να προωθήσουν την καλύτερη αυτοδιαχείριση και αυτορρύθμιση της γλυκαιμίας, τη μείωση του κινδύνου σοβαρών επιπλοκών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πασχόντων.

Όλοι όσοι υπογράφουν τα άρθρα του περιοδικού, οι στενοί μας συνεργάτες που είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή και έκδοσή του αλλά και οι χορηγοί μας αντλούν δυνάμεις από τη θετική ανταπόκριση του ανα-

γνωστικού κοινού.

Σας ευχόμαστε για ακόμη μια φορά καλή ανάγνωση.

Δρ. Στέλια Ιωαννίδου-Καδή, Ενδοκρινολόγος

Πρόεδρος της Ενδοκρινολογικής Εταιρείας Κύπρου

Ευαισθητοποίηση

Innovation on the Go!

Ως αποκλειστικοί αντιπρόσωποι σε Κύπρο και Ελλάδα, διαθέτουμε στον κλάδο υγείας έναν καινοτόμο ασύρματο

φορητό υπέρηχο. Με βάρος μόλις 160 γραμμαρίων, δια θέτει εκδόσεις color doppler και B/W (ασπρόμαυρη) της

βασικής συσκευής. Η καινοτομία του έγκειται στο γεγονός ότι επιτρέπει εναλλαγή των κεφαλών (6 συνολικά)

στην ίδια συσκευή. Δημιουργεί δικό του WiFi (δεν χρειάζεται να υπάρχει WiFi στον χώρο). Μπορεί να λειτουργεί για 4 συνεχόμενες ώρες με συνολικό χρόνο επαναφόρτισης 2 ωρών. Ανάλογα με την επιλογή της κεφαλής, καλύπτει όλες τις ιατρικές ειδικότητες. Η απεικόνιση κατά τη διάρκεια του υπερήχου γίνεται σε tablet ή smartphone, μέσω της εφαρμογής που διατίθεται δωρεάν, και περιλαμβάνει τις απαραίτητες ρυθμίσεις για την εκτέλεση ενός υπερήχου. Είναι ένα πλήρες διαγνωστικό σύστημα,

το οποίο είναι εύχρηστο και αποτελεί αξιόπιστη λύση καθώς διαθέτει υψηλή ευκρίνεια και πολλές εφαρμογές. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο +30 694 554 6521, να μας επισκεφθείτε στο www.med2go.gr ή να μας στείλετε email στο info@ med2go.gr. Θα χαρούμε να λύσουμε όλες τις απορίες σας.

Βοιωτίας 5, 15344, Γέρακας, τηλ.: +30 694 554 6521 email: info@med2go.gr www.med2go.gr

Η Med2Go δημιουργήθηκε

για να στοχεύσει στις

φορητές συσκευές υγείας, με όραμα να καλύψει όσο

το δυνατόν περισσότερες ειδικότητες.

Ασύρματος Φορητός Υπέρηχος Q7

ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ ‣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

Η ολική επαναφορά

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Το Σάββατο 15 και την Κυριακή 16

Οκτωβρίου 2022 πραγματοποιήθηκε

με μεγάλη επιτυχία η Διημερίδα της

Ενδοκρινολογικής Εταιρείας Κύπρου.

Σημείο συνάντησης για τους συνα-

δέλφους και τους καλεσμένους που

τίμησαν με την παρουσία τους την εκ-

δήλωση ήταν το ξενοδοχείο Radisson

Blu στη Λάρνακα. Η διημερίδα, που δι-

οργανώθηκε από την Ενδοκρινολογική

Εταιρεία Κύπρου με τη συνεργασία

της Νεφρολογικής Εταιρείας Κύπρου

και της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής

Εταιρείας, υπό την αιγίδα του Παγκύ-

πριου Ιατρικού Συλλόγου, είχε σκοπό την επιμόρφωση αλλά και την ευαισθητοποίηση σε θέματα που καλύπτει η Ενδοκρινολογία.

Η ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ

«Έπειτα από μια παρατεταμένη περίοδο περιορισμένης επιστημονικής δραστηριότητας λόγω της πανδημίας του

κορονοϊού, καταφέραμε να διοργανώσουμε με μεγάλη επιτυχία τη Διημερίδα της Ενδοκρινολογικής Εταιρείας Κύπρου, στις 15 και 16 Οκτωβρίου στο ξενοδοχείο Radisson Blu στη Λάρνακα.

Η διημερίδα αποτελεί έναν διαχρονικά επιτυχημένο θεσμό, που έχει στόχο την επιμόρφωση αλλά και την ευαισθητοποίηση γενικών ιατρών και ιατρών διάφορων ειδικοτήτων σε θέματα που καλύπτει η Ενδοκρινολογία. Φέτος, είχαμε την ιδιαίτερη χαρά να

επιτυχημένουδιαχρονικάθεσμού

ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑΣ

συνεχίσουμε τη συνεργασία μας και

να ενδυναμώσουμε τους μακροχρόνι-

ους δεσμούς μας με την Ελληνική Εν-

δοκρινολογική Εταιρεία, αλλά και να

ανοίξουμε δρόμο για συνεργασία με τη

Νεφρολογική Εταιρεία Κύπρου.

Η θεματολογία της διημερίδας

κάλυψε ένα μεγάλο εύρος ενοτήτων:

σακχαρώδης διαβήτης, διαβητική

νεφροπάθεια, παχυσαρκία, θυρεοει-

δικές διαταραχές, διαταραχές ανα-

παραγωγής, σχέση εγκεφάλου και

σεξουαλικότητας, μεταβολικές δι-

αταραχές ασβεστίου, οστεοπόρωση

και, τέλος, Covid και ενδοκρινοπάθειες. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν

εξαίρετοι ομιλητές από το Ηνωμένο

Βασίλειο, την Ελλάδα και την Κύπρο

και η ενεργός συμμετοχή των συνέ-

δρων μάς άφησε ιδιαίτερα ικανοποι-

ημένους. Όλες οι παρουσιάσεις ήταν

υψηλού επιστημονικού επιπέδου και

η ανταλλαγή απόψεων, εμπειριών και

γνώσης στέφθηκε με επιτυχία.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον με πολύ θε-

τικά σχόλια εκδηλώθηκε για την πα-

ρουσίαση από τον Δρ. Νίκο Σκορδή

του βιβλίου “Ερμαφροδιτισμός: Μια

συνομιλία μύθου και επιστήμης” του

Καθηγητή Νεοκλή Γεωργόπουλου. Η

παρουσίαση αποτελούσε συνέχεια

της τελετής έναρξης της διημερίδας,

την οποία χαιρέτισαν οι Δρ. Στέλια

Καδή, Πρόεδρος Ενδοκρινολογικής Εταιρείας Κύπρου, Δρ. Ανδρομάχη Βρυωνίδου, Πρόεδρος Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας, Δρ. Κυριάκος Ιωάννου, Πρόεδρος Νεφρολογικής Εταιρείας Κύπρου, Δρ. Πέτρος Αγαθαγγέλου, Πρόεδρος Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου. Η διημερίδα τέθηκε υπό την αιγίδα του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου, προς τον οποίο εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας. Ένα μεγάλο ευχαριστώ προς την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία και τη Νεφρολογική

Εταιρεία Κύπρου για τη συμμετοχή

και την αγαστή συνεργασία. Επιπρόσθετα, η οικονομική στήριξη από τους χορηγούς μας ήταν ιδιαίτερα πολύτιμη για την πραγματοποίηση αυτής της προσπάθειας και τους ευχαριστούμε

πολύ. Τέλος, ιδιαίτερες ευχαριστίες

προς την εταιρεία Cubix Minds για την άψογη συνεργασία και οργάνωση, όπως επίσης και προς το ξενοδοχείο Radisson Blu για την τέλεια φιλοξενία.

Εκ μέρους της Οργανωτικής Επιτροπής, Μαρινέλλα Κυριακίδου-Χειμώνα Πρόεδρος Οργανωτικής Επιτροπής Διημερίδας Ενδοκρινολογίας 2022 »

THE VENUE

ΤΗΝ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ της Διημερίδας της Ενδοκρινολογικής Εταιρείας Κύπρου παρείχε το ξενοδοχείο Radisson Blu στη Λάρνακα το Σαββατοκύριακο 15 και 16 Οκτωβρίου 2022. Σε απόσταση λίγων λεπτών από το Διεθνές Αεροδρόμιο της Λάρνακας «Γλαύκος Κληρίδης», αποτελεί ένα καλαίσθητο city hotel, ιδανικό τόσο για τους συνεδριακούς-business τουρίστες, όσο και για τους επισκέπτες αναψυχής που επιθυμούν να περιηγηθούν στην όμορφη πόλη.

Η διημερίδα αποτελεί έναν διαχρονικά επιτυχημένο

θεσμό, που έχει στόχο την επιμόρφωση αλλά και την ευαισθητοποίηση γενικών ιατρών και ιατρών διάφορων ειδικοτήτων σε θέματα που

καλύπτει η Ενδοκρινολογία.

Με γνώμονα το φετινό σύνθημα της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη, «Σωστή εκπαίδευση για καλύτερο μέλλον»

ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Το Σαββατοκύριακο 18 και 19 Φεβρου-

αρίου 2022 η καρδιά της ιατρικής κοι-

νότητας γύρω από τον διαβήτη θα χτυ-

πά στο 7ο Παγκύπριο Διαβητολογικό

Συνέδριο, που διοργανώνεται από την

Εταιρεία Διαβητολογίας Κύπρου με τη

συμπαράσταση της Ελληνικής Διαβη-

τολογικής Εταιρείας και της Ελληνικής

Εταιρείας Μελέτης και Εκπαίδευσης για

τον Σακχαρώδη Διαβήτη, σε έναν ιδιαί-

τερο χώρο δίπλα στη Μαρίνα Λεμεσού.

Ο ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ

Ο Πρόεδρος της Εταιρείας Διαβητολο -

γίας Κύπρου, Δρ. Μιχάλης Ζουβάνης, στον χαιρετισμό που δημοσίευσε για

το Συνέδριο είπε:

«Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι, φίλοι της Εταιρείας Διαβητολογίας Κύπρου, είναι με ιδιαίτερη χαρά που μπορώ σήμερα, εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΔΙΚΥ, να σας προσκαλέσω να παρακολουθήσετε τις εργασίες του 7ου Παγκύπριου Διαβητολογικού Συνεδρίου, το οποίο διοργανώνει η Εταιρεία μας στις 18 και 19 Φεβρουαρίου στο Χαρουπόμυλο Λανίτη, στην πανέμορφη Λεμεσό. Με την πανδημία του κορονοϊού να έχει καταφέρει να επηρεάσει σημαντικά όλες τις κοινωνικές και επιστημονικές εκδηλώσεις, τα ιατρικά συνέδρια δεν μπορούσαν να αποτελούν εξαίρεση. Την προηγούμενη χρονιά καταφέραμε να διοργανώσουμε, παρά τις δυσκολίες, ένα επιτυχημένο συνέδριο. Ευελπιστούμε

πως αυτήν τη χρονιά θα είναι ακόμα καλύτερο. Η επιστήμη προχωρά και η συνεχιζόμενη ιατρική εκπαίδευση

είναι μια αδήριτη ανάγκη. Ο διαβήτης καλπάζει και παραμένει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στον τομέα της υγείας. Στόχος μας είναι να σας ενημερώσουμε για όλες τις νεότερες εξελίξεις στον τομέα του σακχαρώδους διαβήτη.

Έτσι, η ΕΔΙΚΥ θα προσπαθήσει να φέρει όλα τα φλέγοντα θέματα από τον σακχαρώδη διαβήτη κοντά σε όλους τους συναδέλφους, διοργανώνοντας ξανά ένα υβριδικό συνέδριο,

7ο Παγκύπριο

Διαβητολογικό Συνέδριο

που θα επιτρέπει σε αυτούς που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν διά

ζώσης να παρακολουθήσουν μέσω

διαδικτύου τις εργασίες του συνεδρί-

ου. Όλα τα τελευταία δεδομένα στον

χώρο μας, προσαρμοσμένα στο επί-

πεδο της κλινικής πράξης, τόσο για

τον ειδικό όσο και τον γενικό γιατρό, θα παρουσιαστούν από διακεκριμέ-

νους ειδικούς στον χώρο.

Στην προσπάθειά μας αυτή βρί -

σκουμε για μια ακόμα χρονιά στή -

ριγμα και συμπαράσταση από τις

αδελφές εταιρείες της Ελλάδας, την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ) και την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Εκπαίδευσης για τον Σακχαρώδη Διαβήτη (ΕΛΕΜΕΔ).

Τους ευχαριστούμε θερμά που βρίσκονται διαχρονικά δίπλα μας.

Με γνώμονα το φετινό σύνθημα της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη,

«Σωστή εκπαίδευση για καλύτερο μέλλον», σας προσκαλώ λοιπόν να συμμετέχετε στο συνέδριό μας για την προσωπική σας σωστή ενημέρωση.

Η εγγραφή στις εργασίες του συνεδρίου είναι δωρεάν και θα γίνεται τόσο ηλεκτρονικά όσο και προσωπικά την ημέρα του συνεδρίου. Αυτό σας δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης τόσο με φυσική παρουσία, όσο και διαδικτυακά. Το συνέδριο θα ακολουθήσει

αυστηρά τα πρωτόκολλα του Υπουργείου Υγείας για την πανδημία.

Προσδοκούμε σε ένα πετυχημένο συνέδριο, με τη συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσότερων συναδέλφων. Ελπίζουμε να ανταποκριθούμε

στις απαιτήσεις και τις ανάγκες σας.

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων

για την παρουσία σας και την ενεργό

συμμετοχή σας. Το συνέδριο τελεί υπό την αιγίδα του έντιμου υπουρ -

THE VENUE

γού Υγείας και του ΠΙΣ, τον οποίο ευχαριστούμε για τη διαχρονική του στήριξη. Θα ήταν παράλειψή μου να μην ευχαριστήσω τους χορηγούς μας, χωρίς τη στήριξη των οποίων η διοργάνωση του συνεδρίου θα ήταν αδύνατη.

Στους συμμετέχοντες θα παραχωρηθούν 8 μόρια συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης από τον ΠΙΣ.

Με βαθιά εκτίμηση, Δρ. Μιχάλης Ζουβάνης

Παθολόγος-Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος Πρόεδρος της Εταιρείας Διαβητολογίας Κύπρου »

ΣΥΝΕΔΡΙΟ θα φιλοξενηθεί στο

Χαρουπόμυλο Λανίτη στη Λεμεσό, δίπλα στο Μουσείο του Χαρουπόμυλου. Ο χώρος είναι μοναδικός, λόγω της θέσης του μεταξύ του Μεσαιωνικού Κάστρου και της Μαρίνας Λεμεσού και της ξεχωριστής ατμόσφαιρας, με τις πινελιές του ξύλου και της πέτρας.

@CarobMill

ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ ‣ ΔΙΑΡΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ

ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ

«ΜΑΘΗΜΑΤΑ» ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Μια από τις συχνές επιπλοκές του ΣΔ1 σε ένα παιδί είναι η υπογλυκαιμία. Ενδέχεται

να εμφανιστεί όταν η δόση της χορηγούμενης ινσουλίνης υπερβαίνει τις ανάγκες

του σε ινσουλίνη, με ή χωρίς συμπτώματα. Καθώς τα παιδιά περνούν πολλές ώρες

στο σχολείο ή στον παιδικό σταθμό, τα μέλη των σχολικών μονάδων θα πρέπει να

είναι σε θέση να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν την υπογλυκαιμία.

ΤΟΥ ΔΡ. ΣΑΒΒΑ ΙΩΑΝΝΟΥ, MD, PHD, FEFIM, ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΑΘΟΛΟΓΟΥ–ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΟΥ

O σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 (ΣΔ1), μια από τις πιο κοινές χρόνιες ασθένειες στην παιδική ηλικία, προκαλείται από ανεπάρκεια ινσουλίνης μετά την καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη. Είναι μια αυτοάνοση πάθηση, δηλαδή το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στο πάγκρεας και καταστρέφει τα β-κύτταρα. Ως εκ τούτου, ο οργανισμός δεν μπορεί να ρυθμίζει την ποσότητα σακχάρου στο αίμα. Εμφανίζεται συχνότερα στην παιδική ηλικία, αλλά το 1/4 των περιπτώσεων διαγιγνώ-

σκεται σε ενήλικες. Αποτελεί το 5-10% των τύπων ΣΔ.

ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ

Η υπογλυκαιμία είναι η πιο συχνή επιπλοκή του ΣΔ1

στην παιδική ηλικία [1] και ορίζεται ως η μείωση της

γλυκόζης πλάσματος κάτω των 70 mg/dL, με ή χωρίς συ-

μπτώματα. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε παιδί

στο οποίο η δόση της χορηγούμενης ινσουλίνης υπερ-

βαίνει τις ανάγκες του σε ινσουλίνη. Η αποφυγή της σο-

βαρής και υποτροπιάζουσας υπογλυκαιμίας είναι ένας σημαντικός στόχος της διαχείρισης του διαβήτη, επειδή

αυτά τα συμβάματα μπορεί να οδηγήσουν σε οξείες και μόνιμες νευρολογικές επιπλοκές.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ

Η κατηγοριοποίηση των υπογλυκαιμικών επεισοδίων σε παιδιά με ΣΔ1 έχει ως εξής: [2]

▶ Γλυκόζη επιφυλακής: Γλυκόζη αίματος κάτω από 70 mg/dL. Αυτό χρησιμοποιείται συνήθως ως κατώφλι για την αναγνώριση και αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας. [1 – 3]

▶ Κλινικά σημαντική υπογλυκαιμία: Γλυκόζη αίματος κάτω από 54 mg/dL. Οι τιμές σε αυτό το εύρος τείνουν να σχετίζονται με ελαττωματική αντιρρόπηση, μειωμένη επίγνωση της υπογλυκαιμίας και, ενίοτε, γνωστική δυσλειτουργία.

▶ Σοβαρή υπογλυκαιμία: Σύμβαμα που σχετίζεται με σοβαρή έκπτωση της νοητικής λειτουργίας (συμπεριλαμβανομένου κώματος και επιληπτικών κρίσεων) και απαιτεί τη βοήθεια άλλου ατόμου για τη διόρθωση, συμπεριλαμβανομένης της χορήγησης υδατανθράκων ή γλυκαγόνης ή ενδοφλέβιας (IV) δεξτρόζης.

ΥΓΕΙΑ ‣ ΠΑΙΔΙ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας σχετίζεται με τα ακόλουθα:

• Yπέρβαση της δόσης της ινσουλίνης που απαιτείται για την επίτευξη ευγλυκαιμίας, λόγω λανθασμένης

εκτίμησης.

• Ένεση της ινσουλίνης ενδομυϊκώς αντί υποδορίως (ταχύτερη του αναμενόμενου απορρόφηση της ινσουλίνης).

• Μυϊκή άσκηση και δραστηριότητες χωρίς την απαι-

τούμενη πρόσληψη επιπλέον υδατανθράκων ή χωρίς

την ανάλογη μείωση της δοσολογίας της ινσουλίνης.

• Παράλειψη ή καθυστέρηση γεύματος/κολατσιού ή

μείωση της πρόσληψης της ενδεικνυόμενης κατά το

γεύμα ποσότητας υδατανθράκων.

• Ακραίες θερμοκρασίες ή ζεστό μπάνιο.

• Μικρή ηλικία: Τα υπογλυκαιμικά επεισόδια είναι πιο

συχνά και σοβαρά σε μικρότερα παιδιά.

• Τύπος σχήματος ινσουλίνης: Τα δοσολογικά σχήμα-

τα σταθερής δόσης ινσουλίνης αποτελούνται από ένα

σταθερό ημερήσιο πρόγραμμα ένεσης που χρησιμοποιεί ινσουλίνες μέσης και ταχείας ή βραχείας δράσης

και αυξάνουν τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας. [4]

• Οξεία ασθένεια: Κατά τη διάρκεια οξέων ασθενειών που σχετίζονται με ναυτία, έμετο και ανορεξία, μπορεί να εμφανιστεί υπογλυκαιμία λόγω μειωμένης πρόσληψης από το στόμα.

• Συνυπάρχουσες αυτοάνοσες διαταραχές: Η κοιλιοκάκη, η νόσος του Addison και η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα σχετίζονται με τον ΣΔ1 και μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας. Αυτές οι διαταραχές θα πρέπει να αποκλείονται σε παιδιά με υποτροπιάζουσα

ανεξήγητη υπογλυκαιμία.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Η υπογλυκαιμία μπορεί να είναι συμπτωματική ή μπορεί να ανιχνευθεί από χαμηλή συγκέντρωση γλυκόζης στο

αίμα απουσία συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα της υπο-

γλυκαιμίας περιλαμβάνουν:

• Αδρενεργικά συμπτώματα: Τρόμος, ωχρότητα, ταχυκαρδία, αίσθημα παλμών, άγχος, περιχείλιες αιμωδίες, ναυτία, αίσθημα θερμότητας και εφίδρωση. Προέρχονται από τη διέγερση του αυτόνομου νευρικού συστήματος (έκκριση κατεχολαμινών). [5]

• Νευρογλυκοπενικά συμπτώματα: Κόπωση, πείνα, αδυναμία, θάμβος όρασης και διπλωπία, πονοκέφαλοι, αλλαγές συμπεριφοράς, ελάττωση της συγκέντρωσης, δυσαρθρία, σύγχυση, υπνηλία, επιληπτικές κρίσεις ή κώμα. Οφείλονται στη μειωμένη τροφοδοσία του εγκεφάλου με γλυκόζη.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Tα παιδιά περνούν 8 με 10 ώρες την ημέρα στο σχολείο ή

στον παιδικό σταθμό. Ένα μέλος του σχολικού προσωπι-

κού –κατά προτίμηση, νοσοκόμα, εάν υπάρχει– θα πρέπει

υπογλυκαιμία. [6, 7] Οι απλοί υδατάνθρακες που απορροφώνται από το στόμα θα πρέπει να είναι διαθέσιμοι στην τάξη. Ένα κιτ έκτακτης ανάγκης γλυκαγόνης πρέπει επίσης να φυλάσσεται στο σχολείο, επειδή μπορεί να χορηγηθεί πιο εύκολα από μη εκπαιδευμένο προσωπικό. [8]

▶ Ήπια και μέτρια υπογλυκαιμία: Ασθενείς με ήπια

και μέτρια υπογλυκαιμία (γλυκόζη αίματος <70 mg/dL

και/ή αδρενεργικά και νευρογλυκοπενικά συμπτώματα

που περιγράφονται παραπάνω) θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από το στόμα με μια συμπυκνωμένη και ταχέως απορροφούμενη πηγή τροφής απλών υδατανθράκων (10 έως 15 g γλυκόζης).

Οι επιλογές περιλαμβάνουν:

• Ταμπλέτες γλυκόζης (GlucoTabs): 5 g ανά δισκίο

• Γέλη γλυκόζης: 15 g ανά σωληνάριο

• Χυμούς φρούτων: 12 g υδατάνθρακες ανά 120 mL

• Μέλι: 17 g υδατάνθρακες ανά 1 κουταλιά

της σούπας (15 mL)

• Κρυσταλλική ζάχαρη: 12,5 g σακχαρόζη

ανά 1 κουταλιά της σούπας

• Ζελεδάκια: 10 g υδατάνθρακες (σακχαρόζη) ανά 10

Αυτοί οι απλοί υδατάνθρακες αυξάνουν γρήγορα τη συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα. Οι απλοί υδατάνθρακες

θα πρέπει να ακολουθούνται από την κατανάλωση ενός σνακ που περιέχει υδατάνθρακες, πρωτεΐνη και λίπος, προκειμένου να διατηρηθούν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, όπως ένα σάντουιτς με φιστικοβούτυρο ή ένα κουλούρι με τυρί κρέμα ή άλλο λίπος και πρωτεΐνη. Η γλυκόζη του αίματος θα πρέπει να ελεγχθεί ξανά σε 15 έως 20 λεπτά για να επιβεβαιωθεί ότι οι τιμές της γλυκόζης έχουν ομαλοποιηθεί και να καθοριστεί εάν απαιτείται περαιτέρω παρέμβαση. Ο ασθενής μπορεί να χρειαστεί να φάει επιπλέον υδατάνθρακες έως ότου οι συγκεντρώσεις της γλυκόζης στο αίμα διατηρηθούν πάνω από 100 mg/dL.

▶ Σοβαρή υπογλυκαιμία: Ασθενείς με σοβαρά νευρολογικά συμπτώματα που δεν μπορούν να λάβουν από του στόματος θεραπεία απαιτούν παρέμβαση με γλυκαγόνη, που χορηγείται υποδορίως ή ενδομυϊκώς και/ή ενδοφλέβια δεξτρόζη.

Γλυκαγόνη (GlucaGen Hypokit 1 mg): H γλυκαγόνη

είναι μια ορμόνη του οργανισμού που έχει την ιδιότητα

να αυξάνει γρήγορα τη γλυκόζη του αίματος. H διάρκεια

δράσης της είναι περίπου μισή ώρα και χρειάζονται πε-

ρίπου 10 λεπτά για να δράσει. Eάν με την πρώτη ένεση

δεν υπάρξει ανταπόκριση μέσα σε 10 λεπτά, πρέπει να

γίνει και δεύτερη.

Εάν δεν υπάρχει γλυκαγόνη, τότε προτείνεται η χορή-

γηση βρεγμένης ζάχαρης ή μελιού με το δάκτυλο του

χεριού στο διάστημα μεταξύ παρειάς (μάγουλου) και

οδοντοστοιχίας με παράλληλη μάλαξη της παρειάς με

να εκπαιδευτεί κατάλληλα ώστε να υποστηρίζει και να

εφαρμόζει το συνταγογραφούμενο θεραπευτικό σχήμα

για τον μαθητή. [6, 7] Οι δάσκαλοι επίσης πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν την

το άλλο χέρι. Δεν πρέπει ποτέ να χoρηγούνται υγρά σε άτομο που βρίσκεται σε κωματώδη κατάσταση! Μόλις το παιδί επαναφέρει τις αισθήσεις του χορηγείται χυμός με μπισκότα. ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΖΩΗ • ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ - ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2022

[1] ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2014. Assessment and management of hypoglycemia in children and adolescents with diabetes. Ly TT, et al. Pediatr Diabetes 2014; 15 Suppl 20: 180.

[2] Defining relevant hypoglycemia measures in children and adolescents with type 1 diabetes. Jones TW. ISPAD Hypoglycemia Guidelines Writing Group Pediatr Diabetes. 2018; 19(3): 354.

[3] Defining and reporting hypoglycemia in diabetes: a report from the American Diabetes Association Workgroup on Hypoglycemia. Workgroup on Hypoglycemia, American Diabetes Association. Diabetes Care 2005; 28(5): 1245.

[4] Rewers A, et al. Predictors of acute complications in children with type 1 diabetes. JAMA 2002; 287(19): 2511.

[5] DeRosa MA, Cryer PE. Hypoglycemia and the sympathoadrenal system: neurogenic symptoms are largely the result of sympathetic neural, rather than adrenomedullary, activation. Am J Physiol Endocrinol Metab 2004; 287(1): E32.

[6] Goss PW, et al. ISPAD Position Statement on Type 1 Diabetes in Schools. Pediatr Diabetes 2018; 19(7): 1338.

[7] Bratina N, et al. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2018: Management and support of children and adolescents with type 1 diabetes in school. Pediatr Diabetes 2018; 19 Suppl 27: 287.

[8] Deeb LC, et al. A phase 3 multicenter, open-label, prospective study designed to evaluate the effectiveness and ease of use of nasal glucagon in the treatment of moderate and severe hypoglycemia in children and adolescents with type 1 diabetes in the home or school setting. Pediatr Diabetes 2018; 19(5): 1007.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Η συζήτηση για την κλιματική αλλαγή είναι πιο επίκαιρη από ποτέ, καθώς δεν αφορά πλέον στο μακρινό μέλλον, αλλά σε σημαντικές εξελίξεις που συμβαίνουν στο παρόν, με επιπτώσεις στην οικονομία, στην κοινωνία, αλλά και στην υγεία των ανθρώπων.

Η ρύπανση του περιβάλλοντος και η επακόλουθη επίδραση στο κλίμα έχουν αδιαμφισβήτητα αρνητικό αντίκτυπο στην αύξηση των περιστατικών

εμφάνισης

διαβήτη τύπου 2, αλλά και στον λιγότερο καλό γλυκαιμικό έλεγχο σε άτομα με διαβήτη. Απαιτείται να παρθούν τολμηρά μέτρα, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και της περιβαλλοντικής

ρύπανσης τόσο στα άτομα με διαβήτη όσο και στην υγεία του γενικού πληθυσμού.

ΤΩΝ ΔΡ. ΑΓΓΕΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ, MD, MA, FRCP (UK), ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΥ-ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΟΥ, ΚΑΙ ΔΡ. ΑΛΕΞΗ ΚΥΡΙΑΚΟΥ, BSC, MSC, PHD (UK), RD, ΚΛΙΝΙΚΟΥ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΥ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΥ

ΕΝΑΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ

ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ

Η ύπαρξη της κλιματικής αλλαγής είναι αδιαμφισβήτη-

τη και αποτελεί ίσως την υπ’ αριθμόν ένα ανησυχία για

την επιβίωση του ανθρώπινου είδους, αλλά και της ζωής

στον πλανήτη Γη όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Όταν μι-

λάμε για κλιματικές αλλαγές, δεν αναφερόμαστε πλέον

σε κάποιο γεγονός στο μακρινό μέλλον, μια και οι αλλαγές αυτές ήδη λαμβάνουν χώρα, με αρνητικές συνέπειες

στην οικονομία και στην κοινωνία των διάφορων χωρών, αλλά και στην υγεία των πολιτών. Βλέπουμε κάθε χρό-

νο να καταρρίπτονται ρεκόρ θερμοκρασιών σε διάφορες

περιοχές του πλανήτη, ενώ τα έντονα καιρικά φαινόμενα

αποτελούν πλέον τη νέα μας «κανονικότητα». Ενδεικτι-

κά να αναφέρουμε τις φωτιές που καταγράφονται πλέον

σε περιοχές όπως η Γερμανία, η Γροιλανδία, η Σιβηρία,

ο Καναδάς κ.ά., κάτι που ήταν αδιανόητο πριν από λίγα

μόλις χρόνια. Η βιοποικιλότητα μειώνεται διαρκώς και

μέσα στις επόμενες δεκαετίες αναμένουμε να έχουμε

περισσότερα πλαστικά απ’ ό,τι ψάρια στις θάλασσες.

Επιπλέον, η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί λόγο ανη-

συχίας και συνδέεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή.

Πριν από λίγα χρόνια μια διακρατική επιτροπή για

την κλιματική αλλαγή έβαλε ως στόχο τον έλεγχο της

αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη στον

1,5°C. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο χρειάζονται ριζικές

αλλαγές στις δομές και τη λειτουργία των κοινωνιών

αλλά και σε ατομικό επίπεδο, στο πώς λειτουργούμε

στην καθημερινότητά μας.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Όσον αφορά τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στην

ανθρώπινη υγεία, μπορούμε να αναλογιστούμε τα εξής: πρώτον, οι κλιματικές μεταβολές, και ειδικότερα η αύξηση της θερμοκρασίας, μπορεί να επηρεάσουν άμεσα την ενεργειακή ισορροπία του οργανισμού, και, δεύτερον, έχουμε επιδράσεις από τις αλλαγές στο οικοσύστημα μέσα στο οποίο επιβιώνει και το ανθρώπινο είδος. Για παράδειγμα, παρατηρούμε και αναμένουμε επιδείνωση της μετανάστευσης, της φτώχειας, των μολυσματικών ασθενειών και αντίκτυπο στη διαθεσιμότητα και ποιότητα του φαγητού και του νερού.

Διάφορα χημικά που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας, οι λεγόμενοι ενδοκρινείς διαταράκτες, φαίνεται να συνδέονται με αυξημένη συχνότητα παχυσαρκίας, διαβήτη και άλλων μεταβολικών διαταραχών. Παραδείγματα τέτοιων ουσιών αποτελούν η

δισφαινόλη Α και οι φθαλικές ενώσεις, που χρησιμο -

ποιούνται ευρέως στα πλαστικά και στους πλαστικοποιητές, οι επιβραδυντές φλόγας, που αποτελούν ου -

σίες που προστίθενται σε μια πληθώρα συσκευών και κατασκευών (όπως έπιπλα, οχήματα κ.ά.) με σκοπό την προστασία των υλικών αυτών σε περίπτωση πυρκαγιάς, και τα φυτοφάρμακα.

Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ

ΔΙΑΒΗΤΗ

Άλλος ένας παράγοντας που έχει συσχετιστεί τα τελευταία χρόνια με τον διαβήτη είναι η ατμοσφαιρική

ρύπανση. Πιο συγκεκριμένα, η εισπνοή αιωρούμενων

μικροσκοπικών (κάτω από 0.0025 mm) σωματιδίων που εκπέμπονται από την καύση στερεών ή υγρών καυσίμων έχει αρνητική επίδραση στην ανθρώπινη υγεία. Πιθανά προβλήματα υγείας περιλαμβάνουν τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά επεισόδια, άσθμα και άλλα αναπνευστικά προβλήματα. Όσον αφορά τα άτομα με προϋπάρχοντα διαβήτη, η ατμοσφαιρική ρύπανση συσχετίζεται με χειρότερο γλυκαιμικό έλεγχο. Υπολογίζεται πως γύρω στα 9 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν πρόωρα κάθε χρόνο λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Συγκριτικά, από την έναρξη την πανδημίας (Covid-19) καταγράφηκαν συνολικά γύρω στα 6,5 εκατομμύρια θάνατοι (σύμφωνα με δεδομένα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας – WHO). Λαμβάνοντας υπόψη τα μέτρα που λήφθηκαν για προφύλαξη της δημόσιας υγείας στον κορονοϊό, δημιουργείται το ερώτημα γιατί δεν λαμβάνονται πιο δραστικά μέτρα με την επίκληση του κατεπείγοντος και για τη ρύπανση του περιβάλλοντος

και την κλιματική αλλαγή.

Ο άμεσος αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής, και ειδικότερα της αύξησης της θερμοκρασίας, σε ό,τι αφορά τον γλυκαιμικό έλεγχο σε άτομα με διαβήτη παραμένει αδιευκρίνιστος στο παρόν στάδιο.

Πάντως, η αύξηση της θερμοκρασίας φαίνεται να επηρεάζει τη λειτουργία διάφορων ορμονών, όπως οι ορμόνες του θυρεοειδούς. Επιπλέον, γνωρίζουμε πως το κρύο ενεργοποιεί τον καφέ λιπώδη ιστό, που με τη σειρά του «καίει» (μετατρέπει) το λίπος σε θερμότητα. Συνοπτικά, είναι πιθανό –αν και μη αποδεδειγμένο προς το παρόν– η υπερθέρμανση του

πλανήτη να έχει δυσμενή αντίκτυπο στον γλυκαιμικό έλεγχο σε άτομα με διαβήτη.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ

Το επόμενο θέμα με το οποίο θα θέλαμε να καταπιαστούμε είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία, οι οποίες ευθύνονται για το ένα τρίτο περίπου των αερίων του θερμοκηπίου που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή. Αυτά τα αέρια προέρχονται κυρίως από το μεθάνιο, που εκκρίνεται από τα βοοειδή, και τα νιτρικά οξέα από τα λιπάσματα. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρήθηκε μια αύξηση της κατανάλωσης κρεάτων ανά το παγκόσμιο από 20 κιλά κατά κεφαλήν τον χρόνο το 1961 στα 43 κιλά το 2014. Παράλληλα, με την αύξηση αυτή παρατηρήθηκε και μια αύξηση της συχνότητας της παχυσαρκίας, του διαβήτη τύπου 2 και των καρδιαγγειακών παθήσεων. Γνωρίζουμε ότι οι διατροφικές συνήθειες της σύγ

χρονης κοινωνίας είναι πλούσιες σε εξαιρετικά επε -

ξεργασμένα τρόφιμα, αλλά και σε θερμίδες, λιπαρά

και απλούς υδατάνθρακες, με αποτέλεσμα την αύ -

ξηση της συχνότητας της παχυσαρκίας, του διαβήτη

τύπου 2 και άλλων συναφών νοσημάτων. Αντίθετα, η

μείωση της υπερκατανάλωσης κρέατος, παράλληλα με

την αύξηση της κατανάλωσης οσπρίων, λαχανικών και

φρούτων (στα χνάρια της παραδοσιακής μεσογειακής

διατροφής), μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των νέων

περιστατικών παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2, αλλά

και στα αέρια του θερμοκηπίου.

Η

Το ίδιο μπορεί να λεχθεί και για άλλες παρεμβάσεις

στον τρόπο ζωής. Για παράδειγμα, αν αναληφθούν

πρωτοβουλίες δημόσιας υγείας, όπως η αλλαγή της

δομής και λειτουργίας των πόλεων ούτως ώστε να ενθαρρύνεται το περπάτημα, η ποδηλασία και η χρήση

δημόσιων συγκοινωνιών και να αποθαρρύνεται η χρήση αυτοκινήτων, τότε αυτό θα έχει ευεργετική επίδραση στη συχνότητα εμφάνισης της παχυσαρκίας και του

διαβήτη τύπου 2 και παράλληλα στη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων και των αερίων του θερμοκηπίου. Η κλιματική αλλαγή και η περιβαλλοντική ρύπανση έχουν αδιαμφισβήτητα αρνητικό αντίκτυπο στην ανθρώπινη υγεία, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των περιστατικών εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 και άλλων συναφών παθήσεων, αλλά και στον λιγότερο καλό γλυκαιμικό έλεγχο σε άτομα με διαβήτη. Δραστικά μέτρα είναι αναγκαία σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, η περιβαλλοντική ρύπανση αλλά και οι συνέπειές τους στα άτομα με διαβήτη και γενικότερα στην υγεία του γενικού πληθυσμού.

O Δρ. Άγγελος Κυριάκου είναι ερευνητικός συνεργάτης στο Salford Royal NHS Foundation University Teaching Trust, Salford, Ηνωμένο Βασίλειο, και ερευνητικός συνεργάτης στο Διεθνές Ινστιτούτο Κύπρου για την Περιβαλλοντική και Δημόσια Υγεία, ΤΕΠΑΚ.

Ο Δρ. Αλέξης Κυριάκου είναι επίτιμος λέκτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου του Stirling, Stirling, Ηνωμένο Βασίλειο.

ΜΕΓΑΛΗ ΕΙΚΟΝΑ

Η μείωση της υπερκατανάλωσης κρέατος, παράλληλα

με την αύξηση της κατανάλωσης οσπρίων, λαχανικών

και φρούτων, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των νέων περιστατικών παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2, αλλά

και στα αέρια του θερμοκηπίου.

Η κανονικότητα

είναι εφικτή

Μελέτες καταδεικνύουν ότι τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ενδέχεται να εμφανίσουν προβλήματα σεξουαλικής λειτουργίας σε μεγαλύτερο ποσοστό συγκριτικά με τα μη διαβητικά άτομα. Υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης, ώστε να επιτευχθεί καθυστέρηση εμφάνισης της όποιας διαταραχής, αρκεί ο ιατρός

και ο ασθενής να συνεργαστούν έγκαιρα και αρμονικά.

ΤΟΥ ΔΡ. ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ, ΠΑΘΟΛΟΓΟΥ-ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΟΥ, ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ

Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ

Η ζωή ενός διαβητικού ατόμου δεν διαφέρει ιδιαίτερα από

ενός μη διαβητικού. Ο άνθρωπος ονειρεύεται, έχει σκο-

πούς και στόχους, είναι δημιουργικός. Η οικογένεια, η ερ-

γασία είναι αυτά που τον απασχολούν καθημερινώς, αλλά σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η υγιής σεξουαλική ζωή.

Το σεξ είναι κάτι που απασχολεί τόσο τα υγιή άτομα όσο και τα άτομα με χρόνια νοσήματα, όπως είναι τα άτομα με διαβήτη. Σε περίπτωση προβλήματος στον τομέα αυτόν, φαίνεται πως συχνά είναι δύσκολο τόσο για τον άνδρα όσο και για τη γυναίκα να ζητήσουν άμεση ιατρική βοήθεια, γιατί απλώς νιώθουν άβολα.

Διαβήτης και σεξουαλική ζωή

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

Στους άνδρες μπορεί να εμφανιστεί στυτική δυσλειτουρ-

γία ως επιπλοκή του διαβήτη, ιδιαίτερα σε ηλικίες άνω

των 50 ετών, σε ένα ποσοστό περίπου 50%. Το πρόβλημα

της στυτικής δυσλειτουργίας επηρεάζει σημαντικά την

ποιότητα ζωής, διότι μειώνει την αυτοεκτίμηση και δημιουργεί προβλήματα στην προσωπική ζωή.

Όσον αφορά τις γυναίκες, μέσα από μελέτες φαίνεται πιο δύσκολη η αξιολόγηση της σεξουαλικής λειτουργίας, αφού συντελούν διάφοροι παράγοντες, όπως η ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας, η ύπαρξη φλεγμονών του

κόλπου και βέβαια η σχέση με τον σεξουαλικό σύντροφο.

Όμως, η συχνότερη διαταραχή στις γυναίκες με διαβήτη

είναι η ξηρότητα του κόλπου.

Στους άνδρες η αδυναμία στύσης εμφανίζεται βαθμιαία

με μείωση της σκληρότητας του πέους σε κατάσταση στύ-

σης και με αδυναμία διατήρησης της στύσης. Και εδώ δια-

δραματίζει ρόλο η ύπαρξη νευροπάθειας ή αγγειοπάθειας ή

και των δύο επιπλοκών για τη σεξουαλική ανικανότητα. Η

υπέρταση, η υπερχοληστερολαιμία, ο σακχαρώδης διαβή-

της και το κάπνισμα αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης του

προβλήματος, λόγω αθηροσκλήρυνσης των αγγείων, πα-

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Η θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας προϋποθέτει

την αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου, δηλαδή

την άριστη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, του σακχάρου, τη διακοπή της κατανάλωσης αλκοόλ και του καπνίσματος.

Σήμερα, υπάρχουν διαθέσιμα στη θεραπεία φαρμακευτικά και όχι μόνο μέσα για την αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας, ωστόσο η απόφαση λαμβάνεται από κοινού μεταξύ ιατρού και ασθενή. Όσον αφορά τα φάρμακα, χρησιμοποιούνται αγγειοδιασταλτικά από το στόμα εφόσον δεν υπάρχει σχετική αντένδειξη, όπως η στηθάγχη ή η χρήση νιτρωδών φαρμάκων. Η βασική κατηγορία των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται από το 1998 είναι οι ανασταλτές της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5 (PDE5).

Σε μη επιτυχία της από του στόματος αγωγής, τότε γίνονται ενέσεις αγγειοδιασταλτικών φαρμάκων στα σηραγγώδη σώματα του πέους πριν από κάθε συνεύρεση.

Επίσης, για τη διατήρηση της στύσης εφαρμόζεται συσκευή δημιουργίας κενού, οπότε έλκεται αίμα στα σηραγγώδη σώματα και η στύση διατηρείται με προσωρινή

ράλληλα όμως μπορεί να σχετίζονται ψυχολογικοί και συναισθηματικοί παράγοντες, φάρμακα που πιθανόν επηρεάζουν την ικανότητα στύσης, όπως και η κατάχρηση αλκοόλ.

Άλλα προβλήματα που συναντούμε σε άτομα με

διαβήτη είναι η παλίνδρομη εκσπερμάτιση, η οποία

οφείλεται σε κακή λειτουργία του σφιγκτήρα της κύστης. Στην παλίνδρομη εκσπερμάτιση το σπέρμα εισέρχεται στην ουροδόχο κύστη αντί να εξέρχεται από

την ουρήθρα.

Επίσης, οι διαταραχές της σεξουαλικής λειτουργίας που

οφείλονται στη νευροπάθεια συνδυάζονται συχνά με τις διαταραχές της ουροδόχου κύστεως.

Μια άλλη νόσος που εμφανίζεται στους διαβητικούς

άνδρες είναι και η νόσος του Peyronie, η οποία αποδίδεται σε μικροκακώσεις κατά τη συνουσία που έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταβολή του σχήματος του πέους, ιδιαίτερα σε κατάσταση στύσης, το οποίο εμφανίζει παθολογική κάμψη.

εφαρμογή πιεστικού δακτυλίου στη βάση του πέους. Μπορούν ακόμη να εφαρμοστούν μέσω επέμβασης

προσθέσεις, αλλά η επιτυχία και η ανοχή τους δεν είναι απόλυτα εξασφαλισμένες. Αυτές διακρίνονται στις σταθερές και στις διογκούμενες με μηχανισμό διοχέτευσης αέρος σε αεροθάλαμο, που παίζει τον ρόλο σηραγγώδους σώματος.

Μέσα από μελέτες φαίνεται ότι οι διαβητικές γυναίκες έχουν σε μεγαλύτερο ποσοστό προβλήματα στη σεξουαλική τους λειτουργία σε σχέση με τις μη διαβητι-

κές γυναίκες, και αυτό οφείλεται στη νευροπάθεια. Στις γυναίκες με νευροπάθεια του αυτόνομου νευρικού συστήματος η ξηρότητα του κόλπου αντιμετωπίζεται με ειδικές αλοιφές. Τέλος, για να καθυστερήσουμε την ύπαρξη της διαταραχής, πρέπει άμεσα να αντιμετωπίζονται οι παράγοντες κινδύνου που αναφέραμε και για αυτό χρειάζεται καλή συνεργασία μεταξύ ιατρού και ασθενή.

αυτόν, φαίνεται πως συχνά είναι δύσκολο τόσο για τον άνδρα όσο και για τη γυναίκα να ζητήσουν άμεση ιατρική βοήθεια γιατί απλώς νιώθουν άβολα.

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Ένας σημαντικός αριθμός ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη ενδέχεται να εμφανίσει διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, μια επιπλοκή που μπορεί να επηρεάσει το 80% όσων έχουν διαβήτη

για τουλάχιστον 10 χρόνια και είναι η κύρια αιτία τύφλωσης

στους ενήλικες σε ηλικία εργασίας στις αναπτυγμένες χώρες.

ΤΗΣ ΔΡ. ΜΑΡΙΝΑΣ ΣΥΡΙΜΗ, BA(HONS), MB BCHIR(HONS), MA(HONS) FRCOPHTH, CCT(UK), ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΥ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟΥ, ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΥ

ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ & ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ, ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ & ΠΑΙΔΙΑ

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ Πολλοί ασθενείς με διαβήτη, ειδικά εκείνοι με κακώς ελεγχόμενη γλυκόζη στο αίμα, έχουν βλάβη στα αγγεία του αμφιβληστροειδούς. Αυτό ονομάζεται διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και είναι η κύρια αιτία καταγραφής τύφλωσης μεταξύ των ενηλίκων σε ηλικία εργασίας στις αναπτυγμένες χώρες. Επηρεάζει το 80% των ασθενών που έχουν διαβήτη για τουλάχιστον 10 χρόνια.

Σε όλους τους ασυμπτωματικούς ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη συνιστάται να υποβάλλονται σε ετήσια οφθαλμολογική εξέταση με βυθοσκόπηση και ΟCT

(Optical Coherence Tomography) για έλεγχο της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.

Σε ό,τι αφορά την πρόληψη, ο ασθενής πρέπει να εξασφαλίζει καλό έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης.

Πολλοί

άνθρωποι με ήπια διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια έχουν καλή όραση, αλλά υπάρχουν δύο τύποι της πάθησης απειλητικοί για την όραση: η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια με νεοαγγείωση και το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας.

ΥΓΕΙΑ ‣ ΟΦΘΑΛΜΟΣ

Κερατοειδής Χιτώνας Οπτικό Νεύρο Αμφιβληστροειδής

Ίριδα

Φακός Επιπεφυκότας

Ωχρά Κηλίδα

Η ΝΕΟΑΓΓΕΙΩΣΗ ΤΟΥ

ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΥΣ

Η νεοαγγείωση του αμφιβληστροειδούς είναι αποτέλεσμα της απόφραξης των αγγείων του. Τότε ο ισχαιμικός

αμφιβληστροειδής αναπτύσσει μη φυσιολογικά αιμοφόρα

αγγεία, τα οποία είναι λεπτά και εύθραυστα και μπορεί να

οδηγήσουν σε απώλεια της όρασης με διάφορους τρόπους:

• Αιμορραγία στον αμφιβληστροειδή

και στο υαλοειδές

• Αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς

• Νεοαγγειακό γλαύκωμα

Ποιοι κινδυνεύουν

Όλα τα άτομα με διαβήτη (τύπου 1 και τύπου 2) διατρέχουν

κίνδυνο νεοαγγείωσης του αμφιβληστροειδούς. Η πιθανό-

Υαλώδες Σώμα

τητα ανάπτυξής της αυξάνεται με τη διάρκεια του διαβήτη.

Σημαντικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που έχουν καλό έλεγχο των επιπέδων

1. σακχάρου στο αίμα τους

2. χοληστερόλης και

3. αρτηριακής πίεσης είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν νεοαγγείωση του αμφιβληστροειδούς.

Αυτή μπορεί να εντοπιστεί κατά την ετήσια επίσκεψη στον οφθαλμίατρο με εξέταση βυθοσκόπησης.

Ακτινωτός Μυς Κόρη

Αιμοφόρα Αγγεία Αμφιβληστροειδούς

Πώς θεραπεύεται

Η νεοαγγείωση του αμφιβληστροειδούς θεραπεύεται με λέιζερ ή χειρουργική επέμβαση αν έχει προχωρήσει σε ουλή. Το λέιζερ παράγει μικρές περιοχές θερμότητας στον αμφιβληστροειδή και αυτό δημιουργεί μικρά διάσπαρτα εγκαύματα. Περίπου χίλια εγκαύματα με λέιζερ εφαρμόζονται σε μία συνεδρία. Συνήθως απαιτούνται δύο με τρεις συνεδρίες για να ολοκληρωθεί η θεραπεία. Ο στόχος της είναι να προκαλέσει συρρίκνωση και εξαφάνιση των μη φυσιολογικών αιμοφόρων αγγείων. Ωστόσο, δεν βελτιώνει την όραση, αλλά στοχεύει στο να αποτραπεί η σοβαρή απώλειά της.

Χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται όταν υπάρχει:

• Αιμορραγία στο υαλοειδές που δεν έχει

καθαρίσει μετά από αναμονή 6 μηνών

• Ελκτική αποκόλληση, όπου ινώδης ιστός

λόγω νεοαγγείωσης έλκει και αποκολλά

τον αμφιβληστροειδή

ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ

ΩΧΡΑΣ ΚΗΛΙΔΑΣ

Το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας προκύπτει από διαρρέοντα κατεστραμμένα αγγεία του αμφιβληστροειδούς. Συνήθως το οίδημα συγκεντρώνεται στην ωχρά κη-

1. Ανατομία του οφθαλμού

2. Απεικόνιση φυσιολογικής ωχράς κηλίδας στο OCT

3. Απεικόνιση διαβητικού οιδήματος ωχράς κηλίδας

στο OCT

ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΖΩΗ

• ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ - ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2022

λίδα, την περιοχή που είναι υπεύθυνη για την κεντρική και λεπτομερή όραση. Η συσσώρευση υγρού (οίδημα) οδηγεί σε θολή όραση. Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, οι ασθενείς δεν μπορούν να οδηγήσουν και χάνουν την κεντρική όραση. Η

περιφερειακή όραση παραμένει συνήθως σταθερή.

Ποιοι κινδυνεύουν Η πιθανότητα ανάπτυξης διαβητικού οιδήματος ωχράς κηλίδας αυξάνεται με τη διάρκεια του διαβήτη. Περίπου ένας στους τρεις ανθρώπους που ζουν με διαβήτη για 20 ή περισσότερα χρόνια θα αναπτύξει διαβητικό οίδημα ωχράς κηλίδας. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τη διαμόρφωσή του είναι:

• Ανεπαρκώς ελεγχόμενο σάκχαρο στο αίμα

• Υψηλή αρτηριακή πίεση

• Υψηλά επίπεδα χοληστερόλης

• Κάπνισμα

• Εγκυμοσύνη

Το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας μπορεί και αυτό να

εντοπιστεί κατά την ετήσια επίσκεψή σας στον οφθαλμία-

τρο με βυθοσκόπηση και OCT.

Πώς θεραπεύεται

Στα αρχικά στάδια του διαβητικού οιδήματος της ωχράς

κηλίδας δεν απαιτείται θεραπεία. Εάν απαιτηθεί, υπάρχουν

δύο είδη θεραπείας:

1. Ενέσιμη θεραπεία

2. Θεραπεία με λέιζερ

Ο στόχος της θεραπείας είναι να μειώσει την ποσότητα του

υγρού στην ωχρά κηλίδα.

Η ΕΝ Ε ΣΙΜΗ ΘΕΡΑΠΕ Ι Α

Περιλαμβάνει την έγχυση φαρμάκου στο μάτι. Πιο συγκεκριμένα, οι ενέσεις με αντισώματα VEGF μειώνουν τη

διαρροή υγρού από τα αιμοφόρα αγγεία γύρω από την

ωχρά κηλίδα και στεγνώνουν το οίδημα. Μελέτες έχουν δείξει ότι η εν λόγω θεραπεία είναι αποτελεσματική στην πρόληψη της απώλειας όρασης, ενώ σε ορισμένους ασθενείς μπορεί και να τη βελτιώσει. Απαιτείται μια πορεία ενέσεων για τη θεραπεία του

διαβητικού οιδήματος της ωχράς κηλίδας και είναι σημαντικό να παρακολουθείτε όλα τα ραντεβού για την έγχυση φαρμάκου. Υπάρχουν διάφορες επιλογές antiVEGF (Eyelea, Lucentis, Beovu, Vabysmo, Lumitin).

Η ΘΕΡΑΠΕ Ι Α ΜΕ Λ Ε ΙΖΕΡ Αυτή μπορεί να εφαρμοστεί σε ορισμένες περιπτώσεις και χρησιμοποιείται για την παραγωγή μικρών εγκαυμάτων στα αιμοφόρα αγγεία της ωχράς κηλίδας σε περιοχές με διαρροή. Στόχος της είναι να σταθεροποιήσει την όραση (η βελτίωσή της συμβαίνει μόνο σε μικρό αριθμό περιπτώσεων).

ΠΩΣ ΜΕΙΩΝΕΤΑΙ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ

Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, γι’ αυτό και ο τακτικός έλεγχος των ματιών είναι απαραίτητος για όλους τους διαβητικούς ασθενείς.

Εάν η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια εντοπιστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η όραση είναι πιθανό να παραμείνει σταθερή, ενώ για να αποφευχθεί η εμφάνισή της ο ασθενής πρέπει να εξασφαλίζει καλό έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης, ακολουθώντας συμβουλές από διατροφολόγους, παθολόγους, ενδοκρινολόγους και διαβητολόγους.

ΜΑΘΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

• https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-diabeticretinopathy (με βίντεο)

• https://www.rcophth.ac.uk/wp-content/ uploads/2021/08/2012-SCI-267-Diabetic-RetinopathyGuidelines-December-2012.pdf

• https://www.rnib.org.uk/eye-health/eye-conditions/diabetesrelated-eye-conditions

Διαβητικό πόδι και πρόληψη Ο ρόλος ποδιάτρου-του ποδολόγου

Το διαβητικό πόδι θεωρείται μία από τις συχνότερες, σοβαρότερες και πιο δαπανηρές επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη. Το σημαντικότερο όπλο

που έχουμε στη διάθεσή μας παραμένει πάντα η πρόληψη. Ο ίδιος ο ασθενής

έχει ενεργό ρόλο στην πρόληψη και έγκαιρη θεραπεία τυχόν επιπλοκών, ενώ αναπόσπαστο ρόλο στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των διαβητικών εξελκώσεων διαδραματίζει επίσης ο ποδίατρος-ποδολόγος, ο οποίος δεν λειτουργεί μόνο ως θεραπευτής, αλλά και ως επιμορφωτής του ασθενή.

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ, ΠΟΔΙΑΤΡΟΥ

Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ

Το διαβητικό πόδι και οι επιπλοκές στα κάτω άκρα είναι σοβαρές και χρόνιες. Επηρεάζουν 40 με 60 εκατομμύρια

ανθρώπους με διαβήτη παγκοσμίως. Τα χρόνια έλκη και οι

ακρωτηριασμοί στα κάτω άκρα επηρεάζουν σημαντικά την

ποιότητα ζωής και αυξάνουν τον κίνδυνο για πρόωρο θά-

νατο στα άτομα με διαβήτη. Το διαβητικό πόδι είναι από

τις πιο συχνές σοβαρές και πολυέξοδες επιπλοκές του δια-

βήτη και μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά κοινωνικά και

οικονομικά προβλήματα, ειδικά σε κοινότητες χαμηλού

εισοδήματος, που δεν έχουν πρόσβαση στην απαραίτητη

εκπαίδευση και στα κατάλληλα υποδήματα. Ο κίνδυνος

ακρωτηριασμού σε άτομα με διαβήτη είναι 10-20 φορές συχνότερος απ’ ό,τι στα άτομα χωρίς διαβήτη. Υπολογίζεται πως κάθε 30 δευτερόλεπτα ακρωτηριάζεται ένα πόδι ή μέρος του ποδιού παγκοσμίως ως συνέπεια του διαβήτη.

ΟΙ ΔΙΑΒΗΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΚΩΣΕΙΣ

Διάφοροι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης

πληγών στα πόδια. Οι μακροπρόθεσμες επιπλοκές του

διαβήτη αναπτύσσονται σταδιακά. Όσο λιγότερο ελεγχόμενο είναι το σάκχαρο στο αίμα, τόσο υψηλότερος

είναι ο κίνδυνος επιπλοκών, γι’ αυτό και ο αυστηρός

έλεγχος της γλυκόζης στο αίμα είναι μια βασική πτυχή της φροντίδας του διαβήτη.

Η ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑ

Ο διαβήτης προκαλεί νευρική βλάβη γνωστή ως περιφερική νευροπάθεια, κατά την οποία μπορεί να παρουσιαστούν

διάφορα συμπτώματα, όπως πόνος, κάψιμο και μούδιασμα στα πόδια, καθώς και σοβαρότερα προβλήματα, όπως παραμορφώσεις στη δομή του ποδιού και απώλεια αίσθησης στα πόδια και τα δάχτυλα. Όταν συμβεί αυτό, ένας τραυματισμός όπως το κόψιμο μπορεί να περάσει απαρατήρητος.

Ο κίνδυνος να παρουσιαστεί περιφερική νευροπάθεια αυξάνεται όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα έχει διαβήτη ο ασθενής και όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία του.

Η ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ

Τα άτομα με διαβήτη έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύ-

ξουν στένωση των αιμοφόρων αγγείων (αρτηριών), γνωστή

και ως περιφερική αρτηριακή νόσος. Οι αρτηρίες στα πόδια

επηρεάζονται αρκετά συχνά. Αυτό μπορεί να προκαλέσει

μειωμένη παροχή αίματος (κακή κυκλοφορία) στα πόδια.

Το δέρμα με κακή παροχή αίματος δεν επουλώνεται τόσο

καλά και γρήγορα και είναι πιο πιθανό να τραυματιστεί.

Επιπλέον, ο διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο για λοιμώξεις,

καθώς μπορεί να εμφανιστεί μόλυνση στην πληγή και περιστασιακά μπορεί να αναπτυχθούν πιο σοβαρά προβλήματα, όπως νέκρωση των ιστών (γάγγραινα). Διάφοροι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την κυκλοφορία του αίματος, όπως είναι η απουσία σωματικής άσκησης, το κάπνισμα, τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, η υπέρταση (αυξημένη αρτηριακή πίεση) και το αυξημένο βάρος.

α) πόδι χαμηλού κινδύνου, β) πόδι σε κίνδυνο (νευροπάθεια, απόντες σφυγμοί) ή γ) πόδι σε υψηλό κίνδυνο (ισχαιμία, ιστορικό έλκους και ακρωτηριασμού).

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος και η αξιολόγηση του διαβητικού ποδιού στοχεύουν στην πρόληψη των πληγών. Ο

ποδίατρος-ποδολόγος παρέχει στον ασθενή εξατομικευμένη εκπαίδευση για την υγεία των ποδιών καθώς εντο-

ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Η μη φυσιολογική δομή του ποδιού ή των δαχτύλων, όπως για παράδειγμα η παρουσία βλαισού μεγάλου δακτύλου (κότσι), σφυροδακτυλίας, γαμψοδακτυλίας ή/και

οι λανθασμένες ή ανεπαρκείς κινήσεις των αρθρώσεων

στο πόδι κατά τη βάδιση οδηγούν σε αυξημένες πιέσεις σε συγκεκριμένα σημεία, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό ή τη δημιουργία κάλων και τύλων, που χωρίς την απαραίτητη αντιμετώπιση μπορούν να οδηγήσουν σε πληγή.

Ο ΕΙΔΙΚΟΣ

Ο ποδίατρος-ποδολόγος είναι βασικό μέλος της διεπιστη-

μονικής ομάδας που ασχολείται με τη διαχείριση του δια-

βητικού ποδιού και των επιπλοκών του. Είναι αυτός που

θα εξετάσει την κυκλοφορία του αίματος και θα ελέγξει

για πιθανή παρουσία περιφερικής νευροπάθειας. Κατά

την επίσκεψη του ασθενή στον ποδίατρο-ποδολόγο, αυ-

τός θα καθορίσει σε ποια κατηγορία κινδύνου βρίσκεται:

πίζει τα σημεία υψηλής πίεσης, καθαρίζει τους τύλους και κάλους όπου υπάρχουν και παρέχει αποφόρτιση των υψηλών πιέσεων με εξειδικευμένα ορθωτικά πέλματα (πάτους) και με τη σωστή χρήση ορθοπεδικών υποδημάτων.

Στην παρουσία πληγών, σε συνεργασία με την υπόλοιπη πολυθεματική ομάδα, καθαρίζει και συστήνει εξειδικευμένα επιθέματα ανάλογα με το στάδιο όπου βρίσκεται η πληγή. Επιμορφώνει τον ασθενή στην αναγνώριση λοίμωξης στα κάτω άκρα, ούτως ώστε να αποφευχθούν χειρότερες επιπλοκές όπως ο ακρωτηριασμός.

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ

Αξίζει να επισημάνουμε ότι ο ρόλος του ποδίατρου-ποδολόγου δεν είναι μόνο θεραπευτικός αλλά και επιμορφωτικός. Η καλύτερη θεραπεία του διαβητικού έλκους είναι η αποτροπή της ανάπτυξής του εξαρχής. Ο ίδιος ο ασθενής έχει ενεργό ρόλο στην πρόληψη και έγκαιρη θεραπεία τυχόν επιπλοκών.

ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ - ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2022 • ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΖΩΗ

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος και η αξιολόγηση του

διαβητικού ποδιού στοχεύουν στην πρόληψη των πληγών

αλλά και στην εκπαίδευση για την υγεία των ποδιών.

Η δημοσίευση του άρθρου για το «γαλλικό παράδοξο», το 1992, ήταν η

αφετηρία για την άνοδο του σύγχρονου ιατρικού ενδιαφέροντος για το

κρασί και τις επιπτώσεις του στη υγεία. Σε ό,τι αφορά τον σακχαρώδη

διαβήτη, η αρχική υπόθεση των μελετών ότι οι επιπτώσεις του αλκοόλ θα ήταν αρνητικές δεν επιβεβαιώθηκε, ενώ φαίνεται πως η μέτρια κατανάλωση

οίνου μάλλον επιδρά θετικά τόσο στην πρόληψη εμφάνισης καινούργιου

διαβήτη, όσο και στον γλυκαιμικό έλεγχο.

ΤΟΥ ΔΡ. ΜΙΧΑΛΗ ΖΟΥΒΑΝΗ, ΠΑΘΟΛΟΓΟΥ-ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΥ FCP(SA)

Ο ΚΡΑΣΙΜΟΣ ΟΙΝΟΣ

Στα πλαίσια αυτού του σύντομου άρθρου, αγαπητοί

αναγνώστες, θα ήθελα να πραγματευτώ τη σχέση του σακχαρώδους διαβήτη με την κατανάλωση κρασιού.

Μια σχέση που βρίσκεται χρόνια στη ζωή μου, αφού, εκτός από ενδοκρινολόγος-διαβητολόγος, είμαι και οινόφιλος. Το αλκοόλ γενικά αλλά και το κρασί ειδικότερα και οι επιδράσεις του στην υγεία θα αποτελέσουν το θέμα αυτού του άρθρου.

Η λέξη «κρασί», όπως αποκαλείται ο οίνος στην καθομιλουμένη, προέρχεται από το «κράσιμος οίνος», ο αναμεμειγμένος δηλαδή με νερό. Ο άκρατος οίνος, ο καθαρός δηλαδή, σπάνια προσφερόταν στα αρχαία χρόνια. Πρόκειται για ένα ψυχαγωγικό ποτό που διά μέσου των χρόνων είχε επίσης ρόλο θρησκευτικό –όπως σή-

μερα στη θεία κοινωνία–, ιατρικό κ.ά. Πρόκειται για ένα μείγμα που αποτελείται από εκατοντάδες διαφορετικές

ουσίες, η σημασία των οποίων δεν είναι διευκρινισμένη.

Περιέχει κυρίως νερό και αιθυλική αλκοόλη, αλλά και γλυκερόλη, πολυσακχαρίδια, ιχνοστοιχεία, οξέα, καθώς και μια σημαντική ομάδα χημικών ουσιών που λέγονται πολυφαινόλες. Οι τελευταίες έχουν μεγάλη σημασία για το παρόν άρθρο. Όλοι γνωρίζουν πως οι βασικοί τύποι κρασιού είναι το λευκό, το ροζέ και το ερυθρό. Για σκοπούς αντίληψης όσων δεν γνωρίζουν, ο ερυθρός οίνος υφίσταται ζύμωση στην παρουσία των στερεών συστατικών του σταφυλιού, δηλαδή της φλούδας, των κουκουτσιών και των μίσχων, από όπου προέρχονται οι σημαντικές χημικές ουσίες που προαναφέραμε.

ΠΕΡΙ ΟΙΝΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΚΑΛΗ ΖΩΗ ‣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΤΟ ΓΑΛΛΙΚΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ

ΚΑΙ Η ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ

Το σύγχρονο ιατρικό ενδιαφέρον για το κρασί και τις επιπτώσεις του στην υγεία ξεκίνησε με τη δημοσίευση

από τον Serge Renaud στην επιθεώρηση «The Lancet»,

το 1992, του άρθρου για το γαλλικό παράδοξο. Σε αυτήν

τη δημοσίευση παρουσιάστηκε η συσχέτιση της στεφα-

νιαίας νόσου με την κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών.

Όπως αναμενόταν, υπήρχε θετική συσχέτιση, με εξαίρε-

ση τη Γαλλία, όπου ο επιπολασμός της στεφανιαίας νό-

σου παρέμενε χαμηλός. Αυτό αποδόθηκε στην προστα-

σία από την αυξημένη κατανάλωση κόκκινου κρασιού και ονομάστηκε «γαλλικό παράδοξο». Παρόμοιες δημοσιεύσεις είχαν γίνει και από άλλους επιστήμονες εκείνη την εποχή.

Το ερώτημα, φυσικά, είναι κατά πόσον αυτό ισχύει για το αλκοόλ γενικά ή για το κρασί ειδικότερα. Σε μια

σειρά δημοσιεύσεων φαίνεται ότι η υψηλή κατανάλωση

αλκοόλ, δηλαδή μεγαλύτερη από 40 γρ. ημερησίως, είναι

βλαβερή για την υγεία. Προκαλεί υπεροξείδωση των λι-

πιδίων και δημιουργία αντιδραστικών, ελεύθερων ριζών

οξυγόνου που είναι βλαβερές για την κυτταρική μεμ-

βράνη. Προκαλεί επίσης διέγερση του κυτοχρώματος Ρ

450, το οποίο σε συνδυασμό με την αλλαγή στα επίπεδα συγκεκριμένων μετάλλων στο σώμα πυροδοτεί μια αλυ-

σιδωτή αντίδραση που οδηγεί σε τραυματισμό των ιστών του σώματος. Αντιθέτως, στην ίδια μελέτη φάνηκε πως

φαίνεται να υπερέχει από άλλους τύπους αλκοολούχων

ποτών, αλλά δεν διευκρίνιζαν ακριβώς πώς και γιατί.

ΟΙΝΟΣ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ

ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Σε σχέση με τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, φαίνεται

πως η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ ελαττώνει το σάκχαρο νηστείας σε μη διαβητικούς, αλλά και βελτιώνει την ινσουλινοαντίσταση, κυρίως στις γυναίκες. Στο ερώτημα

της συσχέτισης μεταξύ της κατανάλωσης αλκοόλ και της εμφάνισης νέου διαβήτη φαίνεται να υπάρχει μια σχέση σχήματος U. Ήπια μέχρι μέτρια κατανάλωση φαίνεται να ελαττώνει την εμφάνιση νέων περιστατικών σακχαρώδους διαβήτη, αλλά κατανάλωση πάνω από 50 γρ. αλκοόλ στις γυναίκες και 60 γρ. στους άντρες αυξάνει την εμφάνιση νέων περιστατικών διαβήτη. Σε μια μεγάλη μελέτη κοόρτης από τη Δανία φάνηκε πως το χαμηλότερο ποσοστό εμφάνισης καινούργιου διαβήτη στους άντρες παρατηρήθηκε στα 14 ποτά την εβδομάδα και στα 9 στις γυναίκες. Η κατανάλωση πρέπει να διασπείρεται σε διαφορετικές

μέρες. Όσον αφορά τον τύπο του αλκοολούχου ποτού, το κόκκινο κρασί φαίνεται να υπερέχει στην πρόληψη, και

αυτό αποδίδεται στην παρουσία των πολυφαινολών.

Όσον αφορά τους υπόλοιπους καρδιομεταβολικούς

δείκτες, φαίνεται να βελτιώνεται η καλή χοληστερόλη

με το κόκκινο κρασί, ενώ η γλυκαιμική ρύθμιση σε δια-

βητικούς δείχνει βελτίωση μόνο σε ορισμένους ασθενείς

η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ (20-40 γρ.) έχει θετικές επιδράσεις στην υγεία. Αυξάνει το ποσοστό της καλής χοληστερόλης, ελαττώνει την πηκτικότητα του αίματος και δημιουργεί ένα ήπιο οξειδωτικό στρες που είναι θετικό για τις διεργασίες του σώματος, όπως η κυκλοφορία, η επαναιμάτωση και η αποδόμηση των ελεύθερων λιπαρών οξέων. Βελτιώνει επίσης την ινσουλινοαντίσταση.

Σε μια μεγάλη δημοσίευση στην επιθεώρηση «The Lancet» μιας πολυεθνικής μελέτης από την Angela Wood, το 2018, βρέθηκε να υπάρχει γραμμική συσχέτιση της ποσότητας αλκοόλ που καταναλώνουμε με εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακή ανεπάρκεια, θνησιγενή υπέρταση και ανεύρυσμα αορτής. Αρνητική συσχέτιση

βρέθηκε με το έμφραγμα μυοκαρδίου. Παρατηρήθηκε

ότι το προσδόκιμο επιβίωσης σε άτομα άνω των 40 ετών

ελαττώνεται σταδιακά με την αύξηση της ποσότητας

αλκοόλ που καταναλώνεται. Καταλήγουν πως η ασφαλής ποσότητα αλκοόλ εβδομαδιαίως δεν πρέπει να

υπερβαίνει τα 100 γρ. Σχετικά με το κρασί, ανέφεραν ότι

που έχουν αργό μεταβολισμό της αιθανόλης. Οι υπόλοιποι δείκτες, όπως αρτηριακή πίεση, ηπατική λειτουργία

κ.λπ. δεν παρουσίασαν διαφορά. Γενικά, υπάρχει μια ανομοιομορφία στις διάφορες μελέτες όσον αφορά την εμφάνιση νέου διαβήτη ή την επήρεια στους διάφορους μεταβολικούς δείκτες. Γενικά, όμως, η αρχική υπόθεση των μελετών πως οι επιπτώσεις από το αλκοόλ θα ήταν αρνητικές δεν επιβεβαιώθηκαν, μάλλον φαίνεται πως η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ έχει θετικές επιπτώσεις, τόσο στην πρόληψη εμφάνισης καινούργιου διαβήτη, όσο και στον γλυκαιμικό έλεγχο. Σε αυτό το σημείο να επισημάνω πως διαβητικοί ασθενείς σε ινσουλίνη ή σουλφονυλουρίες πρέπει να προσέχουν, διότι το αλκοόλ μπορεί να αποκρύψει τα συμπτώματα υπογλυκαιμίας.

ΤΙ ΚΡΥΒΟΥΝ ΤΑ ΣΤΑΦΥΛΙΑ

Έχοντας όλες αυτές τις ενδείξεις για θετικές επιπτώσεις, αλλά και τις αλληλοσυγκρουόμενες μελέτες μερικές φορές, η προσοχή στράφηκε στις διάφορες ουσίες που μπο-

Σε ό,τι αφορά τον τύπο του αλκοολούχου ποτού, το κόκκινο κρασί φαίνεται να υπερέχει στην πρόληψη, και αυτό αποδίδεται στην παρουσία των πολυφαινολών.

ρεί να προκαλούν αυτές τις δράσεις. Είναι τελικά ο χυμός

του σταφυλιού ή κάποιες ουσίες που περιέχονται στη

φλούδα; Από τις διάφορες μελέτες, υπεύθυνες είναι οι

πολυφαινόλες, μια ομάδα χημικών ουσιών που προέρχο-

νται κυρίως από τη φλούδα, τα κουκούτσια και τους μί-

σχους. Αυξάνονται με τη διαδικασία της ζύμωσης και της

οινοποίησης και διαφέρουν κατά ποικιλία αλλά, ακόμα και

στην ίδια ποικιλία, από υπέδαφος σε υπέδαφος. Σωστό εί-

ναι ακόμα να αναφερθεί ότι πολυφαινόλες συναντώνται

και σε διάφορα λαχανικά, όχι μόνο στα σταφύλια.

Οι κυριότερες ομάδες πολυφαινολών είναι οι φλαβα-

νόλες, οι φλαβονόλες, οι ανθοκυανίνες, η ρεσβερατρόλη

και οι ταννίνες. Γενικά, η συγκέντρωση πολυφαινολών

στο κόκκινο κρασί είναι δεκαπλάσια από ό, τι στο λευκό.

Οι διάφορες ομάδες προσδίδουν κάποια χαρακτηριστικά

στο κρασί, όπως είναι το χρώμα, η επίγευση, η στυπτικό-

τητα, η δομή κ.λπ. Ταυτόχρονα, επηρεάζουν σημαντικά

την υγεία, είτε χωριστά είτε σε συνέργεια. Ο κυριότερος

τρόπος δράσης τους είναι μέσω οξειδωτικού στρες. Σε

μικρές συγκεντρώσεις είναι ωφέλιμες, αλλά σε μεγάλες

συγκεντρώσεις προκαλούν χάος και πανωλεθρία στις

κυτταρικές λειτουργίες. Η χρόνια υπεργλυκαιμία στον

σακχαρώδη διαβήτη προκαλεί οξειδωτικό στρες και επακόλουθη δυσλειτουργία των βήτα κυττάρων και κατ’ επέκταση στην έκκριση ινσουλίνης. Η αντιοξειδωτική δράση

των πολυφαινολών μετριάζει αυτές τις επιπτώσεις.

Ιδιαίτερη μνεία έγινε για τη ρεσβερατρόλη στη βιβλι-

ογραφία, αφού θεωρήθηκε πως είναι η σημαντικότερη

πολυφαινόλη από όλες. Όταν χορηγείται σε μεγάλες συγκεντρώσεις, φαίνεται να έχει σημαντικές ωφέλιμες επιδράσεις στον διαβήτη και τις μεταβολικές παραμέτρους.

Αυτές όμως οι συγκεντρώσεις δεν υπάρχουν στο κρασί, οπότε μάλλον τα οφέλη του κρασιού αποδίδονται στο σύνολο των πολυφαινολών.

Ο ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΟΙΝΟΣ

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε πως η μέτρια κατανάλωση οίνου έχει μάλλον θετικές επιδράσεις στον σακχαρώδη διαβήτη. Έχει θετικό ρόλο στην πρόληψη

νέων περιστατικών διαβήτη, το αλκοόλ σε μικρές ποσότητες έχει θετική επίδραση κυρίως στα λιπίδια, οι πολυφαινόλες ασκούν αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη

δράση, οι οποίες βελτιώνουν τη ρύθμιση και ελαττώνουν

τις επιπλοκές. Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε πως αυτές

οι επιδράσεις είναι μεγαλύτερες στο κόκκινο κρασί, το

οποίο περιέχει δεκαπλάσιες ποσότητες πολυφαινολών σε σύγκριση με το λευκό.

Τέλος, να σημειώσω τη θετική επίδραση που φέρει η ψυχική ηρεμία και η χαλάρωση που επέρχονται από τη μέτρια κατανάλωση κρασιού μαζί με φίλους. Άλλωστε, ο πατέρας της Ιατρικής, ο Ιπποκράτης, έλεγε πως «το κρασί αν χρησιμοποιηθεί κατάλληλα και με μέτρο, ανάλογα με τον άνθρωπο, είναι άριστο τόσο για την υγεία, όσο και για την αρρώστια».

Ο Αρεταίος, ο μεγάλος Έλληνας γιατρός της αρχαιότητας, είναι ο πρώτος που ονομάζει τη νόσο «διαβήτη». Ο Αρεταίος δίνει στη νόσο το όνομα «διαβήτης» από το ρήμα διαβαίνω

100

χρόνια πριν,

την 25η Οκτωβρίου 1923

του Νόμπελ

Ιατρικής στους Frederick G.

Banting και J.J.R. MacLeod

για την ανακάλυψη της ινσουλίνης.

να γύρισμα της τύχης κρύβεται

πίσω από την ανάδειξη του Charles Best σε συνεφευρέτη

της ινσουλίνης, καθώς ήταν ο

νικητής σε ένα στρίψιμο νομίσματος που έκαναν με τον Clark Noble

για να αποφασίσουν ποιος θα έκανε «την πρώτη βάρδια» ως βοηθός του Banting.

Ο Banting μοιράστηκε τα χρήματα που συνοδεύουν

το βραβείο Νόμπελ με τον

92.000

Charles Best, τον βασικό του συνεργάτη στην ανακάλυψη,

ενώ ο MacLeod έκανε το ίδιο με

τον James Collip, τον βιοχημικό

που συνέβαλε στην κάθαρση

του εκχυλίσματος.

άτομα περίπου νοσούν στην Κύπρο από σακχαρώδη διαβήτη, με βάση τα στοιχεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη (IDF – International Diabetes Federation) για το 2020.

Το 1916 ο Ρουμάνος φυσιολόγος Nicolae Constantin Paulescu επιτυγχάνει να αναπτύξει για πρώτη

φορά ένα υδατικό παγκρεατικό

εκχύλισμα που φαινόταν να ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

7ο ΠΑΓΚΥΠΡΙΟ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΣΩΣΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΛΛΟΝ»

Με γνώμονα το φετινό σύνθημα της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη, «Σωστή Εκπαίδευση για Καλύτερο Μέλλον», διακεκριμένοι ειδικοί του χώρου θα παρουσιάσουν στο 7ο Παγκύπριο Διαβητολογικό Συνέδριο όλα τα τελευταία δεδομένα, προσαρμοσμένα στο επίπεδο της κλινικής πράξης τόσο για τον ειδικό όσο και τον γενικό γιατρό. Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 18 και την Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2023 στο Χαρουπόμυλο Λανίτη στη Λεμεσό. Το Συνέδριο διοργανώνεται από την Εταιρεία Διαβητολογίας Κύπρου με τη συμπαράσταση της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ) και της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Εκπαίδευσης για τον Σακχαρώδη Διαβήτη (ΕΛΕΜΕΔ).

) περίπου 120-200 μ.Χ.

,

αποφασίστηκε η απονομή

Ημερολόγιο καταστρώματος

Στο τέλος του ταξιδιού, σταχυολογούμε κάποιες μικρές και

χρήσιμες πληροφορίες για τον διαβήτη και το περιοδικό του...